Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer (Tschintgavla part: Dretg d'obligaziuns)

2. Concernent puncts secundars

Art. 1

¹ Per far in contract èsi necessari che las partidas exprimian lur voluntad concordanta e vicendaivla.

² Ella po vegnir manifestada expressivamain u taciturnamain.

Art. 2

¹ Sche las partidas èn s'unidas davart tut ils puncts essenzials, vegni supponì che la resalva da puncts secundars na duaja betg impedir ch'il contract saja liant.

² Sch'i n'è betg pussaivel da cuntanscher ina cunvegna concernent ils puncts secundars resalvads, ha il derschader da decider davart quels tenor la natira da la fatschenta.

³ Resalvadas restan las disposiziuns davart la furma dals contracts.

II. Offerta ed acceptaziun

1. Offerta cun termin per l'acceptaziun

Art. 3

¹ Tgi che fa ad in'autra persuna in'offerta per far in contract e fixescha in termin per l'acceptar, resta lià vi da questa offerta, fin ch'il termin è scadì.

² El è puspè liber d'agir, sch'il termin è scadì senza ch'el haja survegnì ina decleraziun che l'offerta vegnia acceptada.

2. Offerta senza termin per l'acceptaziun

a. Tranter persunas preschentas

Art. 4

¹ Sche l'offerta vegn fatga ad ina persuna preschenta senza fixar in termin e sche questa offerta na vegn betg acceptada immediatamain da questa persuna, n'è l'offerent betg lià pli ditg.

² Sche las persunas contrahentas u sche lur persunas autorisadas sa servan persunalmain dal telefon, vala il contract sco contract ch'è vegnì fatg tranter persunas preschentas.

b. Tranter persunas absentas

Art. 5

¹ Sche l'offerta vegn fatga ad ina persuna absenta senza fixar in termin, resta l'offerent lià fin al mument ch'el dastga spetgar l'arrivada da la resposta ch'è vegnida spedida a temp e confurm a l'urden.

² En quest connex dastga el premetter che sia offerta saja arrivada a temp.

³ Sche la decleraziun d'acceptaziun, ch'è vegnida spedida a temp, arriva tar l'offerent pir suenter quest termin, è el, sch'el na vul betg esser lià, obligà d'annunziar quai senza retard al speditur da la decleraziun.

3. Acceptaziun taciturna

Art. 6

Sch'i na po betg vegnir spetgada in'acceptaziun expressiva pervia da la natira da la fatschenta u pervia da las circumstanzas, vala il contract sco fatg, sche l'offerta na vegn betg refusada entaifer in termin adequat.

3a. Furniziun da chaussas betg empustadas

Art. 6a²

¹ La furniziun d'ina chaussa betg empustada n'è betg in'offerta.

² Il retschavider n'è betg obligà da trametter enavos la chaussa u da la tegnair en salv.

³ Sch'ina chaussa betg empustada è vegnida furnida evidentamain per sbagl, sto il retschavider infurmar il speditur.

² Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990, en vigur dapi il 1. da fan. 1991 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354).

4. Offerta betg lianta, offerta publica, exposiziun

Art. 7

¹ L'offerent na vegn betg lià, sch'el agiunta a l'offerta ina decleraziun, cun la quala i vegn refusada la responsabladad, u sch'ina tala resalva resulta tras la natira da la fatschenta u tras las circumstanzas.

² La spediziun da tariffas, da glistas da pretschs e da chaussas sumegliantas n'è da princip betg in'offerta.

³ Percunter vala l'exposiziun da rauba cun indicaziun dal pretsch per regla sco in'offerta.

5. Offerta publica e concurrenzas

Art. 8

¹ Tgi che offrescha ina recumpensa per ina prestaziun, saja quai cun in'offerta publica u cun ina concurrenza, sto pajar tala sco empermess.

² Sch'el retira l'offerta avant che la prestaziun è vegnida furnida, ha el da prestar a quellas persunas che han fatg - pervia da l'offerta publica - expensas en buna fai ina indemnisaziun fin a maximalmain l'import da la recumpensa empermessa, nun ch'el possia cumprovar ch'ellas na fissan betg stadas en cas da furnir la prestaziun.

6. Revocaziun da l'offerta e da l'acceptaziun

Art. 9

¹ L'offerta vegn considerada sco sch'ella na fiss betg vegnida fatga, sche la retratga da tala arriva tar il destinatur avant u cun l'offerta u sche la retratga arriva posteriuramain tar il destinatur e vegn enconuschenta a tal, avant che quel haja prendì enconuschientscha da l'offerta.

² Il medem vala per la revocaziun da l'acceptaziun.

III. Cumenzament da l'effect d'in contract fatg tranter persunas absentas

Art. 10

¹ Sch'in contract è vegnì fatg tranter persunas absentas, cumenzan ses effects il mument che la decleraziun da l'acceptaziun è vegnida spedida.

² Sch'ina acceptaziun expressiva n'è betg necessaria, cumenzan ils effects dal contract cun la retschavida da l'offerta.

B. Furma dals contracts

I. Premissa ed impurtanza en general

Art. 11

¹ Contracts na dovran betg ina furma speziala per esser valaivels, nun che la lescha prescrivia ina tala.

² Sch'i n'è betg disponì insatge auter davart l'impurtanza e davart l'effect d'ina furma che vegn prescritta da la lescha, vala il contract mo, sche questa furma vegn observada.

II. Furma scritta

1. Furma prescritta da la lescha

a. Impurtanza

Art. 12

Sche la lescha prescriva la furma scritta per in contract, vala questa prescripziun er per mintga midada dal contract, cun excepziun da disposiziuns cumplementaras ed accessoricas che na stattan betg en cuntradicziun cun il document.

b. Premissas

Art. 13

¹ In contract, per il qual la lescha prescriva la furma scritta, sto esser suttascrit da tut las persunas che duain vegnir obligadas tras il contract.

² ...³

³ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, cun effect dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).

c. Suttascripziun

Art. 14

¹ La suttascripziun sto esser scritta cun agen maun.

² Ina reproducziun mecanica da l'atgna suttascripziun vegn renconuschida sco suffizienta mo là, nua ch'il diever d'ina tala è usità, en spezial sch'i sa tracta da suttascripziuns sin vaglias che vegnan emessas en grond dumber.

^2bis Il medem status giuridic sco l'atgna suttascripziun ha la signatura electronica qualifitgada cun in bul da temp qualifitgà tenor la Lescha federala dals 18 da mars 2016^⁴ davart la signatura electronica. Resalvadas restan regulaziuns legalas u contractualas che divergeschan da quai.^⁵

³ Per persunas tschorvas è la suttascripziun mo alura lianta, sch'ella è vegnida legalisada u sch'i vegn cumprovà ch'ellas han gì enconuschientscha dal cuntegn dal document il mument ch'ellas han suttascrit quel.

⁴ SR 943.03

⁵ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica (AS 2004 5085; BBl 2001 5679). Versiun tenor la cifra II 4 da l'agiunta da la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001).

d. Remplazzament da la suttascripziun

Art. 15

Sch'ina persuna na po betg suttascriver, èsi permess - cun resalva da las disposiziuns davart la cambiala - da remplazzar la suttascripziun cun in segn da maun legalisà u cun ina documentaziun publica.

2. Furma resalvada en il contract

Art. 16

¹ Sch'igl è vegnida resalvada ina furma speziala per in contract che n'è - tenor la lescha - betg lià vi d'ina furma, vegni supponì che las partidas na veglian betg esser obligadas avant che questa furma saja ademplida.

² Sch'i sa tracta d'ina furma scritta senza indicaziuns pli precisas, valan las pretensiuns per la furma scritta ch'èn fixadas en la lescha.

C. Motiv da l'obligaziun

Art. 17

La renconuschientscha d'in debit è valaivla, er sch'i na vegn betg inditgà in motiv da l'obligaziun.

D. Interpretaziun dals contracts, simulaziun

Art. 18

¹ Per giuditgar in contract tant tenor la furma sco er tenor il cuntegn sto vegnir resguardada la voluntad reala e concordanta da las partidas e betg la denominaziun u l'expressiun incorrecta che vegn duvrada da las partidas per sbagl u cun l'intenziun da zuppentar la vaira natira dal contract.

² Il debitur na po betg far l'objecziun da la simulaziun cunter terzas persunas che han acquistà la pretensiun, sa fidond d'ina renconuschientscha en scrit dal debit.

E. Cuntegn dal contract

I. Determinaziun dal cuntegn

Art. 19

¹ Il cuntegn dal contract po vegnir fixà libramain entaifer ils limits da la lescha.

² Cunvegnas che divergeschan da las prescripziuns legalas èn mo admessas, nua che la lescha na fixescha betg prescripziuns nunmidablas e sche la divergenza na cuntrafa betg a l'urden public, a la buna morala u a la persunalitad giuridica.

II. Nunvalaivladad

Art. 20

¹ In contract è nunvalaivel, sch'el ha in cuntegn ch'è nunpussaivel u illegal u sch'el cuntrafa a la buna morala.

² Sche la mancanza pertutga mo singulas parts dal contract, èn mo quellas nunvalaivlas, nun ch'ins possia supponer ch'il contract na fiss insumma betg vegnì fatg senza la part nunvalaivla.

III. Usura

Art. 21

¹ En cas d'ina disproporziun evidenta tranter la prestaziun e la cuntraprestaziun en in contract ch'è vegnì fatg d'ina partida per explotar ina situaziun d'urgenza, la mancanza d'experientscha u il levsenn da l'autra partida, po la partida violada declerar entaifer 1 onn ch'ella na sa tegnia betg vi dal contract e pretender enavos quai ch'è gia vegnì prestà.

² Il termin dad 1 onn cumenza cun la conclusiun dal contract.

IV. Contract preliminar

Art. 22

¹ Cun in contract po vegnir fixada l'obligaziun da far in contract futur.

² Nua che la lescha prescriva - per proteger las persunas contrahentas - ina tscherta furma per ch'il contract futur saja valaivel, vala quella furma er per il contract preliminar.

F. Mancanzas dal contract

I. Errur

1. Effect

Art. 23

Sch'ina persuna è stada en in'errur essenziala il mument ch'il contract è vegnì fatg, n'è quel betg liant per questa persuna.

2. Cas d'errur

Art. 24

¹ L'errur è essenziala en spezial en ils suandants cas:

1.: sche la partida en errur ha vulì far in auter contract che quel, per il qual ella ha dà ses consentiment;
2.: sche la voluntad da la partida en errur è stada drizzada sin in'autra chaussa u - sch'il contract è vegnì fatg cun resguard sin ina tscherta persuna - sin in'autra persuna che quella ch'ella ha declerà;
3.: sche la partida en errur ha empermess ina prestaziun ch'è considerablamain pli gronda u sch'ella è sa laschada empermetter ina cuntraprestaziun ch'è considerablamain pli pitschna che quella ch'ella ha vulì en realitad;
4.: sche l'errur ha pertutgà in tschert fatg ch'è vegnì considerà da la partida en errur da buna fai sco basa necessaria dal contract en las relaziuns commerzialas.

² L'errur n'è betg essenziala, sch'ella sa referescha mo al motiv per far il contract.

³ Sbagls simpels da calculaziun na fan betg ch'il contract è nunvalaivel. Els ston dentant vegnir curregids.

3. Errur che vegn fatga valair cunter la buna fai

Art. 25

¹ I n'è betg admess da sa referir ad in'errur, sche quai cuntrafa a la buna fai.

² En spezial sto la partida en errur laschar valair il contract uschia sco ch'ella ha chapì quel, uschespert che l'autra partida va d'accord cun quai.

4. Errur per negligientscha

Art. 26

¹ Sche la partida en errur, che na lascha betg valair il contract cunter sai, ha d'attribuir sia errur a sia atgna negligientscha, è ella obligada d'indemnisar il donn che resulta tras l'annullaziun dal contract, nun che l'autra partida haja enconuschì u avess stuì enconuscher l'errur.

² Il derschader po conceder ina indemnisaziun supplementara, sche quai è giustifitgà.

5. Transmissiun incorrecta

Art. 27

Sche l'offerta u sche l'acceptaziun è vegnida transmessa incorrectamain tras in currier u en autra moda tar la conclusiun dal contract, vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart l'errur.

II. Engion intenziunà

Art. 28

¹ Sch'ina persuna contrahenta è vegnida surmanada da far in contract tras in engion intenziunà da l'autra persuna, n'è il contract betg liant per ella, e quai er, sche l'engion chaschunà n'è betg stà in engion essenzial.

² L'engion intenziunà ch'è vegnì fatg da terzas persunas impedescha ch'il contract saja liant per la persuna engianada mo, sche l'autra persuna ha enconuschì u avess stuì enconuscher l'engion il mument ch'il contract è vegnì fatg.

III. Chaschunar tema

1. Conclusiun dal contract

Art. 29

¹ Sch'ina persuna contrahenta ha fatg in contract sut l'influenza da tema ch'è vegnida chaschunada illegalmain tras l'autra partida u tras terzas persunas, n'è quest contract betg liant per la persuna smanatschada.

² Sche la smanatscha è vegnida fatga da terzas persunas, sto la persuna smanatschada che na vul betg ademplir il contract pajar ina indemnisaziun a l'autra persuna, nua che quai è giustifitgà, sche quella n'ha ni enconuschì ni avess stuì enconuscher la smanatscha.

2. Tema motivada

Art. 30

¹ La tema è motivada per la persuna smanatschada, sche quella sto supponer tenor las circumstanzas ch'ella u ch'ina persuna che stat datiers ad ella saja smanatschada cun in privel imminent e grond per il corp e per la vita, per l'onur u per la facultad.

² La tema ch'è vegnida chaschunada per far valair in dretg vegn resguardada mo, sche la situaziun d'urgenza da la persuna smanatschada è vegnida duvrada per la sfurzar da conceder avantatgs smesirads.

IV. Aboliziun da las mancanzas tras l'approvaziun dal contract

Art. 31

¹ Sche la partida contrahenta ch'è vegnida influenzada tras errur, tras engion u tras tema na communitgescha betg entaifer 1 onn a l'autra partida contrahenta ch'ella n'adempleschia betg il contract, u sch'ella na pretenda betg enavos ina prestaziun ch'è gia vegnida furnida, vala il contract sco approvà.

² En cas d'errur ed en cas d'engion cumenza il termin il mument che l'errur e che l'engion èn vegnids scuvrids, en ils cas da tema il mument ch'igl è vegnì mess ina fin a questa tema.

³ Sch'in contract che n'è betg liant pervia d'engion u pervia da tema, vegn approvà, n'excluda quai betg senza auter il dretg da survegnir ina indemnisaziun.

G. Represchentanza

I. Cun autorisaziun

a. Effect da la represchentanza

Art. 32

¹ Sch'ina persuna ch'è autorisada da represchentar in'autra persuna fa in contract en num da tala, survegn la persuna represchentada ils dretgs e las obligaziuns e betg la persuna represchentanta.

² Sche la persuna represchentanta n'ha betg dà da s'enconuscher sco tala, cur ch'il contract è vegnì fatg, survegn la persuna represchentada mo alura directamain ils dretgs e las obligaziuns, sche l'autra partida contrahenta ha stuì concluder da las circumstanzas ch'i sa tractia d'ina relaziun da represchentanza u sch'igl era ad ella tuttina, cun tge persuna ch'ella fetschia il contract.

³ Sche quai n'è betg il cas, dovri ina cessiun da la pretensiun u ina surpigliada dal debit tenor ils princips che valan per quai.

b. Dimensiun da l'autorisaziun

Art. 33

¹ Uschenavant che l'autorisaziun da far acts giuridics en num d'ina autra persuna resulta tras relaziuns dal dretg public, sto ella vegnir giuditgada tenor las prescripziuns dal dretg public da la Confederaziun e dals chantuns.

² Sche questa autorisaziun vegn concedida tras in act giuridic, vegn sia dimensiun giuditgada tenor il cuntegn da quest act giuridic.

³ Sche la persuna che dat il plainpudair communitgescha il plainpudair a terzas persunas, sa giuditgescha sia dimensiun vers questas terzas persunas a norma da la communicaziun ch'è vegnida fatga.

2. Sin basa d'in act giuridic

a. Limitaziun e revocaziun

Art. 34

¹ In'autorisaziun ch'è vegnida concedida tras in act giuridic po vegnir limitada u revocada da tut temp da la persuna che ha dà il plainpudair, e quai senza pregiuditgar ils dretgs che pon resultar tras in'autra relaziun da dretg ch'exista tranter las partidas participadas, sco in contract individual da lavur, in contract social u ina incumbensa.⁶

² Sche la persuna che dat il plainpudair declera gia ordavant da renunziar a quest dretg, n'è quai betg valaivel.

³ Sche la persuna represchentada ha rendì explicitamain u effectivamain enconuschent il plainpudair, po ella far valair sia revocaziun cumpletta u parziala vers terzas persunas da buna fai mo, sch'ella las ha er communitgà questa revocaziun.

⁶ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 1 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

b. Influenza da la mort, da l'inabilitad d'agir e.u.v.

Art. 35

¹ Sch'i n'è betg fixà il cuntrari u sche quai na resulta betg tras la natira da l'act giuridic, extingua l'autorisaziun, ch'è vegnida concedida tras in act giuridic, cun la perdita da l'abilitad d'agir correspundenta, cun il concurs, cun la mort u cun la decleraziun da spariziun da la persuna che dat il plainpudair u da la persuna che ha survegnì il plainpudair.⁷

² Il medem effect ha la schliaziun d'ina persuna giuridica u d'ina societad ch'è inscritta en il register da commerzi.

³ Las pretensiuns persunalas vicendaivlas na vegnan betg pertutgadas da quai.

⁷ Versiun tenor la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

c. Restituziun dal document da plainpudair

Art. 36

¹ Sche la persuna che ha survegnì in plainpudair ha retschavì in document da plainpudair, è ella obligada da restituir quest document u d'al depositar tar la dretgira, suenter ch'il plainpudair è extinguì.

² Sche quai na vegn betg pretendì da la persuna che dat il plainpudair u da ses successurs legals, èn quels responsabels per ils donns ch'èn resultads a terzas persunas da buna fai.

d. Mument, a partir dal qual l'extincziun dal plainpudair s'effectuescha

Art. 37

¹ Uschè ditg che la persuna che ha survegnì in plainpudair n'ha nagina enconuschientscha da l'extincziun dal plainpudair, autoriseschan ed obligheschan ses acts la persuna che dat il plainpudair u ses successur legal, sco sch'il plainpudair existiss anc adina.

² Exceptads da quai èn ils cas, en ils quals las terzas persunas avevan enconuschientscha da l'extincziun dal plainpudair.

II. Senza autorisaziun

1. Approvaziun

Art. 38

¹ Sch'ina persuna ha fatg in contract sco represchentanta, e quai senza esser autorisada da far quai, daventa la persuna represchentada mo alura creditura u debitura, sch'ella accepta il contract.

² L'autra persuna ha il dretg da pretender da la persuna represchentada ina decleraziun davart l'approvaziun entaifer in termin adequat e n'è betg pli liada, sche la persuna represchentada na declera betg entaifer quest termin ch'ella acceptia il contract.

2. Refusa da l'approvaziun

Art. 39

¹ Sche l'approvaziun vegn refusada expressivamain u taciturnamain, po quella persuna che ha agì sco represchentanta vegnir obligada d'indemnisar il donn ch'è resultà tras l'annullaziun dal contract, nun ch'ella possia cumprovar che l'autra partida haja enconuschì u avess stuì enconuscher la mancanza dal plainpudair.

² Sche la persuna represchentanta è la culpa, po il derschader conceder ina indemnisaziun supplementara, sche quai è giustifitgà.

³ En tut ils cas resta resalvada la pretensiun pervia d'enritgiment nungiustifitgà.

III. Resalva da prescripziuns spezialas

Art. 40

En quai che concerna il plainpudair da represchentants sco er d'organs da societads, da procurists sco er da mandataris restan resalvadas las prescripziuns spezialas.

H. Revocaziun en cas da fatschentas al domicil ed en cas da contracts sumegliants

I. Champ d'applicaziun

Art. 40a⁸

¹ Las suandantas disposiziuns èn applitgablas per contracts davart chaussas moviblas e davart prestaziuns da servetsch ch'èn destinadas per il diever persunal u famigliar dal client, sche:

a.: l'offerent da la rauba u da las prestaziuns da servetsch ha agì en il rom d'ina activitad professiunala u commerziala; e
b.: la prestaziun dal client surpassa 100 francs.

² Las disposiziuns na valan betg per acts giuridics che vegnan concludids tras instituts da finanzas e tras bancas en il rom da contracts da servetschs finanziars existents tenor la Lescha federala dals 15 da zercladur 2018⁹ davart ils servetschs finanziars.¹⁰

^2bis Per ils contracts d'assicuranza valan las disposiziuns da la Lescha dals 2 d'avrigl 1908¹¹ davart il contract d'assicuranza.¹²

³ Sche la capacitad da cumpra dals daners sa mida en moda essenziala, adatta il Cussegl federal correspundentamain l'import che vegn numnà en l'alinea 1 litera b.

⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990, en vigur dapi il 1. da fan. 1991 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354).

⁹ SR 950.1

¹⁰ Versiun tenor la cifra II da la LF dals 19 da zer. 2020, en vigur dapi il 1. da schan. 2022 (AS 2020 4969; BBl 2017 5089).

¹¹ SR 221.229.1

¹² Integrà tras la cifra II da la LF dals 19 da zer. 2020, en vigur dapi il 1. da schan. 2022 (AS 2020 4969; BBl 2017 5089).

II. Princip

Art. 40b¹³

Il client po revocar sia proposta da far in contract u sia decleraziun d'acceptaziun, sche l'offerta è vegnida fatga:

a.¹⁴: a sia plazza da lavur, en locals d'abitar u en lur conturns directs;
b.: en meds da transport publics u sin vias e plazzas publicas;
c.: tar in'occurrenza da reclama ch'era colliada cun in'excursiun u cun in arranschament sumegliant;
d.^¹⁵: al telefon u sur meds cumparegliabels da la telecommunicaziun simultana a bucca.

¹³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990, en vigur dapi il 1. da fan. 1991 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354).

¹⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zer. 1993, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 3120; BBl 1993 I 805).

¹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

III. Excepziuns

Art. 40c¹⁶

Il client n'ha nagin dretg da revocaziun, sch'el:

a.: ha giavischà explicitamain las tractativas contractualas;
b.: ha dà sia decleraziun sin in stan da fiera u d'exposiziun.

¹⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zer. 1993, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 3120; BBl 1993 I 805).

IV. Obligaziun da l'offerent d'infurmar il client

Art. 40d¹⁷

¹ L'offerent sto infurmar il client en scrit u en in'autra furma che permetta ina cumprova tras text, davart il dretg da revocaziun sco er davart la furma e davart il termin da la revocaziun e sto communitgar ad el sia adressa.^¹⁸

² Questas indicaziuns ston esser datadas e ston pussibilitar l'identificaziun dal contract.

³ Ellas ston vegnir transmessas al client uschia, ch'el las enconuscha, cur ch'el propona u accepta il contract.^¹⁹

¹⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zer. 1993, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 3120; BBl 1993 I 805).

¹⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

¹⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

V. Revocaziun

1. Furma e termin

Art. 40e²⁰

¹ La revocaziun n'è suttamessa a nagina furma. La cumprova che la revocaziun haja gì lieu entaifer il termin, è chaussa dal client.^²¹

² Il termin da revocaziun importa 14 dis e cumenza, uschespert ch'il client:^²²

a.: ha proponì u acceptà il contract; e
b.: ha survegnì enconuschientscha da las indicaziuns tenor l'artitgel 40d.

³ La cumprova dal termin, ch'il client ha survegnì enconuschientscha da las indicaziuns tenor l'artitgel 40d, è chaussa da l'offerent.

⁴ Il termin è observà, sch'il client communitgescha sia revocaziun a l'offerent u surdat sia decleranza da revocaziun a la posta l'ultim di dal termin da revocaziun.^²³

²⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zer. 1993, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 3120; BBl 1993 I 805).

²¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

²² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

²³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

2. Consequenzas

Art. 40f²⁴

¹ Sch'il client ha revocà, ston las partidas restituir las prestaziuns ch'ellas han gia retschavì.

² Sch'il client ha gia duvrà la chaussa, debitescha el a l'offerent in tschains da locaziun adequat.

³ Sche l'offerent ha prestà in servetsch, sto il client indemnisar ad el las expensas tenor las disposiziuns davart il mandat (art. 402).

⁴ Il client na debitescha naginas autras indemnisaziuns a l'offerent.

²⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990, en vigur dapi il 1. da fan. 1991 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354).

Art. 40g²⁵

²⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 1990 (AS 1991 846; BBl 1986 II 354). Abolì tras la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355, BBl 1999 III 2829).

Segund chapitel: Obligaziuns che resultan tras acts illegals

A. Responsabladad en general

I. Premissas da la responsabladad

Art. 41

¹ Tgi che fa donn ad in'autra persuna illegalmain, saja quai cun intenziun u per negligientscha, è obligà d'indemnisar quest donn.

² Er tgi che chaschuna intenziunadamain donn ad in'autra persuna en ina moda che cuntrafa a la buna morala, è obligà d'indemnisar quest donn.

II. Fixaziun dal donn

Art. 42

¹ Tgi che pretenda l'indemnisaziun d'in donn, sto cumprovar quel.

² Il donn che na po betg vegnir inditgà en cifras ha il derschader da giuditgar tenor ses appreziar, resguardond il curs ordinari da las chaussas e las mesiras che la persuna donnegiada ha prendì.

³ En cas dad animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn pon ils custs da guariziun vegnir fatgs valair sco adequats per in donn, er sch'els surpassan la valur da l'animal.²⁶

²⁶ Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d'avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).

III. Fixaziun da l'indemnisaziun

Art. 43

¹ Il gener e la dimensiun da l'indemnisaziun per il donn chaschunà vegnan fixads dal derschader, e quai resguardond tant las circumstanzas sco er la grevezza da la culpa.

^1bis Sch'in animal che vegn tegnì en il sectur chasan e che na vegn betg tegnì per intents da facultad u per intents da gudogn vegn blessà u mazzà, po il derschader tegnair adequatamain quint da la valur affectiva che quest animal ha gì per ses possessur u per ils confamigliars da tal.²⁷

² Sche l'indemnisaziun vegn fixada en furma d'ina renta, vegn il debitur obligà il medem mument da prestar ina garanzia.

²⁷ Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d'avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).

IV. Motivs da reducziun

Art. 44

¹ Sche la persuna donnegiada ha dà ses consentiment a l'act donnegiant u sche circumstanzas, per las qualas ella è responsabla, han contribuì a crear u a pegiurar il donn u sche quellas circumstanzas han engrevgià en autra moda la posiziun da la persuna che sto pajar l'indemnisaziun, po il derschader reducir l'obligaziun da prestar indemnisaziuns u deliberar la persuna che sto pajar l'indemnisaziun dal tuttafatg da talas.

² Sch'ina persuna che sto pajar l'indemnisaziun e che n'ha chaschunà il donn ni intenziunadamain ni per greva negligientscha vegniss en ina situaziun d'urgenza, perquai ch'ella sto prestar ina indemnisaziun, po il derschader reducir l'obligaziun da prestar indemnisaziuns er per quest motiv.

V. Cas spezials

1. Mazzament e blessura corporala

a. Indemnisaziun en cas da mazzament

Art. 45

¹ Sch'in uman vegn mazzà, ston ils custs che vegnan chaschunads tras quai, en spezial ils custs da la sepultura, vegnir indemnisads.

² Sche la mort n'è betg entrada immediatamain, ston oravant tut er vegnir indemnisads ils custs che resultan tras l'emprova da guarir sco er tras ils dischavantatgs pervia da l'incapacitad da lavurar.

³ Sche autras persunas han pers lur provedider pervia dal mazzament, sto er quest donn vegnir indemnisà.

b. Indemnisaziun en cas da blessura corporala

Art. 46

¹ En cas da blessura corporala ha la persuna blessada il dretg ch'ils custs sco er ch'ils dischavantatgs pervia da l'incapacitad cumpletta u parziala da lavurar vegnian indemnisads, e quai resguardond l'engrevgiament dal progress economic.

² Sche las consequenzas da la blessura na pon betg vegnir constatadas cun ina segirezza suffizienta il mument che la sentenzia vegn pronunziada, po il derschader resalvar per fin 2 onns - a partir dal di da la sentenzia - che la sentenzia vegnia midada.

c. Satisfacziun

Art. 47

Sch'in uman vegn mazzà e sch'el subescha blessuras corporalas, po il derschader - considerond las circumstanzas spezialas - attribuir a la persuna blessada u als confamigliars da la persuna mazzada ina summa da daners adequata sco satisfacziun.

2. ...

Art. 48²⁸

²⁸ Abolì tras l'art. 21 al. 1 da la LF dals 30 da sett. 1943 davart la concurrenza illoiala, cun effect dapi il1. da mars 1945 (BS 2 95).

3. Violaziun da la persunalitad

Art. 49²⁹

¹ Tgi che vegn violà illegalmain en sia persunalitad, ha il dretg da survegnir ina summa da daners sco satisfacziun, sche la grevezza da la violaziun giustifitgescha quai e sche tala n'è betg vegnida fatga buna en autra moda.

² Empè u ultra da questa prestaziun po il derschader er fixar in'autra moda da satisfacziun.

²⁹ Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

VI. Responsabladad da pliras persunas

1. En cas d'acts illegals

Art. 50

¹ Sche pliras persunas han chaschunà communablamain il donn, saja quai sco instigaders, sco auturs u sco cumplizis, èn ellas responsablas en moda solidarica vers la persuna donnegiada.

² Sche ed en tge dimensiun che las persunas participadas pon prender regress ina cunter l'autra, vegn fixà dal derschader tenor ses appreziar.

³ Il cumplizi è responsabla per l'indemnisaziun mo alura e mo uschenavant ch'el ha survegnì ina part dal gudogn u ha chaschunà in donn cun sia participaziun.

2. En cas da differents motivs giuridics

Art. 51

¹ Sche pliras persunas èn responsablas per il medem donn vers ina persuna donnegiada per differents motivs giuridics, saja quai pervia d'ina act scumandà, pervia d'in contract u pervia d'ina prescripziun da lescha, vegn applitgada correspundentamain cunter ellas la disposiziun davart il regress tranter persunas che han chaschunà communablamain il donn.

² En quest connex vegn il donn purtà en emprima lingia da quella persuna che l'ha chaschunà tras in act illegal, ed en ultima lingia da quella persuna ch'è responsabla - senza atgna culpa e senza in'obligaziun contractuala - tenor la prescripziun da lescha.

VII. Responsabladad en cas da defensiun legitima, en cas d'urgenza ed en cas d'agid a sasez

Art. 52

¹ Tgi che agescha en defensiun legitima giustifitgada na sto betg indemnisar il donn ch'el chaschuna a la persuna u a la facultad da l'agressur.

² Tgi che metta maun vi da la facultad estra per deviar da sai u d'ina autra persuna in privel u in donn che smanatscha, sto pajar ina indemnisaziun che vegn fixada dal derschader tenor ses appreziar.

³ Tgi che procura per sia atgna protecziun cun l'intent da segirar in dretg giustifitgà, na sto betg pajar ina indemnisaziun, sche l'agid uffizial n'ha - tenor las circumstanzas dadas - betg pudì vegnir prestà a temp e sch'igl ha pudì vegnir impedì mo cun l'agid a sasez che ses dretg giaja a perder u possia vegnir fatg valair mo cun in engrevgiament essenzial.

VIII. Relaziun cun il dretg penal

Art. 53

¹ Sch'in derschader sto giuditgar davart la culpabilitad u davart la nunculpabilitad, davart la capacitad u davart la nuncapacitad da giuditgar, n'è el betg lià vi da las disposiziuns dal dretg penal davart l'abilitad da giuditgar u vi d'ina decleraziun d'innocenza pronunziada da la dretgira penala.

² Er la sentenzia da la dretgira penala areguard il giudicament da la culpa ed areguard la determinaziun dal donn n'è betg lianta per il derschader civil.

B. Responsabladad da persunas che n'èn betg ablas da giuditgar

Art. 54

¹ Il derschader po - per motivs da giustia - condemnar er ina persuna che n'è betg abla da giuditgar e che ha chaschunà in donn, da pajar per part u cumplainamain ina indemnisaziun.

² Sch'ina persuna ha pers temporarmain sia abilitad da giuditgar e sch'ella ha chaschunà in donn en quest stadi, sto ella pajar ina indemnisaziun per quest donn, nun ch'ella possia cumprovar che quest stadi saja entrà senza sia culpa.

C. Responsabladad dal patrun d'in manaschi

Art. 55

¹ Il patrun d'in manaschi è responsabel per il donn che ses lavurants u che autras persunas auxiliaras chaschunan cun exequir lur activitads da servetsch u da fatschenta, nun ch'el possia cumprovar ch'el haja agì cun tut la premura che correspunda a las circumstanzas per evitar in donn da quest gener, u ch'il donn fiss entrà er senza questas mesiras da premura.³⁰

² Il patrun d'in manaschi po prender regress sin quella persuna che ha chaschunà il donn, uschenavant che questa persuna è sezza obligada da pajar l'indemnisaziun.

³⁰ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 2 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

D. Responsabladad per animals

I. Obligaziun da prestar indemnisaziuns

Art. 56

¹ Per il donn che vegn chaschunà tras in animal è quella persuna responsabla che tegna quest animal, nun ch'ella possia cumprovar ch'ella haja agì cun tut la premura che correspunda a las circumstanzas per tegnair e per survegliar l'animal, u ch'il donn fiss entrà er senza questas mesiras da premura.

² Resalvà resta il regress, sche l'animal è vegnì cutizzà d'ina autra persuna u da l'animal d'ina autra persuna.

³ ...³¹

³¹ Abolì tras l'art. 27 cifra 3 da la L da chatscha dals 20 da zer. 1986 (AS 1988 506, BBl 1983 II 1197).

II. Impegnaziun da l'animal

Art. 57

¹ Il possessur d'in bain immobigliar ha il dretg da tschiffar animals che tutgan a terzas persunas e che fan donn sin il bain immobigliar, da tegnair quels en fermanza per segirar sia pretensiun d'indemnisaziun e schizunt d'als mazzar, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.

² El è dentant obligà d'infurmar immediatamain il proprietari e - sch'el n'enconuscha betg questa persuna - da far tut il necessari per l'eruir.

E. Responsabladad dal proprietari d'ina ovra

I. Obligaziun da prestar indemnisaziuns

Art. 58

¹ Il proprietari d'in edifizi u d'ina autra ovra sto indemnisar il donn che quests stabiliments chaschunan pervia da mancanzas da construcziun u pervia d'in mantegniment manglus.

² Il regress sin autras persunas ch'èn responsablas vers el en questa chaussa resta resalvà.

II. Mesiras da segirezza

Art. 59

¹ Tgi che ha motivs da temair in donn tras in edifizi u tras in'ovra d'ina autra persuna po pretender dal proprietari ch'el prendia las mesiras necessarias per eliminar il privel.

² Resalvadas restan las ordinaziuns da la polizia per proteger persunas e la proprietad.

F. Responsabladad per clavs criptograficas

Art. 59a^³²

¹ Il titular d'ina clav criptografica, che vegn duvrada per producir signaturas u sigils electronics, è responsabel per donns che vegnan chaschunads a terzas persunas, perquai che quellas èn sa fidadas d'in certificat reglamentà valaivel emess d'in purschider renconuschì da servetschs da certificaziun en il senn da la Lescha federala dals 18 da mars 2016^³³ davart la signatura electronica.

² La responsabladad croda, sch'il titular po render vardaivel d'avair prendì las mesiras da segirezza ch'èn stadas necessarias e pretendiblas tenor las circumstanzas per evitar in abus da la clav criptografica.

³ Il Cussegl federal circumscriva las mesiras da segirezza en il senn da l'artitgel 2.

³² Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica (AS 2004 5085; BBl 2001 5679). Versiun tenor la cifra II 4 da l'agiunta da la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001).

³³ SR 943.03

G. Surannaziun^³⁴

³⁴ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085, BBl 2001 5679).

Art. 60

¹ Il dretg sin indemnisaziun u sin satisfacziun surannescha suenter 3 onns quintà a partir dal di che la persuna donnegiada è vegnida a savair dal donn e da la persuna che sto pajar l'indemnisaziun u la satisfacziun, en mintga cas dentant suenter 10 onns quintà a partir dal di ch'il cumportament donnegiant ha gì lieu u è vegnì terminà.³⁵

^1bis En cas dal mazzament d'in uman u en cas da blessuras corporalas surannescha il dretg sin indemnisaziun u sin satisfacziun suenter 3 onns quintà a partir dal di che la persuna donnegiada è vegnida a savair dal donn e da la persuna che sto pajar l'indemnisaziun u la satisfacziun, en mintga cas dentant suenter 20 onns quintà a partir dal di ch'il cumportament donnegiant ha gì lieu u è vegnì terminà.³⁶

² Sche la persuna responsabla ha commess in malfatg tras ses cumportament donnegiant, surannescha il dretg sin indemnisaziun u sin satisfacziun - independentamain dals alineas qua survart - il pli baud cun l'entrada da la surannaziun da la persecuziun penala. Sche la surannaziun da la persecuziun penala n'entra betg pli en consequenza d'ina sentenzia penala da l'emprima instanza, surannescha il dretg il pli baud 3 onns suenter la communicaziun da la sentenzia.³⁷

³ Sch'igl è vegnida stabilida ina pretensiun che sa basa sin in act illegal vers la persuna donnegiada, po quella persuna refusar d'ademplir questa pretensiun er, sche ses dretg che sa basa sin quest act illegal è surannà.

³⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

³⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

³⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

H. Responsabladad da funcziunaris e d'emploiads publics^³⁸

³⁸ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).

Art. 61

¹ Davart l'obligaziun da funcziunaris u d'emploiads publics d'indemnisar u da dar satisfacziun per il donn ch'els chaschunan cun exequir lur activitads uffizialas, pon la Confederaziun ed ils chantuns fixar - en lur legislaziun - disposiziuns divergentas.

² Per activitads commerzialas da funcziunaris u d'emploiads publics na pon las disposiziuns da quest chapitel dentant betg vegnir midadas tras leschas chantunalas.

Terz chapitel: Obligaziuns che resultan tras enritgiment nungiustifitgà

II. Pajament d'in nundebit

Art. 62

¹ Tgi ch'è s'enritgì en moda nungiustifitgada or da la facultad d'ina autra persuna, sto restituir l'enritgiment.

² Questa obligaziun vala en spezial, sch'ina persuna ha obtegnì ina donaziun senza in motiv valaivel u pervia d'in motiv betg realisà u pervia d'in motiv ch'è crudà davent posteriuramain.

Art. 63

¹ Tgi che paja voluntarmain in nundebit, po pretender enavos quai ch'el ha pajà mo, sch'el è en cas da cumprovar ch'el saja stà en in'errur davart l'obligaziun da pajar il debit.

² La pretensiun da restituziun è exclusa, sch'il pajament è vegnì fatg per cuvrir in debit surannà u per ademplir in'obligaziun morala.

³ Resalvada resta la pretensiun da restituir in nundebit pajà tenor il detg da scussiun e da concurs.

B. Dimensiun da la restituziun

I. Obligaziun da la persuna enritgida

Art. 64

La restituziun na po betg vegnir pretendida, sche la persuna che ha survegnì il pajament n'è cumprovadamain betg pli enritgida il mument che la restituziun vegn pretendida, nun ch'ella haja dà davent l'enritgiment en mala fai u haja tuttina stuì quintar da stuair restituir il pajament.

II. Dretgs che resultan tras las expensas

Art. 65

¹ Il retschavider ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun da las expensas necessarias e nizzaivlas, per las ultimas dentant, sch'el n'era betg en buna fai il mument dal retschaviment, mo fin a l'import da la plivalur ch'è anc stà avant maun il mument da la restituziun.

² Per autras expensas na po el betg pretender ina indemnisaziun, dastga dentant, sch'ina tala na vegn betg offrida ad el, puspè deducir da la chaussa - avant che restituir tala - las expensas ch'el ha fatg, uschenavant che quai sa lascha far senza donnegiar la chaussa sezza.

C. Exclusiun da la restituziun

Art. 66

Quai ch'è vegnì dà cun ina intenziun illegala u immorala na po betg vegnir pretendì enavos.

D. Surannaziun

Art. 67

¹ Il dretg d'enritgiment surannescha 3 onns suenter che la persuna donnegiada ha survegnì enconuschientscha da ses dretg, en mintga cas dentant 10 onns suenter il cumenzament da quest dretg.³⁹

² Sche l'enritgiment consista d'ina pretensiun a la persuna donnegiada, po quella refusar d'ademplir questa pretensiun er, sch'il dretg d'enritgiment è surannà.

³⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

Segund titel: L'effect da las obligaziuns

Emprim chapitel: L'adempliment da las obligaziuns

A. Princips generals

I. Prestaziun persunala

Art. 68

Il debitur è obligà d'ademplir persunalmain sia obligaziun mo, sch'il creditur vul ch'ella vegnia ademplida dal debitur sez.

II. Object da l'adempliment

1. Pajament parzial

Art. 69

¹ Il creditur na sto betg acceptar in pajament parzial, sche l'entir debit è liquid e sch'il termin dal pajament è arrivà.

² Sch'il creditur vul acceptar in pajament parzial, na po il debitur betg refusar da pajar la part dal debit ch'el ha renconuschì.

2. Prestaziuns indivisiblas

Art. 70

¹ Sch'ina prestaziun indivisibla sto vegnir furnida a plirs crediturs, sto il debitur furnir questa prestaziun a tuts communablamain, e mintga creditur po pretender che questa prestaziun vegnia furnida a tuts communablamain.

² Sch'ina prestaziun indivisibla sto vegnir furnida da plirs debiturs, è mintga debitur obligà da furnir tut la prestaziun.

³ Sch'i na resulta betg insatge auter tras las circumstanzas, po il debitur che ha cuntentà il creditur alura pretender dals auters debiturs ina indemnisaziun adequata, ed ils dretgs dal creditur cuntentà vegnan transferids ad el, sch'el ha insumma il dretg da pretender ina tala indemnisaziun.

3. Determinaziun tenor il gener

Art. 71

¹ Sche la chaussa debitada è determinada mo tenor ses gener, ha il debitur il dretg da tscherner, uschenavant ch'i na resulta nagut auter tras la relaziun giuridica.

² El na dastga dentant betg offrir ina chaussa che ha ina qualitad che sa chatta sut la media.

4. Obligaziun alternativa

Art. 72

Sche l'obligaziun da pajar il debit s'extenda sin pliras prestaziuns en quella maniera che mo l'ina u che mo l'autra duai vegnir pajada, ha il debitur il dretg da tscherner, uschenavant ch'i na resulta nagut auter tras la relaziun giuridica.

5. Tschains

Art. 73

¹ Sche l'obligaziun da pajar il debit s'extenda sin il pajament da tschains e sche lur autezza n'è betg determinada ni en in contract ni en la lescha ni tenor isanza, sto vegnir pajà in tschains annual da 5 pertschient.

² I resta resalvà al dretg public da decretar disposiziuns cunter l'abus en ils fatgs dals tschains.

B. Lieu da l'adempliment

Art. 74

¹ Il lieu da l'adempliment vegn determinà da las partidas tras la voluntad expressiva u tras la voluntad che po vegnir deducida da las circumstanzas.

² Nua ch'i n'è fixà nagut auter, valan ils suandants princips:

1.: debits en daners ston vegnir pajads en quel lieu, nua ch'il creditur ha ses domicil il mument ch'il pajament sto vegnir fatg;
2.: sch'i vegn debitada ina tscherta chaussa, sto quella vegnir surdada là, nua ch'ella sa chatta il mument ch'il contract è vegnì fatg;
3.: autras obligaziuns ston vegnir ademplidas en quel lieu, nua ch'il debitur ha gì ses domicil il mument che quellas èn naschidas.

³ Sch'il creditur mida ses domicil, al qual el po pretender che l'obligaziun vegnia ademplida, suenter che quella è naschida, e sch'i resulta tras quai ina grevezza considerabla per il debitur, ha quel il dretg d'ademplir l'obligaziun al domicil oriund.

C. Temp da l'adempliment

I. Obligaziun senza termin

Art. 75

Sch'il temp da l'adempliment n'è determinà ni tras contract ni tras la natira da la relaziun giuridica, po l'adempliment vegnir prestà e pretendì immediatamain.

II. Obligaziun sin termin

1. Termin mensil

Art. 76

¹ Sch'il termin è fixà per il cumenzament u per la fin d'in mais, sa tracti en quest connex da l'emprim u da l'ultim di dal mais.

² Sch'il termin è fixà per il mez d'in mais, vala il 15avel di da quest mais.

2. Auters termins

Art. 77

¹ Sch'ina obligaziun u sch'in auter act giuridic duai vegnir ademplì cun la scadenza d'in tschert termin suenter ch'il contract è vegnì fatg, vala la suandanta regulaziun:

1.: en cas ch'il termin è fixà tenor dis, vala l'ultim di dal termin, dentant senza quintar il di ch'il contract è vegnì fatg, ed - en cas ch'il termin è fixà sin 8 u sin 15 dis - na vala betg il temp dad 1 u da 2 emnas, mabain dad 8 u da 15 dis cumplains;
2.: en cas ch'il termin è fixà tenor emnas, vala quel di da l'ultima emna che correspunda cun ses num al di, ch'il contract è vegnì fatg;
3.: en cas ch'il termin è fixà tenor mais u tenor ina perioda che cumpiglia plirs mais (onn, mez onn, quart onn), vala quel di da l'ultim mais, dal qual la cifra correspunda al di ch'il contract è vegnì fatg e - sche quest di manca en l'ultim mais - vala l'ultim di da quest mais.

La noziun «mez mais» vegn definida sco in temp da 15 dis che ston vegnir quintads sco ultims, sch'in termin vegn fixà per 1 u per plirs mais e mez.

² Da medema maniera vegn il termin calculà er, sch'el na cumenza betg il di ch'il contract è vegnì fatg, mabain ad in'autra data.

³ Sche l'adempliment duai vegnir fatg entaifer in termin determinà, sto el vegnir fatg avant che quest termin scada.

3. Dumengias e firads

Art. 78

¹ Sch'il termin da l'adempliment u sche l'ultim di d'in termin croda sin ina dumengia u sin in auter firà ch'è renconuschì uffizialmain sco tal al lieu da l'adempliment⁴⁰, vala il proxim lavurdi sco di d'adempliment u sco ultim di da quest termin.

² Cunvegnas divergentas restan resalvadas.

⁴⁰ Concernent il termin legal dal dretg federal e concernent ils termins che vegnan fixads da las autoritads confurm al dretg federal ha la sonda oz il medem status sco in firà renconuschì (art. 1 da la LF dals 21 da zer. 1963 davart il curs dals termins las sondas; SR 173.110.3).

III. Adempliment durant las uras da fatschenta

Art. 79

L'adempliment da l'obligaziun sto vegnir fatg ed acceptà il di fixà durant las uras da fatschenta usitadas.

IV. Prolungaziun dal termin

Art. 80

Sch'il termin ch'è fixà en il contract è vegnì prolungà, cumenza il nov termin - sch'i na resulta betg insatge auter tras il contract - l'emprim di suenter ch'il termin vegl è scadì.

V. Adempliment anticipà

Art. 81

¹ Sch'i na resulta betg in'autra voluntad da las partidas tras il cuntegn u tras la natira dal contract u tras las circumstanzas, po il debitur ademplir sia obligaziun gia avant il di da scadenza dal termin.

² El na dastga dentant betg deducir in sconto, nun ch'ina cunvegna u ch'ina isanza permettia quai.

VI. En cas da contracts bilaterals

1. Moda da l'adempliment

Art. 82

Tgi che vul pretender da l'autra partida l'adempliment d'in contract bilateral, sto gia avair ademplì sia atgna obligaziun u sto offrir da l'ademplir, nun ch'el haja d'ademplir quella - confurm al cuntegn u confurm a la natira dal contract - pir pli tard.

2. Insolvenza d'ina partida

Art. 83

¹ Sch'ina partida n'è - en cas d'in contract bilateral - betg pli solventa, en spezial pervia da concurs, u sch'ella è vegnida impegnada senza success e sch'il dretg da l'autra vegn periclità tras quest pegiurament da la situaziun finanziala, po la partida periclitada retegnair sia prestaziun uschè ditg, fin che la cuntraprestaziun è garantida en sia favur.

² Sche questa garanzia na vegn betg prestada sin ses giavisch entaifer in termin adequat, po ella sa retrair dal contract.

D. Pajament

I. Valuta dal pajais

Art. 84⁴¹

¹ Debits en daners ston vegnir pajads cun meds da pajament legals en l'unitad monetara debitada.

² Sch'il debit sa cloma sin in'unitad monetara che n'è betg la valuta dal pajais, po la summa debitada tuttina vegnir pajada en la valuta dal pajais tenor sia valur il di da scadenza dal termin, sch'i n'è betg vegnì fixà - duvrond la noziun «valur effectiva» u in'agiunta sumeglianta - ch'il contract stoppia vegnir ademplì pled per pled.

⁴¹ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 22 da dec. 1999 davart l'unitad monetara ed ils meds da pajament, en vigur dapi il 1. da matg 2000 (AS 2000 1144; BBl 1999 7258).

II. Imputaziun

1. En cas d'in pajament parzial

Art. 85

¹ In debitur po imputar in pajament parzial al chapital mo, sch'el n'è betg en retard cun ils tschains u cun ils custs.

² Sch'il creditur ha survegnì ina cauziun, in pegn u autras garanzias per ina part da sia pretensiun, n'ha il debitur betg il dretg d'imputar in pajament parzial sin la part da la pretensiun ch'è garantida u ch'è garantida meglier.

2. En cas da plirs debits

a. Tenor la decleraziun dal debitur u dal creditur

Art. 86

¹ Sch'il debitur ha plirs debits tar il medem creditur, ha el il dretg da declerar tar il pajament, tge debit ch'el veglia pajar.

² Sch'i manca ina tala decleraziun, vegn il pajament quintà tar quel debit ch'il creditur ha inditgà en sia quittanza, premess ch'il debitur na fetschia betg immediatamain opposiziun cunter quai.

b. Tenor la lescha

Art. 87

¹ Sch'i n'è avant maun ni ina decleraziun valaivla davart il pajament ni ina indicaziun en la quittanza, sto il pajament vegnir imputà al debit che scada, sch'i scadan plirs debits a quel debit, per il qual igl è vegnida fatga l'emprim ina scussiun cunter il debitur, e sch'i n'è betg vegnida fatga ina scussiun, al debit ch'è scadì sco emprim.

² Sch'ils debits èn scadids a medem temp, vegn l'imputaziun fatga en moda proporziunala.

³ Sch'i n'è scadì nagin da plirs debits, vegn il pajament imputà al debit che porscha la garanzia la pli pitschna al creditur.

III. Quittanza e restituziun dal certificat da debit

1. Dretg dal debitur

Art. 88

¹ Il debitur che ha prestà in pajament ha il dretg da pretender ina quittanza ed - en cas ch'il debit è pajà dal tuttafatg - er la restituziun dal certificat da debit u l'annullaziun da quel.

² Sch'i na vegn betg pajà tut il debit u sch'il certificat da debit cuntegna anc auters dretgs dal creditur, po il debitur pretender - ultra da la quittanza - mo ch'il pajament vegnia remartgà sin il certificat da debit.

2. Effect

Art. 89

¹ Sch'i vegnan debitads tschains u autras prestaziuns periodicas, lascha la quittanza che vegn dada senza resalvas per ina prestaziun posteriura supponer che las prestaziuns, ch'èn scadidas pli baud, sajan vegnidas pajadas.

² Sch'i vegn dada ina quittanza per in debit da chapital, vegni supponì che er ils tschains sajan vegnids pajads.

³ La restituziun dal certificat da debit al debitur lascha supponer ch'il debit saja pajà.

3. Nunpussaivladad da la restituziun

Art. 90

¹ Sch'il creditur pretenda ch'il certificat da debit saja ì a perder, po il debitur pretender tar il pajament ch'il creditur decleria en in document public u en in document legalisà ch'il certificat da debit saja annullà e ch'il debit saja pajà.

² Resalvadas restan las disposiziuns davart l'annullaziun da vaglias.

E. Retard dal creditur

I. Premissa

Art. 91

Il creditur vegn en retard, sch'el refusa en moda nungiustifitgada d'acceptar la prestaziun che vegn offrida ad el en moda correcta, u d'ademplir ils acts preparativs ch'èn sia chaussa e senza ils quals il debitur n'è betg en cas d'ademplir sias obligaziuns.

II. Effect

1. En cas da prestaziuns materialas

a. Dretg da depositar

Art. 92

¹ Sch'il creditur sa chatta en retard, ha il debitur il dretg da depositar la chaussa debitada sin donn e cust dal creditur e da sa deliberar uschia da sia obligaziun.

² Il lieu dal deposit sto vegnir fixà dal derschader. Rauba po dentant er vegnir depositada en in magasin senza ina disposiziun giudiziala.⁴²

⁴² Versiun tenor la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

b. Dretg da vender

Art. 93

¹ Sch'in deposit n'è betg cunvegnent pervia da la natira da la chaussa u pervia dal gener dal manaschi, u sche la chaussa è en privel d'ir en malura u sch'ella chaschuna custs da mantegniment u custs considerabels per la metter en salv, po il debitur - suenter avair fatg ordavant ina smanatscha e cun il consentiment dal derschader - laschar vender publicamain la chaussa e depositar il retgav.

² Sche la chaussa ha in pretsch da bursa u da martgà u sch'ella ha ina pitschna valur cumpareglià cun ils custs, na sto la vendita betg vegnir fatga en moda publica ed ella po vegnir permessa dal derschader er senza ch'i vegnia fatga ordavant ina smanatscha.

c. Dretg da prender enavos

Art. 94

¹ Il debitur ha il dretg da puspè prender enavos la chaussa depositada, uschè ditg ch'il creditur n'ha betg anc declerà d'acceptar quella u uschè ditg ch'in dretg da pegn n'è betg vegnì abolì en consequenza dal deposit.

² Per il termin da la retratga entra la pretensiun puspè en vigur cun tut ses dretgs accessorics.

2. En cas d'autras prestaziuns

Art. 95

Sche l'obligaziun na concerna betg la furniziun d'ina chaussa, po il debitur - sch'il creditur è en retard - sa retrair dal contract tenor las disposiziuns davart il retard dal debitur.

F. Impediment da l'adempliment per auters motivs

Art. 96

Sch'ina obligaziun debitada na po betg vegnir ademplida vers il creditur ed er betg vers sia represchentanza per in auter motiv che ha da far cun la persuna dal creditur u pervia d'ina intschertezza davart il creditur, senza che quel saja la culpa da quest fatg, ha il debitur il dretg da far il deposit u da sa retrair dal contract, sco en cas dal retard dal creditur.

Segund chapitel: Las consequenzas, sche las obligaziuns na vegnan betg ademplidas

A. Nunadempliment

I. Obligaziun dal debitur da prestar indemnisaziuns

2. Obligaziuns da far u da betg far insatge

Art. 97

¹ Sche l'obligaziun na po insumma betg vegnir ademplida u sch'ella na po betg vegnir ademplida en moda correcta, sto il debitur pajar ina indemnisaziun per il donn che vegn chaschunà tras quai, nun ch'el possia cumprovar ch'el n'haja nagina culpa.

² L'execuziun suttastat a las disposiziuns da la Lescha federala dals 11 avrigl 1889⁴³ davart la scussiun ed il concurs ed a la Procedura civila dals 19 december 2008⁴⁴ (PC).⁴⁵

⁴³ SR 281.1

⁴⁴ SR 272

⁴⁵ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

Art. 98

¹ Sch'il debitur è obligà da far insatge, po il creditur - cun resalva da ses dretgs concernent l'indemnisaziun dal donn - sa laschar autorisar da far la prestaziun sin donn e cust dal debitur.

² Sch'il debitur è obligà da betg far insatge, sto el indemnisar il donn mo gia en il cas da cuntravenziun.

³ Il creditur po ultra da quai pretender ch'il stadi illegal vegnia eliminà e sa laschar autorisar d'eliminar quel sin donn e cust dal debitur.

II. Dimensiun da la responsabladad e da l'indemnisaziun

2. Exclusiun da la responsabladad

Art. 99

¹ Il debitur è en general responsabel per mintga culpa.

² La dimensiun da la responsabladad sa drizza tenor la natira da la fatschenta e vegn giuditgada en moda main severa en spezial, sche la fatschenta n'aveva betg l'intenziun da procurar per in avantatg per il debitur.

³ Dal rest vegnan las disposiziuns davart la dimensiun da la responsabladad tar acts illegals applitgadas analogamain per giuditgar ils effects da sbagls contractuals.

Art. 100

¹ Ina cunvegna ch'è vegnida fatga ordavant per excluder la responsabladad en cas d'intenziun illegala u en cas da greva negligientscha è nunvalaivla.

² Er ina renunzia - ch'è vegnida declerada ordavant - a la responsabladad en cas d'ina leva culpa po tenor l'appreziar dal derschader vegnir resguardada sco nunvalaivla, sche la persuna che renunzia è stada en il servetsch da l'autra persuna il mument che la decleraziun è vegnida fatga u sche la responsabladad resulta tras la gestiun d'in manaschi ch'è concessiunà da las autoritads.

³ Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart il contract d'assicuranza.

3. Responsabladad per persunas auxiliaras

Art. 101

¹ Tgi che lascha ademplir in'obligaziun u che lascha exequir in dretg che resulta tras ina relaziun da debit - er sche quai vegn fatg en moda legala - d'ina persuna auxiliara, d'in commember da la chasada u d'in lavurant, sto indemnisar a l'autra persuna il donn che la persuna auxiliara ha chaschunà exequind sia incumbensa.⁴⁶

² Questa responsabladad po vegnir limitada u abolida cun ina cunvegna che vegn fatga ordavant.

³ Sche la persuna che renunzia stat en il servetsch da l'autra persuna u sche la responsabladad resulta tras la gestiun d'in manaschi ch'è concessiunà da las autoritads, dastga la responsabladad vegnir refusada maximalmain per ils cas che resultan tras ina leva culpa.

⁴⁶ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 3 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

B. Retard dal debitur

I. Premissa

Art. 102

¹ Sch'ina obligaziun è scadida, vegn il debitur mess en retard tras l'admoniziun dal creditur.

² Sche l'adempliment è vegnì fixà sin in di determinà u sch'in tal di resulta en consequenza d'ina disditga ch'è stada resalvada e ch'è vegnida pronunziada en moda correcta, vegn il debitur mess en retard gia cun la scadenza da quest di.

II. Effect

1. Responsabladad per casualitad

Art. 103

¹ Sch'il debitur sa chatta en retard, sto el indemnisar il donn che resulta tras l'adempliment retardà ed è er responsabel per la casualitad.

² El po sa deliberar da questa responsabladad cun cumprovar ch'il retard saja succedì senza culpa da sia vart e che la casualitad avess pertutgà l'object da la prestaziun en moda dischavantagiusa per il creditur er, sche l'adempliment fiss vegnì fatg a temp.

2. Tschains da retard

b. En cas da tschains, da rentas e da donaziuns

Art. 104

¹ Sch'il debitur è en retard cun pajar in debit en daners, sto el pajar in tschains da retard da 5 pertschient per onn, er sch'ils tschains fixads en il contract importassan main.

² Sch'igl èn vegnids fixads en il contract tschains ch'èn pli auts che 5 pertschient, saja quai en moda directa u saja quai tras ina cunvegna d'ina provisiun periodica da banca, pon els vegnir pretendids er durant il temp da retard.

³ Nua ch'il sconto da banca ch'è usità al lieu surpassa 5 pertschient, pon vegnir mess a quint tranter commerziants ils tschains da retard en questa autezza.

Art. 105

¹ In debitur ch'è en retard cun il pajament da tschains, da rentas u d'ina summa regalada, sto pajar il tschains da retard pir a partir dal di che la scussiun cumenza u ch'il plant giudizial vegn inizià.

² Ina cunvegna cuntraria sto vegnir giuditgada tenor ils princips davart il chasti convenziunal.

³ Da tschains da retard na dastgan vegnir pretendids nagins tschains da retard.

3. Ulteriur donn

Art. 106

¹ Sch'il creditur ha subì in donn ch'è pli grond che quai ch'i vegn indemnisà ad el tras ils tschains da retard, è il debitur obligà d'indemnisar er quest donn, nun ch'el cumprovia ch'el n'haja nagina culpa.

² Sche quest donn pli grond po vegnir giuditgà ordavant, po il derschader fixar l'indemnisaziun gia en la sentenzia davart la pretensiun principala.

4. Retratga ed indemnisaziun

a. Cun fixar in termin

Art. 107

¹ Sch'in debitur sa chatta en retard en cas da contracts bilaterals, ha il creditur il dretg da fixar in termin adequat per el per ademplir posteriuramain l'obligaziun u da laschar fixar in tal termin tras l'autoritad cumpetenta.

² Sche l'obligaziun na vegn er betg ademplida fin a quest termin, po il creditur anc adina purtar plant per cuntanscher l'adempliment e per survegnir ina indemnisaziun dal donn pervia dal retard; el po dentant er, sch'el fa quai immediatamain, declerar da vulair desister da la prestaziun posteriura ed ubain pretender ina indemnisaziun dal donn ch'è vegnì chaschunà cun tralaschar l'adempliment ubain sa retrair dal contract.

b. Senza fixar in termin

Art. 108

I n'è betg necessari da fixar in termin per l'adempliment posteriur:

1.: sch'i resorta dal cumportament dal debitur ch'in tal termin fiss inutil;
2.: sche la prestaziun è daventada inutila per il creditur pervia dal retard dal creditur;
3.: sch'i resulta - tras il contract - l'intenziun da las partidas che la prestaziun stoppia vegnir fatga precis ad in tschert termin u fin ad in tschert termin.

c. Effect da la retratga

Art. 109

¹ Tgi che sa retira dal contract po refusar la cuntraprestaziun empermessa e pretender la restituziun da quella part ch'è gia vegnida prestada.

² Ultra da quai ha el il dretg da survegnir l'indemnisaziun dal donn ch'è naschì tras l'annullaziun dal contract, nun ch'il debitur possia cumprovar ch'el n'haja nagina culpa.

Terz chapitel: Effects da las obligaziuns vers terzas persunas

A. Cuntentada d'ina terza persuna

Art. 110

Uschenavant ch'ina terza persuna cuntenta ils dretgs d'in creditur, vegnan ils dretgs da tal transferids sin ella:

1.: sch'ella cumpra liber ina chaussa ch'è vegnida impegnada per in debit ester, vi da la quala ella ha in dretg da proprietad u in dretg real limità;
2.: sch'il debitur renda enconuschent al creditur che la persuna che paja duai surpigliar il post dal creditur.

B. Contract sin donn e cust d'ina terza persuna

Art. 111

Tgi che empermetta ad in'autra persuna che la prestaziun vegnia furnida d'ina terza persuna è obligà d'indemnisar il donn che resulta, sche la prestaziun na vegn betg furnida.

C. Contract a favur d'ina terza persuna

II. En cas d'ina assicuranza da responsabladad

Art. 112

¹ Sch'ina persuna che agescha en agen num è sa laschada empermetter ina prestaziun a favur d'ina terza persuna, ha ella il dretg da pretender che questa prestaziun vegnia furnida a la terza persuna.

² La terza persuna u sia successura legala po pretender persunalmain che l'obligaziun vegnia ademplida, sche quai è stada la voluntad da las duas autras partidas u sche quai correspunda a l'isanza.

³ En quest cas na po il creditur betg pli deliberar il debitur da sia obligaziun, uschespert che la terza persuna ha declerà al debitur da vulair far diever da ses dretg.

Art. 113

Sch'in patrun è stà assicurà cunter las consequenzas da la responsabladad civila e sch'il lavurant n'ha betg pajà main che la mesadad da la premia, appartegnan ils dretgs che derivan da l'assicuranza exclusivamain al lavurant.

Terz titel: L'extincziun da las obligaziuns

A. L'extincziun dals dretgs accessorics

Art. 114

¹ Sch'ina pretensiun extingua perquai ch'ella è vegnida ademplida u per auters motivs, extinguan er tut ses dretgs accessorics sco en spezial cauziuns e dretgs da pegn.

² Tschains ch'èn gia scadids pon vegnir pretendids posteriuramain mo, sche quest dretg dal creditur è vegnì concludì u sch'el po vegnir deducì da las circumstanzas.

³ Resalvadas restan las prescripziun spezialas davart il dretg da pegn funsil, davart las vaglias e davart l'accumodament.

B. Annullaziun tras ina cunvegna

Art. 115

Ina pretensiun po vegnir annullada dal tuttafatg u parzialmain tras ina cunvegna senza ina furma speziala er, sch'ina tala è stada necessaria per constituir l'obligaziun u sch'ina tala è vegnida tschernida da las persunas contrahentas.

C. Novaziun

E. Nunpussaivladad d'ademplir ina prestaziun

Art. 116

¹ Il pajament d'in debit vegl tras la creaziun d'in debit nov na vegn betg supponì.

² En spezial na chaschuna la constituziun d'ina obligaziun da cambiala en connex cun in debit existent u l'emissiun d'in nov certificat da debit u da cauziun betg ina novaziun dal debit vertent, nun ch'i vegnia concludì insatge auter.

II. Conto current

Art. 117

¹ L'inscripziun dals singuls posts en in conto current na chaschuna betg ina novaziun.

² I sa tracta dentant d'ina novaziun, sch'il saldo è fatg ed approvà.

³ Sch'igl existan garanzias spezialas per in singul post, na vegnan quellas - cun resalva d'ina autra cunvegna - betg annulladas cun far e cun approvar il saldo.

D. Reuniun

Art. 118

¹ Sche las qualitads dal creditur e dal debitur sa reuneschan en ina persuna, vala la pretensiun sco extinguida tras reuniun.

² Sche questa reuniun vegn revocada, vala la pretensiun puspè.

³ Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart il dretg da pegn funsil e davart las vaglias.

Art. 119

¹ Sche l'adempliment d'ina pretensiun è daventà nunpussaivel pervia da circumstanzas, per las qualas il debitur n'è betg responsabel, vala la pretensiun sco extinguida.

² En cas da contracts bilaterals è il debitur ch'è vegnì deliberà uschia, responsabel per la cuntraprestaziun ch'el ha gia survegnì sco enritgiment nungiustifitgà e perda la cuntrapretensiun che n'è betg anc vegnida ademplida.

³ Exceptads èn ils cas, en ils quals la prescripziun da lescha u il cuntegn dal contract adossescha la ristga al creditur avant che l'obligaziun vegnia ademplida.

F. Scuntrada

I. Premissa

3. En cas da contracts a favur da terzas persunas

Art. 120

¹ Sche duas persunas debiteschan ina a l'autra summas da daners u autras prestaziuns ch'èn d'in gener equivalent, po mintga persuna scuntrar ses debit cun sia pretensiun, premess che tuttas duas pretensiuns sajan scadidas.

² Il debitur po pretender la scuntrada, er sche sia cuntrapretensiun vegn contestada.

³ Ina pretensiun surannada po vegnir scuntrada, sch'ella n'era betg anc surannada il mument ch'ella avess pudì vegnir scuntrada cun l'autra pretensiun.

2. En cas da garanzia

Art. 121

Il garant po refusar da cuntentar il creditur, uschenavant ch'il debitur principal ha il dretg da pretender la scuntrada.

Art. 122

La persuna ch'è s'obligada a favur d'ina terza persuna na po betg scuntrar quest debit cun pretensiuns che l'autra persuna la debitescha.

4. En cas da concurs dal debitur

Art. 123

En cas da concurs dal debitur pon ils crediturs scuntrar lur pretensiuns, er sche quellas n'èn betg anc scadidas, cun pretensius ch'il concursit ha vers els.

² L'exclusiun u la contestaziun da la scuntrada en cas da concurs dal debitur suttastat a las prescripziuns dal dretg da scussiun e da concurs.

II. Effect da la scuntrada

Art. 124

¹ Ina scuntrada ha mo lieu, sch'il debitur dat d'enconuscher al creditur ch'ella veglia far diever da ses dretg da pretender ina scuntrada.

² Sche quai è capità, vegni supponì che la pretensiun e che la cuntrapretensiun sajan, uschenavant ch'ellas sa guliveschan, vegnidas pajadas gia il mument ch'ellas avessan pudì vegnir scuntradas.

³ Resalvadas restan las isanzas spezialas concernent ils contos currents commerzials.

III. Cas d'exclusiun

Art. 125

Cunter la veglia dal creditur na pon betg vegnir pajadas tras scuntrada:

1.: obligaziuns per restituir u per indemnisar chaussas ch'èn vegnidas depositadas, privadas illegalmain u retegnidas cun malart;
2.: obligaziuns, da las qualas la natira pretenda ch'ellas vegnian ademplidas effectivamain vers il creditur, sco dretgs d'aliments e dabuns da salari ch'èn absolutamain necessaris per il mantegniment dal creditur e da sia famiglia;
3.: obligaziuns a favur da la communitad che resultan tras il dretg public.

IV. Renunzia

Art. 126

Il debitur po renunziar gia ordavant a la scuntrada.

G. Surannaziun

I. Termins

1. 10 onns

Art. 127

Suenter 10 onns suranneschan tut las pretensiuns, per las qualas il dretg civil federal na dispona betg insatge auter.

2. 5 onns

Art. 128

Suenter 5 onns suranneschan las pretensiuns:

1.: per tschains da locaziun, da fittanza e da chapital sco er per autras prestaziuns periodicas;
2.: per furniziuns da victualias, per la dunsena e per debits d'ustaria;
3.⁴⁷: per lavurs da mastergn, per la vendita da rauba en detagl, per tractaments dal medi, per lavurs professiunalas d'advocats, d'agents da dretg, da procuraturs, da notars sco er per relaziuns da lavur da lavurants.

⁴⁷ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 4 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

2a. 20 onns

Art. 128a⁴⁸

Pretensiuns sin indemnisaziun u sin satisfacziun pervia da blessuras corporalas u pervia dal mazzament d'in uman en consequenza d'in sbagl contractual suranneschan suenter 3 onns quintà a partir dal di che la persuna donnegiada è vegnida a savair dal donn e da la persuna che sto pajar l'indemnisaziun u la satisfacziun, en mintga cas dentant suenter 20 onns quintà a partir dal di ch'il cumportament donnegiant ha gì lieu u è vegnì terminà.

⁴⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

3. Invariabladad dals termins

Art. 129

Ils termins da surannaziun che vegnan menziunads en quest titel na pon betg vegnir midads tras ina disposiziun da las persunas participadas.

4. Cumenzament da la surannaziun

b. En cas da prestaziuns periodicas

Art. 130

¹ La surannaziun cumenza cun la scadenza da la pretensiun.

² Sche la scadenza da la pretensiun dependa d'ina disditga, cumenza la surannaziun cun il di che la disditga po vegnir fatga.

Art. 131

¹ En cas da rentas vitalizias u da prestaziuns periodicas sumegliantas cumenza la surannaziun per l'entira pretensiun il mument che l'emprima prestaziun retardada scada.

² Sche l'entira pretensiun è surannada, èn quai er las singulas prestaziuns.

5. Calculaziun dals termins

Art. 132

¹ Tar la calculaziun da la surannaziun na vegn il di che la surannaziun cumenza betg quintà, e la surannaziun vegn resguardada sco terminada pir, cur che l'ultim di dal termin è passà senza ch'i saja vegnì fatg diever da la surannaziun.

² Dal rest valan las prescripziuns per calcular il termin da l'adempliment er per la surannaziun.

II. Effect per ils dretgs accessorics

Art. 133

Cun la pretensiun principala suranneschan er ils tschains che resultan tras questa pretensiun ed ils auters dretgs accessorics.

III. Impediment e suspensiun da la surannaziun

Art. 134

¹ La surannaziun na cumenza betg e vegn suspendida, sch'ella ha gia cumenzà:

1.^⁴⁹: per pretensiuns dals uffants vers lur geniturs fin a la maiorennitad dals uffants;
2.⁵⁰: per pretensiuns da la persuna inabla da giuditgar cunter la persuna che ha il mandat preventiv, uschè ditg che quest mandat è valaivel;
3.: per pretensiuns dals conjugals in cunter l'auter durant lur lètg;
3^bis.⁵¹: per pretensiuns da partenarias registradas e da partenaris registrads in cunter l'auter durant lur partenadi registrà;
4.⁵²: per pretensiuns dals lavurants che vivan en la medema chasada cun il patrun, vers quel durant la relaziun da lavur;
5.: uschè ditg ch'il debitur ha in dretg da giudida vi da la pretensiun;
6.⁵³: uschè ditg ch'ina pretensiun na po betg vegnir fatga valair davant ina dretgira per motivs objectivs;
7.⁵⁴: per pretensiuns dal testader u cunter il testader, durant l'inventari public;
8.⁵⁵: durant discurs d'enclegientscha, durant ina procedura da mediaziun u durant autras proceduras che han l'intent da reglar dispitas sin via extragiudiziala, uschenavant che las partidas fixeschan quai en scrit.

² Sch'il di che questas relaziuns van a fin è passà, cumenza la surannaziun u - sch'ella aveva gia cumenzà - cuntinuescha ella.

³ Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart il dretg da scussiun e da concurs.

⁴⁹ Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 20 da mars 2015 (mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

⁵⁰ Versiun tenor la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

⁵¹ Integrà tras la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

⁵² Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 5 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

⁵³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

⁵⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

⁵⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

IV. Interrupziun da la surannaziun

1. Motivs da l'interrupziun

Art. 135

La surannaziun vegn interrutta:

1.: sch'il debitur renconuscha la pretensiun, en spezial cun pajar tschains e ratas sco er cun dar in pegn u ina cauziun;
2.⁵⁶: tras scussiun, cun purtar plant u cun far objecziun davant ina dretgira u davant ina dretgira da cumpromiss sco er tras ina intervenziun en cas da concurs u tras ina citaziun ad in'emprova da mediaziun uffiziala.

⁵⁶ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

2. Effect da l'interrupziun tranter cunobligads

Art. 136⁵⁷

¹ Sche la surannaziun cunter in debitur solidaric u cunter il cundebitur d'ina prestaziun indivisibla vegn interrutta, vala quai er per ils auters cundebiturs, uschenavant che l'interrupziun resulta d'ina acziun dal debitur.

² Sche la surannaziun cunter il debitur principal è interrutta, è quai er il cas cunter il garant, uschenavant che l'interrupziun resulta d'ina acziun dal debitur.

³ Percunter na vala l'interrupziun cunter il garant betg cunter il debitur principal.

⁴ L'interrupziun cunter l'assicurader vala er cunter il debitur e viceversa, uschenavant ch'in dretg da pretensiun direct exista cunter l'assicurader.

⁵⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

3. Cumenzament d'in nov termin

a. En cas da renconuschientscha e da sentenzia

Art. 137

¹ Cun l'interrupziun cumenza la surannaziun da nov.

² Sche la pretensiun vegn renconuschida cun emetter in document u constatada tras la sentenzia dal derschader, dura la nova surannaziun adina 10 onns.

b. En cas d'acts dal creditur

Art. 138

¹ Sche la surannaziun vegn interrutta tras in plant u tras in'objecziun, cumenza ella da nov en il decurs da la dispita giuridica cun mintga act giudizial da las partidas e cun mintga disposiziun u decisiun dal derschader.⁵⁸

² Sche l'interrupziun vegn chaschunada tras ina scussiun, cumenza la surannaziun da nov cun mintga act da scussiun.

³ Sche l'interrupziun vegn chaschunada tras ina intervenziun en cas da concurs, cumenza la nova surannaziun il mument che la pretensiun po puspè vegnir fatga valair tenor il dretg da concurs.

⁵⁸ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

V. Surannaziun dal dretg da regress

Art. 139⁵⁹

Sche plirs debiturs èn responsabels solidaricamain, surannescha il dretg da regress da quel debitur, che ha indemnisà il creditur, suenter 3 onns quintà a partir dal di ch'el ha indemnisà il creditur e ch'el enconuscha il cundebitur.

⁵⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

VI. Surannaziun en cas da dretg da pegn movibel

Art. 140

Tras l'existenza d'in dretg da pegn movibel na vegn la surannaziun d'ina pretensiun betg exclusa. Sch'ella cumenza, n'impedescha quai betg il creditur da far valair il dretg da pegn.

VII. Renunzia a l'objecziun da prescripziun^⁶⁰

⁶⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

Art. 141

¹ Il debitur po renunziar d'inoltrar l'objecziun da prescripziun per mintgamai maximalmain 10 onns quintà a partir dal cumenzament da la surannaziun.⁶¹

^1bis La renunzia sto vegnir fatga en scrit. Mo l'utilisader da cundiziuns generalas da fatschenta po renunziar en quellas d'inoltrar l'objecziun da prescripziun.⁶²

² La renunzia d'in debitur solidaric na po betg vegnir opponida cunter ils ulteriurs debiturs solidarics.

³ Il medem vala tranter plirs debiturs d'ina prestaziun indivisibla e per il garant en cas da la renunzia dal debitur principal.

⁴ La renunzia tras il debitur po vegnir opponida cunter l'assicurader e viceversa, uschenavant ch'in dretg da pretensiun direct exista cunter l'assicurader.⁶³

⁶¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

⁶² Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

⁶³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

VIII. Far valair la surannaziun

Art. 142

Il derschader na dastga betg resguardar d'uffizi la surannaziun.

Quart titel: Relaziuns spezialas tar obligaziuns

Emprim chapitel: La solidaritad

A. Debit solidaric

I. Origin

Art. 143

¹ La solidaritad tranter plirs debiturs nascha, sch'els decleran da vulair esser mintgin dad els persunalmain responsabel vers il creditur per ademplir l'entir debit.

² Senza ina tala decleraziun da voluntad nascha la solidaritad mo en ils cas che vegnan determinads da la lescha.

II. Relaziun tranter debitur e creditur

1. Effect

a. Responsabladad dals debiturs

Art. 144

¹ Il creditur po pretender da tut ils debiturs solidarics tenor sia tscherna mintgamai mo ina part u l'entira obligaziun.

² Tut ils debiturs restan uschè ditg obligads, fin che l'entira pretensiun è pajada.

b. Objecziuns dals debiturs

Art. 145

¹ In debitur solidaric po far cunter il creditur mo talas objecziuns che resultan u tras sia relaziun persunala cun il creditur, tras l'origin communabel u tras il cuntegn da l'obligaziun solidarica.

² Mintga debitur solidaric daventa responsabel vers ils auters debiturs, sch'el na fa betg valair quellas objecziuns, da las qualas tuts han communablamain il dretg.

c. Act persunal d'in debitur

Art. 146

In debitur solidaric na po, uschenavant che quai n'è betg fixà autramain, betg engrevgiar la situaziun dals auters cun ses act persunal.

2. Extincziun dal debit solidaric

Art. 147

¹ Uschenavant ch'in debitur solidaric ha cuntentà il creditur tras pajament u tras scuntrada, èn deliberads er ils auters.

² Sch'in debitur solidaric vegn deliberà senza ch'il creditur saja vegnì cuntentà, ha la deliberaziun ses effect vers ils auters mo uschenavant che las circumstanzas u che la natira da l'obligaziun giustifitgeschan quai.

III. Relaziun tranter ils debiturs solidarics

1. Participaziun

Art. 148

¹ Sch'i na resulta nagut auter tras la relaziun giuridica tranter ils debiturs solidarics, sto mintgin dad els surpigliar ina part eguala dal pajament ch'è vegnì fatg al creditur.

² Sch'in debitur solidaric paja dapli che sia part, po el prender regress sin ses cundebiturs per l'import ch'el ha pajà dapli.

³ Quai che na po betg vegnir obtegnì d'in cundebitur, ston ils auters pajar en parts egualas.

2. Transiziun dals dretgs dals crediturs

Art. 149

¹ Ils dretgs dal creditur vegnan transferids sin il debitur solidaric che ha il dretg da prender regress, e quai en quella dimensiun ch'el ha cuntentà il creditur.

² Il creditur è responsabel, sch'el meglierescha la situaziun giuridica d'in debitur solidaric sin donn e cust dals auters.

B. Pretensiun solidarica

Art. 150

¹ La solidaritad tranter plirs crediturs nascha, sch'il debitur declera da dar a mintgin singul il dretg da pretender il pajament da l'entira pretensiun, sco er en ils cas che vegnan determinads da la lescha.

² Sche la prestaziun vegn pajada ad in dals crediturs solidarics, deliberescha quai il debitur vers tuts.

³ Il debitur po tscherner, a tgenin dals crediturs solidarics ch'el vul pajar, uschè ditg ch'el n'è betg vegnì clamà avant dretgira d'in dad els.

Segund chapitel: Las cundiziuns

A. Cundiziun suspensiva

II. Durant che las cundiziuns èn pendentas

Art. 151

¹ In contract sto vegnir resguardà sco cundiziunà, sche sia obligaziun vegn fatga dependenta dal fatg ch'in eveniment intschert entria.

² Per il cumenzament da l'effect è decisiv il mument che la cundiziun vegn ademplida, premess ch'i na stoppia betg vegnir concludì che las partidas hajan in'autra intenziun.

Art. 152

¹ La persuna ch'è obligada cundiziunadamain na dastga - uschè ditg che la cundiziun è pendenta - interprender nagut che pudess impedir che sias obligaziuns vegnian ademplidas correctamain.

² Sche ses dretgs èn periclitads ha la persuna ch'è autorisada cundiziunadamain il dretg da pretender las medemas mesiras da segiranza, sco sche sia pretensiun fiss nuncundiziunada.

³ Disposiziuns che vegnan prendidas durant che la cundiziun è pendenta scadan mo, cur che la cundiziun vegn ademplida, sch'ellas pericliteschan ses effect.

III. Profit che vegn fatg en il fratemp

Art. 153

¹ Sche la chaussa empermessa è vegnida surdada al creditur avant l'adempliment da la cundiziun, po el, cur che la cundiziun vegn ademplida, salvar il profit ch'è vegnì fatg en il fratemp.

² Sche la cundiziun na vegn betg ademplida, sto el restituir il profit ch'è vegnì fatg.

B. Cundiziun schlianta

Art. 154

¹ In contract, dal qual la schliaziun è vegnida fatga dependenta da l'adempliment d'ina cundiziun, perda sia vigur il mument che questa cundiziun vegn ademplida.

² In effect retroactiv na datti per regla betg.

C. Prescripziuns communablas

I. Adempliment da la cundiziun

Art. 155

Sche la cundiziun premetta in act d'ina da las persunas contrahentas, il qual na dependa betg da la persunalitad da questa persuna, po ella vegnir ademplida er da ses ertavels.

II. Impediment cunter la buna fai

Art. 156

Ina cundiziun vala sco ademplida, sche ses adempliment è vegnì impedì d'ina da las partidas cunter la buna fai.

III. Cundiziuns scumandadas

Art. 157

Sch'ina cundiziun vegn fixada cun l'intenziun da promover in act illegal u immoral u ina omissiun illegala u immorala, è il dretg cundiziunà nunvalaivel.

Terz chapitel: Cauziun e chaparra penala. Deducziuns dal salari. Chasti convenziunal

A. Cauziun e chaparra penala

Art. 158

¹ La chaparra che vegn dada a chaschun da la conclusiun d'in contract vala sco cauziun e betg sco chaparra penala.

² Nua ch'il contract u nua che l'isanza locala na dispona betg autramain, resta la cauziun tar il retschavider, senza ch'ella vegnia deducida da ses dretg.

³ Sch'igl è vegnida concludida ina chaparra penala, po il pajader sa retrair dal contract renunziond a l'import pajà ed il retschavider pajond l'import dubel.

B. ...

Art. 159⁶⁴

⁶⁴ Abolì tras la cifra II art. 6 cifra 1 da la LF dals 25 da zer. 1971, cun effect dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

C. Chasti convenziunal

I. Dretg dal creditur

1. Relaziun tranter il chasti e l'adempliment dal contract

Art. 160

¹ Sch'igl è vegnì concludì in chasti convenziunal per il cas ch'in contract na vegnia betg ademplì u na vegnia betg ademplì en moda correcta, ha il creditur - en cas ch'i mancan autras cunvegnas - mo il dretg da pretender ubain l'adempliment ubain il chasti.

² Sche quest chasti è vegnì concludì per il cas ch'il termin da l'adempliment u ch'il lieu da l'adempliment na vegn betg resguardà, po el vegnir pretendì - ultra da l'adempliment dal contract -, uschè ditg ch'il creditur na renunzia betg expressivamain a l'adempliment u accepta quel senza resalvas.

³ Al debitur resti resalvà da cumprovar ch'el haja il dretg da sa retrair dal contract suenter avair pajà il chasti concludì.

2. Relaziun tranter il chasti ed il donn

Art. 161

¹ Il chasti convenziunal è scadì, er sch'i n'ha dà nagin donn per il creditur.

² Sch'il donn subì surpassa l'import dal chasti, po il creditur pretender l'import supplementar mo, uschenavant ch'el po cumprovar ina culpa da vart dal debitur.

3. Scadenza da pajaments parzials

Art. 162

¹ La cunvegna che pajaments parzials duajan restar tar il creditur en cas da la retratga dal contract, sto vegnir giuditgada tenor las prescripziuns davart il chasti convenziunal.

² ...⁶⁵

⁶⁵ Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta 2 da la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum, cun effect dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3846; BBl 1999 III 3155).

II. Autezza, nunvalaivladad e reducziun dal chasti

Art. 163

¹ Las partidas pon fixar libramain l'import dal chasti convenziunal.

² El na po betg vegnir pretendì, sch'el duai rinforzar ina cunvegna illegala u immorala e - en cas ch'i mancan autras cunvegnas - sch'i n'è betg pussaivel da l'ademplir pervia d'ina circumstanza che na po betg vegnir responsada dal debitur.

³ Chastis convenziunals sproporziunads ha il derschader da reducir tenor ses appreziar.

Tschintgavel titel: La cessiun da pretensiuns e la surpigliada da debits

A. Cessiun da pretensiuns

I. Premissas

1. Cessiun voluntara

a. Admissibladad

Art. 164

¹ Il creditur po ceder sia pretensiun ad in'autra persuna senza il consentiment dal debitur, sche ni la lescha ni ina cunvegna ni la natira da la relaziun giuridica na s'oppona cunter quai.

² Cunter terzas persunas che han acquistà la pretensiun, sa fidond d'ina renconuschientscha en scrit dal debit che na cuntegna betg in scumond da cessiun, na po il debitur betg opponer cun l'objecziun che la cessiun saja vegnida exclusa tras ina cunvegna.

b. Furma dal contract

Art. 165

¹ La cessiun è mo valaivla, sch'ella è vegnida fixada en scrit.

² L'obligaziun da far in contract da cessiun na dovra betg ina furma speziala.

2. Transferiment pervia d'ina lescha e pervia d'ina sentenzia giudiziala

Art. 166

Sche la lescha u sch'ina sentenzia giudiziala fixescha ch'ina pretensiun vegnia transferida ad in'autra persuna, vala quest transferiment er vers terzas persunas, senza che quai basegnia ina furma speziala u er mo ina decleraziun da voluntad dal creditur vertent.

II. Effect da la cessiun

1. Posiziun dal debitur

a. Pajament en buna fai

Art. 167

In debitur è deliberà valaivlamain, sch'el fa - avant che la cessiun al è vegnida annunziada dal cedent u da l'acquistader - il pajament en buna fai a l'anteriur creditur u - en cas da pliras cessiuns - ad in acquistader ch'è ses successur legal.

b. Refusa dal pajament e deposit

Art. 168

¹ Sch'i dat ina dispita davart la dumonda, tgi che haja il dretg d'ina tscherta pretensiun, po il debitur refusar il pajament e sa deliberar cun consegnar in deposit a la dretgira.

² Sch'il debitur paja, malgrà ch'el ha enconuschientscha da la dispita, fa el quai sin atgna ristga.

³ Sche la dispita è pendenta davant dretgira e sch'il debit è scadì, po mintga partida pretender ch'il debitur depositeschia la summa debitada.

c. Objecziuns dal debitur

Art. 169

¹ Objecziuns che s'opponivan cunter las pretensiuns dal cedent po il debitur er far valair cunter l'acquistader, sch'ellas eran avant maun il mument ch'el ha survegnì enconuschientscha da la cessiun.

² Sch'ina cuntrapretensiun dal debitur n'è betg anc scadida per quest termin, po el tuttina la duvrar per la scuntrada, sche questa cuntrapretensiun n'è betg scadida pli tard che la pretensiun cedida.

2. Transferiment dals dretgs da privilegi e dals dretgs accessorics, da documents e da meds da cumprova

Art. 170

¹ Cun la pretensiun vegnan transferids ils dretgs da privilegi ed ils dretgs accessorics cun excepziun da quels ch'èn colliads nunseparablamain cun la persuna dal cedent.

² Il cedent è obligà da consegnar a l'acquistader ils documents dal debit e tut ils mussaments ch'èn avant maun e d'al dar las infurmaziuns ch'èn necessarias per far valair las pretensiuns.

³ I vegn supponì ch'i vegnian transferids - ensemen cun la pretensiun principala - er ils tschains da retard a l'acquistader.

3. Garanzia

b. En cas d'ina cessiun per dar en pajament la pretensiun

Art. 171

¹ Sch'ina persuna ceda ina pretensiun cun l'obligaziun da surpigliar ils custs, è ella responsabla per l'existenza da la pretensiun il mument ch'ella vegn cedida.

² Per la solvenza dal debitur è il cedent mo responsabel, sch'el è s'obligà da star bun per quella.

³ Sch'ina persuna ceda ina pretensiun senza l'obligaziun da surpigliar ils custs, n'è ella er betg responsabla per l'existenza da la pretensiun.

Art. 172

Sch'in creditur ha cedì sia pretensiun cun l'intent da pajar in debit, dentant senza inditgar l'import, per il qual ella duai vegnir messa a quint, sto l'acquistader sa laschar imputar mo quella summa ch'el survegn dal debitur u ch'el avess stuì survegnir cun la premura necessaria.

c. Dimensiun da la responsabladad

Art. 173

¹ Tras sia garanzia è il cedent mo responsabel vers il debitur per la summa ch'el ha retschavì per la cessiun inclusiv ils tschains e plinavant per ils custs da la cessiun e d'acts che n'han nagin success cunter il debitur.

² Sch'ina pretensiun vegn transferida tras lescha sin in'autra persuna, n'è il creditur vertent responsabel ni per l'existenza da la pretensiun ni per la solvenza dal debitur.

III. Disposiziuns spezialas

Art. 174

Nua che la lescha prescriva disposiziuns spezialas per transferir pretensiuns, restan quellas resalvadas.

B. Surpigliada dal debit

I. Debitur e surpigliader dal debit

Art. 175

¹ Sch'ina persuna empermetta ad in debitur da surpigliar ses debit, s'oblighescha ella d'al deliberar da quest debit, saja quai cun cuntentar il creditur ubain cun daventar sezza la debitura cun il consentiment dal creditur.

² Il debitur na po betg sfurzar il surpigliader d'ademplir questa obligaziun, uschè ditg ch'il debitur n'ha betg ademplì vers il surpigliader las obligaziuns che derivan dal contract davart la surpigliada dal debit.

³ Sche la deliberaziun dal debitur vegl vegn tralaschada, po quel pretender ina garanzia dal nov debitur.

II. Contract cun il creditur

1. Offerta ed acceptaziun

Art. 176

¹ Sch'ina persuna che surpiglia il debit entra en la relaziun da debit empè e cun deliberaziun dal debitur vertent, vegn quai fatg cun in contract tranter il surpigliader ed il creditur.

² L'offerta dal surpigliader po vegnir fatga uschia ch'el u - cun ses consentiment - ch'il debitur vertent communitgescha la surpigliada dal debit al creditur.

³ La decleraziun dal creditur che l'offerta vegnia acceptada po vegnir fatga expressivamain u po resultar tras las circumstanzas e vegn supponida, sch'il creditur accepta senza resalvas in pajament dal surpigliader u sch'el dat ses consentiment ad in auter act dal debitur.

2. Scadenza da l'offerta

Art. 177

¹ L'offerta po vegnir acceptada da tut temp dal creditur. Il surpigliader sco er il debitur vertent pon dentant fixar in termin per il creditur per acceptar la surpigliada. Sche quest scada, vala l'acceptaziun sco refusada, sch'il creditur ha taschì.

² Sch'i vegn concludida - avant ch'il creditur haja acceptà l'autra surpigliada - ina nova surpigliada dal debit e sche er il nov surpigliader fa in'offerta al creditur, vegn il surpigliader precedent deliberà da sia obligaziun.

III. Effect da la midada dal debitur

1. Dretgs accessorics

Art. 178

¹ Ils dretgs accessorics na vegnan betg pertutgads tras la midada dal debitur, uschenavant ch'els n'èn betg colliads nunseparablamain cun la persuna dal debitur vertent.

² Terzas persunas che han constituì pegns sco er cauziuns per il debit restan dentant vinavant responsablas vers il creditur mo, sch'ellas han dà lur consentiment a la surpigliada dal debit.

2. Objecziuns

Art. 179

¹ Il nov debitur ha ils medems dretgs sco il debitur vertent da far objecziuns che naschan tras la relaziun da debit.

² Las objecziuns ch'il debitur vertent ha fatg persunalmain cunter il creditur na po il nov debitur betg far cunter quest, uschenavant ch'i na resulta betg insatge auter tras il contract cun il creditur.

³ Il surpigliader na po betg far valair las objecziuns cunter il creditur, ch'el ha il dretg da far cunter il debitur sin basa da las relaziuns giuridicas che resultan tras la surpigliada dal debit.

IV. Annullaziun dal contract davart la surpigliada dal debit

Art. 180

¹ Sch'in contract davart la surpigliada dal debit vegn annullà, nascha puspè l'obligaziun da l'anteriur debitur cun tut ils dretgs accessorics, dentant cun resalva dals dretgs da terzas persunas da buna fai.

² Ultra da quai po il creditur pretender dal surpigliader ch'il donn ch'el ha subì en consequenza da la perdita d'anteriuras garanzias u da chaussas sumegliantas vegnia indemnisà, uschenavant ch'il surpigliader na po betg cumprovar ch'el na portia nagina culpa per l'annullaziun da la surpigliada dal debit e per il donn ch'è vegnì chaschunà tras quai al creditur.

V. Surpigliada d'ina facultad u d'ina fatschenta

Art. 181

¹ Tgi che surpiglia ina facultad u ina fatschenta cun las activas e cun las passivas s'oblighescha senza auter vers ils crediturs per ils debits correspundents, e quai uschespert ch'el ha dà enconuschent la surpigliada als crediturs u ha fatg enconuschent quai en ils fegls publics.

² Il debitur vertent resta dentant responsabel solidaricamain cun il nov debitur durant 3 onns che cumenzan per pretensiuns scadidas cun la communicaziun u cun la publicaziun e per pretensiuns che scadan pli tard cun il di da la scadenza.⁶⁶

³ Dal rest ha questa surpigliada dal debit il medem effect sco la surpigliada d'in singul debit.

⁴ La surpigliada da la facultad u da la fatschenta da societads commerzialas, d'associaziuns, d'uniuns, da fundaziuns e d'interpresas singulas ch'èn inscrittas en il register da commerzi sa drizza tenor las prescripziuns da la Lescha dals 3 d'october 2003 davart la fusiun⁶⁷.⁶⁸

⁶⁶ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

⁶⁷ SR 221.301

⁶⁸ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun (AS 2004 2617; BBl 2000 4337). Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

VI. ...

Art. 182⁶⁹

⁶⁹ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, cun effect dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

VII. Partiziun d'ierta ed alienaziun da bains immobigliars

Art. 183

Las disposiziuns spezialas che concernan la surpigliada dal debit tar la partiziun d'ierta e tar l'alienaziun da bains immobigliars impegnads restan resalvadas.

Segunda partiziun: Las singulas relaziuns contractualas

Sisavel titel: Cumpra e barat

Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

A. Dretgs ed obligaziuns en general

Art. 184

¹ Cun il contract da cumpra s'oblighescha il vendider da surdar l'object da cumpra al cumprader e da procurar per quel la proprietad vi da quest object, ed il cumprader da pajar il pretsch da cumpra al vendider.

² Sch'i n'exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, èn il vendider ed il cumprader obligads d'ademplir lur prestaziuns a medem temp.

³ Il pretsch è determinà suffizientamain, sch'el è definibel tenor las circumstanzas.

B. Profit e privel

Art. 185

¹ Premess ch'i na resulta betg in'excepziun tras relaziuns u tras cunvegnas spezialas, vegnan il profit ed il privel da la chaussa transferids sin l'acquistader il mument ch'il contract vegn fatg.

² Sche la chaussa vendida è determinada mo tenor il gener, sto ella ultra da quai vegnir zavrada e - sch'ella duai vegnir spedida - sto ella esser consegnada per la spediziun.

³ Tar contracts ch'èn vegnids fatgs cun ina cundiziun suspensiva, vegnan il profit ed il privel da la chaussa vendida transferids sin l'acquistader pir cur che la cundiziun s'ademplescha.

C. Resalva da la legislaziun chantunala

Art. 186

I resta resalvà a la legislaziun chantunala da limitar u d'excluder la pussaivladad da purtar plant cunter pretensiuns che resultan tras la vendita en detagl da bavrondas alcoholicas, inclusiv las pretensiuns per expensas che vegnan fatgas en ustarias.

Segund chapitel: La cumpra da bains movibels

A. Object

Art. 187

¹ Sco cumpra da bains movibels vegn considerada mintga cumpra che n'ha betg per object ina immobiglia u in dretg ch'è vegnì inscrit sco bain immobigliar en il register funsil.

² Parts integralas d'in bain immobigliar, sco fritgs u material da demoliziuns u da chavas da crappa, èn l'object d'ina cumpra da bains movibels, sch'ellas duain vegnir transferidas sin l'acquistader sco chaussa movibla suenter ch'ellas èn vegnidas separadas dal sulom.

B. Obligaziuns dal vendider

I. Surdada

1. Custs da la surdada

Art. 188

Sch'i n'exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, porta il vendider ils custs da la surdada, en spezial ils custs dal mesirar e dal pasar, il cumprader percunter ils custs da la documentaziun e da la surpigliada.

2. Custs da transport

Art. 189

¹ Sche la chaussa vendida sto vegnir spedida en in auter lieu che quel da l'adempliment, porta il cumprader ils custs da transport, nun ch'igl existia ina cunvegna u ina isanza cuntraria.

² Sch'igl è vegnì concludì ina spediziun gratuita, vegni supponì ch'il vendider haja surpiglià ils custs da transport.

³ Sch'igl è vegnì concludì ina spediziun gratuita senza dazi, valan ils dazis d'export, da transit e d'import che vegnan incassads durant il transport - dentant betg las taglias da consum che vegnan incassadas cur che la chaussa vegn prendida en consegna - sco pajads.

3. Retard da la surdada

a. Retratga en il traffic commerzial

Art. 190

¹ Sch'igl è vegnì concludì in tschert termin da furniziun en il traffic commerzial e sch'il vendider è en retard, vegni supponì ch'il cumprader renunzia a la furniziun e pretendia ina indemnisaziun dal donn, perquai ch'il contract n'è betg vegnì ademplì.

² Sch'il cumprader preferescha da pretender la furniziun, ha el da communitgar quai al vendider immediatamain suenter la scadenza dal termin.

b. Obligaziun da prestar ina indemnisaziun e calculaziun dal donn

Art. 191

¹ Sch'il vendider n'ademplescha betg sias obligaziuns contractualas, sto el indemnisar il donn che resulta tras quai al cumprader.

² Sco ses donn en il traffic commerzial po il cumprader far valair la differenza tranter il pretsch da cumpra ed il pretsch ch'el ha pajà da buna fai per remplazzar la chaussa che n'è betg vegnida furnida.

³ Tar rauba che ha in pretsch da martgà u da bursa po el - senza acquistar il remplazzament - pretender sco indemnisaziun dal donn la differenza tranter il pretsch fixà en il contract ed il pretsch il mument da l'adempliment.

II. Garanzia areguard la privaziun

1. Obligaziun da dar garanzia

Art. 192

¹ Il vendider sto garantir ch'ina terza persuna na possia betg privar il cumprader per part u dal tuttafatg da l'object da cumpra per motivs giuridics ch'existivan gia il mument cur ch'il contract è vegnì fatg.

² Sch'il cumprader enconuscheva il privel da la privaziun il mument ch'il contract è vegnì fatg, sto il vendider mo garantir per l'object da cumpra, uschenavant ch'el è s'obligà explicitamain da far quai.

³ Ina cunvegna che abolescha u che limitescha l'obligaziun da dar garanzia na vala betg, sch'il vendider ha taschentà intenziunadamain il dretg da la terza persuna.

2. Procedura

a. Denunzia da la dispita

Art. 193⁷⁰

¹ Las premissas e consequenzas da la denunzia da la dispita sa drizzan tenor la Procedura civila⁷¹.

² Sche la denunzia da la dispita è vegnida tralaschada dal vendider senza motiv, vegn quel deliberà da l'obligaziun da dar ina garanzia, uschenavant ch'el po cumprovar ch'i fiss stà pussaivel da cuntanscher in resultat pli favuraivel dal process, sche la dispita fiss vegnida denunziada a temp.

⁷⁰ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

⁷¹ SR 272

b. Renconuschientscha dal dretg d'ina terza persuna senza decisiun giudiziala

Art. 194

¹ L'obligaziun dal vendider da dar ina garanzia exista er, sche sch'il cumprader - senza ch'el laschia vegnir ad ina decisiun giudiziala - ha renconuschì il dretg da la terza persuna en buna fai u sch'el è sa suttamess ad ina dretgira da cumpromiss, sch'il vendider è vegnì smanatschà ad ura cun quella dretgira e sch'el è vegnì envidà senza success d'acceptar il process.

² Questa obligaziun exista er, sch'il cumprader cumprova ch'el saja stà obligà da dar ora la chaussa.

3. Dretgs dal cumprader

a. En cas d'ina privaziun totala

Art. 195

¹ En cas d'ina privaziun totala sto il contract da cumpra vegnir considerà sco abolì ed il cumprader ha il dretg da pretender:

1.: la restituziun dal pretsch pajà inclusiv tschains, dal qual èn vegnids deducids ils fritgs ch'el ha racoltà u ha negligì da racoltar e las ulteriuras utilisaziuns;
2.: l'indemnisaziun da las expensas ch'el ha fatg per la chaussa, uschenavant che questa indemnisaziun n'è betg obtegnibla da la terza persuna che ha quest dretg;
3.: l'indemnisaziun da tut ils custs giudizials ed extragiudizials ch'èn vegnids chaschunads tras il process, cun excepziun da quels custs che avessan pudì vegnir evitads, sche la dispita fiss vegnida denunziada;
4.: l'indemnisaziun da l'ulteriur donn ch'è vegnì chaschunà directamain tras la privaziun.

² Il vendider è er obligà d'indemnisar l'ulteriur donn, sch'el na cumprova betg, ch'el na saja betg la culpa.

b. En cas d'ina privaziun parziala

Art. 196

¹ Sch'il cumprader vegn privà mo d'ina part da l'object da cumpra u sche la chaussa vendida è engrevgiada tras ina grevezza reala, per la quala il vendider sto garantir, na po il cumprader betg pretender ch'il contract vegnia abolì, mabain mo ch'i vegnia indemnisà quel donn ch'è vegnì chaschunà tras questa privaziun.

² Sch'ins sto dentant supponer a norma da las circumstanzas ch'il cumprader n'avess betg fatg il contract, sch'el avess previs la privaziun parziala, ha el il dretg da pretender l'aboliziun dal contract.

³ En quest cas sto el restituir al vendider la part da l'object da cumpra che n'è betg vegnì privà, inclusiv il profit ch'è vegnì fatg en il fratemp.

c. En cas da bains culturals

Art. 196a⁷²

Per bains culturals en il senn da l'artitgel 2 alinea 1 da la Lescha federala dals 20 da zercladur 2003⁷³ davart il transferiment internaziunal da bains culturals surannescha il plant sin garanzia areguard la privaziun 1 onn, suenter ch'il cumprader ha scuvrì la mancanza, en mintga cas dentant 30 onns suenter la conclusiun dal contract.

⁷² Integrà tras l'art. 32 cifra 2 da la LF dals 20 da zer. 2003 davart il transferiment da bains culturals, en vigur dapi il 1. da zer. 2005 (AS 2005 1869; BBl 2002 535).

⁷³ SR 444.1

III. Garanzia pervia da mancanzas da la chaussa

1. Object da la garanzia

b. Tar il commerzi da muvel

Art. 197

¹ Il vendider è responsabel vers il cumprader tant per las qualitads garantidas sco er che la chaussa n'haja betg mancanzas materialas u giuridicas che aboleschan sia valur u sia abilitad per il diever previs ubain che reduceschan quellas considerablamain.

² Il vendider è er alura responsabel, sch'el n'ha betg enconuschì las mancanzas.

Art. 198

Tar il commerzi da muvel (chavals, asens, mils, arments, nursas, chauras e portgs) exista in'obligaziun da dar ina garanzia mo, uschenavant ch'il vendider l'ha dà en scrit al cumprader u uschenavant ch'el ha engianà quel intenziunadamain.

2. Exclusiun da la garanzia

Art. 199

Ina cunvegna che abolescha u che limitescha l'obligaziun da dar garanzia na vala betg, sch'il vendider ha taschentà malignamain al cumprader las mancanzas da la chaussa.

3. Mancanzas ch'il cumprader ha enconuschì

Art. 200

¹ Il vendider n'è betg responsabel per mancanzas ch'il cumprader ha enconuschì il mument da la cumpra.

² Per mancanzas ch'il cumprader avess stuì realisar, sch'el fiss stà attent en moda normala, è il vendider mo responsabel, sch'el ha garantì ch'ellas n'existian betg.

4. Reclamaziun da mancanzas

b. Tar il commerzi da muvel

Art. 201

¹ Il cumprader duai examinar il stadi da la chaussa retschavida, uschespert che quai è inditgà tenor l'isanza commerziala, e sch'el po constatar mancanzas, per las qualas il vendider ha da garantir, sto el annunziar quai immediatamain a tal.

² Sch'il cumprader tralascha quai, vala la chaussa cumprada sco acceptada, sch'i na sa tracta betg da mancanzas che n'han betg pudì vegnir constatadas a chaschun da l'examinaziun usitada.

³ Sche talas mancanzas sa mussan pli tard, sto l'annunzia vegnir fatga immediatamain suenter la scuverta, cas cuntrari vala la chaussa sco acceptada er areguard questas mancanzas.

Art. 202

¹ Sche la garanzia en scrit tar il commerzi da muvel na cuntegna betg in termin e sch'i na sa tracta betg da la garanzia che l'animal saja purtant, è il vendider responsabel vers il cumprader mo, sche la mancanza vegn scuverta e sche l'avis correspundent vegn fatg entaifer 9 dis dapi la surdada u dapi il retard da l'acceptaziun e sch'i vegn pretendì entaifer il medem termin tar l'autoritad cumpetenta che l'animal vegnia examinà d'experts.

² L'expertisa dals experts vegn valitada dal derschader tenor ses appreziar.

³ Dal rest vegn la procedura reglada tras in'ordinaziun dal Cussegl federal.

5. Engion intenziunà

Art. 203

Sch'il vendider engiona intenziunadamain il cumprader, na datti betg ina restricziun da la garanzia per il cas che l'annunzia vegn tralaschada.

6. Procedura tar la vendita a distanza

Art. 204

¹ Sche la chaussa che vegn spedida d'in auter lieu vegn contestada e sch'il vendider n'ha betg in represchentant al lieu da la retschavida, è il cumprader obligà da procurar che la chaussa vegnia conservada ad interim; el na dastga betg senza auter respedir la chaussa al vendider.

² El duai laschar constatar immediatamain il causal, cas cuntrari sto el cumprovar che las mancanzas pretendidas eran avant maun gia il mument che la chaussa è vegnida retschavida.

³ Sch'igl exista il privel che la chaussa ch'è vegnida spedida pudess ir spertamain en malura, ha il cumprader il dretg ed è - uschenavant ch'ils interess dal vendider pretendan quai - obligà da la laschar vender cun la cooperaziun dals uffizis cumpetents dal lieu, nua che la chaussa sa chatta; el ha dentant da communitgar quai uschè svelt sco pussaivel al vendider, per evitar da stuair indemnisar eventuals donns.

7. Cuntegn dal plant dal cumprader

a. Annullaziun da la vendita u reducziun dal pretsch

Art. 205

¹ Sch'igl è avant maun in cas da garanzia pervia da mancanzas da la chaussa, ha il cumprader la tscherna d'annullar la cumpra cun in plant da redebitaziun u da pretender cun in plant da reducziun che la valur reducida da la chaussa vegnia indemnisada.

² Er sch'il plant da redebitaziun è vegnì fatg, è il derschader liber da decider che la valur reducida da la chaussa vegnia indemnisada, sche las circumstanzas na giustifitgeschan betg d'annullar la cumpra.

³ Sche la valur reducida che vegn pretendida correspunda al pretsch da cumpra, po il cumprader mo pretender l'annullaziun.

b. Prestaziun d'ina indemnisaziun

Art. 206

¹ Sche la cumpra cumpiglia la spediziun d'ina tscherta quantitad da chaussas remplazzablas, po il cumprader tscherner, sch'el vul far u in plant da redebitaziun u in plant da reducziun ubain sch'el vul pretender autra rauba da medem gener che n'ha naginas mancanzas.

² Sche las chaussas n'èn betg vegnidas spedidas d'in auter lieu al cumprader, ha er il vendider il dretg - furnind immediatamain al cumprader rauba da medem gener che n'ha naginas mancanzas ed indemnisond tut ils donns - da sa deliberar da mintga ulteriur dretg dal cumprader.

c. Annullaziun da la vendita en cas che la chaussa va a perder

Art. 207

¹ L'annullaziun po vegnir pretendida er alura, sche la chaussa è ida en malura pervia da sias mancanzas u per casualitad.

² En quest cas sto il cumprader restituir mo quai ch'è restà ad el da la chaussa.

³ Sche la chaussa è ida en malura pervia da la culpa dal cumprader ubain sch'ella è vegnida vendida u transfurmada vinavant, po el mo pretender che la valur reducida vegnia indemnisada.

8. Effects da l'annullaziun da la vendita

b. En cas d'ina vendita da pliras chaussas

Art. 208

¹ Sche la cumpra vegn annullada, sto il cumprader restituir la chaussa al vendider, inclusiv il profit ch'è vegnì fatg en il fratemp.

² Il vendider sto restituir il pretsch da cumpra ch'è vegnì pajà inclusiv tschains ed indemnisar plinavant - confurm a las prescripziuns davart la privaziun totala - ils custs da process, las expensas ed il donn ch'il cumprader ha subì directamain pervia da la spediziun da rauba cun mancanzas.

³ Il vendider è obligà d'indemnisar l'ulteriur donn, sch'el na cumprova betg ch'el n'haja nagina culpa.

Art. 209

¹ Sche mo singulas parts da chaussas ch'èn vegnidas vendidas ensemen u sche singulas parts d'ina chaussa entira ch'è vegnida vendida han mancanzas, po vegnir pretendida mo l'annullaziun da las parts manglusas.

² Sche las parts manglusas na sa laschan betg separar da las parts che n'han naginas mancanzas senza dischavantatgs considerabels per il cumprader u per il vendider, sto l'annullaziun vegnir extendida sin l'entir object da cumpra.

³ L'annullaziun da la chaussa principala ha per consequenza che er la chaussa secundara vegn annullada, e quai er, sch'igl è vegnì fixà in pretsch spezial per la chaussa secundara, l'annullaziun da la chaussa secundara n'ha dentant betg per consequenza che er la chaussa principala vegn annullada.

9. Surannaziun

Art. 210⁷⁴

¹ Ils plants sin garanzia pervia da mancanzas da la chaussa suranneschan 2 onns suenter ch'ella è vegnida consegnada al cumprader, er sche quel scuvra las mancanzas pli tard, nun ch'il vendider haja surpiglià ina responsabladad per in temp pli lung.

² Il termin importa 5 onns, sche las mancanzas d'ina chaussa ch'è vegnida integrada tenor las disposiziuns en in'ovra immovibla, han chaschunà la manglusitad da l'ovra.

³ Per bains culturals en il senn da l'artitgel 2 alinea 1 da la Lescha federala dals 20 da zercladur 2003⁷⁵ davart il transferiment da bains culturals surannescha il plant 1 onn suenter ch'il cumprader ha scuvrì la mancanza, en mintga cas dentant 30 onns suenter la conclusiun dal contract.

⁴ Ina cunvegna davart la reducziun dal termin da surannaziun n'è betg valaivla:

a.: sch'ella reducescha il termin da surannaziun a main che 2 onns, tar chaussas da segund maun a main che 1 onn;
b.: sche la chaussa è destinada al diever persunal u famigliar dal cumprader; e
c.: sch'il vendider agescha en il rom da sia activitad professiunala u commerziala.

⁵ Las objecziuns dal cumprader pervia da mancanzas existentas restan, sche l'annunzia prescritta è vegnida fatga al vendider entaifer il termin da surannaziun.

⁶ Il vendider na po betg far valair la surannaziun, sch'i vegn cumprovà ch'el haja engianà intenziunadamain il cumprader. Quai na vala betg per il termin da 30 onns tenor l'alinea 3.

⁷⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da mars 2012 (termins da surannaziun dals dretgs da garanzia; prolungaziun e coordinaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 5415; BBl 2011 2889 3903).

⁷⁵ SR 444.1

C. Obligaziuns dal cumprader

I. Pajar il pretsch e surpigliar la chaussa

Art. 211

¹ Il cumprader è obligà da pajar il pretsch tenor las disposiziuns dal contract e da surpigliar la chaussa cumprada, sche quella vegn purschida dal vendider confurm al contract.

² La chaussa sto vegnir surpigliada immediatamain, nun ch'igl existia ina cunvegna u ina isanza cuntraria.

II. Fixar il pretsch da cumpra

Art. 212

¹ Sch'il cumprader ha empustà definitivamain senza numnar il pretsch, vegni supponì ch'i saja manegià il pretsch mesaun dal martgà che vala per il temp e per il lieu da l'adempliment.

² Sch'il pretsch da cumpra sto vegnir calculà tenor il pais da la rauba, vegn deducì il pais da l'emballadi (tara).

³ Resalvadas restan las isanzas commerzialas spezialas, tenor las qualas il pretsch da tscherts artitgels da commerzi vegn calculà cun ina deducziun fixa dal pais brut u cun ina deducziun tenor pertschients ubain tenor las qualas tut il pais brut vegn mess a quint tar la calculaziun dal pretsch.

III. Scadenza e tschainsida dal pretsch da cumpra

Art. 213

¹ Sch'i n'è betg definì in auter termin, sto il pretsch da cumpra vegnir pajà il mument che l'object da cumpra mida en il possess dal cumprader.

² Abstrahà da la prescripziun davart il retard pervia da la scadenza d'in tschert termin fixà, vegn il pretsch da cumpra tschainsì senza admoniziun, sche quai è usità uschia u sch'il cumprader po retrair fritgs u auters retgavs da l'object da cumpra.

IV. Retard dal cumprader

1. Dretg dal vendider da sa retrair

Art. 214

¹ Sche la chaussa vendida sto vegnir surdada cunter pajament anticipà dal pretsch u a medem temp e sch'il cumprader è en retard cun pajar il pretsch da cumpra, ha il vendider il dretg da sa retrair senza auter dal contract.

² Sch'el vul dentant far diever da ses dretg da sa retrair, sto el annunziar quai immediatamain al cumprader.

³ Sche l'object da cumpra è ì en il possess dal cumprader avant ch'il pretsch è vegnì pajà, po il vendider sa retrair dal contract, perquai ch'il cumprader è en retard, e pretender enavos la chaussa surdada, sch'el è sa resalvà expressivamain quest dretg.

2. Indemnisaziun e calculaziun dal donn

Art. 215

¹ Sch'il cumprader n'ademplescha betg sia obligaziun da pajar en il traffic commerzial, ha il cumprader il dretg da calcular ses donn sin basa da la differenza tranter il pretsch da cumpra ed il pretsch, per il qual el ha vendì vinavant la chaussa da buna fai.

² Tar rauba che ha in pretsch da martgà u da bursa po el pretender - senza avair vendì vinavant la chaussa - sco indemnisaziun dal donn la differenza tranter il pretsch fixà en il contract ed il pretsch da martgà u da bursa il mument da l'adempliment.

Terz chapitel: La cumpra da bains immobigliars

A. Prescripziuns da la furma dal contract

Art. 216

¹ Contracts da cumpra che han per object in bain immobigliar basegnan ina documentaziun publica per esser valaivels.

² Contracts preliminars sco er contracts che motiveschan in dretg da precumpra, in dretg da cumpra u in dretg da recumpra d'in bain immobigliar basegnan ina documentaziun publica per esser valaivels.⁷⁶

³ Contracts davart in dretg da precumpra che na fixeschan betg ordavant il pretsch da cumpra èn valaivels en furma scritta.⁷⁷

⁷⁶ Versiun tenor la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

⁷⁷ Versiun tenor la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

A^bis. Limitaziun temporara e prenotaziun

Art. 216a⁷⁸

Ils dretgs da precumpra e da recumpra dastgan vegnir concludids e prenotads en il register funsil per maximalmain 25 onns, dretgs da cumpra per maximalmain 10 onns.

⁷⁸ Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

A^ter. Transmissibladad tras ierta e cessiun

Art. 216b⁷⁹

¹ Sch'i n'è betg vegnì concludì insatge auter, èn ils dretgs da precumpra, da cumpra e da recumpra transmissibels tras ierta, dentant betg cedibels.

² Sche la cessiun è admissibla tenor contract, basegna ella la medema furma sco la motivaziun.

⁷⁹ Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

A^quater. Dretg da precumpra

I. Cas da precumpra

Art. 216c⁸⁰

¹ Il dretg da precumpra po vegnir fatg valair, sch'il bain immobigliar vegn vendì, sco er tar mintga auter act giuridic che correspunda economicamain ad ina vendita (cas da precumpra).

² Betg sco cas da precumpra na valan en spezial l'assegnaziun ad in ertavel en la partiziun d'ierta, l'ingiant sfurzà e l'acquist per ademplir incumbensas publicas.

⁸⁰ Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

II. Effects dal cas da precumpra, cundiziuns

Art. 216d⁸¹

¹ Il vendider sto infurmar il titular dal dretg da precumpra davart la conclusiun e davart il cuntegn dal contract da cumpra.

² Sch'il contract da cumpra vegn abolì suenter ch'igl è vegnì fatg diever dal dretg da precumpra u sch'i vegn refusada ina permissiun ch'è necessaria per motivs che han da far cun la persuna dal cumprader, n'ha quai nagin effect visavi il titular dal dretg da precumpra.

³ Sch'il contract da precumpra na prevesa nagut auter, po il titular dal dretg da precumpra acquistar il bain immobigliar per las cundiziuns ch'il vendider ha concludì cun la terza persuna.

⁸¹ Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

III. Diever dal dretg, perdita

Art. 216e⁸²

Sch'il titular dal dretg da precumpra vul far diever da ses dretg, sto el far valair quel entaifer 3 mais vers il vendider ubain - sche quest dretg è prenotà en il register funsil - vers il proprietari. Il termin cumenza cun l'enconuschientscha da la conclusiun e dal cuntegn dal contract.

⁸² Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d'obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).

B. Cumpra cun cundiziuns e resalva da la proprietad

Art. 217

¹ Sche la cumpra da bains immobigliars è vegnida concludida cun cundiziuns, vegn l'inscripziun en il register funsil fatga pir, cur che la cundiziun è ademplida.

² L'inscripziun d'ina resalva da la proprietad è exclusa.

C. Bains immobigliars agriculs

Art. 218⁸³

Per l'alienaziun da bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d'october 1991⁸⁴ davart il dretg funsil puril.

⁸³ Versiun tenor l'art. 92 cifra 2 da la LF dals 4 d'oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953).

⁸⁴ SR 211.412.11

D. Garanzia

Art. 219

¹ Il vendider d'in bain immobigliar sto - cun resalva d'autras cunvegnas - indemnisar il cumprader, sch'il bain immobigliar n'ha betg la dimensiun ch'è inditgada en il contract da vendita.

² Sch'in bain immobigliar n'ha betg la dimensiun ch'è inditgada en il register funsil sin basa da la mesiraziun uffiziala, sto il vendider indemnisar il cumprader mo, sch'el ha surpiglià explicitamain la garanzia per quai.

³ L'obligaziun da dar ina garanzia per las mancanzas d'in edifizi surannescha suenter 5 onns, quintads a partir da l'acquist da la proprietad.

E. Profit e privel

Art. 220

Sch'igl è fixà en il contract in tschert termin, per il qual il cumprader surpiglia il bain immobigliar, vegni supponì ch'il profit e ch'il privel vegnian transferids sin il cumprader pir per quest termin.

F. Renviament a la cumpra da bains movibels

Art. 221

Per la cumpra d'in bain immobigliar vegnan dal rest applitgadas correspundentamain las disposiziuns davart la cumpra da bains movibels.

Quart chapitel: Geners spezials da la cumpra

A. Cumpra tenor muster

Art. 222

¹ Tar la cumpra tenor muster n'è quella persuna, a la quala il muster è vegnì consegnà, betg obligada da cumprovar l'identitad dal muster ch'ella ha preschentà cun quel ch'ella ha retschavì. I basta dentant sia decleraziun persunala davant dretgira e quai er, sch'il muster na vegn betg pli preschentà en la furma ch'el aveva il mument da la surdada e sche questa midada è la consequenza necessaria da l'examinaziun dal muster.

² En mintga cas ha la cuntrapartida il dretg da cumprovar ch'il muster na saja betg autentic.

³ Sch'il muster è vegnì ruinà u sch'el è ì en malura tar il cumprader, e quai er senza sia culpa, n'ha betg il vendider da cumprovar che la chaussa correspundia al muster, mabain ha il cumprader da cumprovar il cuntrari.

B. Cumpra sin emprova u sin examinaziun

II. Examinaziun tar il vendider

Art. 223

¹ Sch'igl è vegnida concludida ina cumpra sin emprova u sin examinaziun, statti liber al cumprader d'acceptar u da refusar la chaussa.

² Uschè ditg che la chaussa n'è betg acceptada, resta ella en la proprietad dal vendider, er sch'ella è ida en il possess dal cumprader.

Art. 224

¹ Sche l'examinaziun da la chaussa sto vegnir fatga tar il vendider, n'è quel betg pli lià, sch'il cumprader n'accepta betg la chaussa entaifer il termin ch'è vegnì concludì u ch'è usità.

² Sch'i manca in tal termin, po il vendider pretender dal cumprader - suenter ch'in temp adequat è passà - da declerar, sch'el veglia acceptar la chaussa; el n'è betg pli lià, sch'il cumprader na dat betg immediatamain questa decleraziun.

III. Examinaziun tar il cumprader

Art. 225

¹ Sche la chaussa è vegnida surdada al cumprader avant l'examinaziun, vala la cumpra sco acceptada, sch'il cumprader na declera betg ch'el refusia la chaussa ubain sch'el na restituescha betg la chaussa entaifer il termin ch'è fixà en il contract u ch'è usità ubain - sch'in tal termin manca - immediatamain suenter ch'el è vegnì intimà dal vendider.

² La cumpra vala er sco acceptada, sch'il cumprader paja il pretsch dal tuttafatg u per part - e quai senza resalvas - u dispona da la chaussa en in'autra moda che quella ch'è necessaria per l'examinaziun.

C. ...

Art. 226⁸⁵

⁸⁵ Abolì tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962, cun effect dapi il 1. da schan. 1963 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523).

Art. 226a^-226d⁸⁶

⁸⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523). Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta 2 da la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum, cun effect dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3846; BBl 1999 III 3155).

Art. 226e⁸⁷

⁸⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523). Abolì tras la cifra I da la LF dals 14 da dec. 1990, cun effect dapi il 1. da fan. 1991 (AS 1991 974; BBl 1989 III 1233, 1990 I 120).

Art. 226f ^-226k⁸⁸

⁸⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523). Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta 2 da la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum, cun effect dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3846; BBl 1999 III 3155).

Art. 226l⁸⁹

⁸⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523). Abolì tras la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

Art. 226m⁹⁰

⁹⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523). Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta 2 da la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum, cun effect dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3846; BBl 1999 III 3155).

Art. 227⁹¹

⁹¹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962, cun effect dapi il 1. da schan. 1963 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523).

