1

Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confederaziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha.

La translaziun d'in decret federal serva a l'infurmaziun, n'ha dentant nagina validitad legala. Cudesch civil svizzer dals 10 da december 1907 (versiun dal 1. da schaner 2018) L'Assamblea federala da la Confederaziun svizra, sa basond sin l'art. 64 da la Constituziun federala1,2
suenter avair gì invista d'ina missiva dal Cussegl federal dals 28 da matg 19043, concluda: Introducziun

Art. 1

1 La lescha vegn applitgada per tut las dumondas giuridicas, a las qualas il text u l'interpretaziun d'ina da sias disposiziuns po sa referir.

2

Sche la lescha na cuntegna betg ina disposiziun legala, duai il derschader4 decider tenor il dretg da disa e - nua che er in tal manca - tenor la regla ch'el fixass sco legislatur.

3

El suonda en quest connex la scienza giuridica e la giurisprudenza approvada.

Art. 2

1 Mintgin sto agir en buna fai faschond valair ses dretgs ed ademplind sias obligaziuns.

2

L'abus evident d'in dretg na vegn betg protegì da la lescha.

AS 24 233, 27 207 e BS 2 3 1

[BS 1 3]. Questa disposiziun correspunda a l'art. 122 da la Cst. dals 18 d'avr. 1999 (SR 101).

2

Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

3

BBl 1904 IV 1, 1907 VI 367 4

Noziun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Questa midada è resguardada en l'entir decret.

210

A. Applicaziun

dal dretg

B. Cuntegn

dal dretg civil I. Agir en buna fai

Cudesch civil svizzer 2

210

Art. 3

1 Sche la lescha fa dependent l'effect giuridic da la buna fai d'ina persuna, vegn quella presumada.

2

Tgi che n'avess betg pudì agir en buna fai, sch'el fiss stà attent en la dimensiun che las circumstanzas permettevan, n'ha betg il dretg da sa referir a la buna fai.

Art. 4

Il derschader sto decider tenor dretg e giustia, sche la lescha al permetta da giuditgar tenor ses appreziar u al prescriva da tegnair quint da las circumstanzas u da motivs relevants.

Art. 5

1 Ils chantuns èn autorisads da decretar u d'abolir disposiziuns dal dretg civil, uschenavant ch'il dretg federal resalva quai al dretg chantunal.

2

Nua che la lescha renviescha a la pratica u a l'isanza locala, vala il dretg chantunal vertent sco expressiun da quellas, uschè ditg ch'ina pratica divergenta n'è betg cumprovada.

Art. 6

1 Il dretg civil federal na limitescha betg las cumpetenzas dals chantuns concernent lur dretg public.

2

Entaifer ils limits da lur suveranitad pon ils chantuns restrenscher u scumandar il traffic cun tschertas spezias da chaussas u declerar nunvalaivels ils acts giuridics che sa refereschan a talas chaussas.

Art. 7

Las disposiziuns generalas dal Dretg d'obligaziuns6 davart la conclusiun, davart l'adempliment e davart l'aboliziun da contracts vegnan er applitgadas per autras relaziuns da dretg civil.

Art. 8

Nua che la lescha na dispona betg autramain, sto mintgin che vul deducir ses dretgs d'in fatg pretendì, cumprovar l'existenza da quel.

5

Noziun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Questa midada è resguardada en l'entir decret.

6

SR 220

II. Buna fai

III. Appreziar

dal derschader5

C. Dretg federal

e dretg chantunal I. Dretg civil chantunal ed

isanza locala

II. Dretg public

dals chantuns

D. Disposiziuns

generalas dal

Dretg d'obligaziuns

E. Cumprova I. Chargia da cumprova

Cudesch civil svizzer 3

210

Art. 9

1 Registers e documents publics cumprovan cumplainamain ils fatgs ch'els attestan, uschè ditg che l'incorrectadad da lur cuntegn n'è betg cumprovada.

2

Questa cumprova n'è betg liada vi d'ina furma speziala.

Art. 10


7

2

Per consequenza han tut ils umans - entaifer ils limits fixads da la lescha - la medema abilitad d'avair dretgs ed obligaziuns.

Art. 12

Tgi ch'è abel d'agir, po acquistar dretgs ed obligaziuns tras l'agen agir.

Art. 13

8 Tut las persunas maiorennas ch'èn ablas da giuditgar han l'abilitad d'agir.

Art. 14

9 Tgi che ha cumplenì 18 onns è maioren.

Art. 15


10

Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

8

Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

9

Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

10

Abolì tras la cifra I da la LF dals 7 d'oct. 1994, cun effect dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 1126; BBl 1993 II 1169).

II. Cumprova

cun documents

publics

A. Persunalitad

en general I. Giudiment dals dretgs civils

II. Abilitad

d'agir 1. Cuntegn

2. Premissas a. En general b. Maiorennitad

c. …

Cudesch civil svizzer 4

210

Art. 16

11 Abel da giuditgar en il senn da questa lescha è mintga persuna che n'è betg privada da l'abilitad d'agir raschunaivlamain, perquai ch'ella è anc fitg giuvna u perquai ch'ella ha in impediment spiertal, in disturbi psichic u sa chatta en in stadi d'aivradad u en stadis sumegliants.

