¹ Ils commembers da l'Assamblea federala (parlamentaris) han il dretg d'inoltrar iniziativas parlamentaras ed intervenziuns e da proponer candidats per las elecziuns.

² Els pon far propostas davart objects pendents e davart la procedura.

³ Il dretg da prender il pled ed il temp da discurrer pon vegnir restrenschids tras reglaments da las chombras.

⁴ Davart ina iniziativa parlamentara, ina moziun u in postulat ch'è vegnì contestà dastgi mo vegnir votà, sche l'autur ha survegnì la chaschun da preschentar a bucca ses arguments. Il dretg da prender il pled ha plinavant almain quel che ha proponì sco emprim da refusar l'intervenziun.⁷

¹ Ils parlamentaris han il dretg da vegnir infurmads dal Cussegl federal e da l'administraziun federala davart mintga fatschenta da la Confederaziun e da prender invista dals documents, sche quai è necessari per exequir il mandat parlamentar.

² Il singul parlamentari n'ha nagin dretg da survegnir infurmaziuns:

a.

da las proceduras da cunrapport e da las tractativas da las sesidas dal Cussegl federal;

b.

ch'èn classifitgadas sco confidenzialas u secretas en l'interess da la protecziun dal stadi u dals servetschs d'infurmaziun u che pon chaschunar in donn als interess da la Svizra en ils mauns da persunas betg autorisadas;

c.

che duain restar confidenzialas per motivs da la protecziun da la persunalitad.⁸

³ Sch'in parlamentari ed il Cussegl federal na vegnan betg perina pervia da la dimensiun dals dretgs d'infurmaziun, po il parlamentari appellar il presidi da la chombra, a la quala el appartegna. Il presidi intermediescha tranter il parlamentari ed il Cussegl federal.

⁴ Il presidi da la chombra decida definitivamain, sch'il parlamentari ed il Cussegl federal n'èn betg perina, schebain las infurmaziuns èn necessarias per exequir il mandat parlamentar.

⁵ Sch'il Cussegl federal ed il parlamentari n'èn betg perina, schebain il parlamentari ha il dretg da survegnir infurmaziuns tenor l'alinea 2, e sche l'intermediaziun dal presidi da la chombra n'ha betg success, po il Cussegl federal er suttametter al parlamentari in rapport empè da dar invista als documents.

⁶ Per preparar l'intermediaziun po il presidi da la chombra prender invista dals documents dal Cussegl federal e da l'administraziun federala senza restricziuns.

Ils parlamentaris èn suttamess al secret d'uffizi, sch'els han - a basa da lur activitad uffiziala - enconuschientscha da fatgs che ston restar secrets u èn confidenzials per proteger interess publics u privats predominants, en spezial per garantir la protecziun da la persunalitad u per prender resguard d'ina procedura pendenta.

Per lur activitad parlamentara survegnan ils parlamentaris da la Confederaziun ina indemnisaziun sco er ina contribuziun per cuvrir ils custs che resultan da lur activitad parlamentara. Ils detagls vegnan reglads en la Lescha dals 18 da mars 1988⁹ davart las resursas dal parlament.

Ils parlamentaris èn obligads da sa participar a las sesidas da las chombras e da las cumissiuns.

¹ Ils commembers dal Cussegl naziunal pon votar sin distanza, sch'els ston ir en isolaziun u en quarantina pervia da COVID-19 sin fundament da directivas d'ina autoritad.

² Commembers dal Cussegl naziunal che vulan votar sin distanza tenor l'alinea 1 infurmeschan il secretariat da la chombra il di avant la sesida.

³ Las vuschs consegnadas dals commembers dal Cussegl naziunal tenor l'alinea 1 vegnan registradas en il sistem da votaziun electronic il medem mument sco la votaziun currenta en la chombra. La votaziun na vegn betg repetida, sch'in commember dal Cussegl naziunal n'ha betg pudì votar per motivs tecnics.

¹ Cura ch'el entra en uffizi ed al cumenzament da mintga onn infurmescha mintga parlamentari en scrit il biro davart:

a.¹²

sias activitads professiunalas; sch'in parlamentari è lavurant, sto el inditgar la funcziun ed il patrun;

b.¹³

sias ulteriuras activitads en gremis directivs e da surveglianza, en cussegls consultativs ed en gremis sumegliants da corporaziuns, d'instituziuns e da fundaziuns svizras ed estras da dretg privat e public;

c.

sias activitads da cussegliaziun u d'expert per servetschs federals;

d.

sias activitads permanentas da direcziun u da cussegliaziun per gruppas d'interess svizras ed estras;

e.

sia cooperaziun en cumissiuns ed en auters organs da la Confederaziun.

^1bis En cas d'activitads tenor l'alinea 1 literas b−e inditgescha il parlamentari, sch'i sa tracta d'in mandat en uffizi d'onur u d'in mandat pajà. Indemnisaziuns da spesas na vegnan betg prendidas en consideraziun.¹⁴

² Ils Servetschs dal parlament cumpileschan in register public cun las indicaziuns dals parlamentaris.

³ Parlamentaris che han in interess persunal direct vi d'in object da la tractativa, rendan attent a quests interess, cura ch'els s'expriman en la chombra u en ina cumissiun.

⁴ Il secret professiunal en il senn dal Cudesch penal¹⁵ resta resalvà.

¹ Exequind la surveglianza suprema tenor l'artitgel 26 prendan ils commembers da cumissiuns e da delegaziuns recusaziun, sch'els han in interess persunal direct vi d'in object da la tractativa u sche lur imparzialitad pudess esser messa en dumonda per auters motivs. Nagin motiv da recusaziun n'è la defensiun d'interess politics, en spezial da communitads, da partidas u da federaziuns.

² En cas dispitaivels decida la cumissiun u la delegaziun pertutgada definitivamain davart la recusaziun, suenter avair laschà vegnir a pled il commember pertutgà.

Als parlamentaris èsi scumandà d'exequir funcziuns uffizialas per stadis esters sco er da surpigliar titels ed onurificaziuns d'autoritads estras.

¹ Sch'in parlamentari cuntrafa, malgrà ch'el è vegnì admonì, repetidamain a las prescripziuns disciplinaras e processualas da las chombras, po il president:

a.

privar il parlamentari dal pled; u

b.

excluder il parlamentari per maximalmain il rest da la sesida.

² Sch'in parlamentari cuntrafa grevamain a las prescripziuns disciplinaras e processualas u sch'el violescha il secret d'uffizi, po il biro da la chombra cumpetenta:

a.

pronunziar ina reprimanda cunter il parlamentari; u

b.

excluder il parlamentari fin a 6 mais da sias cumissiuns.

³ Davart protestas dal parlamentari pertutgà decida la chombra.

Betg appartegnair a l'Assamblea federala na dastgan:

a.

las persunas ch'ella ha elegì u confermà;

b.

ils derschaders dals tribunals da la Confederaziun che n'èn betg vegnids elegids da l'Assamblea federala;

c.¹⁷

il persunal da l'administraziun federala centrala e decentrala, dals Servetschs dal parlament, dals tribunals da la Confederaziun, dal secretariat da l'Autoritad da surveglianza da la Procura publica federala, da la Procura publica federala sco er ils commembers da las cumissiuns extraparlamentaras cun cumpetenzas da decider, nun che las leschas spezialas disponian insatge auter;

d.

ils commembers da la direcziun da l'armada;

e.

ils commembers dals organs directivs d'organisaziuns u da persunas da dretg public u privat che n'appartegnan betg a l'administraziun federala e che adempleschan incumbensas administrativas, en las qualas la Confederaziun ha ina posiziun predominanta;

f.

persunas che represchentan la Confederaziun en organisaziuns u en persunas da dretg public u privat che n'appartegnan betg a l'administraziun federala e che adempleschan incumbensas administrativas, en las qualas la Confederaziun ha ina posiziun predominanta.

¹ Sch'i resulta ina incumpatibilitad tenor l'artitgel 14 litera a, declera la persuna pertutgada per tgenin dals dus uffizis ch'ella sa decida.

² Sch'i resulta ina incumpatibilitad tenor l'artitgel 14 literas b-f, vegn la persuna pertutgada exclusa da l'Assamblea federala 6 mais suenter la constataziun da l'incumpatibilitad, sch'ella n'ha betg renunzià fin lura a l'autra funcziun.

Ils parlamentaris na pon betg vegnir fatgs giuridicamain responsabels per lur remartgas en las chombras ed en lur organs.

¹ Cunter in parlamentari po vegnir introducida ina procedura penala pervia d'in malfatg che stat en in connex direct cun sia posiziun u cun sia activitad uffiziala sulettamain cun l'autorisaziun da las cumissiuns cumpetentas da tuttas duas chombras. Il reglament da gestiun da mintga chombra designescha la cumissiun cumpetenta.

² Sche quai para dad esser giustifitgà tenor las circumstanzas dal cas, pon las cumissiuns cumpetentas surdar a las autoritads penalas da la Confederaziun la persecuziun ed il giudicament d'in malfatg ch'è suttamess a la giurisdicziun chantunala.

³ L'Assamblea federala plenara po eleger in procuratur public federal extraordinari.