Art. 227a-227i⁹²

⁹² Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523). Abolì tras la cifra I da la LF dals 13 da dec. 2013 (aboliziun da las disposiziuns davart il contract da pajament anticipà), cun effect dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 869; BBl 2013 4631 5793).

Art. 228⁹³

⁹³ Abolì tras la cifra I da la LF dals 13 da dec. 2013 (aboliziun da las disposiziuns davart il contract da pajament anticipà), cun effect dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 869; BBl 2013 4631 5793).

D. Ingiant

I. Conclusiun da la cumpra

Art. 229

¹ En cas d'in ingiant sfurzà vegn il contract da cumprà concludì tras quai ch'il funcziunari che fa l'ingiant agiuditgescha l'object a l'offerent.

² Il contract da cumpra tar in ingiant voluntar ch'è vegnì annunzià publicamain e tar il qual mintgin po offrir vegn concludì tras quai che l'alienader declera l'agiudicaziun.

³ Uschè ditg che in'autra voluntad da l'alienader na vegn betg rendida enconuschenta, è la persuna che maina l'ingiant autorisada d'agiuditgar l'object a quella persuna che ha fatg l'offerta la pli auta.

II. Contestaziun

Art. 230

¹ Sche l'ingiant è vegnì influenzà en moda illegala u en ina moda che cuntrafa a la buna morala, po mintga persuna interessada contestar la valaivladad da l'ingiant entaifer 10 dis.

² En cas d'in ingiant sfurzà sto la contestaziun vegnir inoltrada tar l'autoritad da surveglianza, en ils auters cas tar il derschader.

III. Co che l'offerent è lià

2. Tar bains immobigliars

Art. 231

¹ L'offerent è lià vi da sia offerta a norma da las cundiziuns da l'ingiant.

² Sche questas cundiziuns na prescrivan nagut auter, vegn el puspè liber, sch'i vegn fatga in'offerta pli auta u sche sia offerta na vegn betg acceptada immediatamain suenter il clom usità.

Art. 232

¹ Tar bains immobigliars sto il consentiment u la refusa vegnir dà durant l'ingiant sez.

² Resalvas, tras las qualas l'offerent vegn obligà da mantegnair sia offerta sur l'acziun da l'ingiant or, èn nunvalaivlas, uschenavant ch'i na sa tracta betg d'in ingiant sfurzà u d'in cas, tar il qual la vendita sto vegnir approvada d'ina autoritad.

IV. Pajament en daner blut

Art. 233

¹ L'offerent ha da pajar en daner blut, nun che las cundiziuns da l'ingiant prevesian insatge auter.

² L'alienader po sa retrair immediatamain da la vendita, sch'i na vegn betg pajà en daner blut u tenor las cundiziuns da l'ingiant.

V. Garanzia

Art. 234

¹ Tar l'ingiant sfurzà na vegn betg dada ina garanzia, cun excepziun da garanzias spezialas u d'engions intenziunads dals offerents.

² L'offerent acquista la chaussa en il stadi, cun ils dretgs e cun las grevezzas che resultan tras registers publics u tras las cundiziuns da l'ingiant u ch'existan tras lescha.

³ En cas d'in ingiant public voluntar è l'alienader responsabel sco in auter vendider, po dentant refusar per sasez tuttas garanzias en las cundiziuns da l'ingiant che vegnan communitgadas publicamain, cun excepziun da la responsabladad per engion intenziunà.

VI. Transiziun da la proprietad

Art. 235

¹ L'offerent acquista la proprietad vi d'in bain movibel ingiantà il mument che quel vegn agiuditgà ad el, vi d'in bain immobigliar dentant pir cun l'inscripziun en il register funsil.

² Sin basa dal protocol da l'ingiant ha l'autoritad d'ingiant dad annunziar immediatamain l'agiudicaziun a l'administratur dal register funsil per l'inscripziun.

³ Resalvadas restan las prescripziuns davart l'acquist da proprietad a chaschun d'ingiants sfurzads.

VII. Prescripziuns chantunalas

Art. 236

Entaifer ils limits da la legislaziun federala pon ils chantuns fixar ulteriuras prescripziuns davart l'ingiant public.

Tschintgavel chapitel: Il contract da barat

A. Renviament a la cumpra

Art. 237

Per il contract da barat vegnan applitgadas las prescripziuns davart il contract da cumpra en quel senn che mintga partida contrahenta vegn tractada sco vendidra en quai che pertutga la chaussa che vegn empermessa dad ella e sco cumpradra en quai che pertutga la chaussa che vegn empermessa ad ella.

B. Garanzia

Art. 238

Sche la chaussa barattada vegn prendida davent u restituida pervia da sias mancanzas, ha la partida donnegiada la tscherna da pretender ina indemnisaziun u da pretender enavos la chaussa barattada.

Settavel titel: La donaziun

A. Cuntegn da la donaziun

Art. 239

¹ Sco donaziun vala mintga assegnaziun tranter persunas vivas, cun la quala ina persuna enritgescha in'autra or da sia atgna facultad senza cuntraprestaziun correspundenta.

² Tgi che renunzia a ses dretg avant che l'avair acquistà u tgi che refusa ina ierta n'ha betg fatg ina donaziun.

³ L'adempliment d'ina obligaziun morala na vegn betg considerà sco donaziun.

B. Abilitad persunala

I. Dal donatur

Art. 240

¹ Tgi ch'è abel d'agir po disponer da sia facultad faschond donaziuns, nun ch'il dretg dals bains matrimonials u il dretg d'ierta la restrenschian.

² Da la facultad d'ina persuna inabla d'agir dastgan vegnir concedids mo regals occasiunals usitads. La responsabladad da la represchentanza legala resta resalvada.⁹⁴

³ ...⁹⁵

⁹⁴ Versiun tenor la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

⁹⁵ Abolì tras la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

II. Dal donatari

Art. 241

¹ Acceptar ina donaziun ed acquistar ina donaziun en moda giuridicamain valaivla po er ina persuna che n'è betg abla d'agir, premess ch'ella saja abla da giuditgar.

² La donaziun n'è dentant betg acquistada u vegn annullada, sche la represchentanza legala scumonda da l'acceptar u ordinescha ch'ella stoppia vegnir restituida.

C. Constituziun da la donaziun

I. Donaziun da maun a maun

Art. 242

¹ Ina donaziun da maun a maun vegn fatga cun surdar la chaussa dal donatur al donatari.

² Sch'i sa tracta da proprietad funsila u da dretgs reals vi da bains immobigliars, daventa ina donaziun pir valaivla cun l'inscripziun en il register funsil.

³ Questa inscripziun premetta in'empermischun da donaziun valaivla.

II. Empermischun da donaziun

Art. 243

¹ L'empermischun da donaziun è mo valaivla, sch'ella è vegnida fixada en scrit.

² Sche bains immobigliars u sche dretgs reals vi da tals èn l'object da la donaziun, sto vegnir fatga ina documentaziun publica, per che la donaziun saja valaivla.

³ Cur che l'empermischun da donaziun è exequida, vegn ella giuditgada sco donaziun da maun a maun.

III. Effects da l'acceptaziun

Art. 244

Tgi che surdat insatge ad in'autra persuna cun l'intent da far ina donaziun po da tut temp revocar sia decisiun, uschè ditg che la donaziun n'è anc betg vegnida acceptada dal donatari, e quai er sch'el ha effectivamain separà la donaziun da sia facultad.

D. Cundiziuns e pretensiuns

II. Execuziun da las cundiziuns

Art. 245

¹ La donaziun po vegnir colliada cun cundiziuns u cun pretensiuns.

² Sche l'execuziun da la donaziun è colliada cun la mort dal donatur, è la donaziun suttamessa a las prescripziuns davart las disposiziuns per causa da mort.

Art. 246

¹ Il donatur po pretender - confurm al cuntegn dal contract - ch'ina cundiziun ch'è vegnida acceptada dal donatari vegnia exequida.

² Sche l'execuziun da la cundiziun è en l'interess public, po l'autoritad cumpetenta pretender - suenter la mort dal donatur - che la cundiziun vegnia exequida.

³ Il donatari po refusar l'execuziun da la cundiziun, sche la valur da la donaziun na cuvra betg ils custs da la cundiziun e sche la differenza na vegn betg indemnisada ad el.

III. Cunvegna concernent il return

Art. 247

¹ Il donatur po resalvar il dretg che la chaussa regalada vegnia returnada a sasez, en cas ch'il donatari avess da murir avant el.

² En cas da donaziuns da bains immobigliars u da dretgs reals vi da tals po quest dretg da return vegnir prenotà en il register funsil.

E. Responsabladad dal donatur

Art. 248

¹ Il donatur è responsabel vers il donatari per il donn che nascha ad el tras la donaziun mo en cas da donns ch'èn vegnids chaschunads cun intenziun u per greva negligientscha.

² Per la chaussa regalada u per la pretensiun cedida sto el dar mo quella garanzia ch'el ha empermess al donatari.

F. Annullaziun da la donaziun

I. Restituziun da la donaziun

Art. 249

En cas d'ina donaziun da maun a maun ed en cas che empermischuns da donaziun èn exequidas po il donatur revocar la donaziun e pretender enavos la chaussa ch'el ha regalà, uschenavant ch'il donatari è anc enritgì:

1.⁹⁶: sch'il donatari ha commess in act chastiabel grev vers il donatur ubain vers ina persuna che stat datiers dad el;
2.: sch'el ha violà grevamain sias obligaziuns dal dretg da famiglia vers il donatur ubain vers in da ses confamigliars;
3.: n'ademplescha - senza motivs giustifitgads - betg las cundiziuns ch'èn colliadas cun la donaziun.

⁹⁶ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

II. Revocaziun e scadenza da l'empermischun da donaziun

Art. 250

¹ En cas da l'empermischun da donaziun po il donatur revocar l'empermischun e refusar da l'ademplir:

1.: per ils medems motivs, per ils quals la chaussa regalada po vegnir pretendida enavos tar la donaziun da maun a maun;
2.: sche las relaziuns da facultad dal donatur èn sa midadas uschè ferm dapi l'empermischun, che la donaziun engrevgiass il donatur en moda extraordinaria;
3.: sch'igl èn naschidas - dapi l'empermischun dal donatur - obligaziuns dal dretg da famiglia che n'eran betg avant maun avant u ch'eran avant maun avant en ina dimensiun bler pli pitschna.

² Cun emetter in attest da perdita u cun declerar il concurs cunter il donatur vegn annullada mintga empermischun da donaziun.

III. Surannaziun e dretg dals ertavels da purtar plant

Art. 251

¹ La revocaziun po vegnir fatga entaifer 1 onn a partir dal mument ch'il donatur ha survegnì enconuschientscha dal motiv da revocaziun.

² Sch'il donatur mora avant che quest onn è passà, vegn il dretg da purtar plant transferì sin ils ertavels fin a la fin da quest termin.

³ Ils ertavels dal donatur pon revocar la donaziun, sch'il donatari ha mazzà intenziunadamain ed illegalmain il donatur ubain sch'el ha impedì il donatur da revocar la donaziun.

IV. Mort dal donatur

Art. 252

Sch'il donatur è s'obligà a prestaziuns periodicas, extingua questa obligaziun cun la mort dal donatur, nun ch'i saja vegnì fixà insatge auter.

Otgavel titel:⁹⁷ La locaziun

⁹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da dec. 1989, en vigur dapi il 1. da fan. 1990 (AS 1990 802; BBl 1985 I 1389). Guardar er art. 5 da las disp. fin. dals titels VIII ed VIII^bis a la fin dal DO.

Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

A. Noziun e champ d'applicaziun

1. Localitads d'abitar e da fatschenta

Art. 253

Tras il contract da locaziun s'oblighescha il locatur da surlaschar ina chaussa al locatari per ses diever, ed il locatari s'oblighescha da pajar in tschains da locaziun per quai al locatur.

II. Champ d'applicaziun

Art. 253a

¹ Las disposiziuns davart la locaziun da localitads d'abitar e da fatschenta valan er per chaussas ch'il locatur surlascha al locatari per ses diever ensemen cun questas localitads.

² Ellas na valan betg per abitaziuns da vacanzas che vegnan prendidas en locaziun per maximalmain 3 mais.

³ Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns executivas.

2. Disposiziuns davart la protecziun cunter tschains da locaziun abusivs

Art. 253b

¹ Las disposiziuns davart la protecziun cunter tschains da locaziun abusivs (art. 269 ss.) valan confurm al senn per contracts da locaziun betg agriculs e per auters contracts che reglan principalmain la surlaschada da localitads d'abitar u da fatschenta cunter ina bunificaziun.

² Ellas na valan betg per la locaziun d'abitaziuns e da chasas d'ina famiglia luxuriusas cun sis u dapli locals d'abitar (senza quintar la cuschina).

³ Las disposiziuns davart la contestaziun da tschains da locaziun abusivs na valan betg per localitads d'abitar, las qualas èn vegnidas messas a disposiziun cun agid da meds publics e da las qualas ils tschains da locaziun vegnan controllads d'ina autoritad.

B. Fatschentas cumbinadas

Art. 254

Ina fatschenta cumbinada che stat en connex cun la locaziun da localitads d'abitar u da fatschenta n'è betg valaivla, sche la conclusiun u sche la cuntinuaziun dal contract da locaziun vegn fatga dependenta da questa fatschenta cumbinada e sch'il locatari surpiglia en quest connex in'obligaziun vers il locatur ubain vers ina terza persuna che na stat betg en ina relaziun directa cun il diever da la chaussa da locaziun.

C. Durada da la relaziun da locaziun

Art. 255

¹ La relaziun da locaziun po esser fixada per in temp limità u per in temp illimità.

² La relaziun da locaziun è limitada, sch'ella duai finir - senza ch'ella stoppia vegnir disditga - cun la scadenza da la durada fixada.

³ Las ulteriuras relaziuns da locaziun valan sco illimitadas.

D. Obligaziuns dal locatur

II. Obligaziun da dar infurmaziuns

Art. 256

¹ Il locatur è obligà da surdar la chaussa al termin fixà en in stadi ch'è adattà per il diever previs e da la mantegnair en quest stadi.

² Cunvegnas divergentas a disfavur dal locatari n'èn betg valaivlas, sch'ellas èn cuntegnidas en:

a.: cundiziuns generalas da fatschenta preformuladas;
b.: contracts da locaziun per localitads d'abitar u da fatschenta.

Art. 256a

¹ Sch'igl è vegnì fatg in protocol da restituziun, cur che la relaziun da locaziun precedenta è vegnida terminada, sto il locatur preschentar quest protocol al nov locatari a chaschun da la surdada da la chaussa, sche quel al vul vesair.

² Il locatari po ultra da quai pretender ch'i vegnia communitgà ad el l'autezza dal tschains da locaziun da la relaziun da locaziun precedenta.

III. Taxas e grevezzas

Art. 256b

Il locatur porta las grevezzas e paja las taxas publicas ch'èn colliadas cun la chaussa.

E. Obligaziuns dal locatari

I. Pajar il tschains da locaziun ed ils custs accessorics

1. Tschains da locaziun

Art. 257

Il tschains da locaziun è la bunificaziun ch'il locatari debitescha al locatur per la surlaschada da la chaussa.

2. Custs accessorics

b. Localitads d'abitar e da fatschenta

Art. 257a

¹ Ils custs accessorics èn la bunificaziun per las prestaziuns dal locatur u d'ina terza persuna che stattan en connex cun il diever da la chaussa.

² Il locatari sto pajar ils custs accessorics mo, sch'el ha concludì quai spezialmain cun il locatur.

Art. 257b

¹ En cas da localitads d'abitar e da fatschenta èn ils custs accessorics las expensas effectivas ch'il locatur ha per prestaziuns che stattan en connex cun il diever, sco custs da stgaudament, d'aua chauda e custs sumegliants dal manaschi, sco er per taxas publicas che resultan tras il diever da la chaussa.

² Sin dumonda sto il locatur conceder al locatari invista dals mussaments.

3. Termins da pajament

Art. 257c

Il locatari sto pajar il tschains da locaziun ed eventualmain ils custs accessorics per la fin da mintga mais, il pli tard dentant per la fin dal temp da locaziun, sch'i n'è betg vegnì concludì in auter termin u sch'in auter termin n'è betg usità al lieu.

4. Retard dal pajament dal locatari

Art. 257d

¹ Sch'il locatari è - suenter ch'el ha surpiglià la chaussa - en retard cun pajar ils tschains da locaziun u ils custs accessorics scadids, po il locatur fixar ad el en scrit in termin da pajament e smanatschar da disdir la relaziun da locaziun, sch'il termin scada senza ch'i vegnia pajà. Quest termin importa almain 10 dis, en cas da localitads d'abitar e da fatschenta almain 30 dis.

² Sch'il locatari na paja betg entaifer il termin fixà, po il locatur disdir immediatamain il contract da locaziun, en cas da localitads d'abitar e da fatschenta cun in termin d'almain 30 dis per la fin d'in mais.

II. Garanzias dal locatari

Art. 257e

¹ Sch'il locatari da localitads d'abitar u da fatschenta presta ina garanzia en daners u en vaglias, sto il locatur depositar quella tar ina banca sin in conto da spargn u en in deposit, e quai sin il num dal locatari.

² En cas da la locaziun da localitads d'abitar dastga il locatur pretender maximalmain trais tschains mensils sco garanzia.

³ La banca dastga dar ora la garanzia mo cun il consentiment da tuttas duas partidas u sa basond sin in avis da pajament cun vigur legala u sin ina sentenzia giudiziala cun vigur legala. Sch'il locatur n'ha betg fatg valair giuridicamain in dretg vers il locatari entaifer 1 onn dapi la terminaziun da la relaziun da locaziun, po il locatari pretender che la banca restitueschia la garanzia.

⁴ Ils chantuns pon decretar disposiziuns cumplementaras.

III. Quità e resguard vers vischins

Art. 257f

¹ Il locatari sto duvrar cun quità la chaussa.

² Il locatari d'ina chaussa immovibla sto prender resguard dals avdants sco er dals vischins.

³ Sch'il locatari violescha vinavant sia obligaziun d'avair quità u da prender resguard vers ils vischins malgrà in'admoniziun en scrit dal locatur, uschia ch'ins na po betg pretender dal locatur ubain dals avdants da supportar vinavant la relaziun da locaziun, po il locatur disdir immediatamain il contract da locaziun, en cas da localitads d'abitar e da fatschenta cun in termin d'almain 30 dis per la fin d'in mais.

⁴ Il locatur da localitads d'abitar u da fatschenta po dentant disdir immediatamain il contract da locaziun, sch'il locatari chaschuna intenziunadamain grond donn a la chaussa.

IV. Obligaziun d'annunzia

Art. 257g

¹ Il locatari sto annunziar al locatur mancanzas ch'el na sto betg eliminar sez.

² Sch'il locatari tralascha l'annunzia, è el responsabel per il donn che resulta tras quai al locatur.

V. Obligaziun da tolerar

Art. 257h

¹ Il locatari sto tolerar lavurs vi da la chaussa, sch'ellas èn necessarias per eliminar mancanzas ubain per reparar u per evitar donns.

² Il locatari sto permetter al locatur d'inspectar la chaussa, uschenavant che quai è necessari per il mantegniment, per la vendita u per la relocaziun.

³ Il locatur sto annunziar lavurs ed inspecziuns a temp al locatari e prender resguard dals interess dal locatari tar l'execuziun da talas lavurs ed inspecziuns; eventuals dretgs dal locatari sin reducziun dal tschains da locaziun (art. 259d) u sin indemnisaziun da donns (art. 259e) restan resalvads.

F. Nunadempliment u adempliment manglus dal contract tar la surdada da la chaussa

Art. 258

¹ Sch'il locatur na surdat la chaussa betg al termin fixà u cun mancanzas che excludan u che sminueschan considerablamain l'abilitad per il diever previs, po il locatari proceder tenor ils artitgels 107-109 davart il nunadempliment da contracts.

² Sch'il locatari surpiglia la chaussa malgrà questas mancanzas e sch'el insista ch'il contract vegnia ademplì en moda correcta, po el far valair mo ils dretgs ch'el avess en cas da mancanzas che sa mussan durant la locaziun (art. 259a-259i).

³ Il locatari po er far valair ils dretgs tenor ils artitgels 259a-259i, sche la chaussa ha - il mument da la surdada - mancanzas:

a.: che reduceschan bain l'abilitad per il diever previs, ma che n'excludan betg u che na sminueschan betg considerablamain questa abilitad;
b.: ch'il locatari stuess eliminar sin agens custs durant la locaziun (art. 259).

G. Mancanzas durant la locaziun

I. Obligaziuns dal locatari da far pitschnas lavurs da nettegiament e da reparatura

Art. 259

Il locatari sto eliminar tenor l'isanza locala e sin agens custs mancanzas che pon vegnir dismessas cun pitschnas lavurs da nettegiament e da reparatura ch'èn necessarias per il mantegniment ordinari da la chaussa.

II. Dretgs dal locatari

2. Eliminaziun da la mancanza

Art. 259a

¹ Sch'i resultan mancanzas vi da la chaussa ch'il locatari n'ha ni da responsar ni d'eliminar sin agens custs u sch'il locatari vegn disturbà da far diever da la chaussa tenor contract, po el pretender ch'il locatur:

a.: elimineschia la mancanza;
b.: reduceschia adequatamain il tschains da locaziun;
c.: indemniseschia il donn;
d.: surpiglia la dispita giuridica cun ina terza persuna.

² Il locatari d'ina chaussa immovibla po ultra da quai depositar il tschains da locaziun.

3. Reducziun dal tschains da locaziun

Art. 259b

Sch'il locatur enconuscha ina mancanza e sch'el na l'eliminescha betg entaifer in termin adequat, po il locatari:

a.: disdir immediatamain il contract, sche la mancanza excluda u restrenscha considerablamain l'abilitad per il diever previs d'ina chaussa immovibla u sche la mancanza sminuescha l'abilitad per il diever previs d'ina chaussa movibla;
b.: laschar eliminar la mancanza sin donn e cust dal locatur, sche questa mancanza sminuescha bain l'abilitad per il diever previs da la chaussa, na la restrenscha dentant betg considerablamain.

b. Excepziun

Art. 259c

Il locatari n'ha nagin dretg che la mancanza vegnia eliminada, sch'il locatur presta ina indemnisaziun cumplaina per la chaussa manglusa entaifer in termin adequat.

Art. 259d

Sche l'abilitad per il diever previs da la chaussa vegn restrenschida u sminuida, po il locatari pretender dal locatur ch'el reduceschia correspundentamain il tschains da locaziun a partir dal mument ch'el ha survegnì enconuschientscha da la mancanza fin che quella è eliminada.

4. Indemnisaziun

Art. 259e

Sch'il locatari ha subì in donn pervia da la mancanza, sto il locatur prestar ina indemnisaziun ad el, nun ch'el cumprovia ch'el saja senza culpa.

5. Surpigliada da la dispita giuridica

Art. 259f

Sch'ina terza persuna fa valair in dretg sin la chaussa che na sa cumporta betg cun ils dretgs dal locatari, sto il locatur surpigliar - sin avis dal locatari - la dispita giuridica.

6. Deposit dal tschains da locaziun

b. Restituziun dals tschains da locaziun depositads

Art. 259g

¹ Sch'il locatari d'ina chaussa immovibla pretenda dal locatur ch'ina mancanza vegnia eliminada, sto el fixar ad el en scrit in termin adequat e po smanatschar ad el ch'el vegnia a depositar ils tschains da locaziun che futurs tar in post che vegn designà dal chantun, en cas ch'il termin fixà scadia senza ch'el saja vegnì duvrà. Il deposit sto el annunziar en scrit al locatur.

² Cun il deposit valan ils tschains da locaziun sco pajads.

Art. 259h

¹ Ils tschains da locaziun depositads tutgan al locatur, sch'il locatari n'ha betg fatg valair sias pretensiuns vers il locatur tar l'autoritad da mediaziun entaifer 30 dis dapi la scadenza da l'emprim tschains da locaziun ch'è vegnì deposità.

² Il locatur po pretender tar l'autoritad da mediaziun ch'ils tschains da locaziun ch'èn vegnids depositads nungiustifitgadamain vegnian pajads ora, uschespert ch'il locatari l'ha annunzià d'avair deposità ils tschains da locaziun.

c. Procedura

Art. 259i⁹⁸

La procedura sa drizza tenor la Procedura civila⁹⁹.

⁹⁸ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

⁹⁹ SR 272

H. Renovaziuns e midadas

I. Tras il locatur

Art. 260

¹ Il locatur po far renovaziuns e midadas vi da la chaussa mo, sch'ellas èn supportablas per il locatari e sche la relaziun da locaziun n'è betg disditga.

² Il locatur sto prender resguard dals interess dal locatari tar l'execuziun da las lavurs; eventuals dretgs dal locatari sin reducziun dal tschains da locaziun (art. 259d) u sin indemnisaziun da donns (art. 259e) restan resalvads.

II. Tras il locatari

Art. 260a

¹ Il locatari po far renovaziuns e midadas vi da la chaussa mo, sch'il locatur ha dà ses consentiment en scrit.

² Sch'il locatur ha dà ses consentiment, po el pretender che l'anteriur stadi vegnia restabilì mo, sche quai è vegnì concludì en scrit.

³ Sche la chaussa - a la fin da la relaziun da locaziun - ina plivalur considerabla grazia a la renovaziun u grazia a la midada, a la quala il locatur ha dà ses consentiment, po il locatari pretender per indemnisaziun correspundenta per questa plivalur; ulteriuras pretensiuns d'indemnisaziun ch'èn vegnidas fixadas en scrit restan resalvadas.

J. Midada dal proprietari

I. Alienaziun da la chaussa

Art. 261

¹ Sch'il locatur alienescha la chaussa suenter la conclusiun dal contract da locaziun u sch'el vegn privà da quella tras ina procedura da scussiun u da concurs, va la relaziun da locaziun cun la proprietad vi da la chaussa a l'acquistader.

² Il nov proprietari po dentant:

a.: en cas da localitads d'abitar e da fatschenta: disdir la relaziun da locaziun observond il termin legal per la proxima data legala, sch'el fa valair in agen basegn urgent per sasez, per proxims parents u per quinads;
b.: en cas d'ina autra chaussa: disdir la relaziun da locaziun observond il termin legal per la proxima data legala, sch'il contract na permetta betg d'al schliar pli baud.

³ Sch'il nov proprietari disdescha il contract pli baud che quai ch'i fiss stà permess tenor il contract cun il locatur vertent, è quel responsabel vers il locatari per tut ils donns che resultan tras quai.

⁴ Resalvadas restan las disposiziuns davart l'expropriaziun.

II. Concessiun da dretgs reals limitads

Art. 261a

Las disposiziuns davart l'alienaziun da la chaussa èn applitgablas confurm al senn, sch'il locatur conceda in dretg real limità ad ina terza persuna e sche quai correspunda ad ina midada dal proprietari.

III. Prenotaziun en il register funsil

Art. 261b

¹ En cas da la locaziun d'in bain immobigliar poi vegnir concludì che la relaziun da locaziun vegnia prenotada en il register funsil.

² L'effect da la prenotaziun è quel che mintga proprietari sto permetter al locatari da duvrar il bain immobigliar confurm al contract da locaziun.

K. Sutlocaziun

Art. 262

¹ Cun il consentiment dal locatur po il locatari dar la chaussa en sutlocaziun, saja quai dal tuttafatg u parzialmain.

² Il locatur po refusar da dar ses consentiment mo, sche:

a.: il locatari refusa da dar enconuschent al locatur las cundiziuns da la sutlocaziun;
b.: las cundiziuns da la sutlocaziun èn abusivas cumpareglià cun talas dal contract da locaziun principal;
c.: la sutlocaziun chaschuna dischavantatgs essenzials al locatur.

³ Il locatari è responsabel vers il locatur ch'il sutlocatari na dovria la chaussa betg autramain che quai ch'igl è permess ad el sez. Per cuntanscher quai po il locatur sa drizzar directamain al sutlocatari.

L. Transferiment da la locaziun ad ina terza persuna

Art. 263

¹ Cun il consentiment en scrit dal locatur po il locatari da localitads da fatschenta transferir la relaziun da locaziun ad ina terza persuna.

² Il locatur po refusar da dar il consentiment mo per motivs impurtants.

³ Sch'il locatur dat ses consentiment, surpiglia la terza persuna la relaziun da locaziun empè dal locatari.

⁴ Il locatari è deliberà da sias obligaziuns vers il locatur. El è dentant responsabel solidaricamain cun la terza persuna fin al mument che la relaziun da locaziun finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha, maximalmain dentant per 2 onns.

M. Restituziun anticipada da la chaussa

Art. 264

¹ Sch'il locatari restituescha la chaussa senza observar il termin da disditga, è el deliberà da sias obligaziuns vers il locatur mo, sch'el propona in nov locatari ch'è acceptabel per il locatur; il nov locatari sto esser solvent e pront da surpigliar il contract da locaziun per las medemas cundiziuns.

² Cas cuntrari sto el pajar il tschains da locaziun fin al mument che la relaziun da locaziun finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha.

³ Il locatur sto sa laschar metter a quint quai ch'el:

a.: spargna vi d'expensas; e
b.: gudogna u tralascha intenziunadamain da gudagnar, duvrond la chaussa en autra moda.

N. Scuntrada

Art. 265

Il locatur ed il locatari na pon betg renunziar gia ordavant al dretg da scuntrar las pretensiuns ed ils debits da la relaziun da locaziun.

O. Terminaziun da la relaziun da locaziun

I. Scadenza da la durada fixada

Art. 266

¹ Sche las partidas han concludì expressivamain u taciturnamain ina tscherta durada dal contract, finescha la relaziun da locaziun senza disditga cun la scadenza da quest termin.

² Sche las partidas cuntinueschan taciturnamain cun la relaziun da locaziun, vala quella sco relaziun da locaziun illimitada.

II. Termins da disditga

2. Chaussas immoviblas e construcziuns moviblas

Art. 266a

¹ Las partidas pon disdir la relaziun da locaziun illimitada, observond ils termins legals, sch'ellas n'han betg concludì in termin pli lung u in auter termin.

² Sche las partidas n'observan betg il termin, vala la disditga per il proxim termin ch'è pussaivel.

Art. 266b

Sche chaussas immoviblas e sche construcziuns moviblas èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas - observond in termin da 3 mais - disdir il contract sin in termin d'usit local u, sch'i na dat betg ina isanza locala, per la fin d'ina durada da locaziun da 6 mais.

3. Abitaziuns

Art. 266c

Sche abitaziuns èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas - observond in termin da 3 mais - disdir il contract sin in termin d'usit local u, sch'i na dat betg ina isanza locala, per la fin d'ina durada da locaziun da 3 mais.

4. Localitads da fatschenta

Art. 266d

Sche localitads da fatschenta èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas - observond in termin da 6 mais - disdir il contract sin in termin d'usit local u, sch'i na dat betg ina isanza locala, per la fin d'ina durada da locaziun da 3 mais.

5. Chombras mobigliadas e plazzas da parcar

Art. 266e

Sche chombras mobigliadas e sche plazzas da parcar che vegnan dadas en locaziun separadamain u sche indrizs sumegliants èn vegnids prendids en locaziun, pon las partidas - observond in termin da 2 emnas - disdir il contract per la fin d'ina durada da locaziun da 3 mais.

6. Chaussas moviblas

Art. 266f

Sche chaussas moviblas èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas - observond in termin da 3 dis - disdir il contract sin tge termin ch'i saja.

III. Disditga extraordinaria

1. Per motivs impurtants

Art. 266g

¹ Per motivs impurtants pon las partidas - observond il termin legal - disdir ina relaziun da locaziun sin tge termin ch'i saja, sche l'adempliment dal contract è daventà insupportabel per ellas.

² Il derschader regla las consequenzas patrimonialas da la disditga anticipada, considerond tut las circumstanzas.

2. Concurs dal locatari

Art. 266h

¹ Sch'il locatari fa concurs, suenter ch'el ha surpiglià la chaussa, po il locatur pretender ina garanzia per ils tschains da locaziun futurs. Per quest intent sto el fixar en scrit in termin adequat per il locatari sco er per l'administraziun da concurs.

² Sch'il locatur na survegn betg ina garanzia entaifer quest termin, po el disdir immediatamain il contract da locaziun.

3. Mort dal locatari

Art. 266i

Sch'il locatari mora, pon ses ertavels - observond il termin legal - disdir il contract per il proxim termin legal.

4. Chaussas moviblas

Art. 266k

Il locatari d'ina chaussa movibla che serva a ses diever privat e che vegn dada en locaziun dal locatur en il rom da sia activitad commerziala po disdir il contract - observond in termin d'almain 30 dis - per la fin d'ina durada da locaziun da 3 mais. Il locatur n'ha nagin dretg da survegnir ina indemnisaziun.

IV. Furma da la disditga en cas da localitads d'abitar e da fatschenta

2. Abitaziun da la famiglia

Art. 266l

¹ Il locatur ed il locatari da localitads d'abitar e da fatschenta ston disdir il contract en scrit.

² Il locatur sto disdir cun in formular ch'è approvà dal chantun e che inditgescha, co ch'il locatari ha da proceder, sch'el vul contestar la disditga ubain pretender ina prolungaziun da la relaziun da locaziun.

a. Disditga tras il locatari

Art. 266m

¹ Sche la chaussa prendida en locaziun serva a la famiglia sco abitaziun, po il conjugal disdir il contract da locaziun mo cun il consentiment expressiv da l'auter conjugal.

² Sch'il conjugal na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derschader.

³ Per partenadis registrads vala la medema regulaziun confurm al senn.¹⁰⁰

¹⁰⁰ Integrà tras la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

b. Disditga tras il locatur

Art. 266n¹⁰¹

La disditga tras il locatur sco er la fixada d'in termin da pajament cun la smanatscha da disditga (art. 257d) ston vegnir consegnadas separadamain al locatari ed a ses conjugal, a sia partenaria registrada u a ses partenari registrà.

¹⁰¹ Versiun tenor la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

3. Disditga nunvalaivla

Art. 266o

La disditga è nunvalaivla, sch'ella na correspunda betg als artitgels 266l-266n.

P. Restituziun da la chaussa

II. Examinaziun da la chaussa ed annunzia al locatari

Art. 267

¹ Il locatari sto restituir la chaussa en quel stadi che resulta tras il diever da la chaussa tenor contract.

² Cunvegnas, cun las qualas il locatari s'oblighescha ordavant da pajar - a la fin da la relaziun da locaziun - ina indemnisaziun che cumpiglia autras chaussas che la cuvrida d'in eventual donn, èn nunvalaivlas.

Art. 267a

¹ Il mument da la restituziun sto il locatur examinar il stadi da la chaussa ed annunziar immediatamain mancanzas al locatari, per las qualas quel è responsabel.

² Sch'il locatur tralascha quai, perda el ses dretgs, uschenavant ch'i na sa tracta betg da mancanzas che n'èn betg stadas vesaivlas en cas d'ina examinaziun usitada.

³ Sch'il locatur chatta talas mancanzas pli tard, sto el annunziar immediatamain quellas al locatari.

Q. Dretg da retenziun dal locatur

I. Dimensiun

Art. 268

¹ Per in tschains annual scadì e per il tschains current d'in mez onn ha il locatur da localitads da fatschenta in dretg da retenziun vi da las chaussas moviblas che sa chattan en las localitads dadas en locaziun e che tutgan a l'equipament u a l'utilisaziun da questas localitads.

² Il dretg da retenziun dal locatur cumpiglia er ils objects en possess dal sutlocatari, uschenavant che quel n'ha betg pajà ses tschains da locaziun.

³ Exclus è il dretg da retenziun vi da chaussas che na pudessan betg vegnir impegnadas dals crediturs dal locatari.

II. Chaussas da terzas persunas

Art. 268a

¹ Ils dretgs da terzas persunas vi da chaussas, da las qualas il locatur ha savì u ha stuì savair ch'ellas na tutgan betg al locatari, sco er vi da chaussas enguladas, persas u vegnidas davent en autra moda precedan il dretg da retenziun dal locatur.

² Sch'il locatur vegn a savair pir durant la locaziun che chaussas ch'èn en possess dal locatari na tutgan betg a quel, extingua ses dretg da retenziun vi da questas chaussas, sch'el na disdescha betg il contract da locaziun sin il proxim termin ch'è pussaivel.

III. Far valair il dretg

Art. 268b

¹ Sch'il locatari vul ir davent u manar davent las chaussas che sa chattan en las localitads prendidas en locaziun, po il locatur retegnair cun agid da l'uffizi cumpetent uschè blers objects sco quai ch'igl è necessari per cuvrir sia pretensiun.

² Objects ch'èn vegnids manads davent zuppadamain u cun forza pon - cun agid da la polizia - vegnir purtads enavos en las localitads dadas en locaziun, e quai entaifer 10 dis dapi ch'els èn vegnids manads davent.

Segund chapitel: Protecziun cunter tschains da locaziun abusivs e cunter autras pretensiuns abusivas dal locatur en cas d'ina locaziun da localitads d'abitar e da fatschenta

A. Tschains da locaziun abusivs

I. Regla

Art. 269

Tschains da locaziun èn abusivs, sch'i vegn fatg in profit stravagà cun la chaussa dada en locaziun u sch'els sa basan evidentamain sin in pretsch da cumpra exagerà.

II. Excepziuns

Art. 269a

Betg abusivs n'èn per regla en spezial ils tschains da locaziun che:

a.: sa chattan en il rom dals tschains da locaziun usitads al lieu u en il quartier;
b.: èn motivads tras augments dals custs u tras prestaziuns pli grondas da vart dal locatur;
c.: sa chattan - en cas da construcziuns pli giuvnas - en il rom da la rendita brutta che permetta da cuvrir ils custs;
d.: servan mo a gulivar ina reducziun dal tschains da locaziun ch'è vegnida concedida ordavant tras ina transposiziun dals custs da finanziaziun ch'è usitada sin il martgà, ed èn fixads en in plan da pajament ch'è vegnì dà enconuschent gia ordavant al locatari;
e.: guliveschan mo la chareschia per il chapital che porta la ristga;
f.: na surpassan betg la dimensiun che vegn recumandada en ils contracts generals da las federaziuns da locaturs sco er da locataris u d'organisaziuns che fan valair interess sumegliants.

B. Tschains da locaziun indexads

Art. 269b

La cunvegna ch'il tschains da locaziun stoppia vegnir adattà ad in index è mo valaivla, sch'il contract da locaziun è vegnì fatg per almain 5 onns e sche l'index naziunal dals pretschs da consum è previs sco index.

C. Tschains da locaziun graduads

Art. 269c

La cunvegna ch'il tschains da locaziun s'augmentia periodicamain per in tschert import è mo valaivla, sche:

a.: il contract da locaziun vegn fatg per almain 3 onns;
b.: il tschains da locaziun vegn augmentà maximalmain ina giada l'onn; e
c.: l'import da l'augment vegn fixà en francs.

D. Augments dals tschains da locaziun ed autras midadas unilateralas dal contract tras il locatur

Art. 269d

¹ Il locatur po augmentar il tschains da locaziun da tut temp sin il proxim termin da disditga ch'è pussaivel. El sto communitgar - sin in formular approvà dal chantun - l'augment dal tschains da locaziun al locatari e motivar quest augment, e quai almain 10 dis avant ch'il termin da disditga cumenza.

² L'augment dal tschains da locaziun è nunvalaivel, sch'il locatur:

a.: n'al communitgescha betg cun il formular prescrit;
b.: n'al motivescha betg;
c.: smanatscha en la communicaziun cun la disditga dal contract u pronunzia quella en la communicaziun.

³ Ils alineas 1 e 2 valan er, sch'il locatur ha l'intenziun da midar autramain il contract da locaziun mo sin donn e cust dal locatari, spezialmain cun reducir sias prestaziuns vertentas u cun introducir novs custs accessorics.

E. Contestaziun dal tschains da locaziun

I. Dumonda da reducziun

1. Tschains da locaziun inizial

Art. 270

¹ Il locatari po contestar il tschains da locaziun inizial sco abusiv tar l'autoritad da mediaziun e quai entaifer 30 dis dapi la surpigliada da la chaussa e confurm als artitgels 269 e 269a e pretender la reducziun dal tschains, sche:

a.: el è stà sfurzà da far il contract da locaziun pervia d'ina situaziun d'urgenza persunala u famigliara ubain pervia da las relaziuns sin il martgà local da localitads d'abitar e da fatschenta; u
b.: il locatur ha - cumpareglià cun l'anteriur tschains da locaziun - augmentà considerablamain il tschains da locaziun inizial per la medema chaussa.

² En cas da mancanza d'abitaziuns pon ils chantuns obligar ils locaturs da duvrar per lur territori u per ina part da quel il formular tenor l'artitgel 269d per far in nov contract da locaziun.

2. Durant la locaziun

Art. 270a

¹ Il locatari po contestar il tschains da locaziun sco abusiv e pretender ch'el vegnia reducì sin il proxim termin da disditga ch'è pussaivel, sch'el ha motivs da supponer ch'il locatur realiseschia in profit stravagà tenor ils artitgels 269 e 269a tras la chaussa dada en locaziun, e quai pervia d'ina midada essenziala da la basa da calculaziun, spezialmain pervia d'ina reducziun dals custs.

² Il locatari sto far en scrit la dumonda da reducziun al locatur; quel sto prender posiziun entaifer 30 dis. Sch'il locatur na correspunda betg u mo parzialmain a la dumonda ubain sch'el na respunda betg entaifer il termin, po il locatari appellar entaifer 30 dis a l'autoritad da mediaziun.

³ L'alinea 2 n'è betg applitgabel, sch'il locatari inoltrescha a medem temp ina contestaziun da l'augment dal tschains da locaziun ed ina dumonda per reducir quel.

II. Contestaziun d'augments dal tschains da locaziun e d'autras midadas unilateralas dal contract

Art. 270b

¹ Il locatari po contestar in augment dal tschains da locaziun sco abusiv tar l'autoritad da mediaziun en il senn dals artitgels 269 e 269a, e quai entaifer 30 dis dapi la communicaziun.

² L'alinea 1 vala er, sch'il locatur mida autramain il contract da locaziun sin donn e cust dal locatari, spezialmain cun reducir sias prestaziuns vertentas u cun introducir novs custs accessorics.

III. Contestaziun da tschains da locaziun indexads

Art. 270c

Cun resalva da la contestaziun dal tschains da locaziun inizial po ina partida mo far valair davant l'autoritad da mediaziun che l'augment u che la reducziun dal tschains da locaziun che vegn pretendì da l'autra partida na saja betg giustifitgà tras ina midada correspundenta da l'index.

IV. Contestaziun da tschains da locaziun graduads

Art. 270d

Cun resalva da la contestaziun dal tschains da locaziun inizial na po il locatari betg contestar tschains da locaziun graduads.

F. Valaivladad dal contract da locaziun durant la procedura da contestaziun

Art. 270e

Il contract da locaziun vala vinavant senza midadas:

a.: durant la procedura da mediaziun, sch'i na vegn betg cuntanschida in'enclegientscha tranter las partidas; e
b.: durant la procedura giudiziala, cun resalva da mesiras preventivas dal derschader.

Terz chapitel: Protecziun cunter la disditga abusiva en cas d'ina locaziun da localitads d'abitar e da fatschenta

A. Contestabladad da la disditga

II. Disditga tras il locatur

Art. 271

¹ La disditga è contestabla, sch'ella cuntrafa al princip da la buna fai.

² La disditga sto vegnir motivada, sche quai vegn pretendì da l'autra partida.

Art. 271a

¹ La disditga tras il locatur è contestabla en spezial, sch'ella vegn pronunziada:

a.

perquai ch'il locatari fa valair en buna fai pretensiuns or da la relaziun da locaziun;

b.

perquai ch'il locatur vul chatschar tras ina midada unilaterala dal contract u in'adattaziun dal tschains da locaziun sin donn e cust dal locatari;

c.

sulettamain per intimar il locatari d'acquistar l'abitaziun prendida en locaziun;

d.

durant ina procedura da mediaziun u durant ina procedura giudiziala che stat en connex cun la relaziun da locaziun, nun ch'il locatari haja introducì la procedura en moda abusiva;

e.

avant la scadenza da 3 onns suenter la terminaziun d'ina procedura da mediaziun u d'ina procedura giudiziala che stat en connex cun la relaziun da locaziun, ed en la quala il locatur:

1.: ha stuì suttacumber per ina part considerabla;
2.: ha retratg u reducì considerablamain sia pretensiun u ses plant;
3.: ha renunzià d'appellar al derschader;
4.: ha concludì in'enclegientscha u è sa cunvegnì autramain cun il locatari;

f.

pervia da midadas da la situaziun famigliara dal locatari che na chaschunan betg dischavantatgs essenzials per il locatur.

² L'alinea 1 litera e è er applitgabel, sch'il locatari po cumprovar cun documents en scrit ch'el saja sa cunvegnì cun il locatur davart ina pretensiun da la relaziun da locaziun, e quai ordaifer ina procedura da mediaziun ubain ordaifer ina procedura giudiziala.

³ L'alinea 1 literas d ed e n'èn betg applitgablas en cas da disditgas:

a.: pervia d'in basegn urgent dal locatur per sasez, per proxims parents u per quinads;
b.: pervia da retard dal pajament dal locatari (art. 257d);
c.: perquai ch'il locatari ha violà grevamain l'obligaziun d'avair quità e da prender resguard (art. 257f al. 3 e 4);
d.: pervia da l'alienaziun da la chaussa (art. 261);
e.: per motivs impurtants (art. 266g);
f.: pervia da concurs dal locatari (art. 266h).

B. Prolungaziun da la relaziun da locaziun

I. Dretg dal locatari

Art. 272

¹ Il locatari po pretender ch'ina relaziun da locaziun limitada u illimitada vegnia prolungada, sche la terminaziun da la locaziun avess per consequenza ina direzza per el ubain per sia famiglia che na po betg vegnir giustifitgada tras ils interess dal locatur.

² Giuditgond ils interess resguarda l'autoritad cumpetenta spezialmain:

a.: las circumstanzas da la conclusiun dal contract ed il cuntegn da quel;
b.: la durada da la relaziun da locaziun;
c.: las relaziuns persunalas, famigliaras ed economicas da las partidas e lur cumportament;
d.: in eventual basegn dal locatur per sasez, per proxims parents u per quinads, sco er l'urgenza da quest basegn;
e.: las relaziuns sin il martgà local da localitads d'abitar e da fatschenta.

³ Sch'il locatari pretenda ina segunda prolungaziun, resguarda l'autoritad cumpetenta er, sch'el ha fatg tut il pussaivel ch'ins po pretender dad el per impedir la direzza.

II. Exclusiun da la prolungaziun

Art. 272a

¹ La prolungaziun è exclusa en cas da disditgas:

a.: pervia da retard dal pajament dal locatari (art. 257d);
b.: perquai ch'il locatari ha violà grevamain l'obligaziun d'avair quità e da prender resguard (art. 257f al. 3 e 4);
c.: pervia da concurs dal locatari (art. 266h);
d.: d'in contract da locaziun ch'è vegnì fatg - en vista ad in proxim project da midada da construcziun u da demoliziun - expressivamain mo per il temp limità fin al cumenzament da la construcziun u fin che la permissiun necessaria è vegnida concedida.

² La prolungaziun è per regla exclusa, sch'il locatur offra al locatari ina cumpensaziun equivalenta per las localitads d'abitar e da fatschenta.

III. Durada da la prolungaziun

Art. 272b

¹ La relaziun da locaziun po vegnir prolungada per localitads d'abitar per maximalmain 4 onns e per localitads da fatschenta per maximalmain 6 onns. En il rom da la prolungaziun maximala pon vegnir concedidas ina u duas prolungaziuns.

² Sche las partidas concludan ina prolungaziun da la relaziun da locaziun, n'èn ellas betg liadas vi d'ina prolungaziun maximala ed il locatari po renunziar ad ina segunda prolungaziun.

IV. Valaivladad dal contract da locaziun

Art. 272c

¹ Mintga partida po pretender ch'il contract vegnia adattà cun la decisiun da prolungaziun a las relaziuns midadas.

² Sch'il contract n'è betg vegnì midà cun la decisiun da prolungaziun, vala el senza midadas per il temp da prolungaziun; resalvadas restan las pussaivladads d'adattaziun che la lescha permetta.

V. Disditga durant la prolungaziun

Art. 272d

Sche la decisiun da prolungaziun u sche la cunvegna da prolungaziun na fixescha betg insatge auter, po il locatari disdir la relaziun da locaziun sco suonda:

a.: en cas d'ina prolungaziun fin ad 1 onn cun in termin dad 1 mais per la fin d'in mais;
b.: en cas d'ina prolungaziun per dapli che 1 onn cun in termin da 3 mais sin in termin legal.

C. Termins e proceduras^¹⁰²

¹⁰² Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

Art. 273

¹ Sch'ina partida vul contestar la disditga, sto ella inoltrar la contestaziun a l'autoritad da mediaziun entaifer 30 dis suenter avair retschavì la disditga.

² Sch'il locatari vul pretender che la relaziun da locaziun vegnia prolungada, sto el inoltrar la dumonda a l'autoritad da mediaziun:

a.: en cas d'ina relaziun da locaziun illimitada entaifer 30 dis suenter avair retschavì la disditga;
b.: en cas d'ina relaziun da locaziun limitada il pli tard 60 dis avant la scadenza dal contract.

³ La dumonda per ina segunda prolungaziun sto il locatari inoltrar a l'autoritad da mediaziun il pli tard 60 dis avant la scadenza da l'emprima prolungaziun.

⁴ Il process da l'autoritad da mediaziun sa drizza tenor la Procedura civila¹⁰³.¹⁰⁴

⁵ Sche l'autoritad responsabla refusa la contestaziun da la disditga tras il locatari, sto ella examinar uffizialmain, sche la relaziun da locaziun po vegnir prolungada.¹⁰⁵

¹⁰³ SR 272

¹⁰⁴ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

¹⁰⁵ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

D. Abitaziun da la famiglia

Art. 273a

¹ Sche la chaussa prendida en locaziun serva a la famiglia sco abitaziun, po er il conjugal dal locatari contestar la disditga, pretender la prolungaziun da la relaziun da locaziun u far diever dals ulteriurs dretgs ch'il locatari ha en cas d'ina disditga.

² Cunvegnas davart la prolungaziun èn mo valaivlas, sch'ellas èn vegnidas concludidas cun tuts dus conjugals.

³ Per partenadis registrads vala la medema regulaziun confurm al senn.¹⁰⁶

¹⁰⁶ Integrà tras la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

E. Sutlocaziun

Art. 273b

¹ Las disposiziuns da quest chapitel valan per la sutlocaziun, uschè ditg che la relaziun da locaziun principala n'è betg dissolvida. La sutlocaziun po mo vegnir prolungada per la durada da la relaziun da locaziun principala.

² Sche la sutlocaziun ha spezialmain l'intent da guntgir las prescripziuns davart la protecziun cunter la disditga, vegn la protecziun cunter la disditga concedida al sutlocatari senza prender resguard da la relaziun da locaziun principala. Sche la relaziun da locaziun principala vegn disditga, surpiglia il locatur empè dal locatari il contract cun il sutlocatari.

F. Disposiziuns stringentas

Art. 273c

¹ Il locatari po mo desister da ses dretgs ch'el ha tenor quest chapitel, sche quai è previs expressivamain.

² Cunvegnas divergentas n'èn betg valaivlas.

Quart chapitel: ...

Art. 274 -274g ¹⁰⁷

¹⁰⁷ Abolì tras la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

Otgavel titel^bis:¹⁰⁸ La fittanza

¹⁰⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da dec. 1989, en vigur dapi il 1. da fan. 1990 (AS 1990 802; BBl 1985 I 1389). Guardar er art. 5 da las disp. fin. dals titels VIII ed VIII^bis a la fin dal DO.

A. Noziun e champ d'applicaziun

1. Localitads d'abitar e da fatschenta

Art. 275

Cun il contract da fittanza s'oblighescha l'affittader, da surlaschar al fittadin ina chaussa utilisabla u in dretg utilisabel per ses diever e per la retratga dals fritgs u dals retgavs, ed il fittadin s'oblighescha da pajar in tschains da fittanza a l'affittader.

II. Champ d'applicaziun

Art. 276

Las disposiziuns davart la fittanza da localitads d'abitar e da fatschenta valan er per chaussas che l'affittader surlascha al fittadin per l'utilisaziun ensemen cun questas localitads.

2. Fittanza agricula

Art. 276a

¹ Per contracts da fittanza per manaschis agriculs u per bains immobigliars ch'èn destinads ad in'utilisaziun agricula vala la Lescha federala dals 4 d'october 1985¹⁰⁹ davart la fittanza agricula, uschenavant ch'ella cuntegna regulaziuns spezialas.

² Dal rest vala il Dretg d'obligaziuns, cun excepziun da las disposiziuns davart la fittanza da locals d'abitar e da fatschenta.¹¹⁰

¹⁰⁹ SR 221.213.2

¹¹⁰ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

B. Inventarisaziun

Art. 277

Sche la fittanza cumpiglia er utensils da lavur, muvel u provisiuns, sto mintga partida surdar a l'autra in inventari exact e suttascrit e sa participar ad ina stimaziun cuminaivla.

C. Obligaziuns da l'affittader

I. Surdada da la chaussa

Art. 278

¹ L'affittader è obligà da surdar la chaussa il termin fixà en in stadi ch'è adattà per l'utilisaziun e per la cultivaziun previsa.

² Sch'igl è vegnì fatg in protocol da restituziun, cur che la relaziun da fittanza precedenta è vegnida terminada, sto l'affittader preschentar quest protocol al nov fittadin a chaschun da la surdada da la chaussa, sche quel al vul vesair.

³ Il fittadin po ultra da quai pretender ch'i vegnia communitgà ad el l'autezza dal tschains da fittanza da la relaziun da fittanza precedenta.

II. Reparaturas principalas

Art. 279

L'affittader è obligà da far sin agens custs reparaturas pli grondas vi da la chaussa che daventan necessarias durant il temp da fittanza, e quai uschespert ch'il fittadin l'ha fatg enconuschent questa necessitad.

III. Taxas e grevezzas

Art. 280

L'affittader porta las grevezzas e paja las taxas publicas ch'èn colliadas cun la chaussa.

D. Obligaziuns dal fittadin

I. Pajar il tschains da fittanza ed ils custs accessorics

2. Retard dal pajament dal fittadin

Art. 281

¹ Il fittadin sto pajar il tschains da fittanza ed eventualmain ils custs accessorics per la fin d'in onn da fittanza, il pli tard dentant per la fin dal temp da fittanza, sch'i n'è betg vegnì concludì in auter termin u sch'in auter termin n'è betg usità al lieu.

² Per ils custs accessorics vala l'artitgel 257a.

Art. 282

¹ Sch'il fittadin è - suenter ch'el ha surpiglià la chaussa - en retard cun pajar ils tschains da fittanza u ils custs accessorics scadids, po l'affittader fixar ad el en scrit in termin da pajament d'almain 60 dis e smanatschar da disdir la relaziun da fittanza, sch'il termin scada senza ch'i vegnia pajà.

² Sch'il fittadin na paja betg entaifer il termin fixà, po l'affittader disdir immediatamain il contract da fittanza, en cas da localitads d'abitar e da fatschenta cun in termin d'almain 30 dis per la fin d'in mais.

II. Quità, resguard vers vischins e mantegniment

1. Quità e resguard vers vischins

Art. 283

¹ Il fittadin sto cultivar e giudair la chaussa cun quità tenor sia destinaziun, en spezial sto el procurar che la chaussa mantegnia sia productivitad a lung temp.

² Il fittadin d'ina chaussa immovibla sto prender resguard dals avdants sco er dals vischins.

2. Mantegniment ordinari

Art. 284

¹ Il fittadin sto procurar per il mantegniment ordinari da la chaussa.

² El sto far reparaturas pli pitschnas tenor l'isanza locala sco er remplazzar ils utensils da lavur e l'iseglia che ha ina pitschna valur, sch'ella è daventada nunduvrabla pervia da la vegliadetgna u pervia dal diever.

3. Violaziun da las obligaziuns

Art. 285

¹ Sch'il fittadin violescha vinavant sia obligaziun d'avair quità u da prender resguard malgrà in'admoniziun en scrit da l'affittader, uschia ch'ins na po betg pretender da l'affittader u dals avdants da supportar vinavant la relaziun da fittanza, po l'affittader disdir immediatamain il contract da fittanza, en cas da localitads d'abitar e da fatschenta cun in termin d'almain 30 dis per la fin dal mais.

² L'affittader da localitads d'abitar u da fatschenta po dentant disdir immediatamain il contract da fittanza, sch'il fittadin chaschuna intenziunadamain grond donn a la chaussa.

III. Obligaziun d'annunzia

Art. 286

¹ Sch'igl è necessari da far reparaturas pli grondas u sch'ina terza persuna pretenda dretgs vi da l'object affittà, sto il fittadin annunziar quai immediatamain a l'affittader.

² Sch'il fittadin tralascha l'annunzia, è el responsabel per il donn che resulta tras quai a l'affittader.

IV. Obligaziun da tolerar

Art. 287

¹ Il fittadin sto tolerar reparaturas pli grondas, sch'ellas èn necessarias per eliminar mancanzas ubain per reparar u per evitar donns.

² Il fittadin sto permetter a l'affittader d'inspectar la chaussa, uschenavant che quai è necessari per il mantegniment, per la vendita u per la relocaziun.

³ L'affittader sto annunziar lavurs ed inspecziuns a temp al fittadin e prender resguard dals interess dal fittadin tar l'execuziun da talas lavurs ed inspecziuns; per eventuals dretgs dal fittadin sin reducziun dal tschains da fittanza u sin indemnisaziun da donns vala il dretg da locaziun (art. 259d e 259e) confurm al senn.

E. Dretgs dal fittadin, en cas ch'il contract na vegn betg ademplì ed en cas da mancanzas

Art. 288

¹ Il dretg da locaziun (art. 258 ed art. 259a-259i) vala confurm al senn, sche:

a.: l'affittader na surdat la chaussa betg al termin fixà u la surdat en in stadi manglus;
b.: i resultan mancanzas vi da la chaussa ch'il fittadin n'ha ni da responsar ni d'eliminar sin agens custs u il fittadin vegn disturbà d'utilisar la chaussa tenor contract.

² Cunvegnas divergentas a disfavur dal fittadin n'èn betg valaivlas, sch'ellas èn cuntegnidas en:

a.: cundiziuns generalas da fatschenta preformuladas;
b.: contracts da fittanza per localitads d'abitar e da fatschenta.

F. Renovaziuns e midadas

I. Tras l'affittader

Art. 289

¹ L'affittader po far renovaziuns e midadas vi da la chaussa mo, sch'ellas èn supportablas per il fittadin e sche la relaziun da fittanza n'è betg disditga.

² L'affittader sto prender resguard dals interess dal fittadin tar l'execuziun da talas lavurs ed inspecziuns; per eventuals dretgs dal fittadin sin reducziun dal tschains da fittanza u sin indemnisaziun da donns vala il dretg da locaziun (art. 259d e 259e) confurm al senn.

II. Tras il fittadin

Art. 289a

¹ Il fittadin dovra il consentiment en scrit da l'affittader per:

a.: midadas da la cultivaziun tradiziunala da la chaussa che pon esser d'ina impurtanza essenziala sur il temp da fittanza ora;
b.: renovaziuns e midadas vi da la chaussa che surpassan il mantegniment ordinari.

² Sche l'affittader ha dà ses consentiment, po el pretender che l'anteriur stadi vegnia restabilì mo, sche quai è vegnì concludì en scrit.

³ Sche l'affittader n'ha betg dà ses consentiment en scrit per ina midada tenor l'alinea 1 litera a e sch'il fittadin na restabilescha questa midada betg entaifer in termin adequat, po l'affittader disdir immediatamain il contract da fittanza, en cas da localitads d'abitar e da fatschenta cun in termin d'almain 30 dis per la fin d'in mais.

G. Midada dal proprietari

Art. 290

Il dretg da locaziun (art. 261-261b) vala confurm al senn en cas da:

a.: alienaziun da l'object da fittanza;
b.: concessiun da dretgs reals limitads vi da l'object da fittanza;
c.: prenotaziun da la relaziun da fittanza en il register funsil.

H. Sutfittanza

Art. 291

¹ Cun il consentiment da l'affittader po il fittadin dar la chaussa en sutfittanza u en locaziun, saja quai dal tuttafatg u parzialmain.

² L'affittader po refusar il consentiment da dar en locaziun singulas localitads che tutgan tar la chaussa mo, sche:

a.: il fittadin refusa da dar enconuschent a l'affittader las cundiziuns da la locaziun;
b.: las cundiziuns da la locaziun èn abusivas cumpareglià cun talas dal contract da fittanza;
c.: la locaziun chaschuna dischavantatgs essenzials a l'affittader.

³ Il fittadin è responsabel vers l'affittader ch'il sutfittadin u ch'il locatari na dovria la chaussa betg autramain che quai ch'igl è permess ad el sez. Per cuntanscher quai po l'affittader sa drizzar directamain al sutfittadin ed al locatari.

J. Transferiment da la fittanza sin ina terza persuna

Art. 292

Per transferir la fittanza da localitads da fatschenta sin ina terza persuna vala l'artitgel 263 confurm al senn.

K. Restituziun anticipada da la chaussa

Art. 293

¹ Sch'il fittadin restituescha la chaussa senza observar il termin da disditga, è el deliberà da sias obligaziuns vers l'affittader mo, sch'el propona in nov fittadin ch'è acceptabel per l'affittader; il nov fittadin sto esser solvent e pront da surpigliar il contract da fittanza per las medemas cundiziuns.

² Cas cuntrari sto el pajar il tschains da fittanza fin al mument che la relaziun da fittanza finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha.

³ L'affittader sto sa laschar metter a quint quai ch'el:

a.: spargna vi d'expensas; e
b.: gudogna u tralascha intenziunadamain da gudagnar duvrond la chaussa en autra moda.

L. Scuntrada

Art. 294

Per scuntrar pretensiuns e debits che resultan tras la relaziun da fittanza vala l'artitgel 265 confurm al senn.

M. Terminaziun da la relaziun da fittanza

I. Scadenza da la durada fixada

Art. 295

¹ Sche las partidas han concludì expressivamain u taciturnamain ina tscherta durada dal contract, finescha la relaziun da fittanza senza disditga cun la scadenza da quest termin.

² Sche las partidas cuntinueschan taciturnamain cun la relaziun da fittanza, vala quella per las medemas cundiziuns mintgamai per in ulteriur onn, sch'i n'è betg vegnì concludì insatge auter.

³ Las partidas pon disdir la relaziun da fittanza ch'è vegnida cuntinuada - observond il termin legal - per la fin d'in onn da fittanza.

II. Termins da disditga

Art. 296

¹ Las partidas pon disdir la relaziun da fittanza illimitada - observond in termin da 6 mais - sin tge termin ch'i saja, sch'i n'è betg fixà insatge auter tras contract u tenor l'isanza locala e sch'i na sto betg vegnir supponida in'autra veglia da las partidas sin fundament da la spezia da l'object da fittanza.

² Sche localitads d'abitar e da fatschenta èn vegnidas prendidas a fittanza illimitadamain, pon las partidas - observond in termin d'almain 6 mais - disdir il contract sin in termin d'usit local u, sch'i na dat betg ina isanza locala, per la fin d'ina durada da fittanza da 3 mais. Ellas pon concluder in termin pli lung ed in'autra data.

³ Sche las partidas n'observan betg il termin u la data, vala la disditga per il proxim termin ch'è pussaivel.

III. Terminaziun extraordinaria

1. Per motivs impurtants

Art. 297

¹ Per motivs impurtants pon las partidas - observond il termin legal - disdir ina relaziun da fittanza sin tge termin ch'i saja, sche l'adempliment dal contract è daventà insupportabel per ellas.

² Il derschader regla las consequenzas patrimonialas da la disditga anticipada, considerond tut las circumstanzas.

2. Concurs dal fittadin

Art. 297a

¹ Sch'il fittadin fa concurs, suenter ch'el ha surpiglià la chaussa, finescha la relaziun da fittanza cun la decleraziun da concurs.

² Sche l'affittader survegn dentant garanzias suffizientas per il tschains da fittanza current e per l'inventari, sto el cuntinuar cun la fittanza fin la fin da l'onn da fittanza.

3. Mort dal fittadin

Art. 297b

Sch'il fittadin mora, pon tant ses ertavels sco er l'affittader - observond il termin legal - disdir il contract sin il proxim termin legal.

IV. Furma da la disditga en cas da localitads d'abitar e da fatschenta

Art. 298

¹ L'affittader ed il fittadin da localitads d'abitar e da fatschenta ston disdir il contract en scrit.

² L'affittader sto disdir cun in formular ch'è approvà dal chantun e che inditgescha, co ch'il fittadin ha da proceder, sch'el vul contestar la disditga u pretender ina prolungaziun da la relaziun da fittanza.

³ La disditga è nunvalaivla, sch'ella na correspunda betg a questas pretensiuns.

N. Restituziun da la chaussa

II. Examinaziun da la chaussa ed annunzia al fittadin

Art. 299

¹ Il fittadin restituescha la chaussa e l'entir inventari en quest stadi, en il qual els sa chattan il mument da la restituziun.

² Il fittadin po pretender ina indemnisaziun per meglieraziuns, sch'ellas èn resultadas tras:

a.: stentas che surpassan la gestiun duida da la chaussa;
b.: renovaziuns u midadas, per las qualas l'affittader ha dà ses consentiment en scrit.

³ Il fittadin sto prestar ina indemnisaziun per pegiuraments ch'el avess pudì evitar cun ina gestiun duida da la chaussa.

⁴ Cunvegnas, cun las qualas il fittadin s'oblighescha ordavant da pajar - a la fin da la relaziun da fittanza - ina indemnisaziun che cumpiglia autras chaussas che la cuvrida d'in eventual donn, èn nunvalaivlas.

Art. 299a

¹ Il mument da la restituziun sto l'affittader examinar il stadi da la chaussa ed annunziar immediatamain mancanzas al fittadin, per las qualas quel è responsabel.

² Sche l'affittader tralascha quai, perda el ses dretgs, uschenavant ch'i na sa tracta betg da mancanzas che n'èn betg stadas vesaivlas en cas d'ina examinaziun usitada.

³ Sche l'affittader chatta talas mancanzas pli tard, sto el annunziar immediatamain quellas al fittadin.

III. Remplazzament d'objects inventarisads

Art. 299b

¹ Sche l'inventari è vegnì stimà a chaschun da la surdada da la chaussa, sto il fittadin restituir - a la fin da la relaziun da fittanza - in inventari dal medem gener e da la medema valur da stimaziun u indemnisar la differenza da la valur.

² Il fittadin na sto betg indemnisar objects che mancan, sch'el cumprova che la perdita po vegnir attribuida ad ina culpa da l'affittader u a forza superiura.

³ Il fittadin po pretender l'indemnisaziun da la plivalur ch'è resultada tras sias expensas e tras sia lavur.

O. Dretg da retenziun

Art. 299c

Per in tschains da fittanza scadì e per in tschains current ha l'affittader da localitads da fatschenta il medem dretg da retenziun sco il locatur per las pretensiuns da tschains da locaziun (art. 268 ss.).

P. Protecziun cunter la disditga abusiva en cas d'ina fittanza da localitads d'abitar e da fatschenta

Art. 300

¹ Per la protecziun cunter la disditga abusiva en cas d'ina fittanza da localitads d'abitar e da fatschenta vala il dretg da locaziun (art. 271-273c) confurm al senn.

² Las disposiziuns davart l'abitaziun da la famiglia (art. 273a) n'èn betg applitgablas.

Q. Procedura

Art. 301¹¹¹

La procedura sa drizza tenor la Procedura civila¹¹².

¹¹¹ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

¹¹² SR 272

R. Fittanza ed affittaziun da muvel

I. Dretgs ed obligaziuns dal fittadin

Art. 302

¹ En cas d'ina fittanza e d'ina affittaziun da muvel che n'è betg colliada cun ina fittanza agricula, appartegna il gudogn che resulta tras il muvel affittà al fittadin, nun ch'in contract u che l'isanza locala disponia autramain.

² Il fittadin sto pavlar e tgirar il muvel sco er pajar a l'affittader in tschains en daners u al dar ina part dal gudogn.

II. Responsabladad

Art. 303

¹ Sch'il contract u sche l'isanza locala na dispona betg autramain, è il fittadin responsabel per il muvel affittà, nun ch'el possia cumprovar ch'el n'haja betg pudì impedir ils donns malgrà in bun quità e malgrà ina tgira premurusa.

² Per custs da tgira extraordinaris po il fittadin pretender ina indemnisaziun da l'affittader, nun ch'el haja chaschunà quests custs per atgna culpa.

³ Il fittadin sto annunziar a l'affittader uschè svelt sco pussaivel accidents pli grevs u malsognas pli grevas.

III. Disditga

Art. 304

¹ Sch'il contract è vegnì fatg per in temp illimità, al po mintga partida disdir sin tge termin ch'i saja, nun ch'il contract u che l'isanza locala disponia autramain.

² La disditga duai dentant vegnir fatga en buna fai e betg da temp maladattà.

Novavel titel: L'emprest

Emprim chapitel: L'emprest per il diever

I. Dretg dal diever da l'emprestant

Art. 305

Cun il contract d'emprest per il diever s'oblighescha l'emprestader da surlaschar a l'emprestant ina chaussa per il diever gratuit, e l'emprestant s'oblighescha da returnar la medema chaussa a l'emprestader suenter avair fatg diever da tala.

B. Effect

Art. 306

¹ L'emprestant dastga mo far quel diever da la chaussa emprestada che resulta tras il contract u, sch'i n'exista nagina cunvegna, quel diever che resulta tras la natira da la chaussa u tras sia destinaziun.

² El na dastga betg surlaschar la chaussa ad in'autra persuna per il diever.

³ Sche l'emprestant cuntrafa a questas disposiziuns, è el er responsabel per la casualitad, nun ch'el possia cumprovar che la casualitad avess tutgà la chaussa er, sch'el avess observà las disposiziuns.

II. Custs da mantegniment

Art. 307

¹ L'emprestant surpiglia ils custs ordinaris per il mantegniment da la chaussa, en cas d'animals emprestads en spezial ils custs per als pavlar.

² Per anticipaziuns extraordinarias ch'el ha stuì far en l'interess da l'emprestader, po el pretender ina indemnisaziun.

III. Responsabladad da plirs emprestants

Art. 308

Sche pliras persunas han emprestà cuminaivlamain ina chaussa, èn ellas responsablas en moda solidara.

C. Terminaziun

I. En cas d'in diever determinà

Art. 309

¹ Sch'i n'è betg vegnida fixada ina durada, terminescha l'emprest per il diever, uschespert che l'emprestant ha duvrà la chaussa tenor contract u sche quel temp è scadì, entaifer il qual quest diever avess pudì vegnir fatg.

² L'emprestader po pretender enavos la chaussa pli baud, sche l'emprestant dovra quella en ina moda che cuntrafa al contract ubain sch'el pegiurescha quella ubain la surlascha ad ina terza persuna per il diever, u sche l'emprestader sez basegna urgentamain la chaussa pervia d'in cas nunprevis.

II. En cas d'in diever betg determinà

Art. 310

Sche l'emprestader ha surlaschà la chaussa per in diever che n'è determinà ni areguard la durada ni areguard l'intent, po el pretender enavos la chaussa, cur ch'el vul.

III. Mort da l'emprestant

Art. 311

L'emprest per il diever finescha cun la mort da l'emprestant.

Segund chapitel: L'emprest da daners

2. Prescripziuns concernent ils tschains

Art. 312

Cun il contract d'emprest da daners s'oblighescha l'emprestader da transferir la proprietad vi d'ina summa da daners u vi d'autras chaussas remplazzablas, e l'emprestant s'oblighescha da restituir las chaussas da la medema spezia en la medema quantitad e qualitad.

B. Effect

I. Tschains

1. Tschainsaziun

Art. 313

¹ L'emprest da daners po vegnir tschainsì en il traffic civil mo, sch'igl èn vegnids concludids tschains.

² En il traffic commerzial ston vegnir pajads tschains er senza ch'igl existia ina cunvegna.

Art. 314

¹ Sch'il contract na fixescha betg l'autezza dal tschains, sto vegnir supponì quel tschains ch'è usità il mument ed al lieu, nua che l'emprest da daners è vegnì retschavì per la spezia correspundenta d'emprests da daners.

² Sch'i mancan autras cunvegnas, ston ils tschains fixads vegnir pajads annualmain.

³ La cunvegna precedenta, ch'ils tschains duain vegnir agiunts al chapital e tschainsids vinavant ensemen cun quel, è nunvalaivla cun resalva da calculaziuns da tschains commerzialas en quints currents e tar furmas da fatschenta sumegliantas, tar las qualas igl è usità da calcular ils tschains dals tschains, sco en spezial tar cassas da spargn.

II. Surannaziun dal dretg da la consegna e da l'acceptaziun

Art. 315

Il dretg da l'emprestant da consegnar l'emprest da daners ed il dretg da l'emprestader d'acceptar l'emprest da daners suranneschan entaifer 6 mais a partir dal mument che l'autra partida è en retard.

III. Insolvenza da l'emprestant

Art. 316

¹ L'emprestader po refusar da consegnar l'emprest da daners, sche l'emprestant è daventà insolvent dapi ch'il contract è vegnì fatg.

² Questa cumpetenza ha l'emprestader er, sche l'insolvenza ha existì gia avant ch'il contract è vegnì fatg e sche questa insolvenza è vegnida enconuschenta ad el pir pli tard.

C. Consegna da vaglias e da rauba empè da daners

Art. 317

¹ Sche l'emprestant ha survegnì vaglias u rauba empè da la summa da daners concludida, vala sco summa da l'emprest da daners la valur da bursa u il pretsch da martgà che questas vaglias u che questa rauba avevan il mument ed al lieu, nua ch'ellas èn vegnidas consegnadas.

² Ina cunvegna cuntraria è nunvalaivla.

D. Temp dal rembursament

Art. 318

Sch'il contract na fixescha ni ina tscherta data ni in termin da disditga e sch'el n'oblighescha betg l'emprestant da rembursar l'emprest da daners sin cumond da l'emprestader, sto l'emprestant rembursar l'emprest da daners entaifer 6 emnas a partir da l'emprim cumond.

Dieschavel titel:¹¹³ Il contract da lavur

¹¹³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241). Guardar er art. 7 da las disp. fin. e trans. dal titel X a la fin dal DO.

Emprim chapitel: Il contract individual da lavur

A. Noziun e furmaziun

B. Obligaziuns dal lavurant

Art. 319

¹ Tras il contract individual da lavur s'oblighescha il lavurant da lavurar durant in temp limità u illimità en il servetsch dal patrun, ed il patrun s'oblighescha da pajar in salari tenor il temp (salari per temp) u tenor la lavur prestada (salari per la lavur en accord).

² Sco contract individual da lavur vala er il contract, tras il qual in lavurant s'oblighescha da lavurar regularmain per ura, per mez di u per di (lavur a temp parzial) en il servetsch dal patrun.

II. Furmaziun

Art. 320

¹ Sche la lescha na dispona betg autramain, na dovra il contract individual da lavur betg in furma speziala per esser valaivel.

² El vala er sco concludì, sch'il patrun accepta durant in tschert temp la prestaziun d'ina lavur en ses servetsch, la quala po - tenor las circumstanzas - vegnir spetgada mo cunter in salari.

³ Sch'il lavurant lavura en buna fai en il servetsch dal patrun sin basa d'in contract da lavur che sa mussa posteriuramain sco nunvalaivel, ston tuttas duas partidas ademplir las obligaziuns che resultan tras la relaziun da lavur da medema maniera sco sin basa d'in contract valaivel, fin ch'ina u l'autra partida metta fin a la relaziun da lavur, perquai ch'il contract è nunvalaivel.

I. Lavur persunala

Art. 321

Il lavurant sto prestar persunalmain la lavur ch'el ha surpiglià tras il contract, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter u ch'i resultia insatge auter tras las circumstanzas.

II. Quità e fidaivladad

Art. 321a

¹ Il lavurant sto exequir conscienziusamain la lavur ch'è vegnida surdada ad el e sto mantegnair en buna fai ils interess giustifitgads dal patrun.

² El sto utilisar en moda cumpetenta las maschinas, ils utensils da lavur, ils indrizs ed ils stabiliments tecnics sco er ils vehichels dal patrun e tractar tut quai cun quità; quai vala er per il material che vegn mess a disposiziun ad el per exequir la lavur.

³ Durant la relaziun da lavur na dastga il lavurant betg lavurar a quint d'ina terza persuna, sch'el violescha qua tras sia obligaziun da fidaivladad, cunzunt sch'el concurrenzescha il patrun.

⁴ Durant la relaziun da lavur na dastga il lavurant betg duvrar u communitgar ad autras persunas fatgs che ston restar confidenzials, en spezial secrets da fabricaziun e da fatschenta ch'el vegn a savair en il servetsch dal patrun; er suenter la fin da la relaziun da lavur è el obligà a la discreziun, sche quai è necessari per mantegnair ils interess giustifitgads dal patrun.

III. Pled e fatg, consegna

Art. 321b

¹ Il lavurant sto dar pled e fatg al patrun davart tut quai ch'el retschaiva - durant sia activitad contractuala - da terzas persunas per il patrun, en spezial davart summas da daners, e consegnar tut quai immediatamain al patrun.

² El sto er consegnar immediatamain al patrun quai ch'el producescha tras sia activitad contractuala.

IV. Lavur supplementara

Art. 321c

¹ Sch'i daventa necessari da prestar lavur supplementara en cumparegliaziun cun las uras da lavur ch'èn vegnidas concludidas, ch'èn usitadas u ch'èn determinadas tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, è il lavurant obligà da prestar questa lavur, uschenavant ch'el è abel da la prestar ed uschenavant che questa lavur po vegnir pretendida dad el en buna fai.

² Cun il consentiment dal lavurant po il patrun cumpensar la lavur supplementara entaifer ina perioda adequata cun temp liber d'almain la medema durada.

³ Sche la lavur supplementara na vegn betg cumpensada cun temp liber e sch'i n'è vegnì concludì nagut auter en scrit ubain tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar il salari per la lavur supplementara, il qual correspunda al salari normal plus in supplement d'almain in quart.

V. Observar ordinaziuns e directivas

Art. 321d

¹ Davart l'execuziun da la lavur e davart il cumportament dals lavurants en il manaschi u en la chasada po il patrun decretar ordinaziuns generalas e dar directivas spezialas als lavurants.

² Il lavurant sto observar en buna fai las ordinaziuns generalas e las directivas spezialas dal patrun.

VI. Responsabladad dal lavurant

Art. 321e

¹ Il lavurant è responsabel per il donn ch'el fa intenziunadamain u per negligientscha al patrun.

² La dimensiun dal quità, per il qual il lavurant sto star bun, sa drizza tenor la singula relaziun da lavur, resguardond la ristga professiunala, il grad da furmaziun u las enconuschientschas professiunalas che vegnan pretendidas per la lavur sco er las abilitads e las qualitads dal lavurant ch'il patrun ha u avess stuì enconuscher.

C. Obligaziuns dal patrun

I. Salari

1. Gener ed autezza en general

Art. 322

¹ Il patrun sto pajar al lavurant il salari ch'è vegnì concludì, ch'è usità u ch'è determinà tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur.

² Sch'il lavurant viva en la chasada dal patrun, è il mantegniment en la chasada cun l'alloschi e cun l'alimentaziun ina part dal salari, nun ch'i saja vegnì concludì u ch'i saja usità insatge auter.

2. Participaziun al resultat da la fatschenta

Art. 322a

¹ Sch'il lavurant ha in dretg contractual sin ina part dal gudogn u da la svieuta ubain autramain sin il resultat da la fatschenta, vegn questa part calculada sin basa dal resultat da l'onn da gestiun che vegn eruì tenor las prescripziuns legalas e tenor ils princips commerzials ch'èn renconuschids en general.

² Al lavurant ubain - empè da quel - ad in expert che vegn designà communablamain u da la dretgira sto il patrun dar las infurmaziuns necessarias e dar invista dals cudeschs da fatschenta, sche quai è necessari per la controlla.

³ Sch'igl è vegnì concludì ina participaziun vi dal gudogn da l'interpresa, sto ultra da quai vegnir consegnada al lavurant - sch'el pretenda quai - ina copia dal quint economic.¹¹⁴

¹¹⁴ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

3. Provisiun

a. Cumenzament dal dretg

Art. 322b

¹ Sch'igl è vegnì concludì ch'il lavurant haja il dretg da survegnir ina provisiun per tschertas fatschentas, cumenza quest dretg, cur che la fatschenta è vegnida concludida valaivlamain cun la terza persuna.

² En cas da fatschentas cun in adempliment successiv sco er en cas da contracts d'assicuranza poi vegnir concludì en scrit ch'il dretg da survegnir ina provisiun cumenzia cun la scadenza u cun la prestaziun da mintga rata.

³ Il dretg da survegnir ina provisiun s'extingua posteriuramain, sch'il patrun n'exequescha betg la fatschenta senza sia culpa u sche la terza persuna n'ademplescha betg sias obligaziuns; en cas d'in adempliment parzial vegn la provisiun reducida proporziunalmain.

b. Rendaquint

Art. 322c

¹ Sch'il contract n'oblighescha betg il lavurant da preschentar il rendaquint da sias provisiuns, sto il patrun consegnar al lavurant per mintga termin da pajament in rendaquint en scrit, inditgond las fatschentas che dattan il dretg da survegnir ina provisiun.

² Al lavurant ubain - empè da quel - ad in expert che vegn designà communablamain u da la dretgira sto il patrun dar las infurmaziuns necessarias e dar invista dals cudeschs e dals mussaments ch'èn decisivs per il rendaquint, sche quai è necessari per la controlla.

4. Gratificaziun

Art. 322d

¹ Sch'il patrun paja - ultra dal salari - ina indemnisaziun speziala a tschertas chaschuns, sco a Nadal u a la fin da l'onn da gestiun, ha il lavurant il dretg da survegnir quella, sche quai è vegnì concludì.

² Sche la relaziun da lavur finescha, avant che la chaschun da pajar l'indemnisaziun speziala haja lieu, ha il lavurant il dretg da survegnir ina part proporziunala da quella, sche quai è vegnì concludì.

II. Pajament dal salari

1. Termins da pajament

Art. 323

¹ Sch'i n'èn betg vegnids concludids u sch'i n'èn betg usitads termins pli curts u auters termins e sch'i n'è betg determinà insatge auter tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il salari vegnir pajà al lavurant a la fin da mintga mais.

² Sch'i n'è betg vegnì concludì u sch'i n'è betg usità in termin pli curt, sto la provisiun vegnir pajada a la fin da mintga mais; sch'i dovra dentant dapli che 1 mez onn per exequir tschertas fatschentas, po il pajament da la provisiun vegnir suspendì per questas fatschentas tras ina cunvegna en scrit.

³ La participaziun al resultat da la fatschenta sto vegnir pajada, uschespert che quella è vegnida eruida, il pli tard dentant 6 mais suenter la fin da l'onn da gestiun.

⁴ A norma da la lavur prestada sto il patrun conceder al lavurant in pajament anticipà, sch'il lavurant dovra in tal pervia d'ina situaziun d'urgenza e sch'il patrun po far quai raschunaivlamain.

2. Retenziun dal salari

Art. 323a

¹ Sche quai è vegnì concludì, sche quai è usità u sche quai è determinà tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, dastga il patrun retegnair ina part dal salari.

² Dal salari che sto vegnir pajà il singul di da pajament na dastgi betg vegnir retegnì dapli ch'in dieschavel dal salari ed en tut betg dapli ch'il salari per 1 emna da lavur; dentant po in contract normal u in contract collectiv da lavur prevair ina retenziun pli auta.

³ Sch'i n'è vegnì concludì u sch'i n'è usità nagut auter u sch'i n'è determinà nagut auter tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, vala il salari retegnì sco garanzia per las pretensiuns dal patrun che resultan tras la relaziun da lavur e betg sco chasti convenziunal.

3. Garanzia dal salari

Art. 323b

¹ Il salari en daners sto vegnir pajà al lavurant en valuta legala entaifer il temp da lavur, nun ch'i saja vegnì concludì u ch'i saja usità insatge auter; al lavurant stoi vegnir surdà in rendaquint en scrit.

² Il patrun dastga mo scuntrar cuntrapretensiuns cun la pretensiun dal salari, sche quella è impegnabla; dentant dastgan pretensiuns d'indemnisaziun per donns ch'èn vegnids fatgs intenziunadamain vegnir scuntradas illimitadamain.

³ Cunvegnas davart l'utilisaziun dal salari en l'interess dal patrun èn nunvalaivlas.

III. Salari en cas d'impediment da lavurar

1. En cas da retard dal patrun

Art. 324

¹ Sche la lavur na po betg vegnir prestada per culpa dal patrun u sch'il patrun vegn per auters motivs en retard cun l'acceptaziun da la lavur, è el obligà da pajar il salari, senza ch'il lavurant saja obligà da prestar posteriuramain la lavur.

² Il lavurant sto sa laschar deducir dal salari quai ch'el ha spargnà pervia da l'impediment da lavurar, gudagnà tras in'autra lavur ubain tralaschà intenziunadamain da gudagnar.

2. En cas da retard dal lavurant

IV. Cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da salari

Art. 324a

¹ Sch'il lavurant vegn impedì senza sia culpa da lavurar, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna, sco malsogna, accident, adempliment d'obligaziuns legalas u execuziun d'in uffizi public, sto il patrun pajar ad el il salari respectiv per in temp limità inclusiv ina indemnisaziun adequata per il salari en natiralias pers, sche la relaziun da lavur ha durà dapli che 3 mais u è vegnida concludida per dapli che 3 mais.

² Sch'i n'èn betg determinads temps pli lungs tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar - durant l'emprim onn da servetsch - il salari per 3 emnas, e suenter - tut tenor la durada da la relaziun da lavur e tut tenor las circumstanzas - il salari per in temp adequat pli lung.

³ En cas da gravidanza da la lavuranta sto il patrun pajar il salari en la medema dimensiun.¹¹⁵

⁴ Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida ina regulaziun che divergescha da las disposiziuns qua survart, sche quella è almain equivalenta per il lavurant.

¹¹⁵ Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 3 d'oct. 2003, en vigur dapi il 1. da fan. 2005 (AS 2005 1429; BBl 2002 7522, 2003 1112 2923).

b. Excepziuns

Art. 324b

¹ Sch'il lavurant è - sin basa da prescripziuns legalas - assicurà obligatoricamain cunter las consequenzas economicas d'impediments da lavurar che resultan senza sia culpa, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna, na sto il patrun betg pajar il salari, uschenavant che las prestaziuns d'assicuranza che vegnan debitadas per il temp limità cuvran almain quatter tschintgavels dal salari pers.

² Sche las prestaziuns d'assicuranza èn pli pitschnas, sto il patrun pajar la differenza tranter quellas ed ils quatter tschintgavels dal salari.

³ Sche las prestaziuns d'assicuranza vegnan concedidas pir suenter in temp da spetga, sto il patrun pajar per quest temp almain quatter tschintgavels dal salari.¹¹⁶

¹¹⁶ Integrà tras la cifra 12 da l'agiunta da la LF davart l'assicuranza d'accidents, en vigur dapi il 1. da schan. 1984 (AS 1982 1676 art. 1 al. 1; BBl 1976 III 141).

Art. 325¹¹⁷

¹ Per segirar obligaziuns da mantegniment e da sustegn tenor il dretg da famiglia po il lavurant ceder u impegnar pretensiuns da salari futuras, e quai en quella dimensiun ch'ellas èn impegnablas; sin dumonda d'ina persuna participada fixescha l'uffizi da scussiun al domicil dal lavurant l'import che n'è betg impegnabel tenor l'artitgel 93 da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889¹¹⁸ davart scussiun e concurs.

² La cessiun e l'impegnaziun da pretensiuns da salari futuras per segirar autras obligaziuns èn nunvalaivlas.

¹¹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 14 da dec. 1990, en vigur dapi il 1. da fan. 1991 (AS 1991 974; BBl 1989 III 1233, 1990 I 120).

¹¹⁸ SR 281.1

V. Lavur en accord

1. Assegnaziun da lavur

Art. 326

¹ Sch'il lavurant sto prestar - tenor il contract - exclusivamain lavur en accord mo per in patrun, sto quel assegnar lavur avunda.

² Sch'il patrun n'è senza sia culpa betg en cas d'assegnar lavur en accord tenor il contract u sche las relaziuns en il manaschi pretendan transitoricamain da prestar lavur pajada tenor il temp, po il patrun assegnar al lavurant tala lavur.

³ Sch'il salari per temp n'è betg determinà tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar al lavurant il salari ch'el ha gudagnà fin alura en media per la lavur en accord.

⁴ Sch'il patrun na po assegnar ni avunda lavur en accord ni avunda lavur pajada tenor il temp, è el tuttina obligà da pajar il salari ch'el avess da pajar cun assegnar lavur pajada tenor il temp, e quai tenor las prescripziuns davart il retard da l'acceptaziun.

2. Salari

Art. 326a

¹ Sch'il lavurant sto prestar - tenor il contract - lavur en accord, sto il patrun communitgar al lavurant la tariffa dal salari, avant che quel cumenza cun la singula lavur.

² Sch'il patrun tralascha da far questa communicaziun, sto el pajar il salari tenor la tariffa ch'è fixada per lavurs equivalentas u sumegliantas.

VI. Utensils da lavur, material ed expensas

1. Utensils da lavur e material

Art. 327

¹ Sch'i n'è vegnì concludì u sch'i n'è usità nagut auter, sto il patrun equipar il lavurant cun ils utensils e cun il material ch'el basegna per lavurar.

² Sch'il lavurant metta - cun il consentiment dal patrun - a disposiziun sez ils utensils u il material per exequir la lavur, sto el vegnir indemnisà adequatamain per quai, nun ch'i saja vegnì concludì u ch'i saja usità insatge auter.

2. Expensas

VII. Protecziun da la persunalitad dal lavurant

Art. 327a

¹ Il patrun sto indemnisar al lavurant tut las expensas necessarias che resultan tras l'execuziun da la lavur e - sch'el sto lavurar ordaifer il lieu da lavur - er las expensas ch'el dovra per ses mantegniment.

² Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir fixada - empè da las expensas - ina indemnisaziun fixa, en spezial ina diaria u ina indemnisaziun emnila u mensila fixa, che sto dentant cuvrir tut las expensas necessarias.

³ Cunvegnas ch'il lavurant stoppia surpigliar cumplettamain u parzialmain sez las expensas necessarias, èn nunvalaivlas.

b. Vehichel a motor

Art. 327b

¹ Sch'il lavurant utilisescha per sia lavur - cun il consentiment dal patrun - in vehichel a motor ch'il patrun u ch'el sez metta a disposiziun, ston vegnir bunifitgadas ad el las expensas usitadas per il manaschi e per il mantegniment dal vehichel en la dimensiun che quel vegn duvrà per la lavur.

² Sch'il lavurant metta a disposiziun sez in vehichel a motor cun il consentiment dal patrun, ston ultra da quai vegnir bunifitgadas ad el las taxas publicas per il vehichel, las premias per l'assicuranza da responsabladad ed ina indemnisaziun adequata per l'isada dal vehichel en la dimensiun che quel vegn duvrà per la lavur.

³ ...¹¹⁹

¹¹⁹ Abolì tras la cifra 12 da l'agiunta da la LF dals 20 da mars 1981 davart l'assicuranza d'accidents, cun effect dapi il 1. da schan. 1984 (AS 1982 1676 art. 1 al. 1; BBl 1976 III 141).

c. Pajament

Art. 327c

¹ Sin basa dal rendaquint dal lavurant sto l'indemnisaziun da las expensas vegnir pajada ensemen cun il salari, nun ch'i saja vegnì concludì u ch'i saja usità in termin pli curt.

² Sch'il lavurant sto far regularmain expensas per ademplir las obligaziuns contractualas, stoi vegnir pajà ad el in pajament anticipà adequat en tscherts intervals, dentant almain mintga mais.

2. En la chasada dal patrun

Art. 328

¹ En la relaziun da lavur sto il patrun respectar e proteger la persunalitad dal lavurant, prender adequatamain resguard da sia sanadad e procurar che la moralitad vegnia mantegnida. En spezial sto el procurar ch'ils lavurants na vegnian betg mulestads sexualmain e ch'i na resultian nagins ulteriurs dischavantatgs per las victimas da mulestas sexualas.¹²⁰

² Per proteger la vita, la sanadad e l'integritad persunala dals lavurants sto el prender las mesiras ch'èn necessarias tenor l'experientscha, applitgablas tenor il stadi da la tecnica ed adattadas a las relaziuns en il manaschi u en la chasada, sche quai po vegnir pretendì raschunaivlamain dad el, resguardond la singula relaziun da lavur e la natira da la prestaziun pretendida¹²¹.¹²²

¹²⁰ Integrà la segunda frasa tras la cifra 3 da l'agiunta da la LF d'egualitad dals 24 da mars 1995, en vigur dapi il 1. da fan. 1996 (AS 1996 498; BBl 1993 I 1248).

¹²¹ Correctura da la Cumissiun da redacziun da l'AF (AS 1974 1051).

¹²² Versiun tenor la cifra 3 da l'agiunta da la LF d'egualitad dals 24 da mars 1995, en vigur dapi il 1. da fan. 1996 (AS 1996 498; BBl 1993 I 1248).

Art. 328a

¹ Sch'il lavurant viva en la chasada dal patrun, sto il patrun procurar per in'alimentaziun suffizienta e per in alloschi irreproschabel.

² Sch'il lavurant vegn - pervia da malsogna u d'accident - impedì senza sia culpa da lavurar, sto il patrun conceder tgira e tractament medicinal per in tschert temp, e quai per 3 emnas durant l'emprim onn da servetsch, e suenter - tut tenor la durada da la relaziun da lavur e tut tenor las circumstanzas spezialas - per in temp adequat pli lung.

³ En cas da gravidanza e da pagliola sto il patrun conceder las medemas prestaziuns a la lavuranta.

3. A chaschun da l'elavuraziun da datas da persunas

Art. 328b¹²³

Il patrun dastga mo elavurar datas davart il lavurant, sche questas datas concernan sia qualificaziun per la relaziun da lavur u èn necessarias per realisar il contract da lavur. Dal rest valan las disposiziuns da la Lescha federala dals 25 da settember 2020¹²⁴ davart la protecziun da datas.¹²⁵

¹²³ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 1992 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da fan. 1993 (AS 1993 1945; BBl 1988 II 413).

¹²⁴ SR 235.1

¹²⁵ Versiun da la segunda frasa tenor la cifra II 18 da l'agiunta 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da sett. 2023 (AS 2022 491; BBl 2017 6941).

VIII. Temp liber, vacanzas e congedi

1. Temp liber^¹²⁶

¹²⁶ Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

Art. 329

¹ Il patrun sto conceder al lavurant mintga emna 1 di liber, per regla la dumengia u - nua che las circumstanzas na permettan betg quai - in lavurdi entir.

² Sut circumstanzas spezialas e cun il consentiment dal lavurant po il patrun excepziunalmain conceder ad el plirs dis libers in suenter l'auter u - empè dad 1 di liber - 2 mezs dis libers.

³ Al lavurant ston dal rest vegnir concedids las uras ed ils dis libers usitads e - suenter che la plazza è vegnida disditga - il temp ch'i dovra per tschertgar in'autra plazza.

⁴ Fixond il temp liber stoi vegnir tegnì quint adequatamain dals interess dal patrun sco er dal lavurant.

2. Vacanzas

a. Durada

Art. 329a

¹ Mintga onn da servetsch sto il patrun conceder al lavurant almain 4 emnas vacanzas, al lavurant che n'ha betg anc cumplenì 20 onns almain 5 emnas vacanzas.¹²⁷

² ...¹²⁸

³ Per in onn da servetsch incumplet ston las vacanzas vegnir concedidas proporziunalmain a la durada da la relaziun da lavur durant l'onn da servetsch respectiv.

¹²⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1984 (AS 1984 580; BBl 1982 III 201).

¹²⁸ Abolì tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, cun effect dapi il 1. da fan. 1984 (AS 1984 580; BBl 1982 III 201).

b. Reducziun

Art. 329b

¹ Sch'il lavurant è impedì da lavurar per atgna culpa, e quai en tut durant dapli che 1 mais entaifer 1 onn da servetsch, po il patrun reducir las vacanzas per in dudeschavel per mintga mais entir d'absenza.¹²⁹

² Sche l'impediment n'importa en tut betg dapli che 1 mais entaifer 1 onn da servetsch e sch'el è vegnì chaschunà senza la culpa dal lavurant tras motivs che sa chattan tar la persuna dal lavurant, sco malsogna, accident, adempliment d'obligaziuns legalas, execuziun d'in uffizi public u congedi per giuvenils, na dastga il patrun betg reducir las vacanzas.¹³⁰

³ Il patrun na dastga er betg reducir las vacanzas, sche:

a.: ina lavuranta è impedida da lavurar fin 2 mais pervia da gravidanza;
b.: ina lavuranta ha retratg in congedi da maternitad tenor l'artitgel 329f;
c.¹³¹: ina lavuranta u in lavurant ha retratg il congedi da l'auter genitur tenor l'artitgel 329g u il congedi en cas da mort da la mamma tenor l'artitgel 329g^bis;
d.: ina lavuranta u in lavurant ha retratg in congedi d'assistenza tenor l'artitgel 329i;
e.¹³²: ina lavuranta u in lavurant ha retratg in congedi d'adopziun tenor l'artitgel 329j.¹³³

⁴ Tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida ina regulaziun che divergescha dals alineas 2 e 3, sche quella è tut en tut almain equivalenta per il lavurant.¹³⁴

¹²⁹ Versiun tenor l'art. 117 da la LF davart l'assicuranza cunter la dischoccupaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1984 (AS 1982 2184; BBl 1980 III 489).

¹³⁰ Versiun tenor l'art. 13 da la LF dals 6 d'oct. 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schan. 1991 (AS 1990 2007; BBl 1988 I 825).

¹³¹ Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

¹³² Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dal 1. d'oct. 2021, en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2022 468; BBl 2019 7095, 7303).

¹³³ Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

¹³⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1984 (AS 1984 580; BBl 1982 III 201).

c. Coerenza e data

Art. 329c

¹ Las vacanzas ston per regla vegnir concedidas en il decurs da l'onn da servetsch respectiv; almain 2 emnas da vacanzas ston suandar ina l'autra.¹³⁵

² Il patrun fixescha la data da las vacanzas, resguardond ils giavischs dal lavurant, uschenavant che quels èn cumpatibels cun ils interess dal manaschi u da la chasada.

¹³⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1984 (AS 1984 580; BBl 1982 III 201).

d. Salari

Art. 329d

¹ Il patrun ha da pajar al lavurant l'entir salari per la durada da las vacanzas ed ina indemnisaziun adequata per il salari en natiralias pers.

² Durant la relaziun da lavur na dastgan las vacanzas betg vegnir cumpensadas cun prestaziuns finanzialas u cun autras prestaziuns.

³ Sch'il lavurant presta - durant las vacanzas - ina lavur pajada per ina terza persuna e sche quai violescha ils interess giustifitgads dal patrun, po il patrun refusar da pajar il salari da vacanzas e pretender enavos il salari da vacanzas ch'è gia vegnì pajà.

3. Congedi per la lavur cun giuvenils ordaifer la scola

Art. 329e¹³⁶

¹ Fin ch'il lavurant ha cumplenì il 30avel onn da vegliadetgna, sto il patrun conceder ad el durant mintga onn da servetsch in congedi per giuvenils da tut en tut fin 1 emna da lavur, e quai tant per l'activitad gratuita en ina funcziun da direcziun, da tgira u da cussegliaziun en il rom da la lavur cun giuvenils ordaifer la scola en in'organisaziun culturala u sociala sco er per la scolaziun e per la furmaziun supplementara necessaria.

² Il lavurant n'ha betg il dretg da survegnir il salari durant il congedi per giuvenils. Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida in'autra regulaziun a favur dal lavurant.

³ Il patrun ed il lavurant sa cunvegnan davart la data e davart la durada dal congedi per giuvenils, resguardond ils interess da tuttas duas partidas. En cas ch'els na vegnan betg da sa cunvegnir, sto il congedi per giuvenils vegnir concedì, sch'il lavurant ha annunzià al patrun gia 2 mais ordavant l'intenziun da far valair ses dretg. Ils dis da congedi per giuvenils che na vegnan betg retratgs scrodan a la fin da l'onn chalendar.

⁴ Sin dumonda dal patrun sto il lavurant cumprovar sias activitads e sias funcziuns en il rom da la lavur cun giuvenils ordaifer la scola.

¹³⁶ Integrà tras l'art. 13 da la LF dals 6 d'oct. 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schan. 1991 (AS 1990 2007; BBl 1988 I 825).

4. Congedi da maternitad

Art. 329f ¹³⁷

¹ Suenter la pagliola ha la lavuranta il dretg d'in congedi da maternitad d'almain 14 emnas.

² Sche l'uffant novnaschì vegn ospitalisà, sa prolunghescha il congedi da maternitad per la durada prolungada dal pajament da l'indemnisaziun da maternitad.¹³⁸

³ En cas da mort da l'auter genitur durant ils 6 mais suenter la naschientscha da l'uffant ha la lavuranta il dretg d'in congedi supplementar da 2 emnas; ella po retrair quest congedi en furma d'entiras emnas u da singuls dis entaifer 6 mais a partir dal di suenter la mort.¹³⁹

¹³⁷ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 3 d'oct. 2003, en vigur dapi il 1. da fan. 2005 (AS 2005 1429; BBl 2002 7522, 2003 1112 2923).

¹³⁸ Integrà tras la cifra II da la LF dals 18 da dec. 2020, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2021 288; BBl 2019 141).

¹³⁹ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

5. Congedi da l'auter genitur

b. En cas da mort da la mamma

Art. 329g¹⁴⁰

¹ Il dretg dal congedi da 2 emnas da l'auter genitur ha:

a.: il lavurant ch'è - il mument da la naschientscha da l'uffant - ses bab legitim u daventa quai entaifer ils proxims 6 mais;
b.: la lavuranta ch'è - il mument da la naschientscha da l'uffant - l'auter genitur legal.

² Il congedi sto vegnir retratg entaifer 6 mais suenter la naschientscha da l'uffant. Quest termin è suspendì durant il congedi tenor l'artitgel 329g^bis.

³ Il congedi po vegnir retratg en furma d'entiras emnas u da singuls dis.

¹⁴⁰ Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars (AS 2020 4525; BBl 2019 4103). Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

Art. 329g^bis¹⁴¹

¹ Sche la mamma mora il di da la naschientscha u durant las 14 emnas suenter la naschientscha, ha l'auter genitur il dretg d'in congedi da 14 emnas; quest congedi sto vegnir retratg a partir dal di suenter la mort en furma da dis consecutivs.

² L'auter genitur ha il dretg dal congedi, sche la relaziun da figlialanza è constituida il di da la mort u vegn constituida durant las 14 emnas suenter il di da la mort.

³ Sche l'uffant novnaschì vegn ospitalisà tenor l'artitgel 329f alinea 2, sa prolunghescha il congedi tenor l'alinea 1 per la durada da l'ospitalisaziun, maximalmain dentant per 8 emnas.

¹⁴¹ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

6. Congedi per l'assistenza da confamigliars

Art. 329h¹⁴²

Il lavurant ha il dretg d'in congedi pajà per il temp ch'è necessari per assister in commember da la famiglia u il partenari da vita che ha ina restricziun da la sanadad; il congedi importa dentant maximalmain 3 dis per eveniment e maximalmain 10 dis per onn.

¹⁴² Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

7. Congedi per tgirar in uffant cun grevs problems da la sanadad pervia da malsogna u d'accident

Art. 329i¹⁴³

¹ Sch'il lavurant ha il dretg d'ina indemnisaziun d'assistenza tenor ils artitgels 16n-16s LCG¹⁴⁴, perquai che ses uffant ha grevs problems da la sanadad pervia da malsogna u d'accident, ha el il dretg d'in congedi d'assistenza da maximalmain 14 emnas.

² Il congedi d'assistenza sto vegnir retratg entaifer in termin general da 18 mais. Il termin general cumenza quel di, per il qual l'emprima diaria vegn retratga.

³ Sche tuts dus geniturs èn lavurants, ha mintga genitur il dretg d'in congedi d'assistenza da maximalmain 7 emnas. Els pon sa cunvegnir da reparter autramain il congedi.

⁴ Il congedi po vegnir retratg en ina giada u durant singuls dis.

⁵ Il patrun sto vegnir infurmà immediatamain davart las modalitads da la retratga dal congedi sco er davart eventualas midadas.

¹⁴³ Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

¹⁴⁴ SR 834.1

8. Congedi d'adopziun

Art. 329j¹⁴⁵

¹ Il lavurant che recepescha in uffant en vista ad in'adopziun, ha il dretg d'in congedi d'adopziun da 2 emnas, sche las premissas tenor l'artitgel 16t LCG¹⁴⁶ èn ademplidas.

² Il congedi d'adopziun sto vegnir retratg entaifer l'emprim onn suenter la recepziun da l'uffant.

³ Il congedi d'adopziun po vegnir retratg d'in genitur u vegnir repartì sin ils geniturs. Ils geniturs na pon betg retrair a medem temp il congedi.

⁴ El po vegnir retratg per emna u per di.

¹⁴⁵ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dal 1. d'oct. 2021, en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2022 468; BBl 2019 7095, 7303).

¹⁴⁶ SR 834.1

IX. Ulteriuras obligaziuns

1. Cauziun

Art. 330

¹ Sch'il lavurant surdat al patrun ina cauziun per segirar sias obligaziuns che resultan tras la relaziun da lavur, sto il patrun tegnair separada la cauziun da sia facultad e prestar al lavurant ina garanzia persuenter.

² Il patrun sto restituir la cauziun il pli tard a la fin da la relaziun da lavur, nun che la data da la restituziun saja vegnida suspendida tras ina cunvegna en scrit.

³ Sch'il patrun fa pretensiuns dispitaivlas che resultan tras la relaziun da lavur, po el retegnair la cauziun, fin che la chaussa è decidida; sin dumonda dal lavurant sto el dentant deponer l'import retegnì tar la dretgira.

⁴ En cas da concurs dal patrun po il lavurant pretender che la cauziun, che vegn tegnida separada da la facultad dal patrun, vegnia restituida, cun resalva da las pretensiuns dal patrun che resultan tras la relaziun da lavur.

2. Attestat

Art. 330a

¹ Il lavurant po pretender da tut il temp dal patrun in attestat davart il gener e davart la durada da la relaziun da lavur sco er davart sias prestaziuns e davart ses cumportament.

² Sch'il lavurant dumonda explicitamain quai, sto l'attestat sa restrenscher a las indicaziuns davart il gener e davart la durada da la relaziun da lavur.

3. Obligaziun da dar infurmaziuns

Art. 330b¹⁴⁷

¹ Sch'ina relaziun da lavur è vegnida concludida per in temp illimità u per dapli che 1 mais, sto il patrun infurmar en scrit il lavurant il pli tard 1 mais suenter il cumenzament da la relaziun da lavur davart:

a.: il num da las partidas contrahentas;
b.: la data dal cumenzament da la relaziun da lavur;
c.: la funcziun dal lavurant;
d.: il salari ed eventuals supplements da salari;
e.: il temp da lavur per emna.

² Sch'i vegnan midads durant la relaziun da lavur elements dal contract che suttastattan a l'obligaziun da dar infurmaziuns tenor l'alinea 1, ston questas midadas vegnir communitgadas en scrit al lavurant il pli tard 1 mais suenter ch'ellas èn entradas en vigur.

¹⁴⁷ Integrà tras l'art. 2 cifra 2 dal COF dals 17 da dec. 2004 pertutgant l'approvaziun e la realisaziun dal protocol concernent l'extensiun da la cunvegna davart la libra circulaziun da persunas sin ils novs stadis commembers da la CE tranter la Confederaziun svizra d'ina vart e la Communitad europeica e ses stadis commembers da l'autra vart sco er pertutgant l'approvaziun da la revisiun da las mesiras accumpagnantas concernent la libra circulaziun da persunas, en vigur dapi il 1. d'avr. 2006 (AS 2006 979; BBl 2004 5891 6565).

D. Provediment dal persunal

I. Obligaziuns dal patrun^¹⁴⁸

¹⁴⁸ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

Art. 331

¹ Sch'il patrun furnescha prestaziuns al provediment dal persunal¹⁴⁹ u sch'ils lavurants pajan contribuziuns per quest intent, sto il patrun transferir questas prestaziuns u contribuziuns ad ina fundaziun, ad in'associaziun u ad ina instituziun dal dretg public.

² Sche las prestaziuns dal patrun e sche eventualas contribuziuns dal lavurant vegnan applitgadas per assicurar il lavurant cunter malsogna, cunter accidents, sur la vita, cunter invaliditad u en cas da mort tar ina interpresa ch'è suttamessa a la surveglianza da las assicuranzas u tar in'autra cassa da malsauns renconuschida, na sto il patrun betg transferir las prestaziuns u las contribuziuns tenor l'alinea precedent, sch'il lavurant ha ina pretensiun directa cunter l'instituziun d'assicuranza il mument ch'il cas assicurà capita.

³ Sch'il lavurant sto pajar contribuziuns ad ina instituziun da prevenziun, è il patrun obligà da pajar a medem temp contribuziuns ch'èn almain uschè grondas sco tut las contribuziuns da tut ils lavurants; las contribuziuns dal patrun ston vegnir finanziadas tras agens meds u tras reservas da contribuziuns da l'instituziun da prevenziun; las reservas ston vegnir accumuladas ordavant per quest intent e ston esser cudeschadas separadamain. Il pli tard la fin da l'emprim mais suenter l'onn chalendar u suenter l'onn d'assicuranza, per il qual las contribuziuns ston vegnir pajadas, sto il patrun transferir a l'instituziun da prevenziun la part da la contribuziun ch'è vegnida deducida dal salari dal lavurant, ensemen cun sia part da la contribuziun.¹⁵⁰

⁴ Il patrun sto dar il scleriment necessari al lavurant davart ils dretgs ch'el po far valair cunter ina instituziun da prevenziun¹⁵¹ u cunter ina instituziun d'assicuranza.

⁵ Sin dumonda dal post central da la 2. pitga al furnescha il patrun las indicaziuns disponiblas ch'èn adattadas da chattar las persunas che han il dretg sin dabuns emblidads u las instituziuns che administreschan tals dabuns.¹⁵²

¹⁴⁹ Expressiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

¹⁵⁰ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 3 d'oct. 2003 (1. revisiun da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 1677; BBl 2000 2637).

¹⁵¹ Expressiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

¹⁵² Integrà tras la cifra II 2 da la LF dals 18 da dec. 1998, en vigur dapi il 1. da matg 1999 (AS 1999 1384; BBl 1998 V 5569).

II. Cumenzament e fin da la prevenziun

Art. 331a¹⁵³

¹ La prevenziun cumenza il di che la relaziun da lavur cumenza; ella finescha il di ch'il lavurant banduna l'instituziun da prevenziun.

² Il lavurant profitescha dentant d'ina protecziun da prevenziun cunter las ristgas da mort e d'invaliditad fin a la conclusiun d'ina nova relaziun da prevenziun, maximalmain dentant durant 1 mais.

³ Per la prevenziun ch'è garantida suenter la finiziun da la relaziun da prevenziun po l'instituziun da prevenziun pretender contribuziuns da ristga dal lavurant.

¹⁵³ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

III. Cessiun ed impegnaziun

Art. 331b¹⁵⁴

Avant la scadenza na po la pretensiun da prestaziuns da prevenziun futuras ni vegnir cedida ni vegnir impegnada valaivlamain.

¹⁵⁴ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

IV. Resalvas per motivs da sanadad

Art. 331c¹⁵⁵

Areguard las ristgas da mort e d'invaliditad dastgan las instituziuns da prevenziun far resalvas per motivs da sanadad. Questas resalvas dastgan durar maximalmain 5 onns.

¹⁵⁵ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

V. Promoziun da la proprietad d'abitaziuns

1. Impegnaziun

Art. 331d¹⁵⁶

¹ Fin 3 onns avant ch'il dretg da survegnir prestaziuns da vegliadetgna cumenza, po il lavurant impegnar ses dretg da survegnir prestaziuns da prevenziun u in import fin a l'autezza da sias prestaziuns da libra circulaziun per la proprietad d'ina abitaziun per l'agen basegn.

² L'impegnaziun è er admissibla per acquistar certificats da participaziun d'ina societad per la construcziun d'abitaziuns u participaziuns sumegliantas, sch'il lavurant utilisescha sez l'abitaziun che vegn confinanziada en questa moda.

³ Per esser valaivla sto l'impegnaziun vegnir communitgada en scrit a l'instituziun da prevenziun.

⁴ Lavurants ch'èn pli vegls che 50 onns dastgan impegnar maximalmain la prestaziun da libra circulaziun, sin la quala els avessan gì il dretg a la vegliadetgna da 50 onns, u la mesadad da la prestaziun da libra circulaziun ch'è s'accumulada il mument da l'impegnaziun.

⁵ Sch'il lavurant è maridà, è l'impegnaziun mo permessa, sche ses conjugal dat ses consentiment en scrit. Sch'i n'è betg pussaivel da survegnir il consentiment u sch'il consentiment vegn refusà, po il lavurant appellar a la dretgira civila.^¹⁵⁷ La medema regulaziun vala per partenadis registrads.^¹⁵⁸

⁶ Sch'il pegn vegn realisà avant il cas da prevenziun u avant il pajament en daner blut, vegnan applitgads ils artitgels 30d, 30e, 30g ed 83a da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982^¹⁵⁹ davart la prevenziun professiunala per vegls, survivents ed invaliditad.^¹⁶⁰

⁷ Il Cussegl federal fixescha:

a.: ils intents d'impegnaziun admissibels e la noziun «proprietad d'abitaziuns per l'agen basegn»;
b.: las premissas che ston esser ademplidas per impegnar certificats da participaziun d'ina societad per la construcziun d'abitaziuns u participaziuns sumegliantas.

¹⁵⁶ Integrà tras la cifra II da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la promoziun da la proprietad d'abitaziuns cun meds da la prevenziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2372; BBl 1992 VI 237).

¹⁵⁷ Versiun da la segunda frasa tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 2015 (cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

¹⁵⁸ Versiun tenor la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

¹⁵⁹ SR 831.40

¹⁶⁰ Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 2015 (cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

2. Retratga anticipada

Art. 331e¹⁶¹

¹ Fin 3 onns avant ch'il dretg da survegnir prestaziuns da vegliadetgna cumenza, po il lavurant far valair tar sia instituziun da prevenziun il dretg da survegnir in import per la proprietad d'ina abitaziun per l'agen basegn.

² Fin al 50avel onn da vegliadetgna dastgan ils lavurants retrair in import fin a l'autezza da la prestaziun da libra circulaziun. Persunas assicuradas ch'èn pli veglias che 50 onns dastgan pretender maximalmain la prestaziun da libra circulaziun, sin la quala ellas avessan il dretg a la vegliadetgna da 50 onns, u la mesadad da la prestaziun da libra circulaziun ch'è s'accumulada il mument da la retratga.

³ Il lavurant po er duvrar quest import per acquistar certificats da participaziun d'ina societad per la construcziun d'abitaziuns u participaziuns sumegliantas, sch'el utilisescha sez l'abitaziun che vegn confinanziada en questa moda.

⁴ Tras la retratga vegn reducì a medem temp il dretg da survegnir prestaziuns da prevenziun confurm als reglaments da prevenziun e confurm a las basas tecnicas da l'instituziun da prevenziun respectiva. Per evitar che la protecziun da prevenziun giaja a perder en cas da mort u d'invaliditad pervia d'ina reducziun da las prestaziuns, offrescha l'instituziun da prevenziun in'assicuranza supplementara u intermediescha ina tala.

⁵ Sch'il lavurant è maridà, èn la retratga e mintga ulteriura constituziun d'in dretg da pegn immobigliar mo permessas, sche ses conjugal dat il consentiment en scrit. Sch'i n'è betg pussaivel da survegnir il consentiment u sch'il consentiment vegn refusà, po il lavurant appellar a la dretgira civila. La medema regulaziun vala per partenadis registrads.^¹⁶²

⁶ Sch'ils conjugals vegnan divorziads avant l'entrada d'in cas da prevenziun, vala la retratga anticipada sco prestaziun da libra circulaziun e vegn partida tenor l'artitgel 123 dal Cudesch civil svizzer^¹⁶³, tenor ils artitgels 280 e 281 CPC^¹⁶⁴ e tenor ils artitgels 22-22b da la Lescha dals 17 da december 1993^¹⁶⁵ davart la libra circulaziun. La medema regulaziun vala per la schliaziun giudiziala d'in partenadi registrà.^¹⁶⁶

⁷ Sche la retratga anticipada u sche l'impegnaziun mettan en dumonda sia liquiditad, po l'instituziun da prevenziun suspender la liquidaziun da las dumondas correspundentas. En ses reglament fixescha ella in urden da prioritads per la suspensiun da questas retratgas anticipadas respectivamain da questas impegnaziuns. Il Cussegl federal regla ils detagls.

⁸ Dal rest valan ils artitgels 30d, 30e, 30g ed 83a da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982^¹⁶⁷ davart la prevenziun professiunala per vegls, survivents ed invaliditad.^¹⁶⁸

¹⁶¹ Integrà tras la cifra II da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la promoziun da la proprietad d'abitaziuns cun meds da la prevenziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2372; BBl 1992 VI 237).

¹⁶² Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 2015 (cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

¹⁶³ SR 210

¹⁶⁴ SR 272

¹⁶⁵ SR 831.42

¹⁶⁶ Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 2015 (cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

¹⁶⁷ SR 831.40

¹⁶⁸ Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 2015 (cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

3. Restricziuns durant che l'instituziun da prevenziun n'è betg cuvrida suffizientamain

Art. 331f ¹⁶⁹

¹ En ses reglament po l'instituziun da prevenziun prevair che l'impegnaziun, che la retratga anticipada e ch'il rembursament pon vegnir restrenschids areguard il temp ed areguard l'import u vegnir refusads dal tuttafatg durant ina perioda da sutgaranzia.

² Il Cussegl federal fixescha las premissas, sut las qualas las restricziuns tenor l'alinea 1 èn admissiblas, e determinescha lur dimensiun.

¹⁶⁹ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 4635; BBl 2003 6399).

E. Dretgs sin invenziuns e sin designs

Art. 332¹⁷⁰

¹ Invenziuns e designs, las qualas u ils quals il lavurant fa u creescha ubain a la producziun da las qualas u dals quals el cooperescha exequind sias activitads da servetsch u ademplind sias obligaziuns contractualas, appartegnan al patrun, e quai independentamain da lur protegibladad.

² Tras ina cunvegna en scrit po il patrun sa resalvar l'acquist d'invenziuns e da designs ch'il lavurant fa u creescha exequind sias activitads da servetsch, betg dentant ademplind sias obligaziuns contractualas.

³ Il lavurant che fa u che creescha ina invenziun u in design tenor l'alinea 2 sto communitgar quai en scrit al patrun; entaifer 6 mais sto il patrun communitgar en scrit al lavurant, sch'el vul acquistar l'invenziun u il design ubain al surlaschar al lavurant.

⁴ Sche l'invenziun u sch'il design na vegn betg surlaschà al lavurant, sto il patrun pajar ina indemnisaziun adequata ad el; fixond questa indemnisaziun ston vegnir resguardadas tut las circumstanzas, en spezial la valur economica da l'invenziun u dal design, la cooperaziun dal patrun e da sias persunas auxiliaras, il diever dals indrizs da manaschi, ils custs dal lavurant sco er sia posiziun en il manaschi.

¹⁷⁰ Versiun tenor la cifra II 1 da l'agiunta da la LF dals 5 d'oct. 2001 davart il design, en vigur dapi il 1. da fan. 2002 (AS 2002 1456; BBl 2000 2729).

Art. 332a¹⁷¹

¹⁷¹ Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta da la LF dals 5 d'oct. 2001 davart il design, cun effect dapi il 1. da fan. 2002 (AS 2002 1456; BBl 2000 2729).

F. Transferiment da la relaziun da lavur

1. Effects^¹⁷²

¹⁷² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

Art. 333

¹ Sch'il patrun transferescha il manaschi u ina part dal manaschi ad ina terza persuna, passa - il di dal transferiment - la relaziun da lavur cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns a l'acquistader, nun ch'il lavurant refusia il transferiment.¹⁷³

^1bis Sche la relaziun da lavur transferida è reglada tras in contract collectiv da lavur, sto l'acquistader observar quest contract durant 1 onn, nun ch'el fineschia avant pervia da scadenza u pervia da disditga.¹⁷⁴

² Sch'il transferiment vegn refusà, vegn la relaziun da lavur schliada cun la fin dal termin legal da disditga; fin a quest termin èn l'acquistader dal manaschi ed il lavurant obligads d'ademplir il contract.

³ Il patrun vertent e l'acquistader dal manaschi stattan buns solidaricamain per las pretensiuns dal lavurant ch'èn scadidas avant il transferiment e che scadan pli tard fin al mument che la relaziun da lavur avess pudì vegnir terminada en moda regulara u vegn terminada en cas ch'il lavurant refusa il transferiment.

⁴ Dal rest na po il patrun betg transferir ad ina terza persuna ils dretgs che resultan tras la relaziun da lavur, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter u ch'i resultia insatge auter tras las circumstanzas.

¹⁷³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

¹⁷⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

2. Consultaziun da la represchentanza dals lavurants

Art. 333a¹⁷⁵

¹ Sch'in patrun transferescha il manaschi u ina part dal manaschi ad ina terza persuna, sto el infurmar a temp, avant la realisaziun dal transferiment, la represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - ils lavurants sezs davart:

a.: il motiv dal transferiment;
b.: las consequenzas giuridicas, economicas e socialas dal transferiment per ils lavurants.

² Sch'igl èn - pervia dal transferiment - previsas mesiras che concernan ils lavurants, ston la represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - ils lavurants sezs vegnir consultads a temp, avant la realisaziun dal transferiment.

¹⁷⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

3. Transferiment dal manaschi en cas d'insolvenza

Art. 333b¹⁷⁶

Sch'il manaschi u ina part dal manaschi vegn transferì ad ina terza persuna durant in moratori, en il rom d'in concurs u d'in contract d'accumodament cun cessiun da facultad, passa la relaziun da lavur cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns a l'acquistader, premess che quai saja vegnì fixà uschia cun l'acquistader e ch'il lavurant na refusia betg il transferiment. Dal rest valan l'artitgel 333, cun excepziun da ses alinea 3, e l'artitgel 333a tenor il senn.

¹⁷⁶ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

G. Fin da la relaziun da lavur

I. Relaziun da lavur limitada

Art. 334¹⁷⁷

¹ Ina relaziun da lavur limitada finescha senza disditga.

² Sch'ina relaziun da lavur limitada vegn cuntinuada taciturnamain suenter la fin da la durada fixada, vala ella sco relaziun da lavur illimitada.

³ Suenter la scadenza da 10 onns po ina relaziun da lavur limitada, ch'è vegnida concludida per pli che 10 onns, vegnir disditga da mintga partida contrahenta da tut temp per la fin d'in mais, observond in termin da disditga da 6 mais.

¹⁷⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

II. Relaziun da lavur illimitada

1. Disditga en general

Art. 335¹⁷⁸

¹ Ina relaziun da lavur illimitada po vegnir disditga da mintga partida contrahenta da tut temp.

² La partida che disdescha sto motivar en scrit la disditga, sche l'autra partida pretenda quai.

¹⁷⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

2. Termins da disditga

b. Durant il temp d'emprova

Art. 335a¹⁷⁹

¹ Per il patrun e per il lavurant ston ils termins da disditga esser identics; en cas d'ina cunvegna cuntradictorica vala il termin pli lung per tuttas duas partidas.

² Sch'il patrun ha disditg la relaziun da lavur per motivs economics u sch'el ha communitgà ina tala intenziun, dastgan dentant vegnir concludids termins da disditga pli curts a favur dal lavurant tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur.

¹⁷⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

Art. 335b¹⁸⁰

¹ Durant il temp d'emprova dastga la relaziun da lavur vegnir disditga da tut temp, observond in termin da disditga da 7 dis; sco temp d'emprova vala l'emprim mais da la relaziun da lavur.

² Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur pon vegnir concludidas cunvegnas divergentas; il temp d'emprova dastga dentant vegnir prolungà a maximalmain 3 mais.

