1
Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confederaziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha.
La translaziun d'in relasch federal serva a l'infurmaziun, n'ha dentant nagina validitad legala. Lescha federala davart ils dretgs politics dals 17 da december 1976 (versiun dal 1. da mars 2015) Attenziun: Las midadas per il 1. da november 2015 n'èn betg anc integradas.
L'Assamblea federala da la Confederaziun svizra, sa basond sin ils art. 44, 66, 72 fin 74, 90 e 122 da la Constituziun federala1,2,
suenter avair gì invista da la missiva dal Cussegl federal dals 9 d'avrigl 19753, concluda: 1. titel: Dretg da votar e votaziun
Art. 1
4
Art. 2
5
Exclusiun dal dretg da votar Exclusas dal dretg da votar èn persunas sut curatella en il senn da l'alinea 1 da l'artitgel 136 da la Constituziun federala che stattan sut curatella cumplessiva u che vegnan represchentadas tras ina persuna incumbensada cun la curatella pervi d'ina inabilitad da giuditgar permanenta.
Art. 3
Domicil politic
1
La persuna cun dretg da votar sto votar en ses domicil politic, numnadamain en la vischnanca, nua ch'ella abita e nua ch'ella è annunziada. Persunas viagiantas voteschan en lur vischnanca burgaisa.6 CULF 1978 688
1 [CRLF
1 3; CULF 1962 1695, 1971 329, 1984 290]. A las disposiziuns numnadas correspundan oz ils art. 39, 136, 149 e 192 da la Constituziun federala dals 18 d'avrigl 1999 (Cst. - CS 101) 2
Versiun tenor la cifra I da la O dals 8 d'october 1999, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (CULF 2000 411 413; Fegl uffizial federal 1999 7922) 3
Fegl uffizial federal 1975 I 1317 4
Abolì tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002 (CULF 2002 3193; Fegl uffizial federal 2001 6401) 5
Versiun tenor la cifra 3 da l'agiunta da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e d'uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).
6
Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 161.1
Dretgs politics
2
161.1
2
La persuna che depona in auter attest che l'attest d'origin (certificat d'origin, attest provisoric e.u.v.), acquista mo il domicil politic, sch'ella cumprova ch'ella n'è betg registrada en il register electoral dal lieu, en il qual è deponì l'attest d'origin.
Art. 4
Register electoral
1
Las persunas cun dretg da votar ston vegnir inscrittas en il register electoral da lur domicil politic. Inscripziuns e stritgadas ston vegnir fatgas d'uffizi.
2
Avant in'elecziun u avant ina votaziun ston inscripziuns vegnir fatgas fin il 5avel di avant il di da l'elecziun u da la votaziun, sch'igl è segir, che las premissas per la participaziun a la votaziun èn ademplidas.
3
Las persunas cun dretg da votar han il dretg da prender invista dal register electoral.
Art. 5
Princips da la votaziun 1
Per la votaziun ston vegnir duvrads ils cedels da votar ed ils cedels electorals uffizials. Ils formulars da registraziun chantunals per l'elavuraziun electronica han il medem status giuridic sco ils cedels da votar ed ils cedels electorals uffizials.7 2 Cedels da votar e cedels electorals betg prestampads ston vegnir emplenids a maun.
Cedels electorals prestampads dastgan vegnir midads mo a maun.
3
La persuna cun dretg da votar po votar persunalmain a l'urna ubain per correspundenza.8 Emprovas cun la votaziun electronica sa drizzan tenor l'artitgel 8a.9 4
e 5 ...10
6
La vusch dastga vegnir deponida a l'urna da terzas persunas, sch'il dretg chantunal permetta quai per las votaziuns e per las elecziuns chantunalas. Las persunas cun dretg da votar che n'èn betg ablas da scriver pon laschar emplenir lur cedel da votar u lur cedel electoral tenor lur instrucziun tras ina persuna cun dretg da votar da lur tscherna (votaziun per procura).11 7 Il secret da votaziun sto esser garantì.
Art. 6
Votaziun da persunas invalidas Ils chantuns procuran ch'er quellas persunas possian votar, che n'èn permanentamain betg ablas da far sezzas las acziuns necessarias per la votaziun, pervia d'invaliditad u per in auter motiv.
7
Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 8
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 9
Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 10
Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
11 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261)
Lescha federala
3
161.1
Art. 7
Votaziun anticipada
1
Ils chantuns pussibiliteschan la votaziun anticipada durant almain 2 dals ultims 4 dis avant il di da la votaziun.
2
Per la votaziun anticipada sto il dretg chantunal prevair che tut las urnas u che singulas urnas sajan avertas durant tschertas uras, ubain che las persunas cun dretg da votar possian surdar il cedel da votar ad in uffizi en ina cuverta serrada.
3
Sch'il dretg chantunal prevesa la votaziun anticipada en ina dimensiun pli vasta, vala quai er per las votaziuns e per las elecziuns federalas.
4
Ils chantuns decreteschan las disposiziuns ch'èn necessarias per registrar tut las vuschs, per garantir il secret da votaziun e per impedir l'abus.
Art. 8
Votaziun per correspundenza 1
Ils chantuns ston procurar che la procedura da l'elecziun per correspundenza saja simpla. Els decreteschan disposiziuns, en spezial per garantir la controlla dal dretg da votar, il secret da votaziun e la registraziun da tut las vuschs sco er per impedir l'abus.
2
La votaziun per correspundenza è admessa a partir dal mument che la votanta u il votant survegn ils documents ch'èn necessaris per ina votaziun valaivla tenor il dretg chantunal.12
a13 Votaziun electronica
1
Cun il consentiment da vischnancas e chantuns interessads po il Cussegl federal permetter emprovas cun la votaziun electronica, las limitond localmain, temporalmain u a tschertas votaziuns ed elecziuns.
1bis
Sin dumonda po el autorisar ils chantuns che han fatg emprovas cun la votaziun electronica cun success e senza incaps gia durant in temp pli lung da cuntinuar cun talas per ina durada ch'el fixescha. El po liar l'autorisaziun a pretensiuns u a cundiziuns ed el po medemamain - considerond tut las circumstanzas - excluder da tut temp la votaziun electronica localmain, temporalmain u per tschertas votaziuns ed elecziuns.14 2 La controlla dal dretg da votar, il secret da votaziun e la registraziun da tut las vuschs ston vegnir garantids e l'abus sto restar exclus.
3
...15
12
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 13 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 14 Integrà la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261) 15 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, cun effect dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261)
Dretgs politics
4
161.1
4
Il Cussegl federal regla ils detagls.
Art. 9
16
Art. 10
Ordinaziun 1 Il Cussegl federal definescha las reglas, tenor las qualas ils dis da votaziun vegnan fixads. El tegna quint dals basegns da las persunas cun dretg da votar, dal parlament, dals chantuns, da las partidas e da las organisaziuns ch'èn incumbensadas cun la consegna dals documents da votaziun ed el evitescha collisiuns da termins che resultan da differenzas tranter l'onn chalendar e l'onn ecclesiastic.17 1bis Il Cussegl federal fixescha almain 4 mais avant il termin da votaziun, davart tge projects ch'i vegn votà. Leschas federalas che vegnan decleradas sco urgentas pon vegnir suttamessas a la votaziun entaifer in termin pli curt.18 2 Mintga chantun realisescha la votaziun sin ses territori e decretescha las ordinaziuns necessarias.
a19 Infurmaziun da las persunas cun dretg da votar 1
Il Cussegl federal infurmescha cuntinuadamain las persunas cun dretg da votar davart ils projects da votaziun federals.
2
En quest connex resguarda el ils princips da la cumplettezza, da l'objectivitad, da la transparenza e da la proporziunalitad.
3
El preschenta las posiziuns las pli impurtantas represchentadas en il process da decisiun dal parlament.
4
El na represchenta betg ina tenuta che divergescha da la recumandaziun da l'Assamblea federala per la votaziun.
Art. 11
Text da votaziun, cedels da votar ed explicaziuns20 1
La Confederaziun metta a disposiziun als chantuns ils texts da votaziun ed ils cedels da votar.