^3bis En accord vicendaivel pon ils presidents da las cumissiuns cumpetentas returnar a l'autoritad da persecuziun penala las dumondas d'abolir l'immunitad ch'èn motivadas insuffizientamain, per las laschar rectifitgar.¹⁹

⁴ Sch'ina dumonda è evidentamain nunsustegnibla, pon ils presidents da las cumissiuns cumpetentas liquidar directamain la dumonda en accord vicendaivel. Els infurmeschan ordavant las cumissiuns en chaussa. Sche la maioritad d'ina cumissiun pretenda che la dumonda vegnia deliberada, vegn tractada la dumonda en la procedura normala tenor l'artitgel 17a.²⁰

¹ La dumonda d'abolir l'immunitad vegn tractada l'emprim da la cumissiun cumpetenta da la chombra, a la quala il parlamentari inculpà appartegna.

² Sch'i dat differenzas tranter las decisiuns da las duas cumissiuns areguard l'entrada sin la dumonda u areguard l'aboliziun da l'immunitad, ha lieu ina procedura d'eliminaziun da las differenzas tranter las cumissiuns. La segunda refusa da vart d'ina cumissiun è definitiva.

³ Las cumissiuns èn ablas da decider, sche la maioritad da lur commembers è preschenta. L'abilitad da decider sto vegnir constatada explicitamain.

⁴ Las cumissiuns laschan vegnir a pled il parlamentari inculpà. Quel na dastga ni vegnir represchentà ni vegnir accumpagnà.

⁵ La decisiun da las cumissiuns è definitiva.

⁶ Cura ch'ina cumissiun ha communitgà sia decisiun al parlamentari pertutgà, infurmescha ella immediatamain la publicitad. A medem temp orientescha ella ils commembers da tuttas duas chombras tras ina communicaziun en scrit.

⁷ Sch'il parlamentari inculpà è commember d'ina da las cumissiuns cumpetentas, prenda el recusaziun.

¹ Per abolir il secret da posta e da telecommunicaziun en il senn da l'artitgel 321^ter dal Cudesch penal²² dovri in'autorisaziun dals presidis da las chombras:

a.

sch'i duain vegnir persequitads malfatgs d'in parlamentari;

b.

sch'i duain vegnir ordinadas mesiras envers in parlamentari per survegliar ina terza persuna, cun la quala il parlamentari stat en relaziun a basa da ses uffizi.

² L'alinea 1 vegn applitgà tenor il senn er per quels cas, en ils quals autras mesiras d'investigaziun u d'inquisiziun penala èn necessarias cunter in parlamentari per far in emprim scleriment dals fatgs u per segirar las cumprovas.

³ Uschespert che las mesiras permessas dals presidis da las chombras èn realisadas, sto vegnir dumandada - per la persecuziun penala - l'autorisaziun da las cumissiuns cumpetentas da tuttas duas chombras tenor l'artitgel 17, nun che la procedura vegnia messa ad acta.²³

⁴ In'arrestaziun è inadmissibla senza questa autorisaziun.²⁴

¹ Ils presidis da las chombras decidan en ina tractativa cuminaivla e secreta. Per conceder l'autorisaziun tenor l'artitgel 18 dovri il consentiment d'almain tschintg commembers.

² L'autorisaziun per abolir il secret da posta e da telecommunicaziun po vegnir concedida pir, cura che l'autoritad cumpetenta ha approvà l'ordinaziun da la surveglianza tenor l'artitgel 7 da la Lescha federala dals 6 d'october 2000²⁵ davart la surveglianza da la posta e da la telecommunicaziun.

¹ Durant la sessiun po ina procedura penala cunter in parlamentari vegnir introducida pervia da crims u pervia da delicts che na stattan betg en in connex direct cun sia posiziun u cun sia activitad uffiziala mo cun ses consentiment en scrit u cun l'autorisaziun da la cumissiun cumpetenta da sia chombra. Il reglament da gestiun da mintga chombra designescha la cumissiun cumpetenta.²⁶

² Resalvada resta l'arrestaziun preventiva dal parlamentari pervia da privel da fugia u, sch'el vegn tschiffà en flagranti, durant ch'el commetta in crim. Per ina tala arrestaziun sto l'autoritad che ha ordinà l'arrestaziun dumandar entaifer 24 uras directamain l'autorisaziun da la cumissiun cumpetenta da la chombra, a la quala il parlamentari arrestà appartegna, nun ch'il parlamentari dettia en scrit ses consentiment a l'arrestaziun.²⁷

³ Sch'ina procedura penala pervia dals malfatgs numnads en ils alineas 1 e 2 è gia introducida cunter in parlamentari al cumenzament da la sessiun, ha quest parlamentari il dretg da dumandar la cumissiun cumpetenta da sia chombra, sch'ella suspendia l'arrest gia ordinà u citaziuns ad audienzas. Questa dumonda n'ha betg in effect suspensiv.²⁸

⁴ En cas d'in chasti d'empraschunament, ch'è vegnì pronunzià tras ina sentenzia valaivla, na po il parlamentari betg sa referir al dretg da sa participar a la sessiun, sche l'execuziun da la sentenzia è vegnida ordinada gia avant il cumenzament da la sessiun.

Sch'igl è dispitaivel, schebain in'autorisaziun tenor ils artitgels 17-20 è necessaria, decida l'organ ch'è cumpetent per l'autorisaziun.

¹ La responsabladad patrimoniala dal parlamentari per sia activitad uffiziala sa drizza tenor la Lescha da responsabladad dals 14 da mars 1958³⁰.

² Davart la responsabladad dal parlamentari tenor ils artitgels 7 ed 8 da la Lescha da responsabladad dals 14 da mars 1958 decida la Delegaziun administrativa.

³ Il parlamentari po far recurs cunter la decisiun da la Delegaziun administrativa tar il Tribunal federal.

Ils organs da l'Assamblea federala èn:

a.

il Cussegl naziunal;

b.

il Cussegl dals chantuns;

c.

l'Assamblea federala plenara;

d.

ils presidis;

e.

ils biros;

f.

la Conferenza da coordinaziun e la Delegaziun administrativa;

g.

las cumissiuns e lur sutcumissiuns sco er lur delegaziuns;

h.

las fracziuns.

¹ L'Assamblea federala sa raduna a Berna.

² Tras in conclus federal simpel po ella decider da sa radunar excepziunalmain en in auter lieu.

¹ Il Cussegl naziunal ed il Cussegl dals chantuns vegnan convocads da lur biros.

² L'Assamblea federala plenara vegn convocada da la Conferenza da coordinaziun.

³ Il president dal Cussegl naziunal u - sche quel è impedì - il president dal Cussegl dals chantuns è obligà da convocar las chombras, sche la segirezza da las autoritads federalas è periclitada u sch'il Cussegl federal n'è betg en cas d'agir.

Il presidi da mintga chombra sa cumpona dal president sco er da l'emprim e dal segund vicepresident.

¹ Mintga chombra nominescha in biro per sia direcziun e per ulteriuras fatschentas internas.

² Il biro da mintga chombra sa cumpona dal presidi da questa chombra e d'ulteriurs commembers designads tras ils reglaments da gestiun.

³ Ils dretgs e las obligaziuns che questa lescha attribuescha a las cumissiuns valan er per ils biros.

Mintga chombra fixescha in reglament da gestiun cun las disposiziuns executivas davart sia organisaziun e davart sias proceduras.

¹ Il biro dal Cussegl naziunal ed il biro dal Cussegl dals chantuns furman la Conferenza da coordinaziun.

² La Conferenza da coordinaziun ha las suandantas incumbensas:

a.⁴²

ella fixescha, durant tge emnas dal chalender che las sessiuns ordinarias ed extraordinarias han lieu;

b.

ella procura per la correspundenza tranter las duas chombras sco er per la correspundenza tranter quellas ed il Cussegl federal;

c.

ella po decretar directivas davart l'attribuziun dals meds persunals e finanzials als organs da l'Assamblea federala;

d.

ella elegia il secretari general da l'Assamblea federala. L'elecziun sto vegnir confermada da l'Assamblea federala plenara;

e.

ella approvescha la furmaziun da novas fracziuns tenor ils criteris da l'artitgel 61.

³ Il Cussegl federal po sa participar a las sesidas cun vusch consultativa.

⁴ Las decisiuns da la Conferenza da coordinaziun ston vegnir approvadas dals biros dal Cussegl naziunal e dal Cussegl dals chantuns. L'elecziun tenor l'alinea 2 litera d ha lieu cun la maioritad absoluta dals commembers ch'elegian.

⁵ ...⁴³

¹ La Delegaziun administrativa sa cumpona da mintgamai trais commembers dals biros da tuttas duas chombras ch'èn vegnids elegids da la Conferenza da coordinaziun. La Delegaziun administrativa designescha in da ses commembers sco delegà. Ella sa constituescha sezza.

² La direcziun suprema da l'administraziun dal parlament è chaussa da la Delegaziun administrativa.

³ La Delegaziun administrativa decida cun la maioritad dals commembers votants.

¹ Il biro da l'Assamblea federala plenara sa cumpona dals presidis da las duas chombras.

² Presidià vegn il biro dal president dal Cussegl naziunal u, sche quel è impedì, dal president dal Cussegl dals chantuns.

³ Il biro prepara las sesidas da l'Assamblea federala plenara.