³ En cas ch'il temp d'emprova vegn effectivamain reducì pervia da malsogna, pervia d'accident u pervia da l'adempliment d'ina obligaziun legala che n'è betg vegnida surpigliada voluntarmain, vegn il temp d'emprova prolungà correspundentamain.

¹⁸⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

c. Suenter il temp d'emprova

Art. 335c¹⁸¹

¹ La relaziun da lavur po vegnir disditga durant l'emprim onn da servetsch observond in termin da disditga dad 1 mais, durant il segund fin e cun il 9avel onn da servetsch observond in termin da disditga da 2 mais, e suenter observond in termin da disditga da 3 mais, e quai mintgamai per la fin d'in mais.

² Quests termins dastgan vegnir midads tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur; sut 1 mais dastgan els dentant vegnir reducids mo tras in contract collectiv da lavur e mo per l'emprim onn da servetsch.

³ Sch'il patrun disdescha la relaziun da lavur e sche la lavuranta u il lavurant ha - avant la fin da la relaziun da lavur - il dretg dal congedi da l'auter genitur en il senn da l'artitgel 329g, vegn il termin da disditga prolungà per ils dis da congedi anc betg retratgs.¹⁸²

¹⁸¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

¹⁸² Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 27 da sett. 2019 (AS 2020 4689; BBl 2019 3405 3851). Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

II^bis. Relaschada en massa

3. Consultaziun da la represchentanza dals lavurants

Art. 335d¹⁸³

Relaschadas en massa èn disditgas ch'il patrun pronunzia en in manaschi entaifer 30 dis per motivs che na stattan betg en connex cun la persuna dal lavurant e che concernan:

1.: almain 10 lavurants en manaschis che occupan per regla passa 20 e main che 100 lavurants;
2.: almain 10 pertschient dals lavurants en manaschis che occupan per regla almain 100 e main che 300 lavurants;
3.: almain 30 lavurants en manaschis che occupan per regla almain 300 lavurants.

¹⁸³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

2. Champ d'applicaziun

Art. 335e¹⁸⁴

¹ Las disposiziuns davart la relaschada en massa valan er per relaziuns da lavur limitadas, sche quellas fineschan avant la fin da la durada fixada.

² Ellas na valan betg per manaschis che vegnan serrads sin basa da decisiuns giudizialas, per relaschadas en massa en consequenza d'in concurs u per contracts d'accumodament cun cessiun da facultad.¹⁸⁵

¹⁸⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

¹⁸⁵ Versiun tenor l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

Art. 335f ¹⁸⁶

¹ Sch'il patrun ha l'intenziun da pronunziar ina relaschada en massa, sto el consultar la represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - ils lavurants sezs.

² L'emprim als dat il patrun almain la pussaivladad da far propostas per evitar las disditgas u per reducir lur dumber sco er per diminuir lur consequenzas.

³ A la represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - als lavurants sezs sto el dar tut las infurmaziuns utilas e communitgar en scrit en mintga cas:

a.: ils motivs da la relaschada en massa;
b.: il dumber da lavurants che duain vegnir relaschads;
c.: il dumber da lavurants ch'èn occupads per regla;
d.: la perioda, entaifer la quala las disditgas duain vegnir pronunziadas.

⁴ A l'uffizi chantunal da lavur trametta el ina copia da la communicaziun tenor l'alinea 3.

¹⁸⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

4. Procedura

Art. 335g¹⁸⁷

¹ Il patrun sto communitgar en scrit a l'uffizi chantunal da lavur mintga relaschada en massa previsa e sto trametter ina copia da questa communicaziun a la represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - als lavurants sezs.

² La communicaziun sto cuntegnair ils resultats da la consultaziun da la represchentanza dals lavurants (art. 335f) e tut las indicaziuns utilas davart la relaschada en massa previsa.

³ L'uffizi chantunal da lavur emprova da chattar soluziuns per ils problems che vegnan chaschunads tras la relaschada en massa previsa. La represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - ils lavurants sezs pon inoltrar lur remartgas a l'uffizi chantunal da lavur.

⁴ Sche la relaziun da lavur è vegnida disditga en il rom d'ina relaschada en massa, finescha ella 30 dis suenter che la relaschada en massa previsa è vegnida communitgada a l'uffizi chantunal da lavur, nun che la disditga entria en vigur ad in termin posteriur tenor las disposiziuns contractualas u legalas.

¹⁸⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

5. Plan social

a. Noziun e princips

Art. 335h¹⁸⁸

¹ Il plan social è ina cunvegna, en la quala il patrun ed ils lavurants fixeschan las mesiras per evitar disditgas, per limitar il dumber da disditgas e per mitigiar lur consequenzas.

² El na dastga betg periclitar la cuntinuitad dal manaschi.

¹⁸⁸ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

b. Obligaziun da manar tractativas

Art. 335i¹⁸⁹

¹ Il patrun sto manar tractativas cun ils lavurants cun la finamira da fixar in plan social, sch'el:

a.: occupa normalmain almain 250 lavurants; e
b.: ha l'intenziun da relaschar entaifer 30 dis almain 30 lavurants per motivs che na stattan betg en connex cun lur persuna.

² Disditgas ch'èn repartidas sur in temp, ma che sa basan sin la medema decisiun manaschiala vegnan quintadas ensemen.

³ Il patrun maina tractativas:

a.: cun las federaziuns da lavurants participadas al contract collectiv da lavur, sch'el è partida da quest contract collectiv da lavur;
b.: cun la represchentanza dals lavurants; u
c.: directamain cun ils lavurants, sch'ils lavurants n'han nagina represchentanza.

⁴ Las federaziuns da lavurants, la represchentanza dals lavurants u ils lavurants pon clamar experts a las tractativas. Quels èn suttamess a l'obligaziun da discreziun envers persunas che n'appartegnan betg al manaschi.

¹⁸⁹ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

c. Fixaziun tras ina dretgira da cumpromiss

Art. 335j¹⁹⁰

¹ Sche las partidas na vegnan betg da sa cunvegnir ad in plan social, sto vegnir nominada ina dretgira da cumpromiss.

² La dretgira da cumpromiss fixescha in plan social tras ina sentenzia da cumpromiss lianta.

¹⁹⁰ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

d. Durant ina procedura da concurs u d'accumodament

Art. 335k¹⁹¹

Las disposiziuns davart il plan social (art. 335h-335j) na valan betg per relaschadas en massa che han lieu durant ina procedura da concurs u d'accumodament che vegn concludida cun in contract d'accumodament.

¹⁹¹ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

III. Protecziun cunter la disditga

1. Disditga abusiva

2. Disditga da temp maladattà

Art. 336¹⁹²

¹ La disditga d'ina relaziun da lavur è abusiva, sch'ella vegn pronunziada d'ina partida:

a.: per ina raschun che sa chatta tar la persunalitad da l'autra partida, nun che questa raschun stettia en in connex cun la relaziun da lavur u disturbia considerablamain la collavuraziun en il manaschi;
b.: perquai che l'autra partida exequescha in dretg constituziunal, nun che l'execuziun da quest dretg violeschia in'obligaziun che resulta tras la relaziun da lavur u disturbia considerablamain la collavuraziun en il manaschi;
c.: sulettamain per impedir ch'i cumenzian pretensiuns da l'autra partida che resultan tras la relaziun da lavur;
d.: perquai che l'autra partida fa valair en buna fai pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur;
e.¹⁹³: perquai che l'autra partida presta obligatoricamain servetsch militar u servetsch da protecziun civila svizzer u servetsch civil svizzer ubain ademplescha in'obligaziun legala che n'è betg vegnida surpigliada voluntarmain.

² La disditga da la relaziun da lavur tras il patrun è ultra da quai abusiva, sch'ella vegn pronunziada:

a.: perquai ch'il lavurant appartegna u n'appartegna betg ad ina federaziun da lavurants u perquai ch'el exequescha legalmain in'activitad sindicala;
b.: durant ch'il lavurant fa part - sco represchentant elegì dals lavurants - d'ina instituziun da l'interpresa u d'ina instituziun ch'è colliada cun l'interpresa, entant ch'il patrun na po betg cumprovar d'avair gì in motiv giustifitgà per pronunziar la disditga;
c.¹⁹⁴: en il rom d'ina relaschada en massa, senza avair consultà la represchentanza dals lavurants u - per mancanza d'ina tala - ils lavurants sezs (art. 335f).

³ Sch'il mandat d'in represchentant dals lavurants va a fin pervia dal transferiment da la relaziun da lavur (art. 333), cuntinuescha sia protecziun tenor l'alinea 2 litera b uschè ditg, sco quai ch'il mandat avess durà en cas che la relaziun da lavur na fiss betg vegnida transferida.¹⁹⁵

¹⁹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

¹⁹³ Versiun tenor la cifra 3 da l'agiunta da la LF dals 6 d'oct. 1995 davart il servetsch civil, en vigur dapi il 1. d'oct. 1996 (AS 1996 1445; BBl 1994 III 1609).

¹⁹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

¹⁹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

b. Sancziuns

Art. 336a¹⁹⁶

¹ La partida che disdescha la relaziun da lavur en moda abusiva, ha da pajar ina indemnisaziun a l'autra partida.

² L'indemnisaziun vegn fixada dal derschader, tegnend quint da tut las circumstanzas; ella na dastga dentant betg surpassar l'import che correspunda al salari dal lavurant per 6 mais. Pretensiuns d'indemnisaziun che resultan tras auters titels giuridics restan resalvadas.

³ Sche la disditga è abusiva tenor l'artitgel 336 alinea 2 litera c, na dastga l'indemnisaziun betg importar dapli ch'il salari dal lavurant per 2 mais.¹⁹⁷

¹⁹⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

¹⁹⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (AS 1994 804; BBl 1993 I 805).

c. Procedura

Art. 336b¹⁹⁸

¹ Tgi che vul far valair ina indemnisaziun sin basa dals artitgels 336 e 336a, sto inoltrar ina protesta en scrit cunter la disditga tar l'autra partida, e quai fin il pli tard a la scadenza dal termin da disditga.

² Sche la protesta è vegnida inoltrada valaivlamain e sche las partidas na sa cunvegnan betg da cuntinuar cun la relaziun da lavur, po la partida che ha survegnì la disditga far valair ses dretg da survegnir ina indemnisaziun. Sch'i na vegn betg purtà plant entaifer 180 dis suenter la finiziun da la relaziun da lavur, scada il dretg.

¹⁹⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

a. Tras il patrun

Art. 336c¹⁹⁹

¹ Suenter la fin dal temp d'emprova na dastga il patrun betg disdir la relaziun da lavur:

a.²⁰⁰: durant che l'autra partida presta obligatoricamain servetsch militar u servetsch da protecziun civila svizzer u servetsch civil svizzer e - sch'il servetsch dura passa 11²⁰¹ dis - durant las 4 emnas avant e suenter;
b.: durant ch'il lavurant è - senza sia culpa - impedì cumplettamain u parzialmain da lavurar pervia da malsogna u d'accident, e quai l'emprim onn da servetsch durant 30 dis, a partir dal segund fin e cun il 5avel onn da servetsch durant 90 dis ed a partir dal 6avel onn da servetsch durant 180 dis;
c.: durant la gravidanza e durant las 16 emnas suenter la pagliola;
c^bis.²⁰²: avant la fin dal congedi da maternitad prolungà tenor l'artitgel 329f alinea 2;
c^ter.²⁰³: tranter il cumenzament dal congedi tenor l'artitgel 329f alinea 3 e l'ultim di da congedi retratg, maximalmain dentant durant 3 mais a partir dal temp da bloccada tenor la litera c;
c^quater.²⁰⁴: uschè ditg ch'il dretg d'in congedi d'assistenza tenor l'artitgel 329i exista, maximalmain dentant durant 6 mais a partir dal di ch'il termin general cumenzà;
c^quinquies.²⁰⁵: durant il congedi tenor l'artitgel 329g^bis;
d.: durant ch'il lavurant sa participescha - cun il consentiment dal patrun - ad in servetsch che l'autoritad federala cumpetenta ha ordinà en il rom d'ina acziun d'agid a l'exteriur.

² La disditga che vegn pronunziada durant in temp da bloccada tenor l'alinea 1 è nunvalaivla; sche la disditga è dentant vegnida pronunziada avant il cumenzament d'in tal temp da bloccada e sch'il termin da disditga n'è betg anc scadì fin alura, vegn la scadenza dal termin interrutta e cuntinuada pir suenter la fin dal temp da bloccada.

³ Sch'i vala - per la fin da la relaziun da lavur - in termin final, sco la fin d'in mais u la fin d'ina emna da lavur, e sche quest termin final n'è betg identic cun la fin dal termin da disditga ch'è vegnì cuntinuà, sa prolunghescha il termin da disditga fin al proxim termin final.

¹⁹⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

²⁰⁰ Versiun tenor la cifra 3 da l'agiunta da la LF dals 6 d'oct. 1995 davart il servetsch civil, en vigur dapi il 1. d'oct. 1996 (AS 1996 1455; BBl 1994 III 1609).

²⁰¹ Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'AF (art. 33 LRC - AS 1974 1051).

²⁰² Integrà tras la cifra II da la LF dals 18 da dec. 2020, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2021 288; BBl 2019 141).

²⁰³ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

²⁰⁴ Oriundamain: lit. c^bis, lura c^ter. Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

²⁰⁵ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

b. Tras il lavurant

Art. 336d²⁰⁶

¹ Suenter la fin dal temp d'emprova na dastga il lavurant betg disdir la relaziun da lavur, sch'in superiur cun funcziuns ch'il lavurant è en cas d'exequir, ubain sch'il patrun sez è impedì d'exequir l'activitad tenor las premissas da l'artitgel 336c alinea 1 litera a e sch'il lavurant ha da surpigliar questa activitad durant l'impediment.

² L'artitgel 336c alineas 2 e 3 è applitgabel analogamain.

²⁰⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

IV. Schliaziun immediata

1. Premissas

a. Per motivs impurtants

Art. 337

¹ Per motivs impurtants po tant il patrun sco er il lavurant schliar da tut temp immediatamain la relaziun da lavur; la schliaziun immediata sto vegnir motivada en scrit, sche l'autra partida pretenda quai.²⁰⁷

² Sco motiv impurtant vala en spezial mintga circumstanza che na permetta - tenor las reglas da buna fai - betg pli a la persuna che ha pronunzià la disditga da cuntinuar cun la relaziun da lavur.

³ Davart l'existenza da talas circumstanzas decida il derschader tenor ses appreziar; el na dastga dentant renconuscher en nagin cas sco motiv impurtant il fatg ch'il lavurant è stà impedì senza sia culpa da lavurar.

²⁰⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

b. Pervia d'insolvenza dal patrun

Art. 337a

Sch'il patrun daventa insolvent, po il lavurant schliar immediatamain la relaziun da lavur, nun ch'ina garanzia vegnia prestada ad el entaifer in termin adequat per sias pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

2. Consequenzas

a. En cas da schliaziun giustifitgada

Art. 337b

¹ Sch'il motiv impurtant per schliar immediatamain la relaziun da lavur è quel ch'ina partida contrahenta ha violà il contract, sto questa partida contrahenta indemnisar l'entir donn, e quai resguardond tut las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

² En ils auters cas fixescha il derschader tenor ses appreziar las consequenzas pecuniaras da la schliaziun immediata, tegnend quint da tut las circumstanzas.

b. En cas da relaschada nungiustifitgada

Art. 337c²⁰⁸

¹ Sch'il patrun relascha immediatamain il lavurant senza motivs impurtants, ha il lavurant il dretg da quai ch'el avess gudagnà, sche la relaziun da lavur fiss vegnida terminada observond il termin da disditga ubain a la fin da la durada determinada dal contract.

² Il lavurant sto sa laschar deducir quai ch'el ha spargnà pervia da la fin da la relaziun da lavur sco er quai ch'el ha gudagnà tras in'autra lavur u ha tralaschà intenziunadamain da gudagnar.

³ Il derschader po obligar il patrun da pajar al lavurant ina indemnisaziun ch'el fixescha tenor appreziar, tegnend quint da tut las circumstanzas; questa indemnisaziun na dastga dentant betg surpassar il salari dal lavurant per 6 mais.

²⁰⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

c. Betg cumparair a la lavur u bandunar la lavur senza motivs giustifitgads

Art. 337d

¹ Sch'il lavurant na cumpara betg a la lavur u banduna la lavur senza motivs impurtants, ha il patrun il dretg da survegnir ina indemnisaziun che correspunda ad in quart dal salari per 1 mais; plinavant ha el il dretg da vegnir indemnisà per ulteriurs donns.

² Sch'il patrun n'ha betg subì in donn u sch'il donn è pli pitschen che quel che correspunda a l'indemnisaziun tenor l'alinea precedent, po il derschader reducir l'indemnisaziun tenor ses appreziar.

³ Sch'il dretg da survegnir ina indemnisaziun n'extingua betg tras scuntrada, sto el vegnir fatg valair tras plant u tras scussiun entaifer 30 dis, dapi ch'il lavurant n'è betg cumparì a la lavur u ha bandunà la lavur; cas cuntrari scada il dretg.²⁰⁹

⁴ ...²¹⁰

²⁰⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551). Cuntrari al sboz dal Cussegl federal ha l'AF acceptà in text ch'è dal tuttafatg identic cun la versiun oriunda.

²¹⁰ Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, cun effect dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

V. Mort dal lavurant u dal patrun

1. Mort dal lavurant

Art. 338

¹ Cun la mort dal lavurant extingua la relaziun da lavur.

² Il patrun ha dentant da pajar il salari per 1 ulteriur mais e suenter 5 onns da servetsch per 2 ulteriurs mais, quintà dal di da la mort davent, sch'il lavurant lascha enavos in conjugal, in partenari registrà ubain uffants minorens u - per mancanza da quests ertavels - autras persunas, vers las qualas el ha ademplì in'obligaziun da sustegn.²¹¹

²¹¹ Versiun tenor la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

2. Mort dal patrun

Art. 338a

¹ Cun la mort dal patrun vegn la relaziun da lavur transferida als ertavels; las prescripziuns davart il transferiment da la relaziun da lavur en cas d'in transferiment dal manaschi èn applitgablas confurm al senn.

² Sche la relaziun da lavur è vegnida concludida essenzialmain per resguard da la persuna dal patrun, extingua ella cun sia mort; il lavurant po dentant pretender ina indemnisaziun adequata per il donn che resulta per el, perquai che la relaziun da lavur è ida a fin anticipadamain.

VI. Consequenzas da la fin da la relaziun da lavur

1. Pajament da las pretensiuns

Art. 339

¹ Cun la fin da la relaziun da lavur ston vegnir pajadas tut las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

² Per pretensiuns da provisiuns per fatschentas che vegnan ademplidas cumplettamain u parzialmain suenter la fin da la relaziun da lavur, po il pajament vegnir suspendì tras ina cunvegna en scrit, per regla dentant betg per dapli che 6 mais, en cas da fatschentas cun in adempliment successiv betg per dapli che 1 onn ed en cas da fatschentas d'assicuranza sco er en cas da fatschentas che dovran dapli che 1 mez onn per vegnir liquidadas, betg per dapli che 2 onns.

³ La pretensiun d'ina participaziun al resultat da la fatschenta sto vegnir pajada a norma da l'artitgel 323 alinea 3.

2. Restituziun

Art. 339a

¹ Il mument che la relaziun da lavur finescha ha mintga partida contrahenta da restituir a l'autra partida contrahenta tut quai ch'ella ha survegnì dad ella u da terzas persunas - per la durada da la relaziun da lavur - a quint da l'autra partida contrahenta.

² Il lavurant ha en spezial da dar enavos vehichels e permiss da manischar sco er da restituir pajaments anticipads dal salari e d'expensas, sche quests pajaments surpassan sias pretensiuns.

³ Resalvads restan ils dretgs da retenziun da las partidas contrahentas.

3. Indemnisaziun da partenza

a. Premissas

Art. 339b

¹ Sche la relaziun da lavur d'in lavurant d'almain 50 onns finescha suenter 20 onns da servetsch u dapli, al sto il patrun pajar ina indemnisaziun da partenza.

² Sch'il lavurant mora durant la relaziun da lavur, sto l'indemnisaziun vegnir pajada al conjugal survivent, al partenari registrà ubain als uffants minorens u - per mancanza da quests ertavels - ad autras persunas, vers las qualas il lavurant ha ademplì in'obligaziun da sustegn.²¹²

²¹² Versiun tenor la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

b. Autezza e pajament

Art. 339c

¹ L'autezza da l'indemnisaziun po vegnir fixada tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur; ella na dastga dentant betg sutpassar l'import che correspunda al salari dal lavurant per 2 mais.

² Sche l'autezza da l'indemnisaziun n'è betg determinada, sto ella vegnir fixada dal derschader tenor ses appreziar, tegnend quint da tut las circumstanzas; ella na dastga dentant betg surpassar l'import che correspunda al salari dal lavurant per 8 mais.

³ L'indemnisaziun po vegnir reducida u stritgada, sch'il lavurant disdescha la relaziun da lavur senza motivs impurtants u sch'il patrun schlia immediatamain la relaziun da lavur per motivs impurtants u sch'il patrun vegniss en ina situaziun d'urgenza, pajond questa indemnisaziun.

⁴ L'indemnisaziun sto vegnir pajada a la fin da la relaziun da lavur; il termin da pajament po dentant vegnir suspendì tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur ubain tras il derschader.

c. Prestaziuns da cumpensaziun

Art. 339d

¹ Sch'il lavurant survegn prestaziuns d'ina instituziun da prevenziun per il persunal, pon questas prestaziuns vegnir deducidas da l'indemnisaziun da partenza, uschenavant ch'ellas èn vegnidas finanziadas ubain dal patrun ubain da l'instituziun da prevenziun per il persunal sin basa da contribuziuns dal patrun.²¹³

² Il patrun n'ha er betg da pajar ina indemnisaziun, sch'el s'oblighescha da pajar al lavurant prestaziuns da prevenziun futuras u lascha garantir quai tras ina terza persuna.

²¹³ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 25 da zer. 1982 davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad, en vigur dapi il 1. da schan. 1985 (AS 1983 797 art. 1 al. 1; BBl 1976 I 149).

VII. Scumond da concurrenza

1. Premissas

Art. 340

¹ Il lavurant ch'è abel d'agir po s'obligar en scrit vers il patrun da desister suenter la fin da la relaziun da lavur da tut las activitads da concurrenza, en spezial da manar sin agen quint ina fatschenta che stat en concurrenza cun la fatschenta dal patrun e da lavurar en ina tala fatschenta u da sa participar ad ina tala fatschenta.

² Il scumond da concurrenza è mo liant, sch'il lavurant survegn - tras la relaziun da lavur - invista dal circul da clientella u da secrets da fatschenta e sche l'utilisaziun da questas enconuschientschas pudess donnegiar considerablamain il patrun.

2. Restricziuns

Art. 340a

¹ Il scumond sto vegnir limità adequatamain areguard il lieu, areguard il temp ed areguard l'object per excluder in engrevgiament malgist da l'avegnir economic dal lavurant; il scumond dastga surpassar 3 onns mo sut circumstanzas spezialas.

² Il derschader po restrenscher tenor ses appreziar in scumond excessiv da concurrenza, e quai tegnend quint da tut las circumstanzas e resguardond adequatamain in'eventuala cuntraprestaziun dal patrun.

3. Consequenzas dal surpassament

Art. 340b

¹ Sch'in lavurant surpassa il scumond da concurrenza, sto el indemnisar il donn che resulta tras quai per il patrun.

² Sch'in surpassament dal scumond è sancziunà cun in chasti convenziunal e sch'i n'è vegnì concludì nagut auter, po il lavurant sa deliberar dal scumond, pajond il chasti convenziunal; per mintga ulteriur donn sto el dentant star bun.

³ Sin basa d'ina cunvegna speziala en scrit po il patrun pretender - ultra dal chasti convenziunal e da l'indemnisaziun d'ulteriurs donns - ch'il stadi che violescha il contract vegnia eliminà, sch'ils interess violads u smanatschads dal patrun e sch'il cumportament dal lavurant giustifitgeschan quai.

4. Scrudada dal scumond

Art. 340c

¹ Il scumond da concurrenza scroda, cur ch'igl è cumprovà ch'il patrun n'ha betg pli in interess considerabel da mantegnair quest scumond.

² Plinavant croda il scumond, sch'il patrun disdescha la relaziun da lavur, senza ch'il lavurant l'avess dà in motiv giustifitgà, ubain sch'il lavurant schlia la relaziun da lavur per in motiv giustifitgà ch'il patrun sto responsar.

H. Nunpussaivladad da renunziar a la surannaziun

Art. 341

¹ Durant la relaziun da lavur e durant 1 mais suenter sia fin na po il lavurant betg renunziar a pretensiuns che resultan tras prescripziuns stringentas da la lescha u tras disposiziuns stringentas d'in contract collectiv da lavur.

² Las prescripziuns generalas davart la surannaziun èn applitgablas per las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

I. Resalva dal dretg public e ses effects sin il dretg civil

Art. 342

¹ Resalvadas restan:

a.²¹⁴: las prescripziuns da la Confederaziun, dals chantuns e da las vischnancas davart la relaziun da servetsch da dretg public, nun ch'ellas concernian l'artitgel 331 alinea 5 ed ils artitgels 331a-331e;
b.: las prescripziuns da dretg public da la Confederaziun e dals chantuns davart la lavur e davart la furmaziun professiunala.

² Sche las prescripziuns da la Confederaziun u dals chantuns davart la lavur e davart la furmaziun professiunala imponan al patrun u al lavurant in'obligaziun da dretg public, ha l'autra partida contrahenta il dretg da pretender l'adempliment sin via civila, sche l'obligaziun pudess esser ina part d'in contract individual da lavur.

²¹⁴ Versiun tenor la cifra II 2 da la LF dals 18 da dec. 1998, en vigur dapi il 1. da matg 1999 (AS 1999 1384; BBl 1998 V 5569).

Art. 343²¹⁵

²¹⁵ Abolì tras la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

Segund chapitel: Ils contracts individuals spezials da lavur

A.²¹⁶ Il contract d'emprendissadi

²¹⁶ Versiun tenor la cifra II 3 da l'agiunta da la LF dals 13 da dec. 2002 davart la furmaziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schan. 2004 (AS 2003 4557; BBl 2000 56868).

I. Noziun e furmaziun

1. Obligaziuns spezialas da l'emprendist e da sia represchentanza legala

Art. 344

Tras il contract d'emprendissadi s'oblighescha il patrun da scolar l'emprendist en moda cumpetenta per ina tscherta professiun, e l'emprendist s'oblighescha da lavurar per quest intent en il servetsch dal patrun.

2. Furmaziun e cuntegn

Art. 344a

¹ Per esser valaivel sto il contract d'emprendissadi vegnir concludì en scrit.

² Il contract ha da reglar il gener e la durada da la furmaziun professiunala, il salari, il temp d'emprova, il temp da lavur e las vacanzas.

³ Il temp d'emprova na dastga betg importar main che 1 mais e betg dapli che 3 mais. Sche las partidas contrahentas n'han betg fixà in temp d'emprova en il contract d'emprendissadi, vala in temp d'emprova da 3 mais.

⁴ Avant sia fin po il temp d'emprova vegnir prolungà excepziunalmain fin a 6 mais, e quai tras ina cunvegna da las partidas e cun il consentiment da l'autoritad chantunala.

⁵ Il contract po cuntegnair ulteriuras disposiziuns, en spezial davart l'acquist dals utensils da lavur, davart las contribuziuns a l'alloschi ed a l'alimentaziun, davart la surpigliada da premias d'assicuranza u d'autras prestaziuns da las partidas contrahentas.

⁶ Cunvegnas che restrenschan la libra decisiun da l'emprendist areguard sia professiun suenter la fin da l'emprendissadi, èn nunvalaivlas.

II. Effects

Art. 345

¹ L'emprendist ha da far tut il pussaivel per cuntanscher la finamira da l'emprendissadi.

² La represchentanza legala da l'emprendist ha da sustegnair il patrun il meglier pussaivel en l'adempliment da sia incumbensa ed ha da promover la buna enclegientscha tranter il patrun e l'emprendist.

2. Obligaziuns spezialas dal patrun

Art. 345a

¹ Il patrun ha da procurar che l'emprendissadi stettia sut la responsabladad d'ina persuna dal fatg che posseda las abilitads professiunalas e las qualitads persunalas necessarias per quest intent.

² Il patrun ha da conceder a l'emprendist - senza reducir il salari - il temp ch'è necessari per frequentar la scola professiunala spezialisada ed ils curs intermanaschials sco er per sa participar als examens finals d'emprendissadi.

³ A l'emprendist che n'ha betg anc cumplenì 20 onns ha el da conceder almain 5 emnas vacanzas per mintga onn d'emprendissadi.

⁴ El dastga engaschar l'emprendist per autras lavurs che las lavurs da sia professiun e per lavur en accord mo, sche talas lavurs stattan en connex cun sia professiun e na restrenschan betg la furmaziun.

III. Fin dal contract

1. Schliaziun anticipada

Art. 346

¹ Durant il temp d'emprova dastga la relaziun d'emprendissadi vegnir disditga da tut temp, observond in termin da disditga da 7 dis.

² Per motivs impurtants en il senn da l'artitgel 337 po la relaziun d'emprendissadi vegnir schliada immediatamain, en spezial sche:

a.: la persuna dal fatg ch'è responsabla per la furmaziun n'ha betg las abilitads professiunalas e las qualitads persunalas necessarias per scolar l'emprendist;
b.: l'emprendist n'ha betg las disposiziuns corporalas u spiertalas ch'èn indispensablas per sia furmaziun ubain sia sanadad u sia morala è periclitada; l'emprendist ed eventualmain sia represchentanza legala ston l'emprim vegnir tadlads;
c.: la furmaziun na po betg vegnir terminada u po vegnir terminada mo sut cundiziuns considerablamain differentas da las cundiziuns previsas.

2. Attestat d'emprendissadi

Art. 346a

¹ Suenter la fin da l'emprendissadi ha il patrun da dar a l'emprendist in attestat che cuntegna las infurmaziuns necessarias davart la professiun emprendida e davart la durada da l'emprendissadi.

² Sin dumonda da l'emprendist ubain da sia represchentanza legala sto l'attestat er infurmar davart las abilitads, davart las prestaziuns e davart il cumportament da l'emprendist.

B. Il contract d'engaschament dal viagiatur da commerzi

I. Noziun e furmaziun

II. Obligaziuns e plainpudairs dal viagiatur da commerzi

Art. 347

¹ Tras il contract d'engaschament dal viagiatur da commerzi s'oblighescha il viagiatur da commerzi d'intermediar u da concluder - per in salari ed a quint dal possessur d'ina fatschenta da commerzi, d'ina fatschenta da fabricaziun u d'ina fatschenta commerziala d'auter gener - fatschentas da tut gener ordaifer las localitads da fatschenta dal patrun.

² Il lavurant che n'exequescha betg principalmain in'activitad da viagiatur u che lavura mo occasiunalmain u transitoricamain per il patrun, na vala betg sco viagiatur da commerzi; il medem vala per il viagiatur che concluda fatschentas sin agen quint.

2. Furmaziun e cuntegn

Art. 347a

¹ La relaziun da lavur sto vegnir reglada tras in contract en scrit che duai en spezial cuntegnair disposiziuns davart:

a.: la durada e la fin da la relaziun da lavur;
b.: ils plainpudairs dal viagiatur da commerzi;
c.: la remuneraziun e l'indemnisaziun da las expensas;
d.: il dretg applitgabel e la dretgira cumpetenta, sch'ina partida contrahenta è domiciliada a l'exteriur.

² Sche la relaziun da lavur n'è betg reglada tras in contract en scrit, vegn il cuntegn, ch'è circumscrit en l'alinea precedent, determinà tras las prescripziuns legalas e tras las cundiziuns da lavur usitadas.

³ La cunvegna a bucca vala mo per fixar il cumenzament da la lavur, il gener ed il territori da l'activitad da viagiatur sco per determinar ulteriuras disposiziuns che na stattan betg en cuntradicziun cun las prescripziuns legalas e cun il contract en scrit.

1. Obligaziuns spezialas

Art. 348

¹ Il viagiatur da commerzi ha da visitar la clientella en la moda ch'è vegnida prescritta ad el, nun ch'in motiv giustifitgà sforzia el da far ina midada; senza la permissiun en scrit dal patrun na dastga el betg intermediar u concluder fatschentas, e quai ni per agen quint ni a quint d'ina terza persuna.

² Sch'il viagiatur da commerzi è autorisà da concluder fatschentas, sto el observar ils pretschs ed autras cundiziuns da fatschenta ch'èn vegnids prescrits ad el, e per far midadas sto el resalvar il consentiment dal patrun.

³ Il viagiatur da commerzi sto rapportar regularmain davart sia activitad da viagiatur, sto transmetter immediatamain las empustaziuns al patrun e sto communitgar ad el ils fatgs relevants che concernan ses circul da clientella.

2. Delcredere

Art. 348a

¹ Cunvegnas ch'il viagiatur da commerzi stoppia star bun per il pajament u per in auter adempliment da las obligaziuns da la clientella ubain haja da surpigliar cumplettamain u parzialmain ils custs per incassar pretensiuns, èn nunvalaivlas.

² Sch'il viagiatur da commerzi ha da concluder fatschentas cun la clientella privata, po el s'obligar en scrit da star bun tar mintga singula fatschenta per maximalmain in quart dal donn che resulta per il patrun tras il nunadempliment da las obligaziuns, ma quai sut la cundiziun ch'i vegnia concludida ina provisiun adequata (delcredere).

³ En cas da contracts d'assicuranza po l'agent viagiatur d'assicuranzas s'obligar en scrit da surpigliar maximalmain la mesadad dals custs per incassar pretensiuns, sch'ina premia u sche parts d'ina premia na vegnan betg pajadas e sch'el pretenda lur incassament tras in plant u tras in'execuziun sfurzada.

3. Plainpudairs

Art. 348b

¹ Sch'i n'è vegnì concludì nagut auter en scrit, è il viagiatur da commerzi mo autorisà d'intermediar fatschentas.

² Sch'il viagiatur da commerzi è autorisà da concluder fatschentas, s'extenda ses plainpudair sin tut ils acts giuridics che resultan per ordinari tras l'execuziun da questas fatschentas; senza in'autorisaziun speziala na dastga el dentant acceptar nagins pajaments da la clientella e permetter nagins termins da pajament.

³ L'artitgel 34 da la Lescha federala dals 2 d'avrigl 1908²¹⁷ davart il contract d'assicuranza resta resalvà.

²¹⁷ SR 221.229.1

III. Obligaziuns spezialas dal patrun

1. Circul d'activitad

Art. 349

¹ Sch'in tschert intschess u sch'in tschert circul da clientella è vegnì attribuì al viagiatur da commerzi e sch'i n'è vegnì concludì nagut auter en scrit, è el engaschà cun exclusiun d'autras persunas; il patrun ha dentant il dretg da concluder persunalmain fatschentas cun la clientella da l'intschess u dal circul dal viagiatur da commerzi.

² Il patrun po midar unilateralmain la disposiziun contractuala concernent l'intschess u concernent il circul da clientella, sch'in motiv giustifitgà al sforza da far ina midada avant la fin dal termin da disditga; en quest cas resta dentant resalvà il dretg dal viagiatur da commerzi da pretender ina indemnisaziun e da schliar la relaziun da lavur per motivs impurtants.

2. Salari

c. En cas d'impediment da viagiar

Art. 349a

¹ Il patrun ha da pajar al viagiatur da commerzi in salari che sa cumpona d'in salari fix cun u senza provisiun.

² Ina cunvegna en scrit ch'il salari sa cumponia exclusivamain u principalmain d'ina provisiun, è mo valaivla, sche la provisiun porta ina remuneraziun adequata per l'activitad da viagiatur da commerzi.

³ Per in temp d'emprova da maximalmain 2 mais po il salari vegnir fixà libramain tras ina cunvegna en scrit.

b. Provisiun

Art. 349b

¹ Sch'in tschert intschess u sch'in tschert circul da clientella è vegnì attribuì exclusivamain al viagiatur da commerzi, sto vegnir pajada ad el l'entira provisiun fixada u usitada per tut las fatschentas ch'el ubain che ses patrun concluda cun la clientella da ses intschess u da ses circul.

² Sch'in tschert intschess u sch'in tschert circul da clientella n'è betg vegnì attribuì exclusivamain al viagiatur da commerzi, sto vegnir pajada ad el la provisiun mo per las fatschentas ch'el intermediescha u concluda.

³ Sche la valur d'ina fatschenta na po betg anc vegnir determinada exactamain il mument che la provisiun sto vegnir pajada, sto la provisiun l'emprim vegnir pajada sin basa d'ina valur minimala che vegn stimada dal patrun, ed il rest vegn pajà il pli tard, cur che la fatschenta vegn exequida.

Art. 349c

¹ Sch'il viagiatur da commerzi è impedì senza sia culpa d'exequir sia activitad da viagiatur e sch'il salari al sto tuttina vegnir pajà sin fundament da la lescha u dal contract, vegn quest salari calculà sin fundament dal salari fix e sin fundament d'ina indemnisaziun adequata per la perdita da la provisiun.

² Sche la provisiun importa main ch'in tschintgavel dal salari, poi vegnir concludì en scrit ch'i na stoppia betg vegnir pajada ina indemnisaziun per la perdita da la provisiun, en cas ch'il viagiatur da commerzi saja impedì senza sia culpa d'exequir sia activitad da viagiatur.

³ Sch'il viagiatur da commerzi survegn tuttina l'entir salari, en cas ch'el è impedì senza sia culpa d'exequir sia activitad da viagiatur, sto el - sin dumonda dal patrun - lavurar en ses manaschi, premess ch'el saja abel da prestar questa lavur e premess che questa lavur possia vegnir pretendida dad el.

3. Expensas

Art. 349d

¹ Sch'il viagiatur da commerzi lavura a medem temp per plirs patruns e sche la repartiziun da l'indemnisaziun da las expensas n'è betg reglada tras ina cunvegna en scrit, sto mintga patrun indemnisar ina part eguala da las expensas.

² Cunvegnas che l'indemnisaziun da las expensas saja inclusa cumplettamain u parzialmain en il salari fix u en la provisiun, èn nunvalaivlas.

4. Dretg da retenziun

Art. 349e

¹ Per segirar las pretensiuns che ston vegnir pajadas tras la relaziun da lavur ed - en cas d'insolvenza dal patrun - er per segirar las pretensiuns betg incassablas ha il viagiatur da commerzi il dretg da retegnair chaussas moviblas e vaglias sco er pajaments ch'el ha prendì en consegna da la clientella sin basa d'in plainpudair d'incassament.

² Il dretg da retenziun na po betg vegnir exequì sin permiss da manischar, sin tariffas da pretschs, sin glistas da la clientella e sin auters documents.

IV. Fin dal contract

1. Disditga speziala

Art. 350

¹ Sche la provisiun importa almain in tschintgavel dal salari e sch'ella è suttamessa a fluctuaziuns stagiunalas considerablas, dastga il patrun disdir la relaziun da lavur al viagiatur da commerzi, che ha lavurà per el dapi la fin da la stagiun precedenta, durant la nova stagiun mo per la fin dal segund mais che suonda il mais da la disditga.

² Sut las medemas premissas dastga il viagiatur da commerzi disdir la relaziun da lavur al patrun, che l'ha occupà fin la fin da la stagiun, fin al cumenzament da la proxima stagiun mo per la fin dal segund mais che suonda il mais da la disditga.

2. Consequenzas spezialas

Art. 350a

¹ A la fin da la relaziun da lavur sto vegnir pajada al viagiatur da commerzi la provisiun per tut las fatschentas ch'el ha concludì u intermedià sco er per tut las empustaziuns che arrivan tar il patrun fin a la fin da la relaziun da lavur, e quai senza resguardar il mument da lur acceptaziun e da lur execuziun.

² A la fin da la relaziun da lavur ha il viagiatur da commerzi da restituir ils musters ed ils models, las tariffas da pretschs e las glistas da la clientella sco er auters documents ch'èn vegnids mess a sia disposiziun per sia activitad da viagiatur; il dretg da retenziun restà resalvà.

C. Il contract da lavur a chasa

I. Noziun e furmaziun

2. Communicaziun da las cundiziuns da lavur

Art. 351

Tras il contract da lavur a chasa s'oblighescha il lavurant a chasa²¹⁸ d'exequir sulet u cun agid da ses confamigliars lavurs pajadas per il patrun, e quai en sia atgna abitaziun u en in'autra localitad da sia tscherna.

²¹⁸ Expressiun tenor l'art. 21 cifra 1 da la LF dals 20 da mars 1981 davart la lavur a chasa, en vigur dapi il 1. d'avr. 1983 (AS 1983 108; BBl 1980 II 282). Questa midada è resguardada en ils art. 351-354 ed en l'art. 362 al. 1.

Art. 351a

¹ Avant che confidar la lavur ha il patrun da communitgar al lavurant a chasa las cundiziuns ch'èn relevantas per sia execuziun, en spezial ils detagls che n'èn betg reglads en las cundiziuns generalas da lavur; el sto inditgar il material ch'il lavurant a chasa ha da procurar sez e sto communitgar en scrit tant l'indemnisaziun per quest material sco er il salari.

² Sch'il salari e sche l'indemnisaziun per il material ch'il lavurant a chasa ha da procurar sez na vegnan betg communitgads en scrit avant che confidar la lavur, valan las cundiziuns da lavur usitadas.

II. Obligaziuns spezialas dal lavurant

1. Execuziun da la lavur

Art. 352

¹ Il lavurant a chasa sto cumenzar a temp cun la lavur surpigliada, la sto finir fin al termin fixà e sto surdar il product al patrun.

² En cas che la lavur è vegnida exequida manglusamain per sia culpa, sto il lavurant a chasa curreger gratuitamain il product, sche la mancanza po vegnir eliminada tras quai.

2. Material ed utensils da lavur

Art. 352a

¹ Il lavurant a chasa è obligà da tractar cun grond quità il material ed ils utensils da lavur ch'il patrun metta a sia disposiziun, da dar pled e fatg davart lur utilisaziun sco er da restituir il material restant ed ils utensils da lavur.

² Sch'il lavurant a chasa constatescha - exequind la lavur - ch'il material u ch'ils utensils da lavur mess a disposiziun han mancanzas, sto el infurmar immediatamain il patrun e spetgar sias instrucziuns, avant che cuntinuar cun la lavur.

³ Sch'il lavurant a chasa ha donnegià per sia culpa il material u ils utensils da lavur ch'èn vegnids mess a sia disposiziun, sto el star bun vers il patrun maximalmain per l'import dals custs da remplazzament.

III. Obligaziuns spezialas dal patrun

1. Collaudaziun dal product

Art. 353

¹ Suenter la furniziun sto il patrun controllar il product e communitgar al lavurant a chasa las mancanzas il pli tard entaifer 1 emna.

² Sch'il patrun tralascha da communitgar a temp las mancanzas, vala la lavur sco acceptada.

2. Salari

a. Pajament dal salari

Art. 353a

¹ Sch'il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, sto il salari per la lavur prestada vegnir pajà duas giadas il mais u - cun il consentiment dal lavurant a chasa - a la fin da mintga mais, en ils auters cas mintgamai, cur ch'il product vegn furnì.

² Cun mintga pajament dal salari sto vegnir surdà al lavurant a chasa in rendaquint en scrit che inditgescha il motiv per eventualas deducziuns dal salari.

b. En cas d'impediment da lavurar

Art. 353b

¹ Sch'il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, è quel obligà da pajar il salari a norma dals artitgels 324 e 324a, en cas ch'el vegn en retard cun l'acceptaziun da la lavur u en cas ch'il lavurant a chasa è impedì senza sia culpa da lavurar, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna.

² En ils auters cas n'è il patrun betg obligà da pajar il salari a norma dals artitgels 324 e 324a.

IV. Fin dal contract

Art. 354

¹ Sch'il lavurant a chasa survegn ina lavur d'emprova, vala la relaziun da lavur - cun resalva d'ina autra cunvegna - sco concludida sin emprova per in temp limità.

² Sch'il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, vala la relaziun da lavur - cun resalva d'ina autra cunvegna - sco concludida per in temp illimità; en ils auters cas vala ella sco concludida per in temp limità.

D. Applitgabladad da las prescripziuns generalas

Art. 355

Per il contract d'emprendissadi, per il contract d'engaschament dal viagiatur da commerzi e per il contract da lavur a chasa èn applitgablas cumplementarmain las prescripziuns generalas davart il contract individual da lavur.

Terz chapitel: Il contract collectiv ed il contract normal da lavur

A. Il contract collectiv da lavur

I. Noziun, cuntegn, furma e durada

1. Noziun e cuntegn

Art. 356

¹ Tras il contract collectiv da lavur fixeschan d'ina vart ils patruns u lur federaziuns e da l'autra vart las federaziuns da lavurants communablamain disposiziuns davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur tranter ils patruns ed ils lavurants participads.

² Il contract collectiv da lavur po cuntegnair er autras disposiziuns, sche quellas concernan la relaziun tranter ils patruns ed ils lavurants, u po sa restrenscher a la fixaziun da talas disposiziuns.

³ Il contract collectiv da lavur po plinavant reglar ils dretgs e las obligaziuns da las partidas contrahentas tranter ellas sco er la controlla e l'execuziun da las disposiziuns ch'èn menziunadas en ils alineas precedents.

⁴ Sche pliras federaziuns da patruns u da lavurants èn participadas ad in contract collectiv da lavur, saja tras quai ch'ellas l'han concludì u saja tras quai ch'ellas èn sa participadas posteriuramain a tal cun il consentiment da las partidas contrahentas, han ellas ils medems dretgs e las medemas obligaziuns ina visavi l'autra; cunvegnas divergentas èn nunvalaivlas.

2. Libertad da s'unir ad in'organisaziun e da pratitgar la professiun

Art. 356a

¹ Disposiziuns d'in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain sfurzar ils patruns u ils lavurants da sa participar ad ina federaziun contrahenta, èn nunvalaivlas.

² Disposiziuns d'in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain excluder ils lavurants d'ina tscherta professiun u d'ina tscherta activitad ubain da la scolaziun ch'è necessaria per quest intent u che duain restrenscher els en quest reguard, èn nunvalaivlas.

³ Disposiziuns e cunvegnas en il senn da l'alinea precedent èn excepziunalmain valaivlas, sch'ellas èn giustifitgadas sin basa d'interess predominants ch'èn degns da vegnir protegids, en spezial per proteger la segirezza e la sanadad da persunas u la qualitad da la lavur; l'interess da tegnair davent novs commembers da la professiun n'è dentant betg degn da vegnir protegì.

3. Participaziun

Art. 356b

¹ Cun il consentiment da las partidas contrahentas pon singuls patruns e singuls lavurants ch'èn en il servetsch da patruns participads sa participar al contract collectiv da lavur e valan sco patruns e sco lavurants participads.

² Il contract collectiv da lavur po reglar ils detagls da la participaziun. Sch'el prevesa cundiziuns da participaziun inadequatas, en spezial disposiziuns davart contribuziuns inadequatas, po il derschader declerar quellas sco nunvalaivlas u reducir quellas a la mesira admissibla; disposiziuns u cunvegnas davart contribuziuns a favur d'ina singula partida contrahenta èn dentant nunvalaivlas.

³ Disposiziuns d'in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain sfurzar ils commembers da federaziuns da sa participar al contract collectiv, èn nunvalaivlas, sche questas federaziuns na pon betg sa participar al contract collectiv da lavur u concluder in contract analog.

4. Furma e durada

Art. 356c

¹ La conclusiun dal contract collectiv da lavur, sia midada e sia aboliziun tras ina cunvegna da las partidas, la participaziun d'ina nova partida contrahenta sco er la disditga èn mo valaivlas, sch'ellas vegnan fixadas en scrit; il medem vala per la decleraziun da participaziun da singuls patruns e da singuls lavurants, per il consentiment da las partidas contrahentas tenor l'artitgel 356b alinea 1 sco er per la disditga da la participaziun.

² Sch'il contract collectiv da lavur n'è betg vegnì concludì per in temp limità e sch'el na prevesa nagut auter, al po mintga partida contrahenta disdir da tut temp suenter 1 onn cun effect per tut las autras partidas, observond in termin da disditga da 6 mais. Questa disposiziun vala confurm al senn er per la participaziun.

II. Effects

1. Per ils patruns e per ils lavurants participads

Art. 357

¹ Las disposiziuns dal contract collectiv da lavur davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur valan - per la durada dal contract - directamain e stringentamain per ils patruns e per ils lavurants participads, nun ch'il contract collectiv da lavur disponia insatge auter.

² Cunvegnas tranter ils patruns ed ils lavurants participads che cuntrafan a las disposiziuns stringentas, èn nunvalaivlas e vegnan remplazzadas tras las disposiziuns dal contract collectiv da lavur; cunvegnas divergentas pon dentant vegnir concludidas a favur dals lavurants.

2. Per las partidas contrahentas

Art. 357a

¹ Las partidas contrahentas èn obligadas da procurar ch'il contract collectiv da lavur vegnia observà; per quest intent han las federaziuns d'intervegnir tar lur commembers ed - en cas da basegn - d'applitgar ils meds statutars e legals.

² Mintga partida contrahenta è obligada da mantegnair la pasch da lavur ed en spezial da s'abstegnair da tut las mesiras da cumbat, sch'i sa tracta da chaussas ch'èn regladas en il contract collectiv da lavur; l'obligaziun da pasch vala mo illimitadamain, sche quai è fixà expressivamain.

3. Execuziun communabla

Art. 357b

¹ En in contract collectiv da lavur ch'è vegnì concludì tranter federaziuns pon las partidas contrahentas concluder ch'ellas hajan communablamain il dretg da pretender dals patruns e dals lavurants participads ch'il contract vegnia observà, sch'i sa tracta da las suandantas chaussas:

a.: conclusiun, cuntegn e fin da la relaziun da lavur; il dretg sa referescha dentant mo a la constataziun;
b.: contribuziuns a cassas da cumpensaziun ed ad autras instituziuns che concernan la relaziun da lavur, represchentanza dals lavurants en ils manaschis e mantegniment da la pasch da lavur;
c.: controlla, cauziuns e chastis convenziunals en connex cun las disposiziuns tenor las literas a e b.

² Cunvegnas en il senn da l'alinea precedent pon vegnir concludidas, sche las partidas contrahentas èn autorisadas expressivamain latiers tras ils statuts u tras in conclus da l'organ suprem da la federaziun.

³ Per la relaziun da las partidas contrahentas tranter ellas èn applitgablas las prescripziuns davart la societad simpla confurm al senn, nun ch'il contract collectiv da lavur disponia insatge auter.

III. Relaziun cun il dretg stringent

Art. 358

Il dretg stringent da la Confederaziun e dals chantuns ha la precedenza vers las disposiziuns dal contract collectiv da lavur; a favur dals lavurants pon dentant vegnir fixadas disposiziuns divergentas, nun ch'i resultia insatge auter tras il dretg stringent.

B. Il contract normal da lavur

I. Noziun e cuntegn

Art. 359

¹ Tras il contract normal da lavur vegnan fixadas disposiziuns davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da singuls geners da relaziuns da lavur.

² Per la relaziun da lavur dals lavurants en l'agricultura ed en il servetsch da chasa ston ils chantuns decretar contracts normals da lavur che han da reglar en spezial il temp da lavur e da paus sco er las cundiziuns da lavur da las dunnas e dals giuvenils.

³ L'artitgel 358 è applitgabel per il contract normal da lavur confurm al senn.

II. Cumpetenza e procedura

Art. 359a

¹ Sch'il champ d'applicaziun dal contract normal da lavur s'extenda sin il territori da plirs chantuns, è il Cussegl federal cumpetent per decretar il contract; en ils auters cas ha il chantun questa cumpetenza.

² Avant che decretar il contract normal da lavur sto quel vegnir publitgà adequatamain, fixond in termin, entaifer il qual mintgin che po far valair vardaivlamain in interess, po prender posiziun en scrit en chaussa; ultra da quai ston vegnir tadladas las federaziuns professiunalas e las uniuns d'utilitad publica interessadas.

³ Il contract normal da lavur entra en vigur, suenter ch'el è vegnì publitgà tenor las prescripziuns che valan per las publicaziuns uffizialas.

⁴ Per abolir e per midar in contract normal da lavur vala la medema procedura.

III. Effects

Art. 360

¹ Las disposiziuns dal contract normal da lavur valan directamain per las relaziuns da lavur ch'èn suttamessas ad el, nun ch'i vegnia concludì insatge auter.

² Il contract normal da lavur po prevair che cunvegnas, che divergeschan da singulas da sias disposiziuns, stoppian vegnir fixadas en scrit per esser valaivlas.

IV. Salaris minimals

1. Premissas

Art. 360a²¹⁹

¹ Sch'i vegnan pajads - en ina branscha u en ina professiun - repetidamain ed en moda abusiva salaris ch'èn pli bass ch'ils salaris ch'èn usitads al lieu, en la professiun ed en la branscha, e sch'i n'è betg avant maun in contract collectiv da lavur che cuntegna disposiziuns davart ils salaris minimals e che pudess vegnir declerà sco generalmain liant, po l'autoritad cumpetenta decretar - sin dumonda da la cumissiun tripartita tenor l'artitgel 360b - in contract normal da lavur per ina durada limitada cun l'intent da cumbatter u d'impedir abus; quest contract ha da prevair salaris minimals ch'èn differenziads tenor la regiun ed eventualmain tenor il lieu.

² Ils salaris minimals na dastgan ni cuntrafar a l'interess general ni violar ils interess giustifitgads en autras branschas u en auters circuls da la populaziun. Els ston tegnair quint adequatamain dals interess da las minoritads en las branschas u en las professiuns pertutgadas, sche quests interess èn il resultat da differenzas regiunalas u da differenzas en ils manaschis.

³ Sche las disposiziuns davart il salari minimal en in contract normal da lavur tenor l'alinea 1 vegnan violadas repetidamain u sch'i èn avant maun indizis ch'i pudessan resultar novs abus tenor l'alinea 1 suenter la scrudada dal contract normal da lavur, po l'autoritad cumpetenta prolungar il contract normal da lavur per ina durada limitada sin proposta da la cumissiun tripartita.²²⁰

²¹⁹ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 8 d'oct. 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zer. 2004 (AS 2003 1370; BBl 1999 6128).

²²⁰ Integrà tras la cifra II da la LF dals 30 da sett. 2016, en vigur dapi il 1. d'avr. 2017 (AS 2017 2077; BBl 2015 5845).

2. Cumissiuns tripartitas

Art. 360b²²¹

¹ La Confederaziun e mintga chantun institueschan ina cumissiun tripartita che sa cumpona d'in dumber egual da represchentants dals patruns, dals lavurants sco er dal stadi.

² Areguard l'elecziun da lur represchentants tenor l'alinea 1 han las federaziuns da patruns e da lavurants in dretg da far propostas.

³ Las cumissiuns observan il martgà da lavur. Sch'ellas constateschan abus en il senn da l'artitgel 360a alinea 1, emprovan ellas per regla da sa cunvegnir directamain cun ils patruns pertutgads. Sche quai na reussescha betg entaifer 2 mais, proponan ellas a l'autoritad cumpetenta da decretar in contract normal da lavur che prevesa salaris minimals per las branschas u per las professiuns pertutgadas.

⁴ Sche la situaziun sin il martgà da lavur sa mida en las branschas pertutgadas, propona la cumissiun tripartita a l'autoritad cumpetenta da midar u d'abolir il contract normal da lavur.

⁵ Per ademplir las incumbensas ch'èn vegnidas surdadas ad ellas han las cumissiuns tripartitas il dretg da survegnir infurmaziuns en ils manaschis e da prender invista da tut ils documents ch'èn necessaris per far la retschertga. En cas da dispita decida in'autoritad che vegn designada per quest intent da la Confederaziun respectivamain dal chantun.

⁶ Sche quai è necessari per far lur scleriments, pon las cumissiuns tripartitas retrair da l'Uffizi federal da statistica - sin dumonda - las datas da persunas ch'èn cuntegnidas en contracts da lavur collectivs da firmas.²²²

²²¹ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 8 d'oct. 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zer. 2003 (AS 2003 1370; BBl 1999 6128).

²²² Integrà tras l'art. 2 cifra 2 dal COF dals 17 da dec. 2004 pertutgant l'approvaziun e la realisaziun dal protocol concernent l'extensiun da la cunvegna davart la libra circulaziun da persunas sin ils novs stadis commembers da la CE tranter la Confederaziun svizra d'ina vart e la Communitad europeica e ses stadis commembers da l'autra vart sco er pertutgant l'approvaziun da la revisiun da las mesiras accumpagnantas concernent la libra circulaziun da persunas, en vigur dapi il 1. d'avr. 2006 (AS 2006 979; BBl 2004 5891 6565).

3. Secret d'uffizi

Art. 360c²²³

¹ Ils commembers da las cumissiuns tripartitas èn suttamess al secret d'uffizi; en spezial èn els obligads da taschair vers terzas persunas en chaussas dal manaschi u en chaussas privatas ch'els vegnan a savair en questa funcziun.

² Questa obligaziun vala er suenter l'extrada or da la cumissiun tripartita.

²²³ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 8 d'oct. 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zer. 2003 (AS 2003 1370; BBl 1999 6128).

4. Effects

Art. 360d²²⁴

¹ Il contract normal da lavur tenor l'artitgel 360a vala er per lavurants che lavuran mo transitoricamain en il territori, nua ch'il contract è applitgabel, sco er per lavurants emprestads.

² Tras ina cunvegna na dastgi betg vegnir divergià dal contract normal da lavur tenor l'artitgel 360a a disfavur dal lavurant.

²²⁴ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 8 d'oct. 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zer. 2004 (AS 2003 1370; BBl 1999 6128).

5. Dretg da las federaziuns da purtar plant

Art. 360e²²⁵

Las federaziuns da patruns e da lavurants han in dretg da laschar constatar ina dretgira, sch'in patrun ademplescha il contract normal da lavur tenor l'artitgel 360a.

²²⁵ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 8 d'oct. 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zer. 2004 (AS 2003 1370; BBl 1999 6128).

6. Communicaziun

Art. 360f ²²⁶

Sch'in chantun decretescha in contract normal da lavur en applicaziun da l'artitgel 360a, trametta el in exemplar a l'uffizi federal cumpetent²²⁷.

²²⁶ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 8 d'oct. 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zer. 2004 (AS 2003 1370; BBl 1999 6128).

²²⁷ Actualmain il Secretariat da stadi per l'economia (SECO).

Quart chapitel: Prescripziuns stringentas

A. Nunpussaivladad da midar las disposiziuns a disfavur dal lavurant e dal patrun

Art. 361

¹ Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur na dastgi vegnir divergià da las suandantas disposiziuns ni a disfavur dal lavurant ni a disfavur dal patrun:

artitgel 321c:: alinea 1 (lavur supplementara)
artitgel 323:: alinea 4 (pajament anticipà)
artitgel 323b:: alinea 2 (scuntrada cun cuntrapretensiuns)
artitgel 325:: alinea 2 (cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da salari)
artitgel 326:: alinea 2 (assegnaziun da lavur)
artitgel 329d:: alineas 2 e 3 (salari da vacanzas)
artitgel 331:: alineas 1 e 2 (prestaziuns al provediment dal persunal)
artitgel 331b:: (cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da prestaziuns da provediment)²²⁸
…²²⁹
artitgel 334:: alinea 3 (disditga d'ina relaziun da lavur da blers onns)
artitgel 335:: (disditga da la relaziun da lavur)
artitgel 335k:: (plan social durant ina procedura da concurs u d'accumodament)²³⁰
artitgel 336:: alinea 1 (disditga abusiva)
artitgel 336a:: (indemnisaziun en cas d'ina disditga abusiva u nungiustifitgada)
artitgel 336b:: (far valair l'indemnisaziun)
artitgel 336d:: (disditga da temp maladattà tras il lavurant)
artitgel 337:: alineas 1 e 2 (schliaziun immediata per motivs impurtants)
artitgel 337b:: alinea 1 (consequenzas en cas da schliaziun giustifitgada)
artitgel 337d:: (consequenzas, sch'il lavurant na cumpara betg a la lavur u banduna la lavur senza motivs giustifitgads)
artitgel 339:: alinea 1 (pajament da las pretensiuns)
artitgel 339a:: (restituziun)
artitgel 340b:: alineas 1 e 2 (consequenzas dal surpassament dal scumond da concurrenza)
artitgel 342:: alinea 2 (effects dal dretg public sin il dretg civil)
…²³¹
artitgel 346:: (schliaziun anticipada dal contract d'emprendissadi)
artitgel 349c:: alinea 3 (impediment da viagiar)
artitgel 350:: (disditga speziala)
artitgel 350a:: alinea 2 (restituziun).²³²

² Cunvegnas e disposiziuns da contracts collectivs e da contracts normals da lavur che divergeschan da las prescripziuns numnadas qua survart a disfavur dal patrun u dal lavurant, èn nunvalaivlas.

²²⁸ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

²²⁹ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, cun effect dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

²³⁰ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

²³¹ Abolì tras la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

²³² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

B. Nunpussaivladad da midar las disposiziuns a disfavur dal lavurant

Art. 362

¹ Tras ina cunvegna, tras in contract normal da lavur u tras in contract collectiv da lavur na dastgi betg vegnir divergià da las suandantas disposiziuns a disfavur dal lavurant:²³³

artitgel 321e:: (responsabladad dal lavurant)
artitgel 322a:: alineas 2 e 3 (participaziun al resultat da la fatschenta)
artitgel 322b:: alineas 1 e 2 (cumenzament dal dretg da survegnir ina provisiun)
artitgel 322c:: (rendaquint da la provisiun)
artitgel 323b:: alinea 1 segunda frasa (rendaquint dal salari)
artitgel 324:: (salari en cas da retard dal patrun)
artitgel 324a:: alineas 1 e 3 (salari en cas da retard dal lavurant)
artitgel 324b:: (salari en cas d'ina assicuranza obligatorica dal lavurant)
artitgel 326:: alineas 1, 3 e 4 (lavur en accord)
artitgel 326a:: (salari per la lavur en accord)
artitgel 327a:: alinea 1 (indemnisaziun da las expensas en general)
artitgel 327b:: alinea 1 (indemnisaziun da las expensas per l'utilisaziun d'in vehichel a motor)
artitgel 327c:: alinea 2 (pajament anticipà per expensas)
artitgel 328:: (protecziun da la persunalitad dal lavurant en general)
artitgel 328a:: (protecziun da la persunalitad dal lavurant en la chasada dal patrun)
artitgel 328b:: (protecziun da la persunalitad a chaschun da l'elavuraziun da datas da persunas)²³⁴
artitgel 329:: alineas 1, 2 e 3 (temp liber)
artitgel 329a:: alineas 1 e 3 (durada da las vacanzas)
artitgel 329b:: alineas 2 e 3 (reducziun da las vacanzas)
artitgel 329c:: (coerenza e data da las vacanzas)
artitgel 329d:: alinea 1 (salari da vacanzas)
artitgel 329e:: alineas 1 e 3 (congedi per giuvenils)²³⁵
artitgel 329f:: (congedi da maternitad)²³⁶
artitgel 329g:: (congedi da l'auter genitur)²³⁷
artitgel 329g^bis:: (congedi en cas da mort da la mamma)²³⁸
artitgel 329h:: (congedi per l'assistenza da confamigliars)²³⁹
artitgel 329i:: (congedi per tgirar in uffant cun grevs problems da la sanadad pervia da malsogna u d'accident)²⁴⁰
artitgel 329j:: (congedi d'adopziun)²⁴¹
artitgel 330:: alineas 1, 3 e 4 (cauziun)
artitgel 330a:: (attestat)
artitgel 331:: alineas 3 e 4 (contribuziun ed obligaziun da dar infurmaziuns en connex cun il provediment dal persunal)
artitgel 331a:: (cumenzament e fin dal provediment)²⁴²
…²⁴³
artitgel 332:: alinea 4 (indemnisaziun en cas d'invenziuns)
artitgel 333:: alinea 3 (responsabladad en cas d'in transferiment da la relaziun da lavur)
artitgel 335c:: alinea 3 (termins da disditga)²⁴⁴
artitgel 335i:: (obligaziun da manar tractativas per concluder in plan social)²⁴⁵
artitgel 335j:: (fixaziun dal plan social tras ina dretgira da cumpromiss)²⁴⁶
artitgel 336:: alinea 2 (disditga abusiva tras il patrun)
artitgel 336c:: (disditga da temp maladattà tras il patrun)
artitgel 337a:: (schliaziun immediata pervia d'insolvenza dal patrun)
artitgel 337c:: alinea 1 (consequenzas en cas da relaschada nungiustifitgada)
artitgel 338:: (mort dal lavurant)
artitgel 338a:: (mort dal patrun)
artitgel 339b:: (premissas da l'indemnisaziun da partenza)
artitgel 339d:: (prestaziuns da cumpensaziun)
artitgel 340:: alinea 1 (premissas dal scumond da concurrenza)
artitgel 340a:: alinea 1 (restricziun dal scumond da concurrenza)
artitgel 340c:: (scrudada dal scumond da concurrenza)
artitgel 341:: alinea 1 (nunpussaivladad da renunziar a la surannaziun)
artitgel 345a:: (obligaziuns dal patrun d'emprendissadi²⁴⁷)
artitgel 346a:: (attestat d'emprendissadi)
artitgel 349a:: alinea 1 (salari dal viagiatur da commerzi)
artitgel 349b:: alinea 3 (pajament da la provisiun)
artitgel 349c:: alinea 1 (salari en cas d'impediment da viagiar)
artitgel 349e:: alinea 1 (dretg da retenziun dal viagiatur da commerzi)
artitgel 350a:: alinea 1 (provisiun a la fin da la relaziun da lavur)
artitgel 352a:: alinea 3 (responsabladad dal lavurant a chasa)
artitgel 353:: (collaudaziun dal product)
artitgel 353a:: (pajament dal salari)
artitgel 353b:: alinea 1 (salari en cas d'impediment da lavurar).²⁴⁸

² Cunvegnas e disposiziuns da contracts collectivs e da contracts normals da lavur che divergeschan da las prescripziuns numnadas qua survart a disfavur dal lavurant, èn nunvalaivlas.

²³³ Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

²³⁴ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 19 da zer. 1992 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da fan. 1993 (AS 1993 1945; BBl 1988 II 413).

²³⁵ Integrà tras l'art. 13 da la LF dals 6 d'oct. 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schan. 1991 (AS 1990 2007; BBl 1988 I 825).

²³⁶ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 3 d'oct. 2003, en vigur dapi il 1. da fan. 2005 (AS 2005 1429; BBl 2002 7522, 2003 1112 2923).

²³⁷ Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars (AS 2020 4525; BBl 2019 4103). Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

²³⁸ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da mars 2023 (diarias per il genitur survivent), en vigur dapi il 1. da schan. 2024 (AS 2023 680; BBl 2022 2515, 2742).

²³⁹ Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

²⁴⁰ Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da fan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

²⁴¹ Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dal 1. d'oct. 2021, en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2022 468; BBl 2019 7095, 7303).

²⁴² Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

²⁴³ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 1993 davart la libra circulaziun, cun effect dapi il 1. da schan. 1995 (AS 1994 2386; BBl 1992 III 533).

²⁴⁴ Integrà tras la cifra II 1 da la LF dals 20 da dec. 2019 davart la meglieraziun da la cumpatibilitad da l'activitad da gudogn cun la tgira da confamigliars, en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 4525; BBl 2019 4103).

²⁴⁵ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

²⁴⁶ Integrà tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

²⁴⁷ Ussa: dal patrun.

²⁴⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1472; BBl 1984 II 551).

Indeschavel titel: Il contract d'execuziun da lavurs

Art. 363

Il contract d'execuziun da lavurs oblighescha l'interprendider d'exequir ina lavur, e l'empustader da prestar ina bunificaziun per quai.

I. Obligaziuns da l'interprendider

2. Concernent la materia furnida

Art. 364

¹ L'interprendider è en general suttamess a las medemas normas da responsabladad sco il lavurant en la relaziun da lavur.²⁴⁹

² El è obligà d'exequir persunalmain la lavur u da laschar exequir quella sut sia direcziun persunala, cun excepziun dals cas, nua ch'i na dependa tenor la natira da la fatschenta betg da las qualitads persunalas da l'interprendider.

³ L'interprendider ha da procurar sin agens custs per ils meds auxiliars, per las iseglias e per ils utensils ch'èn necessaris per exequir la lavur, nun ch'igl existia ina isanza u ina cunvegna cuntraria.

²⁴⁹ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 6 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

Art. 365

¹ Uschenavant che l'interprendider ha surpiglià da furnir la materia, è el responsabel per la qualitad da quella ed ha da dar ina garanzia sco in vendider.

² La materia che vegn furnida da l'empustader ha l'interprendider da tractar cun tut quità, el ha da dar pled e fatg davart sia utilisaziun e da restituir eventuals rests a l'empustader.

³ Sch'i sa mussan - tar l'execuziun da la lavur - mancanzas vi da la materia che l'empustader ha furnì ubain vi dal sulom ch'è destinà per la construcziun, u sch'i resultan uschiglio relaziuns che pericliteschan l'execuziun correcta u punctuala da la lavur, ha l'interprendider d'annunziar quai immediatamain a l'empustader; en cas ch'el tralascha quai, ha el sez da purtar las consequenzas negativas che naschan tras quai.

3. Cumenzament a temp ed execuziun da la lavur tenor contract

Art. 366

¹ Sche l'interprendider na cumenza betg a temp cun la lavur u sch'el retardescha l'execuziun da la lavur en ina moda che cuntrafa al contract u sch'el è - senza culpa da l'empustader - uschè ferm en retard ch'ina terminaziun punctuala da la lavur n'è betg pli da prevair, po l'empustader sa retrair dal contract senza spetgar il termin da furniziun.

² Sch'igl è da prevair cun tschertezza durant l'execuziun d'ina lavur che quella vegn fatga en moda manglusa u cuntraria al contract, e quai per culpa da l'interprendider, po l'empustader fixar u laschar fixar in termin adequat per far remedi, e quai cun la smanatscha che la reparaziun u che la cuntinuaziun da la lavur vegnia surdada ad ina terza persuna sin donn e cust da l'interprendider, sch'el tralaschia da far remedi.

4. Garanzia per mancanzas

a. Constataziun da las mancanzas

Art. 367

¹ Suenter la furniziun da l'ovra ha l'empustader, uschespert che quai è inditgà tenor l'andament ordinari da la fatschenta, d'examinar quella e da communitgar eventualas mancanzas a l'interprendider.

² Mintga partida ha il dretg da pretender sin agens custs in'examinaziun da l'ovra tras in expert ed ina documentaziun da las constataziuns.

b. Dretgs da l'empustader en cas da mancanzas

Art. 368

¹ Sche l'ovra ha mancanzas uschè considerablas u sch'ella divergescha uschè fitg dal contract ch'ella è nunduvrabla per l'empustader u che l'approvaziun na po betg vegnir pretendida giustifitgadamain da l'empustader, po quel refusar l'ovra e pretender che l'interprendider indemniseschia il donn, sch'el è la culpa.

² Sche las mancanzas e sche las divergenzas dal contract èn main gravantas, po l'empustader far ina deducziun dal pretsch che correspunda a la valur reducida da l'ovra u - sche quai na chaschuna betg custs sproporziunads a l'interprendider - er pretender che l'ovra vegnia meglierada gratuitamain e ch'ina indemnisaziun vegnia prestada, sche l'interprendider è la culpa.

³ En cas dad ovras che vegnan construidas sin il sulom da l'empustader e che pon vegnir allontanadas - pervia da lur natira - mo cun dischavantatgs sproporziunads ha l'empustader mo ils dretgs che vegnan numnads en il segund alinea da quest artitgel.

c. Responsabladad da l'empustader

Art. 369

Ils dretgs che l'empustader ha en cas che l'ovra ha mancanzas scrodan, sch'el ha chaschunà questas mancanzas per atgna culpa tras ordinaziuns concernent l'execuziun da la lavur ch'el ha dà cunter l'avertiment da l'interprendider ubain en autra moda.

d. Approvaziun da l'ovra

Art. 370

¹ Sche l'ovra furnida vegn approvada expressivamain u taciturnamain da l'empustader, è l'interprendider deliberà da sia responsabladad, uschenavant ch'i na sa tracta betg da mancanzas che n'eran betg da vesair a chaschun da la collaudaziun u d'ina examinaziun regulara ubain da mancanzas ch'èn vegnidas taschentadas intenziunadamain da l'interprendider.

² In'approvaziun taciturna vegn supponida, sche l'empustader tralascha l'examinaziun e l'annunzia ch'è previsa da la lescha.

³ Sche las mancanzas sa mussan pli tard, sto l'annunzia vegnir fatga immediatamain suenter la scuverta, cas cuntrari vala l'ovra sco approvada er areguard questas mancanzas.

e. Surannaziun

Art. 371²⁵⁰

¹ Ils dretgs da l'empustader pervia da mancanzas da l'ovra suranneschan 2 onns suenter la collaudaziun da l'ovra. Sche mancanzas d'ina ovra movibla ch'è vegnida integrada tenor las disposiziuns en in'ovra immovibla, han percunter chaschunà la manglusitad da l'ovra, importa il termin da surannaziun 5 onns.

² Ils dretgs da l'empustader d'ina ovra immovibla pervia d'eventualas mancanzas da l'ovra suranneschan vers l'interprendider sco er vers l'architect u vers l'inschigner, che han collavurà tar l'execuziun da l'ovra, 5 onns suenter la collaudaziun da l'ovra.

³ Dal rest vegnan applitgadas confurm al senn las reglas davart la surannaziun dals dretgs correspundents dal cumprader.

²⁵⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da mars 2012 (termins da surannaziun dals dretgs da garanzia; prolungaziun e coordinaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 5415; BBl 2011 2889 3903).

II. Obligaziuns da l'empustader

1. Scadenza da la bunificaziun

Art. 372

¹ L'empustader ha da pajar la bunificaziun per l'ovra il mument che quella vegn furnida.

² Sche l'ovra vegn furnida en parts e sch'igl è vegnì fixà da pajar bunificaziuns parzialas, ston quellas vegnir pajadas mintgamai il mument ch'ina part vegn furnida.

2. Autezza da la bunificaziun

a. Surpigliada pauschala

Art. 373

¹ Sche la bunificaziun è vegnida fixada gia ordavant, è l'interprendider obligà da finir l'ovra per questa summa, ed el na dastga betg pretender in augment, er sch'el ha gì dapli lavur u expensas pli grondas che quai ch'igl è stà previs.

² En cas che circumstanzas extraordinarias che na pudevan betg vegnir previsas u ch'eran exclusas tenor las premissas ch'èn vegnidas supponidas da las duas partidas participadas, impedeschan u engrevgeschan però smesiradamain da finir l'ovra, po il derschader permetter tenor ses appreziar in augment dal pretsch u la schliaziun dal contract.

³ L'empustader ha da pajar il pretsch cumplain er, sche la finiziun da l'ovra ha chaschunà main lavur che quai ch'igl è stà previs.

b. Fixaziun tenor la valur da la lavur

Art. 374

Sch'il pretsch n'è insumma betg vegnì determinà ordavant u sch'el è vegnì determinà mo approximativamain, vegn el fixà a norma da la valur da la lavur e da las expensas da l'interprendider.

C. Fin dal contract

I. Retratga, perquai ch'il preventiv è vegnì surpassà

Art. 375

¹ Sch'ina calculaziun approximativa ch'è vegnida fatga en enclegientscha cun l'interprendider vegn surpassada en moda sproporziunada, e quai senza cooperaziun da l'empustader, ha quel il dretg da sa retrair dal contract, e quai tant durant sco er suenter l'execuziun da l'ovra.

² En cas da construcziuns che vegnan erigidas sin il sulom da l'empustader po el pretender ch'il pretsch per la lavur vegnia reducì en moda adequata u - sche la construcziun n'è anc betg terminada - scumandar a l'interprendider da cuntinuar cun la lavur e sa retrair dal contract, indemnisond adequatamain las lavurs ch'èn gia vegnidas exequidas.

II. Perdita da l'ovra

Art. 376

¹ Sche l'ovra va per casualitad a perder avant ch'ella ha pudì vegnir surdada, na po l'interprendider pretender ni in salari per sia lavur ni ina indemnisaziun da sias expensas, nun che l'empustader sa chattia en retard cun l'approvaziun da l'ovra.

² La perdita da la materia ch'è ida en malura sto en quest cas vegnir purtada da quella partida che l'ha furnida.

³ Sche l'ovra è ida en malura pervia d'ina mancanza da la materia ch'è vegnida furnida da l'empustader ubain pervia d'ina mancanza dal sulom da construcziun ch'è vegnì mess a disposiziun ubain pervia da la moda d'exequir la lavur ch'è vegnida prescritta a l'interprendider, po quel pretender - sch'el ha rendì attent l'empustader a temp a quests privels - l'indemnisaziun da la lavur ch'el ha gia prestà e da las expensas che n'èn betg cumpigliadas en quest pajament e pretender ultra da quai ina indemnisaziun dal donn, sche l'empustader è la culpa.

III. Retratga da l'empustader cunter indemnisaziun

Art. 377

Uschè ditg che l'ovra n'è betg terminada, po l'empustader sa retrair da tut temp dal contract, sch'el paja la lavur ch'è gia vegnida fatga e sch'el indemnisescha cumplainamain l'interprendider.

IV. Nunpussaivladad d'exequir la lavur pervia da l'empustader

Art. 378

¹ Sch'i daventa nunpussaivel da terminar l'ovra pervia d'ina casualitad ch'è capitada tar l'empustader, ha l'interprendider il dretg che tant la lavur ch'è vegnida prestada sco er che las expensas che n'èn betg cuntegnidas en il pretsch vegnian indemnisadas.

² Sche l'empustader è la culpa ch'i n'è betg pussaivel d'exequir la lavur, po l'interprendider ultra da quai pretender ina indemnisaziun dal donn.

V. Mort ed inabilitad da l'interprendider

Art. 379

¹ Sche l'interprendider mora u sch'el daventa senza sia culpa inabel da terminar l'ovra, extingua il contract d'execuziun da lavurs, sch'el è vegnì fatg aposta resguardond las abilitads persunalas da l'interprendider.

² L'empustader è obligà d'approvar e da pajar la part da la lavur da l'ovra ch'è gia vegnida exequida, uschenavant che quella è duvrabla per ella u per el.

Dudeschavel titel: Il contract d'ediziun

Art. 380

Cun il contract d'ediziun s'obligheschan l'autur d'ina ovra litterara u artistica u ses successurs legals (cedents da l'ovra) da surlaschar l'ovra ad in editur per la publitgar, e l'editur s'oblighescha da reproducir e da metter en vendita l'ovra.

I. Transferiment e garanzia dal dretg d'autur

Art. 381

¹ Ils dretgs d'autur vegnan transferids a l'editur uschenavant ed uschè ditg che quai è necessari per exequir il contract d'ediziun.

² Quella persuna che ceda l'ovra ha da garantir a l'editur ch'el haja il dretg da disponer da l'ovra il mument ch'il contract vegn fatg, e - sche l'ovra è protegida - ch'el haja ils dretgs d'autur vi da quella.

³ Sche l'ovra è gia stada surdada cumplainamain u parzialmain ad ina terza persuna per l'edir ubain sch'ella è stada publitgada cun savida da la persuna che ceda l'ovra, ha quella d'infurmar l'editur da quest fatg avant che far il contract.

II. Dretg da disponer da l'autur

Art. 382

¹ Uschè ditg che las ediziuns da l'ovra, che l'editur ha il dretg da far, n'èn betg exaustas, na dastga l'autur betg disponer autramain ni da l'entira ovra ni da parts da quella per dischavantatg da l'editur.

² Artitgels en gasettas e singuls tractats pli pitschens en revistas u periodicas dastga l'autur publitgar vinavant da tut temp.

³ Contribuziuns che fan part d'ovras collectivas u da contribuziuns pli grondas per revistas u per periodicas na dastga l'autur betg publitgar vinavant avant ch'igl èn scadids 3 mais dapi la cumparida cumpletta da la contribuziun.

III. Disposiziuns davart las ediziuns

Art. 383

¹ Sch'i n'è vegnì fixà nagut concernent il dumber da las ediziuns, ha l'editur mo il dretg da publitgar in'unica ediziun.

² Il dumber da l'ediziun vegn fixà da l'editur, nun ch'i saja fixà insatge auter en quest reguard; sin giavisch da l'autur ha l'editur da laschar stampar almain tants exemplars sco quai ch'igl èn necessaris per ina vendita normala e - suenter che l'emprima stampa è terminada - na dastga el betg laschar stampar novs exemplars.

³ Sch'il dretg d'ediziun è vegnì cedì per pliras ediziuns u per tuttas ediziuns e sche l'editur tralascha da procurar per ina nova ediziun suenter che l'ultima è stada exausta, po l'autur laschar fixar giudizialmain in termin per ina nova ediziun; suenter che quest termin è scadì, perda l'editur ses dretgs.

IV. Reproducziun e vendita

Art. 384

¹ L'editur è obligà da reproducir l'ovra en ina furma cunvegnenta senza scursanidas, senza agiuntas e senza midadas, ed el ha da render enconuschent l'ovra en moda adattada e d'applitgar ils meds usitads per avair success cun la vendita.

² La fixaziun dal pretsch è chaussa da l'editur; el na dastga dentant betg periclitar la vendita cun in pretsch exagerà.

V. Meglieraziuns e rectificaziuns

Art. 385

¹ L'autur resalva il dretg da far rectificaziuns e meglieraziuns, sche quellas na violeschan betg ils interess da l'ediziun u n'augmentan betg la responsabladad da l'editur; el ha però d'indemnisar ils custs nunprevis che vegnan chaschunads da quai.

² L'editur na dastga betg far ina nova ediziun u ina restampa senza dar ordavant la pussaivladad a l'autur da meglierar sia ovra.

VI. Ediziuns cumplettas ed ediziuns singulas

Art. 386

¹ Sche l'ediziun speziala da pliras ovras singulas dal medem autur è vegnida surlaschada ad ina chasa editura, na dat quai betg er il dretg a l'editur da far in'ediziun cumpletta da questas ovras.

² Medemamain n'ha l'editur che posseda il dretg d'edir in'ediziun cumpletta u in'entira spezia d'ovras dal medem autur betg il dretg da publitgar ediziuns spezialas da las singulas ovras.

VII. Dretg da translatar

Art. 387

Il dretg da laschar far ina translaziun d'ina ovra è resalvà exclusivamain a l'autur, nun ch'igl existia in'autra cunvegna cun l'editur.

VIII. Onurari da l'autur

1. Autezza da l'onurari

Art. 388

¹ L'autur ha il dretg da survegnir in onurari, sch'igl era - tenor las circumstanzas - da far quint che l'ovra vegnia cedida mo cunter in onurari.

² L'autezza da l'onurari vegn fixada dal derschader sin basa d'in giudicat d'experts.

³ Sche l'editur ha il dretg da far pliras ediziuns, vegni supponì che l'onurari e che las ulteriuras cundiziuns contractualas, ch'èn vegnidas fixadas per l'emprima ediziun, valian er per tut las autras ediziuns che suondan.

2. Scadenza, rendaquint ed exemplars gratuits

Art. 389

¹ L'onurari sto vegnir pajà, uschespert che l'entira ovra cumpara u, sch'ella cumpara en parts (toms, carnets, fegls), uschespert che la part è stampada ed è pronta per la vendita.

² Sche l'onurari vegn fatg dependent cumplainamain u parzialmain dal resultat da la vendita, è l'editur obligà da preschentar tenor l'usit in rendaquint e la cumprova da la vendita.

³ L'autur ha il dretg da survegnir il dumber usità d'exemplars gratuits, nun ch'igl existia in'autra cunvegna.

C. Fin dal contract

I. Perdita da l'ovra

Art. 390

¹ Sche l'ovra va per casualitad a perder suenter ch'ella è vegnida furnida a l'editur, è quel obligà da pajar l'onurari malgrà quai.

² Sche l'autur ha anc in segund exemplar da l'ovra ch'è ida a perder, sto el surlaschar quel a l'editur; cas cuntrari è el obligà da refar l'ovra, sche quai è pussaivel cun pitschna fadia.

³ En tuts dus cas ha el il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata.

II. Perdita da l'ediziun

Art. 391

¹ Sche l'ediziun che l'editur ha gia fatg da l'ovra va per casualitad cumplainamain u parzialmain a perder avant ch'ella è vegnida vendida, ha l'editur il dretg da reproducir sin ses custs ils exemplars ch'èn ids a perder, senza che l'autur possia pretender in nov onurari per quai.

² L'editur è obligà da reproducir ils exemplars ch'èn ids a perder, sche quai po vegnir fatg senza custs sproporziunads.

III. Motivs che sa chattan en la persuna da l'autur e da l'editur

Art. 392

¹ Il contract d'ediziun extingua, sche l'autur mora avant che terminar l'ovra ubain daventa inabel u è - senza sia culpa - impedì da la terminar.

² Per cuntinuar cumplainamain u parzialmain cun il contract d'ediziun po il derschader excepziunalmain permetter ed ordinar il necessari, sche quai para d'esser pussaivel e giustifitgà.

³ Sche l'editur fa concurs, po l'autur surdar quella ad in auter editur, nun ch'i vegnia dà ina garanzia ad el che las obligaziuns, che n'èn anc betg scadidas il mument da la decleraziun da concurs, vegnian ademplidas.

D. Elavuraziun d'ina ovra tenor il plan da l'editur

Art. 393

¹ Sch'in autur u sche plirs auturs surpiglian d'elavurar in'ovra tenor il plan da l'editur, han els mo il dretg da survegnir l'onurari ch'è vegnì fixà en quest contract.

² Il dretg d'autur vi da l'ovra appartegna a l'editur.

Tredeschavel titel: Il mandat

Emprim chapitel: Il mandat simpel

B. Furmaziun dal contract

Art. 394

¹ Cun acceptar in mandat s'oblighescha il mandatari d'exequir tenor contract las fatschentas u ils servetschs ch'èn vegnids surdads ad el.

² Contracts davart prestaziuns da lavur che n'èn betg suttamess ad ina spezia da contract particulara tenor questa lescha, suttastattan a las prescripziuns davart il mandat.

³ I sto vegnir pajada ina indemnisaziun, sch'ella è vegnida concludida u sch'ella è usitada.

Art. 395

Sco acceptà vala in mandat che n'è betg vegnì refusà immediatamain, sch'el sa referescha a l'adempliment da fatschentas ch'il mandatari exequescha grazia a sia nominaziun uffiziala u en il rom da sia professiun ubain per l'execuziun da las qualas el è sa recumandà publicamain.

C. Effects

I. Dimensiun dal mandat

Art. 396

¹ Sche la dimensiun dal mandat n'è betg vegnida designada expressivamain, vegn ella determinada tras la natira da la fatschenta che sto vegnir exequida.

² Il mandat cuntegna en spezial er l'autorisaziun per ils acts giuridics ch'èn necessaris per exequir il mandat.

³ In'autorisaziun speziala basegna il mandatari sch'i sa tracta d'instradar in process, da far in'enclegientscha, d'acceptar ina dretgira da cumpromiss, da surpigliar obligaziuns che pertutgan cambialas, d'alienar u d'engrevgiar bains immobigliars u da far donaziuns.²⁵¹

²⁵¹ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

II. Obligaziun dal mandatari

1. Execuziun tenor las prescripziuns

Art. 397

¹ Sch'il mandant ha formulà ina prescripziun, co che la fatschenta surdada stoppia vegnir ademplida, dastga il mandatari divergiar da questa prescripziun mo, uschenavant ch'i n'è betg cunvegnent da dumandar ina permissiun dal mandant e sch'i po ultra da quai vegnir supponì ch'il mandant l'avess dada, sch'el avess gì enconuschientscha dals fatgs.

² Sch'il mandatari è divergià da las prescripziuns dal mandant per dischavantatg da tal senza che questas premissas eran avant maun, vala il mandat mo alura sco ademplì, sch'il mandatari surpiglia il dischavantatg che resulta tras quai.

1^bis. Obligaziun d'annunzia

Art. 397a²⁵²

Sch'il mandant daventa probablamain permanentamain inabel da giuditgar, sto il mandatari infurmar l'autoritad da protecziun da creschids al domicil dal mandant, sch'ina tala annunzia para inditgada per mantegnair ils interess.

²⁵² Integrà tras la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

2. Responsabladad per in'execuziun buna e fidaivla

b. En cas da transferiment ad ina terza persuna

Art. 398

¹ Il mandatari è en general suttamess a las medemas normas da responsabladad sco il lavurant en la relaziun da lavur.²⁵³

² El è responsabel vers il mandant per exequir bain ed en moda fidaivla la fatschenta ch'è vegnida surdada ad el.

³ El sto ademplir persunalmain la fatschenta, nun ch'el haja l'autorisaziun u nun ch'el saja sfurzà tras las circumstanzas da la surdar ad ina terza persuna, ubain sch'ina substituziun vegn - tenor isanza - resguardada sco admessa.

²⁵³ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 7 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

Art. 399

¹ Sch'il mandatari ha transferì nunautorisadamain l'adempliment da la fatschenta ad ina terza persuna, è el responsabel per ils acts da tal, sco sche quai fissan ses agens acts.

² Sch'el era autorisà da sa laschar substituir, è el mo responsabel d'avair tschernì ed instruì la terza persuna cun la premura necessaria.

³ En tuts dus cas po il mandant far valair ils dretgs ch'il mandatari ha vers la terza persuna directamain cunter quella.

3. Rendaquint

Art. 400

¹ Sin dumonda dal mandant è il mandatari da tut temp obligà da dar pled e fatg davart l'execuziun dal mandat e da restituir tut quai ch'è vegnì consegnà ad el en quest connex per tge motiv ch'i saja.

² Sch'el è en retard cun il pajament da daners, ha el da pajar in tschains per quests daners.

4. Transferiment dals dretgs acquistads

Art. 401

¹ Sch'il mandatari ha acquistà en ses agen num dretgs da pretensiun vers terzas persunas al quint dal mandant, vegnan quels transferids al mandant, uschespert che quel ha ademplì tut sias obligaziuns ch'èn naschidas tras il mandat.

² Quai vala er vers la massa, sch'il mandatari ha fatg concurs.

³ Medemamain po il mandant - en cas da concurs dal mandatari - pretender las chaussas moviblas che quel ha acquistà sco proprietad en ses agen num, dentant sin quint dal mandant. Resalvà resta il dretg da retenziun dal mandatari.

III. Obligaziuns dal mandant

Art. 402

¹ Il mandant è obligà da restituir al mandatari las expensas e las anticipaziuns - inclusiv ils tschains - che quel ha fatg cun exequir correctamain il mandat, e da deliberar quel da tut las obligaziuns ch'el ha surpiglià.

² El è ultra da quai responsabel vers il mandatari per il donn ch'è naschì tras il mandat, nun ch'el possia cumprovar ch'il donn saja vegnì chaschunà senza sia culpa.

IV. Responsabladad da pliras persunas

Art. 403

¹ Sche pliras persunas han surdà communablamain in mandat, èn ellas responsablas en moda solidarica vers il mandatari.

² Sche pliras persunas han surpiglià communablamain in mandat, èn ellas responsablas en moda solidarica e pon obligar il mandant mo tras acts communabels, nun ch'ellas sajan autorisadas da transferir l'adempliment dal mandat ad ina terza persuna.

D. Finiziun

I. Motivs

1. Revocaziun, disditga

Art. 404

¹ Il mandat po vegnir revocà u disditg da tut temp da mintga partida.

² Sche quai succeda dentant da temp maladattà, è la partida che sa retira obligada d'indemnisar il donn che vegn chaschunà a l'autra partida.

2. Mort, inabilitad d'agir, concurs

Art. 405

¹ Sch'i n'è betg fixà il cuntrari u sche quai na resulta betg tras la natira da l'act giuridic, extingua il mandat cun la perdita da l'abilitad d'agir correspundenta, cun il concurs, cun la mort u cun la decleraziun da spariziun dal mandant u dal mandatari.²⁵⁴

² Sche l'extincziun dal mandat periclitescha dentant ils interess dal mandant, èn il mandatari, ses ertavels u ses represchentant obligads da procurar ch'i vegnia cuntinuà cun la fatschenta fin ch'il mandant, ses ertavels u ses represchentant èn en cas da far quai sez.

²⁵⁴ Versiun tenor la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

II. Effect da l'extincziun

Art. 406

Il mandant u ses ertavel è obligà da laschar exequir il mandatari las fatschentas ch'el ha manà avant che avair survegnì enconuschientscha da l'extincziun dal mandat, sco sch'il mandat existiss anc adina.

Emprim chapitel^bis:²⁵⁵ Mandat per l'intermediaziun da maridaglias u da partenadis

²⁵⁵ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

A. Noziun e dretg applitgabel

Art. 406a

¹ Tgi che accepta in mandat per l'intermediaziun da maridaglias u da partenadis, s'oblighescha d'intermediar - cunter ina indemnisaziun - persunas al mandant per ina lètg u per in partenadi fix.

² Per l'intermediaziun da maridaglias u da partenadis èn applitgablas cumplementarmain las prescripziuns davart il mandat simpel.

B. Intermediaziun da persunas da l'exteriur u a persunas da l'exteriur

I. Custs dal viadi da return

Art. 406b

¹ Sche la persuna intermediada vegn da l'exteriur en Svizra u sch'ella va a l'exteriur, sto il mandatari indemnisar ad ella ils custs dal viadi da return, sche quel vegn fatg entaifer 6 mais dapi l'arriv.

² Las pretensiuns che la persuna, che duai vegnir intermediada, ha vers il mandatari vegnan transferidas cun tut ils dretgs a la communitad, sche quella ha pajà ils custs dal viadi da return.

³ Il mandatari po pretender dal mandant ina indemnisaziun dals custs dal viadi da return mo en il rom da l'import maximal ch'è previs en il contract.

II. Obligaziun da dumandar ina permissiun

Art. 406c

¹ L'intermediaziun professiunala da maridaglias u da partenadis da persunas da l'exteriur u a persunas da l'exteriur basegna la permissiun d'in post che vegn designà dal dretg chantunal e suttastat a la surveglianza da quest post.

² Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns executivas e regla en spezial:

a.: las premissas e la durada da la permissiun;
b.: las sancziuns che vegnan pronunziadas vers il mandatari en cas da cuntravenziuns;
c.: l'obligaziun dal mandatari da garantir ils custs per il viadi da return da las persunas che duain vegnir intermediadas.

C. Furma e cuntegn

Art. 406d

Il contract è mo valaivel, sch'el vegn fixà en scrit e sch'el cuntegna las suandantas indicaziuns:

1.: il num ed il domicil da las partidas;
2.: il dumber e la spezia da las prestaziuns, per las qualas il mandatari s'oblighescha, sco er l'autezza da l'indemnisaziun e dals custs ch'èn colliads cun mintga prestaziun, en spezial la taxa d'inscripziun;
3.: l'import maximal da l'indemnisaziun ch'il mandant debitescha al mandatari, sche quel ha pajà ils custs dal viadi da return en cas d'ina intermediaziun da persunas da l'exteriur u a persunas da l'exteriur (art. 406b);
4.: las cundiziuns da pajament;
5.^²⁵⁶: il dretg dal mandant da revocar entaifer 14 dis - en scrit e senza stuair pajar ina indemnisaziun - sia proposta da far in contract u sia decleraziun d'acceptaziun;
6.^²⁵⁷: il scumond per il mandatari d'acceptar in pajament avant la scadenza dal termin da 14 dis;
7.: il dretg dal mandant da disdir da tut temp il contract senza stuair pajar ina indemnisaziun, cun resalva da l'obligaziun da prestar ina indemnisaziun pervia d'ina disditga da temp maladattà.

²⁵⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

²⁵⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

D. Entrada en vigur, revocaziun, disditga

Art. 406e^²⁵⁸

¹ Per il mandant entra il contract en vigur pir 14 dis suenter ch'el ha survegnì ina copia dal contract ch'è vegnì suttascrit da tuttas duas partidas. Avant la scadenza da quest termin na dastga il mandatari acceptar nagin pajament dal mandant.

² Entaifer il termin tenor l'alinea 1 po il mandant revocar en scrit sia proposta da far in contract u sia decleraziun d'acceptaziun. Ina renunzia anticipada a quest dretg è nunlianta. Dal rest èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart las consequenzas da la revocaziun (art. 40f).

³ La disditga sto vegnir fatga en scrit.

²⁵⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

E. ...

Art. 406f^²⁵⁹

²⁵⁹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (revisiun dal dretg da revocaziun), cun effect dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 4107; BBl 2014 921 2993).

F. Infurmaziun e protecziun da datas

Art. 406g

¹ Avant che suttascriver il contract e durant la durada dal contract infurmescha il mandatari il mandant davart difficultads spezialas che pon - en vista a las relaziuns persunalas dal mandant - resultar tras l'adempliment dal mandat.

² Tar l'elavuraziun da las datas persunalas dal mandant è il mandatari suttamess a l'obligaziun da la secretezza; las disposiziuns da la Lescha federala dals 25 da settember 2020²⁶⁰ davart la protecziun da datas restan resalvadas.²⁶¹

²⁶⁰ SR 235.1

²⁶¹ Versiun tenor la cifra II 18 da l'agiunta 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da sett. 2023 (AS 2022 491; BBl 2017 6941).

G. Reducziun

Art. 406h

Sch'igl èn vegnids concludids indemnisaziuns u custs sproporziunads, po la dretgira - sin dumonda dal mandant - reducir talas u tals ad in import adequat.

Segund chapitel: La brev da credit ed il mandat da credit

A. La brev da credit

Art. 407

¹ Brevs da credit, cun las qualas l'adressader incumbensescha l'adressat, cun u senza inditgar in import maximal, da pajar ad ina persuna determinada ils imports pretendids, vegnan giuditgadas tenor las prescripziuns davart il mandat e davart l'assegnaziun.

² Sch'i n'è betg inditgà in import maximal, ha l'adressat - en cas da pretensiuns che na correspundan evidentamain betg a las relaziuns da las persunas pertutgadas - da communitgar quai a l'adressader e da refusar il pajament, fin ch'el ha retschavì ina directiva da quel.

³ Il mandat ch'è cuntegnì en la brev da credit vala mo alura sco acceptà, sch'i vegn inditgà expressivamain in tschert import en l'acceptaziun.

B. Il mandat da credit

I. Noziun e furma

Art. 408

¹ Sch'ina persuna ha survegnì ed acceptà in mandat da conceder u da renovar in credit ad ina terza persuna, saja quai en l'agen num e sin agen quint, dentant sut la responsabladad dal mandant, è il mandant responsabel sco in garant, nun ch'il mandatari haja surpassà ils cunfins dal mandat da credit.

² Per questa obligaziun dovri la decleraziun en scrit dal mandant.

II. Inabilitad da la terza persuna da far in contract

Art. 409

Il mandant na po betg far l'objecziun vers il mandatari che la terza persuna na saja betg stada abla da surpigliar persunalmain il debit.

III. Prorogaziun arbitrara

Art. 410

La responsabladad dal mandant extingua, sch'il mandatari ha concedì arbitrariamain ina prorogaziun a la terza persuna u sch'el ha tralaschà da proceder cunter quella tenor las directivas dal mandant.

IV. Relaziun tranter il mandant e la terza persuna

Art. 411

La relaziun giuridica tranter il mandant e la terza persuna, a la quala è vegnì concedì in credit, vegn giuditgada tenor las disposiziuns davart la relaziun giuridica tranter il garant ed il debitur principal.

Terz chapitel: Il contract d'intermediaziun

A. Noziun e furma

Art. 412

¹ Tras il contract d'intermediaziun survegn l'intermediatur il mandat d'inditgar cunter ina indemnisaziun a l'autra partida in'occasiun da far in contract u d'intermediar la conclusiun d'in contract.

² Il contract d'intermediaziun suttastat en general a las prescripziuns davart il mandant simpel.

B. Salari da l'intermediatur

I. Furmaziun

Art. 413

¹ L'intermediatur ha il dretg da survegnir ses salari, uschespert ch'il contract è reussì en consequenza da l'indicaziun u da l'intermediaziun da l'intermediatur.

² Sch'il contract vegn fatg cun ina cundiziun suspensiva, po il salari per l'intermediaziun vegnir pretendì pir, cur che la cundiziun è ademplida.

³ Uschenavant ch'il contract garantescha a l'intermediatur che sias expensas vegnian indemnisadas, po el pretender questa indemnisaziun er, sche la fatschenta n'è betg reussida.

II. Fixaziun

Art. 414

Sche l'import da l'indemnisaziun na vegn betg fixà, vala ina taxa, nua ch'igl exista ina tala, u, en cas ch'ina tala taxa manca, il salari usità sco concludì.

III. Perdita dal dretg da survegnir in salari

Art. 415

Sche l'intermediatur è stà activ per l'auter en ina moda che cuntrafa al contract ubain sch'el è sa laschà empermetter er da l'auter in salari en in cas, che cuntrafa a la buna fai, na po el pretender da ses mandant ni il salari ni l'indemnisaziun da las expensas.

IV. ...

Art. 416²⁶²

²⁶² Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 26 da zer. 1998, cun effect dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

V. Reducziun

Art. 417²⁶³

Sch'igl è vegnì concludì in salari sproporziunà per l'intermediatur per inditgar l'occasiun da far in contract individual da lavur u da cumprar in bain immobigliar ubain per intermediar in tal contract u ina tala cumpra, po il derschader - sin dumonda dal debitur - reducir quest salari ad in import adequat.

²⁶³ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 8 resp. 9 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

C. Resalva dal dretg chantunal

Art. 418

I resta resalvà als chantuns da far prescripziuns spezialas davart las activitads dals agents da bursa, dals intermediaturs sco er dals intermediaturs da plazzas.

Quart chapitel:²⁶⁴ Il contract d'agentura

²⁶⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 da favr. 1949, en vigur dapi il 1. da schan. 1950 (AS 1949 I 802 808; BBl 1947 III 661). Guardar disp. fin. da quest chapitel (quart chapitel dal titel XIII) a la fin dal DO.

B. Obligaziuns da l'agent

Art. 418a

¹ Agent è, tgi che surpiglia l'obligaziun d'intermediar permanentamain fatschentas ad in mandant u a plirs mandants ubain da concluder fatschentas en lur num e sin lur quint, senza ch'el stettia en ina relaziun da lavur cun ils mandants.²⁶⁵

² Per agents che exequeschan in'activitad d'agent mo sco professiun accessorica vegnan las prescripziuns da quest chapitel applitgadas mo uschenavant che las partidas n'han betg concludì insatge auter en scrit. Las prescripziuns davart il delcredere, davart il scumond da far concurrenza e davart la schliaziun dal contract per motivs impurtants na dastgan betg vegnir exclusas a disfavur da l'agent.

²⁶⁵ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 8 resp. 9 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

II. Dretg applitgabel

Art. 418b

¹ Las prescripziuns davart il contract d'intermediaziun èn applitgablas per l'agent che intermediescha fatschentas, quellas davart la cumissiun per l'agent che concluda fatschentas.

² ...²⁶⁶

²⁶⁶ Abolì tras la cifra I litera b da l'agiunta da la LF dals 18 da dec. 1987 davart il dretg internaziunal privat, cun effect dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1776; BBl 1983 I 263).

I. En general e delcredere

Art. 418c

¹ L'agent defenda ils interess dal mandant cun il quità d'in bun commerziant.

² El dastga er esser activ per auters mandants, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter en scrit.

³ In'obligaziun da star bun per il pajament u per in auter adempliment da las obligaziuns dal client ubain da surpigliar dal tuttafatg u parzialmain ils custs per incassar pretensiuns po el surpigliar mo, sche questa obligaziun è vegnida fixada en scrit. L'agent survegn tras quai in dretg da survegnir ina indemnisaziun speziala adequata, e quest dretg na po betg vegnir exclus.

II. Obligaziun da discreziun e scumond da far concurrenza

Art. 418d

¹ L'agent na dastga - er suenter ch'il contract è terminà - betg far diever u communitgar ad auters secrets da fatschenta dal mandant, ch'èn vegnids confidads ubain ch'èn vegnids enconuschents ad el sin basa da la relaziun d'agentura.

² Las disposiziuns davart il contract da servetsch èn applitgablas correspundentamain per contracts che cuntegnan scumonds da far concurrenza. Sche las partidas han concludì in scumond da far concurrenza, ha l'agent - a la fin dal contract - in dretg da survegnir ina indemnisaziun speziala adequata, e quest dretg na po betg vegnir exclus.

C. Autorisaziun da represchentanza

Art. 418e

¹ L'agent è mo autorisà d'intermediar fatschentas, da retschaiver reclamaziuns da mancanzas ed autras decleraziuns, cun las qualas il client fa valair u sa resalva ses dretg che nascha tras prestaziuns manglusas dal mandant, e da far valair ils dretgs ch'il mandant ha per garantir la cumprova.

² Perencunter n'è el betg autorisà d'acceptar pajaments, da conceder termins da pajament u da concluder autras midadas dal contract cun ils clients.

³ Ils artitgels 34 e 44 alinea 3 da la Lescha federala dals 2 d'avrigl 1908²⁶⁷ davart il contract d'assicuranza restan resalvads.

²⁶⁷ SR 221.229.1

D. Obligaziuns dal mandant

1. Provisiun per l'intermediaziun e per la conclusiun

Art. 418f

¹ Il mandant ha da far tut per pussibilitar a l'agent d'exequir sia activitad cun success. En spezial ha el d'al metter a disposiziun ils documents necessaris.

² El ha da communitgar immediatamain als agents, sch'el prevesa che fatschentas pon u duain vegnir fatgas mo en ina dimensiun ch'è considerablamain pli pitschna che quai ch'è stà concludì u che po vegnir spetgà tenor las circumstanzas.

³ Sch'igl è vegnì attribuì in tschert territori u ina tscherta clientella a l'agent, s'occupa quel exclusivamain da quest territori u da questa clientella, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter en scrit.

II. Provisiun

A. Dimensiun e furmaziun

Art. 418g

¹ L'agent ha il dretg da survegnir la provisiun concludida u usitada per tut las fatschentas ch'el ha intermedià u fatg durant la relaziun d'agentura, sco er - en cas ch'i mancan autras cunvegnas en scrit - per quellas fatschentas che vegnan fatgas dal mandant durant la relaziun d'agentura senza sia cooperaziun, sch'el ha gudagnà la terza persuna sco clienta per talas fatschentas.

² L'agent, al qual è vegnì attribuì exclusivamain in tschert territori u ina tscherta clientella, ha il dretg da survegnir la provisiun concludida u - en cas ch'i manca ina cunvegna - da survegnir la provisiun usitada per tut las fatschentas che vegnan fatgas durant la relaziun d'agentura cun persunas da quest territori u cun questa clientella.

³ Il dretg da survegnir la provisiun nascha, uschespert che la fatschenta è vegnida concludida valaivlamain cun il client, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter en scrit.

b. Perdita dal dretg da survegnir ina provisiun

Art. 418h

¹ L'agent perda posteriuramain ses dretg da survegnir ina provisiun, sche l'execuziun d'ina fatschenta concludida na vegn betg realisada per in motiv ch'il mandant na po betg responsar.

² Quest dretg scada però dal tuttafatg, sche la cuntraprestaziun per las prestaziuns ch'èn gia vegnidas fatgas dal mandant na vegn betg ademplida u vegn ademplida mo uschia ch'ins na po betg pretender dal mandant da pajar ina provisiun.

c. Termin da pajament

Art. 418i

Uschenavant ch'i n'exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, vegn la provisiun pajada a la fin da quel mez onn da l'onn chalendar, en il qual la fatschenta è vegnida fatga; pertutgant fatschentas d'assicuranza vegn la provisiun dentant pajada a norma dal pajament da l'emprima premia annuala.

d. Rendaquint

Art. 418k

¹ Sche l'agent n'è betg obligà tras ina cunvegna en scrit da preschentar in rendaquint da sias provisiuns, sto il mandant consegnar a l'agent per mintga termin da pajament in rendaquint en scrit, inditgond las fatschentas che dattan il dretg da survegnir ina provisiun.

² Sin dumonda sto il mandant dar a l'agent invista dals cudeschs e dals mussaments ch'èn decisivs per il rendaquint. L'agent na po betg renunziar gia ordavant a quest dretg.

2. Provisiun d'incassament

Art. 418l

¹ Uschenavant ch'i n'exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, ha l'agent il dretg da survegnir ina provisiun d'incassament per ils imports ch'el ha incassà en num dal mandant u ch'el ha consegna a quel.

² Cur che la relaziun d'agentura vegn terminada, scrodan il dretg d'incassament da l'agent sco er ses dretg da survegnir ulteriuras provisiuns d'incassament.

III. Impediment da lavurar

Art. 418m

¹ Il mandant ha da pajar ina indemnisaziun adequata a l'agent, sch'el impedescha l'agent per atgna culpa - violond sias obligaziuns legalas u contractualas - da gudagnar sia provisiun en la dimensiun ch'è vegnida concludida u che po vegnir spetgada tenor las circumstanzas. Ina cunvegna cuntraria è nunvalaivla.

² Sch'in agent, che na dastga betg esser activ per in auter mandant il medem mument, vegn impedì senza sia culpa tras ina malsogna, tras servetsch militar svizzer obligatoric u tras motivs sumegliants d'exequir sia activitad, ha el - per in temp relativamain curt - il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata a norma da la perdita da gudogn ch'è resultada, sche la relaziun d'agentura ha durà almain 1 onn. L'agent na po betg renunziar gia ordavant a quest dretg.

IV. Custs ed expensas

Art. 418n

¹ Uschenavant ch'i n'exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, n'ha l'agent nagin dretg da survegnir ina indemnisaziun per ils custs e per las expensas ch'èn resultads tras la gestiun regulara da sia fatschenta, dentant bain per ils custs e per las expensas ch'el ha surpiglià per incumbensa speziala dal mandant ubain sco ses administratur senza mandat, sco expensas da vitgiras e dazis.

² L'obligaziun da prestar indemnisaziuns na dependa betg dal fatg, sche l'act giuridic reussescha u betg.

V. Dretg da retenziun

Art. 418o

¹ Per garantir las pretensiuns scadentas che resultan tras la relaziun d'agentura ed - en cas d'insolvenza dal mandant - er las pretensiuns betg scadentas, ha l'agent in dretg da retenziun vi da las chaussas moviblas e vi da las vaglias ch'el posseda sin basa da la relaziun d'agentura, sco er vi dals pajaments ch'el ha prendì en consegna da terzas persunas sin basa da ses plainpudair d'incassament. A quest dretg da retenziun na po l'agent betg renunziar ordavant.

² Il dretg da retenziun na po betg vegnir applitgà per tariffas da pretschs e per glistas da clients.

E. Finiziun

I. Scadenza dal temp fixà

Art. 418p

¹ Sch'il contract d'agentura è vegnì fatg per in tschert temp u sch'in tal resulta tras l'intent dal contract, finescha el er senza ina disditga, cur che quest temp è scadì.

² Sch'in contract d'agentura ch'è vegnì fatg per in tschert temp vegn cuntinuà taciturnamain da tuttas duas partidas, suenter che quest temp è scadì, vala il contract sco renovà per la medema durada, dentant maximalmain per 1 onn.

³ Sch'in contract po vegnir schlià mo cun ina disditga, vala el sco renovà, sche questa disditga vegn tralaschada da tuttas duas partidas.

II. Disditga

III. Mort, inabilitad d'agir, concurs

Art. 418q

¹ Sch'in contract d'agentura n'è betg vegnì fatg per in tschert temp e sch'in tal na resulta er betg tras l'intent dal contract, po el vegnir disditg en l'emprim onn da sia durada da tuttas duas partidas per la fin dal mais chalendar che suonda il mais da la disditga. In termin da disditga pli curt sto vegnir fixà en scrit.

² Sche la relaziun da contract ha durà almain 1 onn, po ella vegnir disditga cun in termin da 2 mais per la fin d'in quartal chalendar. I po dentant vegnir concludì in termin da disditga pli lung u in auter termin final.

³ I na dastgan betg vegnir concludids termins da disditga ch'èn differents per il mandat e per l'agent.

2. Per motivs impurtants

Art. 418r

¹ Per motivs impurtants po tant il mandant sco er l'agent schliar da tut temp immediatamain il contract.

² Las disposiziuns davart il contract da servetsch èn applitgablas correspundentamain.

Art. 418s

¹ La relaziun d'agentura extingua cun la mort e cun la perdita da l'abilitad d'agir da l'agent sco er cun il concurs dal mandant.

² Cun la mort dal mandant extingua la relaziun d'agentura, sch'il mandat è vegnì acceptà essenzialmain resguardond sia persuna.

IV. Dretgs da l'agent

1. Provisiun

Art. 418t

¹ Sch'in client che l'agent ha gudagnà durant la relaziun d'agentura fa in'empustaziun supplementara, exista il dretg da l'agent da survegnir ina provisiun mo, sche l'empustaziun è entrada avant la terminaziun da la relaziun d'agentura, nun ch'igl existia ina cunvegna u ina isanza cuntraria.

² Cun la terminaziun da la relaziun d'agentura scadan tut ils dretgs da l'agent da survegnir ina provisiun u ina indemnisaziun.

³ Per fatschentas ch'èn d'ademplir cumplainamain u parzialmain pir suenter la terminaziun da la relaziun d'agentura, poi vegnir concludì en scrit in termin posteriur per la scadenza dal dretg da survegnir ina provisiun.

2. Indemnisaziun per la clientella

Art. 418u

¹ Sche l'agent ha augmentà - grazia a sia activitad - essenzialmain la clientella dal mandant e sche quel u sche ses successur legal ha avantatgs considerabels sin basa da las relaziuns da fatschenta cun la clientella gudagnada er suenter la terminaziun da la relaziun d'agentura, han l'agent u ses ertavels, uschenavant che quai è giustifitgà, in dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata, e quest dretg na po betg vegnir exclus.

² Quest dretg importa maximalmain in gudogn annual net da questa relaziun da contract, calculà tenor la media dals ultims 5 onns u, sche la relaziun n'ha betg durà uschè ditg, tenor la media da la durada effectiva dal contract.

³ In dretg da survegnir ina indemnisaziun n'exista betg, sche la relaziun d'agentura è vegnida schliada per in motiv che l'agent ha da responsar.

V. Obligaziuns da restituziun

Art. 418v

Il mument che la relaziun d'agentura vegn terminada ha mintga partida contrahenta da restituir a l'autra partida contrahenta tut quai ch'ella ha survegnì dad ella u da terzas persunas - per la durada da la relaziun d'agentura - a quint da l'autra partida contrahenta. Resalvads restan ils dretgs da retenziun da las partidas contrahentas.

Quattordeschavel titel: La gestiun senza mandat

A. Posiziun da l'administratur

I. Spezia da l'execuziun

Art. 419

Tgi che procura ina fatschenta per in'autra persuna senza avair in mandat da tala, è obligà d'exequir la fatschenta surpigliada uschia che quai correspunda a l'avantatg ed a l'intenziun presumtiva da l'autra persuna.

II. Responsabladad da l'administratur en general

Art. 420

¹ L'administratur è responsabel per mintga negligientscha.

² Sia responsabladad sto dentant vegnir giuditgada en moda main severa, sch'el ha agì per impedir in donn che ha smanatschà il patrun.

³ Sch'el ha exequì la gestiun cunter la voluntad expressiva u mussada autramain dal patrun e sche ses scumond n'è betg stà immoral u illegal, è el er responsabel per la casualitad, nun ch'el possia cumprovar che la casualitad fiss entrada er senza sia intervenziun.

III. Responsabladad da l'administratur ch'è incapabel da far in contract

Art. 421

¹ Sche l'administratur è stà incapabel da s'obligar cun contracts, è el responsabel per sia gestiun mo uschenavant ch'el è s'enritgì ubain uschenavant ch'el è sa privà da l'enritgiment cun malart.

² Resalvada resta ina responsabladad pli extendida che deriva dad acts illegals.

B. Posiziun dal patrun

I. Gestiun en l'interess dal patrun

Art. 422

¹ Sche l'administratur ha stuì surpigliar la gestiun d'ina fatschenta pervia da l'interess dal patrun, è quel obligà da pajar al manader da fatschenta tut las anticipaziuns ch'èn stadas necessarias u utilas ed adattadas a las relaziuns, inclusiv ils tschains, e da deliberar l'administratur en la medema dimensiun da las obligaziuns ch'el ha surpiglià sco er da prestar indemnisaziun per auters donns tenor appreziar dal derschader.

² Quest dretg ha l'administratur, sch'el ha agì cun la premura necessaria, er alura, sch'il resultat intenziunà n'è betg vegnì cuntanschì.

³ Sche las anticipaziuns na ston betg vegnir indemnisadas a l'administratur, ha el il dretg da prender quai ch'el ha mess a disposiziun tenor las prescripziuns da l'enritgiment nungiustifitgà.

II. Gestiun en l'interess da l'administratur

Art. 423

¹ Sche la gestiun n'è betg vegnida exequida resguardond ils interess da l'administratur, ha quel tuttina il dretg da s'acquistar ils avantatgs che resultan tras la gestiun da la fatschenta.

² Il patrun è obligà d'indemnisar l'administratur e da deliberar quel mo uschenavant ch'el è s'enritgì.

III. Approvaziun da la gestiun

Art. 424

Sche la gestiun vegn approvada posteriuramain dal patrun, vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat.

Quindeschavel titel: La cumissiun

A. Cumissiun da cumpra e da vendita

II. Obligaziuns dal cumissiunari

Art. 425

¹ Cumissiunari da cumpra u da vendita è quella persuna che surpiglia d'exequir cunter ina taxa da cumissiun (provisiun) la cumpra u la vendita da chaussas moviblas u da vaglias en ses agen num, dentant sin quint d'ina autra persuna (dal committent).

² Per la relaziun da cumissiun vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat, nun che las disposiziuns da quest titel cuntegnian insatge auter.

1. Obligaziun d'annunzia, assicuranza

Art. 426

¹ Il cumissiunari ha da dar las infurmaziuns necessarias al committent ed en spezial d'annunziar a quel immediatamain l'execuziun dal mandat.

² El è mo obligà d'assicurar la rauba ch'el ha surpiglià en cumissiun, sch'el ha survegnì l'incumbensa dal committent da far quai.

2. Tractament da la rauba en cumissiun

Art. 427

¹ Sche la rauba en cumissiun, ch'è vegnida consegnada per la vendita, sa chatta en in stadi ch'è visiblamain manglus, ha il cumissiunari da defender ils dretgs vers il transportader da la rauba, da procurar per la cumprova dal stadi manglus da la rauba ed - uschenavant che quai è pussaivel - per il mantegniment da la rauba e d'infurmar immediatamain il committent.

² Sch'il cumissiunari tralascha questas obligaziuns, è el responsabel per il donn che resulta tras sia tralaschada.

³ Sch'igl exista in privel che la rauba en cumissiun, ch'è vegnida consegnada per la vendita, giaja svelt en malura, ha il cumissiunari il dretg ed - uschenavant ch'ils interess dal committent pretendan quai - er l'obligaziun da laschar vender la rauba cun la cooperaziun da l'uffizi ch'è cumpetent al lieu, nua che la rauba sa chatta.

3. Tariffa da pretsch dal committent

Art. 428

¹ Sch'il cumissiunari da vendita ha vendì la rauba sut il pretsch minimal ch'è vegnì fixà per el, sto el indemnisar la differenza dal pretsch al committent, nun ch'el possia cumprovar ch'i saja vegnì evità cun la vendita da la rauba in donn per il committent e ch'i na saja betg pli stà pussaivel da dumandar il cumond dal committent.

² En cas ch'el è la culpa, ha el ultra da quai d'indemnisar tut ils donns che resultan tras la violaziun dal contract.

³ Sch'il cumissiunari ha cumprà la chaussa pli bunmartgà che quai ch'il committent aveva previs, u sch'el l'ha vendida pli char che quai ch'igl è stà prescrit ad el, na dastga el betg tegnair il gudogn per sasez, mabain al sto attribuir al committent.

4. Concessiun da pajaments anticipads e da credits a terzas persunas

Art. 429

¹ Il cumissiunari che conceda - senza il consentiment dal committent - pajaments anticipads u credits ad ina terza persuna, fa quai sin atgna ristga.

² Il cumissiunari ha dentant il dretg da vender la rauba sin credit, sche quai è l'isanza commerziala al lieu da la vendita e sch'il committent n'ha betg decretà disposiziuns cuntrarias.

5. Delcredere

Art. 430

¹ Abstrahà dal cas, nua ch'il cumissiunari ha concedì in credit senza avair il dretg da far quai, ha el mo da star bun per pajar u per ademplir en autra moda las obligaziuns dal debitur, sch'el è s'obligà da far quai u sche quai è l'isanza commerziala al lieu da ses domicil.

² Il cumissiunari che stat bun per il debitur ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun (provisiun da delcredere).

III. Dretgs dal cumissiunari

1. Indemnisaziun per pajaments anticipads e per expensas

Art. 431

¹ Il cumissiunari ha il dretg da pretender ina indemnisaziun per tut ils pajaments anticipads, per tut las expensas e per autras anticipaziuns ch'el ha fatg en l'interess dal committent e da calcular tschains sin quests imports.

² El po er metter a quint il pajament per ils magasins e per ils meds da transport ch'èn vegnids duvrads, dentant betg il salari da ses emploiads.

2. Provisiun

a. Dretg da survegnir la provisiun

Art. 432

¹ Il cumissiunari ha il dretg da pretender la provisiun, sche la fatschenta è vegnida realisada u sch'ella n'è betg vegnida realisada per in motiv che ha da far cun la persuna dal committent.

² Per fatschentas che n'èn betg vegnidas realisadas per in auter motiv, ha il cumissiunari mo il dretg da survegnir ina indemnisaziun per sias stentas tenor l'usit local.

b. Perdita da quest dretg e midada en in'atgna fatschenta

Art. 433

¹ Il dretg da survegnir la provisiun s'extingua, sch'il cumissiunari è sa fatg culpabel tras in agir malonest vers il committent, en spezial sch'el ha mess a quint in pretsch da cumpra memia aut u in pretsch da vendita memia bass.

² En ils dus cas numnads sco ultims ha il committent ultra da quai la cumpetenza da considerar il cumissiunari sez sco vendider u sco cumprader.

3. Dretg da retenziun

Art. 434

Il cumissiunari ha in dretg da retenziun vi da la rauba en cumissiun sco er vi dal retgav da la vendita.

4. Ingiant da la rauba en cumissiun

Art. 435

¹ Sche la rauba en cumissiun n'è betg vendibla u sch'il mandat vegn revocà, ha il cumissiunari il dretg da pretender in ingiant tar l'uffizi ch'è cumpetent al lieu, nua che la rauba sa chatta, en cas ch'il committent s'entarda en moda smesirada cun prender enavos la rauba u cun disponer da la rauba.

² L'ingiant po vegnir ordinà senza tadlar la cuntrapartida, sche ni il committent ni in substitut è preschent al lieu, nua che la rauba sa chatta.

³ Avant l'ingiant sto dentant vegnir fatga ina communicaziun uffiziala al committent, nun che la rauba saja en privel da perder svelt sia valur.

5. Cumissiunari sco cumprader u sco vendider en atgna fatschenta

a. Calculaziun dal pretsch e provisiun

Art. 436

¹ En cas da cumissiuns per cumprar u per vender rauba, cambialas ed autras vaglias che han in pretsch da bursa u in pretsch da martgà, ha il cumissiunari - sch'il committent n'ha betg disponì insatge auter - il dretg da furnir sez sco vendider la rauba ch'el duai cumprar u da tegnair per sasez sco cumprader la rauba ch'el ha survegnì en cumissiun per la vender.

² En quests cas è il cumissiunari obligà da metter a quint il pretsch da bursa u da martgà che vala il mument ch'il mandat vegn exequì, ed el po metter a quint tant la provisiun ordinaria sco er las spesas regularas che resultan normalmain tras fatschentas da cumissiun.

³ Dal rest sto questa fatschenta vegnir tractada sco in contract da vendita u da cumpra.

b. Surpigliada presumada dal cumissiunari

Art. 437

Sch'il cumissiunari annunzia en quels cas, nua ch'el ha il dretg d'esser sez il cumprader u il vendider, l'execuziun dal mandat senza numnar in'autra persuna sco cumpradra u sco vendidra, stoi vegnir supponì ch'el sez haja surpiglià l'obligaziun d'in cumprader u d'in vendider.

c. Scrudada da la surpigliada

Art. 438

Sch'il committent revochescha il mandat e sche la revocaziun arriva tar il cumissiunari, avant che quel haja tramess l'annunzia ch'il mandat saja exequì, n'è il cumissiunari betg pli autorisà dad esser sez il cumprader u il vendider.