Art. 17

12 Inablas d'agir èn persunas inablas da giuditgar, persunas minorennas e persunas sut curatella cumplessiva.

Art. 18

Tgi che n'è betg abel da giuditgar na po betg - cun resalva da las excepziuns legalas - chaschunar in effect giuridic tras l'agen agir.

Art. 19

1 Persunas ablas da giuditgar, ma inablas d'agir pon surpigliar obligaziuns u renunziar a dretgs mo cun il consentiment da lur represchentant legal.14 2

Senza quest consentiment pon ellas cuntanscher avantatgs gratuits sco er reglar affars pitschens da la vita da mintgadi.15 3 Ellas èn responsablas per donns che resultan tras acts illegals.

a16 1 Sche la lescha na dispona betg autramain, po il represchentant legal dar gia ordavant ses consentiment expressiv u taciturn u approvar posteriuramain l'affar.

11 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

12 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

13 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

14 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

15 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

16 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

d. Abilitad

da giuditgar

III. Inabilitad

d'agir 1. En general 2. Mancanza

da l'abilitad

da giuditgar

3. Persunas ablas

da giuditgar, ma

inablas d'agir a. Princip13 b. Consentiment

dal represchentant legal

Cudesch civil svizzer 5

210

2

L'autra partida vegn deliberada da sia obligaziun, sche l'approvaziun na vegn betg fatga entaifer in termin adequat ch'ella fixescha sezza u ch'ella lascha fixar dal derschader.

b17 1 Sch'il represchentant legal n'approvescha betg l'affar, po mintga partida pretender enavos las prestaziuns furnidas. La persuna inabla d'agir sto dentant star buna mo per quella part da la prestaziun, da la quala ella ha gì in profit, da la quala ella è anc enritgida cur che la restituziun vegn pretendida u da la quala ella è s'alienada cun malart.

2

Sche la persuna inabla d'agir ha dà da crair a l'autra partida ch'ella saja abla d'agir, è ella responsabla per il donn ch'ella ha chaschunà a la partida manada en errur.

c18 1 Persunas ablas da giuditgar, ma inablas d'agir exerciteschan en moda autonoma lur dretgs persunals inalienabels; resalvads restan cas, nua che la lescha prevesa il consentiment dal represchentant legal.

2

En num da las persunas inablas da giuditgar agescha il represchentant legal, nun ch'in dretg saja collià uschè stretgamain cun la persunalitad che mintga represchentanza è exclusa.

d19 L'abilitad d'agir po vegnir restrenschida tras ina mesira da la protecziun da creschids.

Art. 20

1 Il grad da la parentella21 vegn fixà tenor il dumber da las generaziuns.

17 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

18 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

19 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

20 Versiun da la marginala tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819, 1973 92; BBl 1971 I 1200).

21

Versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

c. Mancanza dal

consentiment

4. Dretgs

persunals

inalienabels

IIIbis. Restricziun da l'abilitad

d'agir

IV.20 Parentella

e quinanza 1. Parentella

Cudesch civil svizzer 6

210

2

Duas persunas èn parentadas en lingia directa, sch'ina descenda da l'autra, ed en lingia laterala, sch'ellas descendan d'in genitur cuminaivel, dentant betg l'ina da l'autra.

Art. 21

22 1 Tgi ch'è parentà cun ina persuna, stat en la medema lingia ed en il medem grad da quinanza cun il consort da quella u cun il partenari registrà da quella.

2

La quinanza na finescha betg cun la schliaziun da la lètg u dal partenadi registrà ch'è la basa da la quinanza.

Art. 22

1 Il dretg da burgais determinescha il lieu d'origin d'ina persuna.

2

Il dretg public determinescha il dretg da burgais.

3

Sch'ina persuna ha il dretg da burgais en plirs lieus, è ses lieu d'origin il lieu, nua ch'ella ha actualmain ses domicil u nua ch'ella ha gì ses ultim domicil; manca in tal domicil è quai il lieu, nua ch'ella u ses perdavants han acquistà lur ultim dretg da burgais.

Art. 23

1 Il domicil d'ina persuna sa chatta là, nua ch'ella sa trategna cun l'intenziun da restar permanentamain; la dimora per intents da scolaziun u il plazzament d'ina persuna en in institut d'educaziun u da tgira, en in ospital u en ina praschun na constituescha en sasez betg in domicil.23 2 Nagin na po avair ses domicil a medem temp a plirs lieus.

3

Questa disposiziun na vala betg per il domicil da fatschenta.

Art. 24

1 Mintga persuna mantegna ses domicil uschè ditg ch'ella n'ha betg acquistà in auter.

2

Il lieu da dimora d'ina persuna vala sco ses domicil, sch'i n'è betg pussaivel da cumprovar l'existenza d'in anteriur domicil u sch'ella ha bandunà ses domicil a l'exteriur senza fundar in nov domicil en Svizra.

22 Versiun tenor la cifra 8 da l'agiunta da la Lescha da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

23 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

2. Quinanza

V. Lieu d'origin

e domicil 1. Lieu d'origin 2. Domicil a. Noziun

b. Midada

da domicil

u da dimora

Cudesch civil svizzer 7

210

Art. 25

24 1 Sco domicil da l'uffant sut tgira genituriala26 vala il domicil dals geniturs u, sch'ils geniturs n'han betg in domicil cuminaivel, il domicil dal genitur che ha la tgira genituriala; en ils ulteriurs cas vala il lieu da dimora da l'uffant sco ses domicil.