⁴ El po nominar cumissiuns da l'Assamblea federala plenara. Quellas sa cumponan da dudesch commembers dal Cussegl naziunal e da tschintg commembers dal Cussegl dals chantuns.

¹ La Cumissiun da grazia e da conflicts da cumpetenza predeliberescha dumondas da grazia e decisiuns davart conflicts da cumpetenza tranter las autoritads federalas supremas.

² Sco ses president elegia ella alternantamain in commember dal Cussegl naziunal u dal Cussegl dals chantuns.

³ Ella transmetta las dumondas da grazia al Cussegl federal per laschar suttametter in rapport ed ina proposta.

⁴ Ella po prender invista da la dumonda sco er da las actas d'inquisiziun, da dretgira e d'execuziun.

¹ La Cumissiun giudiziala è cumpetenta per preparar l'elecziun e la destituziun da l'uffizi:

a.

da derschaders dals tribunals da la Confederaziun;

b.

da commembers da l'Autoritad da surveglianza da la Procura publica federala;

c.

dal procuratur public federal e dals suppleants dal procuratur public federal;

d.⁴⁵

dal manader da l'Incumbensà federal per la protecziun da datas e per la transparenza (incumbensà).⁴⁶

² Ella publitgescha plazzas libras da derschaders, las plazzas dal procuratur public federal, dals suppleants dal procuratur public federal e da l'incumbensà.⁴⁷ Sche la lescha permetta pensums parzials, sto il grad d'occupaziun vegnir inditgà en la publicaziun.⁴⁸

³ La Cumissiun giudiziala suttametta a l'Assamblea federala plenara sias propostas electoralas e sias propostas da destituziun da l'uffizi.

⁴ Ella fixescha ils detagls da la relaziun da lavur dals derschaders sco er dal procuratur public federal e dals suppleants dal procuratur public federal.⁴⁹

⁵ Mintga fracziun ha il dretg d'almain in sez en la cumissiun.

⁶ Las Cumissiuns da gestiun e la Delegaziun da finanzas communitgeschan a la Cumissiun giudiziala constataziuns che mettan seriusamain en dumonda la qualificaziun professiunala u persunala da derschaders, dal procuratur public federal, dals suppleants dal procuratur public federal u da l'incumbensà.⁵⁰

¹ Tant enavant che questa lescha na dispona nagut auter, valan - tenor il senn - las disposiziuns dal reglament da gestiun er per la procedura en l'Assamblea federala plenara.

² Ils dumbravuschs ed ils dumbravuschs suppleants da las duas chombras erueschan ils resultats da las elecziuns e da las votaziuns.

³ Sch'il reglament da gestiun dal Cussegl naziunal n'è betg applitgabel, po l'Assamblea federala plenara decretar in agen reglament.

¹ Las fracziuns sa cumponan dals parlamentaris da la medema partida.

² Parlamentaris senza partida e commembers da differentas partidas pon furmar ina fracziun, sch'els han ina direcziun politica sumeglianta.

³ Ina fracziun po vegnir furmada, sche almain tschintg commembers d'ina da las duas chombras sa participeschan a quella.

⁴ Las fracziuns annunzian al secretari general da l'Assamblea federala lur constituziun, ils commembers, la suprastanza ed il secretari.

¹ Las fracziuns predelibereschan las fatschentas da las chombras.

² Ellas han il dretg d'inoltrar iniziativas parlamentaras, intervenziuns e propostas e da proponer candidats per las elecziuns.

³ Ils reglaments da gestiun pon prevair ulteriurs dretgs per las fracziuns.

⁴ Las fracziuns pon installar secretariats. Quels survegnan ils medems documents sco ils parlamentaris ed èn suttamess al secret d'uffizi tenor l'artitgel 8.

⁵ Las fracziuns survegnan ina contribuziun per cuvrir ils custs da lur secretariats. Ils detagls vegnan reglads en la Lescha dals 18 da mars 1988⁶⁷ davart las resursas dal parlament.

¹ Ils parlamentaris che s'interessan per in tschert sectur pon s'unir a gruppas parlamentaras. Las gruppas ston esser avertas a tut ils parlamentaris.

² Las gruppas annunzian lur constituziun e lur commembers als Servetschs dal parlament. Quels mainan in register public da las gruppas parlamentaras.

³ Las gruppas parlamentaras survegnan sche pussaivel sustegn administrativ per lur lavur e stanzas da sesidas.

⁴ Ellas na pon betg sa preschentar en num da l'Assamblea federala.

¹ Ils Servetschs dal parlament sustegnan l'Assamblea federala per ch'ella possia ademplir sias incumbensas.

² Els:

a.

planiseschan ed organiseschan las sessiuns e las sesidas da las cumissiuns;

b.

liquideschan las lavurs da secretariat, las translaziuns e la protocollaziun da las decisiuns e da las tractativas da las chombras, da l'Assamblea federala plenara e da las cumissiuns;

c.

mainan ina documentaziun e porschan servetschs en il sectur da la documentaziun e da las tecnologias d'infurmaziun;

c^bis.⁶⁸

mainan sistems d'infurmaziun ch'èn destinads a l'evaluaziun da datas per ademplir las incumbensas da l'Assamblea federala, da lur organs e dals parlamentaris; questa elavuraziun da datas po cumpigliar er datas persunalas spezialmain sensiblas; in'ordinaziun da l'Assamblea federala fixescha las funtaunas duvradas per quest intent e regla las autorisaziuns d'access sco er la communicaziun da questas datas;

d.

cusseglian ils parlamentaris, en spezial ils presidis da las chombras e da las cumissiuns, en dumondas materialas e da procedura;

e.

infurmeschan la populaziun davart l'Assamblea federala e davart sias activitads;

f.

sustegnan l'Assamblea federala en la tgira da sias relaziuns internaziunalas;

g.

liquideschan tut las ulteriuras incumbensas da l'administraziun dal parlament, cun resalva da las cumpetenzas d'organs da las chombras.

¹ Ils Servetschs dal parlament èn suttamess a la surveglianza da la Delegaziun administrativa.

² Il secretari general da l'Assamblea federala maina ils Servetschs dal parlament.

³ Sch'ils posts dals Servetschs dal parlament lavuran per organs da l'Assamblea federala, fan els quai tenor las directivas da quels organs.

Tras in'ordinaziun da l'Assamblea federala vegnan ils organs da l'Assamblea federala sco er il secretari general da l'Assamblea federala autorisads d'engaschar il persunal dals Servetschs dal parlament.

Ils posts dals Servetschs dal parlament han ils medems dretgs d'infurmaziun sco ils organs da l'Assamblea federala, per ils quals els lavuran.

¹ Ils organs da l'Assamblea federala e - per lur incumbensa - ils Servetschs dal parlament pon consultar posts da servetsch da l'administraziun federala per ademplir lur incumbensas.

² La consultaziun ha lieu en accord cun il departament cumpetent u cun la Chanzlia federala.

³ En cas da differenzas decida la Delegaziun administrativa suenter avair tadlà l'avis da Cussegl federal.

¹ Il dretg da disponer da las salas da las chombras vegn exequì dals presidents da las chombras; il dretg da disponer da las ulteriuras localitads da l'Assamblea federala e dals Servetschs dal parlament vegn exequì da la Delegaziun administrativa.

² Mintga parlamentari po laschar emetter ina carta d'access per mintgamai duas persunas che giavischan - per ina tscherta durada - access a las parts betg publicas da la Chasa federala. Questas persunas e lur funcziuns ston vegnir inscrittas en in register accessibel publicamain.

¹ L'Assamblea federala decretescha las disposiziuns executivas legislativas davart l'administraziun dal parlament en furma d'ordinaziuns da l'Assamblea federala.

² Las disposiziuns executivas legislativas ch'èn vegnidas decretadas dal Cussegl federal u da posts da servetsch subordinads a quel e che valan per l'administraziun federala, vegnan applitgadas er en il sectur da l'administraziun dal parlament, nun ch'ina ordinaziun da l'Assamblea federala disponia insatge auter.

³ Las cumpetenzas che talas disposiziuns executivas attribueschan al Cussegl federal u a posts da servetsch subordinads a quel, vegnan exequidas da la Delegaziun administrativa ubain dal secretari general da l'Assamblea federala.

Objects da tractativa da l'Assamblea federala èn en spezial:

a.

sbozs da sias cumissiuns u dal Cussegl federal per decrets da l'Assamblea federala;

b.

iniziativas ed intervenziuns parlamentaras inoltradas da ses commembers, da sias fracziuns e da sias cumissiuns sco er iniziativas dals chantuns;

c.

rapports da sias cumissiuns u dal Cussegl federal;

d.

propostas per elecziuns e per confermar elecziuns;

e.

dumondas da ses commembers, da sias fracziuns, da sias cumissiuns u dal Cussegl federal davart la procedura;

f.

decleraziuns da las chombras u dal Cussegl federal;

g.

petiziuns ed instanzas;

h.

recurs, dumondas e protestas.

¹ Objects da tractativa ch'èn vegnids inoltrads da parlamentaris u d'organs da las chombras èn pendents en la chombra a partir dal mument ch'els vegnan inoltrads al secretariat da la chombra.