B. Contract da spediziun

Art. 439

Tgi che surpiglia cunter indemnisaziun da spedir u da spedir vinavant rauba a quint dal committent, dentant en ses agen num, sto vegnir resguardà sco cumissiunari; concernent il transport da rauba è el dentant suttamess a las disposiziuns davart il contract da transport.

Sedeschavel titel: Il contract da transport

Art. 440

¹ Transportadra da rauba è la persuna che surpiglia da transportar rauba cunter indemnisaziun.

² Per il contract da transport vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat, nun che las disposiziuns da quest titel cuntegnian insatge auter.

1. Indicaziuns necessarias

I. Posiziun dal speditur

Art. 441

¹ Il speditur sto inditgar exactamain al transportader da rauba l'adressa dal retschavider ed il lieu da la furniziun, il dumber, l'emballadi, il cuntegn ed il pais dals tocs da martganzia, il temp e la via da la furniziun sco er - en cas d'objects prezius - lur valur.

² Ils donns che resultan tras la tralaschada u tras l'inexactadad d'ina tala indicaziun van a quint dal speditur.

2. Emballadi

Art. 442

¹ Il speditur ha da procurar che la rauba saja emballada adequatamain.

² El è responsabel per las consequenzas che resultan tras mancanzas da l'emballadi che n'èn betg vesaivlas exteriuramain.

³ Percunter porta il transportader da rauba las consequenzas che resultan tras las mancanzas ch'èn stadas vesaivlas exteriuramain, sch'el ha acceptà la rauba senza resalvas.

3. Dretg da disponer da la rauba transportada

Art. 443

¹ Uschè ditg che la martganzia sa chatta anc en ils mauns dal transportader, ha il speditur il dretg da prender enavos la rauba, indemnisond il transportader per las expensas u per ils dischavantatgs che resultan tras quai, dentant cun las suandantas excepziuns:

1.: sch'ina brev da martganzia è vegnida emessa dal speditur e sche quella è vegnida surdada dal transportader da rauba al retschavider;
2.: sch'il speditur ha survegnì ina quittanza dal transportader da rauba e sch'el na po betg pli returnar quella;
3.: sch'il transportader da rauba ha tramess al retschavider in'annunzia en scrit che la rauba saja arrivada e ch'ella possia vegnir retratga;
4.: sch'il retschavider ha pretendì la consegna da la rauba, suenter che quella è arrivada al lieu da destinaziun.

² En quests cas ha il transportader da rauba d'observar unicamain las instrucziuns dal retschavider; el è dentant obligà da far quai mo, sch'il speditur è sa laschà dar ina quittanza, sche la rauba n'è anc betg arrivada al lieu da destinaziun e sche questa quittanza è vegnida tramessa al retschavider.

II. Posiziun dal transportader da rauba

1. Tractament da la martganzia

a. Procedura en cas d'impediments da la furniziun

Art. 444

¹ Sche la martganzia na vegn betg acceptada ubain sche las pretensiuns ch'èn colliadas cun questa martganzia na vegnan betg pajadas ubain sch'il retschavider na po betg vegnir eruì, ha il transportader da rauba da communitgar quai al speditur e da tegnair en salv la martganzia en il fratemp sin donn e cust dal speditur u da la depositar tar ina terza persuna.

² Sch'i na vegn betg disponì da la martganzia entaifer in temp che correspunda a las circumstanzas, e quai ni dal speditur ni dal retschavider, po il transportader da rauba laschar vender la martganzia - sco in cumissiunari - a favur da quella persuna che ha il dretg dal retgav e cun l'agid da l'uffizi ch'è cumpetent al lieu, nua che la martganzia sa chatta.

b. Vendita

Art. 445

¹ Sche la martganzia è en privel d'ir svelt en malura u sche sia valur presumtiva na cuvra betg ils custs ch'èn colliads cun tala, ha il transportader da rauba da laschar constatar quests fatgs immediatamain ed uffizialmain; el po laschar vender la martganzia da medema maniera sco en cas dals impediments da la furniziun.

² Uschenavant sco pussaivel ston las partidas participadas vegnir infurmadas ch'igl è vegnì ordinà da vender la martganzia.

c. Responsabladad

Art. 446

Exequind las cumpetenzas concernent il tractament da la martganzia ha il transportader da rauba da mantegnair il meglier pussaivel ils interess dal proprietari, ed el è responsabel d'indemnisar ils donns che resultan tras sia culpa.

2. Responsabladad dal transportader da rauba

a. Martganzia ida a perder u en malura

Art. 447

¹ Sch'ina martganzia è ida a perder u en malura, ha il transportader da rauba d'indemnisar l'entira valur, nun ch'el possia cumprovar che la martganzia saja ida a perder u en malura pervia da la natira da la chaussa ubain pervia d'ina culpa u pervia d'ina ordinaziun dal speditur u dal retschavider ubain possia vegnir attribuida a circumstanzas che n'hajan betg pudì vegnir evitadas d'in transportader che fa sia chaussa cun premura e cun quità.

² Sco culpa dal speditur stoi vegnir considerà, sch'el n'ha betg infurmà il transportader da rauba davart la valur spezialmain gronda da la martganzia.

³ Cunvegnas, tenor las qualas i sto vegnir indemnisà in interess che surpassa la valur cumplaina u tenor las qualas i sto vegnir indemnisà main che la valur cumplaina, restan resalvadas.

b. Martganzia furnida cun retard, martganzia donnegiada, martganzia ida per part en malura

Art. 448

¹ Sut las medemas premissas e cun las medemas resalvas sco en cas da la perdita da la martganzia è il transportader da rauba responsabel per tut ils donns che vegnan chaschunads, sche la martganzia vegn consegnada cun retard u sch'ella è donnegiada u sch'ella è ida per part en malura.

² Senza ina cunvegna speziala na poi betg vegnir pretendì ina indemnisaziun pli gronda che quella per ina perdita cumpletta.

c. Responsabladad per il transportader intermediar da rauba

Art. 449

Il transportader da rauba è responsabel per tut ils accidents e per tut ils sbagls che capitan sin il transport surpiglià, saja quai ch'el haja fatg sez il transport fin a la fin ubain ch'el l'haja laschà far d'in auter transportader da rauba, cun resalva dal regress sin il transportader da rauba, al qual el ha surdà la martganzia.

3. Obligaziun d'annunzia

Art. 450

Il transportader da rauba ha d'annunziar al retschavider immediatamain che la martganzia saja arrivada.

4. Dretg da retenziun

Art. 451

¹ Sch'il retschavider contesta la pretensiun ch'è colliada cun la martganzia, po el pretender la consegna mo, sch'el ha deposità uffizialmain l'import dispitaivel.

² Areguard il dretg da retenziun dal transportader da rauba remplazza quest import la martganzia.

5. Extincziun da las pretensiuns e da la responsabladad

Art. 452

¹ Sche la martganzia vegn acceptada senza resalvas e sch'ils custs da transport vegnan pajads, extinguan tut las pretensiuns vers il transportader da rauba, cun excepziun dals cas d'engion intenziunà e da greva negligientscha.

² Ultra da quai resta il transportader da rauba responsabel per donns che n'èn betg vesaivels exteriuramain, sch'il retschavider chatta tals entaifer il temp, durant il qual el ha - tenor las circumstanzas - pudì far l'examinaziun u durant il qual i po vegnir pretendì dad el da far l'examinaziun, e sch'el communitgescha ils donns al transportader da rauba immediatamain suenter ch'els èn vegnids chattads.

³ Questa communicaziun sto dentant vegnir fatga il pli tard 8 dis suenter la consegna da la martganzia.

6. Procedura

Art. 453

¹ En tut ils cas da dispita po l'uffizi ch'è cumpetent al lieu, nua che la martganzia sa chatta, ordinar - sin dumonda d'ina da las duas partidas - che la martganzia vegnia depositada en ils mauns d'ina terza persuna u - suenter avair constatà ses stadi - ch'ella vegnia vendida.

² La vendita po vegnir evitada, sche l'import da tut las pretensiuns ch'èn colliadas apparentamain cun la martganzia vegn pajà u deposità.

7. Surannaziun dals plants d'indemnisaziun

Art. 454

¹ Ils plants d'indemnisaziun cunter il transportader da rauba suranneschan suenter 1 onn, e quai a partir dal di che la martganzia avess stuì vegnir consegnada, en cas che la martganzia è ida en malura, è ida a perder u è vegnida consegnada cun retard, ed a partir dal di che la martganzia è vegnida surdada al retschavider, en cas che la martganzia è donnegiada.

² Il retschavider u il speditur po adina far valair ses dretgs sin via da l'objecziun, uschenavant ch'el ha reclamà entaifer 1 onn ed uschenavant ch'il dretg n'è betg scadì, perquai che la martganzia è vegnida acceptada.

³ Resalvads restan ils cas d'engion e da greva negligientscha dal transportader da rauba.

C. Instituziuns da transport concessiunadas e statalas

Art. 455

¹ Instituziuns da transport che dovran ina permissiun dal stadi n'èn betg autorisadas d'excluder u da restrenscher gia ordavant per lur avantatg l'applicaziun da las disposiziuns legalas davart la responsabladad dal transportader da rauba tras ina cunvegna speziala u tras reglaments.

² Resalvadas restan dentant disposiziuns divergentas dal contract ch'èn decleradas per admissiblas en quest titel.

³ Las prescripziuns spezialas per contracts da transport da furnituras postalas, da las viafiers e dals bastiments a vapur restan resalvadas.²⁶⁸

²⁶⁸ Versiun tenor la cifra II 2 da l'agiunta a la L da posta dals 17 da dec. 2010, en vigur dapi il 1. d'oct. 2012 (AS 2012 4993; BBl 2009 I 5181).

D. Cooperaziun d'ina instituziun da transport publica

Art. 456

¹ In transportader da rauba u in speditur che sa serva d'ina instituziun da transport publica per exequir in transport ch'el ha surpiglià ubain che cooperescha tar l'execuziun d'in transport ch'è vegnì surpiglià d'ina tala instituziun, è suttamess a las disposiziuns spezialas davart il traffic da martganzia che valan per questa instituziun.

² Cunvegnas divergentas tranter il transportader da rauba u il speditur ed il mandant restan dentant resalvadas.

³ Quest artitgel n'è betg applitgabel per transports al domicil (per camiunists).

E. Responsabladad dal speditur

Art. 457

Il speditur che sa serva d'ina instituziun da transport publica per exequir ses contract na po betg refusar sia responsabladad pervia da mancanza d'in regress, sch'el è sez la culpa da la perdita dal regress.

Deschsettavel titel: La procura ed auters mandats commerzials

A. Procura

I. Noziun e constituziun

Art. 458

¹ Tgi ch'è vegnì autorisà expressivamain u taciturnamain dal possessur d'in manaschi da commerzi, da fabricaziun u d'ina autra interpresa che vegn manada tenor princips commerzials, da manar per quel las fatschentas e da suttascriver «per procura» en num da la firma è procurist.

² Il patrun dal manaschi ha d'annunziar la concessiun da la procura al register da commerzi per l'inscripziun; el vegn dentant obligà tras las acziuns dal procurist gia avant l'inscripziun.

³ In procurist po vegnir engaschà per manar autras interpresas u autras fatschentas mo tras ina inscripziun en il register da commerzi.

II. Extensiun da la procura

Art. 459

¹ Il procurist è autorisà vers terzas persunas da buna fai d'obligar il patrun dal manaschi cun suttascriver cambialas e da far en num da quel tut ils acts giuridics ch'èn necessaris per ademplir l'intent dal manaschi u da la fatschenta.

² Il procurist è mo autorisà d'alienar u d'engrevgiar bains immobigliars, sch'el ha survegnì expressivamain questa cumpetenza.

III. Limitaziun

Art. 460

¹ La procura po vegnir limitada al champ d'activitads d'ina filiala.

² Ella po vegnir dada a pliras persunas per la suttascripziun cuminaivla (procura collectiva) cun l'effect che la suttascripziun d'ina singula persuna n'è betg lianta senza la cooperaziun prescritta da las autras persunas.

³ Autras limitaziuns da la procura n'han betg in effect giuridic vers terzas persunas da buna fai.

IV. Extincziun da la procura

Art. 461

¹ L'extincziun da la procura sto vegnir inscritta en il register da commerzi, er sche l'inscripziun n'è betg vegnida fatga, cur che la procura è vegnida concedida.

² Uschè ditg che l'extincziun n'è betg vegnida fatga e n'è betg vegnida communitgada, resta la procura en vigur vers terzas persunas da buna fai.

B. Auters mandats commerzials

Art. 462

¹ Sch'il possessur d'in manaschi da commerzi, da fabricaziun u d'ina autra interpresa che vegn manada tenor princips commerzials engascha ina persuna sco represchentanta senza la conceder la procedura, saja quai per manar l'entir manaschi, saja quai per exequir tschertas fatschentas en quel manaschi, s'extenda il plainpudair sin tut ils acts giuridics che la gestiun d'in tal manaschi u che l'execuziun da talas fatschentas pretendan normalmain.

² Il mandatari è dentant mo autorisà da suttascriver cambialas, da far emprests da daners e da manar process, sch'el ha survegnì expressivamain la cumpetenza da far quai.

C. ...

Art. 463²⁶⁹

²⁶⁹ Abolì tras la cifra II art. 6 cifra 1 da la LF dals 25 da zer. 1971, cun effect dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

D. Scumond da concurrenza

Art. 464

¹ Il procurist sco er il mandatari ch'è engaschà per manar l'entir manaschi u che stat en ina relaziun da lavur cun il possessur dal manaschi, na dastga - senza il consentiment dal patrun dal manaschi - far ni sin l'agen quint ni a quint d'ina terza persuna, fatschentas che appartegnan als secturs da fatschenta dal patrun.²⁷⁰

² En cas che questa prescripziun vegn surpassada, po il patrun dal manaschi pretender ch'il donn chaschunà vegnia indemnisà e surpigliar las fatschentas correspundentas sin agen quint.

²⁷⁰ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 10 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

E. Extincziun da la procura e dals auters mandats commerzials

Art. 465

¹ La procura ed ils auters mandats commerzials pon vegnir revocads da tut temp, senza pregiuditgar ils dretgs che pon resultar tras in contract individual da lavur, tras in contract social, tras ina incumbensa u tras chaussas sumegliantas tranter las partidas participadas.²⁷¹

² La mort dal patrun dal manaschi u la perdita da sia abilitad d'agir n'ha chaschuna betg l'extincziun da la procura u dals auters mandats commerzials.

²⁷¹ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 11 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

Deschdotgavel titel: L'assegnaziun

Art. 466

Cun l'assegnaziun vegn l'assegnà autorisà da consegnar - a quint da l'assegnader - daners, vaglias u autras chaussas remplazzablas al retschavider da l'assegnaziun, e quest vegn autorisà da retrair la chaussa en ses agen num.

I. Relaziun tranter l'assegnader ed il retschavider da l'assegnaziun

Art. 467

¹ Sche l'assegnaziun serva a pajar in debit da l'assegnader vers il retschavider da l'assegnaziun, s'extingua quest debit pir, sche l'assegnà ha fatg il pajament.

² Il retschavider che ha acceptà l'assegnaziun po dentant puspè far valair sia pretensiun vers l'assegnader mo, sch'el ha pretendì il pajament da l'assegnà e sch'el n'ha betg survegnì quel suenter ch'il temp, ch'è vegnì fixà en l'assegnaziun, è scadì.

³ Il creditur che na vul betg acceptar in'assegnaziun da ses debitur, ha da communitgar quai immediatamain a quel per evitar da stuair indemnisar eventuals donns.

II. Obligaziun da l'assegnà

Art. 468

¹ L'assegnà che declera al retschavider da l'assegnaziun d'acceptar quella senza resalva, è obligà da far il pajament, e cunter quel po el far mo talas objecziuns che resultan tras lur relaziuns persunalas u tras il cuntegn da l'assegnaziun sezza, dentant betg talas che resultan tras sia relaziun cun l'assegnader.

² Uschenavant che l'assegnà è debitur da l'assegnader ed uschenavant che sia situaziun na vegn insumma betg pegiurada tras quai, ch'el duai far in pajament al retschavider da l'assegnaziun, è el obligà da far il pajament a quel.

³ Da declerar ch'el acceptia l'assegnaziun avant ch'il pajament è fatg, n'è l'assegnà obligà gnanc en quest cas, nun ch'el haja concludì il cuntrari cun l'assegnader.

III. Obligaziun d'annunzia, en cas ch'il pajament è vegnì refusà

Art. 469

Sche l'assegnà refusa da far il pajament che vegn pretendì dal retschavider da l'assegnaziun ubain sch'el declera gia ordavant da betg vulair far il pajament al retschavider, è quest obligà da communitgar quai immediatamain a l'assegnader per evitar da stuair indemnisar eventuals donns.

C. Revocaziun

Art. 470

¹ L'assegnader po revocar l'assegnaziun vers il retschavider da l'assegnaziun, sch'el n'ha betg dà quella per pajar ses debit u uschiglio per avantatg dal retschavider.

² Vers l'assegnà po l'assegnader revocar da tut temp l'assegnaziun, uschè ditg che l'assegnà n'ha betg declerà al retschavider ch'el acceptia l'assegnaziun.

^2bis Sche las reglas d'in sistem da pajament na defineschan nagut auter, è l'assegnaziun tar pajaments electronics irrevocabla en il mument che l'import è vegnì debità sin il conto da l'assegnader.²⁷²

³ Sche l'assegnader fa concurs, vala l'assegnaziun - en cas ch'ella n'è anc betg vegnida acceptada - sco revocada.

²⁷² Integrà tras la cifra 3 da l'agiunta a la LF davart las vaglias contabilisadas dals 3 d'oct. 2008, en vigur dapi il 1. d'oct. 2009 (AS 2009 3577; BBl 2006 9315).

D. Assegnaziun en cas da vaglias

Art. 471

¹ Assegnaziuns en scrit per il pajament al possessur dal document vegnan giuditgadas tenor las prescripziuns da quest titel, e quai en quel senn che mintga possessur vala vers l'assegnà sco retschavider da l'assegnaziun; ils dretgs tranter l'assegnader ed il retschavider vegnan percunter fundads mo tras mintga singula cessiun.

² Resalvadas restan las disposiziuns spezialas davart il schec e davart las assegnaziuns che sumeglian cambialas.

Deschnovavel titel: Il contract da deposit

A. Il deposit en general

II. Obligaziuns dal depositur

Art. 472

¹ Cun il contract da deposit s'oblighescha il conservader da surpigliar e da conservar en in lieu segir ina chaussa movibla che vegn confidada ad el dal depositur.

² Ina indemnisaziun po el pretender mo, sch'ina tala è vegnida fixada explicitamain u ha pudì vegnir spetgada tenor las circumstanzas.

Art. 473

¹ Il depositur è responsabel vers il conservader per las expensas necessarias ch'èn colliadas cun l'adempliment dal contract.

² El è responsabel per il donn che vegn chaschunà al conservader tras il deposit, nun ch'el possia cumprovar ch'il donn saja capità senza la minima culpa da sia vart.

III. Obligaziuns dal conservader

1. Scumond da duvrar la chaussa depositada

Art. 474

¹ Il conservader na dastga betg duvrar la chaussa senza il consentiment dal depositur.

² Cas cuntrari debitescha el al depositur ina indemnisaziun correspundenta ed è er responsabel per la casualitad, nun ch'el possia cumprovar che la casualitad avess tutgà la chaussa er sch'el avess observà il scumond.

2. Restituziun

a. Dretg dal depositur

Art. 475

¹ Il depositur po pretender enavos da tut temp la chaussa depositada plus in eventual augment, e quai er sch'igl è stà concludì in tschert temp per la conservaziun.

² El ha dentant d'indemnisar al conservader las expensas che quel ha fatg resguardond il temp concludì.

b. Dretgs dal conservader

Art. 476

¹ Il conservader po restituir la chaussa depositada avant la scadenza dal temp concludì mo, sche circumstanzas nunprevisas impedeschan el da conservar pli ditg la chaussa en moda segira u senza in agen dischavantatg.

² Sch'i n'è betg vegnì fixà in temp da conservaziun, po il conservader restituir la chaussa da tut temp.

c. Lieu da la restituziun

Art. 477

La chaussa depositada sto vegnir restituida sin donn e cust dal depositur al lieu, nua ch'ella è stada conservada.

3. Responsabladad da plirs conservaturs

Art. 478

Sche pliras persunas han survegnì cuminaivlamain la chaussa per la conservar, èn ellas responsablas en moda solidarica.

4. Pretensiuns da proprietad da terzas persunas

Art. 479

¹ Sch'ina terza persuna fa valair la proprietad vi da la chaussa depositada, è il conservader tuttina obligà da restituir la chaussa al depositur, nun ch'ella saja sequestrada giudizialmain u ch'i saja vegnì purtà in plant da proprietad cunter el.

² El ha d'infurmar immediatamain il depositur davart quests impediments.

IV. Sequester

Art. 480

Sche pliras persunas han deposità ina chaussa, da la quala las relaziuns giuridicas èn dispitaivlas u nuncleras, tar ina terza persuna (il sequestratur) per segirar lur pretensiuns, dastga il sequestratur dar or la chaussa mo cun il consentiment da las persunas participadas u sin cumond dal derschader.

B. Il deposit da chaussas remplazzablas

Art. 481

¹ Sch'igl èn vegnids depositads daners cun la cunvegna expressiva u taciturna ch'il conservader n'haja betg da restituir ils medems daners, mabain mo la medema summa, ha el il profit ed il privel.

² Ina cunvegna taciturna en quest senn po vegnir supponida, sche la summa da daners è vegnida surdada en moda betg sigillada e betg serrada.

³ Sch'i vegnan depositadas autras chaussas remplazzablas u vaglias, dastga il conservader mo disponer da quellas, sch'el ha survegnì expressivamain quella cumpetenza dal depositur.

C. Magasin da deposit

I. Dretg d'emetter titels da martganzia

Art. 482

¹ In possessur d'in magasin che sa porscha publicamain da conservar rauba, po survegnir la permissiun da l'autoritad cumpetenta d'emetter titels da martganzia per la rauba depositada.

² Ils titels da martganzia èn vaglias che dattan il dretg da retrair la rauba depositada.

³ Els pon vegnir emess sin il num, sin il cumond ubain sin il purtader.

II. Obligaziun da conservaziun dal possessur d'in magasin

Art. 483

¹ Il possessur d'in magasin è obligà da conservar la rauba sco in cumissiunari.

² El ha, sche pussaivel, da communitgar al depositur, sch'i dat midadas vi da la rauba che pretendan da prender ulteriuras mesiras.

³ El ha da permetter al depositur da prender invista da la rauba e da far emprovas durant las uras da fatschenta sco er da permetter da tut temp las mesiras necessarias per il mantegniment da la rauba.

III. Maschaida da la rauba

Art. 484

¹ Il possessur d'in magasin dastga maschadar rauba remplazzabla cun autra rauba da la medema spezia e da la medema qualitad mo, sch'el ha il consentiment expressiv da far quai.

² Da rauba maschadada po mintga depositur pretender la quantitad che correspunda a sia part depositada.

³ Il possessur d'in magasin dastga far la zavrada pretendida senza la cooperaziun dals auters depositurs.

IV. Dretg dal possessur d'in magasin

Art. 485

¹ Il possessur d'in magasin ha il dretg da survegnir la taxa da deposit ch'è vegnida concludida u ch'è usitada sco er da survegnir l'indemnisaziun da las expensas che n'èn betg resultadas tras la conservaziun sco tala, sco custs da transport, da dazi u da reparatura.

² Las expensas ston vegnir indemnisadas immediatamain, las taxas da deposit suenter la scadenza da 3 mais dapi la magasinaziun ed en mintga cas, cur che la rauba vegn retratga dal tuttafatg u per part.

³ Per sias pretensiuns ha il possessur d'in magasin in dretg da retenziun vi da la rauba, uschè ditg ch'el è en possess da la rauba u ch'el po disponer da quella cun agid dals titels da martganzia.

V. Restituziun da la rauba

Art. 486

¹ Il possessur d'in magasin ha da restituir la rauba sco in conservader, el è dentant lià vi da la durada da la conservaziun tenor contract er alura, sch'in conservader ordinari avess il dretg - pervia da circumstanzas nunprevisas - da restituir la rauba avant la scadenza dal temp fixà.

² Sch'igl è vegnì emess in titel da martganzia, dastga e sto el restituir la rauba mo a quella persuna che ha il dretg da la retrair tenor quest attest.

D. Ustiers e possessurs da stallas publicas

I. Responsabladad dals ustiers

1. Premissa ed extensiun

Art. 487

¹ Ustiers ed hoteliers che dattan alloschi a persunas estras èn responsabels per tut ils donns, per tut las destrucziuns u per tut ils enguladitschs da las chaussas appurtadas da lur giasts, nun ch'els cumprovian ch'il donn saja vegnì chaschunà dal giast sez, da ses visitaders, da ses accumpagnaders u da ses servients u tras forza superiura ubain pervia da la natira da la chaussa sezza.

² Questa responsabladad exista dentant per las chaussas da mintga singul giast mo fin a l'import da 1000 francs, sche l'ustier ubain sche ses persunal na porta nagina culpa.

2. Responsabladad en spezial per preziusadads

Art. 488

¹ Sche preziusadads, sche summas da daners pli grondas u sche vaglias na vegnan betg confidadas a l'ustier per la conservaziun, è quel mo responsabel per questas chaussas, sch'el ubain sche ses persunal è la culpa.

² Sch'el ha surpiglià u sch'el ha refusà la conservaziun, sto el star bun per l'entira valur.

³ Sch'ins na dastga betg pretender dal giast da confidar talas chaussas, porta l'ustier la responsabladad per ellas sco per las autras chaussas dal giast.

3. Fin da la responsabladad

Art. 489

¹ Ils dretgs dal giast extinguan, sch'el n'annunzia betg il donn a l'ustier immediatamain suenter ch'el l'ha constatà.

² L'ustier na po betg sa retrair da sia responsabladad, tras quai ch'el refusa quella cun pender si affischas correspundentas en las localitads da l'albiert ubain tras quai ch'el fa dependenta sia responsabladad da cundiziuns che na vegnan betg numnadas en la lescha.

II. Responsabladad dals possessurs da stallas publicas

Art. 490

¹ Ils possessurs da stallas publicas èn responsabels per ils donns, per las destrucziuns u per ils enguladitschs dals animals, dals vehichels e da las chaussas accessoricas ch'èn vegnids confidads ad els ubain surpigliads dad els u da lur persunal en autra moda, nun ch'els cumprovian ch'il donn saja vegnì chaschunà dal confidader sez, da ses visitaders, da ses accumpagnaders u da ses servients u tras forza superiura ubain pervia da la natira da la chaussa sezza.

² Questa responsabladad exista dentant per ils animals, per ils vehichels e per las chaussas accessoricas ch'èn vegnids surpigliads da mintga singul confidader mo fin a l'import da 1000 francs, sch'il possessur d'ina stalla publica ubain sche ses persunal na porta nagina culpa.

III. Dretg da retenziun

Art. 491

¹ Ustiers sco er possessurs da stallas publicas han in dretg da retenziun vi da las chaussas appurtadas, e quai per las pretensiuns che derivan da l'alloschament e da la stallaziun.

² Las disposiziuns davart il dretg da retenziun dal locatur vegnan applitgadas confurm al senn.

Ventgavel titel:²⁷³ La garanzia

²⁷³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 10 da dec. 1941, en vigur dapi il 1. da fan. 1942 (AS 58 279 290 644; BBl 1939 II 841). Guardar disp. trans. da quest titel a la fin dal DO.

III. Consentiment dal conjugal

Art. 492

¹ Cun il contract da garanzia s'oblighescha il garant vers il creditur dal debitur principal da star bun per il pajament dal debit.

² Mintga garanzia premetta in debit principal ch'exista cun dretg. Per il cas ch'il debit principal daventa efficazi, po la garanzia er vegnir dada per in debit futur u per in debit cundiziunà.

³ Tgi che declera da star bun per il debit che resulta tras in contract ch'è nunliant per il debitur principal pervia d'ina errur u pervia da l'inabilitad da far in contract, è responsabel sut las premissas e tenor ils princips dal dretg da garanzia, sch'el ha enconuschì la mancanza il mument ch'el ha surpiglià sia obligaziun. Quai vala er, sch'insatgi s'oblighescha da star bun per il pajament d'in debit dal debitur principal ch'è surannà.

⁴ Uschenavant che la lescha na dispona betg autramain, na po il garant betg renunziar ordavant als dretgs che vegnan concedids ad el en quest titel.

II. Furma

Art. 493

¹ Per esser valaivla dovra la garanzia ina decleraziun en scrit dal garant ed - en il document da garanzia sez - l'indicaziun en cifras da l'import maximal, per il qual el stat bun.

² La decleraziun da garanzia da persunas natiralas dovra ultra da quai la documentaziun publica che sto correspunder a las prescripziuns valaivlas dal lieu, nua che la decleraziun da garanzia vegn fatga. Sche l'import da garanzia na surpassa dentant betg la summa da 2000 francs, basti d'inditgar cun l'agen maun en il document da garanzia sez las cifras da l'import da responsabladad e, sche quai è il cas, quellas da la responsabladad solidarica.

³ Garanzias che vegnan surpigliadas vers la Confederaziun u vers sias instituziuns da dretg public u vers in chantun per obligaziuns da dretg public, sco dazis, taglias e chaussas sumegliantas, u per taxas da vitgira dovran en tuts cas unicamain la decleraziun en scrit dal garant e l'indicaziun en cifras da l'import maximal da la summa garantida en il document da garanzia sez.

⁴ Sche l'import garantì è vegnì dividì en imports pli pitschens per evitar la furma da la documentaziun publica, èsi necessari da duvrar la furma ch'è prescritta per l'import total per garantir ils imports parzials.

⁵ Sche la garanzia vegn midada posteriuramain, cun excepziun da l'augment da l'import garantì e da la midada d'ina garanzia simpla en ina garanzia solidarica, basta la furma en scrit. Sch'il debit principal vegn surpiglià d'ina terza persuna cun l'effect ch'il debitur saja deliberà dal debit, extingua la garanzia, sch'il garant n'ha betg consentì en scrit da surpigliar il debit.

⁶ La medema furma sco la garanzia dovran er la concessiun d'in plainpudair spezial per surpigliar ina garanzia e l'empermischun da prestar ina garanzia a l'auter contrahent u ad ina terza persuna. Tras ina cunvegna en scrit po la responsabladad dal garant vegnir limitada a quella part dal debit principal che vegn amortisada l'emprim.

⁷ Il Cussegl federal po limitar l'autezza da las taxas per la documentaziun publica.

Art. 494

¹ Per esser valaivla dovra la garanzia d'ina persuna maridada il consentiment en scrit dal conjugal, sche la lètg n'è betg separada tras ina sentenzia giudiziala. Quest consentiment sto vegnir dà en il cas singul ordavant u il pli tard il medem mument.

² ...²⁷⁴

³ Per midar posteriuramain ina garanzia dovri il consentiment da l'auter conjugal mo, sche l'import garantì duai vegnir augmentà u sch'ina garanzia simpla duai vegnir midada en ina garanzia solidarica u sche la midada signifitga ina reducziun considerabla da la segirezza.

⁴ Per partenadis registrads vala la medema regulaziun confurm al senn.²⁷⁵

²⁷⁴ Abolì tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2005, cun effect dapi il 1. da dec. 2005 (garanzias; consentiment dal conjugal; AS 2005 5097; BBl 2004 4955 4965).

²⁷⁵ Versiun tenor la cifra 11 da l'agiunta da la L da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

B. Cuntegn

I. Particularitads da las singulas spezias da garanzia

1. Garanzia simpla

Art. 495

¹ Il creditur po pretender ch'il garant simpel paja il debit pir sch'il debitur principal ha fatg concurs - suenter che la garanzia è vegnida surpigliada - u sch'el ha survegnì in moratori u sch'el è vegnì stumà dal creditur - observond il quità necessari - fin ch'in attest da perdita definitiv è vegnì emess u sch'el ha transferì ses domicil a l'exteriur e na po betg pli vegnir clamà davant dretgira en Svizra u perquai ch'igl è considerablamain pli difficil da clamar el davant dretgira pervia dal transferiment da ses domicil a l'exteriur.

² Sch'igl existan dretgs da pegn per la pretensiun garantida, po il garant simpel pretender - uschè ditg ch'il debitur principal n'ha betg fatg concurs u n'ha betg survegnì in moratori - ch'il creditur sa laschia pajar l'emprim or da quests dretgs da pegn.

³ Sch'il garant è mo s'obligà da pajar l'import da la perdita (garanzia d'indemnisaziun), po el vegnir obligà da prestar la garanzia pir, cur ch'igl è avant maun in attest da perdita definitiv cunter il debitur principal ubain cur ch'el ha transferì ses domicil a l'exteriur e na po betg pli vegnir clamà davant dretgira en Svizra u perquai ch'igl è considerablamain pli difficil da clamar el davant dretgira pervia dal transferiment da ses domicil a l'exteriur. Sch'igl è vegnì fatg in concordat, po il garant vegnir obligà da star bun per la part relaschada dal debit principal, e quai immediatamain suenter ch'il concordat è entrà en vigur.

⁴ Cunvegnas cuntrarias restan resalvadas.

2. Garanzia solidarica

Art. 496

¹ Tgi che s'oblighescha sco garant cun agiuntar l'expressiun «solidaric» u cun autras expressiuns equivalentas po vegnir obligà da star bun avant il debitur principal ed avant ch'ils pegns immobigliars vegnian realisads, sch'il debitur principal è en retard cun il pajament da ses debit ed è vegnì admonì senza success u sche sia insolvenza è evidenta.

² Avant la realisaziun dals dretgs dal pegn manual e dal pegn da pretensiun po el mo vegnir obligà da star bun, uschenavant che quests dretgs na bastan - tenor l'appreziar dal derschader - probablamain betg per cuvrir il debit, u sche quai è vegnì concludì uschia u sch'il debitur principal ha fatg concurs u sch'el ha survegnì in moratori.

3. Cungaranzia

Art. 497

¹ Plirs garants che han surpiglià da star buns cuminaivlamain per il medem debit principal divisibel, stattan buns per lur parts sco garants simpels e per las parts dals auters sco garants dal garant.

² Sch'els han surpiglià ina garanzia solidarica cun il debitur principal ubain tranter els, stat mintgin bun per l'entir debit. Il garant po dentant refusar da pajar l'import che surpassa sia part, uschè ditg ch'i n'è betg vegnida introducida la scussiun cunter tut ils congarants che ston star buns solidaricamain, perquai ch'els han surpiglià la garanzia avant el ubain cun el e perquai ch'els pon vegnir clamads davant dretgira en Svizra per quest debit. Il medem dretg ha el, sche ses congarants han pajà lur part u sch'els han dà ina garanzia reala per quella. Per ils pajaments prestads ha il garant - nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter - il dretg da prender regress sin ils congarants che stattan buns solidaricamain cun el, uschenavant che mintgin dad els n'ha betg gia pajà sia part. Quest dretg po preceder al regress sin il debitur principal.

³ Sch'in garant ha surpiglià la garanzia sut la premissa ch'il creditur sappia che anc auters garants - ultra dad el - vegnian a s'obligar per il medem debit principal, vegn el deliberà da la garanzia, sche questa premissa na vegn betg ademplida u sch'in tal congarant vegn deliberà posteriuramain da sia responsabladad tras il creditur ubain sche sia garanzia vegn declerada sco nunvalaivla. En quest ultim cas po il derschader er mo reducir adequatamain la responsabladad, sche quai è giustifitgà.

⁴ Sche plirs garants han surpiglià independentamain in da l'auter la garanzia per il medem debit principal, sto mintgin star bun per l'entir import, per il qual el ha surpiglià la garanzia. Quel garant che presta il pajament ha dentant il dretg da prender regress sin ils auters tenor la proporziun da lur parts, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter.

4. Garanzia per il garant e cuntragaranzia

Art. 498

¹ Il garant dal garant ch'è s'obligà vers il creditur d'ademplir las obligaziuns ch'el ha surpiglià da l'emprim garant, stat bun per quest ultim en la medema maniera sco ch'il garant simpel stat bun per il debitur principal.

² Il cuntragarant è obligà da star bun vers il garant che ha pajà per il regress che quel po prender sin il debitur principal.

II. Disposiziuns cuminaivlas

1. Relaziun dal garant vers il creditur

a. Extensiun da la responsabladad

Art. 499

¹ Il garant stat bun en tut ils cas mo fin a l'import maximal ch'è inditgà en il document da garanzia.

² Fin a quest import maximal stat il garant bun cun resalva d'ina autra cunvegna:

1.: per l'import respectiv dal debit principal sco er per las consequenzas legalas d'ina culpa u d'in retard dal debitur principal; per il donn che resulta tras l'annullaziun dal contract e per in chasti convenziunal vala quai mo, sche quai è vegnì concludì expressivamain;
2.: per ils custs da la scussiun e da plants cunter il debitur principal, uschenavant ch'il garant ha survegnì ad uras la chaschun d'evitar quests custs cun cuntentar il creditur, sco er eventualmain per ils custs per consegnar pegns e per transferir dretgs da pegn;
3.: per tschains ch'èn fixads en in contract fin a l'import dal tschains annual current e dal tschains annual scadì u eventualmain per in'annuitad currenta e per in'annuitad scadida.

³ Il garant ha mo da star bun per las obligaziuns ch'el ha surpiglià dal debitur principal cun suttascriver la garanzia, nun ch'i resultia insatge auter tras il contract da garanzia u tras las circumstanzas.

b. Reducziun legala da l'import da garanzia

Art. 500

¹ En cas da garanzias ch'èn vegnidas surpigliadas da persunas natiralas sa reducescha l'import da garanzia mintga onn per trais tschientavels, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter gia ordavant u posteriuramain; sche questas pretensiuns èn dentant garantidas d'in pegn funsil, sa reduceschan quellas ad in tschintgavel da l'import oriund. En mintga cas sa reducescha l'import da garanzia tar garanzias ch'èn vegnidas surpigliadas da persunas natiralas almain en la medema proporziun sco il debit principal.

² Exceptadas èn garanzias ch'èn vegnidas surpigliadas vers la Confederaziun u vers ses instituts da dretg public u vers in chantun per obligaziuns da dretg public, sco dazis, sco taglias e sco chaussas sumegliantas, u per taxas da vitgira, sco er las garanzias per uffizis publics e per servetschs publics, las garanzias per obligaziuns cun imports variabels, sco quints currents, u sco contracts da vendita cun furniziuns successivas, e las garanzias per prestaziuns che sa repetan periodicamain.

c. Obligaziun dal garant da pajar

Art. 501

¹ Il garant na po betg vegnir obligà da pajar il debit principal avant il termin fixà, e quai er betg, sche la scadenza vegn anticipada tras il concurs dal debitur principal.

² Prestond ina garanzia reala po il garant pretender per mintga spezia da garanzia ch'il derschader suspendia la scussiun cunter el, fin che tut ils pegns èn vegnids realisads e fin ch'igl è avant maun in attest da perdita definitiv cunter il debitur principal ubain fin ch'in concordat è vegnì fatg.

³ Sch'il debit principal dovra per sia scadenza la disditga tras il creditur u tras il debitur principal, cumenza il termin a currer per il garant pir quel di ch'el survegn la communicaziun da questa disditga.

⁴ Sche la legislaziun estra, per exempel las prescripziuns davart il traffic da cumpensaziun u ils scumonds da far transferiments, aboleschan u limiteschan las obligaziuns da prestaziun d'in debitur che ha ses domicil a l'exteriur, po il garant che viva en Svizra medemamain far valair quai, nun ch'el haja renunzià da far questas objecziuns.

d. Objecziuns

Art. 502

¹ Il garant ha il dretg e l'obligaziun da far las objecziuns cunter il creditur, las qualas il debitur principal u ses ertavels han il dretg da far e las qualas na resultan betg tras l'insolvenza dal debitur principal. Resalvada resta la garanzia per in debit ch'è nunliant per il debitur principal pervia d'ina errur u pervia da l'inabilitad da far in contract ubain la garanzia per in debit surannà.

² Sch'il debitur principal renunzia a l'objecziun ch'el avess il dretg da far, la po il garant tuttina far valair.

³ Sch'il garant renunzia da far valair objecziuns dal debitur principal, perda el ses regress mo uschenavant ch'el avess pudì sa deliberar cun agid da questas objecziuns, sch'el n'è betg en cas da cumprovar ch'el na las haja betg enconuschidas senza culpa da sia vart.

⁴ Il garant ch'è stà bun per in debit betg accusabel che deriva d'in gieu u d'ina scumessa ha il dretg, er sch'el ha enconuschì questa mancanza, da far las medemas objecziuns sco il debitur principal.

e. Obligaziun dal creditur d'avair quità e da consegnar ils documents

Art. 503

¹ Sch'il creditur sminuescha per dischavantatg dal garant dretgs da pegn u autras segirezzas ed auters dretgs da privilegi ch'existan il mument, che la garanzia vegn surpigliada, u ch'el ha obtegnì posteriuramain dal debitur principal en spezial per garantir il credit, sa sminuescha la responsabladad dal garant per in import che correspunda a questa sminuziun, nun ch'i vegnia cumprovà ch'il donn è main grond. I resta resalvà da pretender che l'import, ch'è vegnì pajà da memia, vegnia restituì.

² En cas d'ina garanzia per uffizis publics e per servetschs publics, stat il creditur ultra da quai bun vers il garant, sch'il debit è naschì perquai ch'el ha negligì la surveglianza dal lavurant, la quala el era obligà d'exequir u perquai ch'el ha tralaschà il quità che pudeva vegnir pretendì dad el u sche quest debit è s'augmentà en ina proporziun ch'el n'avess betg cuntanschì il cas cuntrari.²⁷⁶

³ Il creditur ha da consegnar ils documents ch'èn utils e da dar las infurmaziuns ch'èn necessarias al garant, che l'ha cuntentà, per che quel possia far valair ses dretgs. El ha ultra da quai er da consegnar ils pegns e las autras garanzias ch'eran avant maun il mument, che la garanzia vegn surpigliada, u ch'èn vegnids stabilids posteriuramain dal debitur principal en spezial per la pretensiun garantida, u da far ils pass ch'èn necessaris per lur transferiment. Ils dretgs da pegn e da retenziun ch'il creditur ha per far valair autras pretensiuns restan resalvads, uschenavant ch'els precedan a quels dal garant en quai che concerna il rang.

⁴ Il garant vegn deliberà, sch'il creditur refusa nungiustifitgadamain da far quests pass ubain sch'el è sa privà cun malart u per greva negligientscha dals meds da cumprova ch'èn avant maun u dals pegns e da las autras segirezzas, per ils quals el è responsabel. El po pretender enavos quai ch'el ha pajà ed ultra da quai pretender ch'il donn ch'è resultà tras quai vegnia indemnisà.

²⁷⁶ Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 12 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (a la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

f. Obligaziun dal creditur d'acceptar il pajament

Art. 504

¹ Sch'il debit principal sto vegnir pajà, saja quai er pervia dal concurs dal debitur principal, po il garant pretender da tut temp ch'il creditur sa laschia cuntentar dad el. Sche plirs garants stattan buns per ina pretensiun, è il creditur obligà d'acceptar er mo in pajament parzial, sche quel è almain uschè grond sco la part dal garant ch'è pront da pajar.

² Il garant vegn deliberà, sch'il creditur refusa nungiustifitgadamain d'acceptar il pajament. En quest cas sa reducescha la responsabladad d'eventuals congarants solidarics per l'import da sia part.

³ Il garant po er cuntentar il creditur avant la scadenza dal debit principal, sche quel è pront d'acceptar quai. Il regress sin il debitur principal po dentant vegnir fatg pir, cur ch'il debit sto vegnir pajà enavos.

g. Obligaziun dal creditur da communitgar e d'annunziar al garant, sch'il debitur ha fatg concurs e sch'i dat ina procedura da relasch cunter el

Art. 505

¹ Sch'il debitur principal ha in retard da 6 mais cun il pajament da chapital, da tschains per in mez onn u d'ina amortisaziun annuala, ha il creditur da communitgar quai al garant. Sin dumonda ha el d'infurmar quel da tut temp davart il stadi dal debit principal.

² En cas d'in concurs e d'ina procedura da relasch dal debitur principal ha il creditur d'annunziar sia pretensiun e da far tut quai ch'ins po pretender dad el per mantegnair ses dretgs. El ha da communitgar als garants il concurs ed il moratori, uschespert ch'el ha enconuschientscha da quai.

³ Sch'il creditur tralascha ina da questas acziuns, perda el ses dretgs vers il garant, uschenavant che quel ha patì in donn pervia da la tralaschada.

2. Relaziun tranter il garant ed il debitur principal

a. Dretg da pretender segirezza e deliberaziun

Art. 506

Il garant po pretender segirezzas dal debitur principal e, sch'il debit principal sto vegnir pajà, la deliberaziun da la garanzia:

1.: sch'il debitur principal violescha las cunvegnas ch'el ha fatg cun il garant, en spezial sch'el na tegna betg l'empermischun da distgargiar il garant entaifer in tschert termin;
2.: sch'il debitur principal vegn en retard cun sias obligaziuns u sch'i daventa considerablamain pli difficil da persequitar el giuridicamain, perquai ch'el ha transferì ses domicil en in auter stadi;
3.: sch'il privel per il garant è daventà considerablamain pli grond che quai ch'el era dal temp, cur ch'el ha surpiglià la garanzia, e quai pervia d'in pegiurament da las relaziuns da facultad dal debitur principal, pervia d'ina svalitaziun da las segirezzas u pervia d'ina culpa dal debitur principal.

b. Dretg dal garant da prender regress

aa. En general

Art. 507

¹ Ils dretgs dal creditur vegnan transferids sin il garant, e quai en quella dimensiun ch'el ha cuntentà il creditur. El als po far valair immediatamain, cur ch'il debit sto vegnir pajà enavos.

² Dals dretgs da pegn ch'èn responsabels per las pretensiuns garantidas e da las autras segirezzas vegnan dentant transferids - nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter - sin il garant mo quels ch'eran avant maun il mument che la garanzia è vegnida surpigliada u ch'èn vegnids stabilids posteriuramain dal debitur principal en spezial per questa pretensiun. Sche mo ina part d'in dretg da pegn vegn transferida sin il garant, perquai che mo ina part dal debit è vegnida pajada, ha la part che resta al creditur la precedenza avant la part dal garant.

³ Resalvads restan ils dretgs spezials e las objecziuns che resultan tras la relaziun giuridica tranter il garant ed il debitur principal.

⁴ Sch'i vegn realisà in pegn ch'è vegnì stabilì per ina pretensiun garantida ubain sch'il proprietari dal pegn paja voluntarmain, ha il proprietari dal pegn il dretg da prender regress sin il garant per quest intent mo, sche quai è vegnì concludì uschia tranter quella persuna che ha vulì il pegn ed il garant, u sch'il pegn è vegnì stabilì posteriuramain d'ina terza persuna.

⁵ La surannaziun da la pretensiun da regress cumenza il mument ch'il garant cuntenta il creditur.

⁶ Per il pajament d'ina pretensiun che n'è betg accusabla ubain per il pajament d'in debit ch'è nunliant per il debitur principal pervia d'ina errur u pervia da l'inabilitad da far in contract n'ha il garant nagin dretg da prender regress sin il debitur principal. Sch'el ha dentant surpiglià la responsabladad per in debit surannà per incumbensa dal debitur principal, sto el star bun tenor ils princips davart il mandat.

bb. Obligaziun d'annunzia dal garant

Art. 508

¹ Sch'il garant paja cumplainamain u parzialmain il debit principal , sto el communitgar quai al debitur principal.

² Sch'el tralascha da communitgar quai e sch'il debitur principal - che aveva u che stuess avair gì enconuschientscha da quest pajament - paja er il debit, perda il garant ses dretg da prender regress sin el.

³ La pretensiun cunter il creditur pervia d'enritgiment nungiustifitgà resta resalvada.

C. Finiziun da la garanzia

I. Sin fundament da la lescha

Art. 509

¹ Il garant vegn deliberà tras mintga extincziun dal debit principal.

² Sche la responsabladad sco debitur principal e sche la responsabladad da la garanzia s'uneschan dentant en la medema persuna, mantegna il creditur ils avantatgs spezials che resultan per el tras la garanzia.

³ Mintga garanzia d'ina persuna natirala extingua 20 onns suenter ch'ella è vegnida surpigliada. Exceptadas èn garanzias ch'èn vegnidas surpigliadas vers la Confederaziun u vers ses instituts da dretg public u vers in chantun per obligaziuns da dretg public sco dazis, sco taglias e sco chaussas sumegliantas, u per taxas da vitgira sco er las garanzias per uffizis publics e per servetschs publics ed er las garanzias per prestaziuns che sa repetan periodicamain.

⁴ Durant l'ultim onn da quest termin po la garanzia vegnir fatga valair, er sch'ella è vegnida surpigliada per in temp pli lung, sch'il garant na l'ha betg prolungada u remplazzada ordavant tras ina nova garanzia.

⁵ Ina prolungaziun po vegnir fatga tras ina decleraziun en scrit dal garant per maximalmain 10 ulteriurs onns. Quella è dentant mo valaivla, sch'ella na vegn betg fatga pli baud che 1 onn avant che la garanzia extingua.

⁶ Sch'il debit principal sto vegnir pajà main che 2 onns avant l'extincziun da la garanzia e sch'il creditur na l'ha betg pudì disdir avant quest termin, sto il garant star bun per mintga spezia da garanzia e senza ch'il debitur principal u senza che ses pegns vegnian obligads precedentamain a prestaziuns. Il garant ha dentant il dretg da prender regress sin il debitur principal, e quai gia avant ch'il debit principal sto vegnir pajà.

II. Garanzia per in temp limità; revocaziun

Art. 510

¹ Sch'ina pretensiun futura è garantida, po il garant revocar da tut temp la garanzia cun ina decleraziun en scrit al creditur, uschè ditg che la pretensiun n'è anc betg naschida e sche las relaziuns da facultad dal debitur principal èn sa pegiuradas considerablamain dapi che la garanzia è vegnida suttascritta u sch'i sa mussa pir pli tard che la situaziun da sia facultad è considerablamain mendra che quai ch'il garant aveva supponì da buna fai. Ina garanzia per uffizis publics e per servetschs publics na po betg pli vegnir revocada, sche la relaziun d'uffizi u da servetsch è gia realisada.

² Il garant sto indemnisar il donn ch'il creditur ha gì cun sa fidar da buna fai da la garanzia.

³ Sche la garanzia è vegnida surpigliada mo per in tschert temp, extingua l'obligaziun dal garant, sch'il creditur na fa betg valair giuridicamain sia pretensiun entaifer 4 emnas suenter ch'il termin è scadì e na persequitescha betg la via giudiziala senza interrupziuns considerablas.

⁴ Sche la pretensiun na sto betg vegnir pajada entaifer quest termin, po il garant sa deliberar da la garanzia mo cun prestar ina segirezza reala.

⁵ Sch'el tralascha quai, vala la garanzia vinavant sco sch'ella fiss vegnida concludida fin a la scadenza dal debit principal; resalvà resta dentant la disposiziun davart la durada maximala da la garanzia.

III. Garanzia per in temp nundeterminà

Art. 511

¹ Sche la garanzia è vegnida surpigliada per in temp illimità e sch'il debit principal sto vegnir pajà, po il garant pretender - sche quai è la premissa per ch'el possia vegnir obligà a prestaziuns - ch'il creditur fetschia valair giuridicamain la pretensiun vers il debitur principal entaifer 4 emnas, ch'el inizieschia la realisaziun d'eventuals pegns e ch'el persequiteschia la via giudiziala senza interrupziuns considerablas.

² Sch'i sa tracta d'ina pretensiun, da la quala la scadenza po vegnir chaschunada tras la disditga dal creditur, ha il garant il dretg da pretender - suenter che 1 onn è passà dapi che la garanzia è vegnida surpigliada - ch'il creditur dettia la disditga e ch'el fetschia valair ses dretg - suenter che la scadenza ha cumenzà - en il senn da la disposiziun qua survart.

³ Sch'il creditur n'ademplescha betg questa pretensiun, è il garant deliberà da sia garanzia.

IV. Garanzia per uffizis publics e per servetschs publics

Art. 512

¹ Ina garanzia per uffizis publics ch'è vegnida surpigliada per in temp illimità po vegnir disditga per la fin d'ina perioda d'uffizi, observond in termin da disditga dad 1 onn.

² Sch'i n'exista betg ina perioda d'uffizi limitada, po il garant uffizial disdir la garanzia mintgamai per la fin dal 4. onn suenter l'entrada en uffizi, observond in termin da disditga dad 1 onn.

³ Sch'in garant surpiglia ina garanzia per servetschs publics per in temp illimità, ha el il medem dretg da disditga sco il garant uffizial en cas d'ina perioda d'uffizi illimitada.

⁴ Cunvegnas cuntrarias restan resalvadas.

Ventginavel titel: Gieu e scumessa

A. Pretensiuns senza dretg da purtar plant

Art. 513

¹ Il gieu e la scumessa na dattan betg in dretg da far pretensiuns.

² Il medem vala per emprests da daners e per pajaments anticipads che vegnan fatgs sapientivamain per als duvrar per gieus e per scumessas sco er per fatschentas differenzialas e per fatschentas da furniziun concernent rauba u valurs da bursa che han il caracter d'in gieu u d'ina scumessa.

B. Renconuschientscha da debits e pajament voluntar

Art. 514

¹ Ina renconuschientscha da debits u in'obligaziun tras ina cambiala per cuvrir summas da gieus u da scumessas na po betg vegnir fatga valair, malgrà ch'ella è vegnida consegnada; resalvads èn ils dretgs che terzas persunas da buna fai han concernent las vaglias.

² In pajament che vegn prestà voluntarmain po mo vegnir pretendì enavos, sche l'execuziun dal gieu u da la scumessa tenor plan è vegnida impedida per casualitad u tras il retschavider u sche quel è sa fatg culpabel d'ina malonestadad.

C. Lottarias u trair la sort

Art. 515

¹ Da lottarias u da trair la sort naschan pretensiuns mo, sche talas acziuns èn vegnidas permessas da l'autoritad cumpetenta.

² Sche questa permissiun manca, vegn ina tala pretensiun tractada tenor las disposiziuns davart ils debits da gieu.

³ Lottarias e contracts da trair la sort ch'èn permess a l'exteriur giaudan ina protecziun legala en Svizra mo, sche l'autoritad svizra cumpetenta ha permess la vendita dals numers da lottaria e da las bistgettas.

D. Gieu en bancas da gieu, emprests da daners da bancas da gieu

Art. 515a²⁷⁷

Da gieus da fortuna che vegnan fatgs en bancas da gieu naschan pretensiuns accusablas, premess che la banca da gieu saja vegnida approvada da l'autoritad cumpetenta.

²⁷⁷ Integrà tras la cifra 5 da l'agiunta da la LF da bancas da gieu dals 18 da dec. 1998, en vigur dapi il 1. d'avr. 2000 (AS 2000 677; BBl 1997 III 145).

Ventgadusavel titel: Il contract da renta vitalizia ed il vitalizi

A. Contract da renta vitalizia

I. Cuntegn

Art. 516

¹ La renta vitalizia po vegnir constituida sin la vita dal creditur d'ina renta, dal debitur d'ina renta ubain d'ina terza persuna.

² Sch'i manca in conclus precis, vegni supponì ch'ella saja vegnida constituida sin la vita dal creditur d'ina renta.

³ Ina renta vitalizia ch'è vegnida constituida sin la vita dal debitur d'ina renta ubain d'ina terza persuna passa vi sin ils ertavels dal creditur d'ina renta, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter.

II. Furma

Art. 517

Per esser valaivel sto il contract da renta vitalizia vegnir concludì en scrit.

III. Dretgs dal creditur

1. Far valair il dretg

Art. 518

¹ La renta vitalizia sto vegnir pajada mintga mez onn ed ordavant, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter.

² Sche la persuna che ha il dretg da la renta vitalizia mora avant la scadenza da la perioda, per la quala la renta sto vegnir pajada ordavant, ha il debitur da pajar l'entir import.

³ Sch'il debitur da la renta vitalizia fa concurs, po il creditur da la renta vitalizia far valair ses dretgs en furma d'in chapital ch'è egual a quel ch'i duvrass - il mument da la decleraziun da concurs - per constituir la medema renta vitalizia tar ina cassa da rentas solida.

2. Transferibilitad^²⁷⁸

²⁷⁸ Versiun tenor la cifra 6 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1997 (AS 1995 1227; BBl 1991 III 1).

Art. 519

¹ Il creditur da la renta vitalizia po ceder l'execuziun da ses dretgs, nun ch'i saja vegnì concludì insatge auter.

² ...²⁷⁹

²⁷⁹ Abolì tras la cifra 6 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 1994, cun effect dapi il 1. da schan. 1997 (AS 1995 1227; BBl 1991 III 1).

IV. Rentas vitalizias tenor la Lescha federala davart il contract d'assicuranza

Art. 520

Las disposiziuns da questa lescha che concernan il contract da renta vitalizia na vegnan betg applitgadas per contracts da rentas vitalizias ch'èn suttamess a la Lescha federala dals 2 d'avrigl 1908²⁸⁰ davart il contract d'assicuranza; resalvada resta la prescripziun concernent la privaziun dal dretg da survegnir ina renta.

²⁸⁰ SR 221.229.1

B. Contract da vitalizi

IV. Contestaziun e reducziun

Art. 521

¹ Cun il contract da vitalizi s'oblighescha il vitalizià da surdar al vitaliziari ina facultad u singulas valurs da facultad, ed il vitaliziari s'oblighescha da mantegnair e da tgirar il vitalizià uschè ditg ch'el viva.

² Sch'il vitaliziari è vegnì numnà sco ertavel dal vitalizià, è l'act da vitalizi suttamess a las disposiziuns davart il contract d'ierta.

II. Furmaziun

1. Furma

Art. 522

¹ Er sch'ina nominaziun d'ertavels n'è betg colliada cun il contract da vitalizi, sto el - per esser valaivel - vegnir fatg en la medema furma sco il contract d'ierta.

² Sch'il contract vegn fatg cun in institut da vitalizi ch'è renconuschì dal stadi e tenor las cundiziuns ch'èn vegnidas approvadas da l'autoritad cumpetenta, basta la cunvegna en scrit.

2. Garanzia

Art. 523

Sch'il vitalizià ha surdà in bain immobigliar al vitaliziari, ha el - sco in vendider - il dretg da survegnir ina ipoteca legala sin quest bain sco garanzia per sias pretensiuns.

III. Cuntegn

Art. 524

¹ Il vitalizià viva da cuminanza en la chasada dal vitaliziari, e quel è obligà da prestar al vitalizià quai che quel dastga spetgar giustifitgadamain tenor la valur da sia atgna prestaziun e tenor las relaziuns, en las qualas el ha vivì fin ussa.

² Il vitaliziari ha da dar alloschi e dunsena al vitalizià en moda adequata; en cas da malsogna debitescha el al vitalizià la tgira necessaria ed il tractament medicinal.

³ Instituts da vitalizi pon fixar questas prestaziuns en lur reglaments da chasa sco normas da contract ch'èn liantas per tuttas e per tuts; quests reglaments ston vegnir approvads da l'autoritad cumpetenta.

Art. 525

¹ In contract da vitalizi po vegnir contestà da quellas persunas che han in dretg legal da survegnir sustegn dal vitalizià, sche quel sa priva - tras il contract da vitalizi - da la pussaivladad d'ademplir sias obligaziuns da sustegn.

² Empè d'abolir il contract po il derschader obligar il vitaliziari da sustegnair las persunas che han in dretg da survegnir sustegn, cumpensond questas prestaziuns cun quai ch'el debitescha al vitalizià tenor il contract da vitalizi.

³ Resalvads restan plinavant ils plants da reducziun dals ertavels sco er la contestaziun tras ils crediturs.

V. Aboliziun

1. Disditga

Art. 526

¹ Il contract da vitalizi po vegnir disditg da tut temp, observond in termin d'in mez onn, tant dal vitalizià sco er dal vitaliziari, sche - tenor il contract - la prestaziun d'in dad els è - en quai che reguarda sia valur - considerablamain pli gronda che la prestaziun da l'auter e sch'il retschavider da la prestaziun pli gronda na po betg cumprovar che l'auter haja gì l'intent da far ina donaziun.

² Decisiva en quest connex è la proporziun tranter il chapital e la renta vitalizia tenor ils princips d'ina cassa da rentas solida.

³ Las prestaziuns ch'èn gia vegnidas fatgas il mument da la disditga dal contract vegnan restituidas, cumpensond la valur dal chapital ed ils tschains.

2. Aboliziun unilaterala

Art. 527

¹ Tant il vitalizià sco er il vitaliziari po abolir unilateralmain il contract da vitalizi, sche la relaziun è daventada insupportabla pervia da violaziun da las obligaziuns contractualas u sch'igl è - per auters motivs impurtants - daventà smesiradamain difficil u schizunt nunpussaivel da cuntinuar cun il contract.

² Sch'il contract da vitalizi vegn abolì per in tal motiv, ha la partida culpaivla - ultra da restituir las prestaziuns retschavidas - da pajar ina indemnisaziun adequata a la partida senza culpa.

³ Empè dad abolir cumplainamain il contract po il derschader abolir - sin giavisch d'ina partida u d'uffizi - la cuminanza en la chasada e conceder al vitalizià ina renta vitalizia sco cumpensaziun.

3. Mort dal vitaliziari

Art. 528

¹ Sch'il vitaliziari mora, po il vitalizià pretender entaifer 1 onn ch'il contract da vitalizi vegnia abolì.

² En quest cas po el far valair ina pretensiun cunter ils ertavel, sco ch'el avess il dretg da far en cas da concurs dal vitaliziari.

VI. Intransferibilitad, validaziun da pretensiuns en cas da concurs e d'impegnaziun

Art. 529

¹ Il dretg dal vitalizià n'è betg transferibel.

² En cas ch'il vitaliziari fa concurs importa la pretensiun dal vitalizià quella summa, per la quala el pudess acquistar tar ina cassa da rentas solida ina renta vitalizia che correspunda a la valur da las prestaziuns che vegnan debitadas ad el.

³ Sch'i dat ina scussiun sin impegnaziun cunter il vitaliziari, po il vitalizià sa participar a quella per sia pretensiun, e quai senza ch'i saja vegnida fatga ordavant ina scussiun.

Ventgatraisavel titel: La societad simpla

B. Relaziun dals societaris tranter sai

Art. 530

¹ La societad è in contract, cun il qual duas u pliras persunas uneschan lur forzas u lur meds finanzials per cuntanscher ina finamira communabla.

² Ella è ina societad simpla en il senn da quest titel, uschenavant ch'ella n'ha betg il caracter distinctiv d'ina da las autras societads ch'èn regladas da la lescha.

I. Contribuziuns

Art. 531

¹ Mintga societari ha da prestar ina contribuziun, saja quai en furma da daners, da chaussas, da credits u da lavur.

² Ils societaris han da prestar contribuziuns egualas che han da correspunder tenor la spezia e tenor la dimensiun a l'intent concludì da la societad, nun ch'i dettia ina cunvegna cuntraria.

³ Pertutgant il surpigliar la ristga e pertutgant l'obligaziun da dar garanzia vegnan applitgads ils princips dal contract da locaziun, uschenavant ch'il singul societari ha da surlaschar il diever d'ina chaussa, ed ils princips dal contract da cumpra, uschenavant ch'el ha da transferir la proprietad.

II. Gudogn e perdita

1. Repartiziun dal gudogn

Art. 532

Mintga societari è obligà da parter cun ils auters societaris in gudogn che appartegna tenor sia natira a la societad.

2. Participaziun al gudogn ed a la perdita

Art. 533

¹ Mintga societari ha la medema part vi dal gudogn e vi da la perdita, senza resguard da la spezia e da la grondezza da sia contribuziun, nun ch'i dettia ina cunvegna cuntraria.

² Sch'igl è vegnida concludida mo la part vi dal gudogn u mo la part vi da la perdita, vala quest conclus per tuts dus cas.

³ La cunvegna ch'in societari, che ha da contribuir lavur per l'intent cuminaivel, duaja avair part mo vi dal gudogn, ma betg vi da la perdita, è valaivla.

III. Conclus da la societad

Art. 534

¹ Ils conclus da la societad vegnan prendids cun il consentiment da tut ils societaris.

² Sch'il contract prevesa ina maioritad da las vuschs, correspunda quella a la pluralitad da las persunas.

IV. Gestiun

Art. 535

¹ La gestiun po vegnir ademplida da tut ils societaris, nun ch'ella saja vegnida surdada tras contract u tras conclus exclusivamain ad in u a plirs societaris u a terzas persunas.

² Sche la gestiun po vegnir ademplida u da tuts u da plirs societaris, po mintgin dad els agir senza la cooperaziun dals auters; mintgin dals auters societaris che ha il dretg d'ademplir la gestiun ha dentant il dretg - faschond opposiziun - d'impedir quest agir, avant che quel saja cumplenì.

³ Per nominar in mandatari general e per far acts giuridics che surpassan la gestiun ordinaria da las fatschentas cuminaivlas dovri il consentiment da tut ils societaris, nun ch'i smanatschia in privel tras il retardament.

V. Responsabladad tranter sai

1. Scumond da concurrenza

Art. 536

Nagins dals societaris na dastgan far fatschentas per lur avantatg persunal che impedeschan u che pregiuditgeschan l'intent da la societad.

2. Expensas, obligaziuns e prestaziuns dals societaris

Art. 537

¹ Sch'in dals societaris ha fatg expensas u sch'el ha surpiglià obligaziuns per fatschentas da la societad e sch'el ha chaschunà perditas che stattan en in connex direct cun sia gestiun u sch'el ha chaschunà ristgas che n'èn betg separablas da la gestiun, ston ils auters societaris star buns per el.

² Per daners ch'il societari dat sco anticipaziun po el pretender tschains a partir dal di ch'el ha dà quels.

³ El n'ha percunter betg il dretg da pretender ina bunificaziun per sias stentas persunalas.

3. Mesira dal quità duaivel

Art. 538

¹ Mintga societari è obligà d'applitgar quella premura e quel quità per las fatschentas da la societad ch'el impunda per sias atgnas fatschentas.

² El stat bun vers ils ulteriurs societaris per il donn ch'el ha chaschunà per sia culpa, senza pudair cumpensar quel cun ils avantatgs ch'el ha procurà a la societad cun autras chaschuns.

³ Il societari che ademplescha la gestiun e che survegn ina bunificaziun per sia lavur stat bun tenor las disposiziuns davart il mandat.

VI. Retratga e restricziun da la gestiun

Art. 539

¹ La cumpetenza d'ademplir la gestiun ch'è vegnida surdada ad in societari en il contract da societad na dastga ni vegnir retratga ni vegnir restrenschida dals auters societaris senza motivs impurtants.

² Sch'igl èn avant maun motivs impurtants, po la cumpetenza d'ademplir la gestiun vegnir retratga da mintgin dals societaris er alura, sch'il contract da societad dispona insatge auter.

³ In motiv è en spezial avant maun, sche quel che ademplescha la gestiun è sa fatg culpabel d'ina greva violaziun da sias obligaziuns u sch'el ha pers l'abilitad d'ademplir la gestiun bain ed en urden.

VII. Societaris ch'èn autorisads e che n'èn betg autorisads d'ademplir la gestiun

2. Invista da las fatschentas da la societad

Art. 540

¹ Sch'i n'è betg previs insatge auter en las disposiziuns da quest titel u en il contract da societad, vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat per la relaziun tranter il societari che ademplescha la gestiun ed ils auters societaris.

² Sch'in societari che n'ha betg il dretg d'ademplir la gestiun, procura fatschentas da la societad u sch'in societari che ha il dretg d'ademplir la gestiun surpassa sias cumpetenzas, vegnan applitgadas las disposiziuns davart la gestiun senza mandat.

Art. 541

¹ Il societari ch'è exclus da la gestiun ha il dretg da s'infurmar persunalmain davart l'andament da las fatschentas da la societad, da prender invista dals cudeschs da fatschenta e dals palpiris da la societad e da far per sasez ina survista davart il stadi da la facultad cuminaivla.

² Ina cunvegna cuntraria è nunvalaivla.

VIII. Admissiun da novs societaris e participaziun da terzas persunas

Art. 542

¹ In societari na po betg admetter ina terza persuna en la societad senza il consentiment dals auters societaris.

² Sch'in societari lascha sa participar ina terza persuna vi da sia part u sch'el ceda a quella sia part, na daventa questa terza persuna betg associada cun ils auters e na survegn en spezial betg il dretg da prender invista da las fatschentas da la societad.

C. Relaziun dals societaris vers terzas persunas

I. Represchentanza

Art. 543

¹ Sch'in societari fa fatschentas cun ina terza persuna sin quint da la fatschenta, dentant en ses agen num, daventa el sulet debitur u creditur vers questa terza persuna.

² Sch'in societari fa fatschentas cun ina terza persuna en num da la societad u en num da tut ils societaris, daventan ils ulteriurs societaris debiturs u crediturs vers questa terza persuna mo uschenavant che quai correspunda a las disposiziuns da la represchentanza.

³ In'autorisaziun dal singul societari, da represchentar la societad u tut ils societaris vers terzas persunas vegn supponida, uschespert che la gestiun è vegnida confidada ad el.

II. Effect da la represchentanza

Art. 544

¹ Chaussas, dretgs reals u pretensiuns ch'èn vegnids transferids a la societad u ch'èn vegnids acquistads per la societad, tutgan cuminaivlamain als societaris a norma dal contract da societad.

² Per lur satisfacziun pon ils crediturs d'in societari far valair lur dretgs mo per la part da liquidaziun da lur debitur, nun ch'il contract da societad disponia autramain.

³ Sch'ils societaris han surpiglià cuminaivlamain u tras represchentanza obligaziuns vers ina terza persuna, stattan els buns solidaricamain vers quella, cun la resalva d'ina cunvegna cuntraria.

D. Finiziun da la societad

I. Motivs da dissoluziun

2. Societad da durada illimitada

Art. 545

¹ La societad vegn dissolvida:

1.: sche la finamira, per la quala ella è vegnida fundada, è cuntanschida u sch'igl è daventà nunpussaivel da la cuntanscher;
2.: sch'in societari mora e sch'i n'è betg vegnì concludì gia ordavant per quest cas, che la societad duaja vegnir cuntinuada cun ils ertavels;
3.²⁸¹: sche la part da liquidaziun d'in societari è l'object d'ina utilisaziun sfurzada u sch'in societari fa concurs e vegn mess sut curatella cumplessiva;
4.: tras ina cunvegna reciproca;
5.: sch'il temp è scadì, per il qual la societad è vegnida fundada;
6.: tras la disditga d'in dals societaris, sch'ina tala disditga è resalvada en il contract da societad u sche la societad è vegnida fundada per ina durada illimitada u per il temp da vita d'in dals societaris;
7.: tras la sentenzia da la dretgira²⁸², sche la societad duai vegnir dissolvida per in motiv impurtant.

² Per motivs impurtants po la dissoluziun da la societad vegnir pretendida avant che la durada dal contract è scadida u, sch'il contract è vegnì fatg per ina durada illimitada, senza ina disditga precedenta.

²⁸¹ Versiun tenor la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

²⁸² Expressiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617). Questa midada è vegnida fatga en las disposiziuns numnadas en la AS.

Art. 546

¹ Sche la societad è vegnida fundada per ina durada illimitada u per il temp da vita d'in dals societaris, po mintga societari disdir il contract, observond in termin da disditga da 6 mais.

² La disditga duai dentant vegnir fatga en buna fai e betg da temp maladattà e dastga vegnir fatga mo per la fin d'in onn da gestiun per il cas ch'igl èn previs rendaquints annuals.

³ Sch'ina societad ch'è vegnida fundada per in tschert temp vegn cuntinuada taciturnamain, suenter che quest temp è scadì, vala ella sco renovada per in temp illimità.

II. Effect da la dissoluziun per la gestiun

Art. 547

¹ Sche la societad vegn dissolvida en autra moda che tras disditga, exista vinavant la cumpetenza d'in societari d'ademplir la gestiun en sia favur, fin ch'el vegn a savair da la dissoluziun u ch'el stuess vegnir a savair da tala cun far l'attenziun duaivla.

² Sche la societad vegn dissolvida tras la mort d'in societari, ha l'ertavel da quel d'annunziar immediatamain il mortori als auters societaris e da cuntinuar en buna fai cun la gestiun da las fatschentas che ses testader sto far, fin ch'ins ha prendì las mesiras necessarias.

³ Ils auters societaris han perentant da cuntinuar en medema moda e maniera cun la gestiun da las fatschentas.

III. Liquidaziun

1. Tractament dals apports

Art. 548

¹ En cas da la liquidaziun, ch'ils societaris han da far suenter che la societad è vegnida dissolvida, na vegnan las chaussas ch'in societari a appurtà sco proprietad en la societad betg restituidas ad el.

² El ha dentant il dretg sin il pretsch, per il qual ils apports èn vegnids surpigliads.

³ Sch'in tal pretsch n'è betg vegnì determinà, po el pretender la valur che las chaussas avevan il mument ch'ellas èn vegnidas appurtadas.

2. Repartiziun dal surpli e dal deficit

Art. 549

¹ Sch'i resta in surpli suenter la deducziun dals debits cuminaivels, suenter la cumpensaziun da las expensas e da las anticipaziuns als singuls societaris e suenter la restituziun dals imports da facultad, sto quest surpli vegnir repartì tranter ils societaris sco gudogn.

² Sche la facultad cuminaivla na basta betg - suenter ch'ils debits èn vegnids pajads e suenter che las expensas e che las anticipaziuns èn vegnidas cumpensadas - per restituir ils imports da facultad ch'èn vegnids appurtads, han ils societaris da purtar questas mancanzas sco deficit.

3. Proceder tar la liquidaziun

Art. 550

¹ La liquidaziun che suonda la dissoluziun da la societad sto vegnir fatga da tut ils societaris en moda cuminaivla, inclusiv quels ch'èn stads exclus da la gestiun.

² Sch'il contract da societad ha però pertutgà mo tschertas singulas fatschentas ch'in dals societaris ha gì da procurar en ses agen num sin quint da la societad, ha quel da liquidar sulet questas fatschentas er suenter che la societad è vegnida dissolvida, ed ha da render quint als ulteriurs societaris.

IV. Responsabladad vers terzas persunas

Art. 551

La dissoluziun da la societad na mida nagut vi da las obligaziuns ch'èn vegnidas surpigliadas vers terzas persunas.

Terza partiziun:²⁸³ Las societads commerzialas e l'associaziun

²⁸³ Versiun tenor la LF dals 18 da dec. 1936, en vigur dapi il 1. da fan. 1937 (AS 53 185; BBl 1928 I 205, 1932 I 217). Guardar disp. fin. e trans. dals titels XXIV-XXXIII a la fin dal DO.

Ventgaquatteravel titel: La societad collectiva

Emprim chapitel: Noziun e constituziun

A. Societad commerziala

Art. 552

¹ La societad collectiva è ina societad, en la quala duas u pliras persunas natiralas s'uneschan sut ina firma communabla cun l'intent da far commerzi, da manar ina fabrica u da manar in'autra interpresa en furma commerziala, e quai senza restrenscher lur responsabladad vers ils crediturs da la societad.

² Ils societaris ston laschar inscriver la societad en il register da commerzi.

B. Societad betg commerziala

Art. 553

Sch'ina tala societad maina ina interpresa en furma betg commerziala, exista ella sco societad collectiva pir a partir dal mument ch'ella sa lascha inscriver en il register da commerzi.

C. Inscripziun en il register da commerzi

I. Lieu

Art. 554²⁸⁴

La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch'ella ha sia sedia.

²⁸⁴ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

II. Represchentanza

Art. 555

En il register da commerzi pon vegnir inscrittas mo talas disposiziuns davart la represchentanza da la societad, las qualas restrenschan la represchentanza ad in u a singuls societaris ubain ad in societari en cuminanza cun auters societaris u en cuminanza cun procurists.

III. Pretensiuns formalas

Art. 556

¹ L'annunzia dals fatgs che ston vegnir inscrits u l'annunzia da lur midada sto vegnir suttascritta persunalmain da tut ils societaris tar l'uffizi dal register da commerzi u vegnir inoltrada en scrit cun suttascripziuns legalisadas.

² Ils societaris che duain represchentar la societad han da dar persunalmain la suttascripziun da la firma e lur atgna suttascripziun tar l'uffizi dal register da commerzi u d'inoltrar las suttascripziuns en furma legalisada.

Segund chapitel: Relaziun dals societaris tranter sai

A. Libertad contractuala, renviament a la societad simpla

Art. 557

¹ La relaziun giuridica dals societaris tranter sai è determinada en emprima lingia tras il contract da societad.

² Sch'il contract na dispona betg autramain, vegnan applitgadas las prescripziuns davart la societad simpla, cun resalva da las divergenzas che resultan tras las suandantas disposiziuns.

B. Rendaquint^²⁸⁵

²⁸⁵ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 558

¹ Per mintga onn da gestiun sto - sin basa dal quint annual - vegnir eruì il gudogn u la perdita e vegnir calculada la quota da mintga societari.²⁸⁶

² A mintga societari dastgan vegnir bunifitgads ils tschains per sia quota da chapital tenor il contract, er sche questa quota è sa reducida tras la perdita da l'onn da gestiun. Sch'il contract na dispona betg autramain, importa il tschains 4 pertschient.

³ Eruind il gudogn e la perdita vegn in onurari, ch'è fixà contractualmain per la lavur d'in societari, tractà sco debit da la societad.

²⁸⁶ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

C. Dretg sin il gudogn, sin ils tschains e sin ils onuraris

Art. 559

¹ Mintga societari ha il dretg da prender or da la cassa da la societad il gudogn, ils tschains ed ils onuraris da l'onn da gestiun scadì.

² Sch'il contract prevesa quai, dastgan ils tschains ed ils onuraris vegnir retratgs gia durant l'onn da gestiun, ils gudogns percunter pir suenter l'approvaziun dal rapport da gestiun.²⁸⁷

³ Ils gudogns, ils tschains ed ils onuraris ch'in societari na retira betg, vegnan agiuntads a sia quota da chapital suenter l'approvaziun dal rapport da gestiun, nun ch'in auter societari fetschia objecziuns cunter quai.²⁸⁸

²⁸⁷ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

²⁸⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

D. Perditas

Art. 560

¹ Sche la quota da chapital è vegnida reducida tras perditas, mantegna il societari ses dretg da retrair ils onuraris ed ils tschains che ston vegnir calculads sin basa da la quota da chapital reducida; ina quota dal gudogn dastga dentant pir puspè vegnir pajada, cur che la reducziun ch'è resultada tras la perdita, è gulivada.

² Ils societaris n'èn betg obligads da pajar apports pli auts che quai ch'il contract prevesa, ubain da cumplettar lur apports, sche quels èn sa reducids tras la perdita.

E. Scumond da concurrenza

Art. 561

Senza il consentiment dals ulteriurs societaris na dastga in societari - en la branscha da la societad - ni far fatschentas per agen quint u per quint da terzas persunas ni sa participar ad in'autra interpresa sco societari cun responsabladad illimitada, sco commanditari u sco commember d'ina societad cun responsabladad limitada.

Terz chapitel: Relaziun da la societad vers terzas persunas

IV. Procura e mandat commerzial

Art. 562

Sut ses num po la societad acquistar dretgs e surpigliar obligaziuns, purtar plant e vegnir accusada davant dretgira.

B. Represchentanza

I. Princip

Art. 563

Sch'il register da commerzi na cuntegna naginas inscripziuns cuntrarias, han terzas persunas da buna fai il dretg da supponer che mintga singul societari saja autorisà da represchentar la societad.

II. Extensiun

Art. 564

¹ Ils societaris ch'èn autorisads da represchentar la societad han il dretg da far en num da la societad tut ils acts giuridics che pon vegnir cumpigliads da l'intent da la societad.

² Clausulas che limitassan l'extensiun da l'autorisaziun da represchentanza n'han nagin effect vers terzas persunas da buna fai.

III. Retratga

Art. 565

¹ L'autorisaziun da represchentanza po vegnir retratga d'in societari per motivs impurtants.

² Sin dumonda d'in societari che fa valair vardaivlamain tals motivs po la dretgira retrair provisoricamain l'autorisaziun da represchentanza, sch'in privel smanatscha. Questa disposiziun giudiziala sto vegnir inscritta en il register da commerzi.

Art. 566

Igl è pussaivel da dar la procura e da conceder in mandat commerzial per manar l'entira interpresa mo cun il consentiment da tut ils societaris ch'èn autorisads da represchentar la societad, ma mintgin dad els po revocar efficaziamain la procura u in mandat commerzial visavi terzas persunas.

V. Acts giuridics e responsabladad per acts illegals

Art. 567

¹ La societad acquista dretgs e surpiglia obligaziuns tras ils acts giuridics che vegnan concludids en ses num tras in societari ch'è autorisà da represchentar la societad.

² I basta che l'intenziun d'agir per la societad resultia tras las circumstanzas.

³ La societad è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch'in societari commetta, exequind sias fatschentas.

C. Posiziun dals crediturs da la societad

I. Responsabladad dals societaris

Art. 568

¹ Ils societaris stattan buns solidaricamain e cun tut lur facultad per tut las obligaziuns da la societad.

² Ina cunvegna cuntraria tranter ils societaris n'ha nagin effect vers terzas persunas.

³ Il singul societari po dentant, er suenter sia extrada da la societad, vegnir accusà persunalmain per debits da la societad pir, sch'el sez ha fatg concurs, sche la societad è vegnida dissolvida u sche la societad è vegnida stumada senza success. La responsabladad dal societari sin basa d'ina garanzia solidarica ch'è vegnida surpigliada a favur da la societad resta resalvada.

II. Responsabladad da novs societaris

Art. 569

¹ Tgi che sa participescha ad ina societad collectiva, è responsabel solidaricamain cun ils ulteriurs societaris sco er cun sia entira facultad er per las obligaziuns da la societad ch'existivan gia avant sia participaziun.

² Ina cunvegna cuntraria tranter ils societaris n'ha nagin effect vers terzas persunas.

III. Concurs da la societad

Art. 570

¹ Ils crediturs da la societad han il dretg da vegnir cuntentads or da la facultad da la societad, cun exclusiun dals crediturs privats dals singuls societaris.

² Ils societaris na pon betg sa participar al concurs sco crediturs per far valair lur apports da chapital e lur tschains currents, bain dentant per far valair lur pretensiuns sin ils tschains scadids, sin ils onuraris u sin las expensas fatgas en l'interess da la societad.

IV. Concurs da la societad e dals societaris

Art. 571

¹ Il concurs da la societad n'ha chaschuna betg il concurs dals singuls societaris.

² Medemamain na chaschuna il concurs d'in societari betg il concurs da la societad.

³ En cas d'in concurs dal singul societari sa drizzan ils dretgs dals crediturs da la societad tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889²⁸⁹ davart scussiun e concurs.

²⁸⁹ SR 281.1

D. Posiziun dal creditur privat d'in societari

Art. 572

¹ Ils crediturs privats d'ina societari n'han betg il dretg da recurrer a la facultad da la societad per survegnir pajaments u garanzias.

² En l'execuziun sfurzada han els mo il dretg sin ils tschains, sin ils onuraris, sin il gudogn e sin las quotas da liquidaziun che tutgan al debitur sin basa dal contract da societad.

E. Cumpensaziun

Art. 573

¹ Il debitur da la societad na po betg cumpensar ina pretensiun da la societad cun ina pretensiun ch'el ha cunter in singul societari.

² Medemamain na po in societari betg cumpensar ina pretensiun da ses creditur cun ina pretensiun che ses creditur debitescha a la societad.

³ Sch'in creditur da la societad è percunter a medem temp debitur privat d'in societari, è admessa la cumpensaziun tant a favur dal creditur da la societad sco er a favur dal societari, uschespert ch'il societari po vegnir accusà persunalmain per in debit da la societad.

Quart chapitel: Dissoluziun da la societad ed extrada dals societaris

B. Disditga tras ils crediturs d'in societari

Art. 574

¹ La societad vegn dissolvida tras la decleraziun dal concurs. Per la dissoluziun valan dal rest las disposiziuns davart la societad simpla, nun ch'i resultia insatge auter tras las prescripziuns da quest titel.

² Ils societaris han d'annunziar la dissoluziun a l'uffizi dal register da commerzi, cun excepziun dal cas da concurs.

³ Sch'igl è vegnì fatg in plant sin dissoluziun da la societad, po la dretgira ordinar mesiras preventivas sin dumonda d'ina partida.

Art. 575

¹ Sch'in societari ha fatg concurs, po l'administraziun dal concurs - observond in termin da disditga d'almain 6 mais - pretender che la societad vegnia dissolvida, e quai er sche la societad è vegnida fundada per in temp limità.

² Il medem dretg ha il creditur d'in societari, sche quest creditur ha impegnà la quota da liquidaziun dal societari.

³ Uschè ditg che la dissoluziun n'è betg inscritta en il register da commerzi, pon la societad u ils ulteriurs societaris dentant evitar l'effect d'ina tala disditga cun cuntentar la massa da concurs u il creditur stumant.

C. Extrada da societaris

I. Cunvegna

Art. 576

Sch'ils societaris èn sa cunvegnids avant la dissoluziun da cuntinuar cun la societad malgrà l'extrada d'in u da plirs societaris, finescha la societad mo per ils extrants; dal rest exista ella vinavant cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns da fin ussa.

II. Exclusiun tras la dretgira

Art. 577

Sche la dissoluziun da la societad pudess vegnir pretendida per motivs impurtants e sche quests motivs sa chattan en emprima lingia en la persuna d'in u da plirs societaris, po la dretgira pronunziar lur exclusiun, ordinond che lur quotas vi da la facultad da la societad vegnian pajadas or, premess che tut ils ulteriurs societaris pretendian quai.

III. Exclusiun tras ils ulteriurs societaris

Art. 578

Sch'in societari fa concurs u sch'in da ses crediturs, che ha impegnà sia quota da liquidaziun, pretenda che la societad vegnia dissolvida, pon ils ulteriurs societaris l'excluder da la societad e pajar or sia quota vi da la facultad da la societad.

IV. En cas da dus societaris

Art. 579

¹ Sche la societad sa cumpona mo da dus societaris, po quel che n'ha chaschunà nagins motivs per dissolver la societad, cuntinuar cun la fatschenta sut las medemas premissas e pajar or a l'auter societari sia quota vi da la facultad da la societad.

² La dretgira po disponer il medem, sche la dissoluziun vegn pretendida per in motiv che sa chatta en emprima lingia en la persuna dad in dals societaris.

V. Fixaziun da l'import

Art. 580

¹ L'import che tutga al societari extrant vegn fixà en ina cunvegna.

² Sch'il contract da societad na cuntegna naginas disposiziuns correspundentas e sche las partidas na vegnan betg da sa cunvegnir, fixescha la dretgira l'import, resguardond la situaziun finanziala da la societad il mument da l'extrada ed in'eventuala culpa dal societari extrant.

VI. Inscripziun

Art. 581

L'extrada d'in societari sco er la cuntinuaziun da la fatschenta tras in societari ston vegnir inscrittas en il register da commerzi.

D. Mancanzas en l'organisaziun da la societad

Art. 581a²⁹⁰

En cas da mancanzas en l'organisaziun prescritta per la societad collectiva èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

²⁹⁰ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

Tschintgavel chapitel: Liquidaziun

C. Represchentanza d'ertavels

Art. 582

Suenter la dissoluziun da la societad ha lieu sia liquidaziun tenor las suandantas prescripziuns, nun ch'ils societaris hajan fixà in'autra regulaziun per far la repartiziun u nun che la societad haja fatg concurs.

B. Liquidaturs

Art. 583

¹ La liquidaziun vegn fatga dals societaris ch'èn autorisads da represchentar la societad, uschenavant ch'i n'existan nagins impediments en lur persuna ed uschenavant ch'ils societaris na sa cunvegnan betg da designar auters liquidaturs.

² Sin dumonda d'in societari e per motivs impurtants po la dretgira revocar ils liquidaturs e numnar auters.

³ Ils liquidaturs ston vegnir inscrits en il register da commerzi, e quai er sche lur designaziun na mida betg la represchentanza existenta da la societad.

Art. 584

Ils ertavels d'in societari han da designar in represchentant communabel per la liquidaziun.

D. Dretgs ed obligaziuns dals liquidaturs

Art. 585

¹ Ils liquidaturs ston terminar las fatschentas currentas, ademplir las obligaziuns da la societad dissolvida, incassar las pretensiuns e - sche quai è necessari per far la repartiziun - vender la facultad da la societad.

² Els ston represchentar la societad en ils acts giuridics che tutgan tar la liquidaziun e pon far process, enclegientschas e contracts da cumpromiss e - sche quai è necessari per la liquidaziun - far novas fatschentas per la societad.

³ Sch'in societari s'oppona cunter ina vendita en bloc ch'è vegnida concludida dals liquidaturs, cunter la refusa d'ina tala vendita u cunter ina tscherta moda e maniera d'alienar bains immobigliars, decida la dretgira sin dumonda da quest societari.

⁴ La societad è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch'in liquidatur commetta, exequind sias fatschentas.

E. Repartiziun provisorica

Art. 586

¹ Ils daners e las valurs ch'i na dovra betg durant la liquidaziun vegnan repartids provisoricamain tranter ils societaris a quint da la quota da liquidaziun definitiva.

² Per cuvrir obligaziuns dispitaivlas u obligaziuns che n'èn betg anc da pajar, ston vegnir retegnids ils meds necessaris.

F. Regulaziun dals quints

I. Bilantscha

Art. 587

¹ Al cumenzament da la liquidaziun han ils liquidaturs da far ina bilantscha.

² En cas ch'ina liquidaziun dura pli ditg, sto vegnir fatga mintga onn ina clusiun intermediara²⁹¹.

²⁹¹ Expressiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399). Questa midada è vegnida fatga en las disposiziuns numnadas en la AS.

II. Restituziun dal chapital e repartiziun dal surpli

Art. 588

¹ La facultad che resta suenter l'amortisaziun dals debits vegn duvrada l'emprim per restituir il chapital als societaris ed alura per pajar ils tschains per la durada da la liquidaziun.

² In surpli sto vegnir repartì tranter ils societaris tenor las prescripziuns davart la participaziun al gudogn.

G. Extincziun en il register da commerzi

Art. 589

Cur che la liquidaziun è finida, han ils liquidaturs da procurar che la firma vegnia stizzada en il register da commerzi.

H. Conservaziun dals cudeschs e dals documents

Art. 590

¹ Durant 10 onns suenter che la firma è vegnida stizzada en il register da commerzi vegnan ils cudeschs ed ils documents da la societad dissolvida conservads en in lieu che vegn designà dals societaris u - sche quels na vegnan betg da sa cunvegnir - en in lieu che vegn designà da l'uffizi dal register da commerzi.

² Ils societaris sco er lur ertavels mantegnan il dretg da prender invista dals cudeschs e dals documents.

Sisavel chapitel: Surannaziun

A. Object e termin

Art. 591

¹ Las pretensiuns dals crediturs da la societad cunter in societari per obligaziuns da la societad suranneschan entaifer 5 onns, suenter che sia extrada u suenter che la dissoluziun da la societad è vegnida publitgada en il Fegl uffizial svizzer da commerzi, nun ch'i valia in termin da surannaziun pli curt pervia da la natira da la pretensiun.

² Sche la pretensiun sto vegnir pajada pir suenter questa publicaziun, cumenza la surannaziun il mument che la pretensiun sto vegnir pajada.

³ Questa surannaziun na vegn betg applitgada per pretensiuns dals societaris tranter sai.

B. Cas spezials

Art. 592

¹ La surannaziun da 5 onns na po betg vegnir fatga valair cunter il creditur che vul vegnir cuntentà sulettamain or da la facultad da la societad che n'è betg repartida.

² Sch'in societari surpiglia la fatschenta cun las activas e cun las passivas, na po el betg far valair la surannaziun da 5 onns cunter ils crediturs. Per ils societaris extrads vegn il termin da 5 onns percunter remplazzà tras il termin da 3 onns tenor ils princips da la surpigliada da debits; il medem vala, sch'ina terza persuna surpiglia la fatschenta cun las activas e cun las passivas.²⁹²

²⁹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Interrupziun

Art. 593

L'interrupziun da la surannaziun cunter la societad ch'exista vinavant u cunter in auter societari na po betg interrumper la surannaziun cunter in societari extrà.

Ventgatschintgavel titel: La societad commanditara

Emprim chapitel: Noziun e constituziun

A. Societad commerziala

Art. 594

¹ En ina societad commanditara s'uneschan duas u pliras persunas sut ina firma communabla cun l'intent da far commerzi, da manar ina fabrica u da manar in'autra interpresa en furma commerziala, e quai uschia che almain in commember è responsabel illimitadamain, entant che in u plirs auters commembers èn responsabels sco commanditaris mo fin a l'import d'in tschert apport da facultad, numnà summa commanditara.

² Mo persunas natiralas pon esser societaris cun responsabladad illimitada; percunter pon er persunas giuridicas e societads commerzialas esser commanditaris.

³ Ils societaris ston laschar inscriver la societad en il register da commerzi.

B. Societad betg commerziala

Art. 595

Sch'ina tala societad maina ina interpresa en furma betg commerziala, exista ella sco societad commanditara pir a partir dal mument ch'ella sa lascha inscriver en il register da commerzi.

C. Inscripziun en il register da commerzi

I. Lieu ed apport en natiralias^²⁹³

²⁹³ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 596

¹ La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch'ella ha sia sedia.²⁹⁴

² ...²⁹⁵

³ Sche la summa commanditara na duai betg vegnir pajada en daner blut u duai vegnir pajada mo per part en daner blut, ston l'apport en natiralias e la valur attribuida vegnir designads expressivamain en l'annunzia e vegnir inscrits en il register da commerzi.

²⁹⁴ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

²⁹⁵ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

II. Pretensiuns formalas

Art. 597

¹ L'annunzia dals fatgs che ston vegnir inscrits u l'annunzia da lur midada sto vegnir suttascritta da tut ils societaris tar l'uffizi dal register da commerzi u vegnir inoltrada en scrit cun suttascripziuns legalisadas.

² Ils societaris cun responsabladad illimitada che duain represchentar la societad han da dar persunalmain la suttascripziun da la firma e lur atgna suttascripziun tar l'uffizi dal register da commerzi u d'inoltrar las suttascripziuns en furma legalisada.

Segund chapitel: Relaziun dals societaris tranter sai

A. Libertad contractuala. Renviament a la societad collectiva

Art. 598

¹ La relaziun giuridica dals societaris tranter sai è determinada en emprima lingia tras il contract da societad.

² Sch'il contract na dispona betg autramain, vegnan applitgadas las prescripziuns davart la societad collectiva, cun resalva da las divergenzas che resultan tras las suandantas disposiziuns.

B. Gestiun

Art. 599

La gestiun da la societad vegn procurada dal societari u dals societaris cun responsabladad illimitada.

C. Posiziun dal commanditari

Art. 600

¹ Il commanditari n'è - sco tal - ni autorisà ni obligà da manar las fatschentas da la societad.

² El n'è er betg autorisà da far opposiziun cunter in act da la gestiun da la societad, sche quest act appartegna al manaschi ordinari da la societad.

³ El ha il dretg da pretender ina copia dal quint economic e da la bilantscha e da controllar lur correctadad, prendend invista dals cudeschs da fatschenta e da las quittanzas da cudeschaziun, ubain da laschar controllar lur correctadad tras in expert independent; en cas da dispita designescha il derschader l'expert.²⁹⁶

²⁹⁶ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

D. Participaziun al gudogn ed a la perdita

Art. 601

¹ Il commanditari ha da surpigliar ina perdita fin maximalmain a l'import da sia summa commanditara.

² Sch'i manca ina cunvegna che regla la participaziun dal commanditari al gudogn ed a la perdita, decida la dretgira en chaussa tenor appreziar.

³ Sche la summa commanditara n'è betg vegnida pajada cumplainamain u sch'ella è vegnida reducida posteriuramain, dastgan ils tschains, ils gudogns ed eventuals onuraris vegnir agiuntads ad ella mo, fin ch'ella ha puspè cuntanschì ses import cumplain.

Terz chapitel: Relaziun da la societad vers terzas persunas

C. Responsabladad dal societari cun responsabladad illimitada

Art. 602

Sut ses num po la societad acquistar dretgs e surpigliar obligaziuns, purtar plant e vegnir accusada davant dretgira.

B. Represchentanza

Art. 603

La societad vegn represchentada tras il societari u tras ils societaris cun responsabladad illimitada tenor las prescripziuns che valan per la societad collectiva.

Art. 604

Il societari cun responsabladad illimitada po vegnir accusà persunalmain per in debit da la societad pir, sche la societad è vegnida dissolvida u sche la societad è vegnida stumada senza success.

D. Responsabladad dal commanditari

I. Fatschentas per la societad

Art. 605

Sch'il commanditari fa fatschentas per la societad senza declerar expressivamain ch'el ageschia mo sco procurist u sco mandatari, è el responsabel per questas fatschentas vers terzas persunas sco in societari cun responsabladad illimitada.

II. Mancanza da l'inscripziun

Art. 606

Sche la societad ha fatg fatschentas avant che s'inscriver en il register da commerzi, è il commanditari responsabel per las obligaziuns ch'èn resultadas fin a l'inscripziun vers terzas persunas sco in societari cun responsabladad illimitada, nun ch'el cumprovia che las terzas persunas enconuschevan la limitaziun da sia responsabladad.

III. ...

Art. 607²⁹⁷

²⁹⁷ Abolì tras la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da fan. 2016 (AS 2016 1507; BBl 2014 9305).

IV. Extensiun da la responsabladad

Art. 608

¹ Il commanditari è responsabel vers terzas persunas cun la summa commanditara ch'è inscritta en il register da commerzi.

² Sch'el sez ha communitgà a terzas persunas ina summa commanditara pli auta u sche la societad ha fatg quai cun sia enconuschientscha, è el responsabel fin a quest import.

³ Ils crediturs han il dretg da cumprovar che la valur ch'è vegnida attribuida ad apports en natiralias na correspundia betg a lur valur reala il mument ch'els èn vegnids appurtads en la societad.

V. Reducziun da la summa commanditara

Art. 609

¹ Sch'il commanditari reducescha - tras ina cunvegna cun ils ulteriurs societaris u tras retratgas - la summa commanditara ch'è inscritta en il register da commerzi u ch'è vegnida communitgada en autra moda, ha questa midada in effect sin terzas persunas pir, cur ch'ella è vegnida inscritta en il register da commerzi ed è vegnida publitgada.

² Per las obligaziuns ch'èn resultadas avant questa communicaziun resta il commanditari responsabel cun l'entira summa commanditara.

VI. Dretg dals crediturs da purtar plant

Art. 610

¹ Durant che la societad exista, n'han ils crediturs da la societad betg il dretg da purtar plant cunter il commanditari.

² Sche la societad vegn dissolvida, pon ils crediturs, ils liquidaturs u l'administraziun da concurs pretender che la summa commanditara vegnia agiuntada a la massa da liquidaziun u da concurs, uschenavant ch'ella n'è betg anc vegnida pajada u uschenavant ch'ella è puspè vegnida restituida al commanditari.

VII. Retratga da tschains e da gudogns

Art. 611

¹ Il commanditari ha mo il dretg da retrair tschains e gudogns, uschenavant che la summa commanditara na vegn betg reducida tras il pajament.

² Il commanditari è obligà da restituir tschains e gudogns ch'el ha retratg senza dretg. L'artitgel 64 è applitgabel.²⁹⁸

²⁹⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

VIII. Participaziun ad ina societad

Art. 612

¹ Tgi che sa participescha ad ina societad collectiva u commanditara sco commanditari, è responsabel cun la summa commanditara er per las obligaziuns da la societad ch'existivan gia avant sia participaziun.

² Ina cunvegna cuntraria tranter ils societaris n'ha nagin effect sin terzas persunas.

E. Posiziun dals crediturs privats

Art. 613

¹ Ils crediturs privats d'in societari cun responsabladad illimitada u d'in commanditari n'han betg il dretg da recurrer a la facultad da la societad per survegnir pajaments u garanzias.

² En l'execuziun sfurzada han els mo il dretg sin ils tschains, sin il gudogn e sin las quotas da liquidaziun sco er sin eventuals onuraris che tutgan al debitur sin basa dal contract da societad.

F. Cumpensaziun

Art. 614

¹ In creditur da la societad ch'è a medem temp debitur privat dal commanditari po pretender da quel ina cumpensaziun mo, sch'il commanditari è responsabel illimitadamain.

² Dal rest sa drizza la cumpensaziun tenor las prescripziuns davart la societad collectiva.

G. Concurs

II. Concurs da la societad

Art. 615

¹ Il concurs da la societad n'ha chaschuna betg il concurs dals singuls societaris.

² Medemamain na chaschuna il concurs d'in societari betg il concurs da la societad.

Art. 616

¹ En il concurs da la societad vegn la facultad da la societad duvrada per cuntentar ils crediturs da la societad, cun exclusiun dals crediturs privats dals singuls societaris.

² Quai ch'il commanditari ha pajà a la societad a quint da sia summa commanditara, na po el betg far valair sco pretensiun.

III. Proceder cunter il societari cun responsabladad illimitada

Art. 617

Sche la facultad da la societad na basta betg per cuntentar ils crediturs da la societad, han quels il dretg da pretender che l'entir rest da lur pretensiuns nunpajadas vegnia pajà or da la facultad privata da mintga singul societari cun responsabladad illimitada, e quai en concurrenza cun lur crediturs privats.

IV. Concurs dal commanditari

Art. 618

En il concurs dal commanditari n'han ni ils crediturs da la societad ni la societad in privilegi vers ils crediturs privats.

Quart chapitel: Dissoluziun, liquidaziun, surannaziun

Art. 619

¹ Per la dissoluziun e per la liquidaziun da la societad sco er per la surannaziun da las pretensiuns cunter ils societaris valan las medemas disposiziuns sco tar la societad collectiva.

² Sch'in commanditari fa concurs u sche sia quota da liquidaziun vegn impegnada, èn applitgablas analogamain las disposiziuns che valan per il societari collectiv. Percunter na vegn la societad betg dissolvida, sch'il commanditari mora u sch'el vegn mess sut curatella cumplessiva.²⁹⁹

²⁹⁹ Versiun da la segunda frasa tenor la cifra 10 da l'agiunta da la LF dals 19 da dec. 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

Ventgasisavel titel:³⁰⁰ La societad anonima

³⁰⁰ Guardar er disp. fin. da quest titel a la fin dal DO.

Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

2. Suttascripziun d'aczias

Art. 620³⁰¹

¹ La societad anonima è ina societad da chapital, a la quala ina u pliras persunas u societads commerzialas èn participadas. Per sias obligaziuns stat buna mo la facultad da la societad.

² Ils acziunaris èn obligads mo a las prestaziuns statutaras.

³ Acziunari è, tgi ch'è participà a la societad cun almain in'aczia.

³⁰¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

B. Chapital d'aczias

Art. 621³⁰²

¹ Il chapital d'aczias importa almain 100 000 francs.

² Admissibel è er in chapital d'aczias en la valuta estra la pli impurtanta per l'activitad commerziala. Il mument da la constituziun sto il chapital d'aczias correspunder ad ina cuntravalur d'almain 100 000 francs. Sch'il chapital d'aczias è fixà en ina valuta estra, sto questa valuta vegnir utilisada er per la contabilitad e per il rendaquint. Il Cussegl federal fixescha las valutas admissiblas.

³ La radunanza generala po concluder da midar per il cumenzament d'in onn da gestiun la valuta ch'è fixada per il chapital d'aczias. En in tal cas adatta il cussegl d'administraziun ils statuts. El constatescha che las premissas da l'alinea 2 èn ademplidas e fixescha il curs che vegn applitgà per il stgomi. Ils conclus da la radunanza generala e dal cussegl d'administraziun ston vegnir documentads publicamain.

³⁰² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Aczias

I. Spezias

Art. 622

¹ I dat aczias al num ed aczias al possessur. Ellas pon vegnir emessas sco vaglias. Ils statuts pon fixar ch'ellas vegnian emessas sco dretgs da valur tenor l'artitgel 973c u 973d u sco vaglias contabilisadas en il senn da la Lescha federala dals 3 d'october 2008³⁰³ davart las vaglias contabilisadas (LVC).³⁰⁴

^1bis Aczias al possessur èn mo admissiblas, sche la societad ha quotà titels da participaziun a la bursa u sche las aczias al possessur èn concepidas sco vaglias contabilisadas en il senn da la LVC ed èn deponidas en Svizra en in lieu da deposit designà da la societad u èn inscrittas en il register principal.³⁰⁵

² Tuttas duas spezias d'aczias pon exister ina sper l'autra en ina proporziun che vegn determinada dals statuts.

^2bis Ina societad cun aczias al possessur sto laschar inscriver en il register da commerzi, sch'ella ha quotà titels da participaziun a la bursa u sche sias aczias al possessur èn concepidas sco vaglias contabilisadas.³⁰⁶

^2ter Sche tut ils titels da participaziun vegnan dequotads, sto la societad - entaifer 6 mais - ubain transfurmar las aczias al possessur existentas en aczias al num ubain las concepir sco vaglias contabilisadas.³⁰⁷

³Aczias al num pon vegnir convertidas en aczias al possessur ed aczias al possessur pon vegnir convertidas en aczias al num.³⁰⁸

⁴ Las aczias han ina valur nominala ch'è pli gronda che nulla.³⁰⁹

⁵ Sch'i vegnan emess titels, ston quels vegnir suttascrits d'almain in commember dal cussegl d'administraziun.³¹⁰

³⁰³ SR 957.1

³⁰⁴ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

³⁰⁵ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals (AS 2019 3161; BBl 2019 279). Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

³⁰⁶ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da nov. 2019 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

³⁰⁷ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da nov. 2019 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

³⁰⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁰⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³¹⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Divisiun e reuniun

Art. 623

¹ Tras ina midada dals statuts ha la radunanza generala il dretg da divider las aczias en talas d'ina valur nominala pli pitschna u da reunir ellas en talas d'ina valur nominala pli gronda, premess ch'il chapital d'aczias³¹¹ restia il medem.

² Per reunir aczias che n'èn betg quotadas ad ina bursa dovri il consentiment da tut ils acziunaris pertutgads.³¹²

³¹¹ Expressiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Questa midada è resguardada en l'entir decret.

³¹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Import d'emissiun

Art. 624

¹ Las aczias dastgan vegnir emessas mo per la valur nominala u per in import pli aut che la valur nominala. Resalvada resta l'emissiun da novas aczias ch'èn destinadas a remplazzar aczias annulladas.

^2-3 ...³¹³

³¹³ Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 625³¹⁴

³¹⁴ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

D. Disposiziuns statutaras prescrittas da la lescha^³¹⁵

³¹⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 626³¹⁶

¹ Ils statuts ston cuntegnair disposiziuns davart:

1.: la firma e la sedia da la societad;
2.: l'intent da la societad;
3.³¹⁷: l'autezza e la valuta dal chapital d'aczias sco er l'import dals apports prestads per tal;
4.: il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias;
5. e 6.³¹⁸: …
7.³¹⁹: la furma da las communicaziuns da la societad a ses acziunaris.

² En cas d'ina societad cun aczias quotadas ad ina bursa ston ils statuts ultra da quai cuntegnair disposiziuns davart:

1.: il dumber d'activitads ch'ils commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ dastgan exequir en funcziuns cumparegliablas en autras interpresas cun finamiras economicas;
2.: la durada maximala dals contracts che prevesan las indemnisaziuns dals commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ, sco er il termin da disditga maximal per contracts da durada illimitada (art. 735b);
3.: ils princips concernent las incumbensas e concernent las cumpetenzas da la cumissiun d'indemnisaziun;
4.: ils detagls concernent la votaziun da la radunanza generala davart las indemnisaziuns dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ.³²⁰

³ Betg sco autras interpresas en il senn da l'alinea 2 cifra 1 na valan interpresas che vegnan controlladas da la societad u che controlleschan la societad.³²¹

³¹⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³¹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³¹⁸ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³¹⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³²⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³²¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 627 e 628³²²

³²² Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

E. Fundaziun

I. Act da constituziun

1. Cuntegn^³²³

³²³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 629³²⁴

¹ La societad vegn constituida cun in document public, en il qual ils fundaturs decleran da constituir ina societad anonima, determineschan ils statuts e nomineschan ils organs.

² En quest act da constituziun suttascrivan ils fundaturs las aczias e constateschan:

1.: che tut las aczias èn vegnidas suttascrittas en moda valaivla;
2.: ch'ils apports empermess correspundan a l'entir import d'emissiun;
3.: ch'ils apports prestads adempleschan las pretensiuns legalas e statutaras il mument da la suttascripziun da l'act da constituziun;
4.: ch'i n'existan nagins apports en natiralias, naginas cumpensaziuns da credits u avantatgs spezials, auter che quellas e quels numnads en ils mussaments.³²⁵

³ Sch'il chapital d'aczias vegn fixà en ina valuta estra u sch'ils apports vegnan prestads en in'autra valuta che quella dal chapital d'aczias, sto il document public inditgar ils curs da stgomi applitgads.³²⁶

³²⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³²⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³²⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 630³²⁷

Per esser valaivla sto la suttascripziun cuntegnair:

1.: l'indicaziun dal dumber, da la valur nominala, da la spezia, da la categoria e da l'import d'emissiun da las aczias;
2.: in'obligaziun nuncundiziunada da prestar in apport che correspunda a l'import d'emissiun.

³²⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

II. Mussaments

Art. 631³²⁸

¹ En l'act da constituziun sto il funcziunari da documentaziun numnar tut ils singuls mussaments concernent la fundaziun e confermar che quels sajan stads avant maun ad el sco er als fundaturs.

² A l'act da constituziun ston vegnir agiuntads ils suandants documents:

1.: ils statuts;
2.: il rapport da fundaziun;
3.: la conferma da controlla;
4.: la conferma ch'ils apports en daners sajan vegnids deponids;
5.: ils contracts d'apports en natiralias;
6.³²⁹: …

³²⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

³²⁹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Apports

1. Apport minimal

Art. 632³³⁰

¹ Cur che la societad vegn constituida, ston ils sutsegnaders avair prestà almain 20 pertschient da la valur nominala da mintga aczia.

² En mintga cas ston ils apports prestads importar almain 50 000 francs. Sch'il chapital d'aczias è fixà en ina valuta estra, ston ils apports prestads correspunder ad ina cuntravalur d'almain 50 000 francs il mument da la constituziun.³³¹

³³⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³³¹ Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Prestaziun dals apports

a. Pajaments

Art. 633³³²

¹ Ils apports en daners ston vegnir deponids tar ina banca tenor l'artitgel 1 alinea 1 da la Lescha da bancas dals 8 da november 1934³³³ e ston star a la disposiziun exclusiva da la societad.

² La banca dat liber quest import pir, cura che la societad è inscritta en il register da commerzi.

³ Sco apports en daners valan pajaments en la valuta ch'è fixada per il chapital d'aczias, sco er pajaments en autras valutas libramain convertiblas en la valuta dal chapital d'aczias.

³³² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³³³ SR 952.0

b. Apports en natiralias

Art. 634³³⁴

¹ Ils objects d'in apport en natiralias valan sco garanzia, sche las suandantas premissas èn ademplidas:

1.: els pon vegnir bilantschads sco activas;
2.: els pon vegnir transferids en la facultad da la societad;
3.: suenter lur inscripziun en il register da commerzi po la societad disponer immediatamain e libramain da quests objects sco proprietaria u survegn, en cas da bains immobigliars, il dretg nuncundiziunà che quests bains immobigliars vegnian inscrits en il register funsil;
4.: els pon vegnir utilisads tras il transferiment a terzas persunas.

² L'apport en natiralias sto vegnir fixà en scrit. Il contract sto vegnir documentà publicamain, sche quai è prescrit per transferir l'object.

³ In unic document public basta er, sch'ils bains immobigliars ch'èn l'object da l'apport en natiralias, èn situads en differents chantuns. Il document sto vegnir constituì tras in funcziunari da documentaziun a la sedia da la societad.

⁴ Ils statuts ston inditgar l'object e la valitaziun da l'apport, il num da l'apportader e las aczias emessas per l'apport sco er eventualas ulteriuras cuntraprestaziuns da la societad. La radunanza generala po abolir las disposiziuns statutaras suenter 10 onns.

³³⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

c. Scuntrada cun ina pretensiun

Art. 634a³³⁵

¹ La liberaziun è er pussaivla tras la scuntrada cun ina pretensiun.

² La scuntrada cun ina pretensiun vala er sco garanzia, sche la pretensiun n'è betg pli garantida tras las activas.

³ Ils statuts ston inditgar l'import da la pretensiun che vegn scuntrada, il num da l'acziunari e las aczias che al vegnan attribuidas. La radunanza generala po abolir las disposiziuns statutaras suenter 10 onns.

³³⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

d. Prestaziun posteriura

Art. 634b³³⁶

¹ Il cussegl d'administraziun decida, sch'i ston vegnir prestads apports posteriurs sin aczias che n'èn betg liberadas cumplainamain.

² La prestaziun posteriura è pussaivla en daners, tras in apport en natiralias, tras la scuntrada cun ina pretensiun u tras la conversiun d'agen chapital libramain disponibel.

³³⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Controlla dals apports

a. Rapport da fundaziun

Art. 635³³⁷

En in rapport en scrit rendan ils fundaturs quint davart:

1.³³⁸: la spezia ed il stadi d'apports en natiralias e l'adequatezza da la valitaziun;
2.: l'existenza e la cumpensabladad dal debit;
3.: ils motivs e l'adequatezza d'avantatgs spezials a favur da fundaturs u d'autras persunas.

³³⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³³⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. Conferma da la controlla

Art. 635a³³⁹

In revisur admess controllescha il rapport da fundaziun e conferma en scrit che quest rapport saja cumplet e correct.

³³⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

IV. Avantatgs spezials

Art. 636³⁴⁰

Sch'i vegnan fixads, a chaschun da la fundaziun, avantatgs spezials a favur dals fundaturs u d'autras persunas, ston ils statuts inditgar il num da las persunas favurisadas sco er il cuntegn e la valur dals avantatgs concedids.

³⁴⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 637-639³⁴¹

³⁴¹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

F. Inscripziun en il register da commerzi

I. Societad^³⁴²

³⁴² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 640³⁴³

La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch'ella ha sia sedia.

³⁴³ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

II. ...

Art. 641³⁴⁴

³⁴⁴ Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), cun effect dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

III. …

Art. 642³⁴⁵

³⁴⁵ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

G. Acquist da la persunalitad giuridica

I. Termin; mancanza da premissas^³⁴⁶

³⁴⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 643

¹ La societad survegn la persunalitad giuridica pir cun l'inscripziun en il register da commerzi.

² Tras l'inscripziun vegn la persunalitad giuridica acquistada er, sche las premissas per l'inscripziun n'eran effectivamain betg ademplidas.

³ Sche prescripziuns legalas u statutaras èn dentant vegnidas violadas a chaschun da la fundaziun e sch'ils interess da crediturs u d'acziunaris èn vegnids periclitads u violads considerablamain tras quai, po la dretgira ordinar la dissoluziun da la societad sin dumonda da tals crediturs u acziunaris. ...³⁴⁷

⁴ Il dretg da purtar plant extingua, sch'il plant na vegn betg inoltrà il pli tard 3 mais suenter la publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

³⁴⁷ Abolì la segunda frasa tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns dal dretg d'aczias, d'associaziuns, dal register da commerzi e da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

II. Nunvalaivladad d'aczias emessas avant l'inscripziun^³⁴⁸

³⁴⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 644

¹ Las aczias che vegnan emessas avant l'inscripziun da la societad en il register da commerzi èn nunvalaivlas; las obligaziuns che resultan tras la suttascripziun d'aczias restan percunter intactas.³⁴⁹

² Tgi che emetta aczias avant l'inscripziun, è responsabel per tut ils donns che resultan tras quai.

³⁴⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Obligaziuns surpigliadas avant l'inscripziun

Art. 645

¹ Tgi che ha agì en num da la societad avant l'inscripziun en il register da commerzi, è responsabel persunalmain e solidaricamain per sias acziuns.

² Sche talas obligaziuns èn vegnidas fatgas expressivamain en num da la societad che duai vegnir fundada e sche la societad surpiglia questas obligaziuns entaifer in termin da 3 mais suenter l'inscripziun en il register da commerzi, vegnan deliberadas las persunas che han agì, e mo la societad è responsabla.

Art. 646³⁵⁰

³⁵⁰ Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

H. Midada dals statuts

Art. 647³⁵¹

Il conclus da la radunanza generala u dal cussegl d'administraziun davart ina midada dals statuts sto vegnir documentà publicamain e vegnir inscrit en il register da commerzi.

³⁵¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 648 e 649³⁵²

³⁵² Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

I. Augment e reducziun dal chapital d'aczias

I. Augment ordinari dal chapital

1. Conclus da la radunanza generala

Art. 650³⁵³

¹ La radunanza generala concluda l'augment ordinari dal chapital d'aczias.

² Il conclus da la radunanza generala sto vegnir documentà publicamain e sto cuntegnair las suandantas indicaziuns:

1.: l'import nominal u eventualmain l'import nominal maximal, per il qual il chapital d'aczias duai vegnir augmentà;
2.: il dumber u eventualmain il dumber maximal, la valur nominala e la spezia da las aczias emessas da nov sco er ils privilegis ch'èn colliads cun singulas categorias d'aczias;
3.: l'import d'emissiun u l'autorisaziun dal cussegl d'administraziun da fixar quest import sco er il mument, a partir dal qual las novas aczias dattan il dretg da retrair dividendas;
4.: en cas d'apports en natiralias: l'object e la valitaziun da l'apport, il num da l'apportader e las aczias emessas per l'apport sco er eventualas ulteriuras cuntraprestaziuns da la societad;
5.: en cas d'ina liberaziun tras la scuntrada cun ina pretensiun: l'import da la pretensiun che vegn scuntrada, il num dal creditur e las aczias che al vegnan attribuidas;
6.: la conversiun d'agen chapital libramain disponibel;
7.: il cuntegn e la valur dals avantatgs spezials sco er ils nums da las persunas favurisadas;
8.: ina restricziun da la transferibilitad da novas aczias al num;
9.: ina restricziun u in'aboliziun dal dretg da suttascripziun e las consequenzas, sche quest dretg na vegn betg exequì u vegn retratg;
10.: las premissas per exequir ils dretgs da suttascripziun ch'èn vegnids acquistads tras contract.

³ L'inscripziun da l'augment dal chapital sto vegnir annunziada a l'uffizi dal register da commerzi entaifer 6 mais suenter il conclus da la radunanza generala; cas cuntrari scada il conclus.

³⁵³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 651³⁵⁴

³⁵⁴ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 651a³⁵⁵

³⁵⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Suttascripziun d'aczias^³⁵⁶

³⁵⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652³⁵⁷

¹ Las aczias vegnan suttascrittas en in document spezial (scrit da suttascripziun) tenor las reglas che valevan per la fundaziun.

² Il scrit da suttascripziun sto sa referir al conclus da la radunanza generala davart l'augment dal chapital d'aczias ed al conclus correspundent dal cussegl d'administraziun. Sche la lescha pretenda in prospect, sa referescha il scrit da suttascripziun er a quel.³⁵⁸

³ …³⁵⁹

³⁵⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁵⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁵⁹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652a³⁶⁰

³⁶⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 15 da zer. 2018 davart ils servetschs finanziars, cun effect dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2019 4417; BBl 2015 8901).

3. Dretg da suttascripziun ed import d'emissiun^³⁶¹

³⁶¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652b³⁶²

¹ Mintga acziunari ha il dretg da suttascriver quella part da las aczias che vegnan emessas da nov, la quala correspunda a sia participaziun anteriura.

² Il conclus da la radunanza generala davart l'augment dal chapital d'aczias dastga restrenscher u abolir il dretg da suttascripziun mo per motivs impurtants. Sco motivs impurtants valan en spezial la surpigliada d'interpresas, da parts d'interpresas u da participaziuns sco er la participaziun dals lavurants.³⁶³

³ Pervia d'ina restricziun statutara da la transferibilitad d'aczias al num na po la societad betg scumandar a l'acziunari da far diever dal dretg da suttascriver aczias ch'ella ha concedì a l'acziunari.

⁴ Tras la restricziun u tras l'aboliziun dal dretg da suttascripziun u tras la fixaziun da l'import d'emissiun na dastga nagin vegnir favurisà u dischavantagià en moda nungiustifitgada.³⁶⁴

³⁶² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁶³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁶⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Prestaziun dals apports^³⁶⁵

³⁶⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652c³⁶⁶

Sche la lescha na prescriva nagut auter, ston ils apports vegnir prestads tenor las disposiziuns davart la fundaziun.

³⁶⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

5. Augment tras agen chapital^³⁶⁷

³⁶⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652d³⁶⁸

¹ Il chapital d'aczias po vegnir augmentà er cun converter agen chapital che stat a libra disposiziun.

² La cumprova che l'import da l'augment saja garantì vegn furnida:

1.: cun il quint annual en la versiun approvada da la radunanza generala e controllada d'in revisur admess; u
2.: cun ina clusiun intermediara controllada d'in revisur admess, sch'i èn passads - il mument dal conclus da la radunanza generala - dapli che 6 mais dapi il di da referenza da la bilantscha.³⁶⁹

³ Ils statuts ston menziunar ch'il chapital è vegnì augmentà tras la conversiun d'agen chapital libramain disponibel.³⁷⁰

³⁶⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁶⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁷⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

6. Rapport davart l'augment dal chapital^³⁷¹

³⁷¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652e³⁷²

En in rapport en scrit renda il cussegl d'administraziun quint davart:

1.³⁷³: la spezia ed il stadi d'apports en natiralias e l'adequatezza da la valitaziun;
2.: l'existenza e la cumpensabladad dal debit;
3.: la libra disponibladad d'agen chapital convertì;
4.: l'observaziun dal conclus da la radunanza generala, en spezial davart la restricziun u davart l'aboliziun dal dretg da suttascripziun e davart l'attribuziun da dretgs da suttascripziun che n'èn betg vegnids exequids u ch'èn vegnids retratgs;
5.: ils motivs e l'adequatezza d'avantatgs spezials a favur da singuls acziunaris u d'autras persunas.

³⁷² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁷³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

7. Conferma da la controlla^³⁷⁴

³⁷⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 652f³⁷⁵

¹ In revisur admess controllescha il rapport davart l'augment dal chapital e conferma en scrit che quest rapport saja cumplet e correct.³⁷⁶

² I na dovra betg ina conferma da controlla, sche l'apport sin il nov chapital d'aczias vegn prestà en daners, sch'il chapital d'aczias na vegn betg augmentà en vista ad ina surpigliada da bains e sch'ils dretgs da suttascripziun na vegnan ni restrenschids ni abolids.

³⁷⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁷⁶ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

8. Midada dals statuts e constataziuns dal cussegl d'administraziun

Art. 652g³⁷⁷

¹ Cura ch'il rapport davart l'augment dal chapital e - sche necessari - la conferma da la controlla èn avant maun, mida il cussegl d'administraziun ils statuts e constatescha:

1.: che tut las aczias èn vegnidas suttascrittas en moda valaivla;
2.: ch'ils apports empermess correspundan a l'entir import d'emissiun;
3.: ch'ils apports prestads adempleschan las pretensiuns da la lescha, dals statuts e dal conclus da la radunanza generala il mument da las constataziuns;
4.: ch'i n'existan nagins apports en natiralias, naginas cumpensaziuns da credits u avantatgs spezials, auter che quellas e quels numnads en ils mussaments;
5.: ch'ils mussaments ch'èn stads la basa per l'augment dal chapital, èn stads avant maun ad el.

² Il conclus davart la midada dals statuts e las constataziuns ston vegnir documentads publicamain. Il funcziunari da documentaziun sto numnar tut ils singuls mussaments ch'èn stads la basa per l'augment dal chapital e confermar ch'els sajan stads avant maun ad el. Ils mussaments ston vegnir agiuntads al document public.