16 Abolì tras la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121) 17 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 18 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 19 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'october 2007, en vigur dapi ils 15 da schaner 2009 (CULF 2009 1 2; Fegl uffizial federal 2006 9259 9279) 20
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
5
161.1
2
Al text da votaziun vegn agiuntada ina curta explicaziun objectiva dal Cussegl federal che tegna er quint da las opiniuns da minoritads impurtantas. Il text da votaziun sto cuntegnair la formulaziun exacta da las dumondas fatgas sin il cedel da votar. Tar iniziativas dal pievel e tar referendums communitgeschan ils comités lur arguments al Cussegl federal e quel als resguarda en sias explicaziuns davart las votaziuns. Il Cussegl federal po midar u refusar remartgas ingiuriusas, dal tuttafatg cuntrarias a la vardad u memia lungas. Renviaments a funtaunas electronicas dastgan vegnir integrads en las explicaziuns davart las votaziuns mo, sche l'autura u l'autur dal renviament declera en scrit, che questas funtaunas n'hajan betg cuntegns illegals e ch'ellas na mainian betg a publicaziuns electronicas cun cuntegns illegals.21 3 Las persunas cun dretg da votar survegnan ils documents ch'èn necessaris per ina votaziun valaivla tenor il dretg chantunal (cedels da votar, attest da votar, cuverta da votar, bul da controlla22 etc.) almain 3 ed il pli baud 4 emnas avant il di da la votaziun. Il text da votaziun e las explicaziuns dastgan er vegnir consegnads pli baud. La Chanzlia federala publitgescha il text da votaziun e las explicaziuns en furma electronica almain 6 emnas avant il di da la votaziun.23 24 4 Ils chantuns pon autorisar las vischnancas tras lescha da consegnar il text da votaziun e las explicaziuns mo ina giada per chasada, nun ch'ina persuna cun dretg da votar che fa part da la chasada pretendia la consegna persunala.25
Art. 12
Cedels da votar nunvalaivels 1
Ils cedels da votar èn nunvalaivels, sch'els: a. n'èn betg uffizials; b. èn emplenids auter che a maun; c. na mussan betg cleramain la voluntad da la votanta u dal votant; d. cuntegnan remartgas ingiuriusas u èn marcads cun segns evidents; e. …26 2
Resalvads restan ils motivs da nunvalaivladad e da nullitad che resultan da la procedura chantunala (cuverta da votar, bul da controlla e.u.v.).
21 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261) 22 Expressiun tenor la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121). Questa midada è resguardada en l'entir relasch 23 Integrà la terza frasa tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 24
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 25
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 26
Abolì tras la cifra II da la LF dals 22 da mars 1991 (CULF 1991 2388; Fegl uffizial federal 1990 III 445)
Dretgs politics
6
161.1
3
Il dretg d'in chantun che realisescha emprovas27 cun la votaziun electronica definescha las premissas per la votaziun valaivla ed ils motivs da nunvalaivladad.28
Art. 13
Constataziun dal resultat da la votaziun29 1
Per eruir il resultat da la votaziun na vegnan betg considerads ils cedels da votar vids e nunvalaivels.
2
Sch'i dat en in chantun precis uschè bleras vuschs "gea" sco "na", vegn sia vusch da chantun quintada tar ils chantuns che refusan il project da votaziun.30
Art. 14
Protocol da votaziun
1
En mintga biro da votaziun vegn fatg in protocol davart il resultat da la votaziun che inditgescha il dumber total da las persunas cun dretg da votar, sco er il dumber dals Svizzers a l'exteriur cun dretg da votar, il dumber dals votants, dals cedels da votar vids, nunvalaivels e valaivels sco er da las vuschs "gea" e "na".31 2 Il protocol vegn tramess vinavant a la regenza chantunala. Quella cumpilescha ils resultats provisorics da tut il chantun, als communitgescha a la Chanzlia federala ed als publitgescha en il Fegl uffizial chantunal entaifer 13 dis suenter il di da la votaziun. En cas da basegn edescha ella in supplement spezial dal Fegl uffizial chantunal.32 3 Ils chantuns transmettan ils protocols - sin dumonda er ils cedels da votar - a la Chanzlia federala entaifer 10 dis suenter ch'il termin da recurs è scadì (art. 79 al. 3).
Suenter la verificaziun dal resultat da la votaziun vegnan destruids ils cedels da votar.
Art. 15
Verificaziun e publicaziun dal resultat da la votaziun 1
Il Cussegl federal eruescha il resultat da la votaziun en moda lianta (verificaziun), uschespert ch'igl è segir ch'i n'èn entrads nagins recurs da votaziun tar il Tribunal federal ubain uschespert ch'igl è vegnì decidì davart quels.33 2 Il conclus da verificaziun vegn publitgà en il Fegl uffizial federal.
27 Expressiun tenor la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121). Questa midada è resguardada en l'entir relasch 28 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 29
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 30
Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 31
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 32 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 33 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta tar la Lescha dals 17 da zercladur 2005 davart il Tribunal federal, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CS 173.110)
Lescha federala
7
161.1
3
Midadas da la Constituziun federala entran en vigur cun l'approvaziun dal pievel e dals chantuns, nun ch'il project fixeschia insatge auter.
4
Sch'ina midada da dretg na cumporta nagin retard e sch'il resultat da la votaziun è evident, po il Cussegl federal u l'Assamblea federala metter en vigur provisoricamain projects da lescha u conclus federals davart l'approvaziun da contracts internaziunals ubain laschar en vigur u abolir provisoricamain leschas ch'èn vegnidas decleradas sco urgentas anc avant che publitgar il conclus da verificaziun.34 3. titel: Elecziun dal Cussegl naziunal 1. chapitel: En general
Art. 16
35
Per reparter ils sezs dal Cussegl naziunal sin ils chantuns è decisiv il dumber da las abitantas e dals abitants che resulta dals registers, che vegnan stabilids a basa da las enquistas fatgas en il rom da la dumbraziun dal pievel tenor la Lescha federala dals 22 da zercladur 200736 davart la dumbraziun federala dal pievel e realisadas durant l'onn chalendar che suonda las ultimas elecziuns per la renovaziun totala dal Cussegl naziunal.
2
Sa basond sin la constataziun lianta dal dumber da las abitantas e dals abitants tenor l'artitgel 13 da la Lescha federala dals 22 da zercladur 2007 davart la dumbraziun federala dal pievel, fixescha il Cussegl federal en moda lianta, quants sezs che vegnan repartids sin ils singuls chantuns per la proxima elecziun per la renovaziun totala dal Cussegl naziunal.
Art. 17
37
34 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 35 Versiun tenor l'art. 17 cifra 1 da la LF dals 22 da zercladur 2007 davart la dumbraziun dal pievel, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CS 431.112) 36 CS
431.112
37
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 38 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401)
Dretgs politics
8
161.1
2. Il dumber da las abitantas e dals abitants dals chantuns restants vegn dividì cun il dumber dals sezs betg anc repartids. La proxima cifra entira pli auta ch'il resultat è la segunda cifra da repartiziun. Mintga chantun che ha in dumber d'abitantas e d'abitants pli pitschen che questa cifra survegn in sez; quest chantun na vegn betg pli considerà per l'ulteriura repartiziun.
3. Questa procedura vegn repetida fin ch'ils chantuns restants cuntanschan l'ultima cifra da repartiziun.
b. Repartiziun principala: Mintga chantun restant survegn tants sezs sco quai che l'ultima cifra da repartiziun è cuntegnida en ses dumber d'abitantas e d'abitants.
c. Repartiziun restanta: Ils sezs restants vegnan repartids sin ils chantuns cun las cifras restantas las pli grondas. Sche plirs chantuns cuntanschan la medema cifra restanta, vegnan els eliminads tenor la successiun dals rests ils pli pitschens che resultan suenter la divisiun da lur dumber d'abitantas e d'abitants tras l'emprima cifra da repartiziun. Sche er quests rests èn eguals, decida la sort.
Art. 18
39
Art. 19
Termin da las elecziuns 1
Las elecziuns per la renovaziun totala ordinaria dal Cussegl naziunal han lieu la penultima dumengia d'october. La regenza chantunala fixescha il proxim termin pussaivel per las elecziuns substitutivas e cumplementaras.
2
Il Cussegl federal fixescha il termin per la renovaziun totala extraordinaria en il senn da l'artitgel 193 alinea 3 da la Constituziun federala.40
Art. 20
Decisiun tras la sort Sch'i sto vegnir tratg la sort, vegn quai fatg sin plaun chantunal tras ordinaziun da la regenza chantunala, sin plaun federal tras ordinaziun dal Cussegl federal.
a41 39 Abolì tras la cifra II 1 da l'agiunta tar la LF dals 13 da december 2002 davart l'Assamblea federala, cun effect a partir da l'emprim di da la sessiun d'enviern 2007 (CS 171.10) 40 Versiun tenor la cifra I da la O dals 8 d'october 1999, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (CULF 2000 411 413; Fegl uffizial federal 1999 7922) 41
Integrà tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445). Abolì tras la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121)
Lescha federala
9
161.1
2. chapitel: Elecziun da proporz 1. part: Propostas electoralas
Art. 21
42
Il dretg chantunal fixescha in glindesdi tranter il 1. d'avust ed ils 30 da settember da l'onn electoral sco termin final per inoltrar las glistas da candidatas e da candidats sco er l'autoritad, a la quala ston vegnir inoltradas las propostas electoralas.
2
Las propostas electoralas ston arrivar tar l'autoritad chantunala il pli tard il di dal termin final per inoltrar las glistas da candidatas e da candidats.
3
Ils chantuns annunzian immediatamain mintga proposta electorala a la Chanzlia federala.
Art. 22
Dumber e designaziun da las candidatas e dals candidats 1
Ina proposta electorala dastga cuntegnair maximalmain tants nums da persunas elegiblas sco quai ch'i ston vegnir elegidas commembras e commembers dal Cussegl naziunal en il circul electoral, e nagin num dapli che duas giadas. Sch'ina proposta electorala cuntegna dapli nums, vegnan stritgads ils ultims.