² Iniziativas dal pievel e dumondas dals chantuns per approvar lur constituziuns èn pendentas en las chombras a partir dal mument ch'ellas vegnan inoltradas a la Chanzlia federala.

³ Ils ulteriurs objects da tractativa èn pendents en tuttas duas chombras a partir dal mument ch'els vegnan inoltrads a l'Assamblea federala.

¹ Objects da tractativa pon vegnir retratgs da lur auturs fin ch'ina chombra ha prendì in emprim conclus davart l'object respectiv.

² Ina iniziativa parlamentara u ina iniziativa dals chantuns na po betg pli vegnir retratga, sche la cumissiun predeliberanta l'ha gia acceptada.

³ Objects da tractativa ch'èn vegnids inoltrads dal Cussegl federal na po quel betg retrair.

¹ Mintga chombra tracta l'emprim in sboz per in decret e decida, sch'ella vul entrar en materia (debatta d'entrar en materia).

² Sch'ella decida d'entrar en materia, tracta ella lura artitgel per artitgel il sboz per il decret (tractativa detagliada).

³ I sto vegnir entrà en materia obligatoricamain tar iniziativas dal pievel, preventivs, rapports da gestiun, quints, protestas cunter contracts dals chantuns tranter els u cun l'exteriur, per l'approvaziun da constituziuns chantunalas, tar la planisaziun da la legislatura sco er tar il plan da finanzas.⁷⁰

⁴ Suenter che l'emprima tractativa detagliada è terminada ha lieu en la chombra ina votaziun generala. Sch'igl è obligatoric d'entrar en materia, n'ha lieu nagina votaziun generala, auter ch'en cas da preventivs u da quints.

⁵ Sche la chombra refusa il sboz per in decret en la votaziun generala, correspunda quai ad ina decisiun da betg entrar en materia. Sche la chombra refusa preventivs u quints en la votaziun generala, decida ella da refusar e da renviar quels al Cussegl federal.

⁶ Sch'igl è vegnì decidì d'entrar en in sboz per in decret, po quel vegnir stritgà sin proposta da la cumissiun predeliberanta u dal Cussegl federal, en cas ch'el è daventà obsolet.⁷¹

¹ Ina chombra po refusar per mauns dal Cussegl federal u da la cumissiun predeliberanta in sboz per in decret, en il qual ella è entrada, u in auter object da tractativa, cun l'incumbensa d'examinaziun u da far midadas.

² Singulas parts u disposiziuns po ella er refusar pli tard en la tractativa.

³ Propostas da refusaziun ston declerar, tge che duai vegnir examinà, midà u cumplettà.

¹ Mintga parlamentari po inoltrar a la chombra ed a la cumissiun predeliberanta propostas concernent in object da tractativa pendent. El po dumandar la cumissiun cumpetenta d'inoltrar ina iniziativa parlamentara u ina intervenziun da la cumissiun.

^1bis In sboz per in decret po mo vegnir inoltrà en furma d'ina proposta, sche:

a.

in sboz per in decret pendent duai vegnir dividì en plirs sbozs;

b.

ina cuntraproposta davart la medema dumonda constituziunala duai vegnir opponida ad ina iniziativa dal pievel (art. 101).⁷²

² Propostas che pertutgan la procedura (propostas davart l'urden) ston per regla vegnir tractadas immediatamain.

³ Cun ina proposta davart l'urden poi vegnir pretendì da revegnir ad in conclus, uschè ditg ch'ina chombra n'ha betg terminà sia deliberaziun davart in object da tractativa.⁷³

^3bis Ina proposta davart l'urden che pretenda da revegnir a la decisiun d'entrar en materia, è inadmissibla.⁷⁴

^3ter Ina proposta davart l'urden che pretenda da repeter ina votaziun, cun la quala la chombra ha terminà sia deliberaziun d'in object da tractativa, dastga vegnir inoltrada mo directamain suenter la votaziun.⁷⁵

⁴ Propostas ch'èn vegnidas refusadas d'ina maioritad da la cumissiun pon vegnir inoltradas sco propostas da minoritad.

¹ En cas d'in sboz per ina lescha federala che duai vegnir declerada sco urgenta na suttastat la clausula d'urgenza betg a la votaziun generala.

² Davart la clausula d'urgenza vegni decidì pir suenter l'eliminaziun da las differenzas.

³ Sche la clausula d'urgenza vegn refusada, rectifitgescha la Cumissiun da redacziun il text da las disposiziuns davart il referendum e davart l'entrada en vigur, suenter avair consultà ils presidents da las cumissiuns predeliberantas.⁷⁶

¹ Sin dumonda sto vegnir votà separadamain davart dumondas da votaziun divisiblas.

² Sch'i dat tar in object da votaziun duas propostas che sa refereschan a la medema part dal text u ch'excludan ina l'autra, ston quellas vegnir opponidas ina a l'autra en la votaziun.

³ Sch'i n'è betg pussaivel d'opponer las propostas ina a l'autra en la votaziun, stoi vegnir votà davart mintga proposta en ina votaziun separada.

⁴ Davart propostas incontestadas na vegni betg votà.

⁵ Las vuschs ston adina vegnir dumbradas en cas da:

a.

votaziuns generalas;

b.

votaziuns davart ina proposta da reconciliaziun;

c.

votaziuns davart disposiziuns che dovran il consentiment da la maioritad dals commembers da mintgina da las duas chombras (art. 159 al. 3 Cst.);

d.

votaziuns finalas.⁷⁷

¹ Sch'i dat tar il medem object da votaziun dapli che duas propostas, ston quellas vegnir opponidas successivamain ina a l'autra en votaziuns eventualas, fin ch'i restan duas propostas per ina votaziun.

² La successiun da votar davart las propostas sto vegnir concepida uschia, ch'ins cumenza cun las propostas che divergeschan il pli pauc areguard il cuntegn e cuntinuescha pass per pass fin a quellas che divergeschan il pli fitg.

³ Sch'ins na po betg fixar ina successiun clera tenor ils criteris da l'alinea 2, vegnan opponidas ina a l'autra en votaziuns eventualas l'emprim las propostas dals parlamentaris, alura las propostas da las minoritads da la cumissiun e la finala la proposta dal Cussegl federal. Il resultat da l'ultima votaziun vegn opponì a la proposta da la maioritad da la cumissiun.

⁴ L'urden da votaziun na po betg vegnir midà tras ina proposta eventuala.⁷⁸

¹ Il president da la chombra na votescha betg. En cas da paritad da las vuschs ha el la decisiun da tagl.

² Sch'i dovra il consentiment da la maioritad dals commembers da mintga chombra, votescha er il president.

¹ Ina votaziun finala ha lieu davart:

a.

leschas federalas;

b.

ordinaziuns da l'Assamblea federala;

c.

conclus federals che suttastattan al referendum obligatoric u facultativ.⁷⁹

^1bis La votaziun finala ha lieu, uschespert che las chombras han prendì conclus concordants davart il sboz per in decret ed approvà il text rectifitgà da la Cumissiun da redacziun. La votaziun finala en las duas chombras ha lieu il medem di.⁸⁰

² Sche tuttas duas chombras approveschan il sboz per in decret, è il decret da l'Assamblea federala valaivel.

³ Sch'ina chombra refusa u sche tuttas duas chombras refusan il sboz per in decret, n'è il decret betg valaivel.

Ils reglaments da las duas chombras reglan en tge cas ch'il resultat da la votaziun vegn publitgà en furma d'ina glista da nums.

¹ Tras ina iniziativa parlamentara poi vegnir proponì ch'ina cumissiun elavuria in sboz per in decret da l'Assamblea federala.

² L'iniziativa parlamentara sto vegnir motivada. La motivaziun sto cuntegnair en spezial las finamiras dal decret.

³ Tras ina iniziativa parlamentara po ina cumissiun suttametter a sia chombra in sboz per in decret.

L'iniziativa parlamentara d'in parlamentari u d'ina fracziun è inadmissibla, sche la dumonda po vegnir inoltrada sco proposta tar il sboz per in decret pendent en l'Assamblea federala. Davart excepziuns decida il biro da la chombra.

¹ Iniziativas parlamentaras d'in parlamentari u d'ina fracziun sco er propostas per elavurar ina iniziativa da la cumissiun che vegnan inoltradas a tala ston vegnir suttamessas ad in'examinaziun preliminara.