³⁷⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

9. Nunvalaivladad d'aczias emessas avant l'inscripziun

Art. 652h³⁷⁸

Las aczias che vegnan emessas avant l'inscripziun da l'augment dal chapital en il register da commerzi èn nunvalaivlas; las obligaziuns che resultan tras la suttascripziun d'aczias restan percunter intactas.

³⁷⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Augment tras chapital cundiziunà

1. Princip

Art. 653³⁷⁹

¹ La radunanza generala po concluder in chapital cundiziunà cun conceder als acziunaris, als crediturs d'obligaziuns d'emprest u d'obligaziuns sumegliantas, als lavurants, als commembers dal cussegl d'administraziun da la societad u d'ina autra societad dal concern ubain a terzas persunas il dretg d'acquistar novas aczias (dretgs da conversiun u d'opziun).

² Il chapital d'aczias s'augmenta senz'auter, uschespert ed uschenavant ch'ils dretgs da conversiun u d'opziun vegnan exequids e che las obligaziuns d'apport vegnan ademplidas tras pajament u tras cumpensaziun.

³ Las disposiziuns davart l'augment dal chapital d'aczias tras chapital cundiziunà èn applitgablas analogamain er en cas ch'i vegnan imponidas obligaziuns da conversiun e d'acquist.

⁴ Resalvadas restan las prescripziuns da la Lescha da bancas dals 8 da november 1934³⁸⁰ davart il chapital convertibel.

³⁷⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁸⁰ SR 952.0

2. Limitas

Art. 653a³⁸¹

¹ L'import nominal, per il qual il chapital d'aczias po vegnir augmentà, na dastga betg surpassar la mesadad dal chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.³⁸²

² L'apport prestà sto correspunder almain a la valur nominala.

³⁸¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁸² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Basa statutara

Art. 653b³⁸³

¹ Ils statuts ston inditgar:

1.³⁸⁴: l'import nominal dal chapital cundiziunà;
2.: il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias;
3.: il circul dals possessurs d'in dretg da conversiun u d'opziun;
4.³⁸⁵: ina restricziun u aboliziun dal dretg da suttascripziun dals acziunaris vertents, uschenavant ch'ils dretgs d'opziun na vegnan betg attribuids ad els;
5.: ils privilegis da singulas categorias d'aczias;
6.: la restricziun da la transferibilitad da novas aczias al num;
7.³⁸⁶: la furma da l'execuziun dals dretgs da conversiun u d'opziun e da la renunzia a quests dretgs.

² Sche las obligaziuns d'emprest u sche las obligaziuns sumegliantas che cuntegnan dretgs da conversiun u d'opziun na vegnan betg offridas l'emprim als acziunaris per la suttascripziun, ston ils statuts inditgar ultra da quai:

1.: las premissas per exequir ils dretgs da conversiun u d'opziun;
2.: las basas per calcular l'import d'emissiun.

³ Ils dretgs da conversiun u d'opziun che vegnan concedids avant che la disposiziun statutara davart l'augment dal chapital tras chapital cundiziunà vegn inscritta en il register da commerzi, èn nunvalaivels.³⁸⁷

³⁸³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁸⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁸⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁸⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁸⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Protecziun dals acziunaris

Art. 653c³⁸⁸

¹ Sche dretgs d'opziun vegnan concedids als acziunaris en il rom dal chapital cundiziunà, èn applitgablas analogamain las prescripziuns davart il dretg da suttascripziun en cas d'in augment ordinari dal chapital.

² Sch'i vegnan emessas - en il rom dal chapital cundiziunà - obligaziuns d'emprest u obligaziuns sumegliantas che cuntegnan dretgs da conversiun u d'opziun, ston questas obligaziuns vegnir offridas l'emprim als acziunaris per la suttascripziun, e quai en proporziun da lur participaziun anteriura.

³ Quest dretg da suttascripziun preferenzial po vegnir restrenschì u abolì:

1.: sch'igl è avant maun in motiv impurtant; u
2.: sche las aczias èn quotadas ad ina bursa e las obligaziuns d'emprest u las obligaziuns sumegliantas vegnan emessas sut cundiziuns commensuradas.

⁴ Tras la restricziun u tras l'aboliziun dal dretg da suttascripziun u tras il dretg da suttascripziun preferenzial na dastga nagin vegnir favurisà u dischavantagià en moda nungiustifitgada.

³⁸⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

5. Protecziun dals possessurs d'in dretg da conversiun u d'opziun

Art. 653d³⁸⁹

¹ A las persunas che han in dretg da conversiun u d'opziun na poi betg vegnir scumandà d'exequir quest dretg pervia d'ina restricziun da la transferibilitad da las aczias al num, nun che quai saja previs en ils statuts ed en il prospect.³⁹⁰

² Tras l'augment dal chapital d'aczias, tras l'emissiun da novs dretgs da conversiun u d'opziun u en autra moda dastgan ils dretgs da conversiun u d'opziun vegnir restrenschids mo, sch'il pretsch da conversiun vegn sbassà, sch'i vegn concedida in'autra cumpensaziun adequata als possessurs da quests dretgs u sche la medema restricziun tutga er ils acziunaris.

³⁸⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁹⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

6. Execuziun da l'augment dal chapital

a. Execuziun dals dretgs; apport

Art. 653e³⁹¹

¹ La decleraziun davart l'execuziun dals dretgs da conversiun u d'opziun renviescha a la disposiziun statutara davart il chapital cundiziunà; sche la lescha pretenda in prospect, renviescha la decleraziun er a quel.³⁹²

² Ils apports en daners ston vegnir deponids tar ina banca tenor l'artitgel 1 alinea 1 da la Lescha da bancas dals 8 da november 1934³⁹³ e ston star a la disposiziun exclusiva da la societad.³⁹⁴

³ Ils dretgs d'acziunari naschan il mument che l'obligaziun d'apport è ademplida.

³⁹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

³⁹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

³⁹³ SR 952.0

³⁹⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. Conferma da la controlla

Art. 653f³⁹⁵

¹ A la fin da mintga onn da gestiun controllescha in expert da revisiun admess, sche las novas aczias èn vegnidas emessas confurm a la lescha, confurm als statuts ed eventualmain confurm al prospect. El conferma il resultat en scrit.

² Il cussegl d'administraziun po ordinar che questa controlla vegnia fatga pli baud.

³⁹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

c. Midada dals statuts e constataziuns dal cussegl d'administraziun

Art. 653g³⁹⁶

¹ Suenter che la conferma da la controlla è entrada, mida il cussegl d'administraziun ils statuts e constatescha:

1.: il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias emessas da nov;
2.: eventualmain ils privilegis ch'èn colliads cun singulas categorias d'aczias;
3.: il stadi dal chapital d'aczias e dal chapital cundiziunà a la fin da l'onn da gestiun u il mument da la controlla;
4.: ch'ils mussaments ch'èn stads la basa per l'augment dal chapital, èn stads avant maun ad el.

² Sch'ils statuts cuntegnan ina marscha da chapital, adatta il cussegl d'administraziun - en il rom da la midada dals statuts - la limita superiura ed inferiura da la marscha da chapital confurm a la dimensiun da l'augment dal chapital, nun ch'il chapital vegnia augmentà sin basa d'ina autorisaziun dal cussegl d'administraziun d'auzar il chapital tras chapital cundiziunà.

³ Il conclus davart la midada dals statuts e las constataziuns ston vegnir documentads publicamain. Il funcziunari da documentaziun sto numnar tut ils singuls mussaments ch'èn stads la basa per l'augment dal chapital e confermar ch'els sajan stads avant maun ad el. Ils mussaments ston vegnir agiuntads al document public.

³⁹⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 653h³⁹⁷

³⁹⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

7. Stritgada

Art. 653i³⁹⁸

¹ Il cussegl d'administraziun po abolir u adattar la disposiziun statutara davart il chapital cundiziunà, sche:

1.: ils dretgs da conversiun u d'opziun èn extinguids;
2.: nagins dretgs da conversiun u d'opziun n'èn vegnids concedids; u
3.: tuts u ina part dals possessurs dals dretgs da conversiun u d'opziun han renunzià a l'execuziun da quests dretgs concedids ad els.

² Ils statuts dastgan mo vegnir midads, sch'in expert da revisiun admess ha confermà quests fatgs en scrit.

³⁹⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Reducziun dal chapital d'aczias

1. Reducziun ordinaria dal chapital

a. Princips

Art. 653j³⁹⁹

¹ La radunanza generala concluda la reducziun dal chapital d'aczias. Il cussegl d'administraziun prepara ed exequescha la reducziun.

² Il chapital po vegnir reducì tras ina reducziun da la valur nominala u tras la destrucziun d'aczias.

³ Il chapital d'aczias dastga mo vegnir reducì sut 100 000 francs, sch'el vegn a medem temp puspè augmentà almain fin a quest import. Sch'il chapital d'aczias è fixà en ina valuta estra, sto el vegnir remplazzà tras in chapital d'ina cuntravalur d'almain 100 000 francs.

⁴ L'inscripziun da la reducziun dal chapital d'aczias sto vegnir annunziada a l'uffizi dal register da commerzi entaifer 6 mais suenter il conclus da la radunanza generala; cas cuntrari scada il conclus.

³⁹⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. Garanzia da las pretensiuns

Art. 653k⁴⁰⁰

¹ Sch'il chapital d'aczias duai vegnir reducì, renda il cussegl d'administraziun attent ils crediturs ch'els pon pretender garanzias, sch'els annunzian lur pretensiuns. L'avis sto vegnir publitgà en il Fegl uffizial svizzer da commerzi. Las pretensiuns ston vegnir annunziadas en scrit, cun inditgar lur import e lur motiv giuridic.

² La societad sto garantir las pretensiuns dals crediturs en la dimensiun che la garanzia vertenta vegn diminuida tras la reducziun dal chapital, sch'ils crediturs pretendan quai entaifer 30 dis dapi la publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

³ L'obligaziun da garanzia scroda, sche la societad ademplescha la pretensiun u sch'ella cumprova che l'adempliment da la pretensiun na vegn betg periclità tras la reducziun dal chapital d'aczias. Sch'ina conferma da la controlla è avant maun, vegni supponì che l'adempliment da la pretensiun na vegnia betg periclità.

⁴⁰⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

c. Clusiun intermediara

Art. 653l⁴⁰¹

Sch'i èn passads - il mument che la radunanza generala concluda da reducir il chapital d'aczias - dapli che 6 mais dapi il di da referenza da la bilantscha, sto la societad far ina clusiun intermediara.

⁴⁰¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

d. Conferma da la controlla

Art. 653m⁴⁰²

¹ In expert da revisiun admess sto confermar en scrit, sin basa da la clusiun e sin basa dal resultat dal clom da quints, che las pretensiuns dals crediturs èn garantidas cumplainamain, malgrà la reducziun dal chapital d'aczias.

² Sche la conferma da la controlla è gia avant maun il mument che la radunanza generala prenda il conclus, infurmescha il cussegl d'administraziun davart il resultat. L'expert da revisiun admess sto esser preschent a la radunanza generala, nun che tala haja concludì unanimamain da desister da sia preschientscha.

⁴⁰² Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

e. Conclus da la radunanza generala

Art. 653n⁴⁰³

Il conclus da la radunanza generala davart la reducziun dal chapital d'aczias sto vegnir documentà publicamain e sto cuntegnair las suandantas indicaziuns:

1.: l'import nominal u eventualmain l'import nominal maximal, per il qual il chapital d'aczias vegn reducì;
2.: la moda e maniera da la reducziun dal chapital, en spezial l'indicaziun, sch'il chapital vegn diminuì tras ina reducziun da la valur nominala u tras la destrucziun d'aczias;
3.: l'utilisaziun da l'import da la reducziun dal chapital.

⁴⁰³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

f. Midada dals statuts e constataziuns dal cussegl d'administraziun; inscripziun en il register da commerzi

Art. 653o⁴⁰⁴

¹ Sche tut las premissas per reducir il chapital d'aczias èn ademplidas, mida il cussegl d'administraziun ils statuts e constatescha che las pretensiuns da la lescha, dals statuts e dal conclus da la radunanza generala èn ademplidas il mument da las constataziuns e ch'ils mussaments ch'èn stads la basa per la reducziun dal chapital, èn stads avant maun ad el.

² Il conclus davart la midada dals statuts e las constataziuns dal cussegl d'administraziun ston vegnir documentads publicamain. Il funcziunari da documentaziun sto numnar tut ils singuls mussaments ch'èn stads la basa per la reducziun dal chapital e confermar ch'els sajan stads avant maun ad el. Ils mussaments ston vegnir agiuntads al document public.

³ Ils meds finanzials disponibels en consequenza da la reducziun dal chapital dastgan vegnir pajads als acziunaris pir suenter l'inscripziun da la reducziun dal chapital en il register da commerzi.

⁴⁰⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Reducziun dal chapital en cas d'ina bilantscha deficitara

Art. 653p⁴⁰⁵

¹ Sch'il chapital d'aczias vegn reducì per eliminar per part u dal tuttafatg ina bilantscha deficitara resultada tras perditas, e sch'in expert da revisiun admess conferma per mauns da la radunanza generala che l'import da la reducziun dal chapital na surpassa betg l'import da questa bilantscha deficitara, n'èn las disposiziuns davart la reducziun ordinaria dal chapital concernent la garanzia da las pretensiuns, concernent la clusiun intermediara, concernent la conferma da la controlla e concernent las constataziuns dal cussegl d'administraziun betg applitgablas.

² Il conclus da la radunanza generala cuntegna las indicaziuns tenor l'artitgel 653n. El sa referescha al resultat dal rapport da controlla e mida ils statuts.

⁴⁰⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Reducziun ed augment dal chapital d'aczias a medem temp

3. Augment e reducziun dal chapital d'aczias entaifer la marscha da chapital

Art. 653q⁴⁰⁶

¹ Sch'il chapital d'aczias vegn reducì ed auzà a medem temp almain fin a l'import vertent e sche l'import dals apports prestads na vegn betg reducì, n'èn las disposiziuns davart la reducziun dal chapital concernent la garanzia da las pretensiuns, concernent la clusiun intermediara, concernent la conferma da la controlla e concernent las constataziuns dal cussegl d'administraziun betg applitgablas.

² Las disposiziuns davart l'augment ordinari dal chapital vegnan percunter applitgadas analogamain.

³ Il cussegl d'administraziun na sto betg adattar ils statuts, sch'il dumber e la valur nominala da las aczias sco er l'import dals apports prestads per talas na vegnan betg midads.

⁴⁰⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. Destrucziun d'aczias

Art. 653r⁴⁰⁷

¹ Sch'il chapital d'aczias vegn reducì a nulla ed a medem temp puspè augmentà per intents da sanaziun, van ils dretgs da commembranza dals acziunaris anteriurs a perder tras la reducziun. Las aczias emessas ston vegnir destruidas.

² Cura ch'il chapital d'aczias vegn puspè augmentà, han ils acziunaris anteriurs in dretg da suttascripziun che na po betg vegnir retratg dad els.

⁴⁰⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Marscha da chapital

1. Autorisaziun

Art. 653s⁴⁰⁸

¹ Ils statuts pon autorisar il cussegl d'administraziun da midar il chapital d'aczias, durant maximalmain 5 onns, entaifer tschertas limitas (marscha da chapital). Els fixeschan, entaifer tge limitas ch'il cussegl d'administraziun dastga auzar e reducir il chapital d'aczias.

² La limita superiura da la marscha da chapital dastga esser maximalmain per la mesadad pli auta ch'il chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi. La limita inferiura da la marscha da chapital dastga esser maximalmain per la mesadad pli bassa ch'il chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.

³ Ils statuts pon restrenscher las cumpetenzas dal cussegl d'administraziun. En spezial pon els prevair ch'il cussegl d'administraziun po unicamain auzar u unicamain reducir il chapital d'aczias.

⁴ Ils statuts dastgan mo autorisar il cussegl d'administraziun da reducir il chapital d'aczias, sche la societad n'ha betg desistì da la revisiun limitada dal quint annual.

⁴⁰⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Basas statutaras

Art. 653t⁴⁰⁹

¹ Sch'i vegn introducì ina marscha da chapital, ston ils statuts inditgar il suandant:

1.: la limita superiura ed inferiura da la marscha da chapital;
2.: la data da scadenza da l'autorisaziun dal cussegl d'administraziun da midar il chapital d'aczias;
3.: restricziuns, pretensiuns e cundiziuns da l'autorisaziun;
4.: il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias sco er ils privilegis da singulas categorias d'aczias u da certificats da participaziun;
5.: il cuntegn e la valur dals avantatgs spezials sco er ils nums da las persunas favurisadas;
6.: restricziuns da la transferibilitad da novas aczias al num;
7.: la restricziun u l'aboliziun dal dretg da suttascripziun respectivamain ils motivs impurtants, per ils quals il cussegl d'administraziun po restrenscher u abolir il dretg da suttascripziun, sco er l'attribuziun da dretgs da suttascripziun betg exequids u retratgs;
8.: las premissas per exequir ils dretgs da suttascripziun ch'èn vegnids acquistads tras contract;
9.: l'autorisaziun dal cussegl d'administraziun d'auzar il chapital d'aczias tras chapital cundiziunà e las indicaziuns tenor l'artitgel 653b;
10.: l'autorisaziun dal cussegl d'administraziun da stgaffir in chapital da participaziun.

² Suenter la scadenza da la perioda previsa per l'autorisaziun stritga il cussegl d'administraziun las disposiziuns davart la marscha da chapital or dals statuts.

⁴⁰⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 653u⁴¹⁰

¹ En il rom da sia autorisaziun po il cussegl d'administraziun auzar e reducir il chapital d'aczias.

² Sch'il cussegl d'administraziun concluda d'auzar u da reducir il chapital d'aczias, decretescha el las disposiziuns necessarias, uschenavant che quellas n'èn betg cuntegnidas en il conclus d'autorisaziun da la radunanza generala.

³ Sch'il chapital d'aczias vegn reducì entaifer la marscha da chapital, èn applitgablas analogamain las disposiziuns concernent la garanzia da las pretensiuns, concernent la clusiun intermediara e concernent la conferma da la controlla en cas d'ina reducziun ordinaria dal chapital.

⁴ Suenter mintga augment u reducziun dal chapital d'aczias fa il cussegl d'administraziun las constataziuns necessarias e mida ils statuts. Il conclus davart la midada dals statuts e las constataziuns dal cussegl d'administraziun ston vegnir documentads publicamain.

⁵ Dal rest valan analogamain las prescripziuns davart l'augment ordinari dal chapital respectivamain davart l'augment dal chapital tras chapital cundiziunà e davart la reducziun dal chapital.

⁴¹⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Augment u reducziun dal chapital d'aczias tras la radunanza generala

Art. 653v⁴¹¹

¹ Sche la radunanza generala concluda durant il temp che l'autorisaziun dal cussegl d'administraziun è en vigur, d'auzar u da reducir il chapital d'aczias u da midar la valuta dal chapital d'aczias, scroda il conclus davart la marscha da chapital. Ils statuts ston vegnir adattads correspundentamain.

² Sche la radunanza generala concluda in chapital cundiziunà, s'augmentan la limita superiura e la limita inferiura da la marscha da chapital tut tenor la dimensiun da l'augment dal chapital d'aczias. Empè da quai po la radunanza generala concluder posteriuramain, en il rom da la marscha da chapital existenta, d'autorisar il cussegl d'administraziun d'auzar il chapital tras chapital cundiziunà.

⁴¹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

V. Aczias privilegiadas

1. Premissas^⁴¹²

⁴¹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 654

¹ A norma dals statuts u cun ina midada dals statuts po la radunanza generala concluder l'emissiun d'aczias privilegiadas u convertir aczias existentas en aczias privilegiadas.

² Sch'ina societad ha emess aczias privilegiadas, pon ulteriuras aczias privilegiadas, a las qualas i duain vegnir concedids privilegis visavi las aczias privilegiadas existentas, vegnir emessas mo cun il consentiment d'ina radunanza speziala dals acziunaris privilegiads ch'èn tutgads da la restricziun e cun il consentiment d'ina radunanza generala da tut ils acziunaris. Resalvadas restan disposiziuns divergentas en ils statuts.

³ Il medem vala, sch'i duain vegnir midads u abolids privilegis statutars ch'èn colliads cun aczias privilegiadas.

Art. 655⁴¹³

⁴¹³ Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

2. Posiziun da las aczias privilegiadas^⁴¹⁴

⁴¹⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 656

¹ Vers las aczias ordinarias han las aczias privilegiadas quels privilegis ch'èn vegnids concedids expressivamain ad ellas en ils statuts oriunds u tras ina midada dals statuts. Dal rest han ellas ils medems dretgs sco las aczias ordinarias.

² Ils privilegis pon s'extender en spezial sin la dividenda cun u senza dretg da survegnir dividendas supplementaras, sin la quota da la liquidaziun e sin ils dretgs da suttascripziun en cas ch'i vegnan emessas novas aczias.

J. Certificats da participaziun

I. Noziun; prescripziuns applitgablas^⁴¹⁵

⁴¹⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 656a⁴¹⁶

¹ Ils statuts pon prevair in chapital da participaziun ch'è dividì en summas parzialas (certificats da participaziun). Ils certificats da participaziun ston avair la medema valuta sco il chapital d'aczias. Els vegnan emess cunter in apport, han ina valur nominala e na concedan nagin dretg da votar.⁴¹⁷

² Uschenavant che la lescha na prevesa nagut auter, valan las disposiziuns davart il chapital d'aczias, davart l'aczia e davart l'acziunari er per il chapital da participaziun, per il certificat da participaziun e per il participant.

³ Ils certificats da participaziun ston vegnir designads sco tals.

⁴ Chapital da participaziun po vegnir stgaffì:

1.: il mument da la fundaziun;
2.: tras in augment ordinari dal chapital;
3.: tras in augment dal chapital tras chapital cundiziunà;
4.: entaifer la marscha da chapital.⁴¹⁸

⁵ Per converter aczias en certificats da participaziun dovri il consentiment da tut ils acziunaris pertutgads.⁴¹⁹

⁴¹⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴¹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴¹⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴¹⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Chapital da participaziun e chapital d'aczias

Art. 656b⁴²⁰

¹ La cumpart dal chapital da participaziun che sa cumpona da certificats da participaziun, ils quals èn quotads ad ina bursa, na dastga betg esser pli che diesch giadas pli gronda ch'il chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi. L'ulteriura part dal chapital da participaziun na dastga betg esser pli che duas giadas pli gronda ch'il chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.

² Las disposiziuns davart il chapital minimal n'èn betg applitgablas.

³ Il chapital da participaziun sto vegnir agiuntà al chapital d'aczias, sch'i sa tracta:

1.: da furmar la reserva legala dal gudogn;
2.: d'utilisar las reservas legalas dal chapital e dal gudogn;
3.: da giuditgar, sch'igl è avant maun ina bilantscha deficitara u ina perdita da chapital;
4.: da limitar la dimensiun d'in augment dal chapital tras chapital cundiziunà;
5.: da fixar la limita inferiura e superiura d'ina marscha da chapital.

⁴ Las valurs da sava ston vegnir calculadas separadamain per ils acziunaris e per ils participants, sch'i sa tracta:

1.: d'introducir in'examinaziun speziala en cas che la radunanza generala refusa ina dumonda correspundenta;
2.: da dissolver la societad tras la sentenzia d'ina dretgira;
3.: d'annunziar la persuna che ha il dretg economic tenor l'artitgel 697j.

⁵ Las valurs da sava vegnan calculadas:

1.: sin basa da las aczias emessas per acquistar atgnas aczias;
2.: sin basa dals certificats da participaziun emess per acquistar agens certificats da participaziun.

⁶ Las valurs da sava ston vegnir calculadas exclusivamain sin basa dal chapital d'aczias, sch'i sa tracta:

1.: dal dretg da convocar la radunanza generala;
2.: dal dretg da tractandaziun ed il dretg da far propostas.

⁴²⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Posiziun giuridica dal participant

2. Communicaziun da la convocaziun ed infurmaziun davart ils conclus da la radunanza generala^⁴²⁴

Art. 656c⁴²¹

¹ Il participant n'ha betg il dretg da votar ed - uschenavant ch'ils statuts na disponan betg autramain - nagins dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar.

² Sco dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar valan il dretg da convocar ina radunanza generala, il dretg da sa participar ad ina radunanza generala, il dretg da survegnir infurmaziuns, il dretg da prender invista da documents, il dretg da tractandaziun ed il dretg da far propostas.⁴²²

³ Sut las medemas premissas sco l'acziunari ha il participant in dretg d'introducir in'examinaziun speziala. Sch'ils statuts na concedan nagins ulteriurs dretgs, po il participant far ina dumonda en scrit per mauns da la radunanza generala per survegnir infurmaziuns, per pudair prender invista da documents u per introducir in'examinaziun speziala.⁴²³

⁴²¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴²² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴²³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴²⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 656d⁴²⁵

¹ Al participant ston vegnir communitgadas la convocaziun da la radunanza generala sco er la glista da tractandas e las propostas.

² Mintga participant po pretender ch'il protocol al vegnia mess a disposiziun entaifer 30 dis suenter la radunanza generala.⁴²⁶

⁴²⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴²⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Represchentanza en il cussegl d'administraziun

Art. 656e⁴²⁷

Ils statuts pon conceder als participants il dretg d'avair in represchentant en il cussegl d'administraziun.

⁴²⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

4. Dretgs da facultad

b. Dretgs da suttascripziun

Art. 656f⁴²⁸

¹ Tar la repartiziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha, tar la repartiziun dal retgav da la liquidaziun e tar la suttascripziun da novas aczias na dastgan ils statuts betg dischavantagiar ils participants en cumparegliaziun cun ils acziunaris.

² Sch'igl existan pliras categorias d'aczias, ston ils certificats da participaziun avair almain ils medems dretgs sco quella categoria ch'è privilegiada il pli pauc.

³ Midadas dals statuts ed auters conclus da la radunanza generala che dischavantageschan ils participants èn mo admissibels, sch'els dischavantageschan er correspundentamain la posiziun dals acziunaris che han ils medems dretgs sco ils participants.

⁴ Uschenavant ch'ils statuts na disponan betg autramain, dastgan ils privilegis ed ils dretgs da cundecisiun statutars dals participants vegnir restrenschids u abolids mo cun il consentiment d'ina radunanza speziala dals participants pertutgads e da la radunanza generala dals acziunaris.

⁴²⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 656g⁴²⁹

¹ Sch'i vegn creà in chapital da participaziun, han ils acziunaris in dretg da suttascripziun sco tar l'emissiun da novas aczias.

² Ils statuts pon prevair ch'ils acziunaris possian suttascriver mo aczias ed ils participants mo certificats da participaziun, sch'il chapital d'aczias e sch'il chapital da participaziun vegnan augmentads a medem temp ed en la medema proporziun.

³ Sche mo il chapital da participaziun u sche mo il chapital d'aczias vegn augmentà ubain sch'in da quests chapitals vegn augmentà pli fitg che l'auter, ston ils dretgs da suttascripziun vegnir attribuids uschia, ch'ils acziunaris e ch'ils participants pon mantegnair la participaziun a l'entir chapital en la medema proporziun sco fin ussa.

⁴²⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

K. Certificats da giudida^⁴³⁰

⁴³⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 657⁴³¹

¹ Ils statuts pon prevair la creaziun da certificats da giudida a favur da persunas ch'èn colliadas cun la societad tras ina participaziun anteriura al chapital ubain sco acziunaris, sco crediturs, sco lavurants u en moda sumeglianta. Els ston inditgar il dumber dals certificats da giudida emess ed il cuntegn dals dretgs ch'èn colliads cun quels.

² Ils certificats da giudida concedan als possessurs mo il dretg sin ina quota dal gudogn che resulta tras la bilantscha u vi dal retgav da la liquidaziun u mo il dretg da suttascriver novas aczias.

³ Il certificat da giudida na dastga betg avair ina valur nominala; el na dastga betg vegnir numnà certificat da participaziun e na dastga betg vegnir emess cunter in apport che vegn declerà tar las activas da la bilantscha.

⁴ Ils possessurs dals certificat da giudida furman tras lescha ina cuminanza, per la quala las disposiziuns davart la cuminanza dals crediturs en cas d'obligaziuns d'emprest valan confurm al senn. La renunzia a singuls u a tut ils dretgs che resultan tras ils certificats da giudida po dentant vegnir concludida en moda lianta mo dals possessurs da la maioritad da tut ils certificats da giudida ch'èn en circulaziun.

⁵ Novs certificats da giudida dastgan vegnir creads a favur dals fundaturs da la societad mo, sch'ils statuts oriunds prevesan quai.

⁴³¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 658⁴³²

⁴³² Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

L. Atgnas aczias

I. Premissas e restricziuns da l'acquist

Art. 659⁴³³

¹ La societad dastga acquistar atgnas aczias mo, sch'igl è avant maun agen chapital libramain disponibel en l'autezza da la valur d'acquisiziun.

² L'acquist d'atgnas aczias è limità a 10 pertschient dal chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.

³ Sche l'acquist stat en connex cun ina restricziun da la transferibilitad u cun in plant da dissoluziun, importa la limita maximala 20 pertschient. Las aczias acquistadas sur la limita da 10 pertschient ston vegnir alienadas u vegnir destruidas tras ina reducziun dal chapital entaifer 2 onns.

⁴³³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Consequenzas da l'acquist

Art. 659a⁴³⁴

¹ Sch'ina societad acquista atgnas aczias, èn suspendids - per questas aczias - il dretg da votar ed ils dretgs ch'èn colliads cun tal.

² Il dretg da votar ed ils dretgs ch'èn colliads cun tal èn er suspendids, sche la societad transferescha atgnas aczias e fixescha da prender enavos u da restituir aczias correspundentas.

³ Sch'il dretg da votar vegn exequì, cumbain ch'el è suspendì, vegnan applitgadas las disposiziuns davart la participaziun nunautorisada a la radunanza generala (art. 691).

⁴ En la bilantscha sto la societad preschentar, sco post negativ da l'agen chapital (art. 959a al. 2 cifra 3 lit. e), in import che correspunda a la valur d'acquisiziun da las atgnas aczias.

⁴³⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Atgnas aczias entaifer il concern

Art. 659b⁴³⁵

¹ Sch'ina societad controllescha ina u pliras interpresas (art. 963), valan analogamain las premissas, las restricziuns e las consequenzas per l'acquist d'atgnas aczias, sche questas interpresas acquistan sias aczias.

² Per las aczias tenor l'alinea 1 sto la societad controllanta constituir separadamain ina reserva legala dal gudogn d'in import che correspunda a la valur d'acquisiziun da questas aczias.

⁴³⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Segund chapitel: Dretgs ed obligaziuns dals acziunaris

A. Dretg sin la quota dal gudogn e da liquidaziun

I. Reserva legala dal chapital

Art. 660⁴³⁶

¹ Mintga acziunari ha il dretg da survegnir ina quota proporziunala dal gudogn che resulta tras la bilantscha, uschenavant che la lescha u ch'ils statuts prevesan da reparter quest gudogn tranter ils acziunaris.

² A chaschun da la dissoluziun da la societad ha l'acziunari il dretg da survegnir ina quota proporziunala dal retgav da la liquidaziun, nun ch'ils statuts disponian d'utilisar en autra moda la facultad da la societad dissolvida.

³ Resalvads restan ils privilegis ch'èn fixads en ils statuts per singulas categorias d'aczias.

⁴³⁶ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

II. Moda da calculaziun

Art. 661

Las quotas dal gudogn e dal retgav da la liquidaziun ston vegnir calculadas en la proporziun dals imports ch'èn vegnids pajads sin il chapital d'aczias, nun ch'ils statuts prevesian insatge auter.

Art. 662⁴³⁷

⁴³⁷ Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 662a⁴³⁸

⁴³⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 663⁴³⁹

⁴³⁹ Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 663a e 663b ⁴⁴⁰

⁴⁴⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 663b^bis ⁴⁴¹

⁴⁴¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 7 d'oct. 2005 (transparenza concernent las indemnisaziuns che vegnan pajadas als commembers dal cussegl d'administraziun e da la direcziun) (AS 2006 2629; BBl 2004 4471). Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 663c⁴⁴²

⁴⁴² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 663d-663h⁴⁴³

⁴⁴³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 664 e 665⁴⁴⁴

⁴⁴⁴ Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 665a⁴⁴⁵

⁴⁴⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 666 e 667⁴⁴⁶

⁴⁴⁶ Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 668⁴⁴⁷

⁴⁴⁷ Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 669⁴⁴⁸

⁴⁴⁸ Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

Art. 670⁴⁴⁹

⁴⁴⁹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Reservas

Art. 671⁴⁵⁰

¹ A la reserva legala dal chapital vegnan attribuids:

1.: il retgav che vegn cuntanschì tar l'emissiun d'aczias sur lur valur nominala, minus ils custs d'emissiun;
2.: il pajament retegnì sin aczias annulladas (art. 681 al. 2), uschenavant ch'i na vegn betg cuntanschì in retgav pli pitschen per las aczias emessas da nov;
3.: ulteriurs apports e pajaments prestads tras ils titulars da titels da participaziun.

² La reserva legala dal chapital dastga vegnir pajada enavos als acziunaris, sche las reservas legalas dal chapital e dal gudogn, minus l'import d'eventualas perditas, surpassan la mesadad dal chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.

³ Las societads che han principalmain l'intent da sa participar ad autras interpresas (societads da holding), dastgan pajar enavos la reserva legala dal chapital als acziunaris, sche las reservas legalas dal chapital e dal gudogn surpassan 20 pertschient dal chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.

⁴ La reserva legala dal gudogn per atgnas aczias entaifer il concern (art. 659b) e la reserva legala dal gudogn tras augments da la valur (art. 725c) na dastgan betg vegnir resguardadas per calcular las valurs da sava tenor ils alineas 2 e 3.

⁴⁵⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 671a e 671b⁴⁵¹

⁴⁵¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Reserva legala dal gudogn

Art. 672⁴⁵²

¹ A la reserva legala dal gudogn ston vegnir attribuids 5 pertschient dal gudogn annual. In eventual transport da perditas sto vegnir eliminà avant l'attribuziun a la reserva.

² La reserva legala dal gudogn vegn alimentada, fin ch'ella cuntanscha, ensemen cun la reserva legala dal chapital, la mesadad dal chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi. Las societads da holding ston alimentar la reserva legala dal gudogn, fin ch'ella cuntanscha, ensemen cun la reserva legala dal chapital, 20 pertschient dal chapital d'aczias inscrit en il register da commerzi.

³ Per eruir e per utilisar la reserva legala dal gudogn vala l'artitgel 671 alineas 2, 3 e 4 analogamain.

⁴⁵² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Reservas facultativas dal gudogn

Art. 673⁴⁵³

¹ En ils statuts u tras in conclus po la radunanza generala prevair da furmar reservas facultativas dal gudogn.

² Reservas facultativas dal gudogn dastgan vegnir furmadas mo, sche la prosperitad duraivla da l'interpresa giustifitgescha quai e sch'ils interess da tut ils acziunaris vegnan resguardads.

³ La radunanza generala decida davart l'utilisaziun da reservas facultativas dal gudogn; resalvadas restan las prescripziuns davart la cumpensaziun da las perditas.

⁴⁵³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Cumpensaziun da las perditas

Art. 674⁴⁵⁴

¹ Las perditas ston vegnir cumpensadas en la suandanta successiun cun:

1.: il transport dal gudogn;
2.: las reservas facultativas dal gudogn;
3.: las reservas legalas dal gudogn;
4.: la reserva legala dal chapital.

² Empè da vegnir cumpensadas cun la reserva legala dal gudogn u cun la reserva legala dal chapital, dastgan perditas restantas er vegnir transportadas per part u dal tuttafatg sin il nov quint annual.

⁴⁵⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

D. Dividendas, tschains da construcziun e tantiemas

I. Dividendas

Art. 675

¹ Per il chapital d'aczias na dastgan vegnir pajads nagins tschains.

² Las dividendas dastgan vegnir pajadas mo cun il gudogn che resulta tras la bilantscha e cun las reservas ch'èn vegnidas constituidas per quest intent.⁴⁵⁵

³ Las dividendas dastgan vegnir fixadas pir suenter las attribuziuns a la reserva legala dal gudogn ed a las reservas facultativas dal gudogn.⁴⁵⁶

⁴⁵⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴⁵⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Dividendas intermediaras

Art. 675a⁴⁵⁷

¹ Sa basond sin ina clusiun intermediara po la radunanza generala decider da pajar ina dividenda intermediara.

² Il post da revisiun sto controllar la clusiun intermediara avant il conclus da la radunanza generala. Ina controlla n'è betg necessaria, sche la societad na sto betg suttametter ses quint annual ad ina controlla limitada tras in post da revisiun. D'ina controlla poi vegnir desistì, sche tut ils acziunaris acceptan il pajament da la dividenda intermediara e sche las pretensiuns dals crediturs na vegnan betg periclitadas qua tras.

³ Las disposiziuns davart las dividendas èn applitgablas (art. 660 al. 1 e 3, 661, 671-674, 675 al. 2, 677, 678, 731 sco er 958e).

⁴⁵⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Tschains da construcziun^⁴⁵⁸

⁴⁵⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 676

¹ Per il temp ch'i dovra per preparar e per construir l'interpresa fin al cumenzament dal manaschi cumplain, po vegnir garantì als acziunaris in tschains d'ina tscherta autezza a quint dal conto d'investiziun. Entaifer quest rom ston ils statuts inditgar la data, a partir da la quala quest tschains na vegn betg pli pajà.

² Sche l'interpresa vegn engrondida tras l'emissiun da novas aczias, po il conclus davart l'augment dal chapital attribuir a las novas aczias in tschert tschains a quint dal conto d'investiziun, e quai fin ad ina data che sto vegnir inditgada exactamain, maximalmain dentant fin che las novas installaziuns vegnan messas en funcziun.

IV. Tantiemas^⁴⁵⁹

⁴⁵⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 677⁴⁶⁰

Als commembers dal cussegl d'administraziun dastgan vegnir attribuidas quotas dal gudogn mo, sche quellas vegnan prendidas or dal gudogn che resulta tras la bilantscha, suenter ch'igl è vegnì fatg l'attribuziun a las reservas legalas e suenter ch'igl è vegnì pajà als acziunaris ina dividenda da 5 pertschient u ina dividenda pli auta ch'è fixada en ils statuts.

⁴⁶⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

E. Restituziun da prestaziuns

F. Prestaziuns da l'acziunari

Art. 678⁴⁶¹

¹ Ils acziunaris, ils commembers dal cussegl d'administraziun, las persunas che s'occupan da la gestiun ed ils commembers dal cussegl consultativ sco er las persunas che han ina stretga relaziun cun talas e tals, ston restituir las dividendas, las tantiemas, autras participaziuns al gudogn, las indemnisaziuns, ils tschains da construcziun, las reservas legalas dal chapital e dal gudogn u autras prestaziuns ch'ellas ed els han retratg nungiustifitgadamain.

² Sche la societad surpiglia valurs da facultad da talas persunas u concluda auters acts giuridics cun questas persunas, èn quellas suttamessas a l'obligaziun da restituziun, sch'igl exista ina disproporziun evidenta tranter la prestaziun e la cuntraprestaziun.

³ L'artitgel 64 è applitgabel.

⁴ Il dretg da restituziun han la societad e l'acziunari. L'acziunari po mo purtar plant sin ina prestaziun a la societad.

⁵ La radunanza generala po decider che la societad inoltreschia in plant sin restituziun. Ella po incumbensar il cussegl d'administraziun u in represchentant da manar il process.

⁶ En il concurs da la societad vegn applitgà analogamain l'artitgel 757.

⁴⁶¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Surannaziun

Art. 678a⁴⁶²

¹ Il dretg da restituziun surannescha 3 onns suenter che la societad u l'acziunari ha survegnì enconuschientscha da tal, en mintga cas dentant 10 onns suenter ch'il dretg è naschì. Il termin è suspendì durant la procedura sin ordinaziun d'ina examinaziun speziala e durant la realisaziun da questa examinaziun.

² Sch'il retschavider ha commess in malfatg tras ses cumportament, surannescha il dretg da restituziun il pli baud cun l'entrada da la surannaziun da la persecuziun penala. Sche la surannaziun da la persecuziun penala na cumenza betg pli en consequenza d'ina sentenzia penala da l'emprima instanza, surannescha il dretg il pli baud 3 onns suenter la communicaziun da la sentenzia.

⁴⁶² Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Tantiemas en cas da concurs^⁴⁶³

⁴⁶³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 679⁴⁶⁴

¹ En il concurs da la societad ston ils commembers dal cussegl d'administraziun restituir tut las tantiemas ch'els han survegnì ils ultims 3 onns avant la decleraziun dal concurs, nun ch'els cumprovian che las premissas per pajar las tantiemas eran ademplidas tenor lescha e tenor statuts; en spezial stoi vegnir cumprovà ch'il pajament haja gì lieu sin basa d'ina bilantschaziun precauta.

² ...⁴⁶⁵

⁴⁶⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴⁶⁵ Abolì tras l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, cun effect dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4111; BBl 2010 6455).

I. Object

Art. 680

¹ L'acziunari na po er betg vegnir obligà tras ils statuts da prestar dapli che l'import ch'è fixà per acquistar aczias a chaschun da lur emissiun.

² L'acziunari n'ha betg in dretg da pretender la restituziun da l'import pajà.

II. Consequenzas dal retard

1. Tenor lescha e tenor statuts

Art. 681

¹ In acziunari che na paja betg a temp l'import d'emissiun da sias aczias, è obligà da pajar tschains da retard.

² Ultra da quai è il cussegl d'administraziun⁴⁶⁶ autorisà da declerar che l'acziunari tardivant perdia ses dretgs che resultan tras la suttascripziun da las aczias sco er ses pajaments parzials gia prestads, ed el po emetter novas aczias empè da las aczias annulladas. Sch'ils titels annullads emess na vegnan betg restituids, sto la decleraziun da perdita vegnir publitgada en il Fegl uffizial svizzer da commerzi sco er en la furma ch'è previsa en ils statuts.

³ Ils statuts pon er obligar in acziunari tardivant da pajar in chasti convenziunal.

⁴⁶⁶ Expressiun tenor la cifra II 3 da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Questa midada è resguardada en l'entir decret.

2. Appel da pajament

Art. 682

¹ Sch'il cussegl d'administraziun ha l'intenziun da declerar a l'acziunari tardivant ch'el perdia ses dretgs che resultan tras la suttascripziun, u da pretender dad el il chasti convenziunal ch'è previs en ils statuts, sto el publitgar in appel al pajament en il Fegl uffizial svizzer da commerzi sco er en la furma ch'è previsa en ils statuts, e quai fixond in termin supplementar d'almain 30 dis quintà a partir da la publicaziun.⁴⁶⁷ Pir sche l'acziunari na presta er betg il pajament entaifer il termin supplementar, dastgi vegnir declerà ch'el haja pers ses dretgs che resultan tras la suttascripziun u dastga vegnir applitgà il chasti convenziunal.

² En cas d'aczias al num vegnan las publicaziuns remplazzadas tras in appel da pajament e tras in termin supplementar che vegnan tramess cun ina brev recumandada als acziunaris ch'èn inscrits en il register da las aczias. En quest cas cumenza il termin supplementar il mument ch'ils acziunaris retschaivan l'appel da pajament.

³ L'acziunari tardivant è responsabel vers la societad per l'import che n'è betg cuvrì tras las prestaziuns dal nov acziunari.

⁴⁶⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

G. Emissiun e transferiment da las aczias

I. Aczias al possessur

Art. 683

¹ Las aczias al possessur dastgan vegnir emessas pir suenter che l'entira valur nominala è vegnida pajada.

² Las aczias ch'èn vegnidas emessas avant l'entir pajament èn nunvalaivlas. Pretensiuns d'indemnisaziun restan resalvadas.

II. Aczias al num

Art. 684⁴⁶⁸

¹ Las aczias al num èn transferiblas senza restricziuns, nun che la lescha u ch'ils statuts disponian autramain.

² Il transferiment tras in act giuridic po avair lieu cun surdar il titel indossà a l'acquistader.

⁴⁶⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

H. Restricziun da la transferibilitad

I. Restricziun legala

Art. 685⁴⁶⁹

¹ Aczias al num che n'èn betg liberadas cumplainamain dastgan vegnir transferidas mo cun l'approvaziun da la societad, nun ch'ellas vegnian acquistadas tras ierta, tras ina partiziun d'ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras in'execuziun sfurzada.

² La societad po refusar l'approvaziun mo, sche la solvenza da l'acquistader è dubitaivla e sche la garanzia che vegn pretendida da la societad na vegn betg prestada.

⁴⁶⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

II. Restricziun statutara

1. Princips

Art. 685a⁴⁷⁰

¹ Ils statuts pon prevair che aczias al num dastgian vegnir transferidas mo cun l'approvaziun da la societad.

² Questa restricziun vala er per la constituziun d'ina giudida.

³ Sche la societad entra en liquidaziun, scada la restricziun da la transferibilitad.

⁴⁷⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

2. Aczias al num betg quotadas a la bursa

a. Motivs per ina refusa

Art. 685b⁴⁷¹

¹ La societad po refusar la dumonda d'approvaziun, sch'ella po sa basar sin in motiv impurtant ch'è previs en ils statuts u sch'ella offrescha a l'alienader da las aczias da surpigliar las aczias sin agen quint, sin quint d'auters acziunaris u sin quint da terzas persunas per la valur reala il mument da la dumonda.

² Sco motivs impurtants valan disposiziuns davart la cumposiziun dal circul dals acziunaris, las qualas giustifitgeschan ina refusa en vista a l'intent da la societad u a l'independenza economica da l'interpresa.

³ Ultra da quai po la societad refusar l'inscripziun en il register da las aczias, sche l'acquistader na declera betg expressivamain ch'el haja acquistà las aczias en agen num e sin agen quint.

⁴ Sche las aczias èn vegnidas acquistadas tras ierta, tras ina partiziun d'ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras in'execuziun sfurzada, po la societad refusar la dumonda d'approvaziun mo, sch'ella offrescha a l'acquistader da surpigliar las aczias per la valur reala.

⁵ L'acquistader po pretender che la dretgira a la sedia da la societad fixeschia la valur reala. Ils custs da la valitaziun vegnan surpigliads da la societad.

⁶ Sche l'acquistader na refusa betg l'offerta da surpigliada entaifer 1 mais suenter ch'el enconuscha la valur reala, vala l'offerta sco acceptada.

⁷ Ils statuts na dastgan betg engrevgiar las cundiziuns da la transferibilitad.

⁴⁷¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

b. Effect

Art. 685c⁴⁷²

¹ Uschè ditg che l'approvaziun necessaria per il transferiment da las aczias n'è betg vegnida dada, resta l'alienader proprietari da las aczias e da tut ils dretgs ch'èn colliads cun quellas.

² En cas d'in acquist da las aczias tras ierta, tras ina partiziun d'ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras in'execuziun sfurzada passan la proprietad ed ils dretgs da facultad immediatamain a l'acquistader, ils dretgs da cundecisiun pir cun l'approvaziun da la societad.

³ L'approvaziun vala sco dada, sche la societad na refusa betg la dumonda d'approvaziun entaifer 3 mais suenter avair survegnì la dumonda u sche la societad refusa nungiustifitgadamain la dumonda.

⁴⁷² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

3. Aczias al num quotadas a la bursa

a. Motivs per ina refusa

Art. 685d⁴⁷³

¹ En cas d'aczias al num ch'èn quotadas a la bursa po la societad refusar in acquistader sco acziunari mo, sch'ils statuts prevesan ina limitaziun procentuala da las aczias al num, fin a la quala in acquistader sto vegnir renconuschì sco acziunari, e sche questa limitaziun vegn surpassada.

² Plinavant po la societad refusar in acquistader, sche quel na declera - sin dumonda da la societad - betg expressivamain ch'el haja acquistà las aczias en agen num e sin agen quint, ch'i n'existian naginas cunvegnas da prender enavos u da restituir aczias correspundentas e ch'el portia la ristga economica ch'è colliada cun las aczias. Mo perquai che la dumonda è vegnida inoltrada tras la banca da l'acquistader, na po ella betg refusar l'inscripziun.⁴⁷⁴

³ Sche aczias al num ch'èn quotadas a la bursa⁴⁷⁵ èn vegnidas acquistadas tras ierta, tras ina partiziun d'ierta u tras il dretg dals bains matrimonials, na po l'acquistader betg vegnir refusà.

⁴⁷³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴⁷⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴⁷⁵ Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'AF (art. 33 LRC - AS 1974 1051).

b. Obligaziun d'annunzia

Art. 685e⁴⁷⁶

Sche aczias al num ch'èn quotadas a la bursa vegnan vendidas a la bursa, annunzia la banca da l'alienader immediatamain a la societad il num da l'alienader ed il dumber da las aczias vendidas.

⁴⁷⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

c. Transferiment dals dretgs

Art. 685f⁴⁷⁷

¹ Sche aczias al num ch'èn quotadas a la bursa vegnan acquistadas a la bursa, passan ils dretgs a l'acquistader cun il transferiment. Sche aczias al num ch'èn quotadas a la bursa vegnan acquistadas ordaifer la bursa, passan ils dretgs a l'acquistader, uschespert che quel ha inoltrà a la societad la dumonda da vegnir renconuschì sco acziunari.

² Fin che la societad n'ha betg renconuschì l'acquistader, na po el exequir ni il dretg da votar ch'è collià cun las aczias ni auters dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar. Areguard l'execuziun da tut ils auters dretgs d'acziunari, en spezial il dretg da suttascripziun, n'è l'acquistader betg restrenschì.

³ Ils acquistaders che la societad n'ha betg anc renconuschì ston vegnir inscrits - suenter il transferiment dals dretgs - sco acziunaris senza dretg da votar en il register da las aczias. Lur aczias n'èn betg represchentadas a la radunanza generala.

⁴ Sche la refusa è illegala, ha la societad da renconuscher il dretg da votar ed ils dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar a partir dal mument che la sentenzia giudiziala è vegnida pronunziada; plinavant ha la societad da prestar ina indemnisaziun, nun ch'ella cumprovia ch'ella n'haja nagina culpa.

⁴⁷⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

d. Termin da refusa

Art. 685g⁴⁷⁸

Sche la societad na refusa betg entaifer 20 dis la renconuschientscha da l'acquistader, è quel renconuschì sco acziunari.

⁴⁷⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

4. Register da las aczias

a. Inscripziun

Art. 686⁴⁷⁹

¹ La societad maina in register da las aczias al num, en il qual ils proprietaris ed ils giudiders vegnan inscrits cun il num e cun l'adressa. Ella sto manar quest register uschia, ch'igl è pussaivel d'acceder da tut temp a tal en Svizra.⁴⁸⁰

² L'inscripziun en il register da las aczias ha lieu mo, sch'i vegn cumprovà che l'aczia saja vegnida acquistada sco proprietad u ch'i saja vegnida constituida ina giudida.

^2bis Las societads cun aczias quotadas ad ina bursa procuran ch'ils proprietaris u ils giudiders possian inoltrar sin via electronica la dumonda d'inscripziun en il register da las aczias.⁴⁸¹

³ La societad sto confermar l'inscripziun sin il titel da l'aczia.

⁴ Sco acziunari u sco giudider visavi la societad vala, tgi ch'è inscrit en il register da las aczias.

⁵ Ils mussaments che resultan d'ina inscripziun ston vegnir conservads durant 10 onns suenter ch'il proprietari u il giudider è vegnì stritgà or dal register da las aczias.⁴⁸²

⁴⁷⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴⁸⁰ Integrà la segunda frasa tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

⁴⁸¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴⁸² Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

b. Stritgada

Art. 686a⁴⁸³

Suenter avair tadlà il pertutgà po la societad stritgar inscripziuns en il register da las aczias, sche quellas eran vegnidas fatgas sin basa da faussas indicaziuns da l'acquistader. L'acquistader sto vegnir infurmà immediatamain davart la stritgada.

⁴⁸³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

5. Aczias al num betg pajadas entiramain^⁴⁸⁴

⁴⁸⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 687

¹ L'acquistader d'ina aczia al num betg pajada entiramain è obligà visavi la societad da pajar il rest, uschespert ch'el è inscrit en il register da las aczias.

² Sch'il sutsegnader alienescha sia aczia, po el vegnir persequità per l'import betg pajà, en cas che la societad fa concurs entaifer 2 onns dapi sia inscripziun en il register da commerzi ed en cas ch'igl è vegnì declerà che ses successur legal haja pers ses dretg che resulta tras l'aczia.

³ L'alienader, che n'è betg sutsegnader, vegn deliberà da l'obligaziun da pajar il rest, cur che l'acquistader da l'aczia vegn inscrit en il register da las aczias.

⁴ Uschè ditg che las aczias al num n'èn betg vegnidas pajadas cumplainamain, stoi vegnir inditgà sin mintga titel l'import ch'è effectivamain vegnì pajà.

III. Certificat provisoric

Art. 688

¹ Ils certificats provisorics al possessur dastgan vegnir emess mo per aczias al possessur, da las qualas l'entira valur nominala è vegnida pajada. Ils certificats provisorics al possessur ch'èn vegnids emess avant l'entir pajament èn nunvalaivels. Pretensiuns d'indemnisaziun restan resalvadas.

² Sche certificats provisorics al num vegnan emess per aczias al possessur, pon els vegnir transferids mo tenor las disposiziuns che valan per la cessiun da pretensiuns; visavi la societad entra il transferiment dentant en vigur pir, cur ch'el è vegnì communitgà a la societad.

³ Per aczias al num ston vegnir emess certificats provisorics al num. Il transferiment da tals certificats provisorics sa drizza tenor las prescripziuns che valan per il transferiment d'aczias al num.

J. Dretgs persunals ch'èn colliads cun la commembranza

I. Participaziun a la radunanza generala

1. Princip

Art. 689⁴⁸⁵

¹ Ses dretgs en fatschentas da la societad, sco la nominaziun dals organs, l'approvaziun dal rapport da gestiun e la decisiun davart l'utilisaziun dal gudogn, exequescha l'acziunari a la radunanza generala.

² …⁴⁸⁶

⁴⁸⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴⁸⁶ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Legitimaziun vers la societad

Art. 689a⁴⁸⁷

¹ Exequir ils dretgs da commembranza che resultan tras aczias al num po, tgi ch'è inscrit en il register da las aczias u tgi che ha in'autorisaziun en scrit da l'acziunari.

² Exequir ils dretgs da commembranza che resultan da las aczias al possessur po, tgi che sa legitimescha sco possessur, preschentond las aczias. Exequir il dretg da votar po mo, tgi che inditgescha ses num e ses lieu da domicil, cura ch'el sa participescha a la radunanza generala.⁴⁸⁸

³ Tgi che posseda in'aczia al possessur sin basa d'ina impegnaziun, d'in deposit u d'in emprest, dastga exequir ils dretgs da commembranza mo, sch'el ha survegnì l'autorisaziun respectiva en scrit da l'acziunari.⁴⁸⁹

⁴ Il cussegl d'administraziun po admetter ulteriuras furmas da la legitimaziun vers la societad, uschenavant ch'ils statuts na prevesan nagut auter.⁴⁹⁰

⁴⁸⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁴⁸⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴⁸⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴⁹⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Represchentanza da l'acziunari

b. Represchentanza independenta dal dretg da votar en societads cun aczias quotadas ad ina bursa

Art. 689b⁴⁹¹

¹ L'acziunari po laschar exequir ses dretgs da cundecisiun, cunzunt ses dretg da votar, d'in represchentant da sia tscherna.

² La represchentanza dal dretg da votar da l'organ e la represchentanza dal dretg da votar dal deposit èn scumandadas per societads cun aczias quotadas ad ina bursa.

³ Sche la societad engascha in represchentant independent dal dretg da votar u in represchentant dal dretg da votar da l'organ, è quel obligà d'exequir il dretg da votar tenor las instrucziuns. Sch'el n'ha survegnì naginas instrucziuns, s'abstegna el da la vusch. Il cussegl d'administraziun prepara formulars che ston vegnir duvrads per dar las autorisaziuns e las instrucziuns.

⁴ L'independenza dal represchentant independent dal dretg da votar na dastga esser restrenschida ni effectivamain ni apparentamain. Las prescripziuns davart l'independenza dal post da revisiun per la revisiun ordinaria (art. 728 al. 2-6) èn applitgablas analogamain.

⁵ Sco represchentants independents dal dretg da votar pon vegnir elegidas persunas natiralas u giuridicas ubain societads da persunas.

⁴⁹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 689c⁴⁹²

¹ En societads cun aczias quotadas ad ina bursa elegia la radunanza generala il represchentant independent dal dretg da votar. La durada d'uffizi finescha cun la conclusiun da la proxima radunanza generala ordinaria. La reelecziun è pussaivla.

² La radunanza generala po revocar il represchentant independent dal dretg da votar per la fin da la radunanza generala.

³ Sche la radunanza generala n'ha betg elegì in represchentant independent dal dretg da votar, nominescha il cussegl d'administraziun in tal per la proxima radunanza generala. Ils statuts pon prevair autras reglas per eliminar questa mancanza organisatorica.

⁴ Il cussegl d'administraziun procura ch'ils acziunaris hajan en spezial la pussaivladad da dar al represchentant independent dal dretg da votar:

1.: instrucziuns davart mintga proposta che figurescha en la convocaziun e che pertutga las tractandas;
2.: instrucziuns generalas davart propostas betg annunziadas che pertutgan las tractandas sco er davart novas tractandas tenor l'artitgel 704b.

⁵ Fin a la radunanza generala tracta il represchentant independent dal dretg da votar en moda confidenziala las instrucziuns dals singuls acziunaris. El po dar ina infurmaziun generala a la societad davart las instrucziuns survegnidas. El dastga dar l'infurmaziun il pli baud 3 dis da lavur avant la radunanza generala, ed a chaschun da la radunanza generala sto el inditgar, tge infurmaziuns ch'el ha dà a la societad.

⁶ Autorisaziuns ed instrucziuns pon vegnir dadas mo per la proxima radunanza generala. Ellas pon vegnir dadas er sin via electronica.

⁴⁹² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

c. Represchentanza independenta dal dretg da votar e represchentanza dal dretg da votar da l'organ en societads senza aczias quotadas ad ina bursa

Art. 689d⁴⁹³

¹ Ils statuts da societads senza aczias quotadas ad ina bursa pon prevair ch'in acziunari po vegnir represchentà en la radunanza generala mo tras in auter acziunari.

² Sch'ils statuts cuntegnan ina tala disposiziun, sto il cussegl d'administraziun designar - sin dumonda d'in acziunari - in represchentant independent dal dretg da votar u in represchentant dal dretg da votar da l'organ, che po vegnir incumbensà cun l'exercizi dals dretgs da cundecisiun.

³ En quest cas sto il cussegl d'administraziun communitgar als acziunaris il pli tard 10 dis avant la radunanza generala, tgi ch'els pon incumbensar cun la represchentanza. Sch'il cussegl d'administraziun n'ademplescha betg questa obligaziun, po l'acziunari sa laschar represchentar tras in terz da sia tscherna. Ils statuts reglan ils detagls da la designaziun dal represchentant.

⁴ L'artitgel 689c alinea 4 è applitgabel en cas d'ina represchentanza independenta dal dretg da votar sco er d'ina represchentanza dal dretg da votar da l'organ.

⁴⁹³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

d. Represchentanza dal dretg da votar dal deposit en societads senza aczias quotadas ad ina bursa

Art. 689e⁴⁹⁴

¹ Tgi che vul exequir - en ina societad senza aczias quotadas ad ina bursa - ils dretgs da votar che resultan tras aczias depositadas tar el, fa dar il depositur avant mintga radunanza generala las instrucziuns per votar.

² Sch'il depositari na survegn betg a temp las instrucziuns dal depositur, exequescha el il dretg da votar tenor ina instrucziun generala dal depositur; sch'ina tala manca, s'abstegna el da la vusch.

³ Sco depositaris valan ils instituts ch'èn suttamess a la Lescha federala dals 8 da november 1934⁴⁹⁵ davart las bancas e cassas da spargn sco er ils instituts da finanzas tenor la Lescha federala dals 15 da zercladur 2018⁴⁹⁶ davart ils instituts da finanzas.

⁴⁹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁴⁹⁵ SR 952.0

⁴⁹⁶ SR 954.1

e. Communicaziun

Art. 689f⁴⁹⁷

¹ Ils represchentants independents dal dretg da votar, ils represchentants dal dretg da votar da l'organ ed ils depositaris communitgeschan a la societad il dumber, la spezia, la valur nominala e la categoria da las aczias ch'els represchentan. Sch'els na fan betg quai, èn ils conclus da la radunanza generala contestabels sut las medemas premissas sco en cas d'ina participaziun nunautorisada a la radunanza generala (art. 691).

² Il parsura communitgescha questas indicaziuns a la radunanza generala, e quai globalmain per mintga moda da represchentaziun. Sch'el na fa betg quai, cumbain ch'in acziunari ha pretendì quai, po mintga acziunari contestar ils conclus da la radunanza generala cun in plant cunter la societad.

⁴⁹⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Plirs proprietaris, giudida^⁴⁹⁸

⁴⁹⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 690

¹ Sch'ina aczia è en proprietad da pliras persunas, pon questas persunas exequir ils dretgs che resultan da l'aczia mo tras in represchentant cuminaivel.

² En cas d'ina giudida vi d'ina aczia vegn l'aczia represchentada tras il giudider; quel è responsabel vers il proprietari, sch'el na tegna betg quint adequatamain dals interess dal proprietari.

II. Participaziun nunautorisada

Art. 691

¹ I n'è betg admess da surlaschar aczias cun l'intent d'exequir il dretg da votar a la radunanza generala, sche quai vegn fatg cun l'intenziun d'evitar ina restricziun dal dretg da votar.

² Cunter la participaziun da persunas nunautorisadas ha mintga acziunari il dretg da protestar tar il cussegl d'administraziun u per mauns dal protocol da la radunanza generala.

^2bis Ils commembers dal cussegl d'administraziun e da la direcziun han il dretg da sa participar a la radunanza generala.⁴⁹⁹

³ Sche persunas che n'èn betg autorisadas da sa participar a la radunanza generala coopereschan ad in conclus, po mintga acziunari - er sch'el n'ha betg fatg protesta - contestar quest conclus, nun che la societad accusada cumprovia che questa cooperaziun n'haja gì nagina influenza sin il conclus.

⁴⁹⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Dretg da votar a la radunanza generala

1. Princip

Art. 692

¹ Ils acziunaris exequeschan lur dretg da votar a la radunanza generala en proporziun da l'entira valur nominala da las aczias ch'els possedan.

² Mintga acziunari ha almain ina vusch, e quai er sch'el posseda mo in'unica aczia. Ils statuts pon dentant limitar il dumber da las vuschs dals possessurs da pliras aczias.

³ …⁵⁰⁰

⁵⁰⁰ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Aczias cun dretg da votar

Art. 693

¹ Ils statuts pon fixar il dretg da votar independentamain da la valur nominala tenor il dumber da las aczias che appartegnan a mintga acziunari, uschia che mintga aczia ha ina vusch.

² En quest cas pon aczias che han ina valur nominala pli pitschna che autras aczias da la societad vegnir emessas mo sco aczias al num, ed ellas ston esser liberadas cumplainamain. La valur nominala da las ulteriuras aczias na dastga betg surpassar dapli che diesch giadas la valur nominala da las aczias cun dretg da votar.⁵⁰¹

³ La fixaziun dal dretg da votar tenor il dumber da las aczias na po betg vegnir applitgada per:

1.: eleger il post da revisiun;
2.: nominar experts per laschar controllar la gestiun u singulas parts da la gestiun;
3.⁵⁰²: decider davart l'introducziun d'ina examinaziun speziala;
4.⁵⁰³: decider davart l'inoltraziun d'in plant da responsabladad.⁵⁰⁴

⁵⁰¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁰² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁰³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁰⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

3. Cumenzament dal dretg da votar

Art. 694

Il dretg da votar cumenza, uschespert che l'import che vegn fixà da la lescha u dals statuts è vegnì pajà per l'aczia.

4. Exclusiun dal dretg da votar

Art. 695

¹ En cas da conclus davart la distgargia dal cussegl d'administraziun n'han las persunas ch'èn sa participadas en ina moda u l'autra a la gestiun nagin dretg da votar.

² ...⁵⁰⁵

⁵⁰⁵ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 696⁵⁰⁶

⁵⁰⁶ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Dretg da survegnir infurmaziuns e da prender invista

1. Dretg da survegnir infurmaziuns

Art. 697⁵⁰⁷

¹ A la radunanza generala ha mintga acziunari il dretg da pretender infurmaziuns dal cussegl d'administraziun davart las fatschentas da la societad ed infurmaziuns dal post da revisiun davart l'execuziun e davart il resultat da sia controlla.

² En societads senza aczias quotadas ad ina bursa pon acziunaris - che represchentan ensemen almain 10 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs - pretender en scrit infurmaziuns dal cussegl d'administraziun davart las fatschentas da la societad.

³ Il cussegl d'administraziun furnescha las infurmaziuns entaifer 4 mais. Las respostas dal cussegl d'administraziun ston plinavant vegnir exponidas il pli tard a la proxima radunanza generala, per ch'ils acziunaris possian prender invista da talas.

⁴ Las infurmaziuns ston vegnir furnidas, sch'ellas èn necessarias per exequir ils dretgs dals acziunaris e sch'ellas na pericliteschan nagins secrets da fatschenta u auters interess da la societad ch'èn degns da vegnir protegids. Sche las infurmaziuns vegnan refusadas, sto quai vegnir motivà en scrit.

⁵⁰⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Dretg da prender invista

Art. 697a⁵⁰⁸

¹ Acziunaris pon prender invista dals cudeschs da fatschenta e da las actas, sch'els represchentan ensemen almain 5 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs.

² Il cussegl d'administraziun conceda l'invista entaifer 4 mais suenter l'inoltraziun da la dumonda. Ils acziunaris dastgan far notizias.

³ L'invista sto vegnir concedida, sch'ella è necessaria per exequir ils dretgs dals acziunaris e sch'ella na periclitescha nagins secrets da fatschenta u auters interess da la societad ch'èn degns da vegnir protegids. Sche l'invista vegn refusada, sto quai vegnir motivà en scrit.

⁵⁰⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Refusa da la dumonda da survegnir infurmaziuns u da prender invista

Art. 697b⁵⁰⁹

Sche las infurmaziuns u l'invista vegnan refusadas u impedidas dal tuttafatg u per part, pon ils acziunaris pretender entaifer 30 dis da la dretgira, ch'ella ordineschia a la societad da furnir las infurmaziuns u da conceder l'invista.

⁵⁰⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

V. Dretg sin l'introducziun d'ina examinaziun speziala

1. Cun l'approvaziun da la radunanza generala

Art. 697c⁵¹⁰

¹ Mintga acziunari che ha gia exequì ses dretg da survegnir infurmaziuns u da prender invista, po proponer a la radunanza generala da laschar sclerir tscherts fatgs tras experts independents, sche quai è necessari per exequir ils dretgs d'acziunari.

² Sche la radunanza generala accepta la proposta, po la societad u mintga acziunari pretender entaifer 30 dis da la dretgira, ch'ella designeschia ils experts che fan l'examinaziun speziala.

⁵¹⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. En cas da refusa tras la radunanza generala

Art. 697d⁵¹¹

¹ Sche la radunanza generala refusa la proposta, pon ils acziunaris pretender entaifer 3 mais da la dretgira, ch'ella ordineschia in'examinaziun speziala, sch'els tegnan ensemen almain ina da las suandantas participaziuns:

1.: en societads cun aczias quotadas ad ina bursa: 5 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs;
2.: en autras societads senza aczias quotadas ad ina bursa: 10 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs.

² La dumonda d'ordinar in'examinaziun speziala po s'extender sin tut las dumondas ch'èn stadas l'object da la dumonda da survegnir infurmaziuns u da prender invista u ch'èn vegnidas discutadas da la radunanza generala en la tractativa davart la dumonda da realisar in'examinaziun speziala, uschenavant che la resposta a questas dumondas è necessaria per exequir ils dretgs d'acziunari.

³ La dretgira ordinescha l'examinaziun speziala, sch'ils petents pon far valair vardaivlamain che fundaturs u organs hajan violà la lescha u ils statuts e che la violaziun saja buna da donnegiar la societad u ils acziunaris.

⁵¹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Procedura giudiziala

Art. 697e⁵¹²

¹ La dretgira decida suenter avair tadlà la societad sco er l'acziunari che ha dumandà in'examinaziun speziala en la radunanza generala.

² Sche la dretgira accepta la dumonda, designescha ella ils experts independents che realiseschan l'examinaziun speziala, e circumscriva l'object da l'examinaziun.

⁵¹² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Realisaziun da l'examinaziun speziala

Art. 697f ⁵¹³

¹ L'examinaziun speziala sto vegnir fatga a temp util e senza disturbar nunnecessariamain l'andament da las fatschentas.

² Ils fundaturs, ils organs, ils incumbensads, ils lavurants, ils curaturs ed ils liquidaturs ston infurmar l'expert davart tut ils fatgs relevants. En cas da dispita decida la dretgira.

³ Ils experts taidlan la societad concernent ils resultats da l'examinaziun speziala.

⁴ Els èn obligads da mantegnair il secret.

⁵¹³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

5. Rapport

Art. 697g⁵¹⁴

¹ Ils experts rapportan en scrit e detagliadamain davart il resultat da lur examinaziun. Sche l'examinaziun speziala è vegnida ordinada da la dretgira, preschentan ils experts lur rapport a la dretgira.

² La dretgira trametta il rapport a la societad e decida sin dumonda da la societad, sche tschertas parts dal rapport violeschan il secret da fatschenta u auters interess da la societad ch'èn degns da vegnir protegids, e sche questas parts na dastgan perquai betg vegnir suttamessas als petents.

³ Al cussegl d'administraziun ed als petents dat la dretgira la chaschun da prender posiziun davart il rapport rectifitgà e da far dumondas supplementaras.

⁵¹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

6. Deliberaziun e communicaziun

Art. 697h⁵¹⁵

¹ A la proxima radunanza generala suttametta il cussegl d'administraziun il rapport dals experts, sia atgna posiziun sco er la posiziun dals petents.

² Durant 1 onn suenter la radunanza generala po mintga acziunari pretender da la societad - sin donn e cust da la societad - in exemplar dal rapport e da las posiziuns.

⁵¹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

7. Custs da l'examinaziun speziala

Art. 697h^bis ⁵¹⁶

¹ La societad surpiglia ils custs da l'examinaziun speziala. Ella paja er eventualas anticipaziuns dals custs.

² Sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po la dretgira adossar tut ils custs u ina part da tals als petents.

⁵¹⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 697i⁵¹⁷

⁵¹⁷ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012 (AS 2015 1389; BBl 2014 605). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, cun effect dapi il 1. da matg 2021 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

K. Obligaziun d'annunzia da l'acziunari

I. Annunzia da la persuna che ha il dretg economic da las aczias

Art. 697j⁵¹⁸

¹ Tgi che acquista - sulet u en enclegientscha cuminaivla cun terzas persunas - aczias d'ina societad, da la quala ils dretgs da participaziun n'èn betg quotads a la bursa, e cuntanscha u surpassa uschia la limita da 25 pertschient dal chapital d'aczias u dals dretgs da votar, sto annunziar a la societad entaifer 1 mais il prenum ed il num e l'adressa da la persuna natirala, per la quala el agescha la finala (persuna che ha il dretg economic).

² Sche l'acziunari è ina persuna giuridica u ina societad da persunas, sto mintga persuna natirala che controllescha l'acziunari applitgond l'artitgel 963 alinea 2 tenor il senn, vegnir annunziada sco persuna che ha il dretg economic. Sch'i n'existan naginas talas persunas, sto l'acziunari annunziar quai a la societad.

³ Sche l'acziunari è ina societad da chapital, da la quala ils dretgs da participaziun èn quotads a la bursa, sch'el vegn controllà d'ina tala societad en il senn da l'artitgel 963 alinea 2 u sch'el controllescha ina tala societad en quest senn, sto el annunziar mo quest fatg sco er la firma e la sedia da la societad da chapital.

⁴ L'acziunari sto annunziar a la societad entaifer 3 mais mintga midada dal prenum, dal num u da l'adressa da la persuna che ha il dretg economic.

⁵ L'obligaziun d'annunzia n'exista betg, sche las aczias èn concepidas sco vaglias contabilisadas ed èn deponidas en in lieu da deposit en Svizra u èn inscrittas en il register principal. La societad designescha il lieu da deposit.

⁵¹⁸ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012 (AS 2015 1389; BBl 2014 605). Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da nov. 2019 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

Art. 697k⁵¹⁹

⁵¹⁹ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012 (AS 2015 1389; BBl 2014 605). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, cun effect dapi il 1. da matg 2021 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

II. Glista da las persunas che han il dretg economic

Art. 697l⁵²⁰

¹ La societad maina ina glista davart las persunas che han il dretg economic e ch'èn vegnidas annunziadas ad ella.

² Questa glista cuntegna il prenum ed il num sco er l'adressa da las persunas che han il dretg economic.

³ Ils mussaments che resultan d'ina annunzia tenor l'artitgel 697j ston vegnir conservads durant 10 onns suenter che la persuna è vegnida stritgada da la glista.

⁴ La glista sto vegnir manada uschia, ch'igl è pussaivel d'acceder da tut temp a tala en Svizra.

⁵²⁰ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012 (AS 2015 1389; BBl 2014 605). Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da matg 2021 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

III. Inobservanza da las obligaziuns d'annunzia^⁵²¹

⁵²¹ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da matg 2021 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

Art. 697m⁵²²

¹ Uschè ditg che l'acziunari n'ha betg ademplì sias obligaziuns d'annunzia, na po el betg far diever da ses dretgs da commembranza ch'èn colliads cun las aczias, da las qualas l'acquist sto vegnir annunzià.

² Ils dretgs da facultad ch'èn colliads cun talas aczias po l'acziunari far valair pir, cur ch'el ha ademplì sias obligaziuns d'annunzia.

³ Sche l'acziunari n'ademplescha betg sias obligaziuns d'annunzia entaifer 1 mais suenter l'acquist da las aczias, van ils dretgs da facultad a perder. Sch'el ademplescha pli tard questas obligaziuns, po el far valair ils dretgs da facultad che resultan a partir da quest mument.

⁴ Il cussegl d'administraziun procura che nagins acziunaris na fetschian diever da lur dretgs violond las obligaziuns d'annunzia.

⁵²² Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

L. Dretgira da cumpromiss

Art. 697n⁵²³

¹ Ils statuts pon prevair che dispitas dal dretg da societads vegnian giuditgadas d'ina dretgira da cumpromiss cun sedia en Svizra. Sch'ils statuts na disponan betg autramain, è la clausula da cumpromiss lianta per la societad, per ils organs da la societad, per ils commembers dals organs e per ils acziunaris.

² Per la procedura davant la dretgira da cumpromiss èn applitgablas las disposiziuns da la 3. part dal Cudesch da procedura civila⁵²⁴; il 12. chapitel da la Lescha federala dals 18 da december 1987⁵²⁵ davart il dretg internaziunal privat n'è betg applitgabel.

³ Ils statuts pon reglar ils detagls, en spezial tras il renviament ad in urden da cumpromiss. En mintga cas garanteschan els che las persunas, che pon esser pertutgadas directamain dals effects giuridics da la sentenzia da cumpromiss, vegnian infurmadas davart l'introducziun e la terminaziun da la procedura e possian sa participar a la nominaziun da la dretgira da cumpromiss sco er intervegnir en la procedura.

⁵²³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵²⁴ SR 272

⁵²⁵ SR 291

Terz chapitel: Organisaziun da la societad anonima

A. La radunanza generala

I. Cumpetenzas

Art. 698

¹ L'organ suprem da la societad anonima è la radunanza generala dals acziunaris.

² Ella ha las suandantas cumpetenzas intransferiblas:

1.: fixar e midar ils statuts;
2.: eleger ils commembers dal cussegl d'administraziun e dal post da revisiun;
3.⁵²⁶: approvar il rapport da situaziun ed il quint dal concern;
4.: approvar il quint annual sco er decider davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha, en spezial fixar la dividenda e la tantiema;
5.⁵²⁷: fixar la dividenda intermediara ed approvar la clusiun intermediara necessaria per quest intent;
6.⁵²⁸: decider davart la restituziun da la reserva legala dal chapital;
7.⁵²⁹: distgargiar ils commembers dal cussegl d'administraziun;
8.⁵³⁰: dequotar ils titels da participaziun da la societad;
9.⁵³¹: decider davart fatschentas ch'èn resalvadas a la radunanza generala tras la lescha u tras ils statuts.⁵³²

³ En societads cun aczias quotadas ad ina bursa ha ella las suandantas ulteriuras cumpetenzas intransferiblas:

1.: eleger il president dal cussegl d'administraziun;
2.: eleger ils commembers da la cumissiun d'indemnisaziun;
3.: eleger il represchentant independent dal dretg da votar;
4.: votar davart las indemnisaziuns dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ.⁵³³

⁵²⁶ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

⁵²⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵²⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵²⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵³⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵³¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵³² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵³³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Convocaziun e realisaziun da la radunanza generala

1. Moda da convocaziun

Art. 699⁵³⁴

¹ La radunanza generala vegn convocada dal cussegl d'administraziun, en cas da basegn dal post da revisiun. Il dretg da convocaziun han er ils liquidaturs ed ils represchentants dals crediturs d'emprests.

² La radunanza generala ordinaria ha lieu mintga onn entaifer 6 mais suenter la clusiun da l'onn da gestiun.

³ Acziunaris pon pretender la convocaziun d'ina radunanza generala, sch'els tegnan ensemen almain ina da las suandantas participaziuns:

1.: en societads cun aczias quotadas ad ina bursa: 5 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs;
2.: en autras societads: 10 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs.

⁴ Els ston pretender en scrit la convocaziun. La dumonda sto cuntegnair las tractandas e las propostas.

⁵ Sch'il cussegl d'administraziun n'accepta betg la dumonda entaifer in termin adequat, dentant maximalmain entaifer 60 dis, pon ils petents dumandar la dretgira d'ordinar la convocaziun.

⁵³⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Communicaziun dal rapport da gestiun

Art. 699a⁵³⁵

¹ Almain 20 dis avant la radunanza generala ston il rapport da gestiun ed ils rapports da revisiun vegnir rendids accessibels als acziunaris. Sch'ils documents n'èn betg accessibels electronicamain, po mintga acziunari pretender ch'els al vegnian tramess ad uras.

² Sch'ils documents n'èn betg accessibels electronicamain, po mintga acziunari pretender durant 1 onn suenter la radunanza generala, ch'i vegnia tramess ad el il rapport da gestiun en la furma approvada da la radunanza generala sco er ils rapports da revisiun.

⁵³⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Dretg da tractandaziun e dretg da far propostas

Art. 699b⁵³⁶

¹ Acziunaris pon pretender la tractandaziun d'objects, sch'els tegnan ensemen almain ina da las suandantas participaziuns:

1.: en societads cun aczias quotadas ad ina bursa: 0,5 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs;
2.: en autras societads: 5 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs.

² Sut las medemas premissas pon ils acziunaris pretender che propostas davart tractandas vegnian integradas en la convocaziun da la radunanza generala.

³ Cun la tractandaziun u cun las propostas pon ils acziunaris inoltrar ina curta motivaziun. Quella sto vegnir integrada en la convocaziun da la radunanza generala.

⁴ Sch'il cussegl d'administraziun n'accepta betg ina dumonda, pon ils petents dumandar la dretgira d'ordinar la tractandaziun d'objects u l'integraziun da propostas e da motivaziuns correspundentas en la convocaziun da la radunanza generala.

⁵ A la radunanza generala po mintga acziunari far propostas en il rom da las tractandas.

⁵³⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Cuntegn da la convocaziun

Art. 700⁵³⁷

¹ Il cussegl d'administraziun communitgescha als acziunaris la convocaziun da la radunanza generala almain 20 dis avant il di da la radunanza.

² En la convocaziun stoi vegnir inditgà:

1.: la data, il cumenzament, il gener ed il lieu da la radunanza generala;
2.: las tractandas;
3.: las propostas dal cussegl d'administraziun ed - en societads cun aczias quotadas ad ina bursa - ina curta motivaziun da questas propostas;
4.: eventualmain las propostas dals acziunaris cun ina curta motivaziun;
5.: eventualmain il num e l'adressa dal represchentant independent dal dretg da votar.

³ Il cussegl d'administraziun procura che las tractandas observian l'unitad da la materia e suttametta a la radunanza generala tut las infurmaziuns ch'èn necessarias per prender ses conclus.

⁴ En la convocaziun dastga il cussegl d'administraziun preschentar las tractandas en moda summarica, sch'el metta a disposiziun als acziunaris infurmaziuns pli detagliadas en autra moda.

⁵³⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

5. Radunanza universala ed approvaziun d'ina proposta

Art. 701⁵³⁸

¹ Sch'i na vegn betg fatg opposiziun, pon ils proprietaris u ils represchentants da tut las aczias far ina radunanza generala senza observar las prescripziuns che valan per la convocaziun.

² Uschenavant ch'ils proprietaris u ils represchentants da tut las aczias sa participeschan a questa radunanza, po ella tractar e decider valaivlamain davart tut ils objects che appartegnan a la cumpetenza da la radunanza generala.

³ Ina radunanza generala po medemamain vegnir salvada senza observar las prescripziuns che valan per la convocaziun, sch'ils conclus vegnan prendids en scrit sin palpiri u en furma electronica, uschenavant ch'in acziunari u ses represchentant na pretenda betg ina tractativa a bucca.

⁵³⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

6. Lieu da la radunanza

7. Utilisaziun da meds electronics

Art. 701a⁵³⁹

¹ Il cussegl d'administraziun fixescha il lieu da la radunanza generala.

² La fixaziun dal lieu da la radunanza na dastga difficultar a nagins acziunaris en moda nunfundada l'exercizi da lur dretgs en connex cun la radunanza generala.

³ La radunanza generala po vegnir salvada il medem mument en differents lieus. En quest cas ston ils votums dals participants vegnir transmess audiovisualmain en directa en tut ils lieus da radunanza.

⁵³⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. A l'exteriur

Art. 701b⁵⁴⁰

¹ La radunanza generala po vegnir salvada a l'exteriur, sch'ils statuts prevesan quai e sch'il cussegl d'administraziun designescha en la convocaziun in represchentant independent dal dretg da votar.

² En societads senza aczias quotadas ad ina bursa po il cussegl d'administraziun desister da designar in represchentant independent dal dretg da votar, sche quai è bun per tut ils acziunaris.

⁵⁴⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

a. Exercizi dals dretgs d'acziunari

Art. 701c⁵⁴¹

Il cussegl d'administraziun po prevair che acziunaris possian exequir lur dretgs sin via electronica, sch'els n'èn betg preschents al lieu da la radunanza generala.

⁵⁴¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. Radunanza generala virtuala

Art 701d⁵⁴²

¹ Ina radunanza generala po vegnir salvada cun meds electronics senza lieu da dieta, sch'ils statuts prevesan quai e sch'il cussegl d'administraziun designescha en la convocaziun in represchentant independent dal dretg da votar.

² En societads senza aczias quotadas ad ina bursa pon ils statuts prevair la pussaivladad da renunziar a la designaziun d'in represchentant independent dal dretg da votar.

⁵⁴² Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

c. Premissas per l'utilisaziun da meds electronics

Art. 701e⁵⁴³

¹ Il cussegl d'administraziun regla l'utilisaziun da meds electronics.

² El procura che:

1.: l'identitad dals participants saja clera;
2.: ils votums da la radunanza generala vegnian transmess en directa;
3.: mintga participant possia far propostas e sa participar a la discussiun;
4.: il resultat da la votaziun na possia betg vegnir sfalsifitgà.

⁵⁴³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

d. Problems tecnics

Art. 701f⁵⁴⁴

¹ Sch'i dat problems tecnics durant la radunanza generala, uschia ch'ella na po betg vegnir salvada confurm a l'urden, sto ella vegnir repetida.

² Conclus che la radunanza generala ha prendì avant ch'ils problems tecnics èn cumparids, restan valaivels.

⁵⁴⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Mesiras preparatoricas; protocol

Art. 702⁵⁴⁵

¹ Il cussegl d'administraziun prenda las mesiras ch'èn necessarias per constatar ils dretgs da votar dals acziunaris.

² El procura ch'i vegnia scrit in protocol che cuntegna:

1.: la data, il cumenzament e la fin sco er la furma ed il lieu da la radunanza generala;
2.: il dumber, la spezia, la valur nominala e la categoria da las aczias represchentadas, cun l'indicaziun da las aczias che vegnan represchentadas dal represchentant independent dal dretg da votar, dals represchentants dal dretg da votar da l'organ u dals depositaris;
3.: ils conclus ed ils resultats da las elecziuns;
4.: las dumondas da survegnir infurmaziuns, formuladas durant la radunanza generala, e las respostas respectivas;
5.: las decleraziuns ch'ils acziunaris han dà per mauns dal protocol;
6.: ils problems tecnics relevants ch'èn resultads durant la radunanza generala.⁵⁴⁶

³ Il protocol sto vegnir suttascrit dal protocollist e dal parsura da la radunanza generala.⁵⁴⁷

⁴ Mintga acziunari po pretender ch'il protocol al vegnia mess a disposiziun entaifer 30 dis suenter la radunanza generala.⁵⁴⁸

⁵ En societads cun aczias quotadas ad ina bursa ston ils conclus ed ils resultats da las elecziuns, inclusiv l'indicaziun da las relaziuns exactas da las vuschs, vegnir mess a disposiziun sin via electronica entaifer 15 dis suenter la radunanza generala.⁵⁴⁹

⁵⁴⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁴⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁴⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁴⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁴⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Dretg dals commembers dal cussegl d'administraziun e da la direcziun da s'exprimer; dretg dal cussegl d'administraziun da far propostas

Art. 702a⁵⁵⁰

¹ Sch'ils commembers dal cussegl d'administraziun u da la direcziun sa participeschan a la radunanza generala, dastgan els s'exprimer davart mintga tractanda.

² Il cussegl d'administraziun po far propostas tar mintga tractanda.

⁵⁵⁰ Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns dal dretg d'aczias, d'associaziuns, dal register da commerzi e da firmas) (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

V. Conclus ed elecziuns

3. Conversiun d'aczias al possessur en aczias al num

Art. 703⁵⁵¹

¹ La radunanza generala prenda ses conclus e fa sias elecziuns cun la maioritad da las vuschs d'aczias represchentadas, nun che la lescha u ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

² Ils statuts pon prevair ch'il parsura haja la vusch decisiva en cas da paritad da las vuschs.

⁵⁵¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Conclus impurtants

Art. 704⁵⁵²

¹ In conclus da la radunanza generala che vegn approvà d'almain dus terzs da las vuschs represchentadas sco er da la maioritad da las valurs nominalas da las aczias represchentadas, è necessari per:

1.: midar l'intent da la societad;
2.: reunir aczias, nun che quai dovria il consentiment da tut ils acziunaris pertutgads;
3.: augmentar il chapital tras agen chapital, tras apports en natiralias u tras la scuntrada cun ina pretensiun, e conceder avantatgs spezials;
4.: restrenscher u abolir il dretg da suttascripziun;
5.: introducir in chapital cundiziunà, introducir ina marscha da chapital u stgaffir chapital da reserva tenor l'artitgel 12 da la Lescha da bancas dals 8 da november 1934⁵⁵³;
6.: converter certificats da participaziun en aczias;
7.: restrenscher la transferibilitad d'aczias al num;
8.: introducir aczias cun dretg da votar;
9.: midar la valuta dal chapital d'aczias;
10.: introducir la vusch decisiva dal parsura en la radunanza generala;
11.: fixar ina disposiziun statutara per salvar la radunanza generala a l'exteriur;
12.: dequotar ils titels da participaziun da la societad;
13.: spustar la sedia da la societad;
14.: introducir in clausula da cumpromiss en ils statuts;
15.: desister da designar in represchentant independent dal dretg da votar per salvar ina radunanza generala virtuala en societads senza aczias quotadas ad ina bursa;
16.: dissolver la societad.⁵⁵⁴

² Disposiziuns statutaras che prevesan - per tscherts conclus - maioritads pli grondas che las maioritads prescrittas da la lescha, pon vegnir introducidas, midadas u abolidas mo cun la maioritad previsa.⁵⁵⁵

³ Ils possessurs d'aczias al num che n'han betg approvà in conclus davart la midada da l'intent da la societad u davart l'introducziun d'aczias cun dretg da votar n'èn betg liads vi da las restricziuns statutaras da la transferibilitad da las aczias, e quai durant 6 mais suenter la publicaziun dal conclus en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

⁵⁵² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁵³ SR 952.0

⁵⁵⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁵⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 704a⁵⁵⁶

Davart la conversiun d'aczias al possessur en aczias al num po la radunanza generala concluder cun la maioritad da las vuschs consegnadas. Ils statuts na dastgan betg engrevgiar la conversiun.

⁵⁵⁶ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

4. Annunzia da las tractandas

Art. 704b⁵⁵⁷

Davart tractandas che n'èn betg vegnidas annunziadas duidamain, na pon vegnir prendidas naginas decisiuns; exceptadas da quai èn propostas da convocar ina radunanza generala extraordinaria, da realisar in'examinaziun speziala e d'eleger in post da revisiun.

⁵⁵⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

VI. Dretg da revocaziun^⁵⁵⁸

⁵⁵⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 705

¹ La radunanza generala po revocar tut las persunas ch'ella ha elegì.⁵⁵⁹

² Pretensiuns d'indemnisaziun dals revocads restan resalvadas.

⁵⁵⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

VII. Contestaziun da conclus da la radunanza generala

1. Legitimaziun e motivs^⁵⁶⁰

⁵⁶⁰ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 706

¹ Il cussegl d'administraziun e mintga acziunari po contestar tar la dretgira ils conclus da la radunanza generala cun in plant cunter la societad, sche quels cuntrafan a la lescha u als statuts.

² Contestabels èn en spezial ils conclus che:

1.: retiran u restrenschan ils dretgs dals acziunaris, violond la lescha u ils statuts;
2.: retiran u restrenschan ils dretgs dals acziunaris en moda nunfundada;
3.: chaschunan in tractament inegual u in dischavantatg per ils acziunaris che n'è betg giustifitgà tras l'intent da la societad;
4.: aboleschan la finamira da la societad da far gudogn, senza il consentiment da tut ils acziunaris.⁵⁶¹

^3-4 ...⁵⁶²

⁵ La sentenzia che abolescha in conclus da la radunanza generala ha in effect per e cunter tut ils acziunaris.

⁵⁶¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁶² Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

2. Procedura

Art. 706a⁵⁶³

¹ Il dretg da contestar ils conclus extingua, sch'il plant na vegn betg purtà il pli tard 2 mais suenter la radunanza generala.

² Sch'il cussegl d'administraziun porta plant, nominescha la dretgira in represchentant per la societad.

³ ...⁵⁶⁴

⁵⁶³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁶⁴ Abolì tras la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

VIII. Nunvalaivladad^⁵⁶⁵

⁵⁶⁵ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 706b⁵⁶⁶

Nunvalaivels èn en spezial ils conclus da la radunanza generala che:

1.: retiran u limiteschan il dretg da sa participar a la radunanza generala, il dretg da votar minimal, ils dretgs da purtar plant u auters dretgs che la lescha conceda stringentamain a l'acziunari;
2.: restrenschan ils dretgs da controlla dals acziunaris en ina moda che surpassa la dimensiun che vegn admessa da la lescha; u
3.: cuntrafan a las structuras fundamentalas da la societad anonima u violeschan las disposiziuns davart la protecziun dal chapital.

⁵⁶⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

B. Il cussegl d'administraziun⁵⁶⁷

⁵⁶⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

5. Dretg da survegnir infurmaziuns u da prender invista da documents

1. Elegibladad^⁵⁶⁸

⁵⁶⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 707

¹ Il cussegl d'administraziun da la societad sa cumpona d'in u da plirs commembers.⁵⁶⁹

² ...⁵⁷⁰

³ Sch'ina persuna giuridica u sch'ina societad commerziala è participada a la societad, n'è ella sco tala betg elegibla sco commembra dal cussegl d'administraziun; percunter pon ses represchentants vegnir elegids empè dad ella.

⁵⁶⁹ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

⁵⁷⁰ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 708⁵⁷¹

⁵⁷¹ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

2. Represchentanza da categorias e da gruppas d'acziunaris^⁵⁷²

⁵⁷² Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 709⁵⁷³

¹ Sch'igl existan pliras categorias d'aczias areguard il dretg da votar u areguard ils dretgs da facultad, ston ils statuts garantir ch'ils acziunaris da mintga categoria possian eleger almain in represchentant en il cussegl d'administraziun.

² Ils statuts pon prevair disposiziuns spezialas per proteger minoritads u singulas gruppas d'acziunaris.

⁵⁷³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

3. Durada d'uffizi

Art. 710⁵⁷⁴

¹ La durada d'uffizi dals commembers dal cussegl d'administraziun da societads cun aczias quotadas ad ina bursa finescha il pli tard cun la conclusiun da la proxima radunanza generala ordinaria. Ils commembers vegnan elegids individualmain.

² En societads senza aczias quotadas ad ina bursa importa la durada d'uffizi 3 onns, nun ch'ils statuts disponian autramain; la durada d'uffizi na dastga dentant betg surpassar 6 onns. Ils commembers vegnan elegids individualmain, nun ch'ils statuts prevesian insatge auter u ch'il parsura da la radunanza generala ordineschia insatge auter cun il consentiment da tut ils acziunaris represchentads.

³ Ina reelecziun è pussaivla.

⁵⁷⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 711⁵⁷⁵

⁵⁷⁵ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

II. Organisaziun

1. President

Art. 712⁵⁷⁶

¹ En societads cun aczias quotadas ad ina bursa elegia la radunanza generala il president or dal ravugl dals commembers dal cussegl d'administraziun. Sia durada d'uffizi finescha il pli tard cun la conclusiun da la proxima radunanza generala ordinaria.

² En societads senza aczias quotadas ad ina bursa elegia il cussegl d'administraziun il president or dal ravugl da ses commembers. Ils statuts pon prevair che la radunanza generala elegia il president.

³ Ina reelecziun è pussaivla.

⁴ Sche l'uffizi dal president è vacant, nominescha il cussegl d'administraziun in nov president per la durada d'uffizi restanta. Ils statuts pon prevair autras reglas per eliminar questa mancanza organisatorica.

⁵⁷⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Conclus

Art. 713⁵⁷⁷

¹ Ils conclus dal cussegl d'administraziun vegnan prendidas cun la maioritad da las vuschs dadas. Il parsura ha la vusch decisiva, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

² Il cussegl d'administraziun po prender ses conclus:

1.: en il rom d'ina sesida cun lieu da radunanza;
2.: tras l'utilisaziun da meds electronics, applitgond analogamain ils artitgels 701c-701e;
3.: en scrit sin palpiri u en furma electronica, uschenavant ch'in commember na pretenda betg ina tractativa a bucca. Sch'ils conclus vegnan prendids sin via electronica, na dovri nagina suttascripziun; resalvada resta ina disposiziun divergenta ch'il cussegl d'administraziun ha determinà en scrit.⁵⁷⁸

³ Las tractativas ed ils conclus ston vegnir protocollads; il protocol vegn suttascrit dal parsura e dal protocollist.⁵⁷⁹

⁵⁷⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁷⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁷⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Conclus nunvalaivels

Art. 714⁵⁸⁰

Per ils conclus dal cussegl d'administraziun valan confurm al senn ils medems motivs da nunvalaivladad sco per ils conclus da la radunanza generala.

⁵⁸⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

4. Dretg da convocaziun

Art. 715⁵⁸¹

Inditgond ils motivs, po mintga commember dal cussegl d'administraziun pretender dal president ch'el convocheschia immediatamain ina sesida.

⁵⁸¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 715a⁵⁸²

¹ Mintga commember dal cussegl d'administraziun po dumandar infurmaziuns davart tut las fatschentas da la societad.

² A las sesidas èn tut ils commembers dal cussegl d'administraziun sco er las persunas ch'èn incumbensadas cun la gestiun obligads da dar infurmaziuns.

³ Ordaifer las sesidas po mintga commember dumandar da las persunas ch'èn incumbensadas cun la gestiun infurmaziuns davart l'andament da las fatschentas e - cun l'autorisaziun dal president - er davart singulas fatschentas.

⁴ Uschenavant che quai è necessari per ademplir ina incumbensa, po mintga commember pretender dal president ch'el al preschentia ils cudeschs e las actas.

⁵ Sch'il president refusa ina dumonda da survegnir infurmaziuns, da vegnir tadlà u da survegnir invista da documents, decida il cussegl d'administraziun.

⁶ Regulaziuns u conclus dal cussegl d'administraziun ch'extendan il dretg dals commembers da survegnir infurmaziuns u da prender invista da documents, restan resalvads.

⁵⁸² Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

III. Incumbensas

2. Incumbensas intransferiblas

Art. 716⁵⁸³

¹ Il cussegl d'administraziun po prender conclus en tut las fatschentas che na vegnan betg attribuidas tenor lescha u tenor statuts a la radunanza generala.

² Il cussegl d'administraziun maina las fatschentas da la societad, nun ch'el haja delegà la gestiun.

⁵⁸³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 716a⁵⁸⁴

¹ Il cussegl d'administraziun ha las suandantas incumbensas intransferiblas e nunprivablas:

1.: exequir la direcziun superiura da la societad e dar las directivas necessarias;
2.: fixar l'organisaziun;
3.: concepir la contabilitad, la controlla da finanzas sco er la planisaziun da finanzas, sche quella è necessaria per manar la societad;
4.: nominar e revocar las persunas ch'èn incumbensadas cun la gestiun e cun la represchentanza;
5.: exequir la surveglianza suprema da las persunas ch'èn incumbensadas cun la gestiun, en spezial en vista a l'observaziun da las leschas, dals statuts, dals reglaments e da las directivas;
6.: far il rapport da gestiun⁵⁸⁵ sco er preparar la radunanza generala ed exequir ses conclus;
7.⁵⁸⁶: inoltrar ina dumonda da moratori d'accumodament ed infurmar la dretgira en cas d'ina surdebitaziun;
8.⁵⁸⁷: en societads cun aczias quotadas ad ina bursa: rediger il rapport d'indemnisaziun.

² Il cussegl d'administraziun po surdar la preparaziun e l'execuziun da ses conclus u la surveglianza da fatschentas a giuntas u a singuls commembers. El ha da procurar che ses commembers vegnian infurmads adequatamain.

⁵⁸⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁸⁵ Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'AF (art. 33 LRC - AS 1974 1051).

⁵⁸⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁵⁸⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Transferiment da la gestiun

Art. 716b⁵⁸⁸

¹ Sch'ils statuts na prevesan nagut auter, po il cussegl d'administraziun transferir - sin basa d'in reglament d'organisaziun - l'entira gestiun u ina part da tala a singuls commembers u a terzas persunas (direcziun).

² En societads cun aczias quotadas ad ina bursa po la gestiun vegnir transferida a singuls commembers dal cussegl d'administraziun u ad autras persunas natiralas. L'administraziun da la facultad po er vegnir transferida a persunas giuridicas.

³ Il reglament regla la gestiun, fixescha las plazzas necessarias, circumscriva lur incumbensas e regla en spezial la rapportaziun.

⁴ Sin dumonda dals acziunaris e dals crediturs da la societad che fan valair in interess degn da vegnir protegì, als orientescha il cussegl d'administraziun en scrit u en furma electronica davart l'organisaziun da la gestiun.

⁵ Sche la gestiun n'è betg vegnida transferida, vegn ella exequida cuminaivlamain da tut ils commembers dal cussegl d'administraziun.

⁵⁸⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Quità e fidaivladad

1. En general^⁵⁸⁹

⁵⁸⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 717⁵⁹⁰

¹ Ils commembers dal cussegl d'administraziun sco er terzas persunas ch'èn incumbensadas cun la gestiun ston ademplir lur incumbensas cun tut quità e mantegnair en buna fai ils interess da la societad.

² Els han da tractar da medema maniera ils acziunaris che sa chattan en la medema situaziun.

⁵⁹⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

2. Conflicts d'interess

Art. 717a⁵⁹¹

¹ Ils commembers dal cussegl d'administraziun e da la direcziun infurmeschan immediatamain e cumplettamain il cussegl d'administraziun davart conflicts d'interess che pertutgan lur persuna.

² Il cussegl d'administraziun prenda las mesiras necessarias per mantegnair ils interess da la societad.

⁵⁹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

V. Represchentanza

2. Dimensiun e restricziun

Art. 718⁵⁹²

¹ Il cussegl d'administraziun represchenta la societad vers anora. Mintga commember è autorisà da represchentar la societad, nun ch'ils statuts u ch'il reglament d'organisaziun fixeschian insatge auter.

² Il cussegl d'administraziun po surdar la represchentanza ad in u a plirs commembers (delegads) u a terzas persunas (directurs).

³ Almain in commember dal cussegl d'administraziun sto esser autorisà da represchentar la societad.

⁴ La societad sto pudair vegnir represchentada tras ina persuna ch'è domiciliada en Svizra. Questa persuna sto appartegnair al cussegl d'administraziun u esser directura. Ella sto avair access al register da las aczias sco er a la glista tenor l'artitgel 697l, nun che questa glista vegnia manada d'in intermediari finanzial.⁵⁹³

⁵⁹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁵⁹³ Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas; AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969). Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

Art. 718a⁵⁹⁴

¹ Las persunas ch'èn autorisadas da represchentar la societad pon far - en num da la societad - tut ils acts giuridics che pon vegnir cumpigliads da l'intent da la societad.

² Ina restricziun da questa autorisaziun da represchentanza n'ha nagin effect vers terzas persunas da buna fai; exceptadas èn las disposiziuns ch'èn inscrittas en il register da commerzi concernent la represchentanza exclusiva da la sedia principala u d'ina filiala ubain concernent la represchentanza cuminaivla da la societad.

⁵⁹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

3. Contracts tranter la societad e ses represchentant

Art. 718b⁵⁹⁵

Sche la societad fa in contract e sch'ella vegn represchentada en questa fatschenta tras quella persuna, cun la quala ella fa il contract, sto il contract vegnir fatg en scrit. Questa pretensiun na vala betg per contracts da las fatschentas currentas, tar las qualas la prestaziun da la societad na surpassa betg la valur da 1000 francs.

⁵⁹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

4. Suttascripziun^⁵⁹⁶

⁵⁹⁶ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 719

Las persunas ch'èn autorisadas da represchentar la societad han da suttascriver uschia ch'ellas agiunteschan lur suttascripziun a la firma da la societad.

Art. 720⁵⁹⁷

⁵⁹⁷ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

5. Procurists e mandataris^⁵⁹⁸

⁵⁹⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 721⁵⁹⁹

Il cussegl d'administraziun po nominar procurists ed auters mandataris.

⁵⁹⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

VI. Responsabladad per ils organs^⁶⁰⁰

⁶⁰⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 722⁶⁰¹

La societad è responsabla per il donn ch'ina persuna, ch'è incumbensada cun la gestiun u ch'è autorisada da represchentar la societad, commetta tras acts illegals, exequind sias fatschentas.

⁶⁰¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 723-724⁶⁰²

⁶⁰² Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, cun effect dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

VII. Insolvenza smanatschanta, perdita da chapital e surdebitaziun

1. Insolvenza smanatschanta

Art. 725⁶⁰³

¹ Il cussegl d'administraziun surveglia la solvenza da la societad.

² Sch'igl exista il privel che la societad pudess daventar insolventa, prenda il cussegl d'administraziun mesiras per garantir la solvenza. Sche necessari prenda el ulteriuras mesiras per sanar la societad u propona a la radunanza generala da prender talas mesiras, sche quai tutga en la cumpetenza da la radunanza generala. En cas da basegn inoltrescha el ina dumonda da moratori d'accumodament.

³ Il cussegl d'administraziun agescha cun la prescha duida.

⁶⁰³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Perdita da chapital

Art. 725a⁶⁰⁴

¹ Sche l'ultim quint annual mussa che las activas na cuvran, suenter la deducziun da las obligaziuns, betg pli la mesadad da la summa dal chapital d'aczias, da la reserva legala dal chapital che na dastga betg vegnir pajada enavos als acziunari sco er da la reserva legala dal gudogn, prenda il cussegl d'administraziun mesiras per eliminar la perdita da chapital. Sche necessari prenda el ulteriuras mesiras per sanar la societad u propona a la radunanza generala da prender talas mesiras, sche quai tutga en la cumpetenza da la radunanza generala.

² Sche la societad n'ha betg in post da revisiun, sto l'ultim quint annual ultra da quai vegnir suttamess ad in revisur admess per laschar far ina revisiun limitada, avant ch'el vegn approvà da la radunanza generala. Il cussegl d'administraziun nominescha il revisur admess.

³ L'obligaziun da revisiun tenor l'alinea 2 scroda, sch'il cussegl d'administraziun inoltrescha ina dumonda da moratori d'accumodament.

⁴ Il cussegl d'administraziun ed il post da revisiun u il revisur admess ageschan cun la prescha duida.

⁶⁰⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Surdebitaziun

Art. 725b⁶⁰⁵

¹ Sch'igl exista ina tema fundada che las obligaziuns da la societad na sajan betg pli cuvridas tras las activas, fa il cussegl d'administraziun immediatamain ina clusiun intermediara da las valurs d'explotaziun ed ina clusiun intermediara da las valurs d'alienaziun. D'ina clusiun intermediara da las valurs d'alienaziun poi vegnir desistì, sch'i dat motivs da supponer che l'activitad vegnia cuntinuada e sche la clusiun intermediara da las valurs d'explotaziun na mussa nagina surdebitaziun. Sch'i na dat nagins motivs da supponer che l'activitad vegnia cuntinuada, basta ina clusiun intermediara da las valurs d'alienaziun.

² Il cussegl d'administraziun lascha examinar las clusiuns intermediaras tras il post da revisiun u - en cas che la societad n'ha betg in post da revisiun - tras in revisur admess; el nominescha il revisur admess.

³ Sche las duas clusiuns intermediaras mussan che la societad è surdebitada, infurmescha il cussegl d'administraziun la dretgira. Quella declera il concurs u proceda tenor l'artitgel 173a da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁶⁰⁶ davart la scussiun ed il concurs.

⁴ La dretgira na sto betg vegnir infurmada:

1.: sche tscherts crediturs da la societad prorogheschan lur pretensiuns ed acceptan ch'els vegnian plazzads davos tut ils auters crediturs en la dimensiun da la surdebitaziun, uschenavant che la cessiun dal rang cumpiglia l'import debità e las pretensiuns da tschains durant la surdebitaziun; u
2.: uscheditg ch'i dat buns motivs da sperar che la surdebitaziun possia vegnir eliminada entaifer in termin adequat, il pli tard dentant 90 dis suenter che las clusiuns intermediaras controlladas èn avant maun, e che las pretensiuns dals crediturs na vegnian betg periclitadas supplementarmain.

⁵ Sche la societad n'ha betg in post da revisiun, ha il revisur admess d'ademplir las obligaziuns d'annunzia dal post da revisiun che fa la controlla limitada.

⁶ Il cussegl d'administraziun ed il post da revisiun u il revisur admess ageschan cun la prescha duida.

⁶⁰⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁰⁶ SR 281.1

4. Revalitaziun da bains immobigliars e da participaziuns

Art. 725c⁶⁰⁷

¹ Per eliminar ina perdita da chapital tenor l'artitgel 725a u ina surdebitaziun tenor l'artitgel 725b dastga, en cas nua che la valur reala da bains immobigliars u da participaziuns è s'augmentada sur ils custs d'acquisiziun u da producziun, lur valur vegnir augmentada maximalmain fin a questa plivalur. L'import da revalitaziun sto figurar separadamain en la reserva legala dal gudogn sco reserva da revalitaziun.

² La revalitaziun è mo admissibla, sch'il post da revisiun u - en cas che la societad n'ha betg in post da revisiun - in revisur admess conferma en scrit che las disposiziuns legalas vegnian observadas.

³ La reserva da revalitaziun po vegnir dissolvida mo tras ina conversiun en chapital d'aczias u en chapital da participaziun, tras ina rectificaziun da la valur u tras l'alienaziun da las activas revalitadas.

⁶⁰⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

VIII. Revocaziun e suspensiun^⁶⁰⁸

⁶⁰⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 726

¹ Il cussegl d'administraziun po revocar da tut temp las giuntas, ils delegads, ils directurs ed auters mandataris ed incumbensads ch'ella ha nominà.

² Ils mandataris ed ils autorisads ch'èn vegnids nominads da la radunanza generala pon vegnir suspendids da tut temp da lur funcziuns tras il cussegl d'administraziun; quel sto dentant convocar immediatamain ina radunanza generala.

³ Las pretensiuns d'indemnisaziun da las persunas ch'èn vegnidas revocadas u ch'èn vegnidas suspendidas da lur funcziuns restan resalvadas.

C.⁶⁰⁹ Il post da revisiun

⁶⁰⁹ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

I. Obligaziun da revisiun

1. Revisiun ordinaria

Art. 727

¹ Las suandantas societads ston laschar far in post da revisiun ina controlla ordinaria da lur quint annual ed eventualmain da lur quint dal concern:

1.

societads ch'èn avertas per il public, quai vul dir societads che:

a.: han quotà ils titels da participaziun ad ina bursa,
b.: han da pajar obligaziuns d'emprest,
c.: che contribueschan almain 20 pertschient da las activas u da la svieuta al quint dal concern d'ina societad tenor la litera a u b;

2.⁶¹⁰

societads che surpassan durant dus onns da gestiun consecutivs duas da las suandantas grondezzas:

a.: ina summa da bilantscha da 20 milliuns francs,
b.: in retgav da la svieuta da 40 milliuns francs,
c.: 250 plazzas a temp cumplain en la media annuala;

3.

societads che han l'obligaziun da cumpilar in quint dal concern.

^1bis Sch'il rendaquint na vegn betg preschentà en francs, vegnan las valurs tenor l'alinea 1 cifra 2 fixadas sco suonda: per la summa da bilantscha sin basa dal curs da stgomi dal di da referenza da la bilantscha e per il retgav da la svieuta sin basa da la media annuala dal curs.⁶¹¹

² Ina revisiun ordinaria sto vegnir fatga er, sche acziunaris che represchentan ensemen almain 10 pertschient dal chapital d'aczias, pretendan quai.

³ Sche la lescha na pretenda betg ina revisiun ordinaria dal quint annual, pon ils statuts prevair u po la radunanza generala concluder ch'il quint annual vegnia suttamess ad ina controlla ordinaria.

⁶¹⁰ Versiun tenor la cifra 1 da la LF dals 17 da zer. 2011 (dretg da revisiun), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 5863; BBl 2008 159). Guardar er disp. trans. da questa midada.

⁶¹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Revisiun limitada

Art. 727a

¹ Sche las premissas per ina revisiun ordinaria n'èn betg dadas, sto la societad laschar far in post da revisiun ina controlla limitada da ses quint annual.

² Cun il consentiment da tut ils acziunaris poi vegnir renunzià a la revisiun limitada, sche la societad n'ha betg dapli che 10 plazzas a temp cumplain en la media annuala.

³ Il cussegl d'administraziun po dumandar il consentiment dals acziunaris en scrit. Per la resposta po el fixar in termin d'almain 20 dis e render attent che quai valia sco consentiment, sche la dumonda na vegnia betg respundida.

⁴ Sch'ils acziunaris han renunzià ad ina revisiun limitada, vala questa renunzia er per ils onns suandants. Mintga acziunari ha dentant il dretg da pretender in revisiun limitada il pli tard 10 dis avant la radunanza generala. En quest cas sto la radunanza generala eleger il post da revisiun.

⁵ Sche necessari adatta il cussegl d'administraziun ils statuts ed annunzia al register da commerzi l'extincziun u l'inscripziun dal post da revisiun.

II. Pretensiuns al post da revisiun

1. En cas d'ina revisiun ordinaria

Art. 727b

¹ Las societads ch'èn avertas per il public ston designar sco post da revisiun ina interpresa da revisiun che stat sut la surveglianza dal stadi tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 16 da december 2005⁶¹² davart la surveglianza da la revisiun. Las controllas che ston - tenor las prescripziuns legalas - vegnir fatgas d'in revisur admess u d'in expert da revisiun admess, ston ellas medemamain laschar far d'ina interpresa da revisiun che stat sut la surveglianza dal stadi.

² Las ulteriuras societads che han l'obligaziun da far ina revisiun ordinaria ston designar sco post da revisiun in expert da revisiun admess tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 16 da december 2005 davart la surveglianza da la revisiun. Las controllas che ston - tenor las prescripziuns legalas - vegnir fatgas d'in revisur admess, ston ellas medemamain laschar far d'in expert da revisiun admess.

⁶¹² SR 221.302

2. En cas d'ina revisiun limitada

Art. 727c

Las societads che han l'obligaziun da far ina revisiun limitada ston designar sco post da revisiun in revisur admess tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 16 da december 2005⁶¹³ davart la surveglianza da la revisiun.

⁶¹³ SR 221.302

III. Revisiun ordinaria

1. Independenza dal post da revisiun

Art. 728

¹ Il post da revisiun sto esser independent e sto far ses giudicament da controlla en moda objectiva. L'independenza na dastga esser restrenschida ni effectivamain ni apparentamain.

² Betg cumpatibel cun l'independenza è en spezial:

1.: l'appartegnientscha en il cussegl d'administraziun, in'autra funcziun da decisiun en la societad u ina relaziun da lavur cun la societad;
2.: ina participaziun directa u ina participaziun indirecta impurtanta al chapital d'aczias ubain ina pretensiun u in debit considerabel vers la societad;
3.: in stretga relaziun tranter la persuna che maina la controlla ed in commember dal cussegl d'administraziun, in'autra persuna cun ina funcziun da decisiun u in acziunari impurtant;
4.: la cooperaziun a la contabilitad sco er la furniziun da prestaziuns che cuntegnan il privel da stuair controllar atgnas lavurs sco post da revisiun;
5.: la surpigliada d'ina incumbensa che chaschuna ina dependenza economica;
6.: la conclusiun d'in contract a cundiziuns che na correspundan betg al martgà u la conclusiun d'in contract, tras il qual il post da revisiun survegn in interess vi dal resultat da la controlla;
7.: l'acceptaziun da regals custaivels u d'avantatgs spezials.

³ Las disposiziuns davart l'independenza valan per tut las persunas ch'èn participadas a la revisiun. Sch'il post da revisiun è ina societad da persunas u ina persuna giuridica, valan las disposiziuns davart l'independenza er per ils commembers da l'organ directiv u administrativ suprem e per autras persunas cun funcziuns da decisiun.

⁴ Ils lavurants dal post da revisiun che n'èn betg participads a la revisiun na dastgan betg esser commembers dal cussegl d'administraziun da la societad che duai vegnir controllada ed er betg exequir in'autra funcziun da decisiun en questa societad.

⁵ L'independenza n'è er betg dada, sche persunas che stattan en in stretga relaziun cun il post da revisiun, cun las persunas ch'èn participadas a la revisiun, cun ils commembers da l'organ directiv u administrativ suprem u cun autras persunas cun funcziuns da decisiun n'adempleschan betg las premissas d'independenza.

⁶ Las disposiziuns davart l'independenza valan er per interpresas che vegnan controlladas da la societad u dal post da revisiun ubain che controlleschan la societad u il post da revisiun.⁶¹⁴

⁶¹⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Incumbensas dal post da revisiun

a. Object e dimensiun da la controlla

Art. 728a

¹ Il post da revisiun controllescha, sche:

1.: il quint annual ed eventualmain il quint dal concern correspundan a las prescripziuns legalas, als statuts ed a las reglas tschernidas;
2.: la proposta dal cussegl d'administraziun a la radunanza generala davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha correspunda a las prescripziuns ed als statuts;
3.: igl exista in sistem da controlla intern;
4.⁶¹⁵: il rapport d'indemnisaziun da societads cun aczias quotadas ad ina bursa correspunda a las prescripziuns legalas ed als statuts.

² Faschond la controlla e fixond la dimensiun da quella, resguarda il post da revisiun il sistem da controlla intern.

³ La gestiun dal cussegl d'administraziun n'è betg object da la controlla dal post da revisiun.

⁶¹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

b. Rapport da revisiun

Art. 728b

¹ Il post da revisiun suttametta al cussegl d'administraziun in rapport cumplessiv che cuntegna constataziuns davart il rendaquint, davart il sistem da controlla intern sco er davart l'execuziun e davart il resultat da la revisiun.

² Il post da revisiun suttametta a la radunanza generala in rapport en scrit che resumescha il resultat da la revisiun. Quest rapport cuntegna:

1.: ina posiziun davart il resultat da la controlla;
2.: indicaziuns davart l'independenza;
3.: indicaziuns davart la persuna che ha manà la revisiun e davart sias qualificaziuns professiunalas;
4.: ina recumandaziun, sch'il quint annual e sch'il quint dal concern possian vegnir acceptads cun u senza restricziuns ubain sch'els stoppian vegnir refusads.

³ Tuts dus rapports ston vegnir suttascrits da la persuna che ha manà la revisiun.

c. Obligaziuns d'annunzia

Art. 728c

¹ Sch'il post da revisiun constatescha cuntravenziuns cunter la lescha, cunter ils statuts u cunter il reglament d'organisaziun, annunzia el quai en scrit al cussegl d'administraziun.

² Plinavant infurmescha el la radunanza generala davart cuntravenziuns cunter la lescha u cunter ils statuts, sche:

1.: quellas èn grevas; u
2.: sch'il cussegl d'administraziun na prenda naginas mesiras adequatas sin basa da l'annunzia ch'il post da revisiun ha fatg en scrit.

³ Sche la societad è evidentamain indebitada e sch'il cussegl d'administraziun tralascha d'annunziar quai, infurmescha il post da revisiun la dretgira.

IV. Revisiun limitada

1. Independenza dal post da revisiun^⁶¹⁶

⁶¹⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 729

¹ Il post da revisiun sto esser independent e sto far ses giudicament da controlla en moda objectiva. L'independenza na dastga esser restrenschida ni effectivamain ni apparentamain.

² La cooperaziun a la contabilitad sco er la furniziun d'autras prestaziuns per la societad che duai vegnir controllada èn admissiblas. Sch'i resulta il privel da stuair controllar atgnas lavurs, ston vegnir prendidas mesiras organisatoricas e persunalas adequatas per garantir ina controlla fidada.

2. Incumbensas dal post da revisiun

a. Object e dimensiun da la controlla

Art. 729a

¹ Il post da revisiun controllescha, sch'igl èn avant maun fatgs che laschan concluder che:

1.: il quint annual na correspunda betg a las prescripziuns ed als statuts;
2.: la proposta dal cussegl d'administraziun a la radunanza generala davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha na correspunda betg a las prescripziuns ed als statuts.

² La controlla sa restrenscha ad interrogaziuns, ad acts da controlla analitics sco er a controllas detagliadas adequatas.

³ La gestiun dal cussegl d'administraziun n'è betg object da la controlla dal post da revisiun.

b. Rapport da revisiun

Art. 729b

¹ Il post da revisiun suttametta a la radunanza generala in rapport en scrit che resumescha il resultat da la revisiun. Quest rapport cuntegna:

1.: ina infurmaziun davart la natira limitada da la revisiun;
2.: ina posiziun davart il resultat da la controlla;
3.: indicaziuns davart l'independenza ed eventualmain davart la cooperaziun a la contabilitad sco er davart la furniziun d'autras prestaziuns per la societad che duai vegnir controllada;
4.: indicaziuns davart la persuna che ha manà la revisiun e davart sias qualificaziuns professiunalas.

² Il rapport sto vegnir suttascrit da la persuna che ha manà la revisiun.

c. Obligaziun d'annunzia

Art. 729c

Sche la societad è evidentamain indebitada e sch'il cussegl d'administraziun tralascha d'annunziar quai, infurmescha il post da revisiun la dretgira.

V. Disposiziuns cuminaivlas

1. Elecziun dal post da revisiun

Art. 730

¹ La radunanza generala elegia il post da revisiun.

² Sco post da revisiun pon vegnir elegidas ina u pliras persunas natiralas u giuridicas ubain societads da persunas.

³ Las controllas da finanzas dal maun public u lur collavuraturs pon vegnir elegids sco post da revisiun, sch'els adempleschan las pretensiuns da questa lescha. Las prescripziuns davart l'independenza valan confurm al senn.

⁴ Almain in commember dal post da revisiun sto avair en Svizra ses domicil, sia sedia u ina filiala ch'è inscritta en il register da commerzi.

2. Perioda d'uffizi dal post da revisiun

Art. 730a

¹ Il post da revisiun vegn elegì per 1 fin 3 onns da gestiun. Ses uffizi finescha cun l'approvaziun da l'ultim quint annual. Ina reelecziun è pussaivla.

² En cas da la revisiun ordinaria dastga la persuna che maina la revisiun exequir quest mandat durant maximalmain 7 onns. Ella dastga surpigliar il medem mandat pir suenter ina interrupziun da 3 onns.

³ Sch'in post da revisiun demissiunescha, sto el infurmar il cussegl d'administraziun davart ils motivs; quel communitgescha la demissiun a la proxima radunanza generala.

⁴ La radunanza generala po revocar il post da revisiun mo per motivs impurtants.⁶¹⁷

⁶¹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Infurmaziuns e secretezza

Art. 730b

¹ Il cussegl d'administraziun surdat al post da revisiun tut ils documents sco er las infurmaziuns ch'el dovra per ademplir sias incumbensas; sin dumonda dat el las infurmaziuns er en scrit.

² Il post da revisiun mantegna il secret davart sias constataziuns, nun ch'el saja obligà tras lescha da communitgar quellas. En ses rapport, en sias annunzias ed en las infurmaziuns ch'el dat a la radunanza generala mantegna el ils secrets da fatschenta da la societad.

4. Documentaziun e conservaziun dals documents

Art. 730c

¹ Il post da revisiun sto documentar tut ils servetschs da revisiun e sto conservar ils rapports da revisiun sco er tut ils documents impurtants durant almain 10 onns. Las datas electronicas ston esser legiblas durant la medema perioda.

² Ils documents ston pussibilitar da controllar en moda effizienta, sche las prescripziuns legalas èn vegnidas observadas.

5. Approvaziun dal quint ed utilisaziun dal gudogn

Art. 731

¹ En cas da societads ch'èn obligadas da laschar controllar in post da revisiun lur quint annual ed eventualmain lur quint dal concern, sto il rapport da revisiun esser avant maun, avant che la radunanza generala approvescha il quint annual ed il quint dal concern e concluda davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha.

² En cas d'ina revisiun ordinaria, sto il post da revisiun esser preschent a la radunanza generala. Tras in conclus unanim po la radunanza generala renunziar a la preschientscha dal post da revisiun.

³ Sch'il rapport da revisiun necessari n'è betg avant maun, èn ils conclus davart l'approvaziun dal quint annual e dal quint dal concern sco er davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha nunvalaivels. Sche las disposiziuns davart la preschientscha dal post da revisiun vegnan violadas, pon quests conclus vegnir contestads.

6. Disposiziuns spezialas

Art. 731a

¹ Ils statuts e la radunanza generala pon reglar pli detagliadamain l'organisaziun dal post da revisiun ed extender sias incumbensas.

² Al post da revisiun na dastgan vegnir surdadas ni incumbensas dal cussegl d'administraziun ni incumbensas che restrenschan sia independenza.

³ La radunanza generala po nominar experts per laschar controllar la gestiun u singulas parts da la gestiun.

D.⁶¹⁸ Mancanzas en l'organisaziun da la societad

⁶¹⁸ Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 731b

¹ In acziunari u in creditur po dumandar la dretgira da prender las mesiras necessarias, en cas che l'organisaziun da la societad ha las suandantas mancanzas:

1.: a la societad manca in dals organs prescrits;
2.: in dals organs da la societad prescrits n'è betg cumponì correctamain;
3.: la societad na maina betg tenor las prescripziuns il register da las aczias u la glista davart las persunas che han il dretg economic e ch'èn vegnidas annunziadas ad ella;
4.: la societad ha emess aczias al possessur senza avair quotà titels da participaziun a la bursa u senza avair concepì las aczias al possessur sco vaglias contabilisadas;
5.: la societad n'ha pli nagin domicil legal a sia sedia.⁶¹⁹

^1bis La dretgira po en spezial:

1.: fixar a la societad in termin per restabilir il stadi legal, smanatschond da dissolver la societad;
2.: nominar l'organ mancant u in curatur;
3.: dissolver la societad ed ordinar sia liquidaziun tenor las prescripziuns davart il concurs.^⁶²⁰

² Sche la dretgira nominescha l'organ mancant u in curatur, fixescha ella la durada, per la quala la nominaziun è valaivla. Ella oblighescha la societad da surpigliar ils custs e da pajar ina provisiun a las persunas nominadas.