2
Las propostas electoralas ston inditgar: num e prenum, schlattaina, data da naschientscha, professiun, adressa e lieu d'origin da las candidatas e dals candidats.43 3
Mintga candidata e mintga candidat sto confermar en scrit ch'ella u ch'el acceptia la proposta electorala. Sche la conferma manca, vegn stritgà ses num.44
Art. 23
Denominaziun da la proposta electorala Mintga proposta electorala sto avair ina denominaziun ch'è adattada per la differenziar dad autras propostas electoralas. Las gruppaziuns ch'inoltreschan propostas electoralas cun elements identics en la denominaziun principala e che las vulan colliar ina cun l'autra, designeschan ina da las propostas electoralas sco glista da tschep.45
Art. 24
Dumber minimal da suttascripziuns46 1
Mintga proposta electorala sto esser suttascritta a maun d'in dumber minimal da persunas cun dretg da votar che han lur domicil politic en il circul electoral. Il dumber minimal importa: 42
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 43 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 44
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 45 Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 46
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
10
161.1
a. 100 en chantuns cun 2 fin 10 sezs; b. 200 en chantuns cun 11 fin 20 sezs; c. 400 en chantuns cun passa 20 sezs.47 2
Ina persuna cun dretg da votar na dastga betg suttascriver dapli ch'ina proposta electorala. Ella na po betg retrair sia suttascripziun suenter l'inoltraziun da la proposta electorala.
3
Ils dumbers minimals tenor l'alinea 1 na valan betg per ina partida che: a. era registrada la fin da l'onn che preceda las elecziuns confurm a l'urden tar la Chanzlia federala (art. 76a); b. inoltrescha en il chantun ina suletta proposta electorala; c. represchenta durant la perioda d'uffizi scadenta il medem circul electoral en il Cussegl naziunal u che ha survegnì tar l'ultima elecziun per la renovaziun totala en il medem chantun almain 3 pertschient da las vuschs.48 4
La partida tenor l'alinea 3 sto inoltrar mo las suttascripziuns legalmain valaivlas da tut las candidatas e da tut ils candidats sco er da las persunas che presidieschan la partida e da quellas che mainan las fatschentas.49
Art. 25
Represchentanta u represchentant da la proposta electorala 1
Las persunas che suttascrivan ina proposta electorala ston designar ina represchentanta u in represchentant ed ina suppleanta u in suppleant. Sch'ellas desistan da far quai, valan las persunas che stattan a l'emprima ed a la segunda plazza sin la glista da suttascripziuns sco represchentantas respectivamain sco suppleantas.
2
La persuna represchentanta, ed en cas d'impediment sia suppleanta, èn autorisadas ed obligadas da far las decleraziuns legalmain valaivlas per eliminar differenzas, e quai en num da las persunas che han suttascrit la proposta electorala.
Art. 26
Prender invista da las propostas electoralas Las votantas ed ils votants d'in circul electoral pon prender invista dals nums da las persunas che han suttascrit ina proposta electorala tar l'autoritad cumpetenta.
47
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 48 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 49 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401)
Lescha federala
11
161.1
Art. 27
50 Candidaturas multiplas
1
Sch'il num d'ina candidata u d'in candidat vegn scrit sin pliras propostas electoralas d'in circul electoral, al stritga il chantun immediatamain da tut las propostas electoralas.
2
La Chanzlia federala stritga immediatamain ils nums da las candidatas e dals candidats da la proposta electorala ch'èn gia inditgads sin ina glista u sin ina proposta electorala d'in auter chantun.
3
La Chanzlia federala communitgescha immediatamain las stritgadas als chantuns pertutgads.
Art. 28
51
Art. 29
Eliminaziun da mancanzas; propostas da substituziun 1
Il chantun controlla las propostas electoralas e fixescha in termin, entaifer il qual la represchentanta u il represchentant da las persunas che han suttascrit po eliminar las mancanzas da la proposta electorala, midar denominaziuns che pon chaschunar confusiuns ed inoltrar propostas da substituziun per nums da candidatas e da candidats ch'èn vegnids stritgads uffizialmain.52 2 Las candidatas ed ils candidats che vegnan proponids sco suppleantas e suppleants ston confermar en scrit ch'ellas e ch'els acceptian la proposta electorala. Sche questa conferma manca, sch'il num respectiv è gia scrit sin in'autra proposta electorala u sche la candidata u il candidat n'è betg elegibel, vegn la proposta da substituziun stritgada.53 Sche la represchentanta u sch'il represchentant na pretenda nagut auter, vegnan las propostas da substituziun messas en successiun a la fin da la proposta electorala.
3
Sch'ina mancanza na vegn betg eliminada entaifer il termin fixà, è la proposta electorala nunvalaivla. Sche la mancanza concerna mo ina candidata u in candidat, vegn stritgà sulettamain ses num.
4
A partir dal segund glindesdi suenter il termin final per inoltrar las propostas electoralas na pon quellas betg pli vegnir modifitgadas. Il dretg chantunal po scursanir il termin da rectificaziun ad in'emna.54 50
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 51
Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
52
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 53
Versiun da las emprimas duas frasas tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
54
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
12
161.1
Art. 30
Glistas
1
Las propostas electoralas rectifitgadas sa numnan glistas.
2
A las glistas vegnan attribuids numers d'ordinaziun.
Art. 31
55
Duas u dapli glistas pon furmar ina colliaziun da glistas fin il pli tard a la fin dal termin da rectificaziun (art. 29 al. 4), sche las persunas cun dretg da votar ubain lur represchentantas e lur represchentants han suttascrit ina decleraziun concordanta.
Entaifer la colliaziun da glistas èn admessas sulettamain sutcolliaziuns da glistas.
1bis
Sutcolliaziuns èn valaivlas mo tranter glistas cun la medema denominaziun che sa differenzieschan sulettamain tras in supplement che caracterisescha la schlattaina, l'appartegnientscha da la gruppaziun, la regiun u la vegliadetgna da las candidatas e dals candidats.
2
Colliaziuns e sutcolliaziuns da glistas ston vegnir menziunadas sin ils cedels electorals prestampads.
3
Decleraziuns davart colliaziuns e davart sutcolliaziuns da glistas na pon betg vegnir revocadas.
Art. 32
56
Il chantun publitgescha las glistas cun lur denominaziuns e cun lur numers d'ordinaziun sco er cun il renviament a colliaziuns ed a sutcolliaziuns da glistas uschè baud sco pussaivel en il Fegl uffizial chantunal.
2
La Chanzlia federala publitgescha las glistas en furma electronica, inditgond il num, il prenum, l'onn da naschientscha, la professiun, il lieu d'origin ed il domicil da las candidatas e dals candidats.57
Art. 33
Elavuraziun e consegna dals cedels electorals 1
Ils chantuns emettan per mintga glista ils cedels electorals che cuntegnan la denominaziun da la glista, eventualmain la colliaziun da glistas, il numer d'ordinaziun e las indicaziuns davart las candidatas e davart ils candidats (almain num, prenum e domicil) sco er cedels electorals betg prestampads.
1bis
Sch'in chantun fa formulars da registraziun empè da cedels electorals, survegnan las persunas cun dretg da votar supplementarmain in document che cuntegna las 55
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 56
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 57 Integrà tras l'art. 21 cifra 1 da la LF dals 18 da zercladur 2004 davart las publicaziuns uffizialas (CS 170.512). Versiun tenor la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, en vigur dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121)
Lescha federala
13
161.1
indicaziuns da tut las candidatas e da tut ils candidats, las denominaziuns da las glistas sco er las colliaziuns e las sutcolliaziuns da glistas.58 2 Ils chantuns tramettan a las persunas cun dretg da votar fin il pli tard 10 dis avant il di da l'elecziun in set cumplet da tut ils cedels electorals.
3
Las persunas che han suttascrit ina proposta electorala pon retrair tar las chanzlias chantunalas ulteriurs cedels electorals prestampads per il pretsch custant.
2. part: Elecziun ed eruida dals resultats
Art. 34
59
La Chanzlia federala edescha avant mintga elecziun per la renovaziun totala in curt mussavia electoral che vegn tramess - ensemen cun ils cedels electorals (art. 33 al. 2) - a las persunas cun dretg da votar dals chantuns cun elecziuns da proporz.
Art. 35
Emplenir il cedel electoral 1
Tgi che dovra il cedel electoral vid, po scriver sin la glista ils nums da las candidatas e dals candidats elegibels sco er la denominaziun da la glista u il numer d'ordinaziun d'ina glista.
2
Tgi che dovra in cedel electoral prestampà, po stritgar nums da candidatas e da candidats prestampads. Ins po er inscriver nums da candidatas e da candidats d'autras glistas (panaschar). Ultra da quai pon ins stritgar il numer d'ordinaziun e la denominaziun da la glista prestampada u remplazzar quels tras in auter numer u tras in'autra denominaziun.
3
Ins po scriver il num d'ina candidata u d'in candidat duas giadas sin il medem cedel electoral (cumular).
Art. 36
Vuschs per defunctas e defuncts Vuschs per candidatas e per candidats ch'èn morts dapi la rectificaziun da las glistas (art. 29 al. 4) valan sco vuschs da candidat.
Art. 37
Vuschs supplementaras 1
Sch'in cedel electoral cuntegna main vuschs da candidat valaivlas che persunas ch'èn d'eleger en il circul electoral per il Cussegl naziunal, valan las lingias vidas sco vuschs supplementaras per la glista ch'è inditgada cun la denominaziun u cun il numer d'ordinaziun sin il cedel electoral. Sche la denominaziun u il numer d'ordinaziun manca ubain sch'il cedel electoral cuntegna dapli ch'ina denominaziun 58
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 59
Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261)
Dretgs politics
14
161.1
da glista u dapli ch'in numer d'ordinaziun, na valan las lingias vidas betg (vuschs vidas).