2

Uffants sut avugà han lur domicil a la sedia da l'autoritad per la protecziun d'uffants.27

Art. 26

28 Persunas maiorennas sut curatella cumplessiva han lur domicil a la sedia da l'autoritad per la protecziun da creschids.

Art. 27

1 Nagin na po renunziar ni dal tuttafatg ni parzialmain a ses dretgs civils ed a sia abilitad d'agir.

2

Nagin na po alienar sia libertad u sa restrenscher en il diever da quella en in grad che violescha il dretg u la morala.

Art. 28

30 1 Tgi che vegn violà illegalmain en sia persunalitad, po - per sa proteger - appellar al derschader cunter mintgin che sa participescha a la violaziun.

2

Ina violaziun è illegala, sch'ella n'è betg giustifitgada tras il consentiment da la persuna violada, tras in interess privat u public predominant u tenor la lescha.

24

Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d'oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).

25 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

26 Noziun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Questa midada è resguardada en l'entir decret.

27 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

28 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

29 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

30

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

c. Domicil

da persunas

minorennas25

d. Domicil

da persunas

maiorennas

sut curatella

cumplessiva

B. Protecziun da

la persunalitad I. Cunter obligaziuns

excessivas29

II. Cunter

violaziuns 1. Princip

Cudesch civil svizzer 8

210

a31 1 L'accusader po dumandar il derschader: 1. da scumandar ina violaziun smanatschanta; 2. d'eliminar ina violaziun existenta; 3. da constatar ch'ina violaziun è vegnida fatga illegalmain, sche quella disturba vinavant.

2

En spezial po el pretender che la rectificaziun u che la sentenzia vegnian communitgadas a terzas persunas u publitgadas.

3

Resalvads restan ils plants per pretender ina indemnisaziun dal donn ed ina bunificaziun sco er per pajar ora in gudogn tenor las disposiziuns davart la gestiun senza mandat.

b33 1 Per la protecziun cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns po la persuna che porta plant dumandar il derschader da scumandar a la persuna che violescha, en spezial:

1. da s'approximar u da sa trategnair en in tschert conturn da sia abitaziun;

2. da sa trategnair en tscherts lieus, en spezial en tschertas vias, sin tschertas plazzas u en tscherts quartiers; 3. da la contactar, en spezial per telefon, en scrit u sin via electronica, ubain da la mulestar en in'autra moda e maniera.

2

Sche la persuna che porta plant viva en in'abitaziun ensemen cun la persuna che violescha, po ella ultra da quai dumandar il derschader da metter per in tschert temp davant porta la persuna che violescha. Per motivs relevants po quest termin vegnir prolungà ina giada.

3

Il derschader po, uschenavant che quai para giustifitgabel tenor las circumstanzas:

1. adossar a la persuna che violescha ina indemnisaziun adequata a favur da la persuna che porta plant per l'utilisaziun exclusiva da l'abitaziun; u 31

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

32 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zer. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).

33 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636), versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zer. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).

2. Plant a. En general32 b. Violenza,

smanatschas u

persecuziuns

Cudesch civil svizzer 9

210

2. transferir ils dretgs e las obligaziuns che resultan dal contract da locaziun cun il consentiment dal locatur mo a la persuna che porta plant.

4

Ils chantuns determineschan - en cas da crisa - in post che po disponer immediatamain che la persuna che violescha vegnia messa davant porta da l'abitaziun cuminaivla e reglan la procedura.

c-28f 34
g35 1 Tgi che vegn pertutgà directamain en sia persunalitad tras preschentaziuns dals fatgs en meds da communicaziun che cumparan periodicamain, en spezial en la pressa, al radio u en la televisiun, ha il dretg da far ina replica.

2

Nagin dretg da far ina replica exista, sch'igl è vegnì rapportà tenor la vardad davart tractativas publicas d'ina autoritad e sche la persuna pertutgada ha fatg part da las tractativas.

h37 1 La replica duai esser concisa e sa restrenscher sin l'object da la preschentaziun contestada.

2

La replica po vegnir refusada, sch'ella è evidentamain incorrecta u sch'ella violescha il dretg u la morala.

i38 1 La persuna pertutgada sto trametter la replica a l'interpresa responsabla dal med da communicaziun entaifer 20 dis suenter avair prendì enconuschientscha da la preschentaziun dals fatgs contestada, dentant fin il pli tard 3 mais suenter la derasaziun da questa preschentaziun.

34

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636). Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

35

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

36 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zer. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).

37

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

38

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

3. …

4. Dretg

da replica a. Princip36 b. Furma

e cuntegn

c. Procedura

Cudesch civil svizzer 10

210

2

L'interpresa communitgescha immediatamain a la persuna pertutgada, cur ch'ella publitgescha la replica u per tge motivs ch'ella refusa quella.

k39 1 La replica sto vegnir communitgada uschè baud sco pussaivel e però uschia ch'ella cuntanscha il medem circul da persunas sco la preschentaziun dals fatgs contestada.

2

La replica sto vegnir segnada sco tala; l'interpresa dal med da communicaziun responsabla dastga mo agiuntar la decleraziun, nua ch'ella inditgescha ch'ella mantegnia sia versiun dals fatgs u sin tge funtaunas ch'ella sa basia.