³ En cas da motivs impurtants po la societad pretender da la dretgira ch'ella revocheschia persunas ch'ella ha nominà.

⁴ Uschespert ch'ils liquidaturs incumbensads da liquidar la societad tenor las prescripziuns davart il concurs constateschan ina surdebitaziun, ston els infurmar la dretgira; quella declera il concurs.⁶²¹

⁶¹⁹ Versiun tenor la cifra II da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da schan. 2021, cifra 4 en vigur dapi il 1. da matg 2021 (AS 2019 3161, 2020 957; BBl 2019 279).

⁶²⁰ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da nov. 2019 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

⁶²¹ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

Quart chapitel:⁶²² Indemnisaziuns en societads cun aczias quotadas ad ina bursa

⁶²² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023, art. 734f en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

A. Champ d'applicaziun

Art. 732

¹ Las disposiziuns da quest chapitel valan per societads cun aczias quotadas ad ina bursa.

² Autras societads pon prevair en lur statuts, che quest chapitel saja applitgabel per part u dal tuttafatg per ellas.

Art. 732a

Abolì

B. Cumissiun d'indemnisaziun

Art. 733

¹ La radunanza generala elegia individualmain ils commembers da la cumissiun d'indemnisaziun.

² Elegibels èn mo commembers dal cussegl d'administraziun.

³ La durada d'uffizi finescha cun la conclusiun da la proxima radunanza generala ordinaria. La reelecziun è pussaivla.

⁴ Sche la cumissiun d'indemnisaziun n'è betg occupada cumplettamain, nominescha il cussegl d'administraziun ils commembers mancants per la durada d'uffizi restanta. Ils statuts pon prevair autras reglas per eliminar questa mancanza organisatorica.

⁵ Ils statuts reglan ils princips concernent las incumbensas e concernent las cumpetenzas da la cumissiun d'indemnisaziun.

C. Rapport d'indemnisaziun

II. Indemnisaziuns al cussegl d'administraziun, a la direcziun ed al cussegl consultativ

Art. 734

¹ Il cussegl d'administraziun redigia mintga onn in rapport d'indemnisaziun en scrit.

² Las disposiziuns dal trentadusavel titel davart ils princips dal rendaquint regular, da la preschentaziun, da la valuta e da la lingua sco er da la gestiun e da la conservaziun dals cudeschs da fatschenta èn applitgablas analogamain per il rapport d'indemnisaziun.

³ Per communitgar e per publitgar il rapport d'indemnisaziun èn applitgablas analogamain las disposiziuns davart la communicaziun e davart la publicaziun dal rapport da gestiun.

Art. 734a

¹ En il rapport d'indemnisaziun ston vegnir inditgadas tut las indemnisaziuns che la societad ha pajà directamain u indirectamain:

1.: a commembers actuals dal cussegl d'administraziun;
2.: a commembers actuals da la direcziun;
3.: a commembers actuals dal cussegl consultativ;
4.: ad anteriurs commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ, sche las indemnisaziuns han in connex cun l'anteriura activitad sco organ da la societad; exceptadas èn prestaziuns dal provediment professiunal.

² Sco indemnisaziuns valan en spezial:

1.: onuraris, salaris e bunificaziuns;
2.: tantiemas, participaziuns a la svieuta ed autras participaziuns al resultat da la fatschenta;
3.: prestaziuns da servetsch e prestaziuns materialas;
4.: l'attribuziun da titels da participaziun sco er da dretgs da conversiun e d'opziun;
5.: premias d'entrada;
6.: garanzias, obligaziuns da garanzia, constituziuns da pegns ed autras segirezzas;
7.: la renunzia a pretensiuns;
8.: expensas che constitueschan u augmentan ils dretgs da survegnir prestaziuns da provediment;
9.: tut las prestaziuns per lavurs supplementaras;
10.: indemnisaziuns en connex cun scumonds da concurrenza.

³ Las indicaziuns davart las indemnisaziuns cumpiglian:

1.: l'import total che vegn pajà al cussegl d'administraziun e l'import che vegn pajà a mintga commember, inditgond il num e la funcziun dal commember respectiv;
2.: l'import total che vegn pajà a la direcziun e l'import il pli aut che vegn pajà ad in singul commember, inditgond il num e la funcziun dal commember respectiv;
3.: l'import total che vegn pajà al cussegl consultativ e l'import che vegn pajà a mintga commember, inditgond il num e la funcziun dal commember respectiv;
4.: eventualmain ils nums e las funcziuns dals commembers da la direcziun che han survegnì pajaments supplementars.

III. Emprests e credits al cussegl d'administraziun, a la direcziun ed al cussegl consultativ

Art. 734b

¹ En il rapport d'indemnisaziun ston vegnir inditgads:

1.: ils emprests ed ils credits betg anc restituids, ch'eran vegnids concedids als commembers actuals dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ;
2.: ils emprests ed ils credits betg anc restituids, ch'eran vegnids concedids sut cundiziuns betg usitadas sin il martgà ad anteriurs commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ.

² Per las indicaziuns davart ils emprests e davart ils credits vala l'artitgel 734a alinea 3 analogamain.

IV. Indemnisaziuns, emprests e credits a persunas cun ina stretga relaziun

Art. 734c

¹ En il rapport d'indemnisaziun stoi vegnir inditgà separadamain:

1.: las indemnisaziuns betg usitadas sin il martgà, che la societad ha pajà directamain u indirectamain a persunas che han ina stretga relaziun cun commembers actuals u anteriurs dal cussegl d'administraziun, da la direcziun u dal cussegl consultativ;
2.: ils emprests ed ils credits betg anc restituids, ch'eran vegnids concedids sut cundiziuns betg usitadas sin il martgà a persunas che han ina stretga relaziun cun commembers actuals u anteriurs dal cussegl d'administraziun, da la direcziun u dal cussegl consultativ.

² Ils nums da las persunas cun ina stretga relaziun na ston betg vegnir inditgads.

³ Dal rest vegnan applitgadas las prescripziuns concernent las indicaziuns davart las indemnisaziuns, davart ils emprests e davart ils credits che vegnan pajads a commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ.

V. Dretgs da participaziun ed opziuns sin tals dretgs

Art. 734d

En il rapport d'indemnisaziun ston vegnir inditgads ils dretgs da participaziun a la societad sco er las opziuns sin tals dretgs, e quai da mintga commember actual dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ, inclusiv las persunas che han ina stretga relaziun cun quests commembers, inditgond il num e la funcziun dals commembers respectivs.

VI. Activitads tar autras interpresas

Art. 734e

¹ Il rapport d'indemnisaziun menziunescha las funcziuns tenor l'artitgel 626 alinea 2 cifra 1, ch'ils commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl administrativ exequeschan en autras interpresas.

² Las indicaziuns cuntegnan il num dal commember, la designaziun da l'interpresa e la funcziun exequida.

VII. Represchentanza da las schlattainas en il cussegl d'administraziun ed en la direcziun

Art. 734f⁶²³

Sch'ina schlattaina n'è betg represchentada cun almain 30 pertschient en il cussegl d'administraziun e cun almain 20 pertschient en la direcziun, stoi vegnir inditgà il suandant en il rapport d'indemnisaziun da societads che surpassan las valurs tenor l'artitgel 727 alinea 1 cifra 2:

1.: ils motivs, pertge che las schlattainas n'èn betg represchentadas sco previs; e
2.: las mesiras per promover la schlattaina ch'è sutrepreschentada.

⁶²³ Guardar er art. 4 da las disp. trans. da la midada dals 19 da zer. 2020 a la fin dal text.

D. Votaziuns da la radunanza generala

I. Indemnisaziuns

Art. 735

¹ La radunanza generala votescha davart las indemnisaziuns che la societad paja directamain u indirectamain al cussegl d'administraziun, a la direcziun u al cussegl consultativ.

² Ils statuts reglan ils detagls da la votaziun. Els pon reglar, co ch'i duai vegnir procedì, sche la radunanza generala refusa las indemnisaziuns.

³ Las suandantas reglas ston vegnir observadas:

1.: la radunanza generala votescha annualmain davart las indemnisaziuns;
2.: la radunanza generala votescha separadamain davart l'import total da las indemnisaziuns dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ;
3.: la votaziun da la radunanza generala ha in effect liant;
4.: sch'i vegn votà en moda prospectiva davart indemnisaziuns variablas, sto il rapport d'indemnisaziun vegnir suttamess a la votaziun consultativa da la radunanza generala.

II. Import supplementar per la direcziun

Art. 735a

¹ Per il cas che la radunanza generala votescha en moda prospectiva davart las indemnisaziuns da la direcziun, pon ils statuts prevair in import supplementar per indemnisar commembers da la direcziun che vegnan nominads da nov suenter la votaziun.

² L'import supplementar dastga vegnir duvrà mo, sche l'import total concludì da la radunanza generala per indemnisar la direcziun na basta betg per indemnisar ils novs commembers fin a la proxima votaziun da la radunanza generala.

³ La radunanza generala na votescha betg davart l'import supplementar duvrà.

E. Durada dals contracts

Art. 735b

¹ La durada dals contracts che prevesan las indemnisaziuns dals commembers dal cussegl d'administraziun, na dastga betg surpassar la durada d'uffizi.

² La durada dals contracts da durada limitada ed il termin da desditga dals contracts da durada illimitada, che prevesan las indemnisaziuns dals commembers da la direcziun e dal cussegl consultativ, dastgan importar maximalmain 1 onn.

F. Indemnisaziuns scumandadas

I. En la societad

Art. 735c

Las suandantas indemnisaziuns a commembers actuals u anteriurs dal cussegl d'administraziun, da la direcziun u dal cussegl consultativ u a persunas che han ina stretga relaziun cun els, èn scumandadas:

1.: indemnisaziuns da partenza ch'èn fixadas tras contract u previsas en ils statuts; las indemnisaziuns ch'èn debitadas fin a la scadenza dals contracts na valan betg sco indemnisaziuns da partenza;
2.: indemnisaziuns sin basa d'in scumond da concurrenza, sch'ellas surpassan la media da las indemnisaziuns dals ultims 3 onns da gestiun, u indemnisaziuns sin basa d'in scumond da concurrenza che n'è betg motivà tras l'utilisaziun commerziala;
3.: indemnisaziuns betg usitadas sin il martgà en connex cun in'anteriura activitad sco organ da la societad;
4.: premias d'entrada che na cumpenseschan nagin dischavantatg finanzial cumprovabel;
5.: indemnisaziuns pajadas anticipadamain;
6.: provisiuns per surpigliar u per transferir interpresas u parts d'interpresas;
7.: emprests, credits, prestaziuns da provediment ordaifer il provediment professiunal ed indemnisaziuns dependentas dal success, sche lur princips n'èn betg previs en ils statuts;
8.: l'attribuziun da titels da participaziun sco er da dretgs da conversiun e d'opziun, sche lur princips n'èn betg previs en ils statuts.

II. En il concern

Art. 735d

Igl è scumandà da pajar indemnisaziuns a commembers dal cussegl d'administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ u a persunas che han ina stretga relaziun cun els per activitads en interpresas che vegnan controlladas da la societad, sche questas indemnisaziuns:

1.: fissan scumandadas, sch'ellas vegnissan pajadas directamain da la societad;
2.: n'èn betg previsas en ils statuts da la societad; u
3.: n'èn betg vegnidas approvadas da la radunanza generala da la societad.

Tschintgavel chapitel: Dissoluziun da la societad anonima

A. Dissoluziun en general

I. Motivs

Art. 736

¹ La societad vegn dissolvida:

1.: a norma dals statuts;
2.: tras in conclus da la radunanza generala che sto vegnir documentà publicamain;
3.: tras la decleraziun dal concurs;
4.⁶²⁴: tras ina sentenzia giudiziala, sche acziunaris che represchentan ensemen almain 10 pertschient dal chapital d'aczias u da las vuschs, pretendan la dissoluziun per motivs impurtants;
5.: en ils ulteriurs cas ch'èn previs da la lescha.

² En cas d'in plant sin dissoluziun per motivs impurtants po la dretgira - empè da pronunziar la dissoluziun - ordinar in'autra soluziun adequata ed acceptabla per ils participads.⁶²⁵

⁶²⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶²⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Inscripziun en il register da commerzi

Art. 737⁶²⁶

¹ La dissoluziun d'ina societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi.

² En cas d'ina dissoluziun tras sentenzia sto la dretgira infurmar immediatamain l'uffizi dal register da commerzi.

³ Sche la societad vegn dissolvida per auters motivs, sto la societad infurmar l'uffizi dal register da commerzi.

⁶²⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Consequenzas

Art. 738⁶²⁷

La societad dissolvida entra en liquidaziun, cun resalva dals cas da la fusiun, da la spartiziun e dal transferiment da sia facultad ad ina corporaziun da dretg public.

⁶²⁷ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

B. Dissoluziun cun liquidaziun

I. Stadi da la liquidaziun, cumpetenzas

Art. 739

¹ Sche la societad entra en liquidaziun, mantegna ella sia persunalitad giuridica e maina sia firma existenta, dentant cun il supplement «en liquidaziun», fin che er las differenzas cun ils acziunaris èn regladas.

² Cun l'entrada da la liquidaziun vegnan las cumpetenzas dals organs da la societad restrenschidas a quels acts ch'èn necessaris per exequir la liquidaziun, che na pon dentant - pervia da lur natira - betg vegnir exequids dals liquidaturs.

II. Nominaziun e revocaziun dals liquidaturs

1. Nominaziun^⁶²⁸

⁶²⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

Art. 740

¹ La liquidaziun vegn procurada dal cussegl d'administraziun, nun ch'ils statuts u ch'in conclus da la radunanza generala la transfereschia ad autras persunas.

² Ils liquidaturs ston vegnir annunziads dal cussegl d'administraziun per l'inscripziun en il register da commerzi, er sch'il cussegl d'administraziun procura la liquidaziun.

³ Almain in dals liquidaturs sto esser domicilià en Svizra ed avair il dretg da represchentar la societad.⁶²⁹

⁴ Sche la societad vegn dissolvida tras ina sentenzia giudiziala, nominescha la dretgira ils liquidaturs.⁶³⁰

⁵ En cas da concurs procura l'administraziun da concurs la liquidaziun tenor las prescripziuns dal dretg da concurs. Ils organs da la societad mantegnan l'autorisaziun da represchentanza mo, sch'ina represchentanza da lur vart è anc necessaria.

⁶²⁹ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

⁶³⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

2. Revocaziun

Art. 741⁶³¹

¹ La radunanza generala po revocar da tut temp ils liquidaturs ch'ella ha nominà.

² Sin dumonda d'in acziunari e per motivs impurtants po la dretgira revocar ils liquidaturs e numnar auters, sche quai fa da basegn.

⁶³¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

III. Activitad dals liquidaturs

1. Bilantscha, clom da quints

Art. 742

¹ Cur ch'els surpiglian lur uffizi, han ils liquidaturs da far ina bilantscha.

² Ils crediturs ston vegnir infurmads davart la dissoluziun da la societad e vegnir envidads d'annunziar lur pretensiuns tras ina communicaziun speziala, sch'els èn menziunads en ils cudeschs da fatschenta u sch'els èn enconuschents autramain, respectivamain tras ina publicaziun uffiziala en il Fegl uffizial svizzer da commerzi ed ultra da quai en la furma ch'è previsa en ils statuts, sch'els èn nunenconuschents u sche lur domicil è nunenconuschent.

2. Ulteriuras incumbensas

Art. 743

¹ Ils liquidaturs ston terminar las fatschentas currentas, incassar - en cas da basegn - imports d'aczias che n'èn betg anc vegnids pajads, reutilisar las activas ed ademplir las obligaziuns da la societad, nun che la bilantscha e ch'il clom da quints chaschunian ina surdebitaziun.

² Uschespert ch'els constateschan ina surdebitaziun, han els d'infurmar la dretgira; quella ha da declerar il concurs.

³ Els ston represchentar la societad en ils acts giuridics che tutgan tar la liquidaziun e pon far process, enclegientschas e contracts da cumpromiss e - sche necessari - er novas fatschentas per la societad.

⁴ Els dastgan er vender las activas a maun liber, nun che la radunanza generala haja ordinà insatge auter.

⁵ En cas che la liquidaziun dura pli ditg, ston els far mintga onn clusiuns intermediaras.

⁶ La societad è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch'in liquidatur commetta, exequind sias fatschentas.

3. Protecziun dals crediturs

Art. 744

¹ Sche crediturs enconuschents n'èn betg s'annunziads, sto l'import da lur pretensiuns vegnir deponì tar la dretgira.

² Medemamain stoi vegnir deponì in import correspundent per las obligaziuns da la societad che n'èn betg anc da pajar e per las obligaziuns dispitaivlas, nun ch'i vegnia dà als crediturs ina segirezza equivalenta u che la repartiziun da la facultad da la societad vegnia suspendida, fin che questas obligaziuns èn ademplidas.

4. Repartiziun da la facultad

Art. 745

¹ Suenter ch'ils debits èn pajads, vegn repartida la facultad da la societad dissolvida sin ils acziunaris a norma dals imports ch'èn vegnids pajads e resguardond ils privilegis da singulas categorias d'aczias, nun ch'ils statuts disponian insatge auter.⁶³²

² La repartiziun dastga vegnir fatga il pli baud suenter la scadenza dad 1 onn, quintà a partir dal di ch'il clom da quints è vegnì publitgà.⁶³³

³ Ina repartiziun dastga vegnir fatga gia suenter la scadenza da 3 mais, sch'in expert da revisiun admess conferma ch'ils debits sajan pajads e ch'i possia - tenor las circumstanzas - vegnir supponì che nagins interess da terzas persunas vegnian periclitads.⁶³⁴

⁶³² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶³³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶³⁴ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

IV. Extincziun en il register da commerzi

Art. 746

Suenter che la liquidaziun è finida, ston ils liquidaturs annunziar l'extincziun da la firma a l'uffizi dal register da commerzi.

V. Conservaziun dal register da las aczias, dals cudeschs da fatschenta e da la glista

Art. 747⁶³⁵

¹ Il register da las aczias, ils cudeschs da fatschenta e la glista tenor l'artitgel 697l sco er ils mussaments che resultan da tala ston vegnir conservads en in lieu segir durant 10 onns suenter l'extincziun da la societad. Quest lieu vegn designà dals liquidaturs u - sche quels na vegnan betg da sa cunvegnir - da l'uffizi dal register da commerzi.

² Il register da las aczias sco er la glista ston vegnir conservads uschia, ch'igl è pussaivel d'acceder da tut temp a tals en Svizra.

⁶³⁵ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

C. Dissoluziun senza liquidaziun

Art. 748-750⁶³⁶

⁶³⁶ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, cun effect dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

II. Surpigliada tras ina corporaziun da dretg public

Art. 751

¹ Sche la facultad d'ina societad anonima vegn surpigliada da la Confederaziun, d'in chantun u - cun la garanzia dal chantun - d'in district u d'ina vischnanca, po la liquidaziun vegnir exclusa cun il consentiment da la radunanza generala.

² Il conclus da la radunanza generala sto vegnir prendì tenor las prescripziuns davart la dissoluziun e sto vegnir annunzià a l'uffizi dal register da commerzi.

³ Cun l'inscripziun da quest conclus è ademplì il transferiment da la facultad da la societad, inclusiv ils debits, e la firma da la societad sto vegnir extinguida.

Sisavel chapitel: Responsabladad

A. Responsabladad

I. ...

Art. 752⁶³⁷

⁶³⁷ Abolì tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 15 da zer. 2018 davart ils servetschs finanziars, cun effect dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2019 4417; BBl 2015 8901).

II. Per la fundaziun

Art. 753⁶³⁸

Ils fundaturs, ils commembers dal cussegl d'administraziun e tut las persunas che coopereschan a la fundaziun, daventan responsabels tant vers la societad sco er vers ils singuls acziunaris e crediturs da la societad per il donn, sch'els:

1.⁶³⁹: inditgeschan en moda incorrecta u engianaivla, taschentan u zuppentan - intenziunadamain u per negligientscha - apports en natiralias u la concessiun d'avantatgs spezials a favur d'acziunaris e d'autras persunas en ils statuts, en in rapport da fundaziun u en in rapport davart l'augment dal chapital, ubain cuntrafan en autra moda a la lescha a chaschun da l'approvaziun d'ina tala mesira;
2.: fan inscriver intenziunadamain u per negligientscha la societad en il register da commerzi sin basa d'ina attestaziun u d'in document che cuntegnan indicaziuns faussas;
3.: contribueschan sapientivamain al fatg che suttascripziuns da persunas insolventas vegnan acceptadas.

⁶³⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶³⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Per l'administraziun, per la gestiun e per la liquidaziun

Art. 754⁶⁴⁰

¹ Ils commembers dal cussegl d'administraziun e tut las persunas ch'èn occupadas cun la gestiun u cun la liquidaziun èn responsabels tant vers la societad sco er vers ils singuls acziunaris e crediturs da la societad per il donn ch'els chaschunan, violond intenziunadamain u per negligientscha lur obligaziuns.

² Tgi che transferescha en moda legala l'adempliment d'ina incumbensa ad in auter organ, è responsabel per il donn che quest organ chaschuna, nun ch'el cumprovia ch'el haja agì cun tut il quità che vegn pretendì da las circumstanzas en quai che reguarda la tscherna, l'instrucziun e la surveglianza da quest organ.

⁶⁴⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

IV. Per la revisiun

Art. 755⁶⁴¹

¹ Tut las persunas ch'èn occupadas cun la controlla dal quint annual e dal quint dal concern, cun la fundaziun, cun l'augment u cun la reducziun dal chapital èn responsablas tant vers la societad sco er vers ils singuls acziunaris e crediturs da la societad per il donn ch'ellas chaschunan, violond intenziunadamain u per negligientscha lur obligaziuns.

² Sche la controlla è vegnida fatga d'ina controlla da finanzas dal maun public u d'in da ses collavuraturs, è responsabla l'instituziun publica respectiva. Il regress a las persunas ch'èn stadas participadas a la controlla sa drizza tenor il dretg public.⁶⁴²

⁶⁴¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶⁴² Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

B. Donn chaschunà a la societad

I. Pretensiuns ordaifer il concurs

Art. 756⁶⁴³

¹ Ultra da la societad han er ils singuls acziunaris il dretg da purtar plant sin ina indemnisaziun dal donn ch'è vegnì chaschunà a la societad. L'acziunari po mo purtar plant sin ina prestaziun a la societad.

² La radunanza generala po decider che la societad inoltreschia il plant. Ella po incumbensar il cussegl d'administraziun u in represchentant da manar il process.⁶⁴⁴

⁶⁴³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶⁴⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Pretensiuns en il concurs

Art. 757⁶⁴⁵

¹ En il concurs da la societad donnegiada han er ils crediturs da la societad il dretg da pretender ina indemnisaziun dal donn a favur da la societad. L'emprim ha dentant l'administraziun da concurs il dretg da far valair las pretensiuns dals acziunaris e dals crediturs da la societad.

² Sche l'administraziun da concurs desista da far valair questas pretensiuns, po mintga acziunari u creditur far valair quellas. Il retgav vegn utilisà l'emprim per cuvrir las pretensiuns dals crediturs accusants tenor las disposiziuns da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁶⁴⁶ davart scussiun e concurs. Al surpli sa participeschan ils acziunaris accusants en la dimensiun da lur participaziun a la societad; il rest tutga a la massa da concurs.

³ Resalvada resta la cessiun da pretensiuns da la societad tenor l'artitgel 260 da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889 davart scussiun e concurs.

⁴ Las pretensiuns dals crediturs da la societad che han acceptà ch'els vegnian plazzads davos tut ils auters crediturs, na vegnan betg resguardadas per calcular il donn da la societad.⁶⁴⁷

⁶⁴⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶⁴⁶ SR 281.1

⁶⁴⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Effect dal conclus da distgargia

Art. 758⁶⁴⁸

¹ Il conclus da distgargia da la radunanza generala vala mo per fatgs enconuschents ed ha mo in effect vers la societad sco er vers ils acziunaris che han approvà quest conclus u che han acquistà dapi lura las aczias, enconuschend il conclus.

² Il dretg dals ulteriurs acziunaris da purtar plant extingua 12 mais suenter il conclus da distgargia. Il termin è suspendì durant la procedura sin ordinaziun d'ina examinaziun speziala e durant la realisaziun da questa examinaziun.⁶⁴⁹

⁶⁴⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶⁴⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Solidaritad e regress

Art. 759⁶⁵⁰

¹ Sche pliras persunas èn responsablas per in donn, sto mintgina dad ellas star buna en moda solidarica cun las autras, uschenavant ch'il donn po vegnir adossà persunalmain ad ella sin basa da sia atgna culpa e sin basa da las circumstanzas.

² L'accusader po purtar plant cunter plirs participads per l'entir donn e pretender che la dretgira fixeschia en la medema procedura l'obligaziun da cumpensaziun da mintga singul accusà.

³ La dretgira fixescha il regress tranter plirs participads, tegnend quint da tut las circumstanzas.

⁶⁵⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

D. Surannaziun

Art. 760⁶⁵¹

¹ Il dretg sin indemnisaziun cunter las persunas responsablas tenor las disposiziuns qua survart surannescha suenter 5 onns a partir dal di che la persuna donnegiada è vegnida a savair dal donn e da la persuna che sto pajar l'indemnisaziun, en mintga cas dentant suenter 10 onns quintà a partir dal di ch'il cumportament donnegiant ha gì lieu u è vegnì terminà. Il termin è suspendì durant la procedura sin ordinaziun d'ina examinaziun speziala e durant la realisaziun da questa examinaziun.⁶⁵²

² Sche la persuna responsabla ha commess in malfatg tras ses cumportament donnegiant, surannescha il dretg d'indemnisaziun il pli baud cun l'entrada da la surannaziun da la persecuziun penala. Sche la surannaziun da la persecuziun penala n'entra betg pli en consequenza d'ina sentenzia penala da l'emprima instanza, surannescha il dretg il pli baud 3 onns suenter la communicaziun da la sentenzia.

⁶⁵¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

⁶⁵² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 761⁶⁵³

⁶⁵³ Abolì tras la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

Settavel chapitel: Participaziun da corporaziuns da dretg public

Art. 762

¹ Sch'ina corporaziun da dretg public sco la Confederaziun, in chantun, in district u ina vischnanca ha in interess public vi d'ina societad anonima, pon ils statuts da la societad conceder a la corporaziun il dretg da delegar represchentants en il cussegl d'administraziun u en il post da revisiun, er sche la corporaziun n'è betg acziunaria.⁶⁵⁴

² En cas da talas societads sco er en cas dad interpresas semiprivatas, a las qualas ina corporaziun da dretg public è participada sco acziunaria, ha mo questa corporaziun sezza il dretg da revocar ils commembers dal cussegl d'administraziun e dal post da revisiun⁶⁵⁵ ch'ella ha delegà.

³ Ils commembers dal cussegl d'administraziun e dal post da revisiun ch'èn vegnids delegads d'ina corporaziun da dretg public han ils medems dretgs e las medemas obligaziuns sco quels ch'èn vegnids elegids da la radunanza generala.⁶⁵⁶

⁴ Per ils commembers ch'èn vegnids delegads d'ina corporaziun da dretg public è la corporaziun responsabla vers la societad, vers ils acziunaris e vers ils crediturs, cun resalva dal regress tenor il dretg federal e chantunal.

⁵ Il dretg da las corporaziuns da dretg public da delegar represchentants en il cussegl d'administraziun u da revocar tals, vala er per societads cun aczias quotadas ad ina bursa.⁶⁵⁷

⁶⁵⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶⁵⁵ Expressiun tenor la cifra II 2 da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745). Questa midada è resguardada en l'entir decret.

⁶⁵⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

⁶⁵⁷ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Otgavel chapitel: Instituziuns da dretg public che n'èn betg suttamessas a questa lescha

Art. 763

¹ En cas ch'il chantun surpiglia la responsabladad subsidiara per las obligaziuns da societads e d'instituziuns sco bancas, assicuranzas u interpresas d'electricitad ch'èn vegnidas fundadas tras leschas chantunalas spezialas e che vegnan administradas en cooperaziun cun autoritads publicas, na vegnan las disposiziuns davart la societad anonima er alura betg applitgadas, sch'il chapital è dividì dal tuttafatg u per part en aczias e sch'el vegn furnì cun la participaziun da persunas privatas.

² Per societads e per instituziuns ch'èn vegnidas fundadas tras leschas chantunalas spezialas avant il 1. da schaner 1883 e che vegnan administradas en cooperaziun cun autoritads publicas, na vegnan las disposiziuns davart la societad anonima er alura betg applitgadas, sch'il chantun na surpiglia betg la responsabladad subsidiara per las obligaziuns.

Ventgasettavel titel: La societad acziunara commanditara

I. Designaziun e cumpetenzas

Art. 764

¹ La societad acziunara commanditara è ina societad, da la quala il chapital è dividì en aczias e tar la quala in u plirs commembers èn responsabels illimitadamain e solidaricamain vers ils crediturs da la societad, sumegliantamain als societaris d'ina societad collectiva.

² Per la societad acziunara commanditara vegnan applitgadas las disposiziuns davart la societad anonima, nun ch'i saja previs insatge auter.

³ Sch'in chapital da commandita na vegn betg dividì en aczias, mabain en parts che reglan mo la mesira da la participaziun da plirs commanditaris, valan las prescripziuns davart la societad commanditara.

B. Administraziun

Art. 765

¹ Ils commembers che stattan buns illimitadamain furman l'administraziun da la societad acziunara commanditara. Els han la cumpetenza da l'administrar e da la represchentar. Lur nums ston esser inditgads en ils statuts.

² …⁶⁵⁸

³ Per midar il dumber dals commembers che stattan buns illimitadamain dovri il consentiment dals auters commembers che fan part da l'administraziun sco er ina midada dals statuts.

⁶⁵⁸ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Consentiment als conclus da la radunanza generala

Art. 766

Conclus da la radunanza generala davart la midada da l'intent da la societad, davart l'extensiun u davart la reducziun dal sectur da fatschenta e davart la cuntinuaziun da la societad sur il temp ch'è fixà en ils statuts or dovran il consentiment dals commembers da l'administraziun.

III. Retratga da la gestiun e da la represchentanza

Art. 767

¹ La gestiun e la represchentanza pon vegnir retratgas dals commembers da l'administraziun sut las cundiziuns che valan per la societad collectiva.

² Cun la retratga finescha er la responsabladad illimitada dal commember per las obligaziuns da la societad ch'i vegn pir a dar.

C. Post da surveglianza

I. Nominaziun e cumpetenzas

Art. 768

¹ La controlla, en cumbinaziun cun la surveglianza permanenta da la gestiun, sto vegnir surdada ad in post da surveglianza, al qual i pon vegnir attribuidas ulteriuras incumbensas tras ils statuts.

² Ils commembers da l'administraziun n'han nagin dretg da votar tar la nominaziun dal post da surveglianza.

³ Ils commembers dal post da surveglianza ston vegnir inscrits en il register da commerzi.

II. Plant da responsabladad

Art. 769

¹ En num da la societad po il post da surveglianza pretender pled e fatg dals commembers da l'administraziun ed als accusar davant dretgira.

² En cas d'in cumportament malign da commembers da l'administraziun ha il post da surveglianza er alura il dretg d'als accusar, sch'in conclus da la radunanza generala s'oppona a quai.

D. Dissoluziun

Art. 770

¹ La societad prenda ina fin cun l'extrada, cun la mort, cun l'inabilitad d'agir u cun il concurs da tut ils societaris cun responsabladad illimitada.

² Per dissolver la societad acziunara commanditara valan dal rest las medemas prescripziuns sco per dissolver ina societad anonima; la radunanza generala na po dentant betg decider ina dissoluziun avant il termin ch'è fixà en ils statuts senza il consentiment da l'administraziun.

³ ...⁶⁵⁹

⁶⁵⁹ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, cun effect dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

E. Disditga

Art. 771

¹ Il societari che stat bun illimitadamain ha il medem dretg da disditga sco il societari collectiv.

² Sch'in da plirs societaris che stattan buns illimitadamain fa diever da ses dretg da disditga, vegn la societad cuntinuada dals auters, nun ch'ils statuts disponian autramain.

Ventgotgavel titel:⁶⁶⁰ La societad cun responsabladad limitada

⁶⁶⁰ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

D. Certificats da giudida

Art. 772

¹ La societad cun responsabladad limitada è ina societad da chapital che sa referescha ad ina persuna ed a la quala ina u pliras persunas u societads commerzialas èn participadas. Ses chapital da basa è fixà en ils statuts. Responsabla per ses debits è unicamain la facultad da la societad.

² Ils societaris èn participads al chapital da basa cun mintgamai almain ina quota da basa. Ils statuts pon preveder per els in'obligaziun da far pajaments supplementars u da furnir prestaziuns accessoricas.

B. Chapital da basa

Art. 773⁶⁶¹

¹ Il chapital da basa importa almain 20 000 francs.

² Admissibel è er in chapital da basa en la valuta estra la pli impurtanta per l'activitad commerziala. Las disposiziuns dal dretg d'aczias davart il chapital d'aczias en ina valuta estra vegnan applitgadas analogamain.

⁶⁶¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Quotas da basa

Art. 774

¹ Las quotas da basa han ina valur nominala ch'è pli gronda che nulla.⁶⁶²

² Las quotas da basa ston vegnir emessas almain a la valur nominala.

⁶⁶² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 774a

Ils statuts pon preveder l'emissiun da certificats da giudida; las prescripziuns dal dretg d'aczias èn applitgablas correspundentamain.

E. …

Art. 775⁶⁶³

⁶⁶³ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

F. Statuts

I. Disposiziuns prescrittas da la lescha

Art. 776

Ils statuts ston cuntegnair disposiziuns davart:

1.: la firma e la sedia da la societad;
2.: l'intent da la societad;
3.: l'import dal chapital da basa sco er il dumber e la valur nominala da las quotas da basa;
4.⁶⁶⁴: la furma da las communicaziuns da la societad a ses societaris.

⁶⁶⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. …

Art. 776a⁶⁶⁵

⁶⁶⁵ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

G. Fundaziun

I. Act da constituziun

Art. 777

¹ La societad vegn constituida cun in document public, en il qual ils fundaturs decleran da constituir ina societad cun responsabladad limitada, determineschan ils statuts e nomineschan ils organs.

² En quest act da constituziun suttascrivan ils fundaturs las quotas da basa e constateschan:

1.: che tut las quotas da basa èn suttascrittas en moda valaivla;
2.: ch'ils apports correspundan a l'entir import d'emissiun;
3.⁶⁶⁶: ch'ils apports adempleschan las pretensiuns legalas e statutaras il mument da la suttascripziun da l'act da constituziun;
4.: ch'els acceptan l'obligaziun statutara da far pajaments supplementars u da furnir prestaziuns accessoricas;
5.⁶⁶⁷: ch'i n'existan nagins apports en natiralias, naginas cumpensaziuns da credits u avantatgs spezials, auter che quellas e quels numnads en ils mussaments.

⁶⁶⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁶⁷ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi) (AS 2020 957; BBl 2015 3617). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Suttascripziun da las quotas da basa

Art. 777a

¹ Per che la suttascripziun da las quotas da basa saja valaivla, ston vegnir inditgads il dumber, la valur nominala, l'import d'emissiun sco eventualmain er la categoria da las quotas da basa.

² En il document davart la suttascripziun stoi vegnir renvià a las disposiziuns statutaras davart:

1.: las obligaziuns da far pajaments supplementars;
2.: las obligaziuns da furnir prestaziuns accessoricas;
3.: ils scumonds per ils societaris da far concurrenza;
4.: ils dretgs da preferenza, ils dretgs da precumpra u ils dretgs da cumpra dals societaris u da la societad;
5.: ils chastis convenziunals.

III. Mussaments

Art. 777b

¹ Il funcziunari da documentaziun sto numnar en l'act da constituziun tut ils singuls mussaments concernent la fundaziun e confermar che quels sajan stads avant maun ad el sco er als fundaturs.

² A l'act da constituziun ston vegnir agiuntads ils suandants documents:

1.: ils statuts;
2.: il rapport da fundaziun;
3.: la conferma da verificaziun;
4.: la conferma davart il deposit d'apports en daners;
5.: ils contracts d'apports en natiralias;
6.⁶⁶⁸: …

⁶⁶⁸ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Apports

Art. 777c

¹ A chaschun da la fundaziun stoi vegnir pajà per mintga quota da basa in apport che correspunda cumplettamain a l'import d'emissiun.

² Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias per:

1.⁶⁶⁹: l'indicaziun dals apports en natiralias, da las scuntradas e dals avantatgs spezials en ils statuts;
2.⁶⁷⁰: …
3.: la prestaziun e la verificaziun dals apports.

⁶⁶⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁷⁰ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

H. Inscripziun en il register da commerzi

I. Societad

Art. 778

La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi dal lieu, nua ch'ella ha sia sedia.

II. ...

Art. 778a⁶⁷¹

⁶⁷¹ Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), cun effect dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

J. Acquist da la persunalitad

I. Termin; mancanza da premissas

Art. 779

¹ La societad survegn la persunalitad giuridica cun l'inscripziun en il register da commerzi.

² Ella survegn la persunalitad giuridica er, sche las premissas per l'inscripziun n'èn effectivamain betg ademplidas.

³ Sch'i n'eran betg ademplidas tschertas premissas legalas u statutaras a chaschun da la fundaziun e sch'igl èn vegnids periclitads u violads tras quai en moda considerabla ils interess dals crediturs u dals societaris, po la dretgira - sin dumonda d'ina da questas persunas - disponer la dissoluziun da la societad.

⁴ Il dretg da purtar plant extingua 3 mais suenter la publicaziun da la fundaziun da la societad en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

II. Obligaziuns surpigliadas avant l'inscripziun

Art. 779a

¹ Las persunas che ageschan en num da la societad avant che quella è inscritta en il register da commerzi stattan bunas persunalmain e solidaricamain per lur agir.

² Sche la societad surpiglia expressivamain en ses num obligaziuns entaifer ils 3 mais suenter sia inscripziun, vegnan las persunas, che han agì, deliberadas; en quest cas stat sulettamain buna la societad.

K. Midada dals statuts

Art. 780⁶⁷²

Il conclus da la radunanza dals societaris u dals mainagestiun davart ina midada dals statuts sto vegnir documentà publicamain e vegnir inscrit en il register da commerzi.

⁶⁷² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

L. Augment dal chapital da basa

Art. 781

¹ La radunanza dals societaris po concluder l'augment dal chapital da basa.

² L'augment sto vegnir realisà dals mainagestiun.

³ La suttascripziun da las quotas da basa ed ils apports sa drizzan tenor las prescripziuns davart la fundaziun. In renviament a dretgs ed ad obligaziuns statutaras n'è betg necessari, sch'il sutsegnader è gia societari. Las prescripziuns davart l'augment dal chapital d'aczias vegnan ultra da quai applitgadas correspundentamain per il scrit da suttascripziun. In'offerta publica per suttascriver las quotas da basa è exclusa.⁶⁷³

⁴ L'inscripziun da l'augment dal chapital da basa sto vegnir annunziada a l'uffizi dal register da commerzi entaifer 6 mais suenter il conclus da la radunanza dals societaris; cas cuntrari scada il conclus.⁶⁷⁴

⁵ Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias davart l'augment dal chapital ordinari per:

1.: la furma ed il cuntegn dal conclus da la radunanza dals societaris;
2.: il dretg da subscripziun dals societaris;
3.: l'augment dal chapital da basa tras l'agen chapital;
4.: il rapport davart l'augment dal chapital e la conferma da verificaziun;
5.: la midada dals statuts e las constataziuns dals mainagestiun;
6.: l'inscripziun da l'augment dal chapital da basa en il register da commerzi e la nunvalaivladad dals documents ch'èn vegnids emess avant l'inscripziun.

⁶⁷³ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

⁶⁷⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

M. Reducziun dal chapital da basa

Art. 782

¹ La radunanza dals societaris po concluder la reducziun dal chapital da basa.

² Il chapital da basa dastga mo vegnir reducì sut 20 000 francs, sch'el vegn a medem temp puspè augmentà almain fin a quest import.⁶⁷⁵

³ Il chapital da basa dastga mo vegnir reducì per eliminar ina bilantscha deficitara che resulta da perditas, sch'ils societaris han fatg tut ils pajaments supplementars ch'èn previs en ils statuts.

⁴ Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart la reducziun dal chapital d'aczias.

⁶⁷⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

N. Acquist da quotas da basa proprias

Art. 783

¹ La societad dastga acquistar quotas da basa proprias mo, sch'ella dispona libramain dad agen chapital d'in import dals meds finanzials ch'èn necessaris per l'acquist e sche la valur nominala da tut questas quotas da basa na surpassa betg 10 pertschient dal chapital da basa.

² Sch'ella acquista quotas da basa en connex cun ina restricziun da la transferibilitad, cun ina sortida u cun in'exclusiun, importa la limita maximala 35 pertschient. Entaifer dus onns sto la societad alienar u eliminar tras ina reducziun dal chapital sias quotas da basa proprias che surpassan 10 pertschient dal chapital da basa.

³ Sche las quotas da basa, che duain vegnir acquistadas, èn colliadas cun in'obligaziun da far pajaments supplementars u cun in'obligaziun da furnir prestaziuns accessoricas, sto questa obligaziun vegnir abolida avant l'acquist.

⁴ Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart aczias proprias per l'acquist da quotas da basa proprias tras la societad.

Segund chapitel: Dretgs ed obligaziuns dals societaris

A. Quotas da basa

I. Document

Art. 784

¹ Documents che concernan las quotas da basa pon mo vegnir emess sco documents da cumprova u sco titels nominals.

² Quests documents ston renviar als medems dretgs statutars ed a las medemas obligaziuns statutaras sco il document che concerna la suttascripziun da las quotas da basa.

II. Transferiment

1. Cessiun

a. Furma

Art. 785

¹ La cessiun da quotas da basa sco er l'obligaziun da ceder talas quotas ston vegnir fixadas en scrit.

² Il contract da cessiun sto renviar als medems dretgs statutars ed a las medemas obligaziuns statutaras sco il document che concerna la suttascripziun da las quotas da basa, nun che l'acquistader saja gia societari.⁶⁷⁶

⁶⁷⁶ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

b. Necessitads da consentiment

Art. 786

¹ La cessiun da quotas da basa sto vegnir approvada da la radunanza dals societaris. La radunanza dals societaris po refusar l'approvaziun senza inditgar motivs.

² Ils statuts pon divergiar da questa regulaziun:

1.: renunziond a la necessitad d'approvar la cessiun;
2.: fixond ils motivs che giustifitgeschan da refusar l'approvaziun;
3.: prevesend che l'approvaziun po vegnir refusada, sche la societad offra a l'alienader da surpigliar las quotas da basa a la valur reala;
4.: excludend la cessiun;
5.: prevesend che l'approvaziun po vegnir refusada, sch'i vegn dubità che las obligaziuns statutaras da far pajaments supplementars u da furnir prestaziuns accessoricas vegnian ademplidas e sch'i na vegn betg prestada ina segirezza che la societad pretenda.

³ Sch'ils statuts excludan la cessiun u sche la radunanza dals societaris refusa dad approvar la cessiun, resta resalvà il dretg da sortida per motivs impurtants.

c. Transferiment dals dretgs

Art. 787

¹ Sche la cessiun da las quotas da basa suttastat a l'approvaziun da la radunanza dals societaris, va ella pir en vigur cun questa approvaziun.

² L'approvaziun vala sco concedida, sche la radunanza dals societaris na refusa betg la dumonda dad approvar la cessiun entaifer 6 mais suenter sia entrada.

2. Modas spezialas d'acquisiziun

Art. 788

¹ Sche las quotas da basa vegnan acquistadas tras ierta, tras la partiziun d'ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras l'execuziun sfurzada, vegnan tut ils dretgs e tut las obligaziuns ch'èn colliads cun quai transferids a l'acquistader senza l'approvaziun da la radunanza dals societaris.

² Per pudair far diever da ses dretg da votar e dals dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar, sto l'acquistader dentant vegnir renconuschì da la radunanza dals societaris sco societari cun dretg da votar.

³ La radunanza dals societaris po mo refusar ad el la renconuschientscha, sche la societad offra ad el da surpigliar las quotas da basa a la valur reala il mument da la dumonda. L'offerta po vegnir fatga sin agen quint u sin quint dad auters societaris u da terzas persunas. Sche l'acquistader na refusa betg questa offerta entaifer 1 mais suenter ch'el enconuscha la valur reala, vala l'offerta sco acceptada.

⁴ La renconuschientscha vala sco concedida, sche la radunanza dals societaris na refusa betg la dumonda da renconuschientscha entaifer 6 mais suenter sia entrada.

⁵ Ils statuts pon renunziar a la necessitad da la renconuschientscha.

3. Fixaziun da la valur reala

Art. 789

¹ Sche la lescha u sch'ils statuts sa refereschan a la valur reala da las quotas da basa, pon las partidas pretender, che questa valur vegnia fixada da la dretgira.

² La dretgira reparta ils custs da la procedura e da la fixaziun tenor ses appreziar.

4. Giudida

Art. 789a

¹ Per stabilir ina giudida d'ina quota da basa pon vegnir applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart il transferiment da las quotas da basa.

² Sch'ils statuts excludan la cessiun da las quotas da basa, èsi er exclus da stabilir ina giudida d'ina quota da basa.

5. Dretg da pegn

Art. 789b

¹ Ils statuts pon prevair la necessitad d'approvaziun da la radunanza dals societaris per stabilir in dretg da pegn sin las quotas da basa. La radunanza dals societaris dastga refusar l'approvaziun mo, sch'igl è avant maun in motiv impurtant.

² Sch'ils statuts excludan la cessiun da las quotas da basa, èsi er exclus da stabilir in dretg da pegn sin ina quota da basa.

III. Register da participaziun

Art. 790

¹ La societad maina in register da participaziun davart las quotas da basa. Ella sto manar quest register uschia, ch'igl è pussaivel d'acceder da tut temp a tal en Svizra.⁶⁷⁷

² En il register da participaziun ston vegnir registrads:

1.: il num e l'adressa dals societaris;
2.: il dumber, la valur nominala ed eventualmain er la categoria da las quotas da basa da mintga societari;
3.: il num e l'adressa dals giudiders;
4.: il num e l'adressa dals crediturs da pegn.

³ Ils societaris che n'èn betg autorisads da far diever dal dretg da votar e dals dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar, ston vegnir designads sco societaris senza dretg da votar.

⁴ Ils societaris han il dretg da prender invista dal register da participaziun.

⁵ Ils mussaments che resultan d'ina inscripziun ston vegnir conservads durant 10 onns suenter che la persuna inscritta è vegnida stritgada or dal register da participaziun.⁶⁷⁸

⁶⁷⁷ Integrà la segunda frasa tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

⁶⁷⁸ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

III^bis. Annunzia da la persuna che ha il dretg economic da las quotas da basa

Art. 790a⁶⁷⁹

¹ Tgi che acquista - sulet u en enclegientscha cuminaivla cun terzas persunas - quotas da basa e cuntanscha u surpassa uschia la limita da 25 pertschient dal chapital da basa u dals dretg da votar, sto annunziar a la societad entaifer 1 mais il prenum, il num e l'adressa da la persuna natirala, per la quala el agescha la finala (persuna che ha il dretg economic).

² Sch'il societari è ina persuna giuridica u ina societad da persunas, sto mintga persuna natirala che controllescha il societari applitgond l'artitgel 963 alinea 2 tenor il senn, vegnir annunziada sco persuna che ha il dretg economic. Sch'i n'existan naginas talas persunas, sto il societari annunziar quai a la societad.

³ Sch'il societari è ina societad da chapital, da la quala ils dretgs da participaziun èn quotads a la bursa, sch'el vegn controllà d'ina tala societad en il senn da l'artitgel 963 alinea 2 u sch'el controllescha ina tala societad en quest senn, sto el annunziar mo quest fatg sco er la firma e la sedia da questa societad da chapital.

⁴ Il societari sto annunziar a la societad entaifer 3 mais mintga midada dal prenum, dal num u da l'adressa da la persuna che ha il dretg economic.

⁵ Las disposiziuns dal dretg d'aczias concernent la glista da las persunas che han il dretg economic (art. 697l) e las consequenzas da l'inobservanza da las obligaziuns d'annunzia (art. 697m) èn applitgablas tenor il senn.

⁶⁷⁹ Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012 (AS 2015 1389; BBl 2014 605). Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 21 da zer. 2019 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal Forum global per la transparenza ed il barat d'infurmaziuns per intents fiscals, en vigur dapi il 1. da nov. 2019 (AS 2019 3161; BBl 2019 279).

IV. Inscripziun en il register da commerzi

Art. 791⁶⁸⁰

Ils societaris ston vegnir inscrits en il register da commerzi cun il dumber e cun la valur nominala da lur quotas da basa.

⁶⁸⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

V. Proprietad collectiva

Art. 792

Sche pliras persunas autorisadas han il dretg nundividì d'ina quota da basa, ston ellas:

1.: inditgar cuminaivlamain ina persuna che represchenta ellas; ellas pon exequir ils dretgs da la quota da basa mo tras questa persuna;
2.: star bun solidaricamain per obligaziuns da far pajaments supplementars e per obligaziuns da furnir prestaziuns accessoricas.

B. Prestaziun dals apports

Art. 793

¹ Ils societaris èn obligads da pajar in apport che correspunda a l'import d'emissiun da lur quotas da basa.

² Ils apports na dastgan betg vegnir restituids.

C. Responsabladad dals societaris

Art. 794

Per las obligaziuns da la societad stat buna unicamain la facultad da la societad.

D. Pajaments supplementars e prestaziuns accessoricas

I. Pajaments supplementars

1. Princip ed import

Art. 795

¹ Ils statuts pon obligar ils societaris da far pajaments supplementars.

² Sch'ils statuts prevesan in'obligaziun da far pajaments supplementars, ston quels fixar l'import dals pajaments supplementars ch'èn colliads cun ina quota da basa. Quest import na dastga betg surpassar il dubel da la valur nominala da la quota da basa.

³ Ils societaris ston mo star buns per ils pajaments ch'èn colliads cun las atgnas quotas da basa.

2. Incassament

Art. 795a

¹ Ils pajaments supplementars vegnan incassads dals mainagestiun.

² Els dastgan mo vegnir incassads, sche:

1.: la summa dal chapital da basa e da las reservas legalas n'è betg pli cuvrida;
2.: la societad na po betg pli cuntinuar cun sias fatschentas confurm a l'urden senza quests meds finanzials supplementars;
3.: la societad dovra agen chapital per motivs ch'èn circumscrits en ils statuts.

³ Sch'i dat in concurs ston vegnir pajads ils pajaments supplementars che n'èn anc betg pajads.

3. Rembursament

Art. 795b

Pajaments supplementars, ch'èn gia vegnids pajads, dastgan mo vegnir rembursads cumplainamain u parzialmain, sche l'import vegn cuvrì da l'agen chapital a libra disposiziun e sch'in expert da revisiun admess conferma quai en scrit.

4. Reducziun

Art. 795c

¹ In'obligaziun statutara da far pajaments supplementars dastga mo vegnir reducida u abolida, sch'il chapital da basa e sche las reservas legalas èn cuvridas dal tuttafatg.

² Las prescripziuns davart la reducziun dal chapital da basa èn applitgablas correspundentamain.

5. Durada

Art. 795d

¹ L'obligaziun per societaris, che sortan da la societad, da far pajaments supplementars, dura vinavant durant 3 onns, cun resalva da las suandantas restricziuns. L'inscripziun en il register da commerzi fixescha il termin da sortida.

² Societaris sortids èn obligads da far pajaments supplementars mo, sche la societad fa concurs.

³ Lur obligaziun da far pajaments supplementars croda, uschenavant che l'obligaziun è vegnida ademplida d'in successur legal.

⁴ L'obligaziun per societaris sortids da far pajaments supplementars na dastga betg vegnir augmentada.

II. Prestaziuns accessoricas

Art. 796

¹ Ils statuts pon obligar ils societaris da furnir prestaziuns accessoricas.

² Quels pon mo prevair obligaziuns da furnir prestaziuns accessoricas, che servan a l'intent da la societad, a mantegnair l'independenza da la societad u a mantegnair la cumposiziun dal circul dals societaris.

³ L'object e la dimensiun da l'obligaziun da furnir prestaziuns accessoricas ch'è colliada cun ina quota da basa, sco er ulteriurs puncts d'ina tala obligaziun, ils quals èn essenzials tenor las circumstanzas, ston vegnir fixads en ils statuts. Per la circumscripziun pli detagliada poi vegnir renvià ad in reglament da la radunanza dals societaris.

⁴ L'obligaziun statutara da pajar daners u da prestar autras valurs da facultad è suttamessa a las disposiziuns davart ils pajaments supplementars, sch'i n'è betg previs ina cuntraprestaziun adequata e sche l'incassament serva a la societad da cuvrir ils basegns da l'agen chapital.

III. Introducziun posteriura

Art. 797

L'introducziun posteriura u l'extensiun da las obligaziuns statutaras da far pajaments supplementars u da furnir prestaziuns accessoricas sto vegnir approvada da tut ils societaris pertutgads.

IV. Dretgira da cumpromiss

Art. 797a⁶⁸¹

Las prescripziuns dal dretg d'aczias davart la dretgira da cumpromiss èn applitgablas analogamain.

⁶⁸¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

E. Dividendas, tschains, tantiemas

Art. 798⁶⁸²

Las prescripziuns dal dretg d'aczias davart dividendas, davart dividendas intermediaras, davart tschains da construcziun e davart tantiemas èn applitgablas analogamain.

⁶⁸² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 798a e 798b⁶⁸³

⁶⁸³ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

F. Quotas da basa privilegiadas

Art. 799

Per las quotas da basa privilegiadas èn las prescripziuns dal dretg d'aczias davart aczias privilegiadas applitgablas correspundentamain.

G. Restituziuns da prestaziuns

Art. 800

Per restituir prestaziuns da la societad als societaris, als mainagestiun sco er a persunas che stattan datiers a quels èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

H. Reservas

Art. 801⁶⁸⁴

Per las reservas èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

⁶⁸⁴ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

J. Consegna dal rapport da gestiun

Art. 801a

¹ Il rapport da gestiun ed il rapport da revisiun ston vegnir tramess als societaris il pli tard ensemen cun l'invit a la radunanza ordinaria dals societaris.

² Ils societaris pon pretender che la versiun dal rapport da gestiun, ch'è vegnida approvada dad els, als vegnia tramess suenter la radunanza dals societaris.

K. Dretg da survegnir infurmaziuns e da prender invista

Art. 802

¹ Mintga societari po pretender dals mainagestiun infurmaziuns davart tut las fatschentas da la societad.

² Sche la societad n'ha betg in post da revisiun, po mintga societari prender invista dals cudeschs da fatschenta e da las actas senza restricziuns.⁶⁸⁵ Sche la societad ha in post da revisiun, vala il dretg da prender invista mo, uschenavant ch'i po vegnir fatg valair in interess giustifitgà.

³ Sch'igl exista il privel ch'il societari dovra las enconuschientschas ch'el ha acquistà per intents esters che fan donn a la societad, pon ils mainagestiun refusar en la dimensiun necessaria da dar infurmaziuns e da laschar prender invista; la radunanza dals societaris decida sin dumonda dal societari.

⁴ Sche la radunanza dals societaris refusa nungiustifitgadamain da dar infurmaziuns u da laschar prender invista, ordinescha la dretgira quella sin dumonda dal societari.

⁶⁸⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

L. Obligaziun da fidaivladad e scumond da concurrenza

Art. 803

¹ Ils societaris èn obligads da mantegnair il secret da fatschenta.

² Els ston tralaschar tut quai che periclitescha ils interess da la societad. Els na dastgan en spezial betg far fatschentas ch'èn in avantatg spezial per els e che pericliteschan l'intent da la societad. Ils statuts pon prevair ch'ils societaris stoppian tralaschar activitads che concurrenzeschan la societad.

³ Ils societaris dastgan pratitgar activitads che cuntrafan a l'obligaziun da fidaivladad u ad in eventual scumond da concurrenza, sche tut ils ulteriurs societaris dattan lur consentiment en scrit. Ils statuts pon prevair, ch'i saja necessari - empè da quai - l'approvaziun da la radunanza dals societaris.

⁴ Las prescripziuns spezialas davart il scumond da concurrenza per ils mainagestiun restan resalvadas.

Terz chapitel: Organisaziun da la societad

A. Radunanza dals societaris

I. Incumbensas

Art. 804

¹ L'organ suprem da la societad è la radunanza dals societaris.

² La radunanza dals societaris ha las suandantas cumpetenzas intransferiblas:

1.: modifitgar ils statuts;
2.: nominar e revocar ils mainagestiun;
3.⁶⁸⁶: nominar e revocar ils commembers dal post da revisiun;
4.⁶⁸⁷: approvar il rapport da situaziun ed il quint dal concern;
5.: approvar il quint annual sco er decider davart il diever dal gudogn che resulta da la bilantscha, en spezial fixar la dividenda e la tantiema;
5^bis.⁶⁸⁸: decider davart la restituziun da reservas dal chapital;
6.: fixar l'indemnisaziun dals mainagestiun;
7.: distgargiar ils mainagestiun;
8.: approvar la cessiun da las quotas da basa respectivamain renconuscher ils societaris cun dretg da votar;
9.: approvar l'installaziun d'in dretg da pegn sin las quotas da basa, sch'ils statuts prevesan quai;
10.: decider davart l'execuziun dals dretgs statutars da preferenza, da precumpra e da cumpra;
11.: autorisar ils mainagestiun d'acquistar atgnas quotas da basa tras la societad u d'approvar in tal acquist;
12.: reglar pli detagliadamain las obligaziuns da furnir prestaziuns accessoricas en in reglament, sch'ils statuts renvieschan ad in reglament;
13.: approvar activitads dals mainagestiun e dals societaris che cuntrafan a l'obligaziun da fidaivladad u al scumond da concurrenza, sch'ils statuts desistan da la necessitad che tut ils societaris ston approvar talas activitads;
14.: decider davart la dumonda, sch'i duai vegnir pretendì da la dretgira d'excluder in societari per motivs impurtants;
15.: excluder in societari per motivs ch'èn previs en ils statuts;
16.: dissolver la societad;
17.: approvar las fatschentas dals mainagestiun, las qualas ston vegnir approvadas da la radunanza dals societaris tenor ils statuts;
18.: decider davart ils objects che la lescha u ch'ils statuts resalvan per la radunanza dals societaris u ch'ils mainagestiun suttamettan ad ella.

³ La radunanza dals societaris nominescha ils directurs, ils procurists sco er ils mandataris. Ils statuts pon conceder questa cumpetenza er als mainagestiun.

⁶⁸⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁸⁷ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

⁶⁸⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Convocaziun e realisaziun

Art. 805

¹ La radunanza dals societaris vegn convocada dals mainagestiun, en cas da basegn dal post da revisiun. Il dretg da convocaziun han er ils liquidaturs.

² La radunanza ordinaria ha lieu mintga onn entaifer 6 mais suenter la conclusiun da l'onn da gestiun. Radunanzas extraordinarias vegnan convocadas a norma dals statuts ed en cas da basegn.

³ La radunanza dals societaris sto vegnir convocada il pli tard 20 dis avant il di da la radunanza. Ils statuts pon prolungar quest termin u al reducir fin a 10 dis. La pussaivladad per ina radunanza universala resta resalvada.

⁴ …⁶⁸⁹

⁵ Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias davart la radunanza generala per:

1.: la convocaziun;
2.⁶⁹⁰: il dretg da convocaziun, il dretg da tractandaziun ed il dretg da far propostas per ils societaris;
2^bis.⁶⁹¹: il lieu da radunanza e l'utilisaziun da meds electronics;
3.: ils objects da tractativa;
4.: las propostas;
5.⁶⁹²: la radunanza universala e l'approvaziun d'ina proposta;
6.: las mesiras preparatoricas;
7.: il protocol;
8.: la represchentanza dals societaris;
9.: la participaziun senza dretg.

⁶⁸⁹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁹⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Dretg da votar

1. Fixaziun

Art. 806

¹ Il dretg da votar dals societaris sa drizza tenor la valur nominala da lur quotas da basa. Ils societaris han mintgamai almain ina vusch. Ils statuts pon limitar il dumber da las vuschs dals possessurs da pliras quotas da basa.

² Ils statuts pon fixar il dretg da votar independentamain da la valur nominala, uschia ch'i tutga a mintga quota da basa ina vusch. En quest cas ston las quotas da basa cun la valur nominala la pli bassa valair almain in dieschavel da la valur nominala da las ulteriuras quotas da basa.

³ La fixaziun dal dretg da votar tenor il dumber da las quotas da basa na po betg vegnir applitgada per:

1.: eleger il post da revisiun;
2.: nominar experts per examinar la gestiun u singulas parts da la gestiun;
3.: decider davart il purtar in plant da responsabladad.

2. Exclusiun dal dretg da votar

Art. 806a

¹ En connex cun conclus davart la distgargia dal mainagestiun n'han las persunas ch'èn sa participadas en ina moda u l'autra a la gestiun nagin dretg da votar.

² En connex cun conclus davart l'acquist d'atgnas quotas da basa tras la societad n'ha il societari che ceda questas quotas da basa nagin dretg da votar.

³ En connex cun conclus davart il consentiment d'activitads dals societaris che cuntrafan a l'obligaziun da fidaivladad u al scumond da concurrenza n'ha la persuna pertutgada nagin dretg da votar.

3. Giudida

Art. 806b

En cas da la giudida d'ina quota da basa ha il giudider il dretg da votar e tut ils dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar. Il giudider ha l'obligaziun da cumpensaziun vers il proprietari, sch'el na tegna betg quint en moda giustifitgada dals interess dal proprietari exequind ses dretgs.

IV. Dretg da veto

Art. 807

¹ Ils statuts pon conceder als societaris in dretg da veto cunter tscherts conclus da la radunanza dals societaris. Ils statuts ston circumscriver ils conclus, per ils quals il dretg da veto vala.

² L'introducziun posteriura d'in dretg da veto sto vegnir approvada da tut ils societaris.

³ Il dretg da veto na po betg vegnir transferì.

V. Deliberaziun

VI. Contestaziun dals conclus da la radunanza dals societaris

Art. 808

La radunanza dals societaris prenda ses conclus e realisescha sias elecziuns cun la maioritad absoluta da las vuschs represchentadas, nun che la lescha u ch'ils statuts prescrivian insatge auter.

2. Decisiun da tagl

Art. 808a

Il president da la radunanza dals societaris prenda la decisiun da tagl. Ils statuts pon prevair ina regulaziun divergenta.

3. Conclus impurtants

Art. 808b

¹ In conclus da la radunanza dals societaris che survegn almain dus terzs da las vuschs represchentadas sco er la maioritad absoluta da l'entir chapital da basa, cun il qual è colliada l'execuziun dal dretg da votar, è necessari per:

1.: midar l'intent da la societad;
2.: introducir las quotas da basa che han il dretg da votar privilegià;
3.: engrevgiar, excluder u facilitar la transferibilitad da las quotas da basa;
4.: approvar la cessiun da las quotas da basa respectivamain renconuscher ils societaris che han il dretg da votar;
5.: augmentar il chapital da basa;
6.: restrenscher u abolir il dretg da suttascripziun;
6^bis.⁶⁹³: midar la valuta dal chapital da basa;
7.: approvar activitads dals mainagestiun sco er dals societaris che cuntrafan a l'obligaziun da fidaivladad u al scumond da concurrenza;
8.: dumandar la dretgira d'excluder in societari per motivs impurtants;
9.: excluder in societari per motivs ch'èn previs en ils statuts;
10.: spustar la sedia da la societad;
10^bis.⁶⁹⁴: introducir in clausula da cumpromiss en ils statuts;
11.: dissolver la societad.

⁶⁹³ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁹⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 808c

Per contestar ils conclus da la radunanza dals societaris èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

B. Gestiun e represchentanza

I. Designaziun dals mainagestiun ed organisaziun

Art. 809

¹ Tut ils societaris exequeschan communablamain la gestiun. Ils statuts pon reglar la gestiun en moda divergenta.

² Mo persunas natiralas pon vegnir nominadas sco mainagestiun. Sch'ina persuna giuridica u sch'ina societad commerziala sa participescha a la societad, designescha quella eventualmain ina persuna natirala che pratitgescha questa funcziun per ella. Ils statuts pon pretender per quest cas il consentiment da la radunanza dals societaris.

³ Sche la societad ha plirs mainagestiun, sto la radunanza dals societaris reglar il presidi.

⁴ Sche la societad ha plirs mainagestiun, decidan quels cun la maioritad da las vuschs che vegnan dadas. Il president prenda la decisiun da tagl. Ils statuts pon prevair ina regulaziun divergenta da la deliberaziun tras ils mainagestiun.

II. Incumbensas dals mainagestiun

Art. 810

¹ Ils mainagestiun èn cumpetents per tut las fatschentas che na vegnan betg attribuidas tenor la lescha u tenor ils statuts a la radunanza dals societaris.

² Cun resalva da las disposiziuns che suondan qua sutvart, han ils mainagestiun las suandantas incumbensas intransferiblas e nunprivablas:

1.: exequir la direcziun superiura da la societad e dar las directivas ch'èn necessarias;
2.: determinar l'organisaziun en il rom da la lescha e dals statuts;
3.: concepir la contabilitad e la controlla da finanzas sco er la planisaziun da finanzas, premess che quella saja necessaria per manar la societad;
4.: survegliar las persunas ch'èn incaricadas cun parts da la gestiun, en spezial en vista a l'observaziun da las leschas, dals statuts, dals reglaments e da las directivas;
5.⁶⁹⁶: rediger il rapport da gestiun;
6.: preparar la radunanza dals societaris sco er exequir lur conclus;
7.⁶⁹⁷: inoltrar ina dumonda da moratori d'accumodament ed infurmar la dretgira en cas d'ina surdebitaziun.

³ Il president dals mainagestiun, respectivamain l'unic mainagestiun ha las suandantas incumbensas:

1.: convocar e manar la radunanza dals societaris;
2.: far tut las communicaziuns als societaris;
3.: garantir che las annunzias necessarias sajan fatgas tar il register da commerzi.

⁶⁹⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁶⁹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Approvaziun tras la radunanza dals societaris

Art. 811

¹ Ils statuts pon prevair, ch'ils mainagestiun:

1.: stoppian suttametter tscherts conclus per l'approvaziun da la radunanza dals societaris;
2.: possian suttametter singulas dumondas per l'approvaziun da la radunanza dals societaris.

² L'approvaziun da la radunanza dals societaris na limitescha betg la responsabladad dals mainagestiun.

IV. Quità e fidaivladad; scumond da concurrenza

Art. 812

¹ Ils mainagestiun sco er terzas persunas che sa fatschentan cun la gestiun ston ademplir lur incumbensa cun tut quità e mantegnair en buna fai ils interess da la societad.

² Els suttastattan a la medema obligaziun da fidaivladad sco ils societaris.

³ Els na dastgan betg exequir ina activitad da concurrenza, nun ch'ils statuts prevesian insatge auter u che tut ils ulteriurs societaris approvian questa activitad en scrit. Ils statuts pon prevair, ch'i saja necessari - empè da quai - l'approvaziun da la radunanza dals societaris.

V. Tractament egual

Art. 813

Ils mainagestiun sco er terzas persunas che sa fatschentan cun la gestiun ston tractar ils societaris en moda eguala, sche las premissas èn las medemas.

VI. Represchentanza

Art. 814

¹ Mintga mainagestiun ha il dretg da represchentar la societad.

² Ils statuts pon reglar la represchentanza en moda divergenta. Almain in mainagestiun sto dentant avair il dretg da represchentar la societad. Areguard ils detagls pon ils statuts renviar ad in reglament.

³ La societad sto pudair vegnir represchentada tras ina persuna ch'è domiciliada en Svizra. Questa persuna sto esser gestiunaria u directura. Ella sto avair access al register da participaziun sco er a la glista da las persunas che han il dretg economic tenor l'artitgel 697l.⁶⁹⁸

⁴ Areguard la dimensiun ed areguard la limitaziun da l'autorisaziun da represchentanza sco er areguard ils contracts tranter la societad e la persuna che la represchenta èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

⁵ Las persunas che han il dretg da represchentar la societad ston suttascriver agiuntond lur suttascripziun a la firma da la societad.

⁶ …⁶⁹⁹

⁶⁹⁸ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

⁶⁹⁹ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

VII. Revocaziun dals mainagestiun; retratga da l'autorisaziun da represchentanza

Art. 815

¹ La radunanza dals societaris po revocar da tut temp ils mainagestiun ch'ella ha elegì.

² Mintga societari po pretender da la dretgira da revocar u da limitar l'autorisaziun da gestiun e da represchentanza d'in mainagestiun, sch'igl è avant maun in motiv impurtant, en spezial, sche la persuna respectiva ha violà grevamain sias obligaziuns u sch'ella ha pers l'abilitad da manar bain ina fatschenta.

³ Ils mainagestiun pon suspender da tut temp directurs, procurists u mandataris da lur funcziun.

⁴ Sche questas persunas èn vegnidas elegidas da la radunanza dals societaris, sto vegnir convocada immediatamain ina radunanza dals societaris.

⁵ Las pretensiuns d'indemnisaziun da las persunas ch'èn vegnidas revocadas u da las persunas ch'èn vegnidas suspendidas da lur funcziuns restan resalvadas.

VIII. Nunvalaivladad da conclus

Art. 816

Per ils conclus dals mainagestiun valan confurm al senn ils medems motivs da nunvalaivladad sco per ils conclus da la radunanza generala da la societad anonima.

IX. Responsabladad

Art. 817

La societad stat buna per il donn che resulta tras acts illegals ch'ina persuna, la quala è autorisada da manar u da represchentar la fatschenta, commetta, exequind sias fatschentas.

C. Post da revisiun

Art. 818

¹ Per il post da revisiun èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

² In societari che suttastat ad in'obligaziun da far pajaments supplementars po pretender ina revisiun ordinaria dal quint annual.

D. Mancanzas en l'organisaziun da la societad

Art. 819

En cas da mancanzas en l'organisaziun da la societad èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

E. Insolvenza smanatschanta, perdita da chapital e surdebitaziun

Art. 820⁷⁰⁰

Las disposiziuns dal dretg d'aczias davart l'insolvenza smanatschanta, davart la perdita da chapital, davart la surdebitaziun sco er davart la revalitaziun da bains immobigliars e da participaziuns èn applitgablas analogamain.

⁷⁰⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Quart chapitel: Dissoluziun ed extrada

A. Dissoluziun

I. Motivs

Art. 821

¹ La societad cun responsabladad limitada vegn dissolvida:

1.: sch'i dat motivs da dissoluziun ch'èn previs en ils statuts;
2.: sche la radunanza dals societaris concluda la dissoluziun;
3.: sch'i vegn declerà il concurs;
4.: en ils ulteriurs cas ch'èn previs da la lescha;

² Sche la radunanza dals societaris concluda la dissoluziun, sto quest conclus vegnir documentà publicamain.

³ Mintga societari po pretender da la dretgira la dissoluziun da la societad per motivs impurtants. La dretgira po - empè da la dissoluziun - approvar in'autra soluziun ch'è adequata e ch'è supportabla per las persunas participadas, en spezial l'indemnisaziun dal societari che porta plant tenor la valur reala da sias quotas da basa.

II. Consequenzas

Art. 821a

¹ Per las consequenzas da la dissoluziun èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

² La dissoluziun d'ina societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi. La dissoluziun tras sentenzia sto vegnir annunziada immediatamain da la dretgira al register da commerzi. La dissoluziun per auters motivs sto la societad annunziar al register da commerzi.

B. Extrada dals societaris

I. Sortida

Art. 822

¹ In societari po dumandar a la dretgira la permissiun da sortir da la societad per motivs impurtants.

² Ils statuts pon conceder als societaris in dretg da sortir e far dependent quel da tschertas cundiziuns.

II. Sortida adesiva

Art. 822a

¹ Sch'in societari dumonda da sortir per motivs impurtants u sch'el declera sia sortida sa basond sin il dretg da sortir statutar, ston ils mainagestiun infurmar immediatamain ils ulteriurs societaris.

² Sche auters societaris dumondan, entaifer 3 mais suenter l'entrada da questa communicaziun, da sortir per motivs impurtants u sch'els exequeschan il dretg da sortir statutar, ston tut ils societaris che sortan vegnir tractads en moda eguala en proporziun a la valur nominala da lur quotas da basa. Sch'igl èn vegnids fatgs pajaments supplementars, ston lur imports vegnir quintads vitiers a la valur nominala.

III. Exclusiun

Art. 823

¹ Sch'i dat in motiv impurtant, po la societad dumandar a la dretgira d'excluder in societari.

² Ils statuts pon prevair che la radunanza dals societaris po excluder societaris da la societad, sch'igl èn avant maun tscherts motivs.

³ Las prescripziuns davart la sortida adesiva èn applitgablas correspundentamain.

IV. Mesira preventiva

Art. 824

En ina procedura concernent l'extrada d'in societari po la dretgira decider sin dumonda d'ina partida da suspender singuls u tut ils dretgs e singulas u tut las obligaziuns da commembranza da la persuna pertutgada.

V. Indemnisaziun

1. Dretg ed autezza

Art. 825

¹ Sch'in societari extrescha da la societad, ha el il dretg da survegnir ina indemnisaziun che correspunda a la valur reala da sias quotas da basa.

² Per in'extrada sin basa d'in dretg statutar da sortir da la societad, pon ils statuts fixar ina indemnisaziun en moda divergenta.

2. Pajament

Art. 825a

¹ L'indemnisaziun sto vegnir pajada cun l'extrada, uschenavant che la societad:

1.: dispona dad agen chapital;
2.: po alienar las quotas da basa da la persuna ch'extrescha;
3.: dastga reducir ses chapital da basa resguardond las prescripziuns correspundentas.

² In expert da revisiun admess sto constatar l'autezza da l'agen chapital che po vegnir utilisà. Sche quel na basta betg per pajar l'indemnisaziun, sto l'expert da revisiun ultra da quai prender posiziun davart la dumonda, en tge dimensiun ch'il chapital da basa pudess vegnir reducì.

³ Il societari ch'è extrà ha ina pretensiun subordinada senza tschains per la part da l'indemnisaziun che n'è anc betg vegnida pajada. Questa pretensiun sto vegnir pajada, sch'i vegn constatà en il rapport da gestiun annual che la societad disponia dad agen chapital che po vegnir utilisà.

⁴ Uscheditg che l'indemnisaziun n'è betg pajada dal tuttafatg, po il societari ch'extrescha pretender che la societad designeschia in post da revisiun e ch'ella laschia reveder en moda ordinaria il quint annual.

C. Liquidaziun

Art. 826

¹ Mintga societari ha il dretg da survegnir ina part dal resultat da la liquidaziun che correspunda a la proporziun tranter la valur nominala da sias quotas da basa ed il chapital da basa. Sch'igl èn vegnids fatgs pajaments supplementars e sche quels n'èn betg vegnids restituids, sto lur import vegnir quintà vitiers a las quotas da basa dals societaris respectivs ed al chapital da basa. Ils statuts pon prevair ina regulaziun divergenta.

² Per la dissoluziun da la societad tras liquidaziun èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

Tschintgavel chapitel: Responsabladad

Art. 827

Per la responsabladad da las persunas che coopereschan tar la fundaziun u che s'occupan da la gestiun, da la revisiun u da la liquidaziun èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

Ventganovavel titel: L'associaziun

Emprim chapitel: Noziun e constituziun

A. Associaziun dal Dretg d'obligaziuns

Art. 828

¹ L'associaziun è ina colliaziun d'in dumber betg determinà da persunas u da societads commerzialas, ch'è organisada sco corporaziun e che ha l'intent principal da promover u da segirar interess economics da ses commembers cun agid d'acziuns communablas u che ha in intent d'utilitad publica.⁷⁰¹

² Associaziuns cun in chapital da basa ch'è gia fixà ordavant n'èn betg permessas.

⁷⁰¹ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

B. Associaziuns da dretg public

Art. 829

Federaziuns da persunas da dretg public èn suttamessas al dretg da la Confederaziun e dals chantuns, er sch'ellas servan ad intents cooperativs.

C. Constituziun

I. Premissas

1. Cuntegn che vegn prescrit da la lescha

Art. 830⁷⁰²

L'associaziun vegn constituida cun in document public, en il qual ils fundaturs decleran da constituir in'associaziun e fixeschan ils statuts ed ils organs.

⁷⁰² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Dumber da commembers

Art. 831

¹ Almain set commembers ston sa participar a la fundaziun d'ina associaziun.

² Sch'il dumber dals societaris sa sminuescha pli tard sut quest dumber minimal, ston vegnir applitgadas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias davart mancanzas en l'organisaziun da la societad.⁷⁰³

⁷⁰³ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

II. Statuts

Art. 832

Ils statuts ston cuntegnair disposiziuns davart:

1.⁷⁰⁴: la firma e la sedia da l'associaziun;
2.: l'intent da l'associaziun;
3. e 4.⁷⁰⁵: …
5.⁷⁰⁶: la furma da las communicaziuns da l'associaziun a ses associads.

⁷⁰⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁰⁵ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁰⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Ulteriuras disposiziuns

Art. 833

Per esser liantas ston esser fixadas en ils statuts:

1.: prescripziuns davart la furmaziun d'in chapital d'associaziun tras participaziuns dals associads (certificats da participaziun);
2.: disposiziuns davart ils apports al chapital d'associaziun che na vegnan betg fatgs tras pajament (apports en natiralias), davart lur object e davart lur valur sco er davart la persuna da l'associà che fa quests apports;
3.⁷⁰⁷: …
4.: prescripziuns che divergeschan da las disposiziuns legalas davart la participaziun a l'associaziun e davart la perdita da la commembranza;
5.⁷⁰⁸: disposiziuns davart la responsabladad persunala dals associads, davart lur obligaziun da far pajaments supplementars u da furnir prestaziuns en daners u en autra furma sco er davart il gener e l'autezza da las prestaziuns correspundentas;
6.: prescripziuns che divergeschan da las disposiziuns legalas davart l'organisaziun, davart la represchentanza, davart la midada dals statuts e davart las decisiuns che ston vegnir prendidas da la radunanza generala;
7.: restricziuns ed extensiuns dal dretg da votar;
8.⁷⁰⁹: disposiziuns davart la calculaziun e davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha sco er dal surpli da liquidaziun.

⁷⁰⁷ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁰⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁰⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Radunanza constitutiva

Art. 834

¹ Ils statuts ston esser avant maun en furma scritta e ston vegnir preschentads - per il tractament e per l'approvaziun - ad ina radunanza che sto vegnir convocada dals fundaturs.

² Ultra da quai han ils fundaturs da preschentar a la radunanza in rapport en scrit davart eventuals apports en natiralias; quest rapport sto vegnir tractà a la radunanza. Ils fundaturs ston confermar ch'i n'existan nagins apports en natiralias, naginas cumpensaziuns da credits e nagins avantatgs spezials, auter che quellas e quels numnads en ils mussaments.⁷¹⁰

³ Questa radunanza nominescha er ils organs necessaris.

⁴ Fin che l'associaziun n'è betg inscritta en il register da commerzi, po la commembranza mo vegnir declerada cun suttascriver ils statuts.

⁷¹⁰ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

IV. Inscripziun en il register da commerzi

1. Associaziun

Art. 835⁷¹¹

L'associaziun sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch'ella ha sia sedia.

⁷¹¹ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

2. ...

Art. 836⁷¹²

⁷¹² Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), cun effect dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

3. Glista dals associads

Art. 837⁷¹³

¹ L'associaziun maina ina glista, sin la quala vegnan inscrits il prenum ed il num u la firma sco er l'adressa dals associads. Ella sto manar la glista uschia, ch'igl è pussaivel d'acceder da tut temp a tala en Svizra.

² Ils mussaments che resultan d'ina inscripziun ston vegnir conservads durant 10 onns suenter che l'associà è vegnì stritgà da la glista.

⁷¹³ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

V. Acquist da la persunalitad giuridica

Art. 838

¹ L'associaziun survegn la persunalitad giuridica pir cun l'inscripziun en il register da commerzi.

² Tgi che ha agì en num da l'associaziun avant l'inscripziun, è responsabel persunalmain e solidaricamain per sias acziuns.

³ Sche talas obligaziuns èn vegnidas fatgas expressivamain en num da l'associaziun che duai vegnir fundada e sche l'associaziun surpiglia questas obligaziuns entaifer in termin da 3 mais suenter l'inscripziun en il register da commerzi, vegnan deliberadas las persunas che han agì, e l'associaziun è responsabla.

D. Midada dals statuts

Art. 838a⁷¹⁴

Il conclus da la radunanza generala u da l'administraziun davart ina midada dals statuts sto vegnir documentà publicamain e vegnir inscrit en il register da commerzi.

⁷¹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Segund chapitel: Acquist da la commembranza

B. Decleraziun da participaziun

Art. 839

¹ L'associaziun po admetter da tut temp novs commembers.

² Mantegnend il princip dal dumber da commembers betg determinà, pon ils statuts fixar las disposiziuns detagliadas pertutgant l'admissiun sco commember; els na dastgan dentant betg engrevgiar l'admissiun sur mesira.

Art. 840

¹ Per daventar commember dovri ina decleraziun en scrit.

² Sch'igl exista tar in'associaziun - ultra da la responsabladad da la facultad da l'associaziun - per ils singuls associads ina responsabladad persunala u in'obligaziun da far pajaments supplementars, sto la decleraziun da participaziun cuntegnair expressivamain questas obligaziuns.

³ Davart l'admissiun da novs commembers decida l'administraziun, nun che la decleraziun da participaziun saja suffizienta tenor ils statuts u ch'i saja necessari in conclus da la radunanza generala.

C. Colliaziun cun in contract d'assicuranza

Art. 841

¹ Sche l'appartegnientscha a l'associaziun è colliada cun in contract d'assicuranza tar questa associaziun, vegn la commembranza acquistada, cur che l'organ cumpetent accepta la proposta d'assicuranza.

² Ils contracts d'assicuranza ch'ina associaziun d'assicuranza concessiunada ha fatg cun ses commembers èn suttamess a las disposiziuns da la Lescha federala dals 2 d'avrigl 1908⁷¹⁵ davart il contract d'assicuranza en la medema maniera sco ils contracts d'assicuranza ch'ella ha fatg cun terzas persunas.

⁷¹⁵ SR 221.229.1

Terz chapitel: Perdita da la commembranza

A. Extrada

I. Libertad d'extrada

Art. 842

¹ Uschè ditg che la dissoluziun da l'associaziun n'è betg concludida, è mintga associà liber d'extrar da l'associaziun.

² Ils statuts prescrivan che l'extrant è obligà da pajar ina summa da deliberaziun adequata, sch'i resulta - tenor las circumstanzas - in donn considerabel tras l'extrada da l'associà u sche l'existenza da l'associaziun è periclitada.

³ Il dretg d'extrada na dastga betg vegnir supprimì permanentamain u engrevgià smesiradamain tras ils statuts u tras contract.

II. Limitaziun da l'extrada

Art. 843

¹ Il dretg d'extrada po vegnir exclus tras ils statuts u tras contract per maximalmain 5 onns.

² Per motivs impurtants po l'associà extrar er durant quest termin. L'obligaziun da pajar ina summa da deliberaziun adequata tenor las premissas ch'èn previsas per l'extrada libra resta resalvada.

III. Termin da disditga e mument da l'extrada

Art. 844

¹ L'extrada po avair lieu mo per la fin da l'onn da gestiun ed observond in termin da disditga dad 1 onn.

² I resta resalvà als statuts da prescriver in termin da disditga pli curt e da permetter l'extrada er durant l'onn da gestiun.

IV. Dretg d'extrada en cas da concurs e d'impegnaziun

Art. 845

Sch'ils statuts concedan al commember extrant ina part da la facultad da l'associaziun, po in dretg d'extrada che tutga a l'associà vegnir fatg valair tras l'administraziun da concurs en cas da concurs da l'associà, u tras l'uffizi da scussiun, sche questa part vegn impegnada.

B. Exclusiun

Art. 846

¹ Ils statuts pon fixar, per tge motivs ch'in associà dastga vegnir exclus.

² Ultra da quai po el vegnir exclus da tut temp per motivs impurtants.

³ Davart l'exclusiun decida la radunanza generala. Ils statuts pon surdar questa cumpetenza a l'administraziun; l'exclus ha en quest cas il dretg da far in recurs tar la radunanza generala. El ha er il dretg d'appellar a la dretgira entaifer 3 mais.

⁴ Sut las premissas ch'èn previsas per l'extrada libra po il commember exclus vegnir obligà da pajar ina summa da deliberaziun.

C. Mort da l'associà

Art. 847

¹ La commembranza extingua cun la mort da l'associà.

² Ils statuts pon dentant fixar ch'ils ertavels èn senza auter commembers da l'associaziun.

³ Ils statuts pon plinavant fixar ch'ils ertavels u ch'in da plirs ertavels stoppian vegnir renconuschids sin dumonda en scrit sco commembers empè dal defunct.

⁴ La cuminanza dals ertavels ha da nominar in represchentant cuminaivel per la participaziun a l'associaziun.

D. Perdita d'ina funcziun u d'in engaschament ubain d'in contract

Art. 848

Sche l'appartegnientscha ad in'associaziun è colliada cun ina funcziun u cun in engaschament u sch'ella è la consequenza d'ina relaziun da contract, sco tar in'associaziun d'assicuranza, finescha la commembranza cun la fin da la funcziun uffiziala u da l'engaschament ubain dal contract, nun ch'ils statuts disponian autramain.

E. Transferiment da la commembranza

II. Tras il transferiment da bains immobigliars u da manaschis economics

Art. 849

¹ Tras la cessiun dals certificats da participaziun e, sch'igl è vegnì emess in document davart la commembranza u davart ils certificats da participaziun, tras il transferiment da quest document na daventa l'acquistader betg senza auter associà. L'acquistader daventa associà pir tras in conclus d'admissiun che correspunda a la lescha ed als statuts.

² Uschè ditg che l'acquistader n'è betg admess sco associà, è l'alienader autorisà d'exequir ils dretgs persunals ch'èn colliads cun la commembranza.

³ Sche l'appartegnientscha ad in'associaziun è colliada cun in contract, pon ils statuts fixar che la commembranza vegnia transferida senza auter al successur legal, cur che quel surpiglia il contract.

Art. 850

¹ Ils statuts pon colliar la commembranza ad in'associaziun cun la proprietad u cun il manaschi economic d'in bain immobigliar.

² Ils statuts pon prescriver per tals cas che la commembranza vegnia senza auter transferida a l'acquistader u al surpigliader il mument ch'il bain immobigliar vegn alienà u ch'il manaschi vegn surpiglià.

³ La disposiziun pertutgant il transferiment da la commembranza en cas d'ina alienaziun dal bain immobigliar sto vegnir prenotada en il register funsil, per ch'ella saja valaivla vers terzas persunas.

F. Extrada dal successur legal

Art. 851

En cas dal transferiment e da l'ierta da la commembranza valan per il successur legal las medemas cundiziuns d'extrada sco per l'anteriur commember.

Quart chapitel: Dretgs ed obligaziuns dals associads

A. Cumprova da la commembranza

Art. 852

¹ Ils statuts pon prescriver ch'i vegnia emess in document sco cumprova per la commembranza.

² Questa cumprova po er esser cuntegnida en il certificat da participaziun.

B. Certificats da participaziun

Art. 853

¹ Sch'igl existan certificats da participaziun tar in'associaziun, ha mintgin che sa participescha a l'associaziun da surpigliar almain in da quels certificats.

² Ils statuts pon fixar ch'in associà dastga acquistar plirs certificats da participaziun, e quai fin ad in dumber maximal determinà.

³ Ils certificats da participaziun vegnan emess sin il num dal commember. Els na valan dentant betg sco vaglias, mabain mo sco documents da cumprova.

C. Egualitad giuridica

Art. 854

Ils associads han tuts ils medems dretgs e las medemas obligaziuns, nun che la lescha prevesia excepziuns.

D. Dretgs

I. Dretg da votar

Art. 855

Ils dretgs ch'ils associads han en fatgs da l'associaziun, en spezial areguard la gestiun da las fatschentas ed areguard la promoziun dals intents da l'associaziun, vegnan exequids cun la participaziun a la radunanza generala u cun la votaziun per correspundenza en quels cas che vegnan previs da la lescha.

II. Dretg da controlla dals associads

1. Communicaziun dal rapport da gestiun^⁷¹⁶

⁷¹⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 856

¹ Il pli tard 10 dis avant la radunanza generala u avant la votaziun per correspundenza, che decida davart l'approvaziun dal rapport da situaziun, dal quint dal concern e dal quint annual, ston quests documents vegnir deponids a la sedia da l'associaziun, per ch'ils associads possian prender invista da tals.⁷¹⁷

² Sch'ils documents n'èn betg accessibels electronicamain, po mintga associà pretender durant 1 onn suenter la radunanza generala, ch'i vegnia tramess ad el il rapport da gestiun en la furma approvada da la radunanza generala sco er il rapport da revisiun.⁷¹⁸

⁷¹⁷ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

⁷¹⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Dar infurmaziuns

Art. 857

¹ Ils associads pon render attent il post da revisiun ad indicaziuns dubiusas e pretender las explicaziuns necessarias.⁷¹⁹

² L'invista dals cudeschs da fatschenta e da la correspundenza è permessa mo cun l'autorisaziun expressiva da la radunanza generala u sin fundament d'in conclus da l'administraziun e cun la cundiziun ch'il secret da fatschenta vegnia mantegnì.

³ La dretgira po disponer che l'associaziun dettia a l'associà - cun agid d'extracts legalisads da ses cudeschs da fatschenta u da correspundenzas - infurmaziuns davart tscherts fatgs ch'èn relevants per pudair exequir il dretg da controlla. Ils interess da l'associaziun na dastgan betg vegnir periclitads tras questa disposiziun.

⁴ Il dretg da controlla dals associads na dastga vegnir abolì u restrenschì ni dals statuts ni dal conclus d'in organ da l'associaziun.

⁷¹⁹ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

III. Eventuals dretgs dal gudogn annual^⁷²⁰

⁷²⁰ Expressiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399). Questa midada è vegnida fatga en las disposiziuns numnadas en la AS.

1. …

Art. 858⁷²¹

⁷²¹ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

2. Princips da la repartiziun

Art. 859

¹ In gudogn annual dal manaschi da l'associaziun croda entiramain a la facultad da l'associaziun, nun ch'ils statuts disponian autramain.

² Sch'igl è previs da reparter il gudogn annual tranter ils associads, vegn questa repartiziun fatga tenor la proporziun, en la quala ils singuls commembers han utilisà las instituziuns da l'associaziun, nun ch'ils statuts reglian quai autramain.

³ Sch'i existan certificats da participaziun, na dastga la quota dal gudogn annual che tutga a quests certificats betg surpassar il tschains usità per emprests da daners a lunga durada ch'èn vegnids concedids senza garanzias spezialas.

3. Obligaziun da furmar e d'augmentar in fond da reservas

Art. 860

¹ Uschenavant ch'il gudogn annual vegn duvrà en autra maniera che per augmentar la facultad da l'associaziun, sto vegnir assegnà mintga onn in ventgavel da quel ad in fond da reservas. Questa assegnaziun sto vegnir fatga almain durant 20 onns; sch'i existan certificats da participaziun, ha l'assegnaziun da vegnir fatga en mintga cas uschè ditg, fin ch'il fond da reservas cuntanscha in tschintgavel dal chapital da l'associaziun.

² Ils statuts pon prescriver ch'il fond da reservas vegnia augmentà anc pli fitg.

³ Uschenavant ch'il fond da reservas na surpassa betg la mesadad da l'ulteriura facultad da l'associaziun u - en cas ch'igl existan certificats da participaziun - la mesadad dal chapital da l'associaziun, dastga el vegnir duvrà mo per cuvrir las perditas u per mesiras ch'èn adattadas da garantir che la finamira da l'associaziun vegnia cuntanschida en temps che las fatschentas van mal.

⁴ ...⁷²²

⁷²² Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 2004 davart la surveglianza da las interpresas d'assicuranza, cun effect dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5269; BBl 2003 3789).

4. Gudogn annual tar associaziuns da credit

Art. 861

¹ Associaziuns da credit pon decretar en ils statuts prescripziuns davart la repartiziun dal gudogn annual che divergeschan da las disposiziuns dals artitgels qua survart; er ellas èn dentant obligadas da furmar in fond da reservas e d'al duvrar tenor las disposiziuns qua survart.

² Al fond da reservas sto vegnir assegnà mintga onn almain in dieschavel dal gudogn annual, e quai fin ch'el ha cuntanschì in'autezza d'in dieschavel dal chapital da l'associaziun.

³ Sch'i vegn repartì sin ils certificats da participaziun ina quota dal gudogn annual che surpassa il tschains usità per emprests da daners a lunga durada ch'èn vegnids concedids senza garanzias spezialas, sto in dieschavel da l'import che surpassa quest tschains medemamain vegnir assegnà al fond da reservas.

5. Fond per intents da prevenziun

Art. 862

¹ Ils statuts pon prevair en spezial er fonds per fundar e per sustegnair instituziuns da prevenziun per ils emploiads e per ils lavurants da l'interpresa sco er per ils associads.

^2-4 ...⁷²³

⁷²³ Abolì tras la cifra I litera b da la LF dals 21 da mars 1958, cun effect dapi il 1. da fan. 1958 (AS 1958 379; BBl 1956 II 825).

6. Autras reservas

Art. 863

¹ Ils apports en fonds da reserva ed en auters fonds che correspundan a la lescha ed als statuts ston vegnir deducids en emprima lingia dal gudogn annual che duai vegnir distribuì.

² La radunanza generala po er approvar tals apports da reserva che n'èn betg previs en la lescha u en ils statuts ubain che surpassan las pretensiuns da la lescha u dals statuts, uschenavant che quai para dad esser inditgà cun resguard da la prosperitad durabla da l'interpresa.

³ Da medema maniera pon vegnir zavradas contribuziuns or dal gudogn annual, er sch'ellas n'èn betg previsas en ils statuts, per fundar e per sustegnair instituziuns da provediment per emploiads, per lavurants e per associads sco er per auters intents da provediment; talas contribuziuns èn suttamessas a las disposiziuns davart ils fonds da provediment statutars.

IV. Dretg vi da la facultad da l'associaziun

1. A norma dals statuts

Art. 864

¹ Ils statuts fixeschan tge dretgs vi da la facultad da l'associaziun ch'ils associads extrants u lur ertavels han. Quests dretgs ston vegnir calculads sin basa da la facultad netta tenor la bilantscha il mument da l'extrada, e quai excludend las reservas.

² Ils statuts pon conceder a l'extrant u a ses ertavels in dretg sin la restituziun cumpletta u parziala dals certificats da participaziun, e quai excludend la taxa d'entrada. Els pon prevair ch'il pajament vegnia suspendì per maximalmain 3 onns suenter l'extrada.

³ Er senza disposiziuns statutaras ha l'associaziun il dretg da suspender la restituziun per fin 3 onns en questa chaussa, sch'ella avess in donn considerabel qua tras u sche sia existenza fiss periclitada. In eventual dretg da l'associaziun da pretender ina summa da deliberaziun adequata na vegn betg tangà da questa disposiziun.

⁴ Ils dretgs da l'extrant u da ses ertavels suranneschan en 3 onns a partir dal mument che la restituziun po vegnir pretendida.

2. Tenor lescha

Art. 865

¹ Sch'ils statuts na cuntegnan naginas disposiziuns davart il dretg vi da la facultad da l'associaziun, na pon ils associads extrants u lur ertavels betg far valair in tal dretg.

² Sche l'associaziun vegn dissolvida entaifer 1 onn suenter l'extrada u suenter la mort d'in associà e sche la facultad vegn repartida, han l'extrant u ses ertavels ils medems dretgs sco ils commembers da l'associaziun il mument che quella vegn dissolvida.

E. Obligaziuns

I. Buna fai

Art. 866

Ils associads èn obligads da defender e da mantegnair en buna fai ils interess da l'associaziun.

II. Contribuziuns e prestaziuns

Art. 867

¹ Ils statuts reglan l'obligaziun da pajar contribuziuns e da furnir prestaziuns.

² Sch'ils associads èn obligads da pajar en certificats da participaziun u da pajar autras contribuziuns, ha l'associaziun da pretender quests pajaments cun ina brev recumandada, fixond in termin adequat.

³ Sche l'associà na paja betg suenter l'emprim appel ed er betg suenter in segund entaifer in termin dad 1 mais, po el vegnir declerà sco privà da ses dretgs d'associà, suenter che quai è vegnì smanatschà ad el cun ina brev recumandada.

⁴ Sch'ils statuts na reglan quai betg autramain, na vegn l'associà betg deliberà da sias obligaziuns che resultan tras la perdita da ses dretgs d'associà u tras l'exclusiun da l'associaziun.

III. Responsabladad

1. Da l'associaziun

Art. 868

Per las obligaziuns da l'associaziun stat buna la facultad da l'associaziun. Ella stat buna exclusivamain, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

2. Dals associads

a. Responsabladad illimitada

Art. 869

¹ Ils statuts pon - cun excepziun d'associaziuns d'assicuranza concessiunadas - disponer ch'ils associads hajan da star buns persunalmain ed illimitadamain en moda subsidiara suenter la facultad da l'associaziun.

² En quest cas stattan ils associads buns solidaricamain cun tut lur facultad per las obligaziuns da l'associaziun, uschenavant ch'ils crediturs ston subir perditas en cas da concurs da l'associaziun. Questa responsabladad vegn fatga valair da l'administraziun da concurs fin a la finiziun dal concurs.

b. Responsabladad limitada

Art. 870

¹ Ils statuts pon - cun excepziun d'associaziuns d'assicuranza concessiunadas - disponer ch'ils associads hajan da star buns persunalmain en moda subsidiara suenter la facultad da l'associaziun per las obligaziuns da l'associaziun, sur las contribuziuns da commembranza e sur ils certificats da participaziun or, dentant mo fin ad ina tscherta summa.

² Sch'igl existan certificats da participaziun, vegn questa summa calculada per il singul associà tenor la proporziun da l'import da quests certificats da participaziun.

³ La responsabladad vegn fatga valair da l'administraziun da concurs fin a la finiziun dal concurs.

c. Obligaziun da far in pajament supplementar

Art. 871

¹ Ils statuts pon obligar ils associads da far pajaments supplementars empè u ultra da la responsabladad; quests pajaments dastgan dentant mo servir per cuvrir perditas ch'èn vegnidas constatadas en la bilantscha.

² L'obligaziun da far in pajament supplementar po esser illimitada, ella po dentant er vegnir limitada a tscherts imports u en ina tscherta relaziun cun las contribuziuns da commembranza u cun ils certificats da participaziun.

³ Sch'ils statuts na cuntegnan naginas disposiziuns davart la repartiziun dals pajaments supplementars sin ils singuls associads, vegn questa repartiziun fatga tenor l'import dals certificats da participaziun u, sche tals n'existan er betg, tenor chaus.

⁴ Ils pajaments supplementars pon vegnir incassads da tut temp. En cas da concurs da l'associaziun ha l'administraziun da concurs il dretg d'incassar quests pajaments supplementars.

⁵ Dal rest èn applitgablas las prescripziuns davart l'incassament da prestaziuns e davart la decleraziun da perdita dals dretgs d'associà.

d. Restricziuns inadmissiblas

Art. 872

Disposiziuns dals statuts che restrenschan la responsabladad ad in tschert temp u ad obligaziuns spezialas u a singulas gruppas da commembers n'èn betg valaivlas.

e. Procedura en cas da concurs

Art. 873

¹ En cas da concurs d'ina associaziun cun responsabladad persunala u cun l'obligaziun da far in pajament supplementar da vart dals associads ha l'administraziun da concurs da constatar e d'incassar las parts da responsabladad u ils pajaments supplementars che pertutgan provisoricamain mintga associà; ella procura quai il medem mument sco quai ch'ella fa il plan da collocaziun.

² Imports nunincassabels ston vegnir repartids sin ils ulteriurs associads en la medema relaziun, surplis ston vegnir restituids suenter che la glista da repartiziun è fixada definitivamain. Il regress dals associads tranter els resta resalvà.

³ La constataziun provisorica da las obligaziuns dals associads e la glista da repartiziun pon vegnir contestadas cun recurs tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁷²⁴ davart scussiun e concurs.

⁴ La procedura vegn reglada tras in'ordinaziun dal Cussegl federal.⁷²⁵

⁷²⁴ SR 281.1

⁷²⁵ Versiun tenor la cifra II 10 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, en vigur dapi il 1. d'avust. 2008 (AS 2008 3437; BBl 2007 6121).

f. Midada da las disposiziuns da responsabladad

Art. 874

¹ Midadas da las obligaziuns da responsabladad u da las obligaziuns da far in pajament supplementar da vart dals associads sco er la reducziun u l'aboliziun dals certificats da participaziun pon mo vegnir fatgas tras ina revisiun dals statuts.

² Per reducir u per abolir ils certificats da participaziun vegnan ultra da quai applitgadas las disposiziuns davart la reducziun dal chapital da la societad anonima.⁷²⁶

³ Las obligaziuns ch'èn naschidas avant la publicaziun da la revisiun dals statuts na vegnan betg pertutgadas d'ina reducziun da la responsabladad u da l'obligaziun da far in pajament supplementar.

⁴ La nova fundaziun u l'extensiun da la responsabladad u da l'obligaziun da far in pajament supplementar ha in effect en favur da tut ils crediturs da l'associaziun a partir dal mument ch'il conclus è inscrit.

⁷²⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

g. Responsabladad da novs associads

Art. 875

¹ Tgi che sa participescha ad in'associaziun cun responsabladad persunala u cun obligaziun da far in pajament supplementar, stat bun sco ils auters associads er per las obligaziuns ch'èn naschidas avant sia participaziun.

² Ina disposiziun cuntraria dals statuts u ina cunvegna tranter ils associads n'ha nagin effect sin terzas persunas.

h. Responsabladad suenter l'extrada u suenter la dissoluziun

Art. 876

¹ Sch'in associà che stat bun illimitadamain u limitadamain na fa betg pli part da l'associaziun pervia da mort u per auters motivs, dura la responsabladad per las obligaziuns ch'èn naschidas avant sia extrada vinavant, sche l'associaziun fa concurs entaifer 1 onn dapi l'inscripziun da l'extrada en il register da commerzi u entaifer in termin pli lung fixà en ils statuts.

² L'obligaziun da far in pajament supplementar exista sut las medemas premissas e per ils medems termins.

³ Sch'ina associaziun vegn dissolvida, restan ils commembers responsabels u obligads da far in pajament supplementar en la medema maniera, uschenavant che l'associaziun fa concurs entaifer 1 onn dapi l'inscripziun da la dissoluziun en il register da commerzi u entaifer in termin pli lung fixà en ils statuts.

i. Annunzia d'entradas e d'extradas a l'uffizi dal register da commerzi

Art. 877

¹ Sch'ils associads han da star bun illimitadamain u limitadamain per ils debits da l'associaziun u sch'els èn obligads da far in pajament supplementar, ha l'administraziun d'annunziar mintga entrada u mintga extrada d'in associà a l'uffizi dal register da commerzi entaifer 3 mais.

² Ultra da quai han mintga commember extrant u exclus sco er ils ertavels d'in commember il dretg da laschar inscriver da sai anor l'extrada, l'exclusiun u il mortori. L'uffizi dal register da commerzi ha da communitgar questa annunzia immediatamain a l'administraziun da l'associaziun.

³ Las associaziuns d'assicuranza concessiunadas èn deliberadas da l'obligaziun d'annunziar lur commembers a l'uffizi dal register da commerzi.

k. Surannaziun da la responsabladad

Art. 878

¹ Ils dretgs dals crediturs che derivan da la responsabladad persunala dals singuls associads pon vegnir fatgs valair da mintga creditur anc durant 1 onn suenter la fin da la procedura da concurs, uschenavant ch'els n'èn betg extinguids gia avant sin basa d'ina prescripziun legala.

² Il regress dals associads tranter els surannescha entaifer 3 onns a partir dal mument dal pajament, per il qual il regress è vegnì fatg valair.⁷²⁷

⁷²⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

Tschintgavel chapitel: Organisaziun da l'associaziun

A. Radunanza generala

I. Cumpetenzas

Art. 879

¹ L'organ suprem da l'associaziun è la radunanza generala dals associads.

² Ella ha las suandantas cumpetenzas intransferiblas:

1.: fixar e midar ils statuts;
2.⁷²⁸: eleger l'administraziun ed il post da revisiun;
2^bis.⁷²⁹: approvar il quint annual sco er eventualmain decider davart l'utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha;
3.⁷³⁰: approvar il rapport da situaziun ed il quint dal concern;
3^bis.⁷³¹: decider davart la restituziun da reservas dal chapital;
4.: distgargiar l'administraziun;
5.: decider davart fatschentas ch'èn resalvadas a la radunanza generala tras la lescha u tras ils statuts.

⁷²⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

⁷²⁹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷³⁰ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

⁷³¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

II. Votaziun per correspundenza

Art. 880

En cas ch'ina associaziun ha pli che 300 commembers u en cas che la maioritad da quels èn associaziuns, pon ils statuts fixar che las cumpetenzas da la radunanza generala vegnian exequidas dals associads per part u dal tuttafatg tras ina votaziun per correspundenza.

III. Convocaziun

1. Dretgs ed obligaziuns

Art. 881

¹ La radunanza generala vegn convocada da l'administraziun u d'in auter organ che ha, tenor ils statuts, il dretg da far quai u - sche necessari - dal post da revisiun.⁷³² Il dretg da la convocar han er ils liquidaturs ed ils represchentants dals crediturs d'emprests.

² La radunanza generala sto vegnir convocada, sche quai vegn pretendì d'almain in dieschavel dals associads u - en cas d'associaziuns che han main che 30 commembers - d'almain trais associads.

³ Sche l'administraziun n'accepta betg questa dumonda entaifer in termin adequat, ha la dretgira d'ordinar la convocaziun sin proposta dals petents.

⁷³² Versiun da l'emprima frasa tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

2. Furma

Art. 882

¹ La radunanza generala sto vegnir convocada en la furma ch'è previsa en ils statuts, dentant il pli tard 5 dis avant il di da la radunanza.

² Per las associaziuns che han pli che 30 commembers è la convocaziun valaivla, uschespert ch'ella è publitgada uffizialmain.

3. Objects da tractativa

Art. 883

¹ La convocaziun ha da cuntegnair las fatschentas che vegnan tractadas ed en cas d'ina midada dals statuts il cuntegn essenzial da las midadas proponidas.

² Concernent fatschentas che n'èn betg vegnidas annunziadas en questa maniera na pon vegnir prendids nagins conclus, cun excepziun da la proposta da convocar in'ulteriura radunanza generala.

³ Per far propostas e per tractar fatschentas, per las qualas i na sto betg vegnir prendida ina decisiun, na dovri betg in'annunzia precedenta.

4. Radunanza da tut ils associads

Art. 884

Sche ed uscheditg che tut ils associads èn preschents a la radunanza, pon els prender decisiuns, er sche las prescripziuns davart la convocaziun n'èn betg vegnidas observadas, però cun la cundiziun che nagin na fetschia opposiziun.

IV. Dretg da votar

Art. 885

Mintga associà ha ina vusch en la radunanza generala u tar la votaziun per correspundenza.

V. Represchentanza

Art. 886

¹ Il dretg da votar en la radunanza generala po in associà surdar ad in auter associà; in mandatari na po dentant betg represchentar dapli ch'in associà.

² Associaziuns che han dapli che 1000 commembers pon prevair en ils statuts che mintga associà dastgia represchentar dapli ch'in associà, maximalmain dentant nov auters associads.

³ I resta resalvà als statuts da permetter ad in associà da sa laschar represchentar d'in confamigliar ch'è abel d'agir.

VI. Exclusiun dal dretg da votar

Art. 887

¹ En cas da conclus davart la distgargia da l'administraziun n'han las persunas ch'èn sa participadas en ina moda u l'autra a la gestiun nagin dretg da votar.

² ...⁷³³

⁷³³ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

VII. Deliberaziun

2. En cas d'in augment da las prestaziuns dals associads

Art. 888

¹ La radunanza generala prenda ses conclus e fa sias elecziuns cun la maioritad absoluta da las vuschs dadas, nun che la lescha u ch'ils statuts fixeschian insatge auter. Il medem vala per conclus che vegnan prendids sco er per elecziuns che vegnan fatgas tras ina votaziun per correspundenza.

² Per dissolver l'associaziun sco er per midar ils statuts dovri ina maioritad da dus terzs da las vuschs dadas. Ils statuts pon anc engrevgiar las cundiziuns per quests conclus.⁷³⁴

⁷³⁴ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

Art. 889

¹ Conclus davart l'introducziun u davart l'extensiun da la responsabladad persunala u da l'obligaziun da far in pajament supplementar dovran il consentiment da trais quarts da tut ils associads.

² Tals conclus n'èn betg liants per associads che n'han betg dà lur consentiment, sch'els decleran lur extrada entaifer 3 mais dapi la publicaziun dal conclus. Questa extrada vala a partir dal mument ch'il conclus entra en vigur.

³ L'extrada na dastga en quest cas betg vegnir fatga dependenta dal pajament d'ina summa da deliberaziun.

VIII. Revocaziun da l'administraziun e dal post da revisiun^⁷³⁵

⁷³⁵ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 890

¹ La radunanza generala ha il dretg da revocar ils commembers da l'administraziun e dal post da revisiun sco er auters autorisads e mandataris ch'ella ha elegì.⁷³⁶

² Sin dumonda d'almain in dieschavel dals associads po la dretgira disponer la revocaziun, sch'i èn avant maun motivs impurtants, en spezial sch'ils revocads han negligì las obligaziuns ch'èn vegnidas delegadas ad els u sch'els n'èn betg stads en cas da las ademplir. En in tal cas ha ella - sche necessari - da disponer ina nova elecziun tras ils organs cumpetents da l'associaziun e da prender las mesiras necessarias per questa fasa intermediara.

³ Pretensiuns d'indemnisaziun dals revocads restan resalvadas.

⁷³⁶ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

IX. Contestaziun dals conclus da la radunanza generala

Art. 891

¹ L'administraziun e mintga associà pon contestar cun in plant tar la dretgira ils conclus da la radunanza generala e tals ch'èn vegnids prendids tras votaziuns per correspundenza, sch'els cuntrafan a la lescha u als statuts. Sch'il plant vegn purtà da l'administraziun, fixescha la dretgira in represchentant per l'associaziun.

² Il dretg da contestar extingua, sch'il plant na vegn betg purtà il pli tard 2 mais suenter ch'il conclus è vegnì prendì.

³ La sentenzia che abolescha in conclus ha in effect per e cunter tut ils associads.

X. Radunanza da delegads

Art. 892

¹ En cas ch'ina associaziun ha pli che 300 commembers u en cas che la maioritad da quels èn associaziuns, pon ils statuts fixar che las cumpetenzas da la radunanza generala vegnian delegadas per part u dal tuttafatg ad ina radunanza da delegads.

² La cumposiziun, la moda d'elecziun e la convocaziun da la radunanza da delegads vegnan regladas tras ils statuts.

³ Mintga delegà ha ina vusch en la radunanza da delegads, nun ch'ils statuts reglian autramain il dretg da votar.

⁴ Dal rest valan per la radunanza da delegads las prescripziuns legalas davart la radunanza generala.

XI. Disposiziuns excepziunalas per associaziuns d'assicuranza

Art. 893

¹ Las associaziuns d'assicuranza concessiunadas che han passa 1000 commembers pon transferir tras ils statuts las cumpetenzas da la radunanza generala per part u dal tuttafatg a l'administraziun.

² Las cumpetenzas da la radunanza generala per introducir u per extender l'obligaziun da far in pajament supplementar, per dissolver, per fusiunar, per sparter l'associaziun e per midar la furma giuridica da l'associaziun èn intransferiblas.⁷³⁷

⁷³⁷ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

XII. Lieu da radunanza ed utilisaziun da meds electronics

Art. 893a⁷³⁸

Las prescripziuns dal dretg d'aczias davart il lieu da radunanza e davart l'utilisaziun da meds electronics per preparar e per salvar la radunanza generala èn applitgablas analogamain.

⁷³⁸ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

B. Administraziun

I. Elegibladad

1. Commembranza

Art. 894

¹ L'administraziun da l'associaziun consista d'almain trais persunas; la maioritad sto esser associads.

² Sch'ina persuna giuridica u sch'ina societad commerziala è sa participada a l'associaziun, n'è ella betg elegibla sco tala sco commembra da l'administraziun; percunter pon lur represchentants vegnir elegids empè dad ella.

2. ...

Art. 895⁷³⁹

⁷³⁹ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

II. Perioda d'uffizi

Art. 896

¹ Ils commembers da l'administraziun vegnan elegids per maximalmain 4 onns; els èn dentant reelegibels, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

² Per las associaziuns d'assicuranza concessiunadas vegnan applitgadas las prescripziuns che valan per la perioda d'uffizi da l'administraziun da las societads anonimas.

III. Giunta d'administraziun

Art. 897

Ils statuts pon surdar ina part da las obligaziuns e da las cumpetenzas da l'administraziun ad ina u a pliras giuntas d'administraziun che vegnan elegidas da tala.

IV. Gestiun e represchentanza

2. Dimensiun e restricziun

Art. 898⁷⁴⁰

¹ Ils statuts pon autorisar la radunanza generala u l'administraziun da surdar la gestiun u singuls secturs da la gestiun e la represchentanza ad ina u a pliras persunas, manaders da fatschenta u directurs che na ston betg esser commembers da l'associaziun.

² L'associaziun sto pudair vegnir represchentada d'ina persuna che ha ses domicil en Svizra. Questa persuna sto appartegnair a l'administraziun ubain esser gestiunaria u directura. Questa persuna sto avair access a la glista tenor l'artitgel 837.⁷⁴¹

⁷⁴⁰ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

⁷⁴¹ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d'action financière», revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da fan. 2015 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

Art. 899

¹ Las persunas ch'èn autorisadas da represchentar l'associaziun han il dretg da far - en num da l'associaziun - tut ils acts giuridics che pon vegnir cumpigliads da l'intent da l'associaziun.

² Ina restricziun da questa autorisaziun da represchentanza n'ha nagin effect vers terzas persunas da buna fai; resalvadas restan las disposiziuns ch'èn inscrittas en il register da commerzi concernent la represchentanza exclusiva da la sedia principala u d'ina filiala u che prescrivan da manar cuminaivlamain la firma.

³ L'associaziun è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch'ina persuna, la quala è autorisada d'ademplir la gestiun u da represchentar l'associaziun, commetta, exequind sias fatschentas.

3. Contracts tranter l'associaziun e ses represchentant

Art. 899a⁷⁴²

Sche l'associaziun fa in contract e sch'ella vegn represchentada en questa fatschenta da quella persuna, cun la quala ella fa il contract, sto il contract vegnir fatg en scrit. Questa necessitad na vala betg per contracts da las fatschentas currentas, tar las qualas la prestaziun da l'associaziun na surpassa betg la valur da 1000 francs.

⁷⁴² Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

4. Suttascripziun^⁷⁴³

⁷⁴³ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 900

Las persunas che han il dretg da represchentar l'associaziun ston suttascriver uschia ch'ellas agiunteschan lur suttascripziun a la firma da l'associaziun.

5. …

Art. 901⁷⁴⁴

⁷⁴⁴ Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), cun effect dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

V. Obligaziuns

2. Restituziun da prestaziuns

Art. 902

¹ L'administraziun ha d'ademplir las fatschentas da l'associaziun cun tut quità e da promover las incumbensas da quella cun tut sias forzas.

² En spezial è ella obligada:

1.: da preparar las fatschentas da la radunanza generala e d'exequir ils conclus da tala;
2.: da survegliar che las persunas, ch'èn incumbensadas cun la gestiun e cun la represchentanza, observian las leschas, ils statuts ed eventuals reglaments e da sa laschar infurmar regularmain davart l'andament da las fatschentas.

³ L'administraziun è responsabla:

1.: per manar ses protocols, ils protocols da la radunanza generala, ils cudeschs da fatschenta necessaris sco er la glista dals associads;
2.: per rediger il rapport da gestiun tenor las prescripziuns legalas e per al suttametter a l'examinaziun dal post da revisiun; e
3.: per annunziar las entradas e las extradas dals associads a l'uffizi dal register da commerzi.⁷⁴⁵

⁷⁴⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 902a⁷⁴⁶

Per la restituziun da prestaziuns èn applitgablas analogamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

⁷⁴⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

3. Insolvenza smanatschanta, perdita da chapital e surdebitaziun

Art. 903⁷⁴⁷

¹ Las disposiziuns dal dretg d'aczias davart l'insolvenza smanatschanta, davart la surdebitaziun sco er davart la revalitaziun da bains immobigliars e da participaziuns èn applitgablas analogamain.

² En cas d'associaziuns cun certificats da participaziun èn ultra da quai applitgablas analogamain las disposiziuns dal dretg d'aczias davart la perdita da chapital.

⁷⁴⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

VI. Restituziun da pajaments

Art. 904

¹ En cas da concurs da l'associaziun èn ils commembers da l'administraziun obligads vers ils crediturs da l'associaziun da restituir tuttas parts dal gudogn u autras retratgas ch'èn vegnidas fatgas sut in auter titel durant ils ultims 3 onns avant la decleraziun dal concurs, uschenavant che questas retratgas surpassan ina indemnisaziun adequata per cuntraprestaziuns ed uschenavant ch'ellas n'avessan betg duì vegnir concedidas, sche la bilantscha fiss vegnida fatga precautamain.

² La restituziun è exclusa, nun ch'ella possia vegnir pretendida sin basa da las disposiziuns davart l'enritgiment nungiustifitgà.

³ La dretgira decida tenor appreziar, suenter ch'ella ha considerà tut las circumstanzas.

VII. Suspensiun e revocaziun

Art. 905

¹ L'administraziun po revocar da tut temp las giuntas, ils manaders da fatschenta, ils directurs ed auters autorisads e mandataris ch'èn vegnids nominads dad ella sezza.

² Ils autorisads ed ils mandataris ch'èn vegnids designads da la radunanza generala pon vegnir suspendids da lur funcziun da tut temp tras l'administraziun; quella sto dentant convocar immediatamain ina radunanza generala.

³ Las pretensiuns d'indemnisaziun da las persunas ch'èn vegnidas revocadas u suspendidas da lur funcziuns restan resalvadas.

C. Post da revisiun

II. Controlla dal register d'associads

Art. 906⁷⁴⁸

¹ Per il post da revisiun èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

² Ina revisiun ordinaria dal quint annual tras in post da revisiun pon pretender:

1.: 10 pertschient dals associads;
2.: ils associads che represchentan ensemen almain 10 pertschient dal chapital dals certificats da participaziun;
3.: ils associads ch'èn suttamess ad ina responsabladad persunala u ad in'obligaziun da far in pajament supplementar.

⁷⁴⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 907⁷⁴⁹

En cas d'associads che han ina responsabladad persunala u in'obligaziun da far in pajament supplementar sto il post da revisiun controllar, sch'il register d'associads⁷⁵⁰ vegn manà en moda correcta. Sche l'associaziun n'ha nagin post da revisiun, sto l'administraziun laschar controllar il register d'associads⁷⁵¹ tras in revisur admess.

⁷⁴⁹ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

⁷⁵⁰ Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'AF (art. 58 al. 1 LParl; SR 171.10).

⁷⁵¹ Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'AF (art. 58 al. 1 LParl; SR 171.10).

D. Mancanzas en l'organisaziun

Art. 908⁷⁵²

En cas da mancanzas en l'organisaziun da l'associaziun èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal dretg d'aczias.

⁷⁵² Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 909 e 910⁷⁵³

⁷⁵³ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Sisavel chapitel: Dissoluziun da l'associaziun

A. Motivs da dissoluziun

Art. 911

L'associaziun vegn dissolvida:

1.: a norma dals statuts;
2.: tras in conclus da la radunanza generala;
3.: tras la decleraziun dal concurs;
4.: en ils ulteriurs cas ch'èn previs da la lescha.

B. Inscripziun en il register da commerzi

Art. 912⁷⁵⁴

¹ La dissoluziun d'ina associaziun sto vegnir inscritta en il register da commerzi.

² En cas d'ina dissoluziun tras sentenzia sto la dretgira infurmar immediatamain l'uffizi dal register da commerzi.

³ Sche la societad vegn dissolvida per auters motivs, sto l'associaziun infurmar l'uffizi dal register da commerzi.

⁷⁵⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Liquidaziun, repartiziun da la facultad

Art. 913

¹ L'associaziun vegn liquidada tenor las prescripziuns che valan per la societad anonima, cun resalva da las disposiziuns che suondan qua sutvart.

² La facultad da l'associaziun dissolvida che resta suenter che tut ils debits èn pajads e suenter che eventuals certificats da participaziun èn restituids, dastga vegnir repartida tranter ils associads mo, sch'ils statuts prevesan ina tala repartiziun.

³ La repartiziun vegn fatga en quest cas tenor chaus tranter ils associads ch'èn avant maun il mument da la dissoluziun u tranter lur successurs legals, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter. Il dretg legal dals associads extrads u da lur ertavels da survegnir ina indemnisaziun resta resalvà.

⁴ Sch'ils statuts na cuntegnan naginas prescripziuns davart la repartiziun tranter ils associads, sto il surpli da la liquidaziun vegnir duvrà per intents da l'associaziun u per promover finamiras d'utilitad publica.

⁵ La decisiun en questa chaussa cumpeta a la radunanza generala, nun ch'ils statuts disponian insatge auter.

D. ...

Art. 914⁷⁵⁵

⁷⁵⁵ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, cun effect dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

E. Surpigliada tras ina corporaziun dal dretg public

Art. 915

¹ Sche la facultad d'ina associaziun vegn surpigliada da la Confederaziun, d'in chantun u - cun la garanzia dal chantun - d'in district u d'ina vischnanca, po la liquidaziun vegnir exclusa tras contract cun il consentiment da la radunanza generala.

² Il conclus da la radunanza generala sto vegnir prendì tenor las prescripziuns davart la dissoluziun e sto vegnir annunzià a l'uffizi dal register da commerzi.

³ Cun l'inscripziun da quest conclus è ademplì il transferiment da la facultad da l'associaziun inclusiv ils debits; la firma da l'associaziun sto vegnir extinguida.

Settavel chapitel: Responsabladad

A. Responsabladad vers l'associaziun

Art. 916⁷⁵⁶

Tut las persunas ch'èn incumbensadas cun l'administraziun, cun la gestiun, cun la revisiun u cun la liquidaziun èn responsablas per il donn ch'ellas chaschunan a l'associaziun cun violar intenziunadamain u per negligientscha lur obligaziuns.

⁷⁵⁶ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

B. Responsabladad vers l'associaziun, vers ils associads e vers ils crediturs

Art. 917

¹ Ils commembers da l'administraziun ed ils liquidaturs che violeschan intenziunadamain u per negligientscha las obligaziuns che vegnan fixadas da la lescha per il cas d'ina surdebitaziun da l'associaziun, èn responsabels per il donn ch'els chaschunan a l'associaziun, als singuls associads ed als crediturs.

² L'indemnisaziun dal donn ch'è vegnì chaschunà als associads ed als crediturs mo indirectamain cun donnegiar l'associaziun sto vegnir fatga valair tenor las prescripziuns ch'èn vegnidas fixadas per la societad anonima.

C. Solidaritad e regress

Art. 918

¹ Sche pliras persunas èn responsablas per il medem donn, stattan ellas bunas solidaricamain per tal.

² Il regress tranter plirs participads vegn fixà da la dretgira tenor il grad da la culpa da mintgin da quels.

D. Surannaziun

Art. 919⁷⁵⁷

⁷⁵⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da zer. 2018 (revisiun dal dretg da surannaziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2018 5343; BBl 2014 235).

⁷⁵⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

E. En cas d'associaziuns da credit e d'assicuranza

Art. 920

Per las associaziuns da credit e per las associaziuns d'assicuranza concessiunadas sa drizza la responsabladad tenor las disposiziuns dal dretg d'aczias.

Otgavel chapitel: Federaziuns d'associaziuns

III. Surveglianza. Contestaziun

Art. 921

Trais u dapli associaziuns pon furmar ina federaziun d'associaziuns e la constituir sco associaziun.

B. Organisaziun

I. Radunanza da delegads

Art. 922

¹ L'organ suprem da la federaziun d'associaziuns è la radunanza da delegads, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

² Ils statuts fixeschan il dumber dals delegads da las associaziuns participadas.