² La cumissiun cumpetenta da la chombra, a la quala l'iniziativa è vegnida inoltrada, decida il pli tard 1 onn suenter l'attribuziun da l'iniziativa, sch'ella vul acceptar l'iniziativa u sch'ella propona a la chombra da refusar quella. Sche la chombra accepta la proposta da la cumissiun, è l'iniziativa liquidada.⁹⁷

³ Il conclus d'acceptar ina iniziativa u d'elavurar ina iniziativa da la cumissiun sto vegnir approvà da la cumissiun cumpetenta da l'autra chombra. Questa cumissiun envida la cumissiun da la chombra prioritara da nominar ina delegaziun che la preschenta il conclus. Sche la segunda cumissiun n'accepta betg il conclus, vegn l'iniziativa mo acceptada sche tuttas duas chombras l'acceptan. Sche la segunda chombra n'accepta betg l'iniziativa, è quella refusada definitivamain.⁹⁸

^3bis La cumissiun da l'autra chombra e - per mancanza d'ina decisiun concordanta - las cumissiuns cumpetentas da las chombras prendan lur decisiun tenor l'alinea 3 u fan lur proposta a lur chombra mintgamai il pli tard 1 onn suenter ch'ina cumissiun u ina chombra ha prendì in conclus davart l'iniziativa.⁹⁹

⁴ Sche quel che ha inoltrà ina iniziativa u la proposta d'elavurar ina iniziativa n'è betg commember da la cumissiun, po el prender part cun vusch consultativa a las sesidas da la cumissiun da l'atgna chombra durant l'examinaziun preliminara.¹⁰⁰

⁵ Sche l'autur d'ina iniziativa sorta da la chombra e sche nagin auter parlamentari na surpiglia l'iniziativa durant l'emprima emna da la proxima sessiun, vegn l'iniziativa stritgada senza conclus da la chombra, nun che la cumissiun haja gia acceptà l'iniziativa.¹⁰¹

¹ Ina iniziativa u ina proposta per elavurar ina iniziativa vegn acceptada, sch'il basegn da regulaziun vegn da princip approvà e sche la furma da l'iniziativa parlamentara vegn giuditgada sco cunvegnenta.

² La furma da l'iniziativa parlamentara sto vegnir giuditgada sco cunvegnenta cunzunt, sche:

a.

l'iniziativa propona in sboz per in decret en il sectur dal dretg parlamentar;

b.

l'elavuraziun d'in sboz per in decret ch'è vegnida pretendida da moziuns inoltradas n'è betg vegnida fatga a temp; u

c.¹⁰²

in sboz per in decret po probablamain vegnir elavurà pli svelt sin questa via che tras ina moziun.

³ La cumissiun examinescha, co ch'ella po elavurar in sboz da decret a temp ed en moda adequata cun ils meds che la stattan a disposiziun.

¹ Sch'ina iniziativa vegn acceptada, elavura la cumissiun cumpetenta da la chombra, a la quala l'iniziativa è vegnida inoltrada, entaifer 2 onns in sboz.

² Sche quel che ha inoltrà ina iniziativa u la proposta d'elavurar ina iniziativa n'è betg commember da la cumissiun, po el prender part cun vusch consultativa a las sesidas da la cumissiun da l'atgna chombra durant l'elavuraziun dal sboz.¹⁰³

³ Il rapport ch'explitga il sboz per in decret da l'Assamblea federala correspunda a las pretensiuns d'ina missiva dal Cussegl federal (art. 141).

¹ La cumissiun po consultar il departament cumpetent per survegnir tut las infurmaziuns giuridicas e materialas ch'èn necessarias per elavurar il sboz per in decret.

² Ella dat en consultaziun il sboz preliminar inclusiv il rapport explicativ tenor las disposiziuns da la Lescha federala dals 18 da mars 2005¹⁰⁴ davart la procedura da consultaziun.¹⁰⁵

³ Il rapport ed il sboz per in decret, ch'ella suttametta a la chombra, suttametta ella a medem temp er al Cussegl federal per laschar prender posiziun e fixescha in termin adequat per quest intent; exceptadas èn disposiziuns davart l'organisaziun u la procedura da l'Assamblea federala che n'èn betg fixadas en la lescha e che na concernan betg directamain il Cussegl federal.¹⁰⁶

⁴ Sch'il Cussegl federal propona ina midada, tracta la cumissiun la posiziun dal Cussegl federal avant che la tractativa dal sboz per in decret ha lieu en la chombra prioritara.

¹ Sche la cumissiun na preschenta betg ses sboz per in decret entaifer 2 onns, decida la chombra sin proposta da la cumissiun u dal biro, sch'il termin vegn prolungà u sche l'iniziativa vegn stritgada.

² La cumissiun po proponer a la chombra da stritgar l'iniziativa, sche:

a.

ella è ademplida tras in auter sboz per in decret; u

b.

l'incumbensa a la cumissiun na duai betg vegnir mantegnida.

¹ Sche la chombra accepta en la votaziun generala il sboz per in decret elavurà da sia cumissiun, vegn l'iniziativa tramessa a l'autra chombra e vegn tractada vinavant tenor la procedura ordinaria per sbozs da decrets.¹⁰⁷

^1bis Sche la chombra n'entra betg en il sboz per in decret elavurà da sia cumissiun u sch'ella refusa il sboz en la votaziun generala, è l'iniziativa liquidada.¹⁰⁸

² En la cumissiun da la segunda chombra vegn il sboz da la chombra prioritara preschentà d'in commember da quella cumissiun che l'ha elavurà.

¹ Tras ina iniziativa dals chantuns po mintga chantun proponer ch'ina cumissiun elavuria in sboz per in decret da l'Assamblea federala.

² L'iniziativa dals chantuns sto vegnir motivada. La motivaziun sto cuntegnair en spezial las finamiras dal decret.

¹ Iniziativas dals chantuns èn suttamessas ad in'examinaziun preliminara.

² Per l'examinaziun preliminara vala l'artitgel 110 tenor il senn.

³ Il conclus d'acceptar ina iniziativa sto vegnir approvà da las cumissiuns cumpetentas da tuttas duas chombras. Sch'ina cumissiun refusa il conclus, decida la chombra entira. Sche la chombra refusa il conclus, vegn l'iniziativa surdada a l'autra chombra. La segunda refusa da vart d'ina chombra è definitiva.

^3bis Per las cumissiuns valan ils termins tenor l'artitgel 109 alineas 2 e 3^bis.¹¹⁰

⁴ Durant l'examinaziun preliminara lascha la cumissiun da la chombra prioritara vegnir a pled ina represchentanza dal chantun.

¹ Tenor l'artitgel 84 vegn ina iniziativa acceptada suttamessa anc ina giada ad ina da las chombras per l'emprim tractament.

² Per l'ulteriura procedura valan ils artitgels 111-114 tenor il senn. L'annullaziun d'ina iniziativa sto vegnir approvada da l'autra chombra. Sche la chombra prioritara decida da betg entrar en il sboz da la cumissiun u sch'ella refusa il sboz en la votaziun generala, vala quai sco annullaziun.

¹ Sch'il Cussegl federal protesta cunter in contract dals chantuns tranter els u cun l'exteriur, suttametta el a l'Assamblea federala il sboz per in conclus federal simpel pertutgant l'approvaziun dal contract.

² Sch'in chantun protesta, suttametta la cumissiun cumpetenta da la chombra prioritara a quella il sboz per in conclus federal simpel pertutgant l'approvaziun dal contract.

¹ La votaziun tar elecziuns en l'Assamblea federala è secreta.

² Elegidas èn quellas persunas, da las qualas il num stat sin dapli che la mesadad dals cedels electorals valaivels.

³ Per eruir la maioritad absoluta na vegnan betg resguardads ils cedels electorals vids ed ils cedels electorals nunvalaivels.

⁴ Sch'il dumber dals candidats che cuntanschan la maioritad absoluta è pli grond ch'il dumber dals sezs libers, vegnan exclusas quellas persunas che han survegnì las pli paucas vuschs.

¹ Cedels electorals che cuntegnan remartgas offendentas u ch'èn marcads cun segns evidents èn nunvalaivels.

² Las vuschs per persunas che n'èn betg elegiblas, ch'èn gia elegidas u ch'èn exclusas da l'elecziun sco er per persunas che na pon betg vegnir identifitgadas cleramain vegnan stritgadas.

³ Sch'il num d'in candidat è scrit dapli che ina giada sin in cedel electoral, vegnan stritgadas las repetiziuns.

⁴ Sch'in cedel electoral cuntegna dapli nums che mandats avant maun, vegnan ils nums ch'èn da memia stritgads cumenzond a la fin da la glista.

⁵ Sch'il dumber dals cedels electorals entrads è pli grond ch'il dumber dals cedels electorals distribuids, n'è l'elecziun betg valaivla e sto vegnir repetida.

¹ Ils commembers dal Cussegl federal vegnan elegids da l'Assamblea federala plenara en la sessiun suenter la renovaziun totala dal Cussegl naziunal.

² Ils sezs vegnan occupads in per in ed in suenter l'auter, en la successiun da la vegliadetgna d'uffizi dals titulars vertents. Ils sezs per ils quals candideschan commembers dal Cussegl federal en uffizi vegnan occupads l'emprim.

³ En ils emprims dus scrutinis pon vegnir elegidas tut las persunas elegiblas. A partir dal terz scrutini n'èn admessas pli naginas ulteriuras candidaturas.

⁴ Da l'elecziun vegn exclus:

a.

a partir dal segund scrutini: tgi che ha survegnì damain che 10 vuschs; e

b.

a partir dal terz scrutini: tgi che ha survegnì il dumber da vuschs il pli pitschen, nun che dapli ch'ina persuna haja survegnì quest dumber da vuschs.

¹ Posts vacants vegnan per regla occupads en la sessiun suenter l'entrada da la brev da demissiun, l'extrada nunprevisa u la constataziun da l'inabilitad d'uffizi.¹²⁹

² Il commember nov elegì entra en uffizi il pli tard 2 mais suenter sia elecziun.

³ Sche plirs posts vacants ston vegnir occupads, è decisiva per la successiun la vegliadetgna d'uffizi dals titulars precedents.