3

La publicaziun da la replica vegn fatga gratuitamain.

l40 1 Sche l'interpresa dal med da communicaziun responsabla impedescha l'execuziun dal dretg da far ina replica, sch'ella refusa da publitgar la replica u sch'ella na publitgescha betg en moda correcta la replica, po la persuna pertutgada appellar al derschader.

2

…41

3

e 4 …42

Art. 29

1 Sch'i vegn contestà ad ina persuna da purtar ses num, po ella purtar plant per laschar fixar ses dretg.

2

Sch'ina persuna vegn pregiuditgada tras quai ch'ina autra persuna usurpescha ses num, po ella purtar plant per tralaschar quai sco er - en cas da culpa - per survegnir ina indemnisaziun e - sch'il gener da la pregiudicaziun giustifitgescha quai - per survegnir ina summa da daners sco satisfacziun.

39

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

40

Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).

41 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

42 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

d. Publicaziun

e. Appellaziun

al derschader

III. Dretg

dal num 1. Protecziun dal num

Cudesch civil svizzer 11

210

Art. 30

1 La regenza dal chantun da domicil po permetter ad ina persuna da midar il num, sch'i existan motivs respectabels.44 2 …45

3

Tgi che vegn violà tras ina midada dal num po - entaifer 1 onn suenter avair prendì enconuschientscha da tala - contestar quella davant il derschader.

a46 Sch'in consort mora, po l'auter consort, che ha midà ses num a chaschun da la maridaglia, declerar da tut temp al funcziunari da stadi civil ch'el veglia puspè purtar ses num da nubil.

Art. 31

1 La persunalitad cumenza cun la naschientscha accumplida da l'uffant vivent e finescha cun la mort.

2

Avant la naschientscha è l'uffant capabel da giudair dretgs cun la resalva ch'el naschia viv.

Art. 32

1 Tgi che pretenda - per far diever d'in dretg - ch'ina persuna vivia u ch'ella saja morta ubain ch'ella era en vita in tschert mument u ch'ella haja survivì in'autra persuna, sto cumprovar quai.

2

Sche pliras persunas èn mortas, senza ch'ins po cumprovar ch'ina persuna haja survivì l'autra, vegni presumà ch'ellas sajan mortas il medem mument.

Art. 33

1 La cumprova per la naschientscha u per la mort d'ina persuna vegn prestada cun ils documents dal stadi civil.

2

Sch'i mancan tals u sche quels ch'èn avant maun n'èn betg corrects, po la cumprova vegnir prestada en in'autra moda e maniera.

43 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

44 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

45

Abolì tras la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

46 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

2. Midada

dal num a. En general43 b. En cas da mort

d'in consort

C. Cumenzament

e fin da la persunalitad I. Naschientscha

e mort

II. Cumprova 1. Chargia da cumprova

2. Meds da

cumprova a. En general

Cudesch civil svizzer 12

210

Art. 34

La mort d'ina persuna po - er sche nagin n'ha vis la bara - vegnir resguardada sco cumprovada, sch'ina persuna è sparida sut circumstanzas che laschan parair sia mort sco segira.

Art. 35

1 Sch'ina persuna è probablamain morta, essend sparida en grond privel da mort u essend absenta daditg senza messadi, po il derschader - sin dumonda da quellas persunas che fan valair dretgs da la mort da la persuna sparida - declerar la persuna sco sparida.

2

…47

Art. 36

1 La dumonda po vegnir fatga suenter la scadenza d'almain 1 onn dapi che la persuna è sparida en privel da mort u da 5 onns suenter l'ultim messadi.

2

Cun in appel uffizial ed adequat envida il derschader tuts che pon far indicaziuns davart la persuna sparida u absenta da s'annunziar entaifer in tschert termin fixà.

3

Quest termin sto vegnir fixà ad almain 1 onn dapi l'emprima publicaziun.

Art. 37

La dumonda scada, sche la persuna ch'era sparida u absenta s'annunzia entaifer il termin, sch'i vegnan fatgas indicaziuns davart ella ubain sch'i vegn cumprovada la data da sia mort.

Art. 38

1 Sch'i n'entran naginas annunzias entaifer il termin fixà, vegn la persuna ch'era sparida u absenta declerada sco sparida ed i pon vegnir fatgs valair ils dretgs che vegnan deducids da sia mort, sco sche la mort fiss cumprovada.

2

L'effect da la decleraziun da spariziun cumenza il mument che la persuna è sparida en privel da mort u il mument da l'ultim messadi.

3

Cun la decleraziun da spariziun vegn schliada la lètg.48 47 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

48 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

b. Indizis

da mort

III. Decleraziun

da spariziun 1. En general 2. Procedura

3. Scadenza

da la dumonda

4. Effect

Cudesch civil svizzer 13

210

Segund chapitel:49 La documentaziun dal stadi civil d'ina persuna

Art. 39

1 Per documentar il stadi civil d'ina persuna vegnan manads registers electronics.50 2

Tar il stadi civil d'ina persuna tutgan oravant tut: 1. ils fatgs da stadi civil che pertutgan directamain ina persuna, sco la naschientscha, la maridaglia, la mort; 2.51 la situaziun giuridica persunala e famigliara d'ina persuna, sco la maiorennitad, la derivanza, la lètg; 3. ils

nums;

4. ils dretgs da burgais chantunals e communals; 5. la naziunalitad.

Art. 40

1 Il Cussegl federal fixescha las persunas e las autoritads ch'èn obligadas d'annunziar las infurmaziuns necessarias per documentar il stadi civil d'ina persuna.