³ Mintga delegà ha ina vusch, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

II. Administraziun

Art. 923

L'administraziun sa cumpona da commembers da las associaziuns participadas, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

Art. 924

¹ Ils statuts pon conceder a l'administraziun da la federaziun il dretg da survegliar l'activitad da fatschenta da las associaziuns participadas.

² Els pon conceder a l'administraziun da la federaziun il dretg da contestar cun in plant tar la dretgira ils conclus ch'èn vegnids prendids da las singulas associaziuns participadas.

IV. Exclusiun da novas obligaziuns

Art. 925

Per ils commembers da l'associaziun participanta na dastga la participaziun ad ina federaziun d'associaziuns betg avair la consequenza ch'els stoppian surpigliar autras obligaziuns che quellas che vegnan gia prescrittas da la lescha u dals statuts da lur atgna associaziun.

Novavel chapitel: Participaziun da corporaziuns da dretg public

Art. 926

¹ En cas d'associaziuns, vi da las qualas corporaziuns dal dretg public, sco la Confederaziun, il chantun, il district u la vischnanca, han in interess public, pon ils statuts da las associaziuns conceder a la corporaziun il dretg da delegar represchentants en l'administraziun u en il post da revisiun.⁷⁵⁹

² Ils commembers che vegnan delegads d'ina corporaziun dal dretg public han ils medems dretgs e las medemas obligaziuns sco quels che vegnan elegids da l'associaziun.

³ Il dretg da revocar ils commembers da l'administraziun e dal post da revisiun ch'èn vegnids delegads da la corporaziun dal dretg public ha mo la corporaziun sezza.⁷⁶⁰ Quella stat buna per quests commembers vers l'associaziun, vers ils associads e vers ils crediturs, cun resalva dal regress tenor il dretg da la Confederaziun e dals chantuns.

⁷⁵⁹ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

⁷⁶⁰ Versiun da l'emprima frasa tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Quarta partiziun:⁷⁶¹ Il register da commerzi, las firmas commerzialas e la contabilitad commerziala

⁷⁶¹ Versiun tenor la LF dals 18 da dec. 1936, en vigur dapi il 1. da fan. 1937 (AS 53 185; BBl 1928 I 205, 1932 I 217). Guardar disp. fin. e trans. dals titels XXIV-XXXIII a la fin dal DO.

Trentavel titel:⁷⁶² Il register da commerzi

⁷⁶² Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 17 da mars 2017 (dretg dal register da commerzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2021, art. 928b e 928c en vigur dapi il 1. d'avr. 2020 (AS 2020 957; BBl 2015 3617).

A. Noziun ed intent

Art. 927

¹ Il register da commerzi è in'unitad da bancas da datas manadas dal stadi. Ses intent è en spezial la registraziun e la publicaziun da fatgs giuridicamain relevants davart unitads giuridicas, ed el serva a la segirezza giuridica sco er a la protecziun da terzas persunas.

² Unitads giuridicas en il senn da questa lescha èn:

1.: interpresas singulas;
2.: societads collectivas;
3.: societads commanditaras;
4.: societads anonimas;
5.: societads acziunaras commanditaras;
6.: societads cun responsabladad limitada;
7.: associaziuns;
8.: uniuns;
9.: fundaziuns;
10.: societads commanditaras per investiziuns collectivas da chapital;
11.: societads d'investiziun a chapital fix;
12.: societads d'investiziun a chapital variabel;
13.: instituts da dretg public;
14.: filialas.

B. Organisaziun

I. Autoritads dal register da commerzi

Art. 928

¹ La gestiun dals uffizis dal register da commerzi è chaussa dals chantuns. Ils chantuns èn libers da manar registers da commerzi interchantunals.

² La Confederaziun ha la surveglianza suprema da la gestiun dal register da commerzi.

II. Collavuraziun tranter las autoritads

Art. 928a

¹ Las autoritads dal register da commerzi collavuran ina cun l'autra per ademplir lur incumbensas. Ellas surdattan ina a l'autra quellas infurmaziuns e quels documents ch'ellas dovran per ademplir lur incumbensas.

² Uschenavant che la lescha na prevesa nagut auter, communitgeschan las dretgiras e las autoritads administrativas da la Confederaziun e dals chantuns als uffizis dal register da commerzi ils fatgs che ston vegnir inscrits, midads u stizzads en il register da commerzi.

³ Per las infurmaziuns e per las communicaziuns na vegnan incassadas naginas taxas.

C. Bancas da datas centralas

Art. 928b

¹ L'autoritad da surveglianza suprema da la Confederaziun maina las bancas da datas centralas davart las unitads giuridicas e davart las persunas ch'èn inscrittas en ils registers chantunals. Las bancas da datas centralas servan a colliar las datas sco er a differenziar ed a chattar las unitads giuridicas e las persunas inscrittas.

² La registraziun da las datas en la banca da datas centrala da las unitads giuridicas è chaussa da l'autoritad da surveglianza suprema da la Confederaziun. Quella renda accessiblas las datas publicas da las unitads giuridicas per consultaziuns singulas gratuitas en l'internet.

³ La registraziun da las datas en la banca da datas centrala da las persunas è chaussa dals uffizis dal register da commerzi.

⁴ La Confederaziun è responsabla per la segirezza dals sistems d'infurmaziun e per la legalitad da l'elavuraziun da las datas.

D. Numer da la AVS^⁷⁶³ e numer persunal

⁷⁶³ Expressiun tenor la cifra 3 da l'agiunta da la LF dals 18 da dec. 2020 (diever sistematic dal numer da la AVS tras las autoritads), en vigur dapi il 1. da schan. 2022 (AS 2021 758; BBl 2019 7359). Questa midada è vegnida fatga en las disposiziuns numnadas en la AS.

Art. 928c

¹ Las autoritads dal register da commerzi utiliseschan sistematicamain il numer da la AVS per identifitgar persunas natiralas.

² Ellas communitgeschan il numer da la AVS mo a posts ed ad instituziuns che basegnan quest numer per ademplir lur incumbensas legalas en connex cun il register da commerzi e ch'èn autorisads d'utilisar sistematicamain quest numer.

³ A las persunas natiralas registradas en la banca da datas centrala da las persunas vegn ultra da quai attribuì in numer persunal betg signifitgant.

E. Inscripziun, midada e stizzada

I. Princips

Art. 929

¹ Las inscripziuns en il register da commerzi ston esser vairas e na dastgan betg chaschunar engions u cuntrafar ad in interess public.

² L'inscripziun en il register da commerzi sa basa sin in'annunzia. Ils fatgs che duain vegnir inscrits ston vegnir cumprovads.

³ Las inscripziuns pon er sa basar sin ina sentenzia u sin ina disposiziun d'ina dretgira u d'ina autoritad administrativa u vegnir fatgas d'uffizi.

II. Numer d'identificaziun d'interpresas

Art. 930

Las unitads giuridicas inscrittas en il register da commerzi survegnan in numer d'identificaziun d'interpresas tenor la Lescha federala dals 18 da zercladur 2010⁷⁶⁴ davart il numer d'identificaziun da las interpresas.

⁷⁶⁴ SR 431.03

III. Inscripziun obligatorica ed inscripziun facultativa

1. Interpresas singulas e filialas

Art. 931

¹ Ina persuna natirala che maina ina fatschenta, la quala ha cuntanschì durant l'ultim onn da gestiun in retgav da la svieuta d'almain 100 000 francs, sto laschar inscriver sia interpresa singula en il register da commerzi al lieu da la sedia. Exceptads da questa obligaziun èn ils appartegnents da las professiuns libras sco er ils purs, premess ch'els na mainian betg ina interpresa en furma commerziala.

² Las filialas ston vegnir inscrittas en il register da commerzi dal lieu, nua ch'ellas sa chattan.

³ Interpresas singulas e filialas che n'èn betg obligadas da s'inscriver, han il dretg da sa laschar inscriver.

2. Instituts da dretg public

Art. 932

¹ Ils instituts da dretg public ston sa laschar inscriver en il register da commerzi, sch'els pratitgeschan principalmain in'activitad da gudogn en l'economia privata u sch'il dretg federal, chantunal u communal prevesa ina inscripziun. Els sa laschan inscriver al lieu da lur sedia.

² Ils instituts da dretg public che n'èn betg obligads da s'inscriver, han il dretg da sa laschar inscriver.

IV. Midada da fatgs

Art. 933

¹ Sch'in fatg è inscrit en il register da commerzi, sto er vegnir inscritta mintga midada da quest fatg.

² Persunas che bandunan lur funcziuns han il dretg da dumandar che lur inscripziun vegnia stizzada en il register da commerzi. L'ordinaziun regla ils detagls.

V. Stizzada d'uffizi

1. Unitads giuridicas senza activitad commerziala e senza activas

Art. 934

¹ Sch'ina unitad giuridica n'ha pli ni activitads commerzialas ni activas utilisablas, stizza l'uffizi dal register da commerzi questa unitad giuridica or dal register da commerzi.

² Per quest intent supplitgescha l'uffizi dal register da commerzi l'unitad giuridica da communitgar in interess vi dal mantegniment da l'inscripziun. Sche questa supplica n'ha nagin success, fa el ina publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi, supplitgond ulteriuras persunas pertutgadas da communitgar in interess. Sch'er questa supplica n'ha nagin success, vegn stizzada l'unitad giuridica.⁷⁶⁵

³ Sche ulteriuras persunas pertutgadas fan valair in interess vi dal mantegniment da l'inscripziun, surdat l'uffizi dal register da commerzi la chaussa a la dretgira per la decisiun.

⁷⁶⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

2. Interpresas singulas e filialas senza domicil legal

Art. 934a

¹ Sch'ina interpresa singula n'ha nagin domicil legal pli, la stizza l'uffizi dal register da commerzi or dal register da commerzi, suenter ch'el ha publitgà senza success ina supplica en il Fegl uffizial svizzer.⁷⁶⁶

² Sch'ina filiala cun sedia principala en Svizra n'ha pli nagin domicil legal, la stizza l'uffizi dal register da commerzi or dal register da commerzi, suenter ch'el ha suttamess senza success ina supplica a la sedia principala.

⁷⁶⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

VI. Reinscripziun

Art. 935

¹ Tgi che fa valair in interess degn da vegnir protegì, po dumandar la dretgira da laschar reinscriver en il register da commerzi in'unitad giuridica stizzada.

² In interess degn da vegnir protegì exista en spezial, sche:

1.: betg tut las activas n'èn vegnidas liquidadas u repartidas suenter la terminaziun da la liquidaziun da l'unitad giuridica stizzada;
2.: l'unitad giuridica stizzada sa participescha ad ina procedura giudiziala sco partida;
3.: la reinscripziun è necessaria per rectifitgar in register public; u
4.: la reinscripziun è necessaria per terminar la procedura da concurs da l'unitad giuridica stizzada.

³ En cas da mancanzas en l'organisaziun da l'unitad giuridica prenda la dretgira las mesiras necessarias ensemen cun l'ordinaziun da la reinscripziun.

F. Publicitad ed effects

I. Publicitad e publicaziun en l'internet

Art. 936

¹ Il register da commerzi è public. La publicitad concerna las inscripziuns, las annunzias ed ils mussaments. Il numer d'assicuranza da la AVS n'è betg public.

² Las inscripziuns, ils statuts ed ils documents da fundaziun vegnan rendids accessibels gratuitamain en l'internet. Ulteriurs mussaments ed ulteriuras annunzias pon vegnir consultads tar l'uffizi dal register da commerzi cumpetent; sin dumonda po tal uffizi er render accessibels quests documents sur l'internet.

³ Per las inscripziuns dal register da commerzi che vegnan rendidas accessiblas en l'internet, sto vegnir pussibilitada ina tschertga tenor tscherts criteris.

⁴ Las midadas en il register da commerzi ston restar suandablas cronologicamain.

II. Publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi e cumenzament dals effects

Art. 936a

¹ Las inscripziuns en il register da commerzi vegnan publitgadas sin via electronica en il Fegl uffizial svizzer da commerzi. Lur effects cumenzan cun la publicaziun.

² Er tut las publicaziuns previsas da la lescha succedan sin via electronica en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

III. Effects

Art. 936b

¹ Sch'in fatg è vegnì inscrit en il register da commerzi, na po nagin far l'objecziun ch'el n'haja betg enconuschì quest fatg.

² Sch'in fatg, che sto vegnir inscrit obligatoricamain en il register da commerzi, n'è betg vegnì inscrit, po el vegnir opponì ad ina terza persuna mo, sch'i vegn cumprovà che quella aveva enconuschientscha dal fatg.

³ Tgi ch'è sa fidà da buna fai d'in fatg inscrit, cumbain che quel era fauss, sto vegnir protegì en la buna fai, premess che nagins interess predominants na s'opponian a quai.

G. Obligaziuns

I. Obligaziun d'examinaziun

Art. 937

Las autoritads dal register da commerzi examineschan, sche las premissas giuridicas per ina inscripziun en il register da commerzi èn ademplidas, en spezial sche l'annunzia ed ils mussaments na cuntrafan betg a prescripziuns imperativas e sch'il cuntegn correspunda a las prescripziuns giuridicas.

II. Supplica ed inscripziun d'uffizi

Art. 938

¹ L'uffizi dal register da commerzi supplitgescha las persunas participadas d'ademplir l'obligaziun d'inscripziun e fixescha per ellas in termin per quest intent.

² Sche las persunas participadas n'adempleschan betg la supplica entaifer il termin fixà, fa el d'uffizi las inscripziuns prescrittas.

III. Mancanzas en l'organisaziun

Art. 939

¹ Sche l'uffizi dal register da commerzi constatescha che societads commerzialas, associaziuns, uniuns, fundaziuns betg suttamessas a la surveglianza u filialas cun sedia principala a l'exteriur, las qualas èn inscrittas en il register da commerzi, han mancanzas en l'organisaziun prescritta imperativamain da la lescha, supplitgescha el l'unitad giuridica pertutgada d'eliminar la mancanza e fixescha per ella in termin per quest intent.

² Sche la mancanza na vegn betg eliminada entaifer il termin fixà, surdat el la chaussa a la dretgira. Quella prenda las mesiras necessarias.

³ En cas da fundaziuns e d'unitads giuridicas ch'èn suttamessas a la surveglianza tenor la Lescha dals 23 da zercladur 2006⁷⁶⁷ davart las investiziuns collectivas, vegn la chaussa surdada a l'autoritad da surveglianza.

⁷⁶⁷ SR 951.31

H. Multas disciplinaras

Art. 940

Tgi che vegn supplitgà da l'uffizi dal register da commerzi, sut la smanatscha dal chasti da quest artitgel, d'ademplir sia obligaziun d'inscripziun e n'ademplescha betg questa obligaziun entaifer il termin fixà, po vegnir chastià da l'uffizi dal register da commerzi cun ina multa disciplinara fin 5000 francs.

I. Taxas

Art. 941

¹ Tgi che chaschuna ina disposiziun d'ina autoritad dal register da commerzi u fa diever d'in servetsch d'ina tala autoritad, sto pajar ina taxa.

² Il Cussegl federal regla l'incassament da las taxas en il cas singul, en spezial:

1.: la basa da calculaziun da las taxas;
2.: la renunzia a l'incassament da taxas;
3.: la responsabladad en cas che pliras persunas èn obligadas da pajar taxas;
4.: la scadenza, la facturaziun ed il pajament anticipà da taxas;
5.: la surannaziun da pretensiuns da taxas;
6.: la part da las taxas incassadas dals chantuns che tutga a la Confederaziun.

³ Per la regulaziun da las taxas resguarda el il princip d'equivalenza ed il princip da la cuvrida dals custs.

J. Protecziun giuridica

Art. 942

¹ Cunter disposiziuns dals uffizis dal register da commerzi poi vegnir fatg recurs entaifer 30 dis suenter la communicaziun.

² Mintga chantun designescha ina dretgira superiura sco instanza da recurs.

³ Las dretgiras chantunalas annunzian immediatamain lur decisiuns a l'uffizi dal register da commerzi e las communitgeschan a l'autoritad da surveglianza suprema da la Confederaziun.

K. Ordinaziun

Art. 943

Il Cussegl federal decretescha prescripziuns davart:

1.: la gestiun dal register da commerzi e la surveglianza suprema;
2.: l'annunzia, l'inscripziun, la midada, la stizzada e la reinscripziun;
3.: il cuntegn da las inscripziuns;
4.: ils mussaments e lur verificaziun;
5.: la publicitad ed ils effects;
6.: l'organisaziun dal Fegl uffizial svizzer da commerzi e sia publicaziun;
7.: la collavuraziun e l'obligaziun da dar infurmaziuns;
8.: l'utilisaziun dal numer d'assicuranza da la AVS e dal numer persunal;
9.: las bancas da datas centralas davart las unitads giuridicas e davart las persunas;
10.: las modalitads da la transmissiun electronica;
11.: las proceduras.

Trentinavel titel: Las firmas commerzialas

A. Princips per furmar firmas

I. Disposiziuns generalas

Art. 944

¹ Mintga firma dastga - ultra dal cuntegn essenzial ch'è prescrit da la lescha - cuntegnair indicaziuns che servan a circumscriver pli detagliadamain las persunas numnadas lien u che rendan attent a la natira da l'interpresa e ch'èn in num da fantasia, premess ch'il cuntegn da la firma correspundia a la vardad, ch'el na possia betg chaschunar errurs e ch'el na cuntrafetschia betg ad interess publics.

² Il Cussegl federal po decretar in'ordinaziun che regla en tge dimensiun ch'ins dastga duvrar designaziuns naziunalas e territorialas per la furmaziun da firmas.

II. Interpresas singulas

1. Cuntegn principal^⁷⁶⁸

⁷⁶⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 945

¹ Tgi che maina ina fatschenta sco possessur sulet, sto furmar il cuntegn essenzial da sia firma or dal num da famiglia cun u senza il prenum.

² Sche la firma cuntegna ulteriurs nums da famiglia, stoi resortir, tgenin ch'è il num da famiglia dal possessur.⁷⁶⁹

³ I n'è betg permess d'agiuntar a la firma insatge che fa presumar l'existenza d'ina societad.

⁷⁶⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da fan. 2016 (AS 2016 1507; BBl 2014 9305).

2. Exclusivitad da la firma inscritta

Art. 946

¹ Ina firma singula⁷⁷⁰ ch'è inscritta en il register da commerzi na dastga betg vegnir duvrada en il medem lieu d'in auter possessur da fatschenta, e quai er betg, sche quel ha il medem prenum e num da famiglia, sut il qual la firma pli veglia è vegnida inscritta.

² Il nov possessur da fatschenta ha en quest cas d'agiuntar a ses num en la firma in attribut che differenziescha quella cleramain da la firma pli veglia.

³ Vers ina firma singula⁷⁷¹ ch'è inscritta en in auter lieu restan resalvads ils dretgs davart la concurrenza illoiala.

⁷⁷⁰ Ussa: firma.

⁷⁷¹ Ussa: firma.

Art. 947 e 948⁷⁷²

⁷⁷² Abolì tras la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da fan. 2016 (AS 2016 1507; BBl 2014 9305). Guardar dentant disp. trans. da questa midada a la fin dal text.

Art. 949⁷⁷³

⁷⁷³ Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

III. Firmas societaras

1. Furmaziun da la firma

Art. 950⁷⁷⁴

¹ Societads commerzialas ed associaziuns pon eleger libramain lur firma, cun la cundiziun ch'ellas observian ils princips generals davart la furmaziun d'ina firma. En la firma sto vegnir inditgada la furma giuridica.

² Il Cussegl federal fixescha, tge scursanidas ch'èn admissiblas per las furmas giuridicas.

⁷⁷⁴ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da fan. 2016 (AS 2016 1507; BBl 2014 9305).

2. Exclusivitad da la firma inscritta

Art. 951⁷⁷⁵

La firma d'ina societad commerziala u d'ina associaziun sto sa distinguer cleramain da tut las firmas da societads commerzialas u d'associaziuns ch'èn gia inscrittas en Svizra.

⁷⁷⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da fan. 2016 (AS 2016 1507; BBl 2014 9305). Guardar dentant disp. trans. da questa midada a la fin dal text.

IV. Filialas

Art. 952

¹ Filialas ston purtar la medema firma sco la sedia principala; ellas dastgan dentant agiuntar attributs spezials a lur firma, sche quels sa refereschan mo a la filiala.

² La firma da la filiala d'ina interpresa cun sedia a l'exteriur sto ultra da quai cuntegnair il lieu da la sedia principala, il lieu da la sedia da la filiala e la designaziun expressiva sco filiala.

V. ...

Art. 953⁷⁷⁶

⁷⁷⁶ Abolì tras la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da fan. 2016 (AS 2016 1507; BBl 2014 9305).

VI. Midada dal num

Art. 954

La firma vertenta po vegnir mantegnida, sch'il num dal possessur da la fatschenta u d'in societari ch'è cuntegnì en quella firma è vegnì midà tras la lescha u tras l'autoritad cumpetenta.

B. Obligaziun da duvrar la firma ed il num

Art. 954a⁷⁷⁷

¹ En la correspundenza, sin ils formulars d'empustaziun e sin ils quints sco er en publicaziuns sto vegnir inditgada la firma ch'è inscritta en il register da commerzi u il num ch'è inscrit en il register da commerzi, e quai cumplettamain e senza midadas.

² Supplementarmain pon vegnir duvrads designaziuns curtas, logos, designaziuns da fatschenta, ensainas ed indicaziuns sumegliantas.

⁷⁷⁷ Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

C. Surveglianza^⁷⁷⁸

⁷⁷⁸ Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

Art. 955

L'administratur dal register da commerzi è obligà d'uffizi d'intimar ils participads d'observar las disposiziuns davart la furmaziun d'ina firma.

D. Resalva d'autras prescripziuns federalas

Art. 955a^⁷⁷⁹

Tras l'inscripziun d'ina firma na vegn la persuna autorisada betg deliberada d'observar autras prescripziuns federalas, particularmain talas davart la protecziun cunter engions en las relaziuns commerzialas.

⁷⁷⁹ Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 3631; BBl 2009 8533).

E. Protecziun da la firma^⁷⁸⁰

⁷⁸⁰ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 21 da zer. 2013, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 3631; BBl 2009 8533).

Art. 956

¹ Il dretg da duvrar la firma d'in singul possessur da fatschenta u d'ina societad commerziala u d'ina associaziun ch'è inscritta en il register da commerzi e publitgada en il Fegl uffizial svizzer da commerzi ha sulettamain il possessur da quella.

² Tgi che vegn pregiuditgà tras l'utilisaziun nunautorisada d'ina firma, po dumandar dal derschader da metter ina fin a quest abus; en cas da culpa po el purtar plant per pretender ina indemnisaziun.

Trentadusavel titel:⁷⁸¹ Contabilitad commerziala, rendaquint, ulteriuras obligaziuns da transparenza e da diligenza⁷⁸²

⁷⁸¹ Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589). Guardar er disp. trans. da questa midada a la fin dal text.

⁷⁸² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (cuntraproposta indirecta a l'iniziativa dal pievel «Per interpresas responsablas - per proteger ils umans e l'ambient»), en vigur dapi il 1. da schan. 2022 (AS 2021 846; BBl 2017 399).

Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

A. Obligaziun da far ina contabilitad e da render quint

Art. 957

¹ Obligadas da far ina contabilitad e da render quint tenor las suandantas disposiziuns èn:

1.: interpresas singulas e societads da persunas che han cuntanschì in retgav da la svieuta d'almain 500 000 francs durant l'ultim onn da gestiun;
2.: persunas giuridicas.

² Obligadas da far ina contabilitad mo davart las entradas e las expensas sco er davart la situaziun da la facultad èn:

1.: interpresas singulas e societads da persunas cun in retgav da la svieuta da main che 500 000 francs durant l'ultim onn da gestiun;
2.: uniuns e fundaziuns che n'èn betg obligadas da laschar s'inscriver en il register da commerzi;
3.: fundaziuns ch'èn deliberadas da l'obligaziun da designar in post da revisiun tenor l'artitgel 83b alinea 2 CCS⁷⁸³.

³ Per las interpresas tenor l'alinea 2 valan ils princips da la contabilitad regulara confurm al senn.

⁷⁸³ SR 210

B. Contabilitad

Art. 957a

¹ La contabilitad è la basa dal rendaquint. Ella registrescha quellas fatschentas e quels fatgs ch'èn necessaris per preschentar la situaziun da la facultad, da la finanziaziun e dal retgav da l'interpresa (situaziun economica).

² Ella observa ils princips da la contabilitad regulara. En spezial ston vegnir resguardads ils suandants princips:

1.: registraziun cumpletta, vardaivla e sistematica da las fatschentas e dals fatgs;
2.: cumprova da las singulas cudeschaziuns a maun da mussaments;
3.: clerezza;
4.: adequatezza en vista al gener ed a la grondezza da l'interpresa;
5.: verifitgabladad.

³ Quittanzas da cudeschaziun èn tut ils documents scrits, saja quai sin palpiri, en furma electronica u en ina furma cumparegliabla, ch'èn necessaris per pudair verifitgar la fatschenta u il fatg ch'è la basa d'ina cudeschaziun.

⁴ La contabilitad vegn fatga en la valuta naziunala u en la valuta la pli impurtanta per l'activitad commerziala da l'interpresa.

⁵ Ella vegn fatga en ina da las linguas naziunalas u en englais. Ella po vegnir fatga sin palpiri, en furma electronica u en ina furma cumparegliabla.

C. Rendaquint

I. Intent e cuntegn

Art. 958

¹ Il rendaquint duai preschentar la situaziun economica da l'interpresa uschia, che terzas persunas sa pon far in'opiniun fidada da tala.

² Il rendaquint vegn preschentà en il rapport da gestiun. Quel cuntegna il quint annual (bilantscha individuala) che sa cumpona da la bilantscha, dal quint economic e da l'agiunta. Las prescripziuns per interpresas pli grondas e per concerns restan resalvadas.

³ Entaifer 6 mais suenter la fin da l'onn da gestiun sto vegnir redigì il rapport da gestiun e preschentà a l'organ cumpetent u a las persunas cumpetentas per l'approvaziun. Il rapport da gestiun sto vegnir suttascrit dal parsura da l'organ directiv u administrativ suprem e da la persuna ch'è responsabla entaifer l'interpresa per il rendaquint.

II. Basas dal rendaquint

1. Supposiziun da la cuntinuaziun da l'interpresa

Art. 958a

¹ Il rendaquint sa basa sin la supposiziun che l'interpresa vegnia cuntinuada durant il proxim temp.

² Sche la terminaziun da l'activitad u da parts da tala è previsa u n'è probablamain betg evitabla durant ils 12 mais che suondan il di da referenza da la bilantscha, sto il rendaquint da las parts respectivas da l'interpresa sa basar sin valurs d'alienaziun. Per las expensas ch'èn colliadas cun la terminaziun da l'activitad ston vegnir furmadas retenziuns.

³ Divergenzas da la supposiziun da la cuntinuaziun da l'interpresa ston vegnir remartgadas en l'agiunta; i sto vegnir preschentà, tge influenza ch'ellas han sin la situaziun economica da l'interpresa.

2. Cunfinaziun temporala e materiala

Art. 958b

¹ Ils custs ed ils retgavs ston vegnir cunfinads in da l'auter en reguard temporal e material.

² Sch'ils retgavs nets da las furniziuns e da las prestaziuns u sch'ils retgavs finanzials na surpassan betg 100 000 francs, pon ins desister da la cunfinaziun temporala e far empè da quai ina contabilitad da las expensas e da las entradas.

³ Sch'il rendaquint na vegn betg preschentà en francs, è la media annuala dal curs decisiva per fixar la valur tenor l'alinea 2.⁷⁸⁴

⁷⁸⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

III. Princips dal rendaquint regular

Art. 958c

¹ Per il rendaquint èn decisivs en spezial ils suandants princips:

1.: clerezza e la chapaivladad;
2.: cumplettadad;
3.: fidadadad;
4.: essenzialitad;
5.: precauziun;
6.: cuntinuitad da la preschentaziun e dals criteris da valitaziun;
7.: scumond da scuntrar las activas cun las passivas ed ils custs cun il retgav.

² L'existenza da las singulas posiziuns en la bilantscha ed en l'agiunta sto vegnir cumprovada tras in inventari u en autra moda.

³ Il rendaquint sto vegni adattà a las particularitads da l'interpresa e da la branscha, resguardond il cuntegn minimal prescrit da la lescha.

IV. Preschentaziun, valuta e lingua

Art. 958d

¹ La bilantscha ed il quint economic pon vegnir preschentads en furma da conto u en furma graduada. Posiziuns che n'han nagina valur u mo ina valur irrelevanta na ston betg vegnir enumeradas separadamain.

² Ultra da las cifras da l'onn da gestiun ston vegnir inditgadas en il quint annual er las valurs correspundentas da l'onn precedent.

³ Il rendaquint vegn fatg en la valuta naziunala u en la valuta la pli impurtanta per l'activitad commerziala da l'interpresa. Sch'il rendaquint na vegn betg fatg en la valuta naziunala, ston las valurs er anc vegnir inditgadas en la valuta naziunala. Ils curs da conversiun ston vegnir preschentads ed eventualmain explitgads en l'agiunta.

⁴ Il rendaquint vegn fatg en ina da las linguas naziunalas u en englais.

D. Publicaziun ed invista^⁷⁸⁵

⁷⁸⁵ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 958e

¹ Suenter che l'organ cumpetent ha approvà il quint annual ed il quint dal concern, ston quels vegnir publitgads ensemen cun ils rapports da revisiun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi ubain vegnir tramess - en in exemplar e sin ses custs - a mintga persuna che dumonda quels entaifer 1 onn suenter l'approvaziun, sche:

1.: l'interpresa debitescha obligaziuns d'emprest; u
2.: titels da participaziun da l'interpresa èn quotads ad ina bursa.

² Las ulteriuras interpresas ston dar als crediturs che cumprovan in interess degn da vegnir protegì, il dretg da prender invista dal rapport da gestiun e dals rapports da revisiun. En cas da dispita decida il derschader.

³ Sche l'interpresa fa diever d'ina pussaivladad da renunzia tenor l'artitgel 961d alinea 1, 962 alinea 3 u 963a alinea 1 cifra 2, sa drizzan la publicaziun e l'invista tenor las prescripziuns per l'agen quint annual.⁷⁸⁶

⁷⁸⁶ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

E. Manar e conservar ils cudeschs da fatschenta

Art. 958f

¹ Ils cudeschs da fatschenta e las quittanzas da cudeschaziun sco er il rapport da gestiun ed il rapport da revisiun ston vegnir conservads durant 10 onns. Il termin da conservaziun cumenza cun la fin da l'onn da gestiun.

² Il rapport da gestiun ed il rapport da revisiun ston vegnir conservads sin palpiri ed esser suttascrits.

³ Ils cudeschs da fatschenta e las quittanzas da cudeschaziun pon vegnir conservads sin palpiri, en furma electronica u en ina furma cumparegliabla, uschenavant che la colliaziun cun las fatschentas ed ils fatgs ch'èn la basa da las cudeschaziuns è garantida ed uschenavant che lur legibladad è pussaivla da tut temp.

⁴ Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns davart ils cudeschs da fatschenta ch'èn da manar, davart ils princips per manar e conservar tals sco er davart ils purtaders d'infurmaziuns che dastgan vegnir utilisads.

Segund chapitel: Quint annual e clusiun intermediara⁷⁸⁷

⁷⁸⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

A. Bilantscha

I. Intent da la bilantscha, obligaziun ed abilitad da far ina bilantscha

Art. 959

¹ La bilantscha preschenta la situaziun da la facultad e da la finanziaziun da l'interpresa per il di da referenza da la bilantscha. Ella è dividida en activas e passivas.

² Sco activas ston vegnir bilantschadas valurs da facultad, sche l'interpresa po disponer da talas sin basa d'eveniments anteriurs, sch'ina afflussiun da meds è probabla e sche lur valur po vegnir stimada en moda fidada. Autras valurs da facultad na dastgan betg vegnir bilantschadas.

³ Sco facultad en circulaziun ston vegnir bilantschads ils meds liquids sco er autras activas che daventan probablamain liquidas entaifer 1 onn a partir dal di da referenza da la bilantscha u entaifer il ciclus da fatschentas normal u che vegnan realisadas en autra moda. Sco facultad d'investiziun ston vegnir bilantschadas tut las autras activas.

⁴ Sco passivas ston vegnir bilantschads il chapital ester e l'agen chapital.

⁵ Ils debits ston vegnir bilantschads sco chapital ester, sch'els èn vegnids effectuads tras eveniments passads, sch'ina deflussiun da meds è probabla e sche lur valur po vegnir stimada en moda fidada.

⁶ Sco debits a curta vista ston vegnir bilantschads ils debits ch'èn probablamain da pajar entaifer 1 onn a partir dal di da referenza da la bilantscha u entaifer il ciclus da fatschentas normal. Sco debits a lunga vista ston vegnir bilantschads tut ils auters debits.

⁷ L'agen chapital sto vegnir preschentà e structurà tenor la furma giuridica.

II. Structura minimala

Art. 959a

¹ Tar las activas ston vegnir preschentadas separadamain - tut tenor lur grad da liquiditad - almain las suandantas posiziuns, e quai en la suandanta successiun:

1.

facultad en circulaziun:

a.: meds liquids sco er activas quotadas a la bursa e tegnidas a curta vista,
b.: pretensiuns da furniziuns e da prestaziuns,
c.: autras pretensiuns a curta vista,
d.: provisiuns e servetschs betg facturads,
e.: cudeschaziuns transitoricas activas;

2.

facultad d'investiziun:

a.: investiziuns finanzialas,
b.: participaziuns,
c.: investiziuns materialas,
d.: investiziuns immaterialas,
e.: chapital da basa, chapital da la societad u chapital da la fundaziun betg pajà.

² Tar las passivas ston vegnir preschentadas separadamain - tut tenor la data ch'ellas èn da pajar - almain las suandantas posiziuns, e quai en la suandanta successiun:

1.

chapital ester a curta vista:

a.: debits da furniziuns e da prestaziuns,
b.: debits tschainsibels a curta vista,
c.: auters debits a curta vista,
d.: cudeschaziuns transitoricas passivas;

2.

chapital ester a lunga vista:

a.: debits tschainsibels a lunga vista,
b.: auters debits a lunga vista,
c.: retenziuns sco er posiziuns sumegliantas previsas da la lescha;

3.

agen chapital:

a.: chapital da basa, chapital da la societad u chapital da la fundaziun, eventualmain zavrà tenor categorias da participaziun,
b.: reserva legala dal chapital,
c.: reserva legala dal gudogn,
d.⁷⁸⁸: reservas facultativas dal gudogn,
e.⁷⁸⁹: atgnas quotas dal chapital sco posts negativs,
f.⁷⁹⁰: il transport dal gudogn u da la perdita sco post negativ,
g.⁷⁹¹: il gudogn annual u la perdita annuala sco post negativ.

³ Ulteriuras posiziuns ston vegnir preschentadas separadamain en la bilantscha u en l'agiunta, sche quai è impurtant per che terzas persunas possian giuditgar la situaziun da la facultad u da la finanziaziun u sche quai è usità en il sectur d'activitad da l'interpresa.

⁴ Pretensiuns e debits envers persunas participadas directamain u indirectamain, envers organs ed envers interpresas, vi da las qualas l'interpresa è participada directamain u indirectamain, ston mintgamai vegnir preschentads separadamain en la bilantscha u en l'agiunta.

⁷⁸⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁸⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁹⁰ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁹¹ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

B. Quint economic; structura minimala

Art. 959b

¹ Il quint economic preschenta la situaziun dal retgav da l'interpresa durant l'onn da gestiun. El po vegnir stabilì sco quint economic da producziun u sco quint economic da vendita.

² En il quint economic da producziun (procedura dals custs totals) ston vegnir preschentadas mintgamai separadamain almain las suandantas posiziuns, e quai en la suandanta successiun:

1.: retgavs nets da furniziuns e da prestaziuns;
2.: midadas da la provisiun da products finids e betg finids sco er da servetschs betg facturads;
3.: custs da material;
4.: custs da persunal;
5.: ulteriurs custs da manaschi;
6.: amortisaziuns e rectificaziuns da valurs sin posiziuns da la facultad d'investiziun;
7.: custs e retgavs finanzials;
8.: custs e retgavs d'ordaifer il manaschi;
9.: custs e retgavs extraordinaris, unics u d'autras periodas;
10.: taglias directas;
11.: gudogn annual u perdita annuala.

³ En il quint economic da vendita (procedura dals custs da la svieuta) ston vegnir preschentadas mintgamai separadamain almain las suandantas posiziuns, e quai en la suandanta successiun:

1.: retgavs nets da furniziuns e da prestaziuns;
2.: custs d'acquisiziun u da producziun dals products vendids u da las prestaziuns vendidas;
3.: custs d'administraziun e da distribuziun;
4.: custs e retgavs finanzials;
5.: custs e retgavs d'ordaifer il manaschi;
6.: custs e retgavs extraordinaris, unics u d'autras periodas;
7.: taglias directas;
8.: gudogn annual u perdita annuala.

⁴ En l'agiunta dal quint economic da vendita ston plinavant vegnir preschentads ils custs da persunal sco er - en ina posiziun - las amortisaziuns e las rectificaziuns da valurs sin posiziuns da la facultad d'investiziun.

⁵ Ulteriuras posiziuns ston vegnir preschentadas separadamain en il quint economic, sche quai è impurtant per che terzas persunas possian giuditgar la situaziun dal retgav u sche quai è usità en il sectur d'activitad da l'interpresa.

C. Agiunta

Art. 959c

¹ L'agiunta dal quint annual cumplettescha ed explitgescha las autras parts dal quint annual. Ella cuntegna:

1.: indicaziuns davart ils princips applitgads en il quint annual, nun che quels sajan prescrits da la lescha;
2.: indicaziuns, classificaziuns ed explicaziuns davart tschertas posiziuns da la bilantscha e dal quint economic;
3.: l'import total da las reservas dissolvidas per reacquisiziuns e da las reservas zuppadas supplementaras, uschenavant che quest import surpassa l'import total da las reservas da medema spezia ch'èn vegnidas constituidas da nov, sch'il resultat realisà vegn preschentà qua tras en moda bler pli favuraivla;
4.: ulteriuras indicaziuns pretendidas da la lescha.

² L'agiunta sto plinavant cuntegnair las suandantas indicaziuns, sche quellas na resortan betg gia da la bilantscha u dal quint economic:

1.: la firma u il num sco er la furma giuridica e la sedia da l'interpresa;
2.: ina decleraziun ch'il dumber da plazzas a temp cumplain na surpassia betg 10, 50 respectivamain 250 en la media annuala;
3.: la firma, la furma giuridica e la sedia da las interpresas, vi da las qualas l'interpresa è participada en moda directa u en moda indirecta relevanta, inditgond la quota da chapital e la quota dals dretgs da votar;
4.⁷⁹²: il dumber d'atgnas quotas che vegnan tegnidas da l'interpresa sezza u da las interpresas ch'ella controllescha (art. 963);
5.: l'acquist e l'alienaziun d'atgnas quotas e las cundiziuns, sut las qualas ellas èn vegnidas acquistadas u alienadas;
6.: l'import restant dals debits or da fatschentas da leasing sumegliantas al contract da cumpra ed or d'autras fatschentas da leasing, sche quellas na fineschan betg entaifer 12 mais a partir dal di da referenza da la bilantscha u na pon betg vegnir disditgas entaifer quest termin;
7.: ils debits envers instituziuns da prevenziun;
8.: l'import total da las segirezzas constituidas per ils debits da terzas persunas;
9.: mintgamai l'import total da las activas duvradas per segirar agens debits sco er da las activas sut resalva da la proprietad;
10.: las obligaziuns giuridicas u effectivas, sch'ina deflussiun da meds na para betg d'esser probabla u sch'ellas han ina valur che na po betg vegnir stimada en moda fidada (obligaziuns eventualas);
11.: il dumber e la valur da dretgs da participaziun u d'opziuns sin tals dretgs per tut ils organs directivs ed administrativs sco er per ils collavuraturs;
12.: explicaziuns davart posiziuns extraordinarias u unicas dal quint economic u davart posiziuns che sa refereschan ad autras periodas;
13.: eveniments impurtants suenter il di da referenza da la bilantscha;
14.⁷⁹³: en cas d'ina demissiun anticipada u d'ina revocaziun dal post da revisiun: ils motivs da questa demissiun u revocaziun;
15.⁷⁹⁴: tut ils augments e tut las reducziuns dal chapital ch'il cussegl d'administraziun ha fatg entaifer la marscha da chapital.

³ Las interpresas singulas e las societads da persunas pon desister da rediger l'agiunta, sch'ellas n'èn betg obligadas da far il rendaquint tenor las prescripziuns per interpresas pli grondas. Sche las prescripziuns davart la structura minimala da la bilantscha e dal quint economic pretendan indicaziuns supplementaras, ma sch'i vegn desistì da rediger in'agiunta, ston questas indicaziuns vegnir fatgas directamain en la bilantscha u en il quint economic.

⁴ Las interpresas che debiteschan obligaziuns d'emprest ston inditgar ils imports, las tariffas da tschains, la scadenza sco er autras cundiziuns da talas.

⁷⁹² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁹³ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁹⁴ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

D. Valitaziun

I. Princips

Art. 960

¹ Las activas ed ils debits vegnan per regla valitads separadamain, sch'els èn impurtants e sch'els na vegnan normalmain betg valitads en gruppas pervia da lur sumeglientscha.

² La valitaziun sto vegnir fatga cun precauziun, senza dentant impedir in giudicament fidabel da la situaziun economica da l'interpresa.

³ Sch'igl existan indizis concrets per ina survalitaziun da las activas u per retenziuns memia pitschnas, ston las valurs vegnir examinadas ed eventualmain adattadas.

II. Activas

2. Activas cun pretschs da martgà observabels

Art. 960a

¹ Tar lur emprima registraziun dastgan las activas vegnir valitadas maximalmain per ils custs d'acquisiziun u da producziun.

² La valitaziun sequenta da las activas na dastga betg esser pli auta ch'ils custs d'acquisiziun u da producziun. Resalvadas restan disposiziuns per singuls geners d'activas.

³ Las perditas da valur en consequenza d'utilisaziun e da vegliadetgna ston vegnir resguardadas cun far amortisaziuns, autras perditas da valur ston vegnir resguardadas tras rectificaziuns da las valurs. Las amortisaziuns e las rectificaziuns da las valurs ston vegnir fatgas tenor ils princips commerzials ch'èn renconuschids en general. Ellas ston vegnir imputadas directamain u indirectamain tar las activas correspundentas sin donn e cust dal quint economic e na dastgan betg vegnir preschentadas tar las passivas.

⁴ Per intents da reacquisiziun sco er per segirar la prosperitad duraivla da l'interpresa dastgan vegnir fatgas ulteriuras amortisaziuns e rectificaziuns da valurs. Per ils medems motivs dastga l'interpresa desister da dissolver amortisaziuns e rectificaziuns da valurs che n'èn betg pli giustifitgadas.

Art. 960b

¹ En la valitaziun sequenta dastgan activas ch'èn quotadas a la bursa u che han in auter pretsch da martgà observabel sin in martgà activ, vegnir valitadas per il curs u per il pretsch da martgà dal di da referenza da la bilantscha, er sche quest pretsch è pli aut che la valur nominala u che la valur d'acquisiziun. Tgi che fa diever da quest dretg, sto valitar tut las activas da las posiziuns correspundentas da la bilantscha, che han in pretsch da martgà observabel, per il curs u per il pretsch da martgà dal di da referenza da la bilantscha. En l'agiunta stoi vegnir rendì attent a questa valitaziun. Per las vaglias e per las ulteriuras activas, che han in pretsch da martgà observabel, sto la valur totala da las activas correspundentas mintgamai vegnir inditgada separadamain.

² Sche las activas vegnan valitadas per il curs da la bursa u per il pretsch da martgà dal di da referenza da la bilantscha, dastga la valur vegnir rectifitgada sin donn e cust dal quint economic per tegnair quint da la fluctuaziun dals curs. Talas rectificaziuns da la valur n'èn dentant betg permessas, sch'i vegnissan uschia sutpassadas tant la valur d'acquisiziun sco er la valur da bursa, en cas che quella fiss pli bassa che la valur d'acquisiziun. L'import total da las reservas da fluctuaziun sto vegnir preschentà separadamain en la bilantscha u en l'agiunta.

3. Provisiuns e servetschs betg facturads

Art. 960c

¹ Sche la valitaziun sequenta da las provisiuns e dals servetschs betg facturads mussa che la valur d'alienaziun è - resguardond ils custs che resultan anc - pli bassa ch'ils custs d'acquisiziun u da producziun per il di da referenza da la bilantscha, sto vegnir cudeschada questa valur.

² Provisiuns èn las materias primas, ils products en elavuraziun, ils products finids e la martganzia.

4. Facultad d'investiziun

Art. 960d

¹ Facultad d'investiziun èn valurs che vegnan acquistadas cun l'intenziun da las utilisar u tegnair a lunga vista.

² Ina perioda a lunga vista è ina perioda da passa 12 mais.

³ Participaziuns èn quotas dal chapital d'ina autra interpresa che vegnan tegnidas a lunga vista e che dattan al titular ina influenza considerabla. Ina influenza considerabla vegn supponida, sche las quotas dal chapital represchentan almain 20 pertschient dals dretgs da votar.

III. Debits

Art. 960e

¹ Ils debits ston vegnir cudeschads per la valur nominala.

² Sch'ins sto quintar cun ina deflussiun da meds durant ils onns da gestiun vegnints pervia d'eveniments passads, ston las retenziuns ch'èn probablamain necessarias vegnir fatgas sin donn e cust dal quint economic.

³ Retenziuns dastgan plinavant vegnir fatgas en spezial per:

1.: custs regulars che resultan d'obligaziuns da garanzia;
2.: sanaziuns d'investiziuns materialas;
3.: restructuraziuns;
4.: segirar la prosperitad duraivla da l'interpresa.

⁴ Las restituziuns che n'èn betg pli giustifitgadas na ston betg vegnir dissolvidas.

E. Clusiun intermediara

Art. 960f⁷⁹⁵

¹ Ina clusiun intermediara vegn fatga tenor las prescripziuns per il quint annual e cuntegna ina bilantscha, in quint economic ed in'agiunta. Las prescripziuns per interpresas pli grondas e per concerns restan resalvadas.

² Simplificaziuns u scursanidas èn admissiblas, sche la preschentaziun da l'andament da las fatschentas na vegn betg restrenschida. Vegnir preschentadas ston almain las rubricas e las summas intermediaras ch'èn cuntegnidas en l'ultim quint annual. Plinavant cuntegna l'agiunta da la clusiun intermediara las suandantas indicaziuns:

1.: l'intent da la clusiun intermediara;
2.: las simplificaziuns e las scursanidas, inclusiv eventualas divergenzas dals princips applitgads per l'ultim quint annual;
3.: ulteriurs facturs che han influenzà essenzialmain la situaziun economica da l'interpresa durant la perioda da rapport, en spezial explicaziuns davart la stagiunalitad.

³ La clusiun intermediara sto vegnir designada sco tala. Ella sto vegnir suttascritta dal parsura da l'organ directiv u administrativ suprem e da la persuna ch'è responsabla entaifer l'interpresa per la clusiun intermediara.

⁷⁹⁵ Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Terz chapitel: Rendaquint en interpresas grondas

A. Pretensiuns supplementaras envers il rapport da gestiun

Art. 961

Las interpresas ch'èn obligadas tras lescha da laschar far ina revisiun ordinaria ston:

1.: far indicaziuns supplementaras en l'agiunta dal quint annual;
2.: integrar in quint da la circulaziun dals daners en il quint annual;
3.: rediger in rapport da situaziun.

B. Indicaziuns supplementaras en l'agiunta dal quint annual

Art. 961a

En l'agiunta dal quint annual ston vegnir fatgas indicaziuns supplementaras davart:

1.: ils debits tschainsibels a lunga vista, classifitgads tenor scadenza dad 1 fin 5 onns e da passa 5 onns;
2.: l'onurari dal post da revisiun, d'ina vart per las prestaziuns da revisiun e da l'autra vart per autras prestaziuns.

C. Quint da la circulaziun dals daners

Art. 961b

Il quint da la circulaziun dals daners preschenta mintgamai separadamain la midada dals meds liquids che derivan da l'activitad commerziala, da l'activitad d'investiziun e l'activitad da finanziaziun.

D. Rapport da situaziun

Art. 961c

¹ Il rapport da situaziun preschenta l'andament da las fatschentas e la situaziun economica da l'interpresa sco er eventualmain dal concern a la fin da l'onn da gestiun, e quai tenor criteris che na figureschan betg en il quint annual.

² Il rapport da situaziun sto infurmar en spezial davart:

1.: il dumber da plazzas a temp cumplain en la media annuala;
2.: la realisaziun d'ina valitaziun da las ristgas;
3.: la situaziun da las empustaziuns e da las incaricas;
4.: l'activitad da perscrutaziun e da svilup;
5.: eveniments extraordinaris;
6.: las perspectivas per l'avegnir.

³ Il rapport da situaziun na dastga betg star en cuntradicziun cun la preschentaziun da la situaziun economica en il quint annual.

E. Facilitaziuns^⁷⁹⁶

⁷⁹⁶ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Art. 961d

¹ Da las indicaziuns supplementaras en l'agiunta dal quint annual, dal quint da la circulaziun dals daners sco er dal rapport da situaziun poi vegnir desistì, sche:

1.: l'interpresa fa ina clusiun u in quint dal concern tenor in standard da rendaquint renconuschì; u
2.: ina persuna giuridica, che controllescha l'interpresa, fa in quint dal concern tenor in standard da rendaquint renconuschì.⁷⁹⁷

² In rendaquint tenor las prescripziuns da quest chapitel po vegnir pretendì:

1.: dals societaris che represchentan almain 10 pertschient dal chapital da basa;
2.: da 10 pertschient dals commembers da l'associaziun u da 20 pertschient dals commembers da l'uniun;
3.: da mintga societari u commember ch'è suttamess ad ina responsabladad persunala u ad in'obligaziun da far pajaments supplementars.

⁷⁹⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

Quart chapitel: Clusiun tenor in standard da rendaquint renconuschì

B. Standards da rendaquint renconuschids

Art. 962

¹ Ultra dal quint annual tenor quest titel sto vegnir fatga ina clusiun tenor in standard da rendaquint renconuschì:

1.: da societads, sche lur titels da participaziun èn quotads ad ina bursa e sche la bursa pretenda quai;
2.: d'associaziuns cun almain 2000 commembers;
3.: da fundaziuns ch'èn obligadas tras lescha da laschar far ina revisiun ordinaria.

² Ina clusiun tenor in standard renconuschì po plinavant vegnir pretendida:

1.: dals societaris che represchentan almain 20 pertschient dal chapital da basa;
2.: da 10 pertschient dals commembers da l'associaziun u da 20 pertschient dals commembers da l'uniun;
3.: dals societaris u da commembers ch'èn suttamess ad ina responsabladad persunala u ad in'obligaziun da far pajaments supplementars.

³ L'obligaziun da far ina clusiun tenor in standard renconuschì croda davent, sch'i vegn fatg in quint dal concern tenor in standard renconuschì.

⁴ L'organ directiv u administrativ suprem è responsabel per la tscherna dals standards renconuschids, premess ch'ils statuts, il contract da societad u il document da fundaziun na disponian betg autramain u premess che l'organ suprem na fixeschia betg il standard renconuschì.

Art. 962a

¹ Sch'ina clusiun vegn fatga tenor in standard da rendaquint renconuschì, sto quest standard vegnir inditgà en la clusiun.

² Il standard renconuschì tschernì sto vegnir applitgà en moda integrala e per l'entira clusiun.

³ In expert da revisiun admess sto controllar ch'il standard renconuschì vegnia observà. La clusiun sto vegnir suttamessa ad ina revisiun ordinaria.

⁴ La clusiun tenor in standard renconuschì sto vegnir preschentada a l'organ suprem a chaschun da l'approvaziun dal quint annual, na sto dentant betg vegnir approvada.

⁵ Il Cussegl federal designescha ils standards renconuschids. El po fixar las premissas che ston esser ademplidas per tscherner in standard u per midar d'in standard ad in auter.

Tschintgavel chapitel: Quint dal concern

A. Obligaziun da far il quint

Art. 963

¹ Sch'ina persuna giuridica ch'è obligada da render quint controllescha ina u pliras interpresas, ch'èn medemamain obligadas da render quint, sto ella integrar en il rapport da gestiun in quint annual consolidà (quint dal concern) per tut las interpresas controlladas.

² Ina persuna giuridica controllescha in'autra interpresa, sch'ella:

1.: dispona directamain u indirectamain da la maioritad da las vuschs en l'organ suprem;
2.: ha directamain u indirectamain il dretg da nominar u da revocar la maioritad dals commembers da l'organ directiv u administrativ suprem; u
3.: po avair ina influenza dominanta sin basa dals statuts, dal document da fundaziun, d'in contract u d'instruments cumparegliabels.

³ In standard renconuschì tenor l'artitgel 963b po definir il circul da las interpresas ch'èn da consolidar.

⁴ Las uniuns, las fundaziuns e las associaziuns pon delegar ad ina interpresa controllada l'obligaziun da far in quint dal concern, sche questa interpresa controllada reunescha - tras la maioritad da las vuschs u en autra moda - tut las ulteriuras interpresas sut ina direcziun unitara e cumprova ch'ella haja effectivamain la controlla.

B. Liberaziun da l'obligaziun da far il quint

Art. 963a

¹ Ina persuna giuridica è deliberada da l'obligaziun da far in quint dal concern, sch'ella:

1.

na surpassa betg - ensemen cun las interpresas controlladas - duas da las suandantas grondezzas entaifer 2 onns consecutivs:

a.: summa da bilantscha da 20 milliuns francs,
b.: retgav da la svieuta da 40 milliuns francs,
c.: 250 plazzas a temp cumplain en la media annuala;

2.

vegn controllada d'ina interpresa, da la quala il quint dal concern è vegnì fatg e controllà en moda ordinaria tenor prescripziuns svizras u tenor prescripziuns estras equivalentas; u

3.

ha delegà l'obligaziun da far in quint dal concern ad ina interpresa controllada tenor l'artitgel 963 alinea 4.

² In quint dal concern sto tuttina vegnir fatg, sche:

1.: quai è necessari per giuditgar en moda uschè fidabla sco pussaivel la situaziun economica;
2.⁷⁹⁸: quai vegn pretendì da societaris che represchentan almain 20 pertschient dal chapital da basa, u da 10 pertschient dals associads u da 20 pertschient dals commembers da l'uniun;
3.: quai vegn pretendì d'in societari u d'in commember da l'uniun ch'è suttamess ad ina responsabladad persunala u ad in'obligaziun da far pajaments supplementars; u
4.: quai vegn pretendì da l'autoritad da surveglianza da la fundaziun.

³ Sch'il rendaquint na vegn betg preschentà en francs, vegnan las valurs tenor l'alinea 1 cifra 1 fixadas sco suonda: per la summa da bilantscha sin basa dal curs da stgomi dal di da referenza da la bilantscha e per il retgav da la svieuta sin basa da la media annuala dal curs.⁷⁹⁹

⁷⁹⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

⁷⁹⁹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

C. Standards da rendaquint renconuschids

Art. 963b

¹ Il quint dal concern da las suandantas interpresas sto vegnir fatg tenor in standard da rendaquint renconuschì:

1.: societads, sche lur titels da participaziun èn quotads ad ina bursa e sche la bursa pretenda quai;
2.: associaziuns cun almain 2000 commembers;
3.: fundaziuns ch'èn obligadas tras lescha da laschar far ina revisiun ordinaria.

² L'artitgel 962a alineas 1-3 e 5 è applitgabel confurm al senn.

³ Il quint dal concern da las ulteriuras interpresas è suttamess als princips dal rendaquint regular. En l'agiunta dal quint dal concern menziunescha l'interpresa las reglas da valitaziun. Sch'ella divergescha da questas reglas, inditgescha ella quai en l'agiunta e furnescha en autra moda las indicaziuns ch'èn necessarias per dar invista da la situaziun da la facultad, da la finanziaziun e dal retgav dal concern.

⁴ In quint dal concern sto tuttina vegnir fatg tenor in standard da rendaquint renconuschì, sche:

1.: quai vegn pretendì da societaris che represchentan almain 20 pertschient dal chapital da basa, da 10 pertschient dals commembers da l'associaziun u da 20 pertschient dals commembers da l'uniun;
2.: quai vegn pretendì d'in societari u d'in commember da l'uniun ch'è suttamess ad ina responsabladad persunala u ad in'obligaziun da far pajaments supplementars; u
3.: quai vegn pretendì da l'autoritad da surveglianza da la fundaziun.

Art. 964⁸⁰⁰

⁸⁰⁰ Abolì tras la cifra I da la LF dals 22 da dec. 1999, cun effect dapi il 1. da zer. 2002 (AS 2002 949; BBl 1999 5149).

Sisavel chapitel:⁸⁰¹ Transparenza davart dumondas betg finanzialas

⁸⁰¹ Integrà tras las cifras I e III 1 da la LF dals 19 da zer. 2020 (cuntraproposta indirecta a l'iniziativa dal pievel «Per interpresas responsablas - per proteger ils umans e l'ambient»), en vigur dapi il 1. da schan. 2022 (AS 2021 846; BBl 2017 399). Guardar er disp. trans. da questa midada a la fin dal text.

B. Intent e cuntegn dal rapport

Art. 964a

¹ Las interpresas suttamettan mintga onn in rapport davart las dumondas betg finanzialas, sch'ellas:

1.

èn societads d'interess public en il senn da l'artitgel 2 litera c da la Lescha dals 16 da december 2005⁸⁰² davart la surveglianza da la revisiun;

2.

han durant dus onns da gestiun consecutivs - ensemen cun las interpresas svizras u estras ch'ellas controlleschan - almain 500 plazzas a temp cumplain en la media annuala; e

3.

surpassan durant dus onns da gestiun consecutivs - ensemen cun las interpresas svizras u estras ch'ellas controlleschan - almain ina da las suandantas grondezzas:

a.: ina summa da bilantscha da 20 milliuns francs,
b.: in retgav da la svieuta da 40 milliuns francs.

² Deliberadas da questa obligaziun èn interpresas che vegnan controlladas d'ina autra interpresa:

1.: per la quala l'alinea 1 è applitgabel; u
2.: che sto far in rapport equivalent tenor il dretg ester.

⁸⁰² SR 221.302

Art. 964b

¹ Il rapport davart las dumondas betg finanzialas infurmescha davart dumondas da l'ambient, en spezial davart las finamiras da CO₂, davart dumondas socialas, davart dumondas da persunal, davart il respect dals dretgs umans sco er davart il cumbat cunter la corrupziun. Il rapport cuntegna quellas indicaziuns ch'èn necessarias per chapir l'andament ed il resultat da las fatschentas, la situaziun da l'interpresa sco er las consequenzas da sia activitad sin quests aspects.

² Il rapport cuntegna en spezial:

1.

ina descripziun dal model da fatschenta;

2.

ina descripziun dals concepts persequitads areguard las dumondas tenor l'alinea 1, inclusiv l'examinaziun da la diligenza che vegn applitgada;

3.

ina preschentaziun da las mesiras prendidas per realisar quests concepts sco er ina valitaziun da l'efficacitad da questas mesiras;

4.

ina descripziun da las ristgas essenzialas en connex cun las dumondas tenor l'alinea 1 sco er dal management da questas ristgas tras l'interpresa; decisivas èn las ristgas:

a.: che resultan tras l'atgna activitad commerziala da l'interpresa, e
b.: che resultan - en cas che quai è relevant e commensurà - tras sias relaziuns commerzialas, tras ses products u tras ses servetschs;

5.

ils indicaturs da prestaziuns ch'èn essenzials per las activitads da l'interpresa areguard las dumondas tenor l'alinea 1.

³ Sch'il rapport sa basa sin ovras reglamentaras naziunalas, europeicas u internaziunalas, sco en spezial las Directivas da l'Organisaziun da cooperaziun e svilup economic (OECD), sto l'ovra reglamentara applitgada vegnir numnada en il rapport. Sche talas ovras reglamentaras vegnan applitgadas, stoi vegnir garantì che tut las prescripziuns da quest artitgel èn ademplidas. En cas da basegn sto vegnir redigì in rapport cumplementar.

⁴ Sch'ina interpresa controllescha, suletta u ensemen cun autras interpresas, ina u pliras interpresas svizras u estras, cumpiglia il rapport tut questas interpresas.

⁵ Sche l'interpresa na persequitescha betg in concept areguard ina u pliras dumondas tenor l'alinea 1, sto ella explitgar e motivar quai cleramain en il rapport.

⁶ Il rapport sto vegnir redigì en ina lingua naziunala u en englais.

C. Approvaziun, publicaziun, gestiun e conservaziun

Art. 964c

¹ Il rapport davart las dumondas betg finanzialas sto vegnir approvà e suttascrit tras l'organ directiv u administrativ suprem sco er approvà tras l'organ ch'è responsabel per l'approvaziun dal quint annual.

² L'organ directiv u administrativ suprem procura ch'il rapport:

1.: vegnia publitgà sin via electronica immediatamain suenter l'approvaziun;
2.: restia accessibel a la publicitad durant almain 10 onns.

³ Per manar e per conservar ils rapports vala l'artitgel 958f tenor il senn.

Settavel chapitel:⁸⁰³ Transparenza d'interpresas dal sectur da materias primas

⁸⁰³ Oriundamain: sisavel chapitel ed art. 964a-964f. Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2021 (AS 2020 4005; BBl 2017 399). Guardar er art. 7 da las disp. trans. da questa midada a la fin dal text.

C. Furma e cuntegn dal rapport

Art. 964d

¹ Interpresas ch'èn obligadas tras lescha da far ina revisiun ordinaria e ch'èn - sezzas u tras ina interpresa controllada dad ellas - activas en il sectur da l'explotaziun da minerals, da petroli u da gas natiral ubain dal tagl da laina en guauds primars, ston rediger mintga onn in rapport davart ils pajaments a posts statals.

² Sche l'interpresa sto far in quint annual consolidà, sto ella rediger in rapport consolidà davart ils pajaments a posts statals (rapport davart ils pajaments dal concern); quel remplazza la rapportaziun da las singulas societads.

³ Sche l'interpresa cun sedia en Svizra è inclusa en il rapport davart ils pajaments dal concern, il qual ella u in'autra interpresa cun sedia a l'exteriur ha redigì tenor prescripziuns svizras u equivalentas, na sto ella betg rediger in rapport separà davart ils pajaments a posts statals. En l'agiunta dal quint annual sto ella dentant inditgar l'interpresa che ha redigì il rapport, en il qual ella è vegnida inclusa, e publitgar quest rapport.

⁴ L'explotaziun cumpiglia tut las activitads da l'interpresa en ils secturs da l'exploraziun, da la prospecziun, da la scuverta, da l'explotaziun e da l'extracziun da minerals, da petroli e da gas natiral sco er dal tagl da laina en guauds primars.

⁵ Sco posts statals valan autoritads naziunalas, regiunalas u communalas d'in terz pajais sco er partiziuns u interpresas controlladas da questas autoritads.

B. Tips da prestaziuns

Art. 964e

¹ Ils pajaments a posts statals pon consister da prestaziuns en daners u da prestaziuns materialas. Els cumpiglian en spezial ils suandants tips da prestaziuns:

1.: pajaments per dretgs da producziun;
2.: taglias sin la producziun, sin ils retgavs u sin ils gudogns d'interpresas, cun excepziun da taglias sin la plivalur u sin la svieuta e d'autras taglias sin il consum;
3.: indemnisaziuns d'utilisaziun;
4.: dividendas, cun excepziun da las dividendas pajadas ad in post statal sco societari da questa interpresa, uschenavant che questas dividendas vegnan pajadas al post statal sut las medemas cundiziuns sco als auters societaris;
5.: bonus da suttascripziun, da scuverta e da producziun;
6.: taxas da licenza, da locaziun e d'access u autras cuntraprestaziuns per permissiuns u per concessiuns;
7.: pajaments a favur da la meglieraziun da l'infrastructura.

² En cas da prestaziuns materialas ston vegnir inditgads l'object, la valur, la metoda da valitaziun ed eventualmain la dimensiun.

Art. 964f

¹ Il rapport davart ils pajaments a posts statals cumpiglia mo pajaments che resultan da l'activitad commerziala en l'industria ch'explotescha minerals, petroli u gas natiral u en il sectur dal tagl da laina en guauds primars.

² El cumpiglia tut ils pajaments d'almain 100 000 francs per onn da gestiun a posts statals, e quai tant pajaments singuls sco er pajaments parzials en transchas che cuntanschan ensemen almain 100 000 francs.

³ Vegnir inditgà sto l'import dals pajaments ch'èn vegnids prestads - tut en tut sco er classifitgà tenor tip da prestaziun - a mintga post statal ed a mintga project.

⁴ Il rapport sto vegnir redigì en scrit en ina lingua naziunala u en englais e sto vegnir approvà da l'organ directiv u administrativ suprem.

D. Publicaziun

Art. 964g

¹ Il rapport davart ils pajaments a posts statals sto vegnir publitgà en furma electronica entaifer 6 mais suenter la fin da l'onn da gestiun.

² El sto restar accessibel a la publicitad durant almain 10 onns.

³ Il Cussegl federal po decretar prescripziuns davart la structura da las datas pretendidas per il rapport.

E. Gestiun e conservaziun

Art. 964h

Per manar e per conservar il rapport davart ils pajaments a posts statals vala analogamain l'artitgel 958f.

F. Extensiun dal champ d'applicaziun

Art. 964i

En il rom d'in proceder coordinà sin plaun internaziunal po il Cussegl federal fixar che las obligaziuns tenor ils artitgels 964d-964h valian er per interpresas che fan commerzi cun materias primas.

Otgavel chapitel:⁸⁰⁴ Obligaziuns da diligenza e transparenza areguard minerals e metals che derivan da territoris da conflict ed areguard la lavur d'uffants

⁸⁰⁴ Integrà tras las cifras I e III 1 da la LF dals 19 da zer. 2020 (cuntraproposta indirecta a l'iniziativa dal pievel «Per interpresas responsablas - per proteger ils umans e l'ambient»), en vigur dapi il 1. da schan. 2022 (AS 2021 846; BBl 2017 399). Guardar er disp. trans. da questa midada a la fin dal text.

B. Obligaziuns da diligenza

Art. 964j

¹ Interpresas che han la sedia, l'administraziun principala u il domicil principal en Svizra ston observar obligaziuns da diligenza en la chadaina da furniziun e suttametter in rapport en chaussa, sch'ellas:

1.: mettan en libra circulaziun en Svizra u elavuran en Svizra minerals u metals che cuntegnan zin, tantal, volfram u aur e che derivan da territoris da conflict u d'auta ristga; u
2.: offran products u servetschs, per ils quals igl exista in suspect motivà ch'els sajan vegnids producids u furnids cun agid da lavur d'uffants.

² Il Cussegl federal fixescha quantitads d'import annualas per minerals e per metals, fin a las qualas ina interpresa è deliberada da l'obligaziun da diligenza e da rapport.

³ El fixescha, sut tge premissas che interpresas pitschnas e mesaunas sco er interpresas cun pitschnas ristgas en il sectur da la lavur d'uffants èn deliberadas d'examinar, sch'igl exista in suspect motivà da lavur d'uffants.

⁴ El fixescha, sut tge premissas che las interpresas che observan in'ovra reglamentara equivalenta renconuschida sin plaun internaziunal, sco en spezial las Directivas da la OECD, èn deliberadas da las obligaziuns da diligenza e da rapport.

Art. 964k

¹ Las interpresas mainan in sistem da management e fixeschan per quest intent il suandant:

1.: la politica concernent la chadaina da furniziun per minerals e per metals che derivan eventualmain da territoris da conflict u d'auta ristga;
2.: la politica concernent la chadaina da furniziun per products u per servetschs, per ils quals igl exista in suspect motivà da lavur d'uffants;
3.: in sistem che permetta da repersequitar la chadaina da furniziun.

² Las interpresas erueschan e giuditgeschan las ristgas da consequenzas nuschaivlas en lur chadaina da furniziun. Ellas elavuran in plan da management da las ristgas e prendan mesiras per minimar las ristgas constatadas.

³ Las interpresas laschan examinar ina persuna spezialisada independenta, sche las obligaziuns da diligenza areguard ils minerals ed ils metals vegnan observadas.

⁴ Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns pli detagliadas; per quest intent resguarda el ovras reglamentaras renconuschidas sin plaun internaziunal, sco en spezial las Directivas da la OECD.

C. Rapport

Art. 964l

¹ L'organ directiv u administrativ suprem suttametta mintga onn in rapport davart l'adempliment da las obligaziuns da diligenza.

² Il rapport sto vegnir redigì en ina lingua naziunala u en englais.

³ L'organ directiv u administrativ suprem procura ch'il rapport:

1.: vegnia publitgà sin via electronica entaifer 6 mais suenter la fin da l'onn da gestiun;
2.: restia accessibel a la publicitad durant almain 10 onns.

⁴ Per manar e per conservar ils rapports vala l'artitgel 958f tenor il senn.

⁵ Interpresas che offran products e servetschs d'interpresas che han fatg in rapport, na ston betg far in agen rapport per quests products e servetschs.

Tschintgavla partiziun:⁸⁰⁵ Las vaglias

⁸⁰⁵ Versiun tenor la LF dals 18 da dec. 1936, en vigur dapi il 1. da fan. 1937 (AS 53 185; BBl 1928 I 205, 1932 I 217). Guardar disp. fin. e trans. dals titels XXIV-XXXIII a la fin dal DO.

Trentatraisavel titel: Ils titels nominals, ils titels al possessur ed ils titels a l'ordra

Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

A. Noziun da la vaglia

Art. 965

Ina vaglia è mintga document, cun il qual è collià in dretg uschia, ch'el na po ni vegnir fatg valair ni vegnir transferì sin insatgi auter senza il document.

B. Obligaziun sin basa d'ina vaglia

Art. 966

¹ Il debitur sin basa d'ina vaglia è mo obligà da prestar in pajament cunter la consegna dal document.

² Il debitur vegn deliberà, sch'el presta - il mument da la scadenza - in pajament a favur dal creditur cumprovà en il document, nun ch'el saja culpant d'engion u da greva negligientscha.

C. Transferiment da la vaglia

I. Furma generala

Art. 967

¹ Per transferir la proprietad da la vaglia u per l'engrevgiar cun in dretg real limità dovri en mintga cas il transferiment dal possess dal document.

² En cas da titels a l'ordra dovri ultra da quai l'indossament, en cas da titels nominals dovri ina decleraziun en scrit che na sto betg vegnir fatga sin il titel sez.

³ Per il transferiment po la lescha u il contract prescriver la cooperaziun d'autras persunas, sco en spezial dal debitur.

II. Indossament

1. Furma

Art. 968

¹ L'indossament vegn fatg en tut ils cas tenor las prescripziuns che valan per la cambiala.

² En cumbinaziun cun la surdada dal document vala l'indossament emplenì sco furma suffizienta dal transferiment.

2. Effect

Art. 969

Cun l'indossament e cun la surdada dal document indossà vegnan transferids ils dretgs da l'indossader sin l'acquistader; quai vala per tut las vaglias transferiblas, uschenavant ch'i na resulta betg insatge auter dal cuntegn u da la natira dal document.

D. Conversiun

Art. 970

¹ In titel nominal u in titel a l'ordra po mo vegnir convertì en in titel al possessur cun il consentiment da tut las persunas, a las qualas quest titel conceda dretgs u impona obligaziuns. Quest consentiment sto vegnir declerà sin il document sez.

² Il medem princip vala per la conversiun da titels al possessur en titels nominals u en titels a l'ordra. Sch'i manca en quest cas il consentiment d'ina da las persunas, a la quala il titel conceda dretgs u impona obligaziuns, è la conversiun valaivla, dentant mo per il creditur ch'è l'autur da la conversiun e per ses successur legal direct.

E. Annullaziun

I. Cundiziuns

Art. 971

¹ Ina vaglia ch'è ida a perder po vegnir annullada da la dretgira⁸⁰⁶.

² L'annullaziun po pretender tgi che ha il dretg dal titel il mument che quel è ì a perder u il mument ch'ins ha constatà la perdita.

⁸⁰⁶ Expressiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399). Questa midada è vegnida fatga en las disposiziuns numnadas en la AS.

II. Procedura, effect

Art. 972

¹ Suenter l'annullaziun po la persuna autorisada far valair ses dretg er senza il document u pretender l'emissiun d'in nov document.

² Per la procedura e per l'effect da l'annullaziun vegnan dal rest applitgadas las disposiziuns ch'èn vegnidas fixadas per las singulas spezias da vaglias.

F. Prescripziuns spezialas

Art. 973

Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart las vaglias, sco en spezial davart la cambiala, davart il schec e davart ils titels da pegn.

G. Deposit collectiv, document global e dretgs da valur simpels^⁸⁰⁷

⁸⁰⁷ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

I. Deposit collectiv da vaglias

Art. 973a⁸⁰⁸

¹ Il conservader ha il dretg da conservar ensemen vaglias remplazzablas da plirs depositurs, danor sch'in depositur pretenda explicitamain ch'ins conservia separadamain sias vaglias.

² Sch'in depositur depositescha vaglias remplazzablas en il deposit collectiv d'in conservader, vegn el al mument da la deposiziun tar il conservader en possess d'ina cumpart da las vaglias remplazzablas en il deposit collectiv. Sia cumpart sa basa sin la valur nominala da las vaglias, tar vaglias senza valur nominala sin il dumber da vaglias ch'el ha deposità.

³ Il depositur ha en mintga mument il dretg da survegnir sia cumpart da vaglias or dal deposit collectiv, independentamain da l'agir u dal consentiment d'auters depositurs.

⁸⁰⁸ Integrà tras la cifra 3 da l'agiunta da la L da vaglias contabilisadas dals 3 d'oct. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2010 (AS 2009 3577; BBl 2006 9315).

II. Certificat global

Art. 973b⁸⁰⁹

¹ Il debitur po distribuir certificats globals u substituir pliras vaglias remplazzablas, che sa chattan tar in unic conservader, tras in certificat global, sche las cundiziuns da distribuziun u sch'ils statuts da la societad prevesan quai u sch'ils depositurs han dà lur lubientscha.

² Il certificat global è ina vaglia dal medem tip ch'ils singuls dretgs ch'el represchenta. Ils depositurs ch'èn participads al certificat global possedan mintgamai ina cumpart en relaziun a lur participaziun. Per il status ed ils dretgs dals possessurs dal certificat global vala analogamain l'artitgel 973a.

⁸⁰⁹ Integrà tras la cifra 3 da l'agiunta da la L da vaglias contabilisadas dals 3 d'oct. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2010 (AS 2009 3577; BBl 2006 9315).

III. Dretgs da valur simpels^⁸¹⁰

⁸¹⁰ Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

Art. 973c⁸¹¹

¹ Il debitur po emetter dretgs da valur simpels u remplazzar vaglias remplazzablas u documents globals, ch'èn confidads ad in unic conservader, tras dretgs da valur simpels, sche las cundiziuns d'emissiun u ses statuts prevesan quai u sch'ils depositurs han dà lur consentiment per quai.⁸¹²

² Il debitur fa ina contabilitad davart ils dretgs da vaglias ch'el distribuescha en la quala el notescha il dumber e la scumpartiziun dals dretgs da vaglias distribuids ed ils nums dals crediturs. La contabilitad n'è betg publica.

³ Ils dretgs da vaglias resultan cun la registraziun en la contabilitad ed èn valaivels mo tenor las disposiziuns da questa registraziun.

⁴ Per la transmissiun da dretgs da vaglias dovri ina decleraziun da cessiun en scrit. Lur impegnaziun sa drizza tenor las prescripziuns dal dretg da pegn sin pretensiuns.

⁸¹¹ Integrà tras la cifra 3 da l'agiunta da la L da vaglias contabilisadas dals 3 d'oct. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2010 (AS 2009 3577; BBl 2006 9315).

⁸¹² Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

H. Dretgs da valur inscrits

I. Constituziun

Art. 973d⁸¹³

¹ In dretg da valur inscrit è in dretg che ha las suandantas caracteristicas sin basa d'ina cunvegna tranter las partidas:

1.: el è inscrit en in register da dretgs da valur tenor l'alinea 2; e
2.: el po vegnir fatg valair e transferì sin autras persunas mo sur quest register da dretgs da valur.

² Il register da dretgs da valur sto ademplir las suandantas pretensiuns:

1.: cun agid da proceduras tecnicas dat el als crediturs, dentant betg al debitur, la cumpetenza da disponer da lur dretgs;
2.: sia integritad è protegida grazia a mesiras tecnicas ed organisatoricas adequatas che al preservan da midadas nunautorisadas, sco l'administraziun cuminaivla tras pliras parts participadas ch'èn independentas ina da l'autra;
3.: il cuntegn dals dretgs, la moda da funcziun dal register e la cunvegna d'inscripziun figureschan en il register u en datas accumpagnantas agiuntadas;
4.: ils crediturs pon prender invista da las infurmaziuns e da las inscripziuns en il register che pertutgan lur persuna sco er verifitgar l'integritad dal cuntegn dal register che pertutga lur persuna, senza l'intervenziun da terzas persunas.

³ Il debitur sto procurar ch'il register da dretgs da valur saja organisà tenor ses intent. En spezial sto el procurar ch'il register funcziunia da tut temp tenor la cunvegna d'inscripziun.

⁸¹³ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

II. Effects

Art. 973e⁸¹⁴

¹ Il debitur d'in dretg da valur inscrit ha il dretg e l'obligaziun da prestar ses pajament mo al creditur cumprovà en il register da dretgs da valur e mo sin basa d'ina adattaziun correspundenta dal register.

² Premess ch'i na saja betg avant maun ina malignadad u ina greva negligientscha da vart dal debitur, vegn el deliberà, sch'el presta - il mument da la scadenza - in pajament a favur dal creditur cumprovà en il register da dretgs da valur, er sch'il creditur cumprovà n'è betg il creditur effectiv.

³ Tgi che ha acquistà dal creditur cumprovà en il register da dretgs da valur in dretg da valur inscrit en quest register, sto vegnir protegì en ses acquist, er sche l'alienader n'era betg autorisà da disponer dal dretg, nun che l'acquistader haja agì da mala fai u per greva negligientscha il mument da l'acquist.

⁴ Cunter la pretensiun che sa basa sin in dretg da valur inscrit po il debitur mo far objecziuns:

1.: ch'èn drizzadas cunter la valaivladad da la registraziun ubain resortan dal register da dretgs da valur u da sias datas accumpagnantas;
2.: ch'el persunalmain po far valair envers il creditur actual dal dretg da valur inscrit; u
3.: che sa basan sin la relaziun directa dal debitur cun in anteriur creditur dal dretg da valur inscrit, sch'il creditur actual ha agì sapientivamain a disfavur dal debitur a chaschun da l'acquist dal dretg da valur inscrit.

⁸¹⁴ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

III. Transferiment

Art. 973f⁸¹⁵

¹ Il transferiment dal dretg da valur inscrit è suttamess a las reglas da la cunvegna d'inscripziun.

² Sch'il concurs vegn declerà, sche l'impegnaziun vegn exequida u sch'il moratori d'accumodament vegn concedì envers in creditur d'in dretg da valur inscrit, èn sias disposiziuns davart ils dretgs da valur inscrits giuridicamain liantas ed han in effect envers terzas persunas, sch'ellas:

1.: èn vegnidas prendidas ordavant;
2.: èn daventadas irrevocablas tenor las reglas dal register da dretgs da valur u d'in auter sistem da commerzi; e
3.: èn effectivamain vegnidas inscrittas en il register da dretgs da valur entaifer 24 uras.

³ Areguard il medem dretg ha quella persuna che ha retschavì da buna fai ina vaglia, la precedenza envers quella persuna che ha retschavì da buna fai il dretg da valur inscrit.

⁸¹⁵ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

IV. Segirezzas

Art. 973g⁸¹⁶

¹ Ina segirezza po vegnir constituida er senza transferir il dretg da valur inscrit, sche:

1.: la segirezza è visibla en il register da dretgs da valur; e
2.: igl è garantì ch'il benefiziari da la segirezza po disponer exclusivamain dal dretg da valur inscrit, en cas ch'el n'è betg vegnì cuntentà.

² Dal rest sa drizza:

1.: il dretg da retegnair dretgs da valur inscrits tenor las disposiziuns davart il dretg da retenziun che valan per las vaglias (art. 895-898 CCS⁸¹⁷);
2.: il dretg da pegnar dretgs da valur inscrits tenor las disposiziuns davart il dretg da pegn che valan per pretensiuns e per auters dretgs (art. 899-906 CCS).

⁸¹⁶ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

⁸¹⁷ SR 210

V. Annullaziun

Art. 973h⁸¹⁸

¹ La persuna che ha il dretg d'in dretg da valur inscrit po pretender che la dretgira annulleschia quest dretg da valur inscrit, sch'ella fa valair vardaivlamain d'avair gì oriundamain la cumpetenza da disponer dal dretg e d'avair pers questa cumpetenza. Suenter l'annullaziun po ella far valair ses dretg er ordaifer il register u pretender sin agens custs ch'il debitur l'attribueschia in nov dretg da valur inscrit. Per la procedura e per l'effect da l'annullaziun èn dal rest applitgabels ils artitgels 982-986 tenor il senn.

² Las partidas pon prevair in'annullaziun simplifitgada cun reducir il dumber d'appels publics u cun scursanir ils termins.

⁸¹⁸ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

VI. Infurmaziun e responsabladad

Art. 973i⁸¹⁹

¹ Il debitur d'in dretg da valur inscrit u d'in dretg che vegn offrì sco tal sto communitgar a mintga acquistader:

1.: il cuntegn dal dretg da valur;
2.: la moda da funcziun dal register da dretgs da valur sco er las mesiras per proteger il funcziunament e l'integritad dal register da dretgs da valur tenor l'artitgel 973d alineas 2 e 3.

² El stat bun per il donn che resulta a l'acquistader tras indicaziuns incorrectas, engianusas u betg confurmas a las pretensiuns legalas, nun ch'el cumprovia d'avair applitgà il quità necessari.

³ Cunvegnas ch'excludan u che limiteschan questa responsabladad èn nunvalaivlas.

⁸¹⁹ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

Segund chapitel: Ils titels nominals

B. Mussament dal dretg dal creditur

Art. 974

Ina vaglia vala sco titel nominal, sch'ella porta il num d'ina persuna determinada e n'è ni emessa a l'ordra ni vegnida declerada tras la lescha sco titel a l'ordra.

I. Regla generala

Art. 975

¹ Il debitur è mo obligà da pajar al possessur dal document che po cumprovar d'esser la persuna ch'è numnada sin il document u d'esser il successur legal da quella.

² Sch'il debitur paja senza avair obtegnì questa cumprova, na vegn el betg deliberà da sia obligaziun vers ina terza persuna che cumprova ses dretg da creditur.

II. Mussament sulettamain pervia dal possess

Art. 976

Sch'il debitur ha resalvà en il titel nominal il dretg da dastgar pajar a mintga possessur dal document, vegn el deliberà tras il pajament da buna fai al possessur, er sch'el na pretenda betg da quel il mussament dal dretg da creditur; il debitur n'è dentant betg obligà da pajar al possessur.

C. Annullaziun

Art. 977

¹ Ils titels nominals vegnan, sch'i n'èn vegnidas decretadas naginas prescripziuns spezialas, annullads tenor las disposiziuns vertentas per ils titels al possessur.

² Il debitur po prevair en il document ina procedura d'annullaziun simplifitgada cun reducir il dumber dals appels publics u cun scursanir ils termins, u po resalvar per sasez il dretg da pajar en moda valaivla er senza preschentar il document e senza l'annullaziun, sch'il creditur conferma cun in document public u legalisà ch'il certificat da debit saja annullà e ch'il debit saja pajà.

Terz chapitel: Ils titels al possessur

B. Objecziuns dal debitur

Art. 978

¹ Ina vaglia vala sco titel al possessur, sch'i resulta da ses text u da sia furma ch'il possessur respectiv vegnia renconuschì sco persuna autorisada dal document.

² Il debitur na dastga dentant betg pli pajar, sche l'autoritad giudiziala u da polizia al ha scumandà da far quai.

II. En cas da cupons da tschains al possessur

Art. 979

¹ Il debitur na po betg opponer a la pretensiun che deriva d'in titel al possessur insatge auter che las objecziuns ch'èn drizzadas cunter la validitad dal document u che resultan dal document sez, sco er las objecziuns ch'el po far persunalmain cunter ses creditur actual.

² Objecziuns che sa basan sin las relaziuns directas dal debitur cun in anteriur possessur èn admissiblas, sch'il possessur ha agì sapientivamain a disfavur dal debitur a chaschun da l'acquist dal document.

³ Exclusa è l'objecziun ch'il document saja vegnì mess en circulaziun cunter la veglia dal debitur.

Art. 980

¹ Il debitur na po betg opponer a la pretensiun sin basa da cupons da tschains al possessur l'objecziun ch'il debit da chapital saja pajà.

² Pajond il debit da chapital ha il debitur dentant il dretg da retegnair l'import dals cupons da tschains al possessur che n'èn anc betg scadids, sche quels cupons n'èn betg vegnids preschentads ad el cun il titel principal, fin ch'il termin da prescripziun da quests cupons è scadì, nun ch'ils cupons na preschentads sajan vegnids annullads u ch'ina garanzia vegnia dada per l'import da quests cupons.

C. Annullaziun

3. Clom public, termin d'annunzia

1. Dumonda^⁸²⁰

⁸²⁰ Versiun tenor la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

Art. 981

¹ Ils titels al possessur sco aczias, obligaziuns, certificats da giudida, fegls da cupons, taluns per retrair tals fegls, dentant cun exclusiun da singuls cupons, vegnan annullads da la dretgira sin dumonda da la persuna autorisada.

² ...⁸²¹

³ Il petent sto far valair crediblamain il possess e la perdita dal document.

⁴ Sch'il possessur dal titel ch'è munì cun in fegl da cupons u cun in talun per retrair tals cupons ha pers sulettamain quest fegl u quest talun, basti da preschentar il titel principal per giustifitgar la dumonda.

⁸²¹ Abolì tras la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

2. Scumond da pajar

Art. 982

¹ Sin dumonda dal petent poi vegnir scumandà al debitur dal titel da sa deliberar dal debit, al faschond attent sin la ristga da stuair pajar duas giadas.

² Sch'in fegl da cupons duai vegnir annullà, vegn la disposiziun davart l'annullaziun da cupons da tschains applitgada per ils singuls cupons che scadan durant il temp da la procedura.

Art. 983

Sch'il derschader è da l'avis che la preschentaziun dal petent concernent ses anteriur possess e concernent la perdita dal document saja credibla, pretenda el dal possessur nunenconuschent cun ina communicaziun publica da preschentar la vaglia entaifer in termin determinà, cas cuntrari vegn annullà il document. Il termin vegn fixà ad almain 6 mais; el vala a partir dal di da l'emprima publicaziun.

4. Moda da la publicaziun

Art. 984

¹ L'appel da preschentar il document sto vegnir publitgà en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.⁸²²

² En cas spezials po la dretgira procurar anc en autra moda per ina publicaziun adequata.

⁸²² Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

5. Effects

a. En cas da la preschentaziun dal document

Art. 985

¹ Sch'il titel al possessur ch'è ì a perder vegn preschentà, fixescha la dretgira per il petent in termin per purtar in plant per cuntanscher ch'il document vegnia restituì.

² Sch'il petent na porta betg plant entaifer quest termin, restituescha la dretgira il document ed annullescha il scumond da pajar.

b. Sch'il document na vegn betg preschentà

Art. 986

¹ Sch'il titel al possessur ch'è ì a perder na vegn betg preschentà entaifer il termin fixà, al po la dretgira annullar u - tenor las circumstanzas - ordinar ulteriuras mesiras.

² L'annullaziun d'in titel al possessur sto vegnir publitgada immediatamain en il Fegl uffizial svizzer da commerzi, tenor appreziar da la dretgira er en autra moda.

³ Suenter l'annullaziun ha il petent il dretg da pretender sin agens custs l'emissiun d'in nov document u la prestaziun dal pajament debità.

II. En cas da cupons en spezial

Art. 987

¹ Sche singuls cupons èn ids a perder, sto la dretgira ordinar sin dumonda da la persuna autorisada, che l'import dal cupon stoppia vegnir deponì tar la dretgira il mument ch'el scada u immediatamain, en cas ch'el è gia scadì.

² Suenter ch'i èn passads 3 onns dapi il di da scadenza e sche nagina persuna autorisada n'è s'annunziada en il fratemp, sto la dretgira ordinar la restituziun da l'import al petent.

III. En cas da bancnotas e da titels sumegliants

Art. 988

Sch'i sa tracta da bancnotas e d'auters titels al possessur che vegnan emess en grond dumber per ina summa fixa, ch'èn pajabels a vista e ch'èn destinads per remplazzar ils daners, na vegn betg fatga in'annullaziun.

D. Brev ipotecara e brev da rendita

Art. 989⁸²³

Resalvadas restan las disposiziuns spezialas davart la brev ipotecara e davart che pertutga il possessur.

⁸²³ Versiun tenor la cifra II 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas dal dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).

Quart chapitel: La cambiala

A. Abilitad da s'obligar cun ina cambiala

Art. 990

Tgi che po s'obligar cun in contract è abel da s'obligar cun ina cambiala.

B. Cambiala tratga

I. Emissiun e furma da la cambiala tratga

1. Cuntegn da la cambiala

Art. 991

La cambiala tratga cuntegna:

1.: la denominaziun sco cambiala en il text dal document, e quai en la lingua, en la quala el è emess;
2.: l'ordra da pajar senza cundiziuns ina summa determinada;
3.: il num da quel che duai pajar (trassà);
4.: l'indicaziun da la scadenza;
5.: l'indicaziun dal lieu da pajament;
6.: il num da quel, al qual u a l'ordra dal qual il pajament duai vegnir fatg;
7.: l'indicaziun dal di e dal lieu da l'emissiun;
8.: la suttascripziun da l'emittent.

2. Mancanza da parts dal cuntegn

Art. 992

¹ In document, al qual manca ina da las indicaziuns ch'èn vegnidas menziunadas en l'artitgel precedent, na vala betg sco cambiala tratga, cun resalva dals cas designads en ils suandants alineas.

² Ina cambiala senza indicaziun da la scadenza vala sco cambiala pajabla a vista.

³ Sch'i manca ina indicaziun speziala, vala il lieu inditgà tar il num dal trassà sco lieu da pajament ed a medem temp sco domicil dal trassà.

⁴ Ina cambiala senza indicaziun dal lieu d'emissiun vala sco emessa al lieu ch'è inditgà tar il num da l'emittent.

3. Spezias da cambialas

Art. 993

¹ La cambiala po esser a l'ordra da l'emittent sez.

² Ella po esser tratga sin l'emittent sez.

³ Ella po esser tratga per quint d'ina terza persuna.

4. Lieus da pajament. Midada dal domicil

Art. 994

La cambiala po esser pajabla al domicil d'ina terza persuna, al domicil dal trassà u en in auter lieu.

5. Empermischun da tschains

Art. 995

¹ En ina cambiala ch'è pajabla a vista u ch'è pajabla a vista per in tschert temp po l'emittent fixar che la summa da la cambiala stoppia vegnir tschainsida. Per tut las autras cambialas vala questa remartga da tschains sco betg scritta.

² Il tschains sto vegnir inditgà en la cambiala; sche questa indicaziun manca, vala la remartga da tschains sco betg scritta.

³ Ils tschains curran a partir dal di da l'emissiun da la cambiala, nun ch'i saja fixà in auter di.

6. Indicaziuns differentas da la summa

Art. 996

¹ Sche la summa da la cambiala è inditgada en bustabs ed en cifras, vala l'indicaziun en bustabs.

² Sche la summa è inditgada pliras giadas en bustabs u pliras giadas en cifras, vala - en cas da divergenzas - la summa la pli pitschna.

7. Suttascripziuns da persunas incapablas da s'obligar

Art. 997

Sch'ina cambiala porta la suttascripziun da persunas che na pon betg s'obligar cun ina cambiala, suttascripziuns falsifitgadas, suttascripziuns da persunas inventadas u suttascripziuns che na pon per auters motivs betg obligar las persunas che han suttascrit u cun il num da las qualas igl è vegnì suttascrit, n'ha quai nagina influenza sin la valaivladad da las ulteriuras suttascripziuns.

8. Suttascripziun senza autorisaziun

Art. 998

Tgi che metta sia suttascripziun sin ina cambiala sco represchentant d'in auter senza avair l'autorisaziun da pudair far quai, stat sez bun tenor la cambiala sco sch'el avess suttascrit sez, ed el ha, sch'el ha pajà, ils medems dretgs sco ch'igl avess gì quel, ch'el ha pretendì da represchentar. Il medem vala per in represchentant che ha surpassà sias cumpetenzas.

9. Responsabladad da l'emittent

Art. 999

¹ L'emittent stat bun per l'acceptaziun e per il pajament da la cambiala.

² El po excluder la responsabladad per l'acceptaziun; mintga remartga, cun la quala el excluda la responsabladad per il pajament, vala sco betg scritta.

10. Cambiala en blanco

Art. 1000

Sch'ina cambiala, ch'è stada incumpletta il mument da l'emissiun, è vegnida cumplettada cuntrari a las cunvegnas fixadas, na po la negligientscha da questas cunvegnas betg vegnir opponida al possessur da la cambiala, nun che quel haja acquistà la cambiala da mala fai u ch'el haja commess ina gronda negligientscha a chaschun da l'acquist da tala.

II. Indossament

1. Transferibilitad

Art. 1001

¹ Mintga cambiala po vegnir transferida tras indossament, er sche l'ordra na cuntegna betg expressivamain quai.

² Sche l'emittent ha scrit en la cambiala ils pleds «betg a l'ordra» u ina remartga equivalenta, po la cambiala vegnir transferida mo en la furma e cun ils effects d'ina cessiun ordinaria.

³ L'indossament po er vegnir fatg a favur dal trassà, ch'el haja acceptà la cambiala u betg, a favur da l'emittent u a favur da mintgin ch'è obligà a la cambiala. Questas persunas la pon indossar danovamain.

2. Pretensiuns

Art. 1002

¹ L'indossament na dastga cuntegnair naginas cundiziuns. Tut las cundiziuns, a las qualas el è suttamess, valan sco betg scrittas.

² In indossament parzial è nunvalaivel.

³ In indossament al possessur vala sco indossament en blanco.

3. Furma

Art. 1003

¹ L'indossament sto esser scrit sin la cambiala u sin in fegl ch'è collià cun quella (agiunta). El sto esser suttascrit da l'indossant.

² L'indossament na sto betg inditgar l'indossà e po consister sulettamain da la suttascripziun da l'indossant (indossament en blanco). Per esser valaivel sto l'indossament esser scrit en quest ultim cas sin la vart davos da la cambiala u sin l'agiunta.

4. Effects

a. Funcziun da transferiment

Art. 1004

¹ L'indossament transferescha tut ils dretgs che resultan tras la cambiala.

² Sch'i sa tracta d'in indossament en blanco, po il possessur:

1.: emplenir or l'indossament sin ses num u sin il num d'in auter;
2.: indossar la cambiala cun in indossament en blanco u l'indossar vinavant ad ina persuna determinada;
3.: dar vinavant la cambiala ad ina terza persuna senza emplenir or l'indossament en blanco e senza l'indossar.

b. Funcziun da garanzia

Art. 1005

¹ L'indossant stat bun per l'acceptaziun e per il pajament, nun ch'i dettia ina remartga cuntraria.

² El po scumandar che la cambiala vegnia indossada vinavant; en quest cas na stat el betg bun vers quels, als quals la cambiala è vegnida indossada vinavant.

c. Legitimaziun dal possessur

Art. 1006

¹ Tgi che ha en maun la cambiala, vala sco possessur legal, uschenavant ch'el cumprova ses dretg cun ina retscha nuninterrutta d'indossaments, e quai er alura, sche l'ultim indossament è in indossament en blanco. Indossaments stritgads ora valan en quest cas sco betg scrits. Sch'in ulteriur indossament suonda in indossament en blanco, vegni supponì che quel che ha sutsegnà quest indossament haja acquistà la cambiala tras l'indossament en blanco.

² Sch'in anteriur possessur ha pers la cambiala en ina maniera u l'autra, è il nov possessur che cumprova ses dretg tenor las prescripziuns da l'alinea precedent mo obligà da restituir la cambiala, sch'el ha acquistà quella da mala fai u sch'el ha commess ina gronda negligientscha a chaschun da l'acquist da tala.

5. Objecziuns

Art. 1007

Persunas, cunter las qualas igl è vegnì purtà plant pervia da la cambiala, na pon betg opponer al possessur objecziuns che sa basan sin sias relaziuns directas cun l'emittent u cun in anteriur possessur, nun ch'il possessur haja - il mument da l'acquist da la cambiala - agì sapientivamain per dischavantatg dal debitur.

6. Indossament per procura

Art. 1008

¹ Sche l'indossament cuntegna la remartga «valur per incassament», «per incassament», «per procura» u in'autra remartga ch'exprima in simpel mandat, po il possessur far valair tut ils dretgs che resultan tras la cambiala; el po dentant transferir quella mo cun in ulteriur indossament per procura.

² Tgi ch'è obligà a la cambiala po en quest cas opponer al possessur mo talas objecziuns ch'el po far vers l'indossant.

³ Il plainpudair ch'è cuntegnì en l'indossament per procura n'extingua ni cun la mort ni cun la perdita da l'abilitad d'agir da la persuna che ha dà il plainpudair.

7. Indossament d'impegnaziun

Art. 1009

¹ Sche l'indossament cuntegna la remartga «valur en garanzia», «valur en pegn» u in'autra remartga ch'exprima ina impegnaziun, po il possessur far valair tut ils dretgs che resultan tras la cambiala; in tal indossament ha però mo l'effect d'in indossament per procura.

² Tgi ch'è obligà a la cambiala na po opponer al possessur naginas objecziuns che sa basan sin lur relaziuns directas cun l'indossant, nun ch'il possessur haja - tar l'acquist da la cambiala - agì sapientivamain per dischavantatg dal debitur.

8. Indossament suenter la scadenza u suenter la protesta

Art. 1010

¹ In indossament suenter la scadenza ha ils medems effects sco in indossament avant la scadenza. Sche la cambiala è dentant vegnida indossada pir suenter la protesta pervia da mancanza dal pajament u suenter la scadenza dal termin ch'è vegnì fixà per quest intent, ha l'indossament mo ils effects d'ina cessiun ordinaria.

² Fin ch'igl è vegnì cumprovà il cuntrari, vegni supponì ch'in indossament betg datà saja vegnì fatg sin la cambiala avant la scadenza dal termin ch'è vegnì fixà per far la protesta.

III. Acceptaziun

1. Dretg da preschentaziun

Art. 1011

Dal possessur da la cambiala u da mintgin che l'ha en ses mauns po quella vegnir preschentada al trassà per l'acceptaziun, e quai en ses lieu da domicil fin al di da scadenza.

2. Cumond e scumond da preschentaziun

Art. 1012

¹ L'emittent po prescriver en mintga cambiala, cun u senza fixar in termin, che la cambiala stoppia vegnir preschentada per l'acceptaziun.

² El po scumandar en la cambiala da la preschentar per l'acceptaziun, sch'i na sa tracta betg d'ina cambiala ch'è pajabla tar ina terza persuna u en in lieu different dal domicil dal trassà ubain d'ina cambiala pajabla a vista per in tschert temp.

³ El po er prescriver che la cambiala na dastgia betg vegnir preschentada per l'acceptaziun avant in tschert termin inditgà.

⁴ Mintga indossant po prescriver, cun u senza fixar in termin, che la cambiala stoppia vegnir preschentada per l'acceptaziun, nun che l'emittent haja scumandà da la preschentar per l'acceptaziun.

3. Obligaziun da preschentar las cambialas emessas a vista per in tschert temp

Art. 1013

¹ Cambialas ch'èn emessas a vista per in tschert temp ston vegnir preschentadas per l'acceptaziun entaifer 1 onn dapi la data da lur emissiun.

² L'emittent po fixar in termin pli curt u pli lung.

³ Ils indossants pon scursanir ils termins da preschentaziun.

4. Segunda preschentaziun

Art. 1014

¹ Il trassà po pretender che la cambiala al vegnia preschentada anc ina giada il di suenter l'emprima preschentaziun. Ils participads pon mo sa referir al fatg ch'i na saja betg vegnì satisfatg a questa pretensiun , sche quella è menziunada en la protesta.

² Il possessur n'è betg obligà da laschar al trassà la cambiala ch'è vegnida preschentada per l'acceptaziun.

5. Furma da l'acceptaziun

Art. 1015

¹ La decleraziun d'acceptaziun vegn scritta sin la cambiala. Ella vegn exprimida cun il pled «acceptà» u cun in auter pled equivalent; ella sto vegnir suttascritta dal trassà. La simpla suttascripziun dal trassà sin la vart davant da la cambiala vala sco acceptaziun.

² Sche la cambiala è pajabla a vista per in tschert temp u sch'ella sto vegnir preschentada per l'acceptaziun entaifer in tschert termin en consequenza d'ina retratga speziala, sto la decleraziun d'acceptaziun inditgar la data dal di cur ch'ella è vegnida fatga, nun ch'il possessur pretendia l'indicaziun dal di da la preschentaziun. Sche quest di n'è betg inditgà, sto il possessur laschar constatar questa mancanza ad ura cun ina protesta, per uschia salvar ses dretg da regress cunter ils indossaments e cunter l'emittent.

6. Restricziuns da l'acceptaziun

Art. 1016

¹ L'acceptaziun na dastga cuntegnair naginas cundiziuns; il trassà la po dentant restrenscher ad ina part da la summa da la cambiala.

² Sche la decleraziun d'acceptaziun cuntegna autras divergenzas da las disposiziuns da la cambiala, vala l'acceptaziun sco refusada. L'acceptader stat dentant bun confurm al cuntegn da sia decleraziun d'acceptaziun.

7. Domicil e lieu da pajament

Art. 1017

¹ Sche l'emittent ha inditgà en la cambiala in auter lieu da pajament che quel dal domicil dal trassà, senza inditgar ina terza persuna, tar la quala il pajament duai vegnir fatg, po il trassà designar quella a chaschun da la decleraziun d'acceptaziun. Sch'i manca ina tala designaziun, vegni supponì che l'acceptader saja s'obligà da pajar sez al lieu da pajament.

² Sche la cambiala è pajabla tar il trassà sez, po quel designar en la decleraziun d'acceptaziun in post al lieu da pajament, nua ch'il pajament duai vegnir fatg.

8. Effect da l'acceptaziun

Art. 1018

¹ Cun l'acceptaziun vegn il trassà obligà da pajar la cambiala il di da scadenza.

² Sch'il pajament n'ha betg lieu, ha il possessur, er sch'el è l'emittent, cunter l'acceptader in dretg direct da tut quai che nascha tras la cambiala e da tut quai che po vegnir pretendì sin fundament dals artitgels 1045 e 1046.

b. En cas da stritgada

Art. 1019

¹ Sch'il trassà ha stritgà la decleraziun d'acceptaziun ch'è scritta sin la cambiala avant la restituziun da quella, vala l'acceptaziun sco refusada. Fin ch'i vegn cumprovà il cuntrari vegni supponì che la stritgada saja vegnida fatga avant la restituziun da la cambiala.

² Sch'il trassà ha dentant communitgà en scrit al possessur u ad ina persuna che ha mess sia suttascripziun sin la cambiala, stat el bun vers quels tenor il cuntegn da sia decleraziun d'acceptaziun.

IV. Garanzia d'aval

1. Avallants

Art. 1020

¹ Il pajament da la summa da la cambiala po vegnir garantida per part u dal tuttafatg tras ina garanzia d'aval.

² Questa garanzia po vegnir prestada d'ina terza persuna u er d'ina persuna che ha gia mess sia suttascripziun sin la cambiala.

2. Furma

Art. 1021

¹ La decleraziun da garanzia vegn dada sin la cambiala u sin ina agiunta.

² Ella vegn exprimida cun ils pleds «sco garant» u cun ina remartga equivalenta; ella sto vegnir suttascritta da l'avallant.

³ La simpla suttascripziun sin la vart davant da la cambiala vala sco decleraziun da garanzia, uschenavant ch'i na sa tracta betg da la suttascripziun dal trassà e da l'emittent.

⁴ En la decleraziun stoi vegnir inditgà, per tgi che la garanzia vegn dada; sch'ina tala indicaziun manca, vala la garanzia per l'emittent.

3. Effects

Art. 1022

¹ L'avallant d'ina cambiala stat bun en la medema moda sco quel, per il qual el ha dà la garanzia.

² Sia decleraziun da garanzia è er valaivla, sche l'obligaziun garantida è nunvalaivla per in auter motiv che pervia d'in sbagl formal.

³ L'avallant che paja la cambiala acquista ils dretgs che resultan tras la cambiala cunter quel, per il qual el ha dà la garanzia, e cunter tut quels che stattan buns vers quel sin basa da la cambiala.

V. Scadenza

3. Cambialas emessas a vista per in tschert temp

Art. 1023

¹ Ina cambiala po vegnir tratga:
a vista;
a vista per in tschert temp;
per in tschert temp suenter l'emissiun;
per in tschert di.

² Cambialas cun auters temps da scadenza u cun plirs temps da scadenza consecutivs èn nunvalaivlas.

2. Cambialas a vista

Art. 1024

¹ La cambiala a vista scada cun la preschentaziun. Ella sto vegnir preschentada per il pajament entaifer 1 onn dapi l'emissiun. L'emittent po fixar in termin pli curt u pli lung. Ils indossants pon scursanir ils termins da preschentaziun.

² L'emittent po prescriver che la cambiala a vista na dastgia betg vegnir preschentada per il pajament avant in tschert termin inditgà. En quest cas cumenza il termin da preschentaziun cun quest di.

Art. 1025

¹ La scadenza d'ina cambiala emessa a vista per in tschert temp sa drizza tenor il di ch'è inditgà en la decleraziun d'acceptaziun u tenor il di da la protesta.

² Sch'i n'è betg inditgà in di en la decleraziun d'acceptaziun e sch'i n'è betg vegnida fatga ina protesta, vala la cambiala vers l'acceptader sco acceptada l'ultim di dal termin ch'è previs per l'acceptaziun.

4. Calculaziun dals termins

Art. 1026

¹ Ina cambiala ch'è vegnida emessa per 1 u per plirs mais ubain a vista, scada il di correspundent dal mais da pajament. Sche quest di manca, scada la cambiala l'ultim di dal mais.

² Sch'ina cambiala è vegnida emessa per 1 u per plirs mais e mez ubain a vista, vegnan ils mais entirs quintads l'emprim.

³ Sche la scadenza è fixada per il cumenzament, per mez u per la fin d'in mais, scada la cambiala l'emprim, il quindeschavel u l'ultim di dal mais.

⁴ Las noziuns «8 dis» u «15 dis» na signifitgeschan betg 1 u 2 emnas, mabain 8 u 15 dis cumplains.

⁵ La noziun «mez mais» vul dir 15 dis.

5. Calculaziun dal temp tenor il stil vegl

Art. 1027

¹ Sch'ina cambiala sto vegnir pajada in tschert di en in lieu, dal qual il chalender divergescha dal chalender dal lieu d'emissiun, è il chalender dal lieu da pajament decisiv per il di da scadenza.

² Sch'ina cambiala, ch'è tratga tranter dus lieus che han differents chalenders, è pajabla in tschert temp suenter il di d'emissiun, vegn il di d'emissiun convertì en il di che correspunda al di dal chalender dal lieu da pajament e sin questa basa vegn alura calculà il di da scadenza.

³ Las prescripziuns da l'alinea precedent vegnan applitgadas correspundentamain per calcular ils termins per la preschentaziun da cambialas.

⁴ Las prescripziuns da quest artitgel na vegnan betg applitgadas, sch'i resulta tras ina remartga en la cambiala u autramain tras il cuntegn da quella ch'insatge auter era intenziunà.

VI. Pajament

1. Preschentaziun per il pajament

Art. 1028

¹ Il possessur d'ina cambiala ch'è pajabla in tschert di u in tschert temp suenter il di d'emissiun ubain a vista ha da preschentar la cambiala il di da pajament u durant in dals dus lavurdis che suondan.

² La preschentaziun da la cambiala ad in post da rendaquint ch'è renconuschì da la Banca naziunala svizra è equivalenta a la preschentaziun per il pajament.⁸²⁴

⁸²⁴ Versiun tenor la cifra II 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la Banca naziunala svizra, en vigur dapi il 1. da matg 2004 (AS 2004 1985; BBl 2002 6097).

2. Dretg da survegnir ina quittanza. Pajament parzial

Art. 1029

¹ Cunter pajament po il trassà pretender dal possessur da surdar la cambiala quittada.

² Il possessur na dastga betg refusar in pajament parzial.

³ En cas d'in pajament parzial po il trassà pretender ch'il pajament parzial vegnia inditgà sin la cambiala e ch'el survegnia ina quittanza.

3. Pajament anticipà e pajament a la scadenza

Art. 1030

¹ Il possessur da la cambiala n'è betg obligà d'acceptar il pajament avant sia scadenza.

² Il trassà che paja avant la scadenza, fa quai sin atgna ristga.

³ Tgi che paja il mument da la scadenza, vegn deliberà da sia obligaziun, nun ch'ins al possia rinfatschar mala fai u gronda negligientscha. El è obligà da controllar la regularitad da la cuntinuitad dals indossaments, dentant betg las suttascripziuns dals indossants.

4. Pajament en valuta estra

Art. 1031

¹ Sche la cambiala è emessa en in valuta che na vala betg al lieu da pajament, po la summa da la cambiala vegnir pajada en la valuta dal pajais tenor sia valur ch'ella ha il di da scadenza. Sch'il debitur retardescha il pajament, po il possessur decider, sche la summa da la cambiala duai vegnir convertida en la valuta dal pajais tenor il curs dal di da scadenza u tenor quel dal di da pajament.

² La valur da la valuta estra vegn fixada tenor l'isanza commerziala dal lieu da pajament. L'emittent po dentant fixar en la cambiala che la summa che sto vegnir pajada vegnia calculada tenor il curs inditgà en la cambiala.

³ Las prescripziuns dals emprims dus alineas na vegnan betg applitgadas, sche l'emittent ha fixà il pajament en ina tscherta valuta inditgada (remartga da pajament effectiv en ina valuta estra).

⁴ Sche la summa è inditgada en ina spezia da daners che ha la medema denominaziun en il pajais d'emissiun, però in'autra valur ch'en il pajais da pajament, vegni supponì che l'indicaziun sa refereschia al daner dal lieu da pajament.

5. Deposit

Art. 1032

Sche la cambiala na vegn betg preschentada per il pajament entaifer il termin fixà en l'artitgel 1028, po il debitur deponer la summa da la cambiala tar l'autoritad cumpetenta sin donn e cust dal possessur da la cambiala.

VII. Regress per mancanza d'acceptaziun e per mancanza da pajament

1. Regress dal possessur

Art. 1033⁸²⁵

¹ Il possessur po prender regress sin l'indossant, sin l'emittent e sin ils auters obligads a la cambiala il mument da la scadenza da la cambiala, sche quella n'è betg vegnida pajada.

² Il medem dretg ha il possessur gia avant la scadenza:

1.: sche l'acceptaziun è vegnida refusada per part u dal tuttafatg;
2.: sch'igl è vegnì declerà il concurs sin la facultad dal trassà, ch'el haja acceptà u refusà la cambiala, u sch'il trassà ha er mo suspendì ses pajaments u sch'ina execuziun sfurzada cunter sia facultad è vegnida fatga senza success;
3.: sch'igl è vegnì declerà il concurs sin la facultad da l'emittent d'ina cambiala che n'è betg acceptabla.

⁸²⁵ En il text franzos e talian consista quest artitgel d'in unic alinea.

2. Protesta

a. Termins e pretensiuns

Art. 1034

¹ La refusa da l'acceptaziun e dal pajament sto vegnir constatada tras in document public (protesta pervia da mancanza d'acceptaziun u pervia da mancanza da pajament).

² La protesta pervia da mancanza d'acceptaziun sto vegnir fatga entaifer il termin che vala per preschentar l'acceptaziun. Sche la cambiala è - en il cas previs en l'artitgel 1014 alinea 1 - vegnida preschentada per l'emprima giada l'ultim di dal termin, po la protesta vegnir fatga anc il di suenter.

³ En cas d'ina cambiala ch'è pajabla in tschert di u in tschert temp suenter il di d'emissiun ubain a vista sto la protesta pervia da mancanza da pajament vegnir fatga durant in dals dus lavurdis che suondan il di da pajament. En cas d'ina cambiala a vista sto la protesta pervia da mancanza da pajament vegnir fatga entaifer ils medems termins ch'èn previs en l'alinea precedent per la protesta pervia da mancanza d'acceptaziun.

⁴ Sch'igl è vegnì fatg ina protesta pervia da mancanza d'acceptaziun, na dovri ni la preschentaziun per il pajament ni la protesta pervia da mancanza da pajament.

⁵ Sch'il trassà, ch'el haja acceptà u refusà la cambiala, ha sistì ses pajaments u sch'ina execuziun sfurzada cunter sia facultad è vegnida fatga senza success, po il possessur prender regress mo, suenter che la cambiala è vegnida preschentada al trassà per il pajament e suenter ch'igl è vegnida fatga ina protesta.

⁶ Sch'igl è vegnì declerà il concurs sin la facultad dal trassà, ch'el haja acceptà u refusà la cambiala, u sin la facultad da l'emittent d'ina cambiala che n'è betg acceptabla, basti per exequir il dretg da regress ch'i vegnia preschentada la decisiun giudiziala davart la decleraziun dal concurs.

b. Cumpetenza

Art. 1035

La protesta sto vegnir fatga d'in funcziunari da documentaziun u d'in uffizi ch'è autorisà da far quai.

c. Cuntegn

Art. 1036

¹ La protesta cuntegna:

1.: il num da la persuna u da la firma, per la quala u cunter la quala i vegn fatg la protesta;
2.: l'indicaziun che la persuna u che la firma, cunter la quala i vegn fatg la protesta, saja vegnida envidada senza success d'ademplir la prestaziun che deriva da la cambiala u ch'ella na saja betg stada da chattar u ch'i na saja betg stà pussaivel d'eruir ses local da fatschenta u sia abitaziun;
3.: l'indicaziun dal lieu e dal di che l'appel è vegnì fatg u è vegnì empruvà senza success;
4.: la suttascripziun da la persuna u da l'uffizi che fa la protesta.

² Sch'i vegn prestà in pajament parzial, sto quai vegnir menziunà en la protesta.

³ Sch'il trassà, al qual la cambiala è vegnida preschentada per l'acceptaziun, pretenda che la cambiala vegnia preschentada ina segunda giada il proxim di, sto er quai vegnir menziunà en la protesta.

d. Furma

Art. 1037

¹ La protesta sto vegnir fatga sin in fegl spezial che vegn collià cun la cambiala.

² Sche la protesta vegn fatga cun preschentar plirs exemplars da la medema cambiala u cun preschentar l'original ed ina copia, basti da colliar la protesta cun in dals exemplars u cun l'original da la cambiala.

³ Sin ils auters exemplars u sin la copia stoi vegnir remartgà che la protesta sa chattia sin in dals auters exemplars u sin l'original da la cambiala.

e. En cas d'ina acceptaziun parziala

Art. 1038

Sche la cambiala è vegnida acceptada mo per ina part da sia summa e sche quai è il motiv per far ina protesta, sto vegnir fatga ina copia da la cambiala e la protesta sto vegnir nudada sin quella.

f. Cunter pliras persunas

Art. 1039

Sch'ina prestaziun che deriva da la cambiala sto vegnir pretendida da plirs obligads, basta in sulet document per las diversas protestas.

g. Copia dal document da protesta

Art. 1040

¹ Il funcziunari da documentaziun u l'uffizi che fa la protesta ha da far ina copia dal document da la protesta.

² Sin questa copia ston vegnir inditgads:

1.: l'import da la cambiala;
2.: la scadenza;
3.: il lieu e la data da l'emissiun da la cambiala;
4.: l'emittent da la cambiala, il trassà sco er il num da la persuna u da la firma, a la quala u a l'ordra da la quala il pajament sto vegnir fatg;
5.: il num da la persuna u da la firma che ha da far il pajament, sch'ella n'è betg identica cun il trassà;
6.: ils pajaders en cas d'urgenza ed ils acceptaders per intervenziun.

³ Ils funcziunaris da documentaziun u ils uffizis che fan la protesta han da tegnair en salv las copias dals documents da protesta en in urden cronologic.

h. Protesta manglusa

Art. 1041

Sche la protesta è vegnida suttascritta d'in funcziunari da documentaziun u d'in uffizi cumpetent, è ella valaivla er, sch'ella n'è betg vegnida fatga tenor las prescripziuns u sche las indicaziuns ch'èn cuntegnidas en la protesta n'èn betg correctas.

3. Infurmaziun

Art. 1042

¹ Il possessur sto infurmar ses indossant direct e l'emittent che l'acceptaziun u ch'il pajament na saja betg vegnì fatg, e quai entaifer ils 4 lavurdis che suondan il di da l'inoltraziun da la protesta u che suondan il di da la preschentaziun en cas da la remartga «senza spesas» sin la cambiala. Mintga indossant sto infurmar l'indossant precedent - e quai entaifer 2 lavurdis suenter avair retschavì l'infurmaziun - d'avair retschavì l'infurmaziun, e communitgar a quel ils nums e las adressas da quels che l'han dà l'infurmaziun precedenta ed uschia vinavant en la successiun fin a l'emittent. Ils termins curran cun il retschaviment da l'infurmaziun precedenta.

² Sch'i vegn, confurm a l'alinea precedent, dada l'infurmaziun ad ina persuna che ha suttascrit la cambiala, sto la medema infurmaziun vegnir dada a ses avallant entaifer il medem termin.

³ Sch'in indossant n'ha betg inditgà sia adressa u l'ha inditgada en moda illegibla, basti d'infurmar ses indossant precedent.

⁴ L'infurmaziun po vegnir dada en mintga autra furma, er cun simplamain turnentar la cambiala.

⁵ Tgi ch'è obligà da dar l'infurmaziun, sto cumprovar ch'el haja fatg quai entaifer il termin prescrit. Il termin vala sco observà, sch'ina brev che cuntegna l'infurmaziun è vegnida surdada a la posta entaifer quest termin.

⁶ Tgi che tralascha d'infurmar a temp, na perda betg il regress; el stat bun per il donn che resulta tras sia negligientscha, dentant mo fin a l'autezza da la summa da la cambiala.

4. Dispensa da la protesta

Art. 1043

¹ L'emittent sco er mintga indossant u mintga avallant po, cun la remartga «senza spesas», «senza protesta» u cun ina remartga equivalenta che vegn scritta sin la cambiala e che vegn suttascritta deliberar il possessur da l'obligaziun da far - per exequir il regress - protesta pervia da mancanza d'acceptaziun u pervia da mancanza da pajament.

² La remartga na deliberescha betg il possessur da l'obligaziun da preschentar la cambiala a temp e da dar las infurmaziuns ch'èn necessarias. La cumprova ch'il termin na saja betg vegnì observà sto prestar quel che fa questa rinfatscha al possessur.

³ Sche la remartga è vegnida agiunta da l'emittent, ha ella effect vers tut ils obligads a la cambiala; sch'ella è vegnida agiunta d'in indossant u d'in avallant, ha ella effect mo vers quels. Sch'in possessur lascha far protesta malgrà la remartga ch'è vegnida agiuntada da l'emittent, ha el da purtar ils custs. Sche la remartga è vegnida agiuntada d'in indossant u d'in avallant, èn tut ils obligads a la cambiala obligads d'indemnisar ils custs d'ina protesta ch'è vegnida fatga malgrà quai.

5. Responsabladad solidarica dals obligads a la cambiala

Art. 1044

¹ Tut tgi che ha emess, acceptà u indossà ina cambiala ubain l'ha munida cun ina decleraziun da garanzia, stat bun vers il possessur sco debitur general.

² Il possessur ha il dretg da proceder cunter tut quellas persunas, individualmain u collectivamain, senza stuair observar la successiun, en la quala ellas èn s'obligadas.

³ Il medem dretg ha mintga obligà a la cambiala che l'ha pajada.

⁴ Cun far valair il dretg cunter in obligà a la cambiala na perda il possessur betg ses dretg vers ils auters obligads a la cambiala, er betg vers quels obligads a la cambiala che suondan quel obligà a la cambiala, cunter il qual el è procedì l'emprim.

6. Cuntegn dal regress

a. Dal possessur

Art. 1045

¹ Il possessur po pretender sin via dal regress:

1.: la summa da la cambiala betg acceptada u betg pajada, inclusiv ils tschains ch'èn eventualmain vegnids fixads;
2.: ils tschains per ina tariffa da 6 pertschient dapi il di da scadenza;
3.: ils custs da la protesta e da las infurmaziuns sco er las autras expensas;
4.: ina provisiun da maximalmain 1/3 pertschient.

² Sch'i vegn prendì regress avant la scadenza, vegnan ils tschains deducids da la summa da la cambiala. Quests tschains vegnan calculads sin basa da la tariffa da discont publitgada uffizialmain (tariffa da la Banca naziunala svizra) che vala il di dal regress al domicil dal possessur.

b. Dal pajader

Art. 1046

Tgi che ha pajà la cambiala, po pretender da quels che han suttascrit la cambiala avant el:

1.: l'import entir ch'el ha pajà;
2.: ils tschains da quest import per la tariffa da 6 pertschient dapi il di dal pajament;
3.: sias expensas;
4.: ina provisiun da maximalmain 2 permilli.

c. Dretg da consegnar la cambiala, la protesta e la quittanza

Art. 1047

¹ Mintga obligà a la cambiala, cunter il qual i vegn prendì u i po vegnir prendì regress, ha il dretg da pretender - cunter pajament da la summa da regress - che la cambiala al vegnia consegnada cun la protesta e cun il quint quittà.

² Mintga indossant che ha pajà la cambiala po stritgar ses indossament e quels dals indossants posteriurs.

d. En cas d'ina acceptaziun parziala

Art. 1048

En cas d'in regress suenter in'acceptaziun parziala po quel che ha pajà la part da la summa betg pajada pretender che quai vegnia inditgà sin la cambiala e ch'el survegnia ina quittanza per ses pajament. Il possessur al sto plinavant consegnar ina copia legalisada da la cambiala e la protesta per pussibilitar ulteriurs regress.

e. Cambiala retratga

Art. 1049

¹ Tgi che il dretg da far in regress, po, pervia da mancanza d'ina remartga cuntraria, prender il regress tras quai ch'el tira sin l'in da ses precedents ina nova cambiala (cambiala retratga) a vista ch'è pajabla al domicil da quest precedent.

² La cambiala retratga cumpiglia - ultra dals imports ch'èn inditgads en ils artitgels 1045 e 1046 - la taxa d'intermediaziun e la taxas da bul per la cambiala retratga.

³ Sche la cambiala retratga vegn tratga dal possessur, sa drizza l'autezza da la summa da la cambiala tenor il curs ch'ina cambiala a vista ha, ch'è vegnida tratga dal lieu, nua che la cambiala originala era pajabla, sin il lieu da domicil dal garant. Sche la cambiala retratga vegn tratga d'in indossant, sa drizza l'autezza da la summa da la cambiala tenor il curs ch'ina cambiala a vista ha, ch'è vegnida tratga dal lieu da domicil da l'emittent da la cambiala retratga sin il lieu da domicil dal garant.

7. Pregiudicaziun

c. Enritgiment nungiustifitgà

Art. 1050

¹ Tralaschond ils termins

per preschentar ina cambiala ch'è vegnida emessa a vista u a vista per in tschert temp,

per far protesta pervia da mancanza d'acceptaziun u pervia da mancanza da pajament,

per preschentar ina cambiala per il pajament en cas da la remartga «senza spesas»

perda il possessur ses dretgs cunter ils indossants, cunter l'emittent e cunter tut ils auters obligads a la cambiala, cun excepziun da l'acceptader.

² Sch'il possessur tralascha il termin che vegn prescrit da l'emittent per la preschentaziun per l'acceptaziun, perda el il dretg da prender regress pervia da mancanza d'acceptaziun e pervia da mancanza da pajament, nun ch'i resultia tras la formulaziun da la remartga che l'emittent haja mo vulì excluder la responsabladad per l'acceptaziun.