L'Assamblea federala elegia tranter ils commembers dal Cussegl federal il president da la Confederaziun ed il vicepresident dal Cussegl federal; els vegnan elegids in suenter l'auter e per la durada d'in onn.

¹ Elecziuns en ils tribunals da la Confederaziun vegnan realisadas avant il cumenzament da la nova perioda d'uffizi separadamain per ils differents tribunals e separadamain per ils derschaders sco er per ils derschaders suppleants.

² La renovaziun ha lieu ubain tras la reelecziun dals commembers che sa mettan puspè a disposiziun u, en cas ch'in post è vacant u ch'in commember na vegn betg reelegì, tras in'elecziun cumplementara.

¹ Sco cedel electoral serva ina glista dals nums dals commembers che sa mettan puspè a disposiziun, en la successiun da lur vegliadetgna d'uffizi.

² Ils electurs pon stritgar singuls candidats. Nums supplementars na vegnan betg resguardads. Cedels electorals, sin ils quals tut ils nums èn vegnids stritgads, restan valaivels e vegnan resguardads per calcular la maioritad absoluta.

³ I dat mo in scrutini. Candidats che na cuntanschan betg la maioritad absoluta pon candidar per l'elecziun cumplementara.

¹ Elecziuns cumplementaras han lieu, sch'igl ha dà ina vacanza ubain sch'in commember n'è betg vegnì reelegì.

² Sch'i na vegnan betg annunziads al biro da l'Assamblea federala plenara fin il di avant l'elecziun dapli candidats che sezs libers e sch'i na vegnan libers nagins sezs tar la reelecziun dals commembers vertents, serva sco cedel electoral ina glista cun ils nums dals candidats en successiun alfabetica, cas cuntrari ina glista vida cun uschè bleras lingias sco sezs che ston vegnir occupads.

³ En ils emprims dus scrutinis pon vegnir elegidas tut las persunas elegiblas. Davent dal terz scrutini n'èn admessas pli naginas ulteriuras candidaturas.

⁴ Da l'elecziun vegn exclus:

a.

a partir dal segund scrutini: tgi che ha survegnì damain che 10 vuschs; e

b.

a partir dal terz scrutini, sch'igl èn avant maun dapli candidaturas che sezs libers: tgi che ha survegnì il dumber da vuschs il pli pitschen, nun che dapli ch'ina persuna haja survegnì quest dumber da vuschs.

L'Assamblea federala elegia il president ed il vicepresident d'in tribunal federal per 2 onns. Els vegnan elegids il medem mument sin dus cedels electorals divers.

L'Assamblea federala fa ulteriuras elecziuns ch'èn previsas da la Constituziun u d'ina lescha, e quai tenor las reglas per las elecziuns en il Cussegl federal.

¹ L'Assamblea federala conferma las elecziuns, sco pretendì da la lescha.

² Ina cumissiun da l'Assamblea federala plenara giuditgescha l'elecziun, cun excepziun da l'elecziun dal secretari general da l'Assamblea federala. Per quest intent po la cumissiun laschar vegnir a pled la persuna che duai vegnir confermada ed ina represchentanza da l'organ electoral. La cumissiun propona a l'Assamblea federala plenara da confermar u da betg confermar l'elecziun.

³ En ina votaziun per scrutini decida l'Assamblea federala plenara cun la maioritad dals commembers votants da confermar u da betg confermar l'elecziun. Sch'ella refusa l'elecziun, sto l'organ electoral far ina nova elecziun.

¹ L'Assamblea federala decida davart dumondas da constatar l'inabilitad d'exequir l'uffizi da commembers dal Cussegl federal u dal chancelier federal.

² Il dretg da far questa dumonda han il biro da l'Assamblea federala plenara ed il Cussegl federal.

³ L'inabilitad d'exequir l'uffizi sto vegnir supponida, sche las suandantas premissas èn ademplidas:

a.

la persuna respectiva n'è evidentamain betg pli en cas d'exequir ses uffizi pervia da gronds problems da sanadad u pervia d'intervenziuns che l'impedeschan da turnar a sia plazza da lavur;

b.

quest stadi vegn probablamain a durar ditg;

c.

la persuna respectiva n'ha betg declerà legalmain e valaivlamain sia demissiun entaifer in termin adequat.

⁴ L'Assamblea federala plenara decida il pli tard en la sessiun che ha lieu suenter che la dumonda è vegnida inoltrada.

⁵ Da la constataziun da l'inabilitad d'exequir l'uffizi resulta in sez vacant.

¹ Il Cussegl federal suttametta a l'Assamblea federala ses sbozs per decrets ensemen cun ina missiva.

² En la missiva motivescha el il sboz per in decret e commentescha sche necessari las singulas disposiziuns. Ultra da quai explitga el en spezial ils suandants puncts, sch'igl è pussaivel da far indicaziuns substanzialas:

a.

la basa legala, las consequenzas per ils dretgs fundamentals, la cumpatibilitad cun il dretg surordinà e la relaziun cun il dretg europeic;

a^bis.¹³¹

l'utilisaziun da la libertad d'agir da la Svizra, sch'i vegn surpiglià dretg internaziunal;

a^ter.¹³²

l'observaziun dal princip da la subsidiaritad tar l'attribuziun e tar l'adempliment d'incumbensas statalas e las consequenzas ch'il sboz per in decret ha per las vischnancas, per las citads, per las aglomeraziuns urbanas e per ils territoris da muntogna;

a^quater.¹³³

l'examinaziun d'ina limitaziun temporala da la valaivladad dal sboz per in decret;

b.

las cumpetenzas ch'il sboz da lescha prevesa da delegar;

c.

las opiniuns e las alternativas discutadas en la procedura preparlamentara e la posiziun dal Cussegl federal en chaussa;

d.

la realisaziun planisada dal decret, l'evaluaziun previsa da questa realisaziun e las pussaivladads da realisar il decret ch'èn vegnidas examinadas avant la procedura legislativa;

e.

la concordanza d'incumbensas e da dumondas finanzialas;

f.¹³⁴

las consequenzas persunalas e finanzialas ch'il sboz per in decret e sia execuziun han per la Confederaziun, per ils chantuns e per las vischnancas sco er la moda e maniera da cuvrir ils custs e la relaziun dals custs e dal niz;

g.¹³⁵

las consequenzas per l'economia, per la societad, per l'ambient e per generaziuns futuras;

g^bis.¹³⁶

il mantegniment da l'atgna responsabladad e da la libertad d'agir da las persunas privatas ch'èn pertutgadas d'ina regulaziun;

g^ter.¹³⁷

las consequenzas per il basegn da tecnologias d'infurmaziun e da communicaziun ed ils custs che resultan qua tras;

h.¹³⁸

la relaziun dal sboz per in decret cun la planisaziun da la legislatura e cun il plan da finanzas;

i.

las consequenzas per l'egualitad tranter dunna ed um;

j.¹³⁹

las consequenzas ch'il sboz per in decret ha per ils Svizzers a l'exteriur.

¹ Il Cussegl federal suttametta a l'Assamblea federala:

a.¹⁴⁰

il sboz per il preventiv da la Confederaziun;

b.

ils sbozs per ils supplements ordinaris e per ils credits supplementars: 2 mais avant il cumenzament da la sessiun, en la quala els duain vegnir tractads;

c.

il quint dal stadi: mintga onn 2 mais avant il cumenzament da la sessiun, en la quala el duai vegnir tractà.

² El integrescha ils sbozs per il preventiv sco er ils quints da l'Assamblea federala, dals tribunals da la Confederaziun, da la Controlla federala da finanzas, da la Procura publica federala, da l'Autoritad da surveglianza da la Procura publica federala e da l'Incumbensà federal per la protecziun da datas e per la transparenza (IFPDT) senza midadas en ses sboz per il preventiv ed en il quint da la Confederaziun.¹⁴¹

³ Il Tribunal federal represchenta ils sbozs per ils preventivs ed ils quints dals tribunals da la Confederaziun davant l'Assamblea federala. Per l'Assamblea federala surpiglia questa incumbensa la Delegaziun administrativa da l'Assamblea federala, per la Controlla federala da finanzas la Delegaziun da finanzas, per l'Autoritad da surveglianza da la Procura publica federala e per la Procura publica federala l'Autoritad da surveglianza da la Procura publica federala. Il IFPDT represchenta ses sboz per il preventiv e ses quint davant l'Assamblea federala.^{142 143}

⁴ Il Cussegl federal lascha far calculaziuns approximativas davart il resultat annual previsibel, e quai mintgamai per ils 30 da zercladur e per ils 30 da settember. El orientescha las Cumissiuns da finanzas en chaussa.¹⁴⁴

¹ Il plan da finanzas cumpiglia ils 3 onns che suondan l'onn dal preventiv.

² La structura ed il cuntegn dal plan da finanzas collian la planisaziun da las incumbensas cun la planisaziun da las finanzas (plan d'incumbensas e da finanzas integrà).

³ Il Cussegl federal suttametta a l'Assamblea federala il plan da finanzas, ensemen cun il sboz dal preventiv, en furma d'in conclus federal simpel per laschar prender enconuschientscha da tal.

⁴ L'Assamblea federala po cumplettar il conclus federal simpel cun incumbensas che han l'intent da midar il plan da finanzas.