2
Sch'igl èn vegnidas inoltradas en in chantun pliras glistas regiunalas cun la medema denominaziun, vegnan las vuschs supplementaras sin in cedel electoral, che na cuntegna betg il num da la regiun, attribuidas a la glista da la regiun, nua ch'il cedel electoral è vegnì consegnà.60 2bis En las ulteriuras pussaivladads d'applitgar l'artitgel 31 alinea 1bis vegnan las vuschs supplementaras attribuidas a quella glista che vegn designada sin il cedel electoral. Las vuschs supplementaras che figureschan sin cedels electorals designads en moda insuffizienta vegnan attribuidas a quella glista che la gruppaziun ha designà sco glista da tschep.61 62 3 Ils nums che na figureschan betg sin ina glista dal circul electoral, vegnan stritgads.
...63 4
En cas d'ina cuntradicziun tranter la denominaziun da la glista ed il numer d'ordinaziun vala la denominaziun da la glista.
Art. 38
Cedels electorals nunvalaivels e vuschs da candidat nunvalaivlas 1
Cedels electorals èn nunvalaivels, sch'els: a. na cuntegnan nagin num d'ina candidata u d'in candidat dal circul electoral; b. n'èn betg uffizials; c. èn vegnids emplenids u midads auter che a maun; d. cuntegnan remartgas ingiuriusas u èn marcads cun segns evidents; e. …64 2
Sch'il num d'ina candidata u d'in candidat è scrit dapli che duas giadas sin in cedel electoral, vegnan stritgadas las repetiziuns ch'èn da memia.
3
Sch'in cedel electoral cuntegna dapli nums che quai ch'igl èn avant maun sezs, vegnan stritgads ils ultims nums.
4
Resalvads restan ils motivs da nunvalaivladad e da nullitad che resultan da la procedura chantunala (cuverta da votar, bul da controlla e.u.v.).65
60
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 61 Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 62
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 63 Abolì la segunda e la terza frasa tras la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121) 64
Abolì tras la cifra II da la LF dals 22 da mars 1991 (CULF 1991 2388; Fegl uffizial federal 1990 III 445) 65
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
15
161.1
5
Il dretg d'in chantun che realisescha emprovas cun la votaziun electronica definescha las premissas per la votaziun valaivla ed ils motivs da nunvalaivladad.66
Art. 39
Cumpilaziun dals resultats Suenter che l'elecziun è ida a fin erueschan ils chantuns sin basa dals protocols dals biros electorals: a. il dumber da las persunas cun dretg da votar ed il dumber da las persunas che han votà;
b. il dumber dals cedels electorals valaivels, nunvalaivels e vids; c. il dumber da vuschs che las singulas candidatas e ch'ils singuls candidats da mintga glista han survegnì (vuschs da candidat); d.67 il dumber da las vuschs supplementaras da mintga glista (art. 37); e.68 la summa da las vuschs da candidat e da las vuschs supplementaras da las singulas glistas (vuschs da partida); f. per las colliaziuns da glistas: il dumber total da las vuschs che la gruppa da glistas ha survegnì;
g. il dumber da las vuschs vidas.
Art. 40
Emprima repartiziun dals mandats sin las glistas69 1
Il dumber da las vuschs da partida valaivlas da tut las glistas vegn dividì cun il dumber da mandats che duain vegnir attribuids plus 1. La proxima cifra entira pli auta è la cifra da repartiziun.70 2 A mintga glista vegnan attribuids tants mandats sco quai che la cifra da repartiziun è cuntegnida en ses dumber da vuschs.
3
...71
Art. 41
72 Ulteriuras repartiziuns
1
Sch'i n'èn anc betg repartids tut ils mandats, vegnan ils mandats restants attribuids separadamain in suenter l'auter tenor las suandantas reglas: 66 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 67 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 68 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 69
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 70
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 71
Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
72
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
16
161.1
a. il dumber da vuschs da mintga glista vegn dividì cun il dumber dals mandats ch'èn gia vegnids attribuids ad ella plus 1; b. il proxim mandat vegn attribuì a quella glista che posseda il quozient il pli grond;
c. sche pliras glistas han - sin basa dal medem quozient - il medem dretg sin il proxim mandat, survegn quella glista il mandat che posseda il rest il pli grond suenter la divisiun tenor l'artitgel 40 alinea 2; d. sch'igl è anc adina uschia, che pliras glistas han il medem dretg sin il proxim mandat, vegn quel attribuì a la glista che dispona dal dumber da vuschs da partida il pli grond; e. han anc adina pliras glistas il medem dretg sin il proxim mandat, vegn quel attribuì a la glista, tar la quala la candidata u il candidat che vegn en dumonda per l'elecziun ha survegnì las pli bleras vuschs; f.
sche pliras talas candidatas u plirs tals candidats han survegnì il medem dumber da vuschs, vegn tratga la sort.
2
Questa procedura vegn repetida fin che tut ils mandats èn repartids.
Art. 42
Repartiziun dals mandats sin las colliaziuns da glistas 1
Mintga gruppa da glistas che furma ina colliaziun da glistas vegn tractada al cumenzament da la repartiziun dals mandats sco in'unica glista.
2
Ils mandats vegnan repartids sin las singulas glistas da la gruppa tenor ils artitgels 40 e 41. L'artitgel 37 alineas 2 e 2bis resta resalvà.73
Art. 43
Eruida da las persunas elegidas e dals suppleants 1
Ils mandats attribuids a las glistas vegnan repartids sin las candidatas ed ils candidats che han survegnì las pli bleras vuschs.
2
Las candidatas ed ils candidats che n'èn betg elegids daventan suppleantas e suppleants tenor las vuschs ch'ellas e ch'els han survegnì.
3
En cas d'egualitad da las vuschs vegn tratga la sort per la successiun.
Art. 44
Mandats da memia
Sch'i vegnan attribuids ad ina glista dapli mandats che quai ch'igl èn avant maun candidatas e candidats sin la glista, ha lieu in'elecziun cumplementara tenor l'artitgel 56 per ils mandats da memia.
73
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
17
161.1
Art. 45
74 Elecziun taciturna
1
Sche tut las glistas na cuntegnan betg dapli candidatas e candidats che quai ch'igl èn avant maun mandats, declera la regenza chantunala tut las candidatas e tut ils candidats sco elegids.
2
Sche tut las glistas cuntegnan ensemen main candidatas e candidats che quai ch'igl èn avant maun mandats, han lieu elecziuns cumplementaras tenor l'artitgel 56 alinea 3 per ils mandats restants.
Art. 46
Elecziun senza glistas 1
Sch'i n'èn avant maun naginas glistas, po vegnir vuschà per mintga persuna elegibla. Elegidas èn las persunas cun ils dumbers da vuschs ils pli gronds.
2
Sch'in cedel electoral cuntegna dapli nums che quai ch'igl èn avant maun mandats, vegnan stritgads ils ultims nums.75 3 Ultra da quai valan las disposiziuns ch'èn decisivas per circuls electorals cun in mandat confurm al senn.
3. chapitel: Elecziun da maiorz
Art. 47
Procedura
1
En circuls electorals, nua ch'i sto vegnir elegì mo ina persuna en il Cussegl naziunal, po vegnir vuschà per mintga persuna elegibla. Elegida è quella persuna che survegn las pli bleras vuschs. En cas d'egualitad da las vuschs decida la sort.
2
Il dretg chantunal po prevair in'elecziun taciturna, sch'igl è entrada mo ina suletta candidatura valaivla tar l'autoritad chantunala cumpetenta fin il 48avel di (7avel glindesdi) avant l'elecziun a las 12.00.76
Art. 48
Cedels electorals
Ils chantuns tramettan in cedel electoral a las persunas cun dretg da votar fin il pli tard 10 dis avant il di da l'elecziun.
Art. 49
Cedels electorals nunvalaivels 1
Cedels electorals èn nunvalaivels, sch'els: a. cuntegnan nums da differentas persunas; 74
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 75
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 76
Integrà tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445). Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261)
Dretgs politics
18
161.1
b. n'èn betg uffizials; c. èn emplenids auter che a maun; d. cuntegnan remartgas ingiuriusas u èn marcads cun segns evidents; e. …77 2
Resalvads restan ils motivs da nunvalaivladad e da nullitad che resultan da la procedura chantunala (cuverta da votar, bul da controlla e.u.v.).78 3 Il dretg d'in chantun che realisescha emprovas cun la votaziun electronica definescha las premissas per la votaziun valaivla ed ils motivs da nunvalaivladad.79
Art. 50
80
Sch'il dretg chantunal prevesa la pussaivladad d'elecziuns taciturnas, ston tut las candidatas e tut ils candidats ch'èn vegnids proponids entaifer il termin fixà vegnir prestampads sin il cedel electoral.
2
Per la votaziun fa la votanta u il votant cun agen maun ina crusch en il champ sper il num da la candidata u dal candidat.