2

El po prevair che cuntravenziuns cunter l'obligaziun d'annunzia vegnan chastiads cun ina multa.

3

…53

Art. 41

1 Sch'i ston vegnir cumprovadas indicaziuns davart il stadi civil tras documents, po l'autoritad chantunala da surveglianza autorisar la cumprova tras la consegna d'ina decleraziun dal funcziunari da stadi civil, uschenavant ch'igl è - suenter stentas suffizientas - nunpussaivel u insupportabel da procurar per ils documents ed uschenavant che las indicaziuns n'èn betg dispitaivlas.

49 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

50 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

51 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

52 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

53 Abolì tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), cun effect dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

A. Register I. En general II. Obligaziun

d'annunzia52

III. Cumprova

d'indicaziuns

nundispitaivlas

Cudesch civil svizzer 14

210

2

Il funcziunari da stadi civil renda attenta la persuna che dat la decleraziun a sia obligaziun da dir la vardad ed a las consequenzas penalas d'ina decleraziun faussa.

Art. 42

1 Tgi che cumprova in interess persunal ch'è degn da vegnir protegì, po dumandar il derschader da registrar indicaziuns dispitaivlas davart il stadi civil, da curreger u d'annullar ina registraziun. Il derschader taidla las autoritads chantunalas da surveglianza pertutgadas e las trametta la sentenzia.

2

Las autoritads chantunalas da surveglianza han er il dretg da purtar plant.

Art. 43

Las autoritads da stadi civil rectifitgeschan d'uffizi sbagls che sa basan evidentamain sin ina svista u sin in'errur.

a54 1 En il sectur da la documentaziun publica dal stadi civil procura il Cussegl federal per la protecziun da la persunalitad e dals dretgs fundamentals da quellas persunas, da las qualas vegnan elavuradas las datas.

2

El regla la communicaziun da las datas a persunas privatas che pon cumprovar in interess direct ch'è degn da vegnir protegì.

3

El numna las autoritads ordaifer il sectur dal stadi civil, a las qualas vegnan communitgadas regularmain u sin dumonda las datas ch'èn necessarias per ademplir lur incumbensas legalas. Resalvadas restan las prescripziuns davart la communicaziun tenor ina lescha chantunala.

3bis

Las autoritads da stadi civil èn obligadas da denunziar a l'autoritad cumpetenta tut ils malfatgs ch'ellas constateschan tar lur activitad uffiziala.55 4 A las datas ch'èn necessarias per controllar l'identitad d'ina persuna han - en la procedura d'invista - access: 1. las autoritads emettentas tenor la Lescha federala dals 22 da zercladur 200156 davart ils documents d'identitad dals burgais svizzers; 54 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

55 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zer. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).

56 SR

143.1

IV. Repassada 1. Tras il derschader

2. Tras las

autoritads da

stadi civil

V. Protecziun da

datas e communicaziun da datas

Cudesch civil svizzer 15

210

2.57 il post federal ch'è cumpetent per l'administraziun dal sistem informatisà da retschertga da la polizia tenor l'artitgel 15 da la Lescha federala dals 13 da zercladur 200858 davart ils sistems d'infurmaziun da polizia federala ed ils posts da filtrar dals corps chantunals e municipals da polizia ch'èn affiliads al sistem da retschertga; 3. il post federal ch'è cumpetent per l'administraziun dal register penal informatisà tenor l'artitgel 35959 dal Cudesch penal svizzer; 4. il post federal60 ch'è cumpetent per far retschertgas da persunas sparidas;

5.61 il Servetsch d'infurmaziun da la Confederaziun per scuvrir a temp e per impedir smanatschas per la segirezza interna u externa tenor l'artitgel 6 alinea 1 litera a da la Lescha federala dals 25 da settember 201562 davart il servetsch d'infurmaziun.

Art. 44

1 Ils funcziunaris da stadi civil adempleschan en spezial las suandantas incumbensas:

1. manar ils registers; 2. scriver las communicaziuns ed emetter ils extracts; 3. realisar la procedura da preparaziun per la maridaglia e celebrar la maridaglia;

4. retschaiver decleraziuns davart il stadi civil.

2

Il Cussegl federal po excepziunalmain incaricar in represchentant da la Svizra a l'exteriur cun incumbensas da stadi civil.

Art. 45

1 Mintga chantun nominescha l'autoritad da surveglianza.

2

Questa autoritad ha spezialmain las suandantas incumbensas: 1. survegliar ils uffizis da stadi civil; 2. sustegnair e cussegliar ils uffizis da stadi civil; 57 Versiun tenor la cifra 4 da l'agiunta 1 da la LF dals 13 da zer. 2008 davart ils sistems d'infurmaziun da polizia da la Confederaziun, en vigur dapi ils 5 da dec. 2008 (AS 2008 4989; BBl 2006 5061).

58 SR

361

59 Ussa: art. 365.

60 Actualmain l'Uffizi federal da polizia.

61 Integrà tras la cifra II 4 da l'agiunta da la LF dals 25 da sett. 2015 davart il servetsch d'infurmaziun, en vigur dapi il 1. da sett. 2017 (AS 2017 4095; BBl 2014 2105).