⁵ Il Cussegl federal ademplescha per regla questas incumbensas cun il sboz dal preventiv per l'onn che suonda l'onn proxim.

¹ Fin al cumenzament da l'ultima sessiun ordinaria da l'onn communitgescha il Cussegl federal sias finamiras per l'onn proxim. Questas finamiras èn coordinadas cun la planisaziun da la legislatura.

² Il Cussegl federal suttametta a l'Assamblea federala ils rapports davart sia gestiun durant l'onn precedent, e quai 2 mais avant il cumenzament da la sessiun, en la quala els duain vegnir tractads.

³ Il rapport da gestiun dal Cussegl federal orientescha davart ils puncts centrals da sia activitad durant l'onn da gestiun. El infurmescha, quant enavant che las finamiras annualas decisivas per l'onn da gestiun èn vegnidas cuntanschidas sco er quant enavant che la planisaziun da la legislatura e dal program legislativ è vegnida realisada, ed el orientescha davart il stadi dals indicaturs relevants per giuditgar la situaziun generala e per controllar, sche las finamiras èn vegnidas cuntanschidas. Divergenzas e projects betg planisads ston vegnir motivads.¹⁴⁶

¹ Il president da la Confederaziun represchenta il rapport da gestiun dal Cussegl federal en las chombras, nun ch'ils reglaments da las chombras prevesian insatge auter.¹⁴⁷

² L'Assamblea federala approvescha quest rapport en furma d'in conclus federal simpel.

¹ Il cumenzament da la perioda da legislatura suttametta il Cussegl federal a l'Assamblea federala ina missiva davart la planisaziun da la legislatura ed il sboz per in conclus federal simpel davart la planisaziun da la legislatura.

² Il conclus federal simpel definescha las directivas politicas e las finamiras da la planisaziun da la legislatura; per mintga finamira inditgescha el ils decrets planisads da l'Assamblea federala sco er ulteriuras mesiras necessarias per cuntanscher las finamiras.

³ En la missiva davart la planisaziun da la legislatura vegnan attribuids indicaturs a las finamiras; quels permettan da controllar, sche las finamiras èn vegnidas cuntanschidas. La missiva cuntegna er in'analisa da la situaziun a basa dals indicaturs. Plinavant furnescha ella in survista da tut ils sbozs per decrets ch'il Cussegl federal prevesa da suttametter a l'Assamblea federala durant la perioda da legislatura (program legislativ).

⁴ En la missiva vegn preschentà il plan da finanzas da la legislatura. Quel fixescha il basegn finanzial per la perioda da legislatura e mussa, co che quest basegn finanzial duai vegnir cuvrì. Las finamiras e las mesiras da la planisaziun da la legislatura ed il plan da finanzas da la legislatura vegnan coordinads in cun l'auter areguard la materia ed areguard il temp.

¹ Las duas chombras tractan la planisaziun da la legislatura en duas sessiuns consecutivas.

² Ils reglaments da las chombras pon prevair che:

a.

la chombra decidia- mo davart las propostas u davart las propostas da minoritad da la cumissiun predeliberanta en las tractativas davart la planisaziun da la legislatura; e

b.

autras propostas stoppian vegnir preschentadas a questa cumissiun avant ch'ella cumenza la tractativa detagliada dal conclus federal.

¹ Ultra da las planisaziuns e dals rapports prescrits da la lescha po il Cussegl federal suttametter a l'Assamblea federala ulteriuras planisaziuns ed auters rapports per l'infurmaziun e per prender enconuschientscha.

² El po preschentar a l'Assamblea federala las finamiras u las conclusiuns da planisaziuns u da rapports impurtants en furma d'in sboz per in conclus federal simpel u per in conclus federal.

³ Il Cussegl federal suttametta a l'Assamblea federala periodicamain in rapport davart la politica exteriura da la Svizra.

^3bis El rapporta periodicamain a l'Assamblea federala davart la realisaziun da las finamiras strategicas ch'èn vegnidas fixadas per las unitads autonomas en il senn da l'artitgel 8 alinea 5 da la Lescha dals 21 da mars 1997¹⁵⁰ davart l'organisaziun da la regenza e da l'administraziun.¹⁵¹

⁴ L'Assamblea federala po prender conclus da princip e conclus da planisaziun davart ulteriuras planisaziuns impurtantas e davart auters rapports impurtants en la furma d'in conclus federal simpel u d'in conclus federal.

¹ Il Cussegl federal trametta missivas e rapports als Servetschs dal parlament il pli tard 14 dis avant la sesida da la cumissiun predeliberanta.

² Ils Servetschs dal parlament tramettan vinavant als parlamentaris ils documents ch'il Cussegl federal e che l'administraziun federala han drizzà a l'Assamblea federala u a sias cumissiuns.

¹ Per pudair ademplir lur incumbensas han las cumissiuns e lur sutcumissiuns il dretg da:

a.

envidar il Cussegl federal a sesidas per survegnir dad el infurmaziuns e pretender dad el rapports;

b.

survegnir dal Cussegl federal documents per prender invista;

c.

interrogar cun il consentiment dal Cussegl federal persunas che lavuran tar la Confederaziun.

² Ellas n'han nagin dretg da survegnir infurmaziuns:

a.

da las proceduras da cunrapport e da las tractativas da las sesidas dal Cussegl federal;

b.

ch'èn classifitgadas sco secretas en l'interess da la protecziun dal stadi u dals servetschs d'infurmaziun, ubain che pudessan chaschunar in grev donn als interess da la Svizra en ils mauns da persunas betg autorisadas.¹⁵²

³ Ellas prendan tut las mesiras adattadas per garantir la protecziun dal secret. Ellas pon prevair en spezial che infurmaziuns, che suttastattan al secret d'uffizi tenor l'artitgel 8, vegnan communitgadas mo ad ina sutcumissiun.

⁴ Sch'ina cumissiun ed il Cussegl federal na vegnan betg perina pervia da la dimensiun dals dretgs d'infurmaziun, po la cumissiun appellar il presidi da sia chombra. Il presidi intermediescha tranter la cumissiun ed il Cussegl federal.

⁵ Il presidi decida definitivamain, sche la cumissiun ed il Cussegl federal n'èn betg perina, schebain las infurmaziuns servan a la cumissiun per ademplir las incumbensas tenor l'alinea 1.

⁶ Sch'il Cussegl federal e la cumissiun n'èn betg perina, schebain ella ha il dretg da survegnir infurmaziuns tenor l'alinea 2, e sche l'intermediaziun dal presidi da la chombra n'ha betg success, po il Cussegl federal er suttametter a la cumissiun in rapport empè da dar invista als documents.

⁷ Per preparar l'intermediaziun po il presidi da la chombra prender invista senza restricziuns dals documents dal Cussegl federal e da l'administraziun federala.

¹ La cumissiun responsabla po pretender ch'il sboz d'ina ordinaziun impurtanta dal Cussegl federal vegnia suttamess ad ella per consultaziun.

² Sch'ina ordinaziun sto vegnir midada u decretada directamain suenter ina decisiun da l'Assamblea federala, decida la cumissiun a chaschun da la votaziun generala davart il sboz dal decret, sch'ella vul vegnir consultada u betg.

³ Il Cussegl federal infurmescha l'Assamblea federala davart la preparaziun d'ordinaziuns.

¹ La cumissiun cumpetenta per la politica exteriura ed il Cussegl federal tgiran il contact vicendaivel ed il barat d'opiniuns.

² Il Cussegl federal infurmescha regularmain, ad ura ed en moda cumplessiva ils presidis da las Chombras federalas e las cumissiuns cumpetentas per la politica exteriura davart svilups impurtants en la politica exteriura. Las cumissiuns cumpetentas per la politica exteriura transmettan questas infurmaziuns ad autras cumissiuns cumpetentas.

³ Il Cussegl federal consultescha las cumissiuns cumpetentas per la politica exteriura en cas da projects essenzials, davart midadas planisadas da la rait da represchentanzas diplomaticas e consularas da la Svizra a l'exteriur sco er davart la strategia e las directivas tar il mandat per tractativas internaziunalas impurtantas avant che fixar u midar quest mandat. El infurmescha questas cumissiuns davart il stadi da la realisaziun da quests projects e davart la cuntinuaziun da las tractativas.¹⁵³

^3bis Il Cussegl federal consultescha las cumissiuns cumpetentas avant ch'el:

a.

applitgescha provisoricamain in contract internaziunal, dal qual la conclusiun u la midada sto vegnir approvada da l'Assamblea federala; u

b.

disdescha urgentamain in contract internaziunal, sche la disditga stuess vegnir approvada da l'Assamblea federala.¹⁵⁴

^3ter Il Cussegl federal desista d'ina applicaziun provisorica u d'ina disditga urgenta, sche las cumissiuns cumpetentas da tuttas duas chombras s'opponan a tala.¹⁵⁵

⁴ En cas urgents consultescha il Cussegl federal ils presidents da las cumissiuns cumpetentas per la politica exteriura. Quels infurmeschan immediatamain lur cumissiuns.

⁵ Las cumissiuns cumpetentas per la politica exteriura u autras cumissiuns cumpetentas pon pretender dal Cussegl federal ch'el las infurmeschia u ch'el las consulteschia.