3
Nunvalaivels èn:
a. vuschs accordadas a candidatas ed a candidats che na figureschan betg sin il cedel electoral prestampà; b. cedels electorals, nua ch'ins ha fatg ina crusch tar dapli ch'ina candidata u ch'in candidat.
Art. 51
81 Elecziuns substitutivas
Ils artitgels 47 fin 49 valan er per las elecziuns substitutivas.
77
Abolì tras la cifra II da la LF dals 22 da mars 1991 (CULF 1991 2388; Fegl uffizial federal 1990 III 445) 78
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 79 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 80
Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445). Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261) 81
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
19
161.1
4. chapitel: Publicaziun dals resultats e verificaziun da l'elecziun
Art. 52
Communicaziun da l'elecziun; publicaziun dals resultats 1
Suenter avair eruì ils resultats communitgescha la regenza chantunala immediatamain a las persunas elegidas en scrit lur elecziun ed al Cussegl federal ils nums da las persunas elegidas.
2
Il chantun publitgescha ils resultats da tut las candidatas e da tut ils candidats ed eventualmain da tut las glistas - inditgond la pussaivladad da far recurs - en il Fegl uffizial chantunal, e quai il pli tard entaifer 8 dis suenter il di da l'elecziun.82 3 Ils resultats da las elecziuns per la renovaziun totala, da las elecziuns cumplementaras e da las elecziuns substitutivas ston vegnir publitgads en il Fegl uffizial federal.
Ils resultats vegnan publitgads pled per pled er en la versiun electronica.83 84 4 Immediatamain suenter ch'il termin da recurs è scadì (art. 77 al. 2) transmetta il chantun il protocol electoral a la Chanzlia federala. Ils cedels electorals vegnan tramess entaifer 10 dis suenter ch'il termin da recurs è scadì al lieu inditgà da la Chanzlia federala.85
Art. 53
Verificaziun da l'elecziun 1
La sesida constitutiva dal Cussegl naziunal nov elegì ha lieu il 7avel glindesdi suenter l'elecziun. A chaschun da questa sesida sto l'emprim vegnir verifitgada la valaivladad da las elecziuns. Il cussegl è constituì, cur che l'elecziun d'almain la maioritad da sias commembras e da ses commembers è vegnida declerada sco valaivla. Il Cussegl naziunal fixescha la procedura en ses reglament.86 2 Tgi che po preschentar ina conferma da sia elecziun da la regenza chantunala, po prender part a questa sesida e vuschar, danor en atgna chaussa.
3
Sch'ina suppleanta u in suppleant suonda en in mandat ubain sch'ina nova commembra u in nov commember vegn elegì tras elecziuns cumplementaras u tras elecziuns substitutivas, dastga quella u quel prender part a las tractativas pir cur che sia elecziun è vegnida verifitgada.87
82 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 83 Integrà la segunda frasa tras l'art. 21 cifra 1 da la lescha dals 18 da zercladur 2004 davart las publicaziuns uffizialas, en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CS 170.512) 84
Integrà tras l'art. 17 cifra 1 da la LF dals 21 da mars 1986 davart las collecziuns da leschas ed il Fegl uffizial federal, en vigur dapi ils 15 da matg 1987 [CULF 1987 600] 85
Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 86 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 87
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
20
161.1
5. chapitel: Midadas durant la perioda d'uffizi
Art. 54
Demissiun
La demissiun d'ina commembra u d'in commember dal Cussegl naziunal sto vegnir communitgada en scrit a la presidenta u al president dal Cussegl naziunal.
Art. 55
Substituziun
1
Sch'ina commembra u in commember dal Cussegl naziunal sa retira avant la fin da sia perioda d'uffizi, declera la regenza chantunala l'emprima suppleanta u l'emprim suppleant da la medema glista sco elegida u sco elegì.
2
Sche la suppleanta u il suppleant na po u na vul betg entrar en funcziun, avanza la proxima u il proxim da la glista.
Art. 56
Elecziun cumplementara 1
Sch'in mandat na po betg vegnir occupà cun ina suppleanta u cun in suppleant da la glista, pon trais tschintgavels da las persunas che han suttascrit la glista (art. 24 al. 1) ubain la suprastanza da la partida chantunala (art. 24 al. 3) che ha inoltrà la glista, sin la quala figurava la commembra u il commember che sa retira, preschentar ina proposta electorala.88 2 La regenza chantunala declera en quel cas senza elecziun a l'urna la candidata proponida u il candidat proponì sco elegida u sco elegì tenor l'artitgel 45, e quai suenter la rectificaziun da la proposta electorala (art. 22 e 29).89 3 Sch'il dretg da proponer candidatas e candidats na vegn betg duvrà, ha lieu in'elecziun dal pievel.90 Sch'i ston vegnir occupads plirs mandats, vegnan applitgadas las disposiziuns davart l'elecziun da proporz, uschiglio quellas davart l'elecziun da maiorz.
Art. 57
91
88 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 89
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 90 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 91
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
21
161.1
4. titel:92 Referendum 1. chapitel: Referendum obligatoric
Art. 58
Publicaziun
Ils decrets che suttastattan al referendum obligatoric vegnan publitgads tras l'Assamblea federala suenter lur approvaziun. Il Cussegl federal ordinescha la votaziun.
2. chapitel: Referendum facultativ 1. part: En general93
Art. 59
94
a95 Significaziun dal termin Il referendum sto vegnir pretendì dal dumber da chantuns previs en la Constituziun federala u inoltrà cun il dumber necessari da suttascripziuns inclusiv l'attestaziun dal dretg da votar a la Chanzlia federala avant ch'il termin da referendum scadia.
b96 Inadmissibladad da la retratga In referendum na po betg vegnir retratg.
c97 Votaziun dal pievel
Sch'il referendum è reussì, ordinescha il Cussegl federal la votaziun dal pievel.
92
Las disposiziuns dal 4. titel (art. 59 fin 67) da questa lescha ch'èn vegnidas revedidas tras la LF dals 21 da zercladur 1996 (CULF 1997 753) valan mo per ils relaschs ch'èn vegnids deliberads da las chombras federalas suenter ils 31 da mars 1997 (CULF 1997 760 art. 2 al. 1)
93
Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 94 Abolì tras la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121) 95
Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 96
Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 97
Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
22
161.1
2. part: Referendum dal pievel98
Art. 60
Glista da suttascripziuns 1
Sch'ina dumonda da referendum vegn dada libra per la suttascripziun, sto la glista da suttascripziuns cuntegnair las suandantas indicaziuns (sin in fegl, sin ina pagina u sin ina charta):99 a. il chantun e la vischnanca politica, nua che las persunas che suttascrivan han il dretg da votar;
b. il titel dal relasch cun la data dal conclus da l'Assamblea federala; c.100 il renviament che quella persuna, che falsifitgescha il resultat d'ina rimnada da suttascripziuns per in referendum (art. 282 CP101) ubain che corrumpa u sa lascha corrumper tar ina rimnada da suttascripziuns (art. 281 CP), è chastiabla.
2
Sche pliras dumondas da referendum vegnan dadas libras per la suttascripziun, sto vegnir fatga per mintgina da quellas in'atgna glista da suttascripziuns. Glistas da suttascripziuns da pliras dumondas dastgan figurar sin la medema pagina sulettamain, sch'ellas pon vegnir separadas ina da l'autra, cur ch'ellas vegnan inoltradas.102
a103 Glistas da suttascripziuns en furma electronica Tgi che telechargia ina glista da suttascripziuns electronica che vegn messa a disposiziun per in referendum è responsabel da controllar che quella adempleschia tut las pretensiuns formalas tenor la lescha.
Art. 61
Suttascripziun
1
La persuna cun dretg da votar sto scriver ses num a maun e legibel sin la glista da suttascripziuns ed agiuntar sia suttascripziun cun agen maun.104 1bis Persunas cun dretg da votar che n'èn betg ablas da scriver pon laschar inscriver lur num tras ina persuna cun dretg da votar da lur tscherna. Quella agiunta sia atgna suttascripziun al num da la persuna che n'è betg abla da scriver e tascha davart il cuntegn da las instrucziuns survegnidas.105 98
Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 99
Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 100 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 101 CS 311.0
102 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 103 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 104 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 105 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
23
161.1
2
La persuna cun dretg da votar sto far tut las ulteriuras indicaziuns ch'èn necessarias per constatar sia identitad, sco il prenum, la data da naschientscha e l'adressa.106 3 Ella dastga suttascriver la medema dumonda da referendum mo ina giada.
Art. 62
Attestaziun dal dretg da votar 1
Las glistas da suttascripziuns ston vegnir tramessas a temp a l'uffizi ch'è cumpetent per l'attestaziun dal dretg da votar tenor il dretg chantunal, e quai avant ch'il termin da referendum saja scadì.
2
L'uffizi attesta che las persunas che han suttascrit la glista da suttascripziuns hajan il dretg da votar en chaussas federalas en la vischnanca inditgada e returna immediatamain las glistas a las spedituras ed als spediturs.
3
L'attestaziun sto inditgar en pleds u en cifras il dumber da las suttascripziuns attestadas; ella sto cuntegnair la data e la suttascripziun a maun da la funcziunaria u dal funcziunari sco er il bul u il supplement che designescha sia funcziun uffiziala.