62 SR

121

B. Organisaziun I. Autoritads da stadi civil 1. Funcziunaris da stadi civil

2. Autoritads da

surveglianza

Cudesch civil svizzer 16

210

3. collavurar tar la gestiun dals registers e tar la procedura da preparaziun per la maridaglia; 4. decretar disposiziuns davart la renconuschientscha e davart l'inscripziun da fatgs da stadi civil che han gì lieu a l'exteriur sco er da decisiuns a l'exteriur che pertutgan il stadi civil; 5. procurar per la scolaziun e per la furmaziun supplementara da persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil.

3

La Confederaziun ha la surveglianza suprema. Ella po inoltrar meds legals chantunals cunter disposiziuns dals funcziunaris da stadi civil sco er cunter quellas da las autoritads da surveglianza.63
a64 1 La Confederaziun maina ina banca centrala da datas per ils chantuns.

2

La banca da datas vegn finanziada dals chantuns. Ils custs vegnan dividids tenor il dumber d'abitants.

3

Il Cussegl federal regla en il rom da la lescha ed en cooperaziun cun ils chantuns:

1. la procedura da la collavuraziun; 2. ils dretgs d'access da las autoritads da stadi civil; 3. las mesiras organisatoricas e tecnicas ch'èn necessarias per garantir la protecziun da las datas e la segirezza da las datas;

4. l'archivaziun.

Art. 46

1 Tgi che vegn violà illegalmain tras las persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil e che exequeschan lur activitad uffiziala, ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun dal donn ed - en cas che la grevezza da la violaziun giustifitgescha quai - ina bunificaziun 2 Star bun sto il chantun; el po prender regress sin las persunas che han chaschunà la violaziun intenziunadamain u per greva negligientscha.

3

Per las persunas che vegnan engaschadas da la Confederaziun vegn applitgada la Lescha da responsabladad dals 14 da mars 195865.

63 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

64 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

65 SR

170.32

Ia. Banca centrala da datas

II. Responsabladad

Cudesch civil svizzer 17

210

Art. 47

1 Las persunas che lavuran tar ils uffizis da stadi civil e che violeschan sapientivamain u per negligientscha l'obligaziun d'uffizi, vegnan chastiadas da l'autoritad da surveglianza cun mesiras disciplinaras.

2

La mesira disciplinara cumpiglia ina reprimanda, ina multa fin 1 000 francs u - en cas grevs - ina destituziun da l'uffizi.

3

La persecuziun penala resta resalvada.

Art. 48

1 Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns executivas.

2

El regla cunzunt:

1. ils registers che ston vegnir manads e las indicaziuns che ston vegnir inscrittas;

2. il diever dal numer d'assicuranza tenor l'artitgel 50c da la Lescha federala dals 20 da december 194666 davart l'assicuranza per vegls e survivents per barattar en furma electronica las datas tranter ils registers uffizials da persunas; 3. l'administraziun dal register; 4. la surveglianza.67

3

Per garantir in'execuziun fidada e professiunala po il Cussegl federal decretar pretensiuns minimalas a la scolaziun ed a la furmaziun supplementara da las persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil sco er al grad d'occupaziun dals funcziunaris da stadi civil.

4

El fixescha las taxas che ston vegnir incassadas en il sectur dal stadi civil.

5

El determinescha las premissas, tenor las qualas igl è admess, sin via electronica, da:

1. annunziar cas da stadi civil; 2. far decleraziuns davart il stadi civil; 3. trametter communicaziuns ed extracts dal register.68

Art. 49

1 Ils chantuns fixeschan ils circuls da stadi civil.

2

Els decreteschan las disposiziuns executivas necessarias en il rom dal dretg federal.

66 SR

831.10

67 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 23 da zer. 2006 davart l'armonisaziun dals registers, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2006 4165; BBl 2006 427).

68 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d'oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).

III. Mesiras

disciplinaras

C. Disposiziuns

executivas I. Dretg federal II. Dretg

chantunal

Cudesch civil svizzer 18

210

3

Las prescripziuns chantunalas - cun excepziun da quellas davart la salarisaziun da las persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil - ston vegnir approvadas da la Confederaziun per esser valaivlas.

Art. 50

e 51 Abolì Segund titel: Las persunas giuridicas Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

Art. 52

1 Las cuminanzas da persunas ch'èn organisadas corporativamain sco er ils instituts che han in intent spezial ed ils instituts autonoms acquistan la persunalitad giuridica tras l'inscripziun en il register da commerzi.

2

Dispensads da l'inscripziun èn las corporaziuns ed ils instituts da dretg public sco er las uniuns che n'han betg finamiras economicas.69 3 Cuminanzas da persunas ed instituts cun intents immorals u illegals na pon betg acquistar la persunalitad giuridica.

Art. 53

Las persunas giuridicas èn ablas da giudair tut ils dretgs e d'ademplir tut las obligaziuns che na dependan betg obligatoricamain da las qualitads natiralas da l'uman, sco la schlattaina, la vegliadetgna u la parentella.

Art. 54

Las persunas giuridicas èn ablas d'agir, uschespert ch'i èn vegnids nominads ils organs che la lescha u ch'ils statuts pretendan per quest intent.

Art. 55

1 Ils organs han l'incumbensa d'exprimer la voluntad da la persuna giuridica.

2

Els obligheschan la persuna giuridica tant tras la conclusiun d'acts giuridics sco er tras lur ulteriur cumportament.

69 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal "Groupe d'action financière", revedidas l'onn 2012, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).