¹ Las Cumissiuns da surveglianza han - ultra dal dretg da survegnir infurmaziuns tenor l'artitgel 150 - er il dretg da communitgar directamain cun tut las autoritads, cun tut ils uffizis e cun tut ils auters gremis ch'adempleschan incumbensas federalas e da survegnir dad els tenor l'artitgel 156 infurmaziuns e documents necessaris per lur lavur. Il scleriment da singuls fatgs pon ellas surdar a lur secretariat.

² Da persunas e d'uffizis ordaifer l'administraziun federala pon ellas dumandar infurmaziuns e documents, sche quai è necessari per ademplir la surveglianza suprema. Sche persunas ordaifer l'administraziun federala han lavurà avant per la Confederaziun, po vegnir applitgà l'artitgel 156. Il dretg da refusar da dar perditga tenor l'artitgel 42 da la Lescha federala dals 4 da december 1947¹⁵⁷ davart la procedura civila è applitgabla tenor il senn.

³ A basa d'ina disposiziun dal president da la cumissiun pon ellas citar - applitgond tenor il senn ils artitgels 49, 50 e 201-209 dal Cudesch da procedura penala svizzer¹⁵⁸ - persunas ch'èn obligadas da dar infurmaziuns ed ellas han il dretg da las laschar manar davant la cumissiun tras organs da la Polizia federala e chantunala, en cas ch'ellas na cumparan betg senza inditgar in motiv.

⁴ Cunter las disposiziuns davart la citaziun e davart la preschentaziun po vegnir protestà entaifer 10 dis tar il president da la chombra, a la quala appartegna il president da la cumissiun che ha decretà la disposiziun. La protesta n'ha betg in effect suspensiv. Sch'il president da la chombra constatescha che la disposiziun è illegala u sproporziunada, po el conceder ina indemnisaziun al protestader. La decisiun da protesta è definitiva.

⁵ Avant che las Cumissiuns da surveglianza interrogheschan in commember dal Cussegl federal infurmeschan ellas quest commember davart il tema da l'interrogaziun. Avant ch'ellas interrogheschan persunas ch'èn suttamessas u ch'èn stadas suttamessas al Cussegl federal, orienteschan ellas il Cussegl federal. Sch'il Cussegl federal pretenda quai, al laschan ellas vegnir a pled avant che las persunas furneschan infurmaziuns u documents ad ellas.

⁶ Las Cumissiuns da surveglianza decidan definitivamain davart l'execuziun da lur dretg da survegnir infurmaziuns. Ellas n'han nagin dretg da survegnir invista:

a.

dals protocols da las sesidas dal Cussegl federal;

b.

dals documents ch'èn classifitgads sco secrets en l'interess da la protecziun dal stadi u dals servetschs d'infurmaziun u che pon chaschunar in grev donn als interess da la Svizra en ils mauns da persunas betg autorisadas.

⁷ Las Cumissiuns da surveglianza prendan las mesiras adattadas per proteger il secret tenor l'artitgel 150 alinea 3. Per quest intent sco er per il cas che lur dretg da survegnir infurmaziuns per pudair ademplir la surveglianza suprema na bastan betg, pon ellas incumbensar lur delegaziuns da sclerir ina dumonda concreta. Per lur sectur da cumpetenza fixeschan ellas directivas per proteger il secret. En quellas limiteschan ellas cunzunt l'access a cunrapports.

¹ A las delegaziuns da las Cumissiuns da surveglianza na dastgan vegnir refusadas naginas infurmaziuns.

² Per ademplir lur incumbensas han las delegaziuns da las Cumissiuns da surveglianza - ultra dals dretgs da survegnir infurmaziuns tenor ils artitgels 150 e 153 - il dretg:

a.

da survegnir:

1.

ils protocols da las sesidas dal Cussegl federal,

2.

ils documents ch'èn classifitgads sco secrets en l'interess da la protecziun dal stadi u dals servetschs d'infurmaziun u che pon chaschunar in grev donn als interess da la Svizra en ils mauns da persunas betg autorisadas;

b.

d'interrogar persunas sco perditgas; per citar questas persunas e per las manar davant la delegaziun vala l'artitgel 153 alineas 3 e 4 tenor il senn.¹⁵⁹

³ La Delegaziun da finanzas e la Delegaziun da las Cumissiuns da gestiun survegnan adina tut ils conclus dal Cussegl federal inclusiv las dumondas ed ils cunrapports. Ellas fixeschan ensemen ils detagls da la consegna, dal prender invista e da l'archivaziun.¹⁶⁰

¹ Examinaziuns disciplinaras u administrativas da la Confederaziun che pertutgan fatgs u persunas, ch'èn l'object d'ina examinaziun da la Delegaziun da las Cumissiuns da gestiun, dastgan vegnir cumenzadas u cuntinuadas mo cun l'autorisaziun da questa delegaziun.

² La Delegaziun da las Cumissiuns da gestiun decida davart l'autorisaziun suenter avair laschà vegnir a pled il Cussegl federal.

³ Sch'igl è dispitaivel, sche l'autorisaziun è necessaria u betg, è necessaria l'approvaziun da dus terzs da tut ils commembers da la Delegaziun da las Cumissiuns da gestiun.

⁴ In'examinaziun da la Delegaziun da las Cumissiuns da gestiun n'impedescha betg la realisaziun da proceduras da dretg civil e da dretg administrativ sco er d'examinaziuns preliminaras e da proceduras giudizialas en chaussas penalas.

¹ Avant mintga interrogaziun stoi vegnir constatà, sch'ina persuna sto s'exprimer sco persuna che dat infurmaziuns u sco perditga.

² L'interrogaziun formala da perditgas vegn ordinada pir, sch'in fatg na po betg vegnir sclerì suffizientamain en autra moda. Mintga persuna è obligada da dar perditga.

³ Ina persuna, cunter la quala sa drizza in'examinaziun dal tuttafatg u per gronda part, dastga vegnir interrogada mo sco persuna che dat infurmaziuns.

⁴ Perditgas ston vegnir rendidas attentas a l'obligaziuns da dar perditga e da dir la vardad, las persunas che dattan infurmaziuns a lur dretg da refusar da far deposiziuns. Resalvà resta il dretg da refusar da dar perditga tenor l'artitgel 42 alinea 1 da la Lescha federala dals 4 da december 1947¹⁶² davart la procedura civila.

⁵ Per la protocollaziun vegn l'interrogaziun da persunas registrada sin in portatun. Ils protocols vegnan suttamess a las persunas interrogadas per als suttascriver.

⁶ Per la procedura e per ils dretgs da las persunas pertutgadas èn applitgabels ils artitgels 166-171.

¹ Las persunas che lavuran tar la Confederaziun èn obligadas da dar infurmaziuns en moda cumpletta e vardaivla sco er da numnar tut ils documents utils.

² Il dretg da refusar da dar perditga tenor l'artitgel 42 alinea 1 da la Lescha federala dals 4 da december 1947¹⁶³ davart la procedura civila è applitgabla tenor il senn.

³ Per las persunas che lavuran tar la Confederaziun na dastgi dar nagin dischavantatg, sch'ellas èn s'exprimidas en moda vardaivla davant ina cumissiun. Pervia da deposiziuns fatgas davant ina cumissiun dastga vegnir averta ina procedura cunter questas persunas mo suenter avair tadlà la cumissiun respectiva.

⁴ Persunas che lavuran tar la Confederaziun tenor questa lescha èn il persunal federal sco er las persunas incaricadas directamain cun incumbensas da dretg public da la Confederaziun. Il tip da la relaziun cun la Confederaziun n'è betg decisiv.

L'autoritad pertutgada survegn la pussaivladad da prender posiziun avant ch'ina Cumissiun da surveglianza u sia delegaziun fa in rapport davart mancanzas en la gestiun u en la gestiun da las finanzas.

¹ En il sectur da la surveglianza suprema po ina Cumissiun u delegaziun da surveglianza drizzar recumandaziuns a l'autoritad responsabla.

² Questa autoritad infurmescha la Cumissiun u delegaziun da surveglianza davart la realisaziun da la recumandaziun.

³ La recumandaziun e la posiziun da l'autoritad responsabla vegnan publitgadas, sche nagins interess degns da vegnir protegids na s'opponan a quai.

¹ A las tractativas da las chombras sa participescha per regla il schef da quel departament ch'è cumpetent per l'object da la tractativa.

² Ils commembers dal Cussegl federal pon laschar s'accumpagnar da persunas che lavuran tar la Confederaziun ubain d'experts. Sin dumonda dal commember dal Cussegl federal po vegnir dà il pled a questas persunas excepziunalmain en fatschentas che pretendan enconuschientschas tecnicas spezialas.

¹ En connex cun la deliberaziun d'objects da tractativa ch'il Cussegl federal ha proponì e tar ils quals el ha prendì posiziun, sa participescha per regla in commember dal Cussegl federal a las sesidas da las cumissiuns.

² En accord cun il president da la cumissiun pon ils commembers dal Cussegl federal laschar sa represchentar da persunas che lavuran tar la Confederaziun.

³ Ils commembers dal Cussegl federal e lur represchentants han il dretg da laschar s'accumpagnar d'experts.

Il chancelier federal represchenta las fatschentas da la Chanzlia federala en las chombras ed en las cumissiuns.