4
L'attestaziun dal dretg da votar per las persunas che han suttascrit in referendum po vegnir dada en total per pliras glistas.
Art. 63
Refusa d'attestar il dretg da votar 1
L'attestaziun dal dretg da votar vegn refusada, sche las premissas da l'artitgel 61 n'èn betg ademplidas.
2
Sche persunas cun dretg da votar han suttascrit pliras giadas, vegn attestada mo ina suttascripziun.
3
Il motiv da la refusa sto vegnir inditgà sin la glista da suttascripziuns.
Art. 64
Exclusiun da prender invista da las glistas107 1
...108
2
Glistas da suttascripziuns inoltradas na vegnan betg returnadas ed i na po betg vegnir prendì invista da questas glistas.
106 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 107 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 108 Abolì tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996 (CULF 1997 753; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
24
161.1
Art. 65
109
Art. 66
Reussida
1
Suenter ch'il termin da referendum è scadì controlla la Chanzlia federala, sch'il referendum dispona dal dumber minimal prescrit da suttascripziuns valaivlas. Sch'il dumber minimal da suttascripziuns prescrit da la constituziun vegn manchentà per passa la mesadad, vegn mo publitgada en il Fegl uffizial federal ina infurmaziun ch'il termin da referendum saja scadì senza ch'i saja vegnì realisà in referendum. Cas cuntrari declera la Chanzlia federala cun ina disposiziun, sch'il referendum è reussì.110 2 Nunvalaivlas èn:
a.111 suttascripziuns sin glistas che n'adempleschan betg las pretensiuns tenor l'artitgel 60;
b.112 suttascripziuns da persunas, da las qualas il dretg da votar n'è betg vegnì attestà;
c. suttascripziuns sin glistas ch'èn vegnidas inoltradas suenter ch'il termin da referendum è scadì.
3
La Chanzlia federala publitgescha la disposiziun davart la reussida dal referendum inclusiv il dumber da las suttascripziuns valaivlas e nunvalaivlas divididas tenor ils chantuns en il Fegl uffizial federal.113 3. part: Referendum dals chantuns114
Art. 67
115 Cumpetenza Sch'il dretg chantunal na fixescha nagut auter, decida il parlament chantunal, sch'i vegn fatg in referendum dals chantuns.
109 Abolì tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996 (CULF 1997 753; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 110 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 111 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 112 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 113 Versiun tenor la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, en vigur dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121) 114 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 115 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
25
161.1
a116 Furma
La brev da la regenza chantunala a la Chanzlia federala inditgescha: a. il relasch cun la data dal conclus da l'Assamblea federala; b. l'organ che pretenda en num dal chantun la votaziun dal pievel; c. las disposiziuns da cumpetenza dal dretg chantunal davart il referendum dals chantuns;
d. la data ed il resultat dal conclus davart il referendum.
b117 Reussida
1
Suenter ch'il termin da referendum è scadì controlla la Chanzlia federala, sch'il dumber minimal necessari da chantuns ha fatg in referendum.118 2 Nunvalaivlas èn dumondas da referendum che: a. n'èn betg vegnidas concludidas ed inoltradas a la Chanzlia federala entaifer il termin da referendum; b. èn vegnidas concludidas d'in organ che n'è betg cumpetent en chaussa; c. na laschan betg identifitgar senza dubi per tge relasch federal ch'i vegn pretendida ina votaziun dal pievel.
3
La Chanzlia federala infurmescha las regenzas da tut ils chantuns che han inoltrà in referendum en scrit tras ina disposiziun, sch'il referendum dals chantuns è reussì u betg e publitgescha l'infurmaziun en il Fegl uffizial federal, inditgond il dumber da las dumondas da referendum chantunalas valaivlas e nunvalaivlas.
5. titel:119 Iniziativa dal pievel
Art. 68
Glista da suttascripziuns 1
Sch'ina iniziativa dal pievel vegn dada libra per la suttascripziun, sto la glista da suttascripziuns cuntegnair las suandantas indicaziuns (sin in fegl, sin ina pagina u sin ina charta):120 116 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 117 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 118 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 119 Las disposiziuns dal 5. titel (art. 68 - 67) da questa lescha ch'èn vegnidas revedidas tras la LF dals 21 da zercladur 1996 (CULF 1997 753) valan mo per las iniziativas dal pievel che cumenzan a rimnar suttascripziuns suenter ils 31 da mars 1997 (CULF 1997 760 art. 2 al. 2) 120 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
26
161.1
a. il chantun e la vischnanca politica, nua che las persunas che suttascrivan han il dretg da votar;
b.121 il titel ed il text da l'iniziativa sco er la data da sia publicaziun en il Fegl uffizial federal;
c.122 ina clausula da retratga en il senn da l'artitgel 73; d.123 il renviament che quella persuna, che falsifitgescha il resultat d'ina rimnada da suttascripziuns per ina iniziativa dal pievel (art. 282 CP124) ubain che corrumpa u sa lascha corrumper tar ina rimnada da suttascripziuns (art. 281 CP), è chastiabla; e.125 ils nums e las adressas d'almain 7 e da maximalmain 27 auturas ed auturs da l'iniziativa cun dretg da votar (comité d'iniziativa).
2
L'artitgel 60 alinea 2 vala er per iniziativas dal pievel.126
Art. 69
Examinaziun preliminara 1
Per permetter la rimnada da suttascripziuns constatescha la Chanzlia federala cun ina disposiziun, sche la glista da suttascripziuns correspunda a las furmas prescrittas da la lescha.
2
Sch'il titel d'ina iniziativa maina en errur, sch'el cuntegna reclama commerziala u persunala u sch'el chaschuna confusiuns, vegn el midà da la Chanzlia federala.127 3 La Chanzlia federala controlla la concordanza linguistica dal text da l'iniziativa ed al translatescha eventualmain.
4
Il titel ed il text da l'iniziativa sco er ils nums da las auturas e dals auturs vegnan publitgads en il Fegl uffizial federal.128 121 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 122 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (retratga cundiziunada d'ina iniziativa dal pievel), en vigur dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 271; Fegl uffizial federal 2009 3591 3609) 123 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 124 CS 311.0
125 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 126 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 127 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 128 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Lescha federala
27
161.1
a129 Glistas da suttascripziuns en furma electronica Tgi che telechargia ina glista da suttascripziuns electronica che vegn messa a disposiziun per ina iniziativa dal pievel è responsabel da controllar che quella adempleschia tut las pretensiuns formalas tenor la lescha.
Art. 70
130 Disposiziuns cumplementaras
Las disposiziuns davart la suttascripziun (art. 61), davart l'attestaziun dal dretg da votar (art. 62) e davart la refusa d'attestar il dretg da votar (art. 63) che valan per il referendum, valan confurm al senn er per l'iniziativa dal pievel.
Art. 71
Inoltraziun
1
Las glistas da suttascripziuns d'ina iniziativa dal pievel ston vegnir inoltradas tuttas ensemen a la Chanzlia federala il pli tard 18 mais suenter la publicaziun dal text da l'iniziativa en il Fegl uffizial federal.
2
Glistas da suttascripziuns inoltradas na vegnan betg returnadas ed i na po betg vegnir prendì invista da questas glistas.
Art. 72
Reussida
1
Suenter ch'il termin per rimnar suttascripziuns è scadì controlla la Chanzlia federala, sche l'iniziativa dal pievel dispona dal dumber minimal prescrit da suttascripziuns valaivlas. Sch'il dumber minimal prescrit da la constituziun vegn manchentà per passa la mesadad, vegn mo publitgada en il Fegl uffizial federal ina infurmaziun ch'il termin per rimnar suttascripziuns saja scadì senza esser vegnì duvrà. Cas cuntrari declera la Chanzlia federala cun ina disposiziun, sche l'iniziativa dal pievel è reussida.131 2 Nunvalaivlas èn:
a. suttascripziuns sin glistas che n'adempleschan betg las pretensiuns tenor l'artitgel 68;
b. suttascripziuns da persunas, da las qualas il dretg da votar n'è betg vegnì attestà;
c. suttascripziuns sin glistas ch'èn vegnidas inoltradas suenter ch'il termin per rimnar suttascripziuns è scadì.132 3
La Chanzlia federala publitgescha la disposiziun davart la reussida da l'iniziativa dal pievel inclusiv il dumber da las suttascripziuns valaivlas e nunvalaivlas divididas tenor ils chantuns en il Fegl uffizial federal.
129 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 130 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 131 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 132 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401)
Dretgs politics
28
161.1
Art. 73
133
1
Mintga iniziativa dal pievel po vegnir retratga dal comité d'iniziativa. La decleraziun da retratga è lianta, sch'ella vegn suttascritta da la maioritad absoluta da las commembras e dals commembers dal comité d'iniziativa che han anc il dretg da votar.
2
Ina iniziativa dal pievel po vegnir retratga fin ch'il Cussegl federal fixescha il termin da la votaziun dal pievel. La Chanzlia federala envida ordavant il comité d'iniziativa da communitgar sia decisiun e fixescha in curt termin da reflexiun.
3
Ina iniziativa en furma d'ina proposta generala na po betg pli vegnir retratga, suenter che l'Assamblea federala l'ha approvada.
a134 Retratga nuncundiziunada e cundiziunada 1
La retratga d'ina iniziativa dal pievel è per regla ina retratga nuncundiziunada.