³ Sch'il termin per la preschentaziun è cuntegnì en in indossament, po mo l'indossant sa basar sin quel.

b. Forza superiura

Art. 1051

¹ Sch'in obstachel betg surmuntabel (prescripziun legala d'in stadi u auter cas da forza superiura) impedescha da preschentar la cambiala u da far protesta a temp, vegnan prolungads ils termins ch'èn fixads per quests acts.

² Il possessur è obligà d'infurmar immediatamain ses indossant precedent direct davart il cas da forza superiura e da menziunar sin la cambiala u sin in'agiunta il di ed il lieu da l'infurmaziun sco er da munir quella cun sia suttascripziun; dal rest vegnan applitgadas las prescripziuns da l'artitgel 1042.

³ Sche la forza superiura croda davent, sto il possessur preschentar la cambiala immediatamain per l'acceptaziun u per il pajament ed eventualmain laschar far protesta.

⁴ Sche la forza superiura dura pli che 30 dis suenter la scadenza, poi vegnir prendì regress senza ch'i dovria la preschentaziun u la protesta.

⁵ En cas da cambialas ch'èn vegnidas emessas a vista u a vista per in tschert temp curra il termin da 30 dis a partir dal di ch'il possessur ha infurmà ses indossant precedent davart il cas da forza superiura; questa infurmaziun po vegnir fatga gia avant ch'il termin da preschentaziun scadia. En cas da cambialas ch'èn vegnidas emessas a vista per in tschert temp vegn il termin da 30 dis prolungà per il termin da vista ch'è inditgà en la cambiala.

⁶ Fatgs dal tuttafatg persunals che pertutgan il possessur u quel ch'è incumbensà da preschentar la cambiala u da far protesta, na valan betg sco cas da forza superiura.

Art. 1052

¹ Uschenavant che l'emittent d'ina cambiala e che l'acceptader èn s'enritgids nungiustifitgadamain sin donn e cust dal possessur da la cambiala, èn els obligads vers quel, er sche l'obligaziun che sa basa sin la cambiala è extinguida en consequenza da prescripziuns e pervia da la tralaschada d'acts che vegnan prescrits da la lescha per mantegnair ils dretgs che derivan da la cambiala.

² Il plant pervia d'enritgiment nungiustifitgà po er vegnir purtà cunter il trassà, cunter il domiciliatari e cunter la persuna u cunter la firma, per il quint da la quala l'emittent ha tratg la cambiala.

³ In tal plant na po dentant betg vegnir purtà cunter ils indossants, dals quals l'obligaziun che sa basa sin la cambiala è extinguida.

VIII. Transferiment da la garanzia

Art. 1053

¹ Sch'igl è vegnì declerà il concurs da l'emittent d'ina cambiala, vegn in'eventuala pretensiun da dretg civil da quel cunter il trassà pertutgant la restituziun da la garanzia u pertutgant il rembursament d'imports ch'èn vegnids scrits buns transferida sin il possessur da la cambiala.

² Sche l'emittent declera sin la cambiala, ch'el cedia ses dretgs che derivan da la garanzia, tutgan quels al possessur respectiv da la cambiala.

³ Uschespert ch'il concurs è publitgà u uschespert che la cessiun è vegnida annunziada al trassà, dastga quel far il pajament mo al possessur ch'è legitimà duaivlamain, e quai cunter la restituziun da la cambiala.

IX. Intervenziun

1. Prescripziuns generalas

Art. 1054

¹ L'emittent sco er mintga indossant u avallant po inditgar ina persuna ch'è pronta dad acceptar u da pajar en cas d'urgenza.

² Cun las premissas che vegnan inditgadas qua sutvart po la cambiala vegnir acceptada u pajada d'ina persuna ch'intervegn a favur da mintga obligà a la cambiala, cunter il qual i po vegnir prendì regress.

³ La persuna che accepta u che paja po esser mintga terza persuna, er il trassà, sco er mintga persuna ch'è gia obligada a la cambiala, cun excepziun da la persuna ch'accepta.

⁴ Tgi che accepta u tgi che paja sco intervegnider è obligà d'infurmar l'obligà a la cambiala, per il qual el intervegn, entaifer 2 lavurdis. Sch'el n'observa betg quest termin, stat el bun per il donn ch'è vegnì chaschunà da sia negligientscha, dentant mo fin a l'autezza da la summa da la cambiala.

2. Acceptaziun per intervenziun

a. Premissas. Posiziun dal possessur

Art. 1055

¹ L'acceptaziun per intervenziun po vegnir fatga en tuts cas, en ils quals il possessur d'ina cambiala po prender regress avant la scadenza da quella, nun ch'i sa tractia d'ina cambiala che n'è betg acceptabla.

² Sch'igl è inditgada sin la cambiala ina persuna che duai acceptar u pajar al lieu da pajament en cas d'urgenza, po il possessur mo prender regress avant la scadenza sin quel che ha agiunta l'adressa d'urgenza u sin ses sutsegnaders successurs, sch'el ha preschentà la cambiala a la persuna ch'è inditgada en l'adressa d'urgenza, ed en cas che quella refusa l'acceptaziun, sch'el ha laschà constatar la refusa tras ina protesta.

³ En ils auters cas d'intervenziun po il possessur refusar l'acceptaziun per intervenziun. Sch'el la permetta però, perda el il dretg da prender regress avant la scadenza sin quel, per il qual l'acceptaziun è vegnida dada e sin ils sutsegnaders successurs.

b. Furma

Art. 1056

L'acceptaziun per intervenziun vegn inditgada sin la cambiala; ella sto vegnir suttascritta da l'intervegnider. En la decleraziun d'acceptaziun stoi vegnir inditgà, per tgi che l'acceptaziun per intervenziun vegn fatga; sch'ina tala indicaziun manca, vala l'acceptaziun per intervenziun per l'emittent.

c. Responsabladad da l'acceptader per intervenziun, effects sin il dretg da prender regress

Art. 1057

¹ L'acceptader per intervenziun stat bun vers il possessur e vers ils indossants posteriurs da quel, a favur dal qual el è intervegnì, e quai en la medema moda e maniera sco quel sez.

² Malgrà l'acceptaziun per intervenziun pon l'obligà a la cambiala, a favur dal qual l'intervenziun è vegnida fatga, e ses garants pretender dal possessur che la cambiala e che eventualmain la protesta sco er ch'in quint quittà vegnian consegnads, e quai restituind l'import inditgà en l'artitgel 1045.

3. Pajament per intervenziun

a. Premissas

Art. 1058

¹ Il pajament per intervenziun è admess per tut ils cas, per ils quals il possessur po prender regress il mument da la scadenza u avant la scadenza.

² Il pajament per intervenziun sto cumpigliar l'entir import che stuess vegnir pajà a l'obligà a la cambiala, per il qual il pajament vegn fatg.

³ Il pajament per intervenziun sto vegnir fatg il pli tard il di suenter ch'il termin per far protesta pervia da mancanza da pajament è scadì.

b. Obligaziun dal possessur

Art. 1059

¹ Sche la cambiala è vegnida acceptada per intervenziun da persunas che han lur domicil al lieu da pajament u sch'igl èn inditgadas persunas che vivan al lieu da pajament e che duessan pajar en cas d'urgenza, sto il possessur preschentar la cambiala a tut questas persunas ed eventualmain laschar far ina protesta, perquai ch'il pajament per intervenziun n'è betg vegnì fatg; quai ha da vegnir fatg il pli tard il di suenter ch'il termin per far protesta è scadì.

² Sche la protesta na vegn betg fatga a temp, vegnan quel che ha inditgà l'adressa d'urgenza u per il qual la cambiala è vegnida acceptada, ed ils indossants posteriurs liberads da lur obligaziuns.

c. Consequenzas da la refusa

Art. 1060

Sch'il possessur refusa il pajament per intervenziun, perda el il regress sin quels che fissan vegnids libers da lur obligaziun.

d. Dretg da consegnar la cambiala, la protesta e la quittanza

Art. 1061

¹ Il pajament per intervenziun sto vegnir confermà sin la cambiala cun ina quittanza che ha d'inditgar, per tgi ch'igl è vegni pajà. Sche questa indicaziun manca, vegni supponì ch'il pajament saja vegnì fatg a favur da l'emittent.

² La cambiala ed ina eventuala protesta ston vegnir consegnadas al pajader per intervenziun.

e. Transferiment dals dretgs dal possessur, plirs pajaments per intervenziun

Art. 1062

¹ Quel che paja per intervenziun acquista ils dretgs che resultan tras la cambiala cunter l'obligà a la cambiala, per il qual el ha pajà, e cunter las persunas che stattan bunas vers quel concernent la cambiala. El na po dentant betg indossar vinavant la cambiala.

² Ils indossants posteriurs da l'obligà a la cambiala, per il qual igl è vegnì pajà, vegnan libers da lur obligaziuns.

³ Sche pliras persunas offran il pajament per intervenziun, vegn quella preferida che liberescha cun ses pajament il dumber il pli grond d'obligads a la cambiala. Tgi che paja sapientivamain per intervenziun cuntrari a questa disposiziun, perda il regress sin quels che fissan uschiglio vegnids libers da lur obligaziuns.

X. Duplicats e copias da cambialas

1. Duplicats

a. Dretg da plirs duplicats

Art. 1063

¹ La cambiala po vegnir emessa en plirs exemplars sumegliants (duplicats).

² Quests duplicats ston esser numerads successivamain en il text da mintga document; cas cuntrari vala mintga emissiun sco cambiala individuala.

³ Mintga possessur d'ina cambiala po pretender sin ses custs la consegna da plirs duplicats, nun ch'i resultia tras la cambiala ch'ella saja vegnida emessa en in sulet exemplar. Per quest intent ha il possessur da sa drizzar a ses indossant direct, il qual sto da sia vart er sa drizzar a ses indossant ed uschia vinavant en la successiun fin a l'emittent. Ils indossants èn obligads da repeter lur indossaments sin ils duplicats.

b. Relaziuns dals duplicats tranter els

Art. 1064

¹ Sch'in duplicat vegn pajà, extinguan ils dretgs da tut ils auters duplicats, e quai er, sche quels na cuntegnan betg la remartga ch'els perdian lur valaivladad, sch'in dad els vegn pajà. Il trassà resta dentant obligà per mintga duplicat acceptà ch'el n'ha betg survegnì enavos.

² Sch'in indossant ha transferì ils duplicats a pliras persunas, stattan el e ses indossants posteriurs buns per tut ils duplicats che portan lur suttascripziun e che n'èn betg vegnids restituids.

c. Remartga d'acceptaziun

Art. 1065

¹ Tgi che trametta in duplicat per l'acceptaziun, ha d'inditgar sin ils auters duplicats il num da la persuna che ha survegnì il duplicat tramess. Quella è obligada d'al consegnar al possessur legitim d'in auter duplicat.

² Sche la consegna vegn refusada, po il possessur prender regress mo, sch'el ha laschà constatar cun ina protesta:

1.: ch'il duplicat ch'è vegnì tramess per l'acceptaziun n'al saja betg vegnì consegnà sin sia dumonda;
2.: che l'acceptaziun u ch'il pajament na saja er betg stà da survegnir sin in auter duplicat.

2. Copias

a. Furma ed effects

Art. 1066

¹ Mintga possessur d'ina cambiala è autorisà da far copias da quella.

² La copia sto reproducir exactamain il text original cun ils indossaments e cun tut las autras remartgas che sa chattan sin quel. La copia sto inditgar, fin nua ch'ella tanscha.

³ La copia po vegnir indossada e munida cun ina decleraziun da garanzia en la medema moda e maniera e cun ils medems effects sco l'original.

b. Consegna da l'original

Art. 1067

¹ La copia sto inditgar il conservader dal document original. Quel è obligà da consegnar il document original al possessur legitim da la copia.

² Sche la consegna vegn refusada, po il possessur prender regress sin ils indossants da la copia e sin quels che han dà ina decleraziun da garanzia sin la copia, però mo, sch'el ha laschà constatar cun ina protesta ch'il titel original n'al saja betg vegnì consegnà sin sia dumonda.

³ Sch'il document original cuntegna suenter l'ultim indossament ch'è vegnì fatg, avant che la copia è vegnida reproducida, la remartga «da qua davent valan indossaments mo pli sin la copia» u ina remartga equivalenta, è in indossament, ch'è vegnì mess posteriuramain sin il document original, nunvalaivel.

XI. Midadas da la cambiala

Art. 1068

Sch'il text d'ina cambiala vegn midà, stattan quels buns confurm al text midà che han mess lur suttascripziun sin la cambiala suenter ch'il text è vegnì midà. Tgi che ha suttascrit avant la midada, stat bun tenor il text oriund.

XII. Surannaziun

1. Termins

Art. 1069

¹ Ils dretgs or da la cambiala cunter l'acceptader suranneschan suenter 3 onns a partir dal di da scadenza.

² Ils dretgs dal possessur cunter ils indossants e cunter l'emittent suranneschan suenter 1 onn a partir dal di ch'igl è vegnì fatg protesta a temp u - en cas da la remartga «senza spesas» - a partir dal di da scadenza.

³ Ils dretgs d'in indossant cunter auters indossants e cunter l'emittent suranneschan suenter 6 mais a partir dal di, il qual l'indossant ha pajà la cambiala u dal di, il qual il plant da regress è vegnì inoltrà cunter el.

2. Interrupziun

a. Motivs

Art. 1070

La surannaziun vegn interrutta cun l'inoltraziun dal plant, cun l'inoltraziun da la dumonda da scussiun, cun la denunzia da la dispita u cun l'inoltraziun da las pretensiuns en cas da concurs.

b. Effects

Art. 1071

¹ L'interrupziun da la surannaziun ha in effect mo per l'obligà a la cambiala, en resguard dal qual l'interrupziun è vegnida fatga.

² Cun l'interrupziun da la surannaziun cumenza a currer ina nova surannaziun che ha la medema durada.

XIII. Annullaziun

1. Mesiras preventivas

Art. 1072

¹ Tgi che ha pers ina cambiala en ina maniera u l'autra, po pretender da la dretgira, ch'i vegnia scumandà al trassà da pajar la cambiala.⁸²⁶

² Cun il scumond da pajar dat la dretgira al trassà il dretg da depositar la summa da la cambiala il di che quella scada, ed ella fixescha il lieu dal deposit.

⁸²⁶ Versiun tenor la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 III 2829).

2. Possessur enconuschent

Art. 1073

¹ Sch'il possessur da la cambiala è enconuschent, fixescha la dretgira in termin adequat per il petent per purtar plant sin restituziun da la cambiala.

² Sch'il petent na porta betg plant entaifer quest termin, abolescha la dretgira il scumond da pajar ch'è vegnì decretà per il trassà.

3. Possessur nunenconuschent

a. Obligaziuns dal petent

Art. 1074

¹ Sch'il possessur da la cambiala n'è betg enconuschent, pon ins pretender che la cambiala vegnia annullada.

² Tgi che pretenda l'annullaziun, sto far valair crediblamain d'esser il possessur da la cambiala e dad avair pers quella; el sto u preschentar ina copia da la cambiala u far indicaziuns essenzialas davart ses cuntegn.

b. Introducziun da l'invitaziun

Art. 1075

Sche la dretgira è da l'avis che la preschentaziun dal petent concernent l'anteriur possess e concernent la perdita da la cambiala saja credibla, pretenda ella dal possessur - cun ina communicaziun publica - da preschentar la cambiala entaifer in tschert termin, cas cuntrari vegn annullada la cambiala.

c. Termins

Art. 1076

¹ Il termin per preschentar la cambiala dura almain 3 mais e maximalmain 1 onn.

² La dretgira n'è però betg liada a la durada minimala da 3 mais, sche la surannaziun d'ina cambiala scadida entrass avant la scadenza da quest termin.

³ En cas da cambialas scadidas curra il termin a partir da l'emprim di da la publicaziun, en cas da cambialas betg anc scadidas a partir dal di da scadenza.

d. Publicaziun

Art. 1077

¹ La pretensiun da preschentar la cambiala sto vegnir publitgada en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.⁸²⁷

² En cas spezials po la dretgira procurar anc en autra moda per ina publicaziun adequata.

⁸²⁷ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2020 (dretg d'aczias), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2020 4005; 2022 109; BBl 2017 399).

4. Effect

a. En cas che la cambiala vegn preschentada

Art. 1078

¹ Sche la cambiala ch'è ida a perder vegn preschentada, fixescha la dretgira in termin per il petent per purtar plant sin restituziun da la cambiala.

² Sch'il petent na porta betg plant entaifer quest termin, restituescha la dretgira la cambiala ed abolescha il scumond da pajar ch'è vegnì dà al trassà.

b. En cas che la cambiala na vegn betg preschentada

Art. 1079

¹ Sche la cambiala ch'è ida a perder na vegn betg preschentada entaifer il termin fixà, la sto la dretgira annullar.

² Suenter l'annullaziun da la cambiala po il petent anc far valair ses dretgs or da la cambiala cunter l'acceptader.

5. Disposiziuns giudizialas

Art. 1080

¹ La dretgira po obligar l'acceptader gia avant l'annullaziun da la cambiala da depositar la summa da la cambiala u schizunt da la pajar cunter ina garanzia.

² La summa da la garanzia stat buna vers quel che ha acquistà la cambiala da buna fai. Ella vegn libra, sche la cambiala vegn annullada u sche las pretensiuns vers quella extinguan en autra maniera.

XIV. Prescripziuns generalas

1. Disposiziuns concernent ils termins

a. Firads

Art. 1081

¹ Sche la cambiala scada ina dumengia u in auter firà uffizial, po il pajament vegnir pretendì pir il proxim lavurdi. Er tut ils auters acts en connex cun la cambiala, en spezial la preschentaziun per l'acceptaziun e la protesta, pon mo vegnir exequids in lavurdi.

² Sche l'ultim di d'in termin, entaifer il qual in da quests acts sto vegnir exequì, croda sin ina dumengia u sin in auter firà uffizial⁸²⁸, vegn il termin prolungà fin al proxim lavurdi. Firads che han lieu en il decurs d'in termin vegnan dumbrads tar la calculaziun dal termin.

⁸²⁸ Concernent ils termins legals dal dretg federal e concernent ils termins che vegnan fixads da las autoritads confurm al dretg federal ha la sonda oz il medem status sco in firà renconuschì (art. 1 da la LF dals 21 da zer. 1963 davart il curs dals termins las sondas; SR 173.110.3).

b. Calculaziun dals termins

Art. 1082

Tar la calculaziun dals termins legals u dals termins fixads en la cambiala na vegn betg dumbrà il di, ch'il termin cumenza a currer.

c. Exclusiun da dis da respect

Art. 1083

Renconuschids na vegnan ni dis da respect legals ni dis da respect giudizials.

2. Lieu, nua che acts che concernan la cambiala vegnan exequids

Art. 1084

¹ La preschentaziun per l'acceptaziun u per il pajament, la protesta, la dumonda per la consegna d'in duplicat da la cambiala sco er tut ils ulteriurs acts ch'èn d'exequir tar ina tscherta persuna ston vegnir fatgs en il local da fatschenta da questa persuna u, per mancanza d'in tal local, en sia abitaziun.

² Il local da fatschenta u l'abitaziun sto vegnir eruì minuziusamain.

³ Sch'ina retschertga tar l'autoritad da polizia u tar l'uffizi postal dal lieu n'ha dentant gì nagin success, na dovri betg ulteriuras retschertgas.

3. Suttascripziun cun agen maun, suttascripziun da tschorvs

Art. 1085

¹ Decleraziuns da cambiala ston esser suttascrittas cun agen maun.

² La suttascripziun na po betg vegnir remplazzada cun ina reproducziun da l'atgna scrittira sin via mecanica, cun segns da maun, er sch'els èn legalisads, u cun ina documentaziun publica.

³ La suttascripziun d'ina persuna tschorva sto esser legalisada.

XV. Champ d'applicaziun da las leschas

1. L'abilitad da s'obligar cun ina cambiala

Art. 1086

¹ L'abilitad d'ina persuna da s'obligar cun ina cambiala u cun titels a l'ordra sa drizza tenor il dretg da ses pajais naziunal. Sche quest dretg declera il dretg d'in auter pajais sco decisiv, sto vegnir applitgà quest ultim dretg.

² Tgi che n'è betg abel da s'obligar cun ina cambiala tenor il dretg inditgà en l'alinea precedent, vegn tuttina obligà valaivlamain, sche la suttascripziun è vegnida dada en il territori d'in pajais, tenor il dretg dal qual el fiss abel da s'obligar cun ina cambiala.

2. Furma e termins per decleraziuns da cambiala

b. Acts per exequir e per mantegnair ils dretgs concernent la cambiala

Art. 1087

¹ La furma d'ina decleraziun da cambiala sa drizza tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual la decleraziun è vegnida suttascritta.

² Però, sch'ina decleraziun da cambiala ch'è nunvalaivla tenor las prescripziuns da l'alinea precedent, correspunda al dretg dal pajais, en il territori dal qual ina decleraziun da cambiala posteriura è vegnida suttascritta, na vegn la valaivladad da la decleraziun posteriura betg messa en dumonda pervia da mancanzas formalas da l'emprima decleraziun da cambiala.

³ Medemamain è ina decleraziun da cambiala ch'in Svizzer ha fatg a l'exteriur, valaivla en Svizra vers in auter Svizzer, sch'ella satisfa a las pretensiuns formalas dal dretg svizzer.

Art. 1088

La furma da la protesta ed ils termins per far protesta sco er la furma dals ulteriurs acts ch'èn necessaris per exequir e per mantegnair ils dretgs concernent la cambiala, sa drizzan tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual la protesta sto vegnir fatga u l'act sto esser exequì.

c. Execuziun dal regress

Art. 1089

Ils termins per exequir ils dretgs da regress vegnan determinads per tut ils obligads a la cambiala tras il dretg dal lieu, al qual la cambiala è vegnida emessa.

3. Effects da las decleraziuns da cambiala

b. Acceptaziun parziala e pajament parzial

Art. 1090

¹ Ils effects da las decleraziuns d'obligaziun da l'acceptader d'ina cambiala tratga e da l'emittent d'ina atgna cambiala sa drizzan tenor il dretg dal lieu da pajament.

² Ils effects da las ulteriuras decleraziuns da cambiala sa drizzan tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual la decleraziun è vegnida suttascritta.

Art. 1091

Il dretg dal lieu da pajament determinescha, sche l'acceptaziun d'ina cambiala tratga po vegnir restrenschida ad ina part da la summa e sch'il possessur è obligà u sch'el n'è betg obligà d'acceptar in pajament parzial.

c. Pajament

Art. 1092

Il pajament d'ina cambiala il mument da la scadenza, en spezial la calculaziun dal di da scadenza e dal di da pajament sco er il pajament da cambialas ch'èn vegnidas emessas en valutas estras, sa drizzan tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual la cambiala è pajabla.

d. Plant pervia d'enritgiment nungiustifitgà

Art. 1093

Il plant pervia d'enritgiment nungiustifitgà cunter il trassà, cunter il domiciliatari e cunter la persuna u cunter la firma, a quint da la quala l'emittent ha tratg la cambiala, sa drizza tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual questas persunas han lur domicil.

e. Transferiment da la garanzia

Art. 1094

Il dretg dal lieu d'emissiun determinescha, sch'il possessur d'ina cambiala tratga acquista la pretensiun, per la quala la cambiala è vegnida emessa.

f. Annullaziun

Art. 1095

Il dretg dal lieu da pajament determinescha las mesiras che ston vegnir prendidas en cas ch'ina cambiala è ida a perder u è vegnida engulada.

C. Atgna cambiala

1. Cuntegn da l'atgna cambiala

Art. 1096

L'atgna cambiala cuntegna:

1.: la denominaziun sco cambiala en il text dal document, e quai en la lingua, en la quala el è emess;
2.: l'empermischun da pajar senza cundiziuns ina summa determinada;
3.: l'indicaziun da la scadenza;
4.: l'indicaziun dal lieu da pajament;
5.: il num da quel, al qual u a l'ordra dal qual il pajament duai vegnir fatg;
6.: l'indicaziun dal di e dal lieu da l'emissiun;
7.: la suttascripziun da l'emittent.

2. Mancanza da parts dal cuntegn

Art. 1097

¹ In document, al qual manca ina da las indicaziuns ch'èn vegnidas menziunadas en l'artitgel precedent, na vala betg sco atgna cambiala, cun resalva dals cas designads en ils suandants alineas.

² In'atgna cambiala senza indicaziun da la scadenza vala sco cambiala pajabla a vista.

³ Sch'i manca ina indicaziun speziala, vala il lieu d'emissiun sco lieu da pajament ed a medem temp sco domicil da l'emittent.

⁴ In'atgna cambiala senza indicaziun dal lieu d'emissiun vala sco emessa al lieu ch'è inditgà tar il num da l'emittent.

3. Renviament a la cambiala tratga

Art. 1098

¹ Sch'ellas na stattan betg en cuntradicziun cun sia natira, valan per l'atgna cambiala las prescripziuns correspundentas da la cambiala tratga concernent:
l'indossament (art. 1001-1010);
la scadenza (art. 1023-1027);
il pajament (art. 1028-1032);
il regress per mancanza da pajament (art. 1033-1047, 1049-1051);
il pajament per intervenziun (art. 1054, 1058-1062);
las copias (art 1066 e 1067);
las midadas (art. 1068);
la surannaziun (art. 1069-1071);
l'annullaziun (art. 1072-1080);
ils firads, la calculaziun dals termins, il scumond dals dis da respect, il lieu, nua che acts che concernan la cambiala vegnan exequids e la suttascripziun (art. 1081-1085).

² Plinavant valan per l'atgna cambiala las prescripziuns concernent cambialas tratgas ch'èn pajablas tar ina terza persuna u en in lieu different dal domicil dal trassà (art. 994 e 1017), concernent la remartga da tschains (art. 995), concernent las divergenzas tar l'indicaziun da la summa da la cambiala (art. 996), concernent las consequenzas d'ina suttascripziun nunvalaivla (art. 997) u concernent la suttascripziun d'ina persuna che agescha senza avair l'autorisaziun da represchentanza u che surpassa sias cumpetenzas (art. 998) e concernent la cambiala en blanco (art. 1000).

³ Per l'atgna cambiala vegnan medemamain applitgadas las prescripziuns concernent la garanzia d'ina cambiala (art. 1020-1022); en cas da l'artitgel 1021 alinea 4 vala la garanzia d'ina cambiala per l'emittent da l'atgna cambiala, sche la decleraziun n'inditgescha betg, per tgi che la garanzia vegn prestada.

4. Responsabladad da l'emittent, preschentaziun a vista

Art. 1099

¹ L'emittent d'ina atgna cambiala stat bun en la medema moda e maniera sco l'acceptader d'ina cambiala tratga.

² Atgnas cambialas ch'èn vegnidas emessas a vista per in tschert temp, ston vegnir preschentadas a vista a l'emittent entaifer ils termins ch'èn inditgads en l'artitgel 1013. La vista sto vegnir confermada da l'emittent sin la cambiala, inditgond il di ed agiuntond la suttascripziun. Il termin a vista curra a partir dal di ch'è inditgà sin la cambiala. Sche l'emittent refusa da confermar la data da la vista, sto quai vegnir constatà cun ina protesta (art. 1015); il termin da vista curra alura a partir dal di da la protesta.

Tschintgavel chapitel: Il schec

I. Emissiun e furma dal schec

1. Cuntegn dal schec

Art. 1100

Il schec cuntegna:

1.: la denominaziun sco schec en il text dal document, e quai en la lingua, en la quala el è emess;
2.: il cumond da pajar senza cundiziuns ina summa determinada;
3.: il num da quel che duai pajar (trassà);
4.: l'indicaziun dal lieu da pajament;
5.: l'indicaziun dal di e dal lieu da l'emissiun;
6.: la suttascripziun da l'emittent.

2. Mancanza da parts dal cuntegn

Art. 1101

¹ In document, al qual manca ina da las indicaziuns ch'èn vegnidas menziunadas en l'artitgel precedent, na vala betg sco schec, cun la resalva dals cas designads en ils suandants alineas.

² Sch'i manca ina indicaziun speziala, vala il lieu inditgà tar il num dal trassà sco lieu da pajament. Sche plirs lieus èn inditgads sper il num dal trassà, è il schec pajabel al lieu ch'è numnà sco l'emprim.

³ Sch'i manca ina tala e mintga autra indicaziun, è il schec pajabel al lieu, nua ch'il trassà ha ses domicil principal.

⁴ In schec senza indicaziun dal lieu d'emissiun vala sco emess al lieu ch'è inditgà tar il num da l'emittent.

3. Obligaziun da pajar passiva

Art. 1102

¹ Sco trassà d'in schec ch'è pajabel en Svizra po vegnir designà mo in banchier.

² In schec tratg sin in'autra persuna vala mo sco ina simpla assegnaziun.

4. Necessitad da garanzia

Art. 1103

¹ In schec dastga mo vegnir emess, sche l'emittent posseda in dabun tar il trassà e confurm ad ina cunvegna explicita u taciturna, tenor la quala l'emittent ha il dretg da disponer da quest dabun tras schecs. La valaivladad dal document sco schec na vegn dentant betg pertutgada, sche questas prescripziuns na vegnan betg resguardadas.

² Sche l'emittent po disponer mo d'in import parzial tar il trassà, è il trassà obligà da pajar quest import.

³ Tgi che emetta in schec senza esser autorisà da disponer da l'import inditgà tar il trassà, sto pajar al possessur dal schec - ultra dal donn chaschunà - 5 pertschient da l'import betg cuvrì da la summa inditgada.

5. Exclusiun da l'acceptaziun

Art. 1104

Il schec na po betg vegnir acceptà. Ina remartga d'acceptaziun sin il schec vala sco betg scritta.

6. Designaziun dal remittent

Art. 1105

¹ Il schec po esser pajabel:
ad ina persuna determinada, cun u senza la remartga explicita «a l'ordra»;
ad ina persuna determinada, cun la remartga «betg a l'ordra» u cun ina remartga equivalenta;
al possessur.

² Il schec a favur d'ina persuna determinada vala sco schec al possessur, sch'el porta la remartga «u al possessur» u ina remartga equivalenta.

³ In schec senza indicaziun dal benefizià vala sco schec al possessur.

7. Remartga da tschains

Art. 1106

Ina remartga da tschains ch'è inserida en il schec vala sco betg scritta.

8. Lieus da pajament. Schec domicilià

Art. 1107

Il schec po esser pajabel ad ina terza persuna, al domicil dal trassà u en in auter lieu, sche la terza persuna è in banchier.

II. Transferiment

1. Transferibilitad

Art. 1108

¹ Il schec ch'è pajabel ad ina tscherta persuna - ch'el portia la remartga explicita «a l'ordra» u betg - po vegnir transferì tras in indossament.

² Il schec ch'è pajabel ad ina tscherta persuna e che porta la remartga «betg a l'ordra» u ina remartga equivalenta, po vegnir transferì mo en la furma e cun ils effects d'ina cessiun ordinaria.

³ L'indossament po er ir a favur da l'emittent u a favur da mintga autra persuna obligada. Questas persunas pon indossar il schec vinavant.

2. Cuntegn dal schec

Art. 1109

¹ L'indossament na dastga cuntegnair naginas cundiziuns. Tut las cundiziuns, a las qualas el è suttamess, valan sco betg scrittas.

² In indossament parzial è nunvalaivel.

³ In indossament dal trassà è medemamain nunvalaivel.

⁴ In indossament al possessur vala sco indossament en blanco.

⁵ L'indossament al trassà vala mo sco quittanza, nun ch'il trassà haja plirs domicils u pliras filialas e che l'indossament saja fatg per in auter domicil u per in'autra filiala, che sin quel u sin quella ch'il schec è vegnì tratg.

3. Legitimaziun dal possessur

Art. 1110

Tgi che ha en maun in schec che po vegnir transferì tras in indossament, vala sco possessur legal, uschenavant ch'el cumprova ses dretg cun ina retscha nuninterrutta d'indossaments, e quai er alura, sche l'ultim indossament è in indossament en blanco. Indossaments stritgads ora valan en quest cas sco betg scrits. Sch'in ulteriur indossament suonda in indossament en blanco, vegni supponì che quel che ha sutsegnà quest indossament haja acquistà il schec tras l'indossament en blanco.

4. Schec al possessur

Art. 1111

In indossament sin in schec al possessur renda responsabel l'indossant tenor las prescripziuns davart il regress, dentant senza transfurmar il document en in schec a l'ordra.

5. Schec ch'è ì a perder

Art. 1112

Sch'in anteriur possessur ha pers insaco in schec, è il nov possessur da quel - sch'i saja in schec al possessur u sch'i saja in schec ch'è transferibel tras in indossament ed il possessur cumprova ses dretg tenor l'artitgel 1110 - obligà da consegnar il schec mo, sch'el ha acquistà quel da mala fai u sch'ins po al rinfatschar ina gronda negligientscha a chaschun da l'acquist dal schec.

6. Dretgs che derivan da l'indossament suenter la scadenza u suenter la protesta

Art. 1113

¹ In indossament, che vegn mess sin il schec suenter ch'igl è vegnì fatg protesta u suenter ch'ins ha fatg ina constataziun equivalenta u suenter ch'il termin da preschentaziun è scadì, ha mo ils effects d'ina cessiun ordinaria.

² Fin ch'igl è vegnì cumprovà il cuntrari, vegni supponì ch'in indossament betg datà saja vegnì fatg sin il schec avant che far protesta u avant che avair fatg la constataziun equivalenta u avant la scadenza dal termin da preschentaziun.

III. Garanzia per schecs

Art. 1114

¹ Il pajament da la summa dal schec po vegnir garantì per part u dal tuttafatg tras ina garanzia per schecs.

² Questa garanzia po vegnir prestada d'ina terza persuna, cun excepziun dal trassà, u er d'ina persuna che ha gia mess sia suttascripziun sin il schec.

IV. Preschentaziun e pajament

1. Scadenza

Art. 1115

¹ Il schec è pajabel a vista. Tut las indicaziuns cuntrarias valan sco betg scrittas.

² In schec, che vegn preschentà per il pajament avant il di ch'è inditgà sco data d'emissiun, è pajabel il di da la preschentaziun.

2. Preschentaziun per il pajament

Art. 1116

¹ In schec, ch'è emess e ch'è pajabel en il medem pajais, sto vegnir preschentà per il pajament entaifer 8 dis.

² In schec, ch'è pajabel en in auter pajais ch'en quel, en il qual el è vegnì emess, sto vegnir preschentà entaifer 20 dis, sch'il lieu d'emissiun e sch'il lieu da pajament sa chattan sin il medem continent, ed entaifer 70 dis, sch'il lieu d'emissiun e sch'il lieu da pajament sa chattan sin differents continents.

³ En quest connex valan ils schecs ch'èn vegnids emess en in pajais da l'Europa e ch'èn pajabels en in pajais che cunfina cun la Mar mediterrana sco er ils schecs ch'èn vegnids emess en in pajais che cunfina cun la Mar mediterrana e ch'èn pajabels en in pajais da l'Europa sco schecs, ch'èn emess e ch'èn pajabels sin il medem continent.

⁴ Ils termins menziunads qua survart cumenzan a currer il di ch'è inditgà sin il schec sco di d'emissiun.

3. Calculaziun dal temp tenor il stil vegl

Art. 1117

Sch'in schec è tratg tranter dus lieus che han differents chalenders, vegn il di d'emissiun convertì en il di che correspunda al di dal chalender dal lieu da pajament.

4. Preschentaziun ad in post da rendaquint

Art. 1118

La preschentaziun dal schec ad in post da rendaquint ch'è renconuschì da la Banca naziunala svizra è equivalenta a la preschentaziun per il pajament.⁸²⁹

⁸²⁹ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la Banca naziunala svizra, en vigur dapi il 1. da matg 2004 (AS 2004 1985; BBl 2002 6097).

5. Revocaziun

b. En cas da mort, d'inabilitad d'agir, da concurs

Art. 1119

¹ Ina revocaziun dal schec ha in effect pir suenter la scadenza dal termin da preschentaziun.

² Sch'il schec n'è betg vegnì revocà, po il trassà pajar er suenter la scadenza dal termin da preschentaziun.

³ Sche l'emittent pretenda ch'el u ch'ina terza persuna haja pers il schec, po el scumandar al trassà da far il pajament.

Art. 1120

Sche l'emittent mora, sch'el daventa inabel d'agir u sch'el fa concurs suenter l'emissiun dal schec, n'ha quai betg ina influenza sin l'effect dal schec.

6. Examinaziun dals indossaments

Art. 1121

Il trassà, che paja in schec ch'è transferibel tras in indossament, è obligà da controllar la regularitad da la successiun dals indossaments, dentant betg las suttascripziuns dals indossants.

7. Pajament en valuta estra

Art. 1122

¹ Sch'il schec è emess en ina valuta che na vala betg al lieu da pajament, po la summa dal schec vegnir pajada en la valuta dal pajais tenor la valur ch'ella ha il di da la preschentaziun. Sch'il pajament na vegn betg fatg il mument da la preschentaziun, po il possessur decider, sche la summa dal schec duai vegnir convertida en la valuta dal pajais tenor il curs dal di da la preschentaziun u tenor quel dal di dal pajament.

² La valur da la valuta estra vegn fixada tenor l'isanza commerziala dal lieu da pajament. L'emittent po dentant fixar en il schec che la summa, che sto vegnir pajada, vegnia convertida tenor il curs inditgà en il schec.

³ Las prescripziuns dals emprims dus alineas na vegnan betg applitgadas, sche l'emittent ha fixà ch'il pajament vegnia fatg en ina tscherta valuta (remartga da pajament effectiv en ina valuta estra).

⁴ Sche la summa dal schec è inditgada en ina spezia da daners che ha en il pajais d'emissiun la medema denominaziun, però in'autra valur ch'en il pajais da pajament, vegni supponì che l'indicaziun sa refereschia a la spezia da daners dal lieu da pajament.

V. Il schec cruschà ed il schec da scuntrada

1. Schec cruschà

a. Noziun

Art. 1123

¹ L'emittent sco er mintga possessur dal schec pon cruschar quel cun ils effects previs en l'artitgel 1124.

² Cruschà vegn tras dus stritgs parallels sin la vart davant dal schec. La cruschada po esser generala u speziala.

³ La cruschada è generala, sch'i n'è inditgà nagut tranter ils dus stritgs u sch'i stat scrit il pled «banchier» u in'autra remartga sumeglianta; ella è speziala, sch'igl è inditgà il num d'in banchier tranter ils dus stritgs.

⁴ La cruschada generala po vegnir convertida en ina speziala, la cruschada speziala na po dentant betg vegnir convertida en ina generala.

⁵ L'annullaziun d'ina cruschada u dal num dal banchier inditgà vala sco betg fatga.

b. Effects

Art. 1124

¹ In schec ch'è vegnì cruschà en moda generala dastga vegnir pajà dal trassà mo ad in banchier u ad in client dal trassà.

² In schec ch'è vegnì cruschà en moda speziala dastga vegnir pajà dal trassà mo ad in banchier inditgà u, sche quel è sez il trassà, a ses client. Il banchier inditgà po dentant incumbensar in auter banchier d'incassar il schec.

³ In banchier dastga cumprar in schec cruschà mo d'in da ses clients u d'in auter banchier. El na dastga er betg incassar in tal per quint d'autras persunas sco per quellas ch'èn inditgadas qua sura.

⁴ Sch'i sa chattan pliras cruschadas spezialas sin in schec, dastga il schec mo vegnir pajà dal trassà, sch'i dat mo duas cruschadas e sch'ina da quellas è vegnida fatga per l'incassament tras in post da rendaquint.

⁵ Il trassà u il banchier che n'observa betg las prescripziuns precedentas stat bun per il donn chaschunà, dentant mo fin a la summa dal schec.

2. Schec da scuntrada

b. Dretgs dal possessur en cas da concurs, da sistida dals pajaments, d'execuziun sfurzada

Art. 1125

¹ L'emittent sco er mintga possessur d'in schec po scumandar ch'il schec vegnia pajà en daner blut cun remartgar sin la part davant dal schec «mo per la scuntrada» u cun far ina remartga equivalenta.

² En quest cas dastga il trassà incassar il schec mo sin via da la bunificaziun (scuntrada, assegnaziun, gulivaziun). La bunificaziun vala sco pajament.

³ Sche la remartga «mo per la scuntrada» vegn stritgada, vala quai sco betg fatg.

⁴ Il trassà che n'observa betg las prescripziuns precedentas stat bun per il donn chaschunà, dentant mo fin a la summa dal schec.

Art. 1126

¹ Il possessur d'in schec da scuntrada ha il dretg da pretender dal trassà il pajament en daner blut e da prender regress en cas che quel na paja betg, sch'igl è vegnì declerà il concurs cunter la facultad dal trassà u sche quel ha suspendì ses pajaments u sch'ina execuziun sfurzada cunter sia facultad è vegnida fatga senza success.

² Il medem vala, sch'il possessur na po betg disponer da sia bunificaziun tar il trassà en consequenza da mesiras ch'èn vegnidas prendidas sin fundament da la Lescha federala dals 8 da november 1934 davart las bancas e cassas da spargn⁸³⁰.

⁸³⁰ SR 952.0

c. Dretgs dal possessur en cas da refusa da la bunificaziun u da la gulivaziun

Art. 1127

Il possessur d'in schec da scuntrada ha plinavant il dretg da prender regress, sch'el cumprova ch'il trassà refusia d'acceptar la bunificaziun senza cundiziuns u sch'il schec è vegnì declerà dal post da rendaquint dal lieu da pajament sco betg adattà per gulivar las obligaziuns dal possessur.

VI. Regress pervia da mancanza da pajament

1. Dretgs da regress dal possessur

Art. 1128

Il possessur po prender regress cunter l'indossant, cunter l'emittent e cunter las autras persunas obligadas al schec, sch'il schec ch'è vegnì preschentà a temp n'è betg vegnì pajà e sche la refusa dal pajament è vegnida constatada:

1.: cun in document public (protesta); u
2.: cun ina decleraziun dal trassà en scrit e datada sin il schec cun l'indicaziun dal di da la preschentaziun; u
3.: cun ina decleraziun datada d'in post da rendaquint, ch'il schec saja vegnì consegnà a temp e ch'el na saja betg vegnì pajà.

2. Far protesta, termins

Art. 1129

¹ La protesta u la constataziun equivalenta sto vegnir fatga avant la scadenza dal termin da preschentaziun.

² Sch'il schec vegn preschentà l'ultim di dal termin, po la protesta u la constataziun equivalenta er anc vegnir fatga il proxim lavurdi.

3. Cuntegn da la pretensiun da regress

Art. 1130

Il possessur po pretender sin via dal regress:

1.: la summa dal schec anc betg pajà;
2.: ils tschains da 6 pertschient dapi il di da la preschentaziun;
3.: ils custs da la protesta u da la constataziun equivalenta e da las infurmaziuns sco er las autras expensas;
4.: ina provisiun da maximalmain 1/3 pertschient.

4. Resalva da la forza superiura

Art. 1131

¹ Sche la preschentaziun dal schec u sch'il far protesta a temp u sch'il far ina constataziun equivalenta vegn impedì d'in obstachel betg surmuntabel (prescripziun legala d'in stadi u in auter cas da forza superiura), vegnan prolungads ils termins ch'èn fixads per quests acts.

² Il possessur è obligà d'infurmar immediatamain ses indossant precedent direct davart il cas da forza superiura e da menziunar sin il schec u sin in'agiunta il di ed il lieu da l'infurmaziun sco er da munir quella cun sia suttascripziun; dal rest vegnan applitgadas las prescripziuns da l'artitgel 1042.

³ Sche la forza superiura croda davent, sto il possessur preschentar il schec immediatamain per il pajament ed eventualmain laschar far protesta u laschar far ina constataziun equivalenta.

⁴ Sche la forza superiura dura pli ditg che 15 dis dapi il di ch'il possessur ha infurmà - avant la scadenza dal termin da preschentaziun - ses indossant precedent davart il cas da la forza superiura, poi vegnir prendì regress senza ch'i saja necessari da far la preschentaziun u da far ina protesta u da far ina constataziun equivalenta.

⁵ Fatgs dal tuttafatg persunals che pertutgan il possessur u quel ch'è incumbensà da preschentar il schec u da far protesta u da far ina constataziun equivalenta, na valan betg sco cas da forza superiura.

VII. Il schec falsifitgà

Art. 1132

Il donn che resulta tras il pajament d'in schec fauss u falsifitgà tutga il trassà, nun ch'ins possia rinfatschar a l'emittent ch'è numnà en il titel d'esser la culpa, en spezial cun tegnair en salv ils formulars da schec en moda negligenta.

VIII. Emissiun da plirs exemplars

Art. 1133

Schecs che n'èn betg emess sin il possessur e ch'èn pajabels en in auter pajais ch'en quel da l'emissiun u ch'èn pajabels en in territori da surmar dal pajais da l'emissiun, e viceversa, u ch'èn vegnids emess e ch'èn pajabels en il territori da surmar d'in pajais u ch'èn vegnids emess en il territori da surmar d'in pajais e ch'èn pajabels en in'auter territori da surmar dal medem pajais, pon vegnir emess en plirs exemplars sumegliants. Quests exemplars ston esser numerads en il text dal document cun numers successivs; cas cuntrari vala mintga exemplar sco schec individual.

IX. Surannaziun

Art. 1134

¹ Ils dretgs da regress dal possessur cunter ils indossants, cunter l'emittent e cunter las autras persunas ch'èn obligadas al schec suranneschan entaifer 6 mais a partir dal mument da la scadenza dal termin da preschentaziun.

² Ils dretgs da regress d'ina persuna ch'è obligada cunter in'autra persuna ch'è obligada al schec suranneschan entaifer 6 mais a partir dal di, il qual la persuna ch'è obligada ha pajà il schec u dal di, il qual il plant da regress è vegnì inoltrà cunter ella.

X. Prescripziuns generalas

1. Noziun dal «banchier»

Art. 1135

Cun la noziun «banchier» en quest chapitel èn manegiadas las firmas che suttastattan a la Lescha dals 8 da november 1934⁸³¹ davart las bancas.

⁸³¹ SR 952.0

2. Disposiziuns concernent ils termins

a. Firads

Art. 1136

¹ La preschentaziun e la protesta d'in schec pon mo vegnir fatgas in lavurdi.

² Sche l'ultim di d'in termin, entaifer il qual in dals acts en connex cun il schec sto vegnir exequì - en spezial la preschentaziun, la protesta u ina constataziun equivalenta -, croda sin ina dumengia u sin in auter firà uffizial⁸³², vegn il termin prolungà fin al proxim lavurdi.

Firads che han lieu en il decurs d'in termin vegnan dumbrads tar la calculaziun dal termin.

⁸³² Concernent ils termins legals dal dretg federal e concernent ils termins che vegnan fixads da las autoritads confurm al dretg federal ha la sonda oz il medem status sco in firà renconuschì (art. 1 da la LF dals 21 da zer. 1963 davart il curs dals termins las sondas; SR 173.110.3).

b. Calculaziun dals termins

Art. 1137

Tar la calculaziun dals termins ch'èn previs da questa lescha na vegn betg dumbrà il di, il qual il termin cumenza a currer.

XI. Champ d'applicaziun da las leschas

1. Obligaziun da pajar passiva

Art. 1138

¹ Il dretg dal pajais, en il qual il schec è pajabel, determinescha las persunas, sin las qualas in schec po vegnir tratg.

² Sch'in schec è - tenor quest dretg - nunvalaivel areguard la persuna dal trassà, èn tuttina valaivlas las obligaziuns che derivan da suttascripziuns, ch'èn vegnidas messas sin il schec en pajais che na prevesan betg il dretg da nunvalaivladad per in tal motiv.

2. Furma e termins per decleraziuns da schec

Art. 1139

¹ La furma d'ina decleraziun da schec sa drizza tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual la decleraziun è vegnida suttascritta. I basta dentant d'observar la furma che vegn prescritta dal dretg dal lieu da pajament.

² Sch'ina decleraziun da schec ch'è nunvalaivla tenor las prescripziuns da l'alinea precedent, correspunda al dretg dal pajais, en il territori dal qual ina decleraziun da schec posteriura è vegnida suttascritta, na vegn la valaivladad da la decleraziun posteriura betg messa en dumonda pervia da mancanzas formalas da l'emprima decleraziun da schec.

³ Medemamain è ina decleraziun da schec ch'in Svizzer ha fatg a l'exteriur valaivla en Svizra vers in auter Svizzer, sch'ella satisfa a las pretensiuns formalas dal dretg svizzer.

3. Effect da la decleraziun da schec

a. Dretg dal lieu d'emissiun

Art. 1140

Ils effects da las decleraziuns da schec sa drizzan tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual la decleraziun è vegnida suttascritta.

b. Dretg dal lieu da pajament

Art. 1141

Il dretg dal pajais, en il territori dal qual il schec è pajabel, determinescha:

1.: sch'il schec sto vegnir pajà a vista u sch'el po vegnir tratg a vista per in tschert temp e tge effects che quai ha, sch'igl è inditgà sin il schec in di d'emissiun pli tard ch'il di d'emissiun effectiv;
2.: il termin da preschentaziun;
3.: sch'in schec po vegnir acceptà, certifitgà, confermà u munì cun in visum e tge effects che quellas remartgas han;
4.: sch'il possessur po pretender in pajament parzial e sch'el sto acceptar in tal pajament;
5.: sch'in schec po vegnir cruschà u munì cun la remartga «mo per la scuntrada» u cun ina remartga equivalenta e tge effects che la cruschada u la remartga da scuntrada u la remartga equivalenta ha;
6.: sch'il possessur ha dretgs spezials concernent la garanzia dal schec ed il cuntegn da quests dretgs;
7.: sche l'emittent po revocar il schec u sch'el po far opposiziun cunter il pajament dal schec;
8.: las mesiras che ston vegnir prendidas en cas da la perdita u d'enguladitsch dal schec;
9.: sch'igl è necessari da far ina protesta u ina constataziun equivalenta per mantegnair il dretg da regress cunter ils indossants, cunter ils emittents e cunter las autras persunas ch'èn obligadas al schec.

c. Dretg dal domicil

Art. 1142

Il plant pervia d'enritgiment nungiustifitgà cunter il trassà u cunter il domiciliatari sa drizza tenor il dretg dal pajais, en il territori dal qual questas persunas han lur domicil.

XII. Applitgabladad dal dretg da cambiala

Art. 1143

¹ Las disposiziuns suandantas dal dretg da cambiala vegnan applitgadas per il schec:

1.: artitgel 990 davart l'abilitad da s'obligar cun ina cambiala;
2.: artitgel 993 davart la cambiala a l'ordra da l'emittent sez, sin l'emittent e per quint d'ina terza persuna;
3.: artitgels 996-1000 davart differentas indicaziuns per la summa da la cambiala, davart las suttascripziuns da persunas incapablas da s'obligar, davart la suttascripziun senza autorisaziun, davart la responsabladad da l'emittent e davart la cambiala en blanco;
4.: artitgels 1003-1005 davart l'indossament;
5.: artitgel 1007 davart objecziuns d'ina cambiala;
6.: artitgel 1008 davart ils dretgs che resultan tras l'indossament per procura;
7.: artitgels 1021 e 1022 davart la furma e davart ils effects da la garanzia da la cambiala;
8.: artitgel 1029 davart il dretg da survegnir ina quittanza e davart il dretg da far pajaments parzials;
9.: artitgels 1035-1037 e 1039-1041 davart la protesta;
10.: artitgel 1042 davart l'infurmaziun;
11.: artitgel 1043 davart la dispensa da la protesta;
12.: artitgel 1044 davart la responsabladad solidarica dals obligads a la cambiala;
13.: artitgels 1046 e 1047 davart la pretensiun da regress en cas dal pajament da la cambiala e davart il dretg da consegnar la cambiala, la protesta e la quittanza;
14.: artitgel 1052 davart il plant pervia d'enritgiment nungiustifitgà;
15.: artitgel 1053 davart il transferiment da la garanzia;
16.: artitgel 1064 davart la relaziun tranter plirs duplicats;
17.: artitgel 1068 davart midadas;
18.: artitgels 1070 e 1071 davart l'interrupziun da la surannaziun;
19.: artitgels 1072-1078 e 1079 alinea 1 davart l'annullaziun;
20.: artitgels 1083-1085 davart l'exclusiun da dis da respect, davart il lieu, nua che acts che concernan la cambiala vegnan exequids e davart la suttascripziun cun agen maun;
21.: artitgels 1086, 1088 e 1089 davart il champ d'applicaziun da las leschas areguard l'abilitad da s'obligar cun ina cambiala, areguard ils acts per exequir e per mantegnair ils dretgs concernent la cambiala ed areguard l'execuziun dals dretgs da regress.

² Las disposiziuns dals artitgels che concernan l'acceptaziun da la cambiala na vegnan betg applitgadas per il schec.

³ Ils artitgels 1042 alinea 1, 1043 alineas 1 e 3 e 1047 vegnan cumplettads per l'applicaziun per il schec en il senn ch'i po vegnir fatg ina constataziun equivalenta empè da far ina protesta, e quai tenor l'artitgel 1128 cifras 2 e 3.

XIII. Resalva dal dretg spezial

Art. 1144

Resalvadas restan las disposiziuns spezialas davart il schec postal.

Sisavel chapitel: Titels che sumeglian cambialas ed auters titels a l'ordra

II. Objecziuns dal debitur

I. Premissas

Art. 1145

Ina vaglia vala sco titel a l'ordra, sch'ella è emessa cun la clausula a l'ordra u sch'ella è declerada sco tala tras lescha.

Art. 1146

¹ Il debitur d'in titel a l'ordra na po betg opponer insatge auter che las objecziuns che sa drizzan cunter la valaivladad dal document u che resultan dal document sez sco er las objecziuns ch'el po far persunalmain cunter ses creditur actual.

² Objecziuns che sa basan sin las relaziuns directas dal debitur cun l'emittent u cun in anteriur possessur èn admissiblas, sch'il possessur ha agì sapientivamain a disfavur dal debitur a chaschun da l'acquist dal titel a l'ordra.

B. Titels che sumeglian cambialas

I. Assegnaziuns a l'ordra

2. Nagina preschentaziun obligatorica

Art. 1147

Assegnaziuns che n'èn betg designadas en il titel sco cambialas, ma ch'èn emessas expressivamain a l'ordra e che correspundan dal rest a las pretensiuns da la cambiala tratga, èn equivalentas a la cambiala tratga.

Art. 1148

¹ L'assegnaziun a l'ordra na sto betg vegnir preschentada per l'acceptaziun.

² Sch'ella vegn tuttina preschentada, ma sche l'acceptaziun vegn refusada, n'ha il possessur betg il dretg da prender regress pervia da la mancanza d'acceptaziun.

3. Effects da l'acceptaziun

Art. 1149

¹ Quel che accepta voluntarmain l'assegnaziun a l'ordra, è obligà sco sch'el avess acceptà ina cambiala tratga.

² Il possessur na po dentant betg prender regress avant la scadenza, sch'igl è vegnì declerà il concurs cunter l'assegnà u sche quel ha suspendì ses pajament u sch'ina execuziun sfurzada cunter sia facultad è vegnida fatga senza success.

³ Medemamain na po il possessur er betg prender regress avant la scadenza, sch'igl è vegnì declerà il concurs cunter l'assegnader.

4. Nagina scussiun da cambialas

Art. 1150

Las disposiziuns da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁸³³ davart scussiun e concurs che concernan la scussiun da cambialas na vegnan betg applitgadas per l'assegnaziun a l'ordra.

⁸³³ SR 281.1

II. Empermischun da pajar a l'ordra

Art. 1151

¹ Empermischuns da pajar che n'èn betg designadas en il titel sco cambialas, ma ch'èn emessas expressivamain a l'ordra e che correspundan dal rest a las pretensiuns da l'atgna cambiala, èn equivalentas a l'atgna cambiala.

² Per l'empermischun da pajar a l'ordra na valan las disposiziuns davart il pajament per intervenziun dentant betg.

³ Las disposiziuns da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁸³⁴ davart scussiun e concurs che concernan la scussiun da cambialas na vegnan betg applitgadas per l'empermischun da pajar a l'ordra.

⁸³⁴ SR 281.1

C. Auters titels indossabels

Art. 1152

¹ Documents, en ils quals il sutsegnader s'oblighescha da pajar en in lieu determinà e d'in temp determinà ina summa determinada u da furnir quantitads determinadas d'ina chaussa remplazzabla pon vegnir transferids tras indossament, sch'els èn empermess expressivamain a l'ordra.

² Per quests documents sco er per auters titels indossabels sco certificats da deposit, warrants e quittanzas per rauba survegnida valan las prescripziuns dal dretg da cambiala davart la furma da l'indossament, davart la legitimaziun dal possessur, davart l'annullaziun sco er davart l'obligaziun dal possessur d'als restituir.

³ Las disposiziuns davart il regress da la cambiala n'èn percunter betg applitgablas per quests titels.

Settavel chapitel: Ils titels da martganzia

II. Titels equivalents en registers da dretgs da valur

I. En general^⁸³⁵

⁸³⁵ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

Art. 1153

Ils titels da martganzia che vegnan emess d'in possessur d'in magasin u d'in transportader da rauba sco vaglias ston cuntegnair:

1.: il lieu ed il di da l'emissiun e la suttascripziun da l'emittent;
2.: il num ed il lieu da domicil da l'emittent;
3.: il num ed il lieu da domicil dal depositari e dal speditur;
4.: la designaziun da la rauba magasinada u spedida, cun l'indicaziun da sia qualitad, da sia quantitad e da segns che permettan da l'identifitgar;
5.: las taxas ed ils salaris che ston vegnir pajads u ch'èn vegnids pajads ordavant;
6.: las cunvegnas spezialas ch'èn vegnidas fatgas dals participads pertutgant il tractament da la rauba;
7.: il dumber dals exemplars dal titel da martganzia;
8.: il num da quel che ha il dretg da disponer da la rauba u la remartga ch'il titel da martganzia saja emess a l'ordra u al possessur.

Art. 1153a⁸³⁶

¹ Las partidas pon prevair titels da martganzia en furma da dretgs da valur inscrits. Ils artitgels 1154 e 1155 èn applitgabels tenor il senn.

² La suttascripziun da l'emittent n'è betg necessaria, sch'il titel al po vegnir attribuì cleramain en autra moda. L'ulteriur cuntegn dal titel, inclusiv sias grevezzas, sto figurar en il register da dretgs da valur sez u en las datas accumpagnantas agiuntadas.

⁸³⁶ Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da sett. 2020 davart l'adattaziun dal dretg federal als svilups da la tecnologia dals registers electronics distribuids, en vigur dapi il 1. da favr. 2021 (AS 2021 33; BBl 2020 233).

B. Il certificat da pegn

Art. 1154

¹ Sch'in da plirs titels da martganzia vegn determinà sco pegn, sto el esser designà sco tal (warrant) e sto dal rest correspunder a la furma d'in titel da martganzia.

² L'emissiun sco warrant sto esser menziunada sin ils auters titels, medemamain er mintga impegnaziun cun l'indicaziun da la summa che sto vegnir pajada e cun il di da scadenza.

C. Impurtanza da las prescripziuns formalas

Art. 1155

¹ Certificats che vegnan emess per rauba magasinada u per rauba furnida senza ch'els correspundian a las prescripziuns formalas per titels da martganzia, na vegnan betg renconuschids sco vaglias, mabain valan mo sco quittanzas u sco auters documents da cumprova.

² Certificats che vegnan emess da possessurs d'in magasin senza che l'autoritad cumpetenta haja dà la permissiun, che vegn pretendida da la lescha, ston vegnir renconuschids sco vaglias, sch'els correspundan a las prescripziuns formalas legalas. Lur emittents vegnan chastiads da l'autoritad chantunala cumpetenta cun ina multa disciplinara da fin a 1000 francs.

Trentaquatteravel titel: Las obligaziuns d'emprest

Emprim chapitel: ...

Art. 1156⁸³⁷

⁸³⁷ Abolì tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 15 da zer. 2018 davart ils servetschs finanziars, cun effect dapi il 1. da schan. 2020 (AS 2019 4417; BBl 2015 8901).

Segund chapitel:⁸³⁸ La cuminanza dals crediturs en cas d'obligaziuns d'emprest

⁸³⁸ Versiun tenor la cifra I da la LF dal 1. d'avr. 1949, en vigur dapi il 1. da schan. 1950 (AS 1949 I 791 801; BBl 1947 III 869). Guardar disp. fin. da quest chapitel (segund chapitel dal titel XXXIV) a la fin dal DO.

B. Represchentant da la cuminanza

Art. 1157

¹ Sche las obligaziuns d'emprest èn vegnidas emessas d'in debitur che ha ses domicil u ina filiala en Svizra, e sche quai è vegnì fatg sut cundiziuns d'emprest unitaras directamain u indirectamain tras ina suttascripziun publica, furman ils crediturs tras lescha ina cuminanza da crediturs.

² Sche plirs emprests èn vegnids emess, furman ils crediturs da mintga emprest ina cuminanza da crediturs speziala.

³ Las prescripziuns da quest chapitel n'èn betg applitgablas per emprests da la Confederaziun, dals chantuns, da las vischnancas sco er d'autras corporaziuns ed instituziuns dal dretg public.

I. Nominaziun

Art. 1158

¹ Represchentants ch'èn designads en las cundiziuns d'emprest represchentan, en mancanza da disposiziuns cuntrarias, tant la cuminanza da crediturs sco er il debitur.

² La radunanza dals crediturs po eleger in u plirs represchentants da lur cuminanza.

³ Plirs represchentants exequeschan cuminaivlamain la represchentanza, nun ch'igl existia ina disposiziun cuntraria.

II. Cumpetenzas

3. En cas d'emprests ch'èn garantids tras pegns

Art. 1159

¹ Il represchentant ha las cumpetenzas che al vegnan surdadas da la lescha, da las cundiziuns d'emprest u da la radunanza dals crediturs.

² Sche las premissas èn avant maun, pretenda el dal debitur da convocar ina radunanza dals crediturs, exequescha ils conclus da quella e represchenta la cuminanza en il rom da las cumpetenzas ch'el ha survegnì.

³ Uschenavant ch'il represchentant è autorisà da far valair ils dretgs dals crediturs, na pon ils singuls crediturs betg exequir individualmain lur dretgs.

2. Controlla dal debitur

Art. 1160

¹ Uschè ditg ch'il debitur è en retard cun l'adempliment da sias obligaziuns che derivan da l'emprest, ha il represchentant da la cuminanza dals crediturs il dretg da pretender dal debitur tut las infurmaziuns ch'èn d'interess per la cuminanza.

² Sch'ina societad anonima, ina societad commanditara, ina societad cun responsabladad limitada u ina associaziun è la debitura, po il represchentant sa participar cun vusch consultativa sut las medemas cundiziuns a las tractativas da lur organs, uschenavant ch'i vegnan tractadas fatschentas ch'èn d'interess per ils crediturs da las obligaziuns d'emprest.

³ Il represchentant sto vegnir envidà a talas tractativas, ed el ha il dretg da survegnir a temp infurmaziuns davart la basa ch'è decisiva per las tractativas.

Art. 1161

¹ Sch'igl è vegnì numnà in represchentant dal debitur e dals crediturs en cas d'emprests ch'èn garantids tras pegns ipotecars u tras pegns movibels, ha quel las medemas cumpetenzas sco il possessur dal pegn tenor il dretg da pegn funsil.

² Il represchentant ha da mantegnair e da defender cun tut quità e cun tut l'imparzialitad ils dretgs dals crediturs, dal debitur e dal proprietari da la chaussa en pegn.

III. Extincziun dal plainpudair

Art. 1162

¹ La radunanza dals crediturs po revocar u midar da tut temp il plainpudair ch'ella ha dà ad in represchentant.

² Il plainpudair d'in represchentant che vegn designà en las cundiziuns d'emprest po vegnir revocà u midà da tut temp tras in conclus da la cuminanza da crediturs e cun il consentiment dal debitur.

³ Sin dumonda d'in creditur d'in emprest u dal debitur e per motivs impurtants po la dretgira declerar il plainpudair sco extinguì.

⁴ Sch'il plainpudair extingua per in motiv u l'auter, prenda la dretgira - sin dumonda d'in creditur d'in emprest u dal debitur - las mesiras ch'èn necessarias per proteger ils interess dals crediturs e dal debitur.

IV. Custs

Art. 1163

¹ Ils custs d'ina represchentanza ch'è previsa en las cundiziuns d'emprest sto surpigliar il debitur d'emprest.

² Ils custs d'ina represchentanza ch'è tschernida da la cuminanza da crediturs vegnan cuvrids da las prestaziuns dal debitur d'emprest e deducids a tut ils crediturs d'emprests a norma da la valur nominala da las obligaziuns ch'els possedan.

C. Radunanza dals crediturs

Art. 1164

¹ La cuminanza da crediturs ha il dretg da prender - entaifer ils limits da la lescha - las mesiras ch'èn adattadas per defender ils interess cuminaivels dals crediturs d'emprest, en spezial en cas d'ina situaziun d'urgenza dal debitur.

² Ils conclus da la cuminanza da crediturs vegnan prendids da la radunanza dals crediturs ed èn valaivels, sch'els adempleschan las cundiziuns che la lescha prevesa en general u per singulas mesiras.

³ Uschenavant ch'i s'opponan conclus giuridicamain valaivels da la radunanza dals crediturs, na pon ils singuls crediturs d'emprests betg pli far valair lur dretgs individualmain.

⁴ Ils custs per convocar e per far ina radunanza dals crediturs paja il debitur.

II. Convocaziun

2. Represchentanza da singuls crediturs d'emprests

Art. 1165

¹ La radunanza dals crediturs vegn convocada dal debitur.

² Il debitur è obligà da la convocar entaifer 20 dis, sche crediturs d'emprests che possedan ensemen in ventgavel dal chapital, ch'è en circulaziun, u sch'il represchentant dals crediturs pretendan en scrit la convocaziun, inditgond l'intent ed ils motivs.

³ Sch'il debitur na dat betg suatientscha a questa dumonda, po il derschader autorisar ils petents da convocar sezs ina radunanza dals crediturs. Obligantamain cumpetent è il derschader dal domicil actual dal debitur u da ses ultim domicil en Svizra.⁸³⁹

⁴ Sch'il debitur ha u aveva mo in domicil en Svizra, è il derschader da quel lieu obligantamain cumpetent.⁸⁴⁰

⁸³⁹ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

⁸⁴⁰ Versiun tenor la cifra II 5 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

2. Prorogaziun

Art. 1166

¹ Las pretensiuns dals crediturs d'emprests che ston vegnir pajadas vegnan suttamessas ad ina prorogaziun a partir dal mument che l'invit a la radunanza dals crediturs è vegnì publitgà correctamain fin al mument che la procedura davant l'autoritad da relasch è terminada cun vigur legala.

² Questa prorogaziun na vala betg sco sistida dals pajaments en il senn da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁸⁴¹ davart scussiun e concurs; ina decleraziun dal concurs na po betg vegnir pretendida senza ch'i saja vegnida fatga precedentamain ina scussiun.

³ Durant la durada da la prorogaziun è interrut il curs dals termins da surannaziun e da scadenza che pon vegnir interruts da la scussiun, per las pretensiuns dals crediturs d'emprests che ston vegnir pajadas.

⁴ Sch'il debitur fa in diever abusiv dal dretg da prorogaziun, po l'autoritad chantunala superiura da relasch revocar la prorogaziun sin dumonda d'in creditur d'in emprest.

⁸⁴¹ SR 281.1

III. Reuniun

1. Dretg da votar

Art. 1167

¹ Il dretg da votar ha il proprietari d'ina obligaziun u ses represchentant, en cas d'obligaziuns en giudida dentant il giudider u ses represchentant. Il giudider ha l'obligaziun da cumpensaziun vers il proprietari, sch'el - exequind ses dretg da votar - na tegna betg quint en moda giustifitgada dals interess dal proprietari.

² Obligaziuns che sa chattan en proprietad u en giudida dal debitur na dattan betg il dretg da votar. Sche obligaziuns che appartegnan al debitur èn percunter impegnadas, ha il creditur da pegn il dretg da votar.

³ In proprietari d'obligaziuns ch'èn engrevgiadas cun in dretg da pegn u da retenziun a favur dal debitur na perda betg il dretg da votar.

Art. 1168

¹ Per represchentar crediturs d'emprests dovri in plainpudair en scrit, nun che la represchentanza sa basia sin la lescha.

² Al debitur n'èsi betg permess da represchentar ils crediturs d'emprests che han il dretg da votar.

IV. Prescripziuns da procedura

Art. 1169

Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns davart la convocaziun da la radunanza dals crediturs, davart la communicaziun da l'urden dal di, davart la legitimaziun da sa participar a la radunanza dals crediturs, davart il presidi da la radunanza, davart la furma da la documentaziun e davart la communicaziun dals conclus da la radunanza.

D. Conclus da la cuminanza

I. Intervenziuns en ils dretgs dals crediturs

1. Admissibladad e maioritad necessaria

a. En cas d'ina suletta cuminanza

Art. 1170

¹ Ina maioritad d'almain dus terzs dal chapital ch'è en circulaziun è necessaria per concluder valaivlamain, sch'i sa tracta da las suandantas mesiras:

1.: prorogaziun dals tschains per la durada da maximalmain 5 onns, cun la pussaivladad da prolungar la prorogaziun duas giadas per mintgamai maximalmain 5 onns;
2.: renunzia a maximalmain tschintg tschains annuals entaifer ina perioda da 7 onns;
3.: reducziun dal tschains fin a la mesadad da la tariffa ch'è fixada en las cundiziuns d'emprest u midada d'in tschains fix en in tschains che dependa dal resultat da la fatschenta, tuts dus per maximalmain 10 onns, cun la pussaivladad da la prolungar per maximalmain 5 onns;
4.: prolungaziun dal termin d'amortisaziun per maximalmain 10 onns reducind l'annuitad u augmentond il dumber da las quotas da rembursament u suspendend temporarmain las prestaziuns, cun la pussaivladad da la prolungar per maximalmain 5 onns;
5.: prorogaziun per maximalmain 10 onns d'in emprest che sto vegnir pajà ussa u che sto vegnir pajà entaifer 5 onns u d'imports parzials d'in tal emprest, cun la pussaivladad da la prolungar per maximalmain 5 onns;
6.: autorisaziun da rembursar il chapital avant il termin fixà;
7.: concessiun d'in dretg da pegn prioritar en favur dal chapital ch'è vegnì furnì da nov a l'interpresa sco er midada da las garanzias ch'existan per in emprest u renunzia cumpletta u parziala a talas;
8.: approvaziun d'ina midada da las disposiziuns che limiteschan l'emissiun d'obligaziuns en relaziun cun il chapital d'aczias;
9.: approvaziun d'ina transfurmaziun cumpletta u parziala d'obligaziuns d'emprest en aczias.

² Questas mesiras pon vegnir colliadas ina cun l'autra.

b. En cas da pliras cuminanzas

Art. 1171

¹ En cas ch'igl existan pliras cuminanzas da crediturs po il debitur proponer a quellas a medem temp ina u pliras da las mesiras previsas en l'artitgel qua survart, en l'emprim cas cun la resalva che la mesira duai esser valaivla mo, sch'ella vegn acceptada da tut las cuminanzas, en il segund cas cun l'ulteriura resalva che la valaivladad da mintga mesira dependia da l'acceptaziun da las autras.

² Las propostas valan sco acceptadas, sch'ellas han survegnì il consentiment da la represchentanza d'almain dus terzs dal chapital ch'è en circulaziun da tut questas cuminanzas da crediturs, sch'ellas èn vegnidas acceptadas a medem temp da la maioritad da las cuminanzas ed en mintgina da quellas almain da la maioritad simpla dal chapital represchentà.

c. Constataziun da la maioritad

Art. 1172

¹ Obligaziuns d'emprest che na dattan betg il dretg da votar na vegnan betg resguardadas per constatar il chapital ch'è en circulaziun.

² Sch'ina proposta na survegn - en la radunanza dals crediturs - betg il dumber da vuschs ch'è necessari, po il debitur cumplettar las vuschs mancantas cun rimnar decleraziuns en scrit e legalisadas entaifer 2 mais dapi il di da la radunanza, preschentar quellas al president da la radunanza e cuntanscher uschia ina decisiun valaivla.

2. Restricziuns

Art. 1173

¹ Nagins dals crediturs d'emprests na pon vegnir obligads cun in conclus da la cuminanza da tolerar autras intervenziuns en ils dretgs dals crediturs che quellas previsas en l'artitgel 1170 u da furnir prestaziuns che n'èn betg vegnidas previsas ni en las cundiziuns d'emprest ni en la cunvegna cun els a chaschun da l'emissiun da l'obligaziun.

² La radunanza dals crediturs n'ha betg la cumpetenza d'extender ils dretgs dals crediturs senza il consentiment dal debitur.

b. Tractament egual

Art. 1174

¹ Ils crediturs che appartegnan ad ina cuminanza da crediturs ston vegnir pertutgads egualmain da las decisiuns obligantas, nun che mintga creditur, che vegn tractà en moda main favuraivla, dettia expressivamain ses consentiment.

² La successiun dals crediturs da pegn na dastga betg vegnir midada senza lur consentiment. Resalvà resta l'artitgel 1170 cifra 7.

³ Empermischuns u attribuziuns a favur da singuls crediturs da la cuminanza ed a disfavur dals auters èn nunvalaivlas.

c. Status e bilantscha

Art. 1175⁸⁴²

Ina proposta da prender las mesiras ch'èn numnadas en l'artitgel 1170 dastga vegnir fatga dal debitur e dastga vegnir prendida en consideraziun da la radunanza dals crediturs mo sin basa d'in status ch'è vegnì fatg per il di da la radunanza dals crediturs u sin basa d'ina bilantscha ch'è vegnida fatga confurm a l'urden e ch'è datada enavos per betg pli ditg che 6 mais e ch'è eventualmain vegnida confermada sco correcta dal post da revisiun.

⁸⁴² Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

3. Approvaziun

1. Plainpudair dal represchentant da la cuminanza

Art. 1176

¹ Ils conclus che cuntegnan ina intervenziun en ils dretgs dals crediturs han mo in effect ed èn mo liants per ils crediturs d'emprests che na dattan betg lur consentiment, sch'els èn vegnids approvads da l'autoritad chantunala superiura da relasch.

² Il debitur ha da suttametter quests conclus a questa autoritad per l'approvaziun, e quai entaifer 1 mais dapi ch'els èn vegnids prendids.

³ Il di da la tractativa vegn publitgà cun la communicaziun als crediturs d'emprests ch'els possian far lur objecziuns en scrit u er a bucca a chaschun da la tractativa.

⁴ Ils custs da la procedura d'approvaziun vegnan surpigliads dal debitur.

b. Premissas

Art. 1177

L'approvaziun dastga vegnir refusada mo:

1.: sche las prescripziuns davart la convocaziun da la radunanza dals crediturs e davart las cundiziuns per cuntanscher ils conclus da quella èn vegnidas violadas;
2.: sch'i sa mussa ch'il conclus, ch'è vegnì prendì per evitar ina situaziun d'urgenza dal debitur, n'è betg stà necessari;
3.: sch'ils interess cuminaivels dals crediturs d'emprests n'èn betg mantegnids e defendids en moda suffizienta;
4.: sch'il conclus è vegnì prendì en moda incorrecta u en moda betg permessa.

c. Recurs

Art. 1178

¹ Sche l'approvaziun vegn dada, po mintga creditur d'in emprest che n'ha betg dà il consentiment al conclus, recurrer cunter quella entaifer 30 dis tar il Tribunal federal pervia da violaziun da leschas u perquai ch'ella na correspunda betg a las circumstanzas; applitgada vegn la procedura previsa per chaussas da scussiun e da concurs.

² Medemamain pon il creditur d'in emprest che ha dà ses consentiment ed il debitur recurrer cunter il conclus, cun il qual i vegn refusada l'approvaziun.

d. Revocaziun

Art. 1179

¹ Sch'i sa mussa posteriuramain ch'il conclus da la radunanza dals crediturs è vegnì prendì en moda incorrecta u en moda betg permessa, po l'autoritad chantunala superiura da relasch - sin dumonda d'in creditur d'in emprest - revocar l'approvaziun dal tuttafatg u per part.

² La dumonda sto vegnir fatga entaifer 6 mais dapi ch'il creditur d'in emprest ha enconuschientscha da l'irregularitad dal conclus.

³ Il debitur e mintga creditur d'in emprest pon far recurs cunter la revocaziun entaifer 30 dis tar il Tribunal federal pervia da violaziun da leschas e perquai ch'ella na correspunda betg a las circumstanzas che vegnan applitgadas en la procedura previsa per chaussas da scussiun e da concurs. Medemamain po mintga creditur d'in emprest che ha pretendì la revocaziun far recurs cunter la refusa da l'approvaziun.

II. Auters conclus

Art. 1180

¹ Per revocar u per midar il plainpudair ch'è vegnì dà ad in represchentant dals crediturs d'emprests dovri il consentiment dals crediturs che represchentan dapli che la mesadad dal chapital ch'è en circulaziun.

² La medema maioritad dovra in conclus, cun il qual in represchentant dals crediturs survegn il plainpudair per mantegnair e per defender en moda unitara ils dretgs dals crediturs en cas da concurs dal debitur.

2. Auters cas

Art. 1181

¹ Per conclus che na pertutgan betg ils dretgs dals crediturs u che n'imponan a quels betg prestaziuns basta la maioritad absoluta da las vuschs represchentadas, nun che la lescha disponia autramain u nun che las cundiziuns d'emprest cuntegnian disposiziuns pli rigurusas.

² Questa maioritad vegn calculada en mintga cas tenor la valur nominala dal chapital cun dretg da votar ch'è represchentà a la radunanza.

3. Contestaziun

Art. 1182

Conclus en il senn dals artitgels 1180 e 1181 che violeschan la lescha u las cunvegnas contractualas, pon vegnir contestads davant dretgira tras mintga creditur d'in emprest da la cuminanza che n'ha betg dà ses consentiment, e quai entaifer 30 dis dapi ch'el ha enconuschientscha da quests conclus.

E. Cas spezials

I. Concurs dal debitur

Art. 1183

¹ Sch'in creditur d'in emprest fa concurs, convochescha l'administraziun da concurs immediatamain ina radunanza dals crediturs d'emprests; quella dat al represchentant gia numnà u che sto anc vegnir numnà da la radunanza il plainpudair da mantegnair e da defender en moda unitara ils dretgs dals crediturs d'emprests en la procedura da concurs.

² Sche la radunanza n'è betg en cas da numnar in mandatari, represchenta mintga creditur individualmain ses dretgs.

II. Concordat

Art. 1184

¹ En la procedura da relasch - cun resalva da las prescripziuns davart ils emprests ch'èn garantids tras pegns - na prendan ils crediturs d'emprests betg in conclus spezial pertutgant il concordat, e per lur consentiment valan exclusivamain las prescripziuns da la Lescha federala dals 11 d'avrigl 1889⁸⁴³ davart scussiun e concurs.

² Per ils crediturs d'emprests ch'èn garantids tras pegns - uschenavant che lur dretgs da creditur duain esser suttamess a restricziuns pli rigurusas che quai che muntan ils effects da la procedura da relasch - vegnan applitgadas las disposiziuns davart la cuminanza da crediturs.

⁸⁴³ SR 281.1

III. Emprests d'interpresas da viafier u da navigaziun

Art. 1185

¹ Per ils crediturs d'emprests d'ina interpresa da viafier u da navigaziun èn applitgablas las disposiziuns da quest chapitel, cun resalva da las suandantas prescripziuns spezialas.

² La dumonda per convocar ina radunanza dals crediturs sto vegnir fatga al Tribunal federal.

³ Il Tribunal federal è cumpetent per convocar la radunanza dals crediturs sco er per documentar, per approvar e per exequir ils conclus da quella.

⁴ Suenter che la dumonda per convocar ina radunanza dals crediturs è arrivada, po il Tribunal federal ordinar ina prorogaziun cun ils effects ch'èn previs en l'artitgel 1166.

F. Cunvegnas divergentas

Art. 1186⁸⁴⁴

¹ Ils dretgs che la lescha attribuescha a la cuminanza dals crediturs ed a ses represchentant pon mo vegnir exclus, midads u limitads tras las cundiziuns d'emprest u tras cunvegnas spezialas tranter ils crediturs ed il debitur, sch'ina maioritad dals crediturs po vinavant adattar las cundiziuns d'emprest.

² Sche obligaziuns d'emprest vegnan emessas dal tuttafatg u per part ordaifer la Svizra, pon las disposiziuns d'in auter urden giuridic che stat en connex cun l'emissiun publica e che regla la cuminanza dals crediturs, lur represchentanza, la radunanza ed ils conclus, vegnir decleradas per applitgablas empè da las disposiziuns da quest chapitel.

⁸⁴⁴ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 17 da dec. 2021 (insolvenza e garanzia dals deposits), en vigur dapi il 1. da schan. 2023 (AS 2022 732; BBl 2020 6359).

Disposiziuns transitoricas da la Lescha federala dals 30 da mars 1911

I. Il titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁴⁵ vegn midà sco suonda:

...⁸⁴⁶

II. Questa lescha entra en vigur il 1. da schaner 1912.

Il Cussegl federal è incumbensà da publitgar questa lescha sin basa da las disposiziuns da la Lescha federala dals 17 da zercladur 1874⁸⁴⁷ concernent la votaziun dal pievel davart leschas federalas e davart conclus federals.

⁸⁴⁵ SR 210

⁸⁴⁶ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 27 317.

⁸⁴⁷ [BS 1 173; AS 1962 789 art. 11 al. 3, 1978 712 art. 89 lit. b]

Disposiziuns finalas da la midada dals 23 da mars 1962⁸⁴⁸

⁸⁴⁸ Integrà tras la cifra II da la LF dals 23 da mars 1962, en vigur dapi il 1. da schan. 1963 (AS 1962 1047; BBl 1960 I 523).

A. Privilegi da concurs

Art. 1

...⁸⁴⁹

⁸⁴⁹ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1962 1047.

B. Concurrenza illoiala

Art. 2

...⁸⁵⁰

⁸⁵⁰ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1962 1047.

C. Dretg transitoric

Art. 3

¹ Ils artitgels 226f, 226g, 226h, 226i e 226k⁸⁵¹ vegnan er applitgads per contracts da pajament en ratas ch'èn vegnids fatgs avant che questa lescha è entrada en vigur.

² Per contracts cun pajaments en ratas anticipadas ch'èn vegnids fatgs avant che questa lescha è entrada en vigur vegn applitgà mo l'artitgel 226k. Tals contracts ston dentant vegnir adattads entaifer 1 onn a las disposiziuns da l'artitgel 227b, cas cuntrari perdan els lur vigur ed i sto vegnir pajà ora al cumprader ses entir dabun, inclusiv tut ils tschains e tut las bunificaziuns.

⁸⁵¹ Quests artitgels èn ussa abolids.

D. Entrada en vigur

Art. 4

Il Cussegl federal fixescha il termin che questa lescha entra en vigur.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 16 da december 2005⁸⁵²

⁸⁵² Integrà tras la cifra III da la LF dals 16 da dec. 2005 (dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

C. Prestaziun dals apports

Art. 1

¹ Il titel final dal Cudesch civil svizzer vala per questa lescha, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² Il mument che la nova lescha entra en vigur vegnan sias disposiziuns applitgablas per societads existentas.

B. Termin d'adattaziun

Art. 2

¹ Societads cun responsabladad limitada ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument che questa lescha entra en vigur e che na correspundan dentant betg a las novas prescripziuns ston adattar entaifer 2 onns lur statuts e lur reglaments a las novas disposiziuns.

² Disposiziuns dals statuts e dals reglaments che n'èn betg cumpatiblas cun il nov dretg restan en vigur fin a l'adattaziun, maximalmain dentant anc 2 onns.

³ Per societads cun responsabladad limitada ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument che questa lescha entra en vigur vegnan applitgads ils artitgels 808a ed 809 alinea 4 segunda frasa pir suenter ch'il termin per adattar ils statuts è scadì.

⁴ Societads anonimas ed associaziuns ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument che questa lescha entra en vigur e da las qualas la firma na correspunda betg a las novas prescripziuns legalas, ston adattar lur firma a las novas disposiziuns entaifer 2 onns. Suenter la scadenza da quest termin adatta il register da commerzi d'uffizi la firma.

Art. 3

¹ Sch'i n'èn - en societads cun responsabladad limitada ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument che questa lescha entra en vigur - vegnids prestads nagins apports che correspundan a l'import d'emissiun da tut las quotas da basa, ston quels vegnir prestads entaifer 2 onns.

² Fin ch'ils apports a l'import dal chapital da basa n'èn betg vegnids prestads cumplainamain, stattan ils societaris buns tenor l'artitgel 802 da la versiun dals 18 da december 1936⁸⁵³ dal Dretg d'obligaziuns.

⁸⁵³ AS 53 185

D. Certificats da participaziun e certificats da giudida

Art. 4

¹ Participaziuns a societads cun responsabladad limitada, che han ina valur nominala e che vegnan decleradas tar las passivas da la bilantscha, che na dattan dentant nagin dretg da votar (certificats da participaziun), valan suenter la scadenza da 2 onns sco quotas da basa cun ils medems dretgs da facultad, sch'ellas na vegnan betg annulladas entaifer quest termin cun ina reducziun dal chapital. Sche las participaziuns vegnan annulladas, ston ils participants vertents vegnir indemnisads a l'import da la valur reala.

² Ils conclus necessaris da la radunanza dals societaris pon vegnir prendids cun la maioritad absoluta da las vuschs represchentadas, er sch'ils statuts prevesan insatge auter.

³ Per participaziuns a societads cun responsabladad limitada che na vegnan betg decleradas tar las passivas da la bilantscha vegnan applitgadas - suenter che questa lescha è entrada en vigur - las prescripziuns davart ils certificats da giudida, e quai er, sch'ellas èn designadas sco certificats da participaziun. Ellas na dastgan inditgar nagina valur nominala e ston vegnir designadas sco certificats da giudida. La designaziun dals titels ed ils statuts ston vegnir adattads entaifer 2 onns.

E. Atgnas quotas da basa

Art. 5

Sche societads cun responsabladad limitada han acquistà atgnas quotas da basa avant che questa lescha è entrada en vigur, ston ellas alienar quellas u annullar quellas tras ina reducziun dal chapital, uschenavant che las atgnas quotas da basa surpassan 10 pertschient dal chapital da basa.

F. Obligaziun da far pajaments supplementars

Art. 6

¹ Las obligaziuns statutaras da far pajaments supplementars ch'èn vegnidas fundadas avant l'entrada en vigur da questa lescha e che surpassan il dubel da la valur nominala da las quotas da basa, mantegnan lur valaivladad giuridica e pon vegnir reducidas mo en la procedura tenor l'artitgel 795c.

² Suenter che questa lescha è entrada en vigur vegnan dal rest applitgadas las novas prescripziuns, uschia en spezial per incassar ils pajaments supplementars.

G. Post da revisiun

Art. 7

Las disposiziuns da questa lescha che concernan il post da revisiun valan a partir da l'emprim onn da gestiun che cumenza cun l'entrada en vigur da questa lescha u suenter.

H. Dretg da votar

Art. 8

¹ Societads cun responsabladad limitada che han fixà - avant l'entrada en vigur da questa lescha - il dretg da votar independentamain da la valur nominala da las quotas da basa, na ston betg adattar las disposiziuns correspundentas a las pretensiuns da l'artitgel 806.

² Sch'i vegnan edidas novas quotas da basa, sto l'artitgel 806 alinea 2 segunda frasa vegnir resguardà en mintga cas.

J. Adattaziun da las relaziuns da maioritad statutaras

Art. 9

Sch'ina societad cun responsabladad limitada ha integrà - e quai mo cun repeter disposiziuns dal dretg vegl - prescripziuns en ils statuts che prevesan maioritads qualifitgadas per las deliberaziuns tras la radunanza dals societaris, po la radunanza dals societaris concluder entaifer 2 onns cun la maioritad absoluta da las vuschs represchentadas che questas disposiziuns vegnian adattadas al nov dretg.

K. Annullaziun d'aczias e da quotas da basa a chaschun d'ina sanaziun

Art. 10

Sch'il chapital d'aczias u sch'il chapital da basa è vegnì reducì a nulla ed alura puspè augmentà per intents da sanaziun, e quai avant l'entrada en vigur da questa lescha, van ils dretgs da commembranza dals acziunaris u dals societaris anteriurs a perder tras l'entrada en vigur.

L. Exclusivitad da firmas inscrittas

Art. 11

L'exclusivitad da firmas ch'èn vegnidas inscrittas en il register da commerzi avant che questa lescha è entrada en vigur sa giuditgescha tenor l'artitgel 951 da la versiun dals 18 da december 1936⁸⁵⁴ dal Dretg d'obligaziuns.

⁸⁵⁴ AS 53 185

Disposiziun transitorica da la midada dals 17 da zercladur 2011⁸⁵⁵

⁸⁵⁵ AS 2011 5863; BBl 2008 1589

La disposiziun da questa midada vala a partir da l'emprim onn da gestiun che cumenza cun l'entrada en vigur da questa midada u suenter.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 23 da december 2011⁸⁵⁶

⁸⁵⁶ AS 2012 6679; BBl 2008 1589

B. Contabilitad commerziala e rendaquint

Art. 1

¹ Las disposiziuns dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁵⁷ valan per questa lescha, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² A partir dal mument che las disposiziuns da la midada dals 23 da december 2011 entran en vigur, èn ellas applitgablas per las interpresas existentas.

⁸⁵⁷ SR 210

Art. 2

¹ Las prescripziuns dal trentadusavel titel vegnan applitgadas per l'emprima giada per l'onn da gestiun che cumenza 2 onns suenter l'entrada en vigur da questa midada.

² Per l'applicaziun da las disposiziuns davart il rendaquint d'interpresas pli grondas èn decisivs la summa da bilantscha, il retgav da la svieuta sco er las plazzas a temp cumplain en la media annuala dals 2 onns da gestiun che precedan l'entrada en vigur da questa midada.

³ Las disposiziuns davart il quint dal concern vegnan applitgadas per l'emprima giada per l'onn da gestiun che cumenza 3 onns suenter l'entrada en vigur da questa midada. Per la liberaziun da l'obligaziun da far in quint dal concern èn decisivs ils 2 onns da gestiun precedents.

⁴ Tar l'emprima applicaziun da las prescripziuns davart il rendaquint poi vegnir desistì da numnar las cifras dals onns precedents. Tar la segunda applicaziun ston vegnir inditgadas mo las cifras da l'onn precedent. Sch'i vegnan numnadas las cifras dals onns da gestiun precedents, poi vegnir renunzià a la cuntinuitad da la preschentaziun ed a la structura. En l'agiunta stoi vegnir rendì attent quest fatg.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 12 da december 2014⁸⁵⁸

⁸⁵⁸ AS 2015 1389; BBl 2014 605

B. Adattaziun dals statuts e dals reglaments

Art. 1

¹ Ils artitgels 1-4 dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁵⁹ valan per questa lescha, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² A partir dal mument che las disposiziuns da la midada dals 12 da december 2014 entran en vigur, èn ellas applitgablas per las societads existentas.

⁸⁵⁹ SR 210

Art. 2

¹ Societads ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument che la midada dals 12 da december 2014 entra en vigur, ma che na correspundan betg a las novas prescripziuns, ston adattar lur statuts e lur reglaments entaifer 2 onns a las novas disposiziuns.

² Las disposiziuns dals statuts e dals reglaments che n'èn betg cumpatiblas cun il dretg nov restan en vigur fin a l'adattaziun, maximalmain dentant anc 2 onns.

C. Obligaziuns d'annunzia

Art. 3

¹ Persunas che tegnan gia aczias al possessur il mument che la midada dals 12 da december 2014 entra en vigur, ston ademplir las obligaziuns d'annunzia che valan tenor ils artitgels 697i e 697j per l'acquist d'aczias.

² Il termin per la perdita dals dretgs da facultad (art. 697m al. 3) scada en quest cas 6 mais suenter l'entrada en vigur da la midada dals 12 da december 2014.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 25 da settember 2015⁸⁶⁰

⁸⁶⁰ AS 2016 1507; BBl 2014 9305

B. Adattaziun da firmas inscrittas

Art. 1

¹ Ils artitgels 1-4 dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁶¹ valan per questa lescha, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² A partir dal mument che las disposiziuns da la midada dals 25 da settember 2015 entran en vigur, èn ellas applitgablas per las unitads giuridicas existentas.

⁸⁶¹ SR 210

Art. 2

Societads collectivas, societads commanditaras e societads acziunaras commanditaras, las qualas èn inscrittas en il register da commerzi il mument da l'entrada en vigur da la midada dals 25 da settember 2015 e da las qualas la firma na correspunda betg a las prescripziuns da questa midada dals 25 da settember 2015, pon manar vinavant lur firma senza midadas, uschè ditg ch'ils artitgels 947 e 948 dal dretg vertent na pretendan betg ina midada.

C. Exclusivitad da la firma inscritta

Art. 3

Sche la firma d'ina societad collectiva, d'ina societad commanditara u d'ina societad acziunara commanditara era vegnida inscritta en il register da commerzi avant l'entrada en vigur da la midada dals 25 da settember 2015, vegn sia exclusivitad giuditgada tenor l'artitgel 946 dretg actual e tenor l'artitgel 951 dal dretg anteriur.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 17 da mars 2017⁸⁶²

⁸⁶² AS 2020 957; BBl 2015 3617

A. Reglas generalas

Art. 1

¹ Ils artitgels 1-4 dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁶³ valan per la midada dals 17 da mars 2017, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² Per unitads giuridicas existentas vegn applitgà il dretg nov, cur ch'el entra en vigur.

⁸⁶³ SR 210

B. Obligaziun d'inscriver instituts da dretg public

Art. 2

Ils instituts da dretg public ch'èn vegnids constituids avant l'entrada en vigur dal dretg nov e che pratitgeschan principalmain in'activitad da gudogn en l'economia privata, ston sa laschar inscriver entaifer 2 onns en il register da commerzi.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 21 da zercladur 2019⁸⁶⁴

⁸⁶⁴ AS 2019 3161; BBl 2019 279

A. Disposiziuns generalas

Art. 1

¹ Ils artitgels 1-4 dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁶⁵ valan per questa lescha, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² A partir dal mument che las disposiziuns da la midada dals 21 da zercladur 2019 entran en vigur, èn ellas applitgablas per las societads existentas.

⁸⁶⁵ SR 210

B. Annunzia dals cas excepziunals a l'uffizi dal register da commerzi

Art. 2

Societads anonimas e societads acziunaras commanditaras cun aczias al possessur, che han quotà titels da participaziun a la bursa u che han aczias al possessur ch'èn concepidas sco vaglias contabilisadas, ston dumandar l'uffizi dal register da commerzi - entaifer 18 mais dapi l'entrada en vigur da l'artitgel 622 alinea 1^bis - da far l'inscripziun tenor l'artitgel 622 alinea 2^bis.

C. Societads senza titels da participaziun quotads a la bursa, da las qualas las aczias al possessur n'èn betg concepidas sco vaglias contabilisadas

1. Champ d'applicaziun

Art. 3

Ils artitgels 4-8 valan per societads che n'han betg quotà titels da participaziun a la bursa e che n'han naginas aczias al possessur ch'èn concepidas sco vaglias contabilisadas, sco er per societads che n'han betg dumandà l'inscripziun tenor l'artitgel 622 alinea 2^bis.

2. Conversiun d'aczias al possessur en aczias al num

Art. 4

¹ Sche societads anonimas e societads acziunaras commanditaras han - suenter 18 mais dapi l'entrada en vigur da l'artitgel 622 alinea 1^bis - anc aczias al possessur che n'èn betg vegnidas inscrittas tenor l'artitgel 622 alinea 2^bis, vegnan quellas convertidas tras lescha en aczias al num. La conversiun s'effectuescha envers mintga persuna, independentamain d'eventualas disposiziuns statutaras d'in auter cuntegn u d'inscripziuns en il register da commerzi ed independentamain dal fatg, sche titels da las aczias èn vegnids emess u betg.

² L'uffizi dal register da commerzi mida d'uffizi las inscripziuns che resultan da l'alinea 1. El inscriva er ina remartga ch'ils mussaments cuntegnian indicaziuns che divergeschan da l'inscripziun.

³ Las aczias convertidas mantegnan lur valur nominala, lur quota da liberaziun sco er lur qualitads areguard il dretg da votar ed areguard las pretensiuns patrimonialas. Lur transmissibladad n'è betg limitada.

3. Adattaziun dals statuts ed inscripziun en il register da commerzi

Art. 5

¹ Las societads anonimas e las societads acziunaras commanditaras, da las qualas las aczias èn vegnidas convertidas, ston adattar ils statuts a la conversiun a chaschun da la proxima midada dals statuts.

² Fin che questa adattaziun n'è betg vegnida fatga, refusa l'uffizi dal register da commerzi mintga annunzia da laschar inscriver in'autra midada dals statuts en il register da commerzi.

³ Sch'ina societad ha titels da participaziun quotads a la bursa u sche sias aczias convertidas èn concepidas sco vaglias contabilisadas, na sto ella betg adattar ses statuts, premess che:

a.: la radunanza generala concludia da converter las aczias convertidas en aczias al possessur senza midar il dumber, la valur nominala u la categoria da las aczias; e
b.: la societad pretendia l'inscripziun tenor l'artitgel 622 alinea 2^bis.

⁴ Sche la societad ha adattà ils statuts a la conversiun tenor l'alinea 1 u sch'ina adattaziun n'è betg necessaria tenor l'alinea 3, stizza l'uffizi dal register da commerzi la remartga tenor l'artitgel 4 alinea 2.

4. Actualisaziun dal register da las aczias e suspensiun da dretgs

Art. 6

¹ Suenter la conversiun d'aczias al possessur en aczias al num inscriva la societad en il register da las aczias ils acziunaris che han ademplì lur obligaziun d'annunzia previsa en l'artitgel 697i dal dretg vertent.

² Ils dretgs da commembranza dals acziunaris che n'han betg ademplì l'obligaziun d'annunzia èn suspendids, ed ils dretgs patrimonials van a perder. Il cussegl d'administraziun procura che nagins acziunaris na fetschian diever da lur dretgs violond questa disposiziun.

³ En il register da las aczias vegni inscrit che quests acziunaris n'hajan betg ademplì l'obligaziun d'annunzia e ch'els na possian betg far diever dals dretgs ch'èn colliads cun las aczias.

5. Annunzia posteriura

Art. 7

¹ Acziunaris che n'han betg ademplì lur obligaziun d'annunzia tenor l'artitgel 697i dal dretg vertent e dals quals las aczias al possessur èn vegnidas convertidas en aczias al num tenor l'artitgel 4, pon dumandar la dretgira - entaifer 5 onns suenter l'entrada en vigur da l'artitgel 622 alinea 1^bis e cun il consentiment precedent da la societad - da vegnir inscrits en il register da las aczias da la societad. La dretgira accepta la dumonda, sche l'acziunari cumprova sia qualitad d'acziunari.

² La dretgira decida en la procedura summarica. L'acziunari sto pajar ils custs da dretgira.

³ Sche la dretgira accepta la dumonda, fa la societad l'inscripziun. Ils acziunaris pon far valair ils dretgs patrimonials che resultan a partir da quest mument.

6. Perdita definitiva da la qualitad d'acziunari

Art. 8

¹ Aczias d'acziunaris che n'han - entaifer 5 onns suenter l'entrada en vigur da l'artitgel 622 alinea 1^bis - betg dumandà la dretgira da vegnir inscrits en il register da las aczias da la societad tenor l'artitgel 7, daventan tras lescha nunvalaivlas. Ils acziunaris perdan lur dretgs ch'èn colliads cun las aczias. Las aczias nunvalaivlas vegnan remplazzadas tras atgnas aczias.

² Acziunaris, dals quals las aczias èn daventadas nunvalaivlas senza atgna culpa, pon far valair in dretg d'indemnisaziun envers la societad entaifer 10 onns suenter il mument che las aczias daventan nunvalaivlas, sch'els cumprovan ch'els avevan la qualitad d'acziunari, cur che las aczias èn daventadas nunvalaivlas. L'indemnisaziun correspunda a la valur effectiva da las aczias il mument da lur conversiun tenor l'artitgel 4. Sche la valur effectiva da las aczias è - il mument ch'il dretg vegn fatg valair - pli bassa ch'il mument da lur conversiun, debitescha la societad questa valur pli bassa. Ina indemnisaziun è exclusa, sche la societad na dispona betg da l'agen chapital libramain disponibel necessari.

Disposiziuns transitoricas da la midada dals 19 da zercladur 2020⁸⁶⁶

⁸⁶⁶ AS 2020 4005; 2021 846 cifra III 1; 2022 109; BBl 2017 399

B. Adattaziun dals statuts e dals reglaments

Art. 1

¹ Ils artitgels 1-4 dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁶⁷ valan per la midada dals 19 da zercladur 2020, uschenavant che las suandantas disposiziuns na prevesan betg insatge auter.

² Il mument ch'il dretg nov entra en vigur èn sias disposiziuns applitgablas per las societads existentas.

⁸⁶⁷ SR 210

Art. 2

¹ Societads ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument ch'il dretg nov entra en vigur, ma che na correspundan betg a las novas prescripziuns, ston adattar lur statuts e lur reglaments entaifer 2 onns a las novas disposiziuns.

² Las disposiziuns dals statuts e dals reglaments che n'èn betg cumpatiblas cun il dretg nov, restan en vigur fin a l'adattaziun, maximalmain dentant anc 2 onns suenter l'entrada en vigur dal dretg nov.

C. Augment dal chapital approvà ed augment dal chapital tras chapital cundiziunà

Art. 3

Per augments dal chapital approvads e per augments dal chapital tras chapital cundiziunà, ch'èn vegnids concludids avant l'entrada en vigur dal dretg nov, resta applitgabel il dretg anteriur. Ils conclus da la radunanza generala na pon betg pli vegnir prolungads u midads.

D. Represchentanza da las schlattainas

Art. 4

¹ L'obligaziun d'inditgar en il rapport d'indemnisaziun las infurmaziuns tenor l'art. 734f vala per il cussegl d'administraziun il pli tard a partir da l'onn da gestiun che cumenza 5 onns suenter l'entrada en vigur dal dretg nov.

² L'obligaziun d'inditgar en il rapport d'indemnisaziun las infurmaziuns tenor l'art. 734f vala per la direcziun il pli tard a partir da l'onn da gestiun che cumenza 10 onns suenter l'entrada en vigur dal dretg nov.

E. Suspensiun dal concurs

Art. 5

Per ina suspensiun dal concurs ch'è vegnida permessa avant l'entrada en vigur dal dretg nov, resta applitgabel il dretg vertent, fin che la suspensiun è terminada.

F. Adattaziun da contracts concludids tenor il dretg anteriur

Art. 6

Ils contracts existents il mument da l'entrada en vigur dal dretg nov ston vegnir adattads entaifer 2 onns suenter l'entrada en vigur dal dretg nov. Suenter la scadenza da quest termin èn las prescripziuns dal dretg nov applitgablas per tut ils contracts.

G. Transparenza d'interpresas dal sectur da materias primas

Art. 7

Ils artitgels 964d-964h vegnan applitgads per l'emprima giada per l'onn da gestiun che cumenza 1 onn suenter l'entrada en vigur dal dretg nov.

Disposiziun transitorica da la midada dals 19 da zercladur 2020⁸⁶⁸

⁸⁶⁸ AS 2021 846; BBl 2017 399

Las prescripziuns dal 6. chapitel e dal 8. chapitel dal 32. titel vegnan applitgadas per l'emprima giada per l'onn da gestiun che cumenza 1 onn suenter l'entrada en vigur da la midada dals 19 da zercladur 2020.

Disposiziuns finalas da l'otgavel titel e da l'otgavel titel^bis⁸⁶⁹

⁸⁶⁹ Integrà tras la cifra II da la LF dals 15 da dec. 1989, en vigur dapi il 1. da fan. 1990 (AS 1990 802; BBl 1985 I 1389).

Art. 1

Il Conclus federal dals 30 da zercladur 1972⁸⁷⁰ davart mesiras cunter l'abus en ils fatgs da locaziun vegn abolì.

⁸⁷⁰ [AS 1972 1502; 1977 1269; 1982 1234; 1987 1189]

Art. 2-4

...⁸⁷¹

⁸⁷¹ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1990 802.

Art. 5

¹ Las prescripziuns davart la protecziun cunter la disditga abusiva en cas d'ina locaziun ed en cas d'ina fittanza da localitads d'abitar e da fatschenta èn applitgablas per tut las relaziuns da locaziun e da fittanza che vegnan disditgas suenter l'entrada en vigur da questa lescha.

² Sch'ina relaziun da locaziun u da fittanza è vegnida disditga avant l'entrada en vigur da questa lescha, dentant cun l'effect per in termin suenter l'entrada en vigur, cumenzan ils termins per contestar la disditga e per pretender ina prolungaziun (art. 273) cun l'entrada en vigur da la lescha.

Art. 6

¹ Questa lescha è suttamessa al referendum facultativ.

² Il Cussegl federal fixescha l'entrada en vigur.

Disposiziuns finalas e transitoricas dal dieschavel titel⁸⁷²

⁸⁷² Integrà tras la cifra II da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

Midada dal DO

Art. 1

...⁸⁷³

⁸⁷³ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1971 1465.

Midada dal CCS

Art. 2

...⁸⁷⁴

⁸⁷⁴ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1971 1465.

Midada da la Lescha davart il contract d'assicuranza

Art. 3

...⁸⁷⁵

⁸⁷⁵ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1971 1465.

Midada da la Lescha davart l'agricultura

Art. 4

...⁸⁷⁶

⁸⁷⁶ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1971 1465.

Midada da la Lescha da lavur

Art. 5

...⁸⁷⁷

⁸⁷⁷ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1971 1465.

Aboliziun da prescripziuns federalas

Art. 6

Cun l'entrada en vigur da questa lescha vegnan abolids:

1.: ils artitgels 159 e 463 dal Dretg d'obligaziuns;
2.: l'artitgel 130 da la Lescha federala dals 13 da zercladur 1911⁸⁷⁸ davart l'assicuranza da malsauns e davart l'assicuranza cunter accidents;
3.: ils artitgels 20 fin 26, 28, 29 e 69 alineas 2 e 5 da la Lescha federala dals 18 da zercladur 1914⁸⁷⁹ davart la lavur en las fabricas;
4.: ils artitgels 4, 8 alineas 1, 2 e 5, 9 e 19 da la Lescha federala dals 12 da december 1940⁸⁸⁰ davart la lavur a chasa;
5.: la Lescha federala dals 13 da zercladur 1941⁸⁸¹ davart la relaziun d'engaschament da viagiaturs da commerzi;
6.: la Lescha federala dal 1. d'avrigl 1949⁸⁸² davart la limitaziun da la disditga da relaziuns d'engaschament en cas da servetsch militar;
7.: ils artitgels 96 e 97 da la Lescha federala dals 3 d'october 1951⁸⁸³ davart l'agricultura;
8.: l'artitgel 32 da la Lescha federala dals 25 da settember 1952⁸⁸⁴ davart l'indemnisaziun da la perdita da gudogn a persunas ch'èn obligadas da far servetsch militar (urden da cumpensaziun dal gudogn);
9.: l'artitgel 19 da la Lescha federala dals 28 da settember 1956⁸⁸⁵ davart la decleranza impegnativa da contracts collectivs da lavur;
10.: l'artitgel 49 da la Lescha federala davart la protecziun civila⁸⁸⁶;
11.: ils artitgels 20 alinea 2 e 59 da la Lescha federala dals 20 da settember 1963⁸⁸⁷ davart la furmaziun professiunala;
12.: ils artitgels 64⁸⁸⁸ e 72 alinea 2 litera a da la Lescha federala dals 13 da mars 1964⁸⁸⁹ davart la lavur en l'industria, en il mastergn ed en il commerzi.

⁸⁷⁸ [BS 8 281; AS 1959 858; 1964 965 cifras I-III, 1968 64; 1977 2249 cifra I 611; 1978 1836 agiunta cifra 4; 1982 196, 1676 agiunta cifra 1, 2184 art. 114; 1990 1091; 1991 362 cifra II 412; 1992 288 agiunta cifra 37, 2350; 1995 511. AS 1995 1328 agiunta cifra 1]

⁸⁷⁹ SR 821.41

⁸⁸⁰ [BS 8 229; AS 1951 1231 art. 14 al. 2; 1966 57 art. 68. AS 1983 108 art. 21 cifra 3]

⁸⁸¹ [BS 2 776; AS 1966 57 art. 69]

⁸⁸² [AS 1949 II 1293]

⁸⁸³ [AS 1953 1073; 1954 1364 art. 1; 1958 659; 1959 588; 1960 1279; 1962 203, 1144 art. 14, 1412; 1967 722; 1968 92; 1974 763; 1975 1088; 1977 2249 cifra I, 921, 942, 931; 1979 2058; 1982 1676 agiunta cifra 6; 1988 640; 1989 504 art. 33 lit. c; 1991 362 cifra II 51; 857 agiunta cifra 25; 2611; 1992 1860 art. 75 cifra 5, 1986 art. 36 al. 1; 1993 1410 art. 92 cifra 4, 1571, 2080 agiunta cifra 11; 1994 28; 1995 1469 art. 59 cifra 3, 1837, 3517 cifra I 2; 1996 2588 agiunta cifra 2, 2783; 1997 1187, 1190; 1998 1822. AS 1998 3033 agiunta lit. c]

⁸⁸⁴ SR 834.1. Ussa: LF davart l'urden da cumpensaziun dal gudogn per persunas che prestan servetsch ed en cas d'ina maternitad (L davart l'urden da cumpensaziun dal gudogn, LCG).

⁸⁸⁵ SR 221.215.311

⁸⁸⁶ [AS 1962 1089; 1964 487 art. 22 al. 2 lit. b; 1968 1025 art. 35; 1969 310 cifra III; 1971 751; 1978 50, 570; 1985 1649; 1990 1882 agiunta cifra 7; 1992 288 agiunta cifra 22; 1993 2043 agiunta cifra 3; 1994 2626 art. 71]

⁸⁸⁷ [AS 1965 321, 428; 1968 86; 1972 1681; 1975 1078 cifra III; 1977 2249 cifra I 331. AS 1979 1687 art. 75]

⁸⁸⁸ Quest artitgel è ussa abolì.

⁸⁸⁹ SR 822.11

Adattaziun da relaziuns giuridicas ch'èn naschidas sut il dretg vegl

Art. 7

¹ Ils contracts da lavur (contracts individuals da lavur, contracts normals da lavur e contracts collectivs da lavur) ch'existan il mument che questa lescha entra en vigur ston vegnir adattads a sias prescripziuns entaifer in termin dad 1 onn; suenter la scadenza da quest termin èn sias prescripziuns applitgablas per tut ils contracts da lavur.

² Las instituziuns da prevenziun per il persunal ch'existan il mument che questa lescha entra en vigur⁸⁹⁰ han d'adattar fin il pli tard il 1. da schaner 1977 lur statuts u lur reglaments als artitgels 331a, 331b e 331c, resguardond las prescripziuns formalas che valan per la midada; a partir dal 1. da schaner 1977 èn questas disposiziuns applitgablas per tut las instituziuns da prevenziun per il persunal⁸⁹¹.

⁸⁹⁰ Il 1. da schan. 1972

⁸⁹¹ Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1977 (AS 1976 1972; BBl 1976 I 1269).

Entrada en vigur da la lescha

Art. 8

Il Cussegl federal fixescha il termin che questa lescha entra en vigur.

Disposiziuns finalas dal quart chapitel dal tredeschavel titel⁸⁹²

⁸⁹² Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 da favr. 1949, en vigur dapi il 1. da schan. 1950 (AS 1949 I 802 808; BBl 1947 III 661).

A. Dretg transitoric

Art. 1

¹ Per ils contracts d'agentura ch'existan gia il mument, ch'il nov dretg entra en vigur, vegnan applitgads immediatamain ils artitgels 418d alinea 1, 418f alinea 1, 418k alinea 2, 418o, 418p, 418r e 418s.

² Dal rest ston ils contracts d'agentura ch'existan il mument, ch'il nov dretg entra en vigur, vegnir adattads a sias prescripziuns entaifer in termin da 2 onns. Suenter la scadenza da quest termin è il nov dretg er applitgabel per ils contracts d'agentura ch'èn vegnids fatgs pli baud.

³ Per ils contracts d'agentura ch'existan il mument, ch'il nov dretg entra en vigur, e che pertutgan agents, che exequeschan in'activitad d'agent mo sco professiun accessorica, vegnan, nun ch'i dettia cunvegnas cuntrarias, applitgadas medemamain las prescripziuns da quest chapitel suenter la scadenza da 2 onns.

B. Privilegi da concurs

Art. 2

...⁸⁹³

⁸⁹³ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 1949 I 802.

C. Entrada en vigur

Art. 3

Il Cussegl federal fixescha il termin che questa lescha entra en vigur.

Disposiziuns transitoricas dal ventgavel titel⁸⁹⁴

⁸⁹⁴ Integrà tras la cifra II da la LF dals 10 da dec. 1941, en vigur dapi il 1. da fan. 1942 (AS 58 279 290 644; BBl 1939 II 841).

¹ Las disposiziuns dal nov dretg vegnan applitgadas per tut las garanzias ch'èn vegnidas surpigliadas suenter che questa lescha è entrada en vigur.

² Per garanzias ch'èn vegnidas surpigliadas avant che questa lescha è entrada en vigur vegnan applitgadas las disposiziuns dal nov dretg mo pertutgant ils fatgs ch'èn succedids pli tard e cun las suandantas restricziuns:

1.: betg applitgabels en ils novs artitgels 492 alinea 3, 496 alinea 2, 497 alineas 3 e 4, 499, 500, 501 alinea 4, 507 alineas 4 e 6, 511 alinea 1;
2.: las prescripziuns dals novs artitgels 493 davart la furma e 494 davart la necessitad dal consentiment dal conjugal èn applitgablas per garanzias tenor il dretg vegl mo, sch'ellas sa refereschan a midadas posteriuras da la garanzia;
3.: l'artitgel 496 alinea 1 vala cun la norma ch'il garant na po betg mo vegnir persequità avant il debitur principal ed avant ch'ils pegns immobigliars vegnian realisads, mabain er avant la realisaziun dals ulteriurs dretgs da pegn, uschenavant ch'il debitur principal è en retard cun il pajament da ses debit ed uschenavant ch'el è vegnì admonì senza success u sche sia insolvenza è evidenta;
4.: per communitgar il retard tenor l'artitgel 505 alinea 1 vegni concedì al creditur in termin da 6 mais suenter il cumenzament dal retard, però almain in tal da 3 mais dapi l'entrada en vigur da la lescha;
5.: la disposiziun da l'artitgel 505 alinea 2 vegn applitgada mo per concurs ch'èn vegnids introducids almain 3 mais suenter l'entrada en vigur da la lescha, sco er sin moratoris ch'èn vegnids permess almain 3 mais suenter l'entrada en vigur da la lescha;
6.: il termin che vegn numnà en l'artitgel 509 alinea 3 cumenza a currer per garanzias tenor il dretg vegl pir cun l'entrada en vigur da la lescha.

³ Las prescripziuns dals artitgels 77-80 da la Lescha da dazi dals 18 da mars 2005⁸⁹⁵ restan resalvadas.⁸⁹⁶

⁴ Il Cussegl federal fixescha il termin che questa lescha entra en vigur.

⁸⁹⁵ SR 631.0

⁸⁹⁶ Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la L da dazi dals 18 da mars 2005, en vigur dapi il 1. da matg 2007 (AS 2007 1411; BBl 2004 567).

Disposiziuns finalas e transitoricas dal ventgaquatteravel fin al trentatraisavel titel⁸⁹⁷

⁸⁹⁷ Integrà tras la LF dals 18 da dec. 1936 (AS 53 185; BBl 1928 I 205, 1932 I 217).

A. Applitgabladad dal titel final

Art. 1

Las prescripziuns dal titel final dal Cudesch civil svizzer⁸⁹⁸ vegnan er applitgadas per questa lescha.

⁸⁹⁸ SR 210

B. Adattaziun da veglias societads al dretg nov

C. Prescripziuns concernent la bilantscha

Art. 2

¹ Societads anonimas, societads acziunaras commanditaras ed associaziuns ch'èn inscrittas en il register da commerzi il mument che questa lescha entra en vigur, che na correspundan dentant betg a las prescripziuns legalas, han dad adattar lur statuts a las novas disposiziuns entaifer 5 onns.

² Durant quest termin èn ellas suttamessas al dretg vertent, uschenavant che lur statuts stattan en cuntradicziun cun las novas disposiziuns.

³ Sche las societads n'adempleschan betg questa prescripziun, vegnan ellas decleradas d'uffizi sco schliadas tras l'administratur dal register da commerzi.

⁴ Per associaziuns d'assicuranza e da credit po il Cussegl federal prolungar l'applitgabladad dal dretg vegl en il singul cas. La dumonda al sto vegnir fatga avant che 3 onns èn scadids dapi che la lescha è entrada en vigur.

II. Fonds da prevenziun

Art. 3

Sche societads anonimas, sche societads acziunaras commanditaras e sche associaziuns han - avant l'entrada en vigur da questa lescha - destinà en moda evidenta parts da lur facultad per fundar e per sustegnair instituziuns da prevenziun, han ellas d'adattar quests fonds entaifer 5 onns a las disposiziuns dals artitgels 673⁸⁹⁹ ed 862⁹⁰⁰.

⁸⁹⁹ Quest artitgel ha ussa ina nova versiun.

⁹⁰⁰ Quest artitgel ha ussa ina nova versiun.

Art. 4⁹⁰¹

⁹⁰¹ Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la L dals 3 d'oct. 2003 davart la fusiun, cun effect dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2617; BBl 2000 4337).

I. Resalva da relaziuns extraordinarias

Art. 5

¹ Il Cussegl federal ha il dretg, sche relaziuns economicas extraordinarias pretendan quai, da decretar disposiziuns che permettan a las persunas, ch'èn obligadas da far ina bilantscha, da betg stuair observar tuttas disposiziuns da questa lescha che pertutgan las prescripziuns concernent la bilantscha. In tal conclus dal Cussegl federal sto vegnir publitgà.

² Sch'in tal conclus dal Cussegl federal è vegnì applitgà per far la bilantscha, sto quai vegnir remartgà en la bilantscha.

II. ...

Art. 6⁹⁰²

⁹⁰² Senza impurtanza.

D. Relaziuns da responsabladad dals associads

Art. 7

¹ Las midadas che las prescripziuns da questa lescha chaschunan per las relaziuns da responsabladad dals associads na pregiuditgeschan betg ils dretgs dals crediturs ch'existan il mument che la lescha entra en vigur.

² Las associaziuns, da las qualas ils commembers stattan buns persunalmain per las obligaziuns da l'associaziun, e quai mo sin basa da la prescripziun da l'artitgel 689 dal Dretg d'obligaziuns vertent⁹⁰³ èn suttamess per 5 onns a las disposiziuns dal dretg vertent.

³ Durant quest termin po la radunanza generala concluder cun la maioritad absoluta da las vuschs davart l'exclusiun totala u parziala da la responsabladad persunala u constatar expressivamain la responsabladad persunala. La prescripziun da l'artitgel 889 alinea 2 davart l'extrada na vegn betg applitgada.

⁹⁰³ AS 27 317

E. Firmas commerzialas

Art. 8

¹ Las firmas ch'existan il mument che questa lescha entra en vigur e che na correspundan betg a sias prescripziuns, dastgan exister vinavant senza midadas durant 2 onns.

² En cas ch'i dettia midadas da tge spezia ch'i saja avant la scadenza da quest termin, ston las firmas dentant vegnir messas en concordanza cun la lescha actuala.

F. Vaglias ch'èn vegnidas emessas pli baud

I. Titels nominals

Art. 9

Ils cudeschets da spargn e da deposits sco er ils certificats da spargn e da deposit ch'èn vegnids emess sco titels nominals avant che questa lescha è entrada en vigur èn suttamess a las prescripziuns da l'artitgel 977 davart l'annullaziun da certificats da debit, e quai er alura, sch'il debitur n'ha betg resalvà en il titel expressivamain per sasez il dretg da pajar valaivlamain senza ch'il titel vegnia preschentà u senza ch'el saja annullà.

II. Aczias

1. Valur nominala

Art. 10

Aczias ch'èn vegnidas emessas avant l'entrada en vigur da questa lescha pon:

1.: mantegnair ina valur nominala da main che 100 francs;
2.: entaifer 3 onns dapi che la lescha è entrada en vigur vegnir reducidas ad ina valur nominala da main che 100 francs en cas ch'il chapital da basa vegnia er reducì.

2. Aczias al possessur betg pajadas entiramain

Art. 11

¹ Aczias e certificats provisorics al possessur ch'èn vegnids emess avant l'entrada en vigur da questa lescha n'èn betg suttamess a las disposiziuns dals artitgels 683 e 688 alineas 1 e 3.

² La relaziun giuridica dals sutsegnaders e dals acquistaders da questas aczias sa drizza tenor il dretg vertent.

III. Cambialas e schecs

Art. 12

Cambialas e schecs ch'èn vegnids emess avant l'entrada en vigur da questa lescha èn suttamess en tuts reguards al dretg vertent.

G. Cuminanza dals crediturs

Art. 13

Las disposiziuns da l'Ordinaziun dals 20 da favrer 1918⁹⁰⁴ davart la cuminanza da crediturs en cas d'obligaziuns d'emprest e dals conclus cumplettants dal Cussegl federal⁹⁰⁵ restan vinavant en vigur per ils cas, per ils quals ellas vegnissan applitgadas.

⁹⁰⁴ [AS 34 231; 35 297; 36 623 893]

⁹⁰⁵ [AS 51 673; 53 454; 57 1514; 58 934; 62 1088; 63 1342]

H. ...

Art. 14⁹⁰⁶

⁹⁰⁶ Abolì tras la cifra I litera c da l'agiunta da la LF dals 18 da dec. 1987 davart il dretg internaziunal privat, cun effect dapi il 1. da schan. 1989 (AS 1988 1776; BBl 1983 I 263).

J. Midada da la Lescha federala davart scussiun e concurs

Art. 15

...⁹⁰⁷

⁹⁰⁷ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 53 185.

K. Relaziun tar la Lescha da bancas

I. Resalva generala

Art. 16

Las prescripziuns da la Lescha federala dals 8 da november 1934⁹⁰⁸ davart las bancas e cassas da spargn restan resalvadas.

⁹⁰⁸ SR 952.0

II. Midadas da singulas prescripziuns

Art. 17

...⁹⁰⁹

⁹⁰⁹ Las modificaziuns pon vegnir consultadas en la AS 53 185.

L. Aboliziun dal dretg civil federal

Art. 18

Cun l'entrada en vigur da questa lescha vegnan abolidas las disposiziuns dal dretg civil da la Confederaziun che stattan en cuntradicziun cun quella, en spezial la terza partiziun dal Dretg d'obligaziuns che porta il titel: «Las societads commerzialas, vaglias e firmas commerzialas» (LF dals 14 da zercladur 1881⁹¹⁰ davart il Dretg d'obligaziuns, art. 552-715 e 720-880).

⁹¹⁰ [AS 5 635, 11 490; BS 2 784 art. 103 al. 1; BS 2 3 titel final art. 60 al. 2]

M. Entrada en vigur da questa lescha

Art. 19

¹ Questa lescha entra en vigur il 1. da fanadur 1937.

² Exceptà da quai è il chapitel davart la cuminanza da crediturs en cas d'obligaziuns d'emprest (art. 1157-1182); il Cussegl federal vegn a fixar l'entrada en vigur da quest chapitel.⁹¹¹

³ Il Cussegl federal vegn incumbensà cun l'execuziun da questa lescha.

⁹¹¹ Questa part è vegnida messa en vigur en la versiun da la LF dal 1. d'avr. 1949. Pertutgant il text da la versiun oriunda guardar AS 53 185.

Disposiziuns finalas dal ventgasisavel titel⁹¹²

⁹¹² Integrà tras la cifra III da la LF dals 4 d'oct. 1991, en vigur dapi il 1. da fan. 1992 (AS 1992 733; BBl 1983 II 745).

A. Titel final dal Cudesch civil svizzer

Art. 1

Il titel final dal Cudesch civil svizzer⁹¹³ vala per questa lescha.

⁹¹³ SR 210

B. Adattaziuns al dretg nov