A. Persunalitad

B. Giudiment

dals dretgs civils

C. Abilitad

d'agir I. Premissa

II. Moda

Cudesch civil svizzer 19

210

3

Las persunas che ageschan èn ultra da quai responsablas persunalmain per lur falliments.

Art. 56

70 La sedia da la persuna giuridica sa chatta al lieu da sia administraziun, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

Art. 57

1 Sch'ina persuna giuridica vegn dissolvida, croda sia facultad a la communitad (Confederaziun, chantun, vischnanca), a la quala ella ha appartegnì tenor ses intent, nun che la lescha, ils statuts, il document da fundaziun u ils organs cumpetents hajan fixà insatge auter.

2

La facultad sto vegnir utilisada uschenavant sco pussaivel tenor l'intent da fin ussa.

3

Sch'ina persuna giuridica vegn dissolvida, perquai ch'ella ha finamiras immoralas u illegalas, croda sia facultad a la communitad, er sch'igl è vegnì fixà insatge auter.71

Art. 58

La facultad da las persunas giuridicas vegn liquidada tenor las prescripziuns che valan per las associaziuns.

Art. 59

1 Per las corporaziuns e per ils instituts da dretg public e da caracter ecclesiastic resta resalvà il dretg public da la Confederaziun e dals chantuns.

2

Cuminanzas da persunas che han ina finamira economica èn suttamessas a las disposiziuns davart las societads e davart las associaziuns.

3

Associaziuns da pastgira cuminaivla e corporaziuns sumegliantas restan suttamessas a las disposiziuns dal dretg chantunal.

70 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

71 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

D. Sedia

E. Dissoluziun I. Utilisaziun da la facultad

II. Liquidaziun

F. Resalva dal

dretg public

sco er dal dretg

da societads e

d'associaziuns

Cudesch civil svizzer 20

210

Segund chapitel: Las uniuns

Art. 60

1 Uniuns che sa deditgeschan ad ina incumbensa politica, religiusa, scientifica, artistica, da beneficenza u da divertiment ubain ad in'autra incumbensa betg economica acquistan la persunalitad, uschespert che la voluntad d'exister sco corporaziun resulta da lur statuts.

2

Ils statuts ston esser redigids en scrit e cuntegnair las disposiziuns necessarias davart l'intent, davart ils meds finanzials e davart l'organisaziun da l'uniun.

Art. 61

1 Cur ch'ils statuts èn approvads e cur che la suprastanza è nominada, è l'uniun autorisada da sa laschar inscriver en il register da commerzi.

2

L'inscripziun è obligatorica, sche l'uniun: 1. maina in manaschi en moda commerziala per cuntanscher ses intent;

2. è suttamessa a l'obligaziun da laschar reveder ils quints.73 3

A l'annunzia da l'inscripziun ston vegnir agiuntads ils statuts e la glista dals commembers da la suprastanza.

Art. 62

Las uniuns che na pon betg acquistar u che n'han betg anc acquistà la persunalitad vegnan tractadas sco las societads simplas.

Art. 63

1 Sch'ils statuts na cuntegnan naginas prescripziuns davart l'organisaziun e davart la relaziun da l'uniun tar ses commembers, vegnan applitgadas las disposiziuns qua sutvart.

2

Ils statuts na pon betg midar disposiziuns che ston vegnir applitgadas tenor la lescha.

72 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

73 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

A. Fundaziun I. Organisaziun corporativa

II. Inscripziun

en il register

da commerzi72

III. Uniuns senza

persunalitad

IV. Relaziun

tranter statuts

e lescha

Cudesch civil svizzer 21

210

Art. 64

1 La radunanza generala è l'organ suprem da l'uniun.

2

Ella vegn convocada da la suprastanza.

3

La convocaziun vegn fatga tenor las prescripziuns dals statuts ed ultra da quai tenor la lescha, sch'in tschintgavel dals commembers pretenda quai.

Art. 65

1 La radunanza generala decida davart la recepziun e davart l'exclusiun da commembers, elegia la suprastanza e concluda tut las chaussas che n'èn betg vegnidas surdadas ad auters organs da l'uniun.

2

Ella surveglia l'activitad dals organs ed als po revocar da tut temp, senza pregiuditgar lur dretgs che sa basan sin contracts existents.

3

Il dretg da revocaziun exista tenor la lescha, sch'in motiv relevant giustifitgescha la revocaziun.

Art. 66

1 Ils conclus da l'uniun vegnan prendids da la radunanza generala.

2

Sche tut ils commembers dattan lur consentiment en scrit ad ina proposta, ha quai la medema vigur sco in conclus da la radunanza generala.

Art. 67

1 En la radunanza generala han tut ils commembers il medem dretg da votar.

2

Ils conclus da l'uniun vegnan prendids cun la maioritad da las vuschs dals commembers preschents.

3

Davart chaussas che n'èn betg vegnidas annunziadas ordavant tenor l'urden dastgi vegnir concludì mo, sch'ils statuts permettan expressivamain quai.

Art. 68

Mintga commember è exclus dal dretg da votar tenor la lescha, sche l'uniun concluda davart in act giuridic u davart ina dispita giuridica tranter el, ses consort u in parent en lingia directa d'ina vart e l'uniun da l'autra vart.