2
Sche l'Assamblea federala ha dentant deliberà il pli tard ensemen cun la votaziun finala davart l'iniziativa dal pievel ina cuntraproposta indirecta en furma d'ina lescha federala, po il comité d'iniziativa retrair sia iniziativa dal pievel explicitamain sut la cundiziun che la cuntraproposta indirecta na vegnia betg refusada en ina votaziun dal pievel.
3
La retratga cundiziunada s'effectuescha, sche: a. il termin da referendum cunter la cuntraproposta indirecta è scadì senza ch'igl è vegnì fatg in referendum; b. igl è segir e legalmain valaivel ch'il referendum inoltrà cunter la cuntraproposta indirecta n'è betg reussì;
c. il Cussegl federal ha verifitgà, en cas d'in referendum, tenor l'artitgel 15 alinea 1 il resultat da la votaziun dal pievel, nua che la cuntraproposta indirecta è vegnida approvada.
Art. 74
135
Art. 75
Examinaziun da la valaivladad136 1
Sche l'unitad da la materia (art. 139 al. 3 e 194 al. 2 CF) u l'unitad da la furma (art. 139 al. 3 e 194 al. 3 CF) d'ina iniziativa dal pievel n'è betg observada u sche l'iniziativa dal pievel violescha disposiziuns stringentas dal dretg internaziunal 133 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 1996, en vigur dapi il 1. d'avrigl 1997 (CULF 1997 753 759; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 134 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (retratga cundiziunada d'ina iniziativa dal pievel), en vigur dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 271; Fegl uffizial federal 2009 3591 3609) 135 Abolì tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (retratga cundiziunada d'ina iniziativa dal pievel), cun effect dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 271; Fegl uffizial federal 2009 3591 3609) 136 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401)
Lescha federala
29
161.1
(art. 139 al. 3 e 4 e 194 al. 2 CF), declera l'Assamblea federala l'iniziativa dal pievel sco parzialmain u cumplettamain nunvalaivla.137 2 L'unitad da la materia è observada, sche las singulas parts da l'iniziativa stattan en in connex objectiv ina cun l'autra.
3
L'unitad da la furma è observada, sche l'iniziativa vegn formulada exclusivamain sco proposta generala u sco sboz elavurà.
a138 Votaziun
1
Il Cussegl federal suttametta l'iniziativa dal pievel a la votaziun entaifer 10 mais suenter la votaziun finala en l'Assamblea federala, il pli tard dentant 10 mais suenter ch'ils termins ch'èn reservads da la lescha per tractar l'iniziativa dal pievel en il parlament èn scadids.
2
En cas d'ina retratga cundiziunada a favur d'ina cuntraproposta indirecta suttametta il Cussegl federal l'iniziativa dal pievel a la votaziun dal pievel e dals chantuns entaifer 10 mais, suenter ch'el ha verifitgà tenor l'artitgel 15 alinea 1 il resultat da la votaziun dal pievel che refusa la cuntraproposta indirecta.
3
Sch'ina iniziativa dal pievel en furma d'ina proposta generala è vegnida acceptada, vegnan las midadas da la constituziun elavuradas e suttamessas a la votaziun dal pievel e dals chantuns, e quai entaifer 10 mais suenter la votaziun finala en l'Assamblea federala.
3bis
Ils termins tenor ils alineas 1-3 sa prolungheschan per 6 mais, sch'els cumenzan tranter 10 e 3 mais avant la proxima renovaziun totala dal Cussegl naziunal.139 4 Per il tractament d'ina iniziativa dal pievel tras il Cussegl federal e tras l'Assamblea federala sco er per ils termins che ston vegnir observads en quest connex valan las disposiziuns da la lescha dal parlament dals 13 da december 2002140.
Art. 76
141
Sche l'Assamblea federala concluda in cuntraproject, vegnan preschentadas a las persunas cun dretg da votar trais dumondas sin il medem cedel da votar. Mintga persuna cun dretg da votar po declerar senza restricziuns: 137 Versiun tenor la cifra I da la O dals 8 d'october 1999, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (CULF 2000 411 413; Fegl uffizial federal 1999 7922) 138 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (retratga cundiziunada d'ina iniziativa dal pievel), en vigur dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 271; Fegl uffizial federal 2009 3591 3609) 139 Integrà tras la cifra I da la LF dals 26 da settember 2014 (elecziuns dal Cussegl naziunal), en vigur dapi il 1. da mars 2015 (CULF 2015 543; Fegl uffizial federal 2013 9217) 140 CS
171.10
141 Abolì tras la cifra II da la LF dals 7 d'october 1988 (CULF 1989 260; Fegl uffizial federal 1987 III 377 388). Versiun tenor la cifra I da la O dals 8 d'october 1999, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (CULF 2000 411 413; Fegl uffizial federal 1999 7922) 142 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (retratga cundiziunada d'ina iniziativa dal pievel), en vigur dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 271; Fegl uffizial federal 2009 3591 3609)
Dretgs politics
30
161.1
a. sch'ella
preferescha
l'iniziativa
dal pievel empè dal dretg vertent; b. sch'ella preferescha il cuntraproject empè dal dretg vertent; c. tgenina da las duas propostas che duai entrar en vigur, sch'il pievel ed ils chantuns prefereschan tuts dus projects empè dal dretg vertent.
2
La maioritad absoluta vegn eruida separadamain per mintga dumonda. Dumondas betg respundidas na vegnan betg resguardadas.
3
Sche tant l'iniziativa dal pievel sco er il cuntraproject vegnan acceptads, decida il resultat da la terza dumonda. Quel project che cuntanscha dapli vuschs dal pievel e dals chantuns tar la terza dumonda entra en vigur.
5a. titel:143 Register da las partidas
a 1 Ina partida politica po sa laschar registrar uffizialmain tar la Chanzlia federala, sch'ella:
a. ha la furma giuridica d'ina uniun en il senn dals artitgels 60 fin 79 dal Cudesch civil svizzer144;
b. è represchentada sut il medem num cun almain ina commembra u in commember en il Cussegl naziunal ubain cun almain mintgamai trais commembras e commembers en trais parlaments chantunals.
2
Per sa laschar registrar en il register da las partidas inoltrescha l'uniun a la Chanzlia federala ils suandants documents e las suandantas indicaziuns: a. in exemplar dals statuts giuridicamain valaivels; b. il num statutar e la sedia da la partida; c. ils nums e las adressas da las persunas che presidieschan e che mainan las fatschentas da la partida naziunala.
3
La Chanzlia federala maina in register cun las indicaziuns da las partidas. Quest register è public. Ils detagls regla l'Assamblea federala en in'ordinaziun.
6. titel: Giurisdicziun
Art. 77
Recurs
1
Tar la regenza chantunala pon ins far recurs: 143 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 144 CS
210
Lescha federala
31
161.1
a.145 pervia da la violaziun dal dretg da votar tenor ils artitgels 2 fin 4, tenor l'artitgel 5 alineas 3 e 6 sco er tenor ils artitgels 62 e 63 (recurs cunter il dretg da votar);
b.146 pervia dad irregularitads tar las votaziuns (recurs da votaziun); c. pervia dad irregularitads tar la preparaziun e tar la realisaziun da las elecziuns dal Cussegl naziunal (recurs electoral).
2
Il recurs sto vegnir inoltrà en scrit entaifer 3 dis suenter la scuverta dal motiv da recurs, il pli tard dentant il terz di suenter la publicaziun dal resultat en il Fegl uffizial chantunal.147
Art. 78
Acta da recurs
1
Per motivar il recurs ston las actas cuntegnair ina curta preschentaziun dals fatgs.
2
...148
Art. 79
Decisiuns da recurs e disposiziuns 1
La regenza chantunala decida davart il recurs entaifer 10 dis suenter l'entrada dal recurs.
2
Sch'ella constatescha irregularitads, sin recurs u d'uffizi, relascha ella, sche pussaivel avant la fin da la procedura d'elecziun u da votaziun, las disposiziuns necessarias per eliminar quellas irregularitads.
2bis
La regenza refusa recurs da votaziun u recurs electorals senza in'examinaziun pli detagliada, sche las irregularitads crititgadas n'èn betg stadas en cas - ni pervia da lur gener ni pervia da lur dimensiun - d'influenzar decisivamain il resultat principal da la votaziun u da l'elecziun.149 3 La regenza chantunala communitgescha sia decisiun da recurs ed autras disposiziuns tenor ils artitgels 34 fin 38 e 61 alinea 2 da la Lescha federala dals 20 da december 1968150 davart la procedura administrativa e las annunzia a la Chanzlia federala.151
145 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 146 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 147 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercladur 2002, en vigur dapi il 1. da schaner 2003 (CULF 2002 3193 3199; Fegl uffizial federal 2001 6401) 148 Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994 (CULF 1994 2414; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
149 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 150 CS 172.021 151 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445)
Dretgs politics
32
161.1
Art. 80
152
Cunter decisiuns da recurs da la regenza chantunala (art. 77) poi vegnir fatg recurs tar il Tribunal federal a norma da la Lescha federala dals 17 da zercladur 2005153 davart il Tribunal federal.
2
Igl è ultra da quai admess da far in recurs tar il Tribunal federal cunter disposiziuns da la Chanzlia federala, nua che quella refusa da registrar ina partida en il register da las partidas ubain nua che quella decida, sch'ina iniziativa dal pievel u in referendum n'è betg reussì. I n'è betg admess da far in recurs cunter ina simpla communicaziun en il Fegl uffizial federal ch'il dumber minimal da suttascripziuns saja vegnì manchentà cleramain tar ina dumonda dal pievel en fatgs federals (art. 66 al. 1 e 72 al. 1).154 3 Las commembras ed ils commembers dal comité d'iniziativa pon far recurs er cunter disposiziuns da la Chanzlia federala davart la valaivladad formala da la glista da suttascripziuns (art. 69 al. 1) e concernent il titel da l'iniziativa (art. 69 al. 2).
Art. 81
ed 82155 7. titel: Disposiziuns cuminaivlas
Art. 83
Dretg chantunal
Sche questa lescha ed ils relaschs federals executivs na cuntegnan naginas disposiziuns, vala il dretg chantunal. Resalvada resta la Lescha federala dals 16 da december 1943156 davart l'organisaziun giudiziala.
152 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta tar la Lescha dals 17 da zercladur 2005 davart il Tribunal federal, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CS 173.110) 153 CS
173.110
154 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da mars 2007 concernent la midada da la legislaziun federala davart ils dretgs politics, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4635 4637; Fegl uffizial federal 2006 5261) 155 Abolids tras la cifra 2 da l'agiunta tar la Lescha dals 17 da zercladur 2005 davart il Tribunal federal, cun effect dapi il 1. da schaner 2007 (CS 173.110) 156 [CRLF 3 531; CULF 1948 485 art. 86, 1955 871 art. 118, 1959 902, 1969 737 art. 80 lit. b 767, 1977 237 cifra II 3 862 art. 52 cifra 2 1323 cifra III, 1978 688 art. 88 cifra 3 1450, 1979 42, 1980 31 cifra IV 1718 art. 52 cifra 2 1819 art. 12 al. 1, 1982 1676 agiunta cifra 13, 1983 1886 art. 36 cifra 1, 1986 926 art. 59 cifra 1, 1987 226 cifra II 1 1665 cifra II, 1988 1776 agiunta cifra II 1, 1989 504 art. 33 lit. a, 1990 938 cifra III al. 5, 1992 288, 1993 274 art. 75 cifra 1 1945 agiunta cifra 1, 1995 1227 agiunta cifra 3 4093 agiunta cifra 4, 1996 508 art. 36 750 art. 17 1445 agiunta cifra 2 1498 agiunta cifra 2, 1997 1155 agiunta cifra 6 2465 agiunta cifra 5, 1998 2847 agiunta cifra 3 3033 agiunta cifra 2, 1999 1118 agiunta cifra 1 3071 cifra I 2, 2000 273 agiunta cifra 6 416 cifra I 2 505 cifra I 1 2355 agiunta cifra 1 2719, 2001 114 cifra I 4 894 art. 40 cifra 3 1029 art. 11 al. 2, 2002 863 art. 35 1904 art. 36 cifra 1 2767 cifra II 3988 agiunta cifra 1, 2003 2133 agiunta cifra 7 3543 agiunta cifra II 4 lit. a 4557 agiunta cifra II 1, 2004 1985 agiunta cifra II 1 4719 agiunta cifra II 1, 2005 5685 agiunta cifra 7. CULF 2006 1205 art. 131 al.
1] vesair ussa la Lescha federala dals 17 da zercladur 2005 davart il Tribunal federal (CS 173.110)
Lescha federala
33
161.1
Art. 84
Utilisaziun da meds auxiliars tecnics 1
Il Cussegl federal po autorisar las regenzas chantunalas da relaschar disposiziuns che divergeschan da questa lescha per eruir ils resultats da l'elecziun e da la votaziun cun meds auxiliars tecnics.157 2 L'utilisaziun da meds auxiliars tecnics per elecziuns e per votaziuns sto vegnir approvada dal Cussegl federal.158
Art. 85
159
Art. 86
160
Acts uffizials gratuits 1
Per acts uffizials sin fundament da questa lescha na dastgan vegnir mess a quint nagins custs. En cas da recurs targlinants u en cas da recurs cunter la buna fai pon vegnir mess a quint ils custs a la recurrenta u al recurrent.
2
En la procedura davant il Tribunal federal sa drizza l'obligaziun da surpigliar ils custs tenor la Lescha federala dals 17 da zercladur 2005161 davart il Tribunal federal.
Art. 87
Retschertgas statisticas 1
Il Cussegl federal po ordinar retschertgas statisticas davart las elecziuns dal Cussegl naziunal e davart votaziuns.
2
Suenter avair consultà la regenza chantunala cumpetenta po el prevair en tschertas vischnancas la separaziun da la votaziun tenor schlattaina e tenor gruppas da vegliadetgna.
3
Il secret da votaziun na dastga betg vegnir violà.
8. titel: Disposiziuns finalas 1. chapitel: Midada ed aboliziun dal dretg vertent
Art. 88
Midada da leschas federalas …162
157 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 158 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1994, en vigur dapi ils 15 da november 1994 (CULF 1994 2414 2422; Fegl uffizial federal 1993 III 445) 159 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta tar la Lescha federala dals 17 da zercladur 2005 davart il Tribunal federal, cun effect dapi il 1. da schaner 2007 (CS 173.110) 160 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta tar la Lescha federala dals 17 da zercladur 2005 davart il Tribunal federal, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CS 173.110) 161 CS
173.110
162 Las midadas pon vegnir consultadas sut CULF 1978 688
Dretgs politics
34
161.1
Art. 89
Aboliziun da leschas federalas Abolidas vegnan:
a. la Lescha federala dals 19 da fanadur 1872163 davart las elecziuns e votaziuns federalas;
b. la Lescha federala dals 17 da zercladur 1874164 concernent la votaziun dal pievel davart leschas federalas e davart conclus federals; c. la Lescha federala dals 23 da mars 1962165 concernent la moda da proceder en cas da dumondas dal pievel davart la revisiun da la Constituziun federala (lescha davart las iniziativas dal pievel); d. la Lescha federala dals 25 da zercladur 1965166 davart l'introducziun da facilitaziuns per elecziuns e votaziuns federalas; e. la Lescha federala dals 8 da mars 1963167 davart la repartiziun da las deputadas e dals deputads dal Cussegl naziunal sin ils chantuns;
f.
la Lescha federala dals 14 da favrer 1919168 davart l'elecziun dal Cussegl naziunal.
2. chapitel: Dretg transitoric, execuziun ed entrada en vigur
Art. 90
Dretg transitoric
1
Questa lescha na vegn betg applitgada per fatgs e per recurs che sa refereschan ad elecziuns ed a votaziuns che han gì lieu avant ch'ella è entrada en vigur. Il medem vala per referendums e per iniziativas dal pievel ch'èn vegnids inoltrads avant quel termin. Per quests cas è decisiv il dretg vegl.
2
Suenter 18 mais dapi l'entrada en vigur da questa lescha vegnan acceptadas mo pli glistas da suttascripziuns che correspundan a las disposiziuns da questa lescha.
3
...169
4
...170
163 [CRLF 1 157; CULF 1952 69, 1966 849 art. 9, 1971 1365] 164 [CRLF 1 173; CULF 1962 789 art. 11 al. 3] 165 [CULF 1962 789] 166 [CULF 1966 849] 167 [CULF 1963 419] 168 [CRLF 1 180; CULF 1975 601 710] 169 Abolì tras la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121) 170 Integrà tras la cifra III da la LF dals 9 da mars 1978 (CULF 1978 1694; Fegl uffizial federal 1977 III 819). Abolì tras la cifra II 4 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectifica-
ziun formala dal dretg federal, cun effect dapi il 1. d'avust 2008 (CULF 2008 3437 3452; Fegl uffizial federal 2007 6121)
Lescha federala
35
161.1
a171 Disposiziun transitorica tar la midada dals 25 da settember 2009 Per las iniziativas federalas dal pievel ch'èn pendentas il mument che la midada dals 25 da settember 2009 entra en vigur vala il dretg nov.
Art. 91
Execuziun
1
Il Cussegl federal relascha las disposiziuns executivas.
2
Las disposiziuns executivas chantunalas ston vegnir approvadas da la Confederaziun172 per esser valaivlas. Ellas ston vegnir relaschadas entaifer 18 mais suenter che questa lescha è vegnida acceptada da l'Assamblea federala.
Art. 92
Referendum ed entrada en vigur 1
Questa lescha è suttamessa al referendum facultativ.
2
Il Cussegl federal fixescha l'entrada en vigur.
Data da l'entrada en vigur: 1. da fanadur 1978173 171 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (retratga cundiziunada d'ina iniziativa dal pievel), en vigur dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 271; Fegl uffizial federal 2009 3591 3609) 172 Expressiun tenor la cifra III da la LF dals 15 da december 1989 davart l'approvaziun da relaschs chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favrer 1991 (CULF 1991 362 369; Fegl uffizial federal 1988 II 1333) 173 COCF dals 24 da matg 1978 (CULF 1978 711)
Dretgs politics
36
161.1