B. Organisaziun I. Radunanza generala 1. Impurtanza e convocaziun

2. Cumpetenza

3. Conclus

da l'uniun a. Furma b. Dretg da votar

e maioritad

c. Exclusiun dal

dretg da votar

Cudesch civil svizzer 22

210

Art. 69

La suprastanza ha il dretg e l'obligaziun da manar ils affars da l'uniun e da la represchentar tenor las cumpetenzas concedidas tras ils statuts.

a75 La suprastanza maina ils cudeschs da fatschenta da l'uniun. Las prescripziuns dal Dretg d'obligaziuns76 davart la contabilitad commerziala e davart il rendaquint valan tenor il senn.

b77 1 L'uniun sto laschar far in post da revisiun ina controlla ordinaria da sia contabilitad, sche duas da las suandantas grondezzas vegnan surpassadas durant 2 onns da gestiun consecutivs: 1. summa da bilantscha da 10 milliuns francs; 2. retgav da la svieuta da 20 milliuns francs; 3. 50 plazzas a temp cumplain en la media annuala.

2

L'uniun sto laschar far in post da revisiun ina controlla limitada da sia contabilitad, sche quai vegn pretendì d'in commember da l'uniun ch'è suttamess ad ina responsabladad persunala u ch'è obligà da far pajaments supplementars.

3

Las prescripziuns dal Dretg d'obligaziuns78 davart il post da revisiun da societads anonimas èn applitgablas correspundentamain.

4

En ils ulteriurs cas èn ils statuts e la radunanza generala79 libers da reglar la revisiun.

74 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

75 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas; AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969). Versiun tenor

la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

76 SR

220

77 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

78 SR

220

79 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'Assamblea federala (art. 58 al. 1 LParl; SR 171.10).

II. Suprastanza 1. Dretgs ed obligaziuns

en general74

2. Contabilitad

III. Post

da revisiun

Cudesch civil svizzer 23

210

c80 1 Sch'ina uniun n'ha betg tut ils organs prescrits, po in commember u in creditur dumandar il derschader da prender las mesiras necessarias.

2

Il derschader po en spezial fixar a l'uniun in termin per restabilir il stadi legal e - sche necessari - nominar in curatur.

3

L'uniun surpiglia ils custs da questas mesiras. Il derschader po obligar l'uniun da pajar ina provisiun a las persunas nominadas.

4

En cas da motivs relevants po l'uniun pretender dal derschader ch'el revocheschia persunas ch'el ha nominà.

Art. 70

1 Novs commembers pon entrar da tut temp en l'uniun.

2

L'extrada è admissibla tenor la lescha, sch'ella vegn annunziada 6 mais avant la fin da l'onn chalendar u - sch'igl è previsa ina perioda administrativa - 6 mais avant la fin da quella.

3

La commembranza na po betg vegnir alienada u ertada.

Art. 71

81 Contribuziuns pon vegnir pretendidas dals commembers, sch'ils statuts prevesan quai.

Art. 72

1 Ils statuts pon fixar ils motivs per excluder in commember; els pon permetter l'exclusiun er senza inditgar ils motivs.

2

En quests cas na po l'exclusiun betg vegnir contestada davant il derschader pervia dals motivs d'exclusiun.

3

Sch'ils statuts na cuntegnan naginas disposiziuns en quest reguard, dastga in commember vegnir exclus mo tras in conclus da l'uniun e per motivs relevants.

Art. 73

1 Commembers ch'extreschan u che vegnan exclus n'han nagin dretg da la facultad da l'uniun.

80 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

81 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da dec. 2004 (Fixaziun da las contribuziuns dals commembers d'uniuns), en vigur dapi il 1. da zer. 2005 (AS 2005 2117; BBl 2004 4835 4843).

IV. Mancanzas

en l'organisaziun

C. Commembranza I. Entrada

ed extrada

II. Contribuziuns

III. Exclusiun

IV. Effects

da l'extrada

e da l'exclusiun

Cudesch civil svizzer 24

210

2

Els ston pajar lur contribuziun per il temp ch'els èn stads commembers.

Art. 74

Nagin commember na po vegnir sfurzà d'acceptar ina midada da l'intent da l'uniun.

Art. 75

Mintga commember che n'ha betg approvà conclus che violeschan la lescha u ils statuts po - tenor la lescha ed entaifer 1 mais suenter ch'el ha survegnì enconuschientscha da tals - contestar quels davant il derschader.

a82 Per las obligaziuns da l'uniun stat buna la facultad da l'uniun. Ella stat buna exclusivamain, nun ch'ils statuts fixeschian insatge auter.

Art. 76

L'uniun po concluder da tut temp da sa dissolver.

Art. 77

L'uniun vegn dissolvida tenor la lescha, sch'ella è insolventa u sche la suprastanza na po betg pli vegnir nominada tenor ils statuts.

Art. 78

L'uniun vegn dissolvida tras il derschader sin basa d'in plant da l'autoritad cumpetenta u d'ina persuna participada, sche l'intent da l'uniun è immoral u illegal.

Art. 79

Sche l'uniun è inscritta en il register da commerzi, ha la suprastanza u il derschader da communitgar la dissoluziun al manader dal register, per che quel extinguia l'inscripziun.

82 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 2004 (Fixaziun da las contribuziuns dals commembers d'uniuns), en vigur dapi il 1. da zer. 2005 (AS 2005 2117; BBl 2004 4835 4843).

V. Protecziun

da l'intent

da l'uniun

VI. Protecziun

dals dretgs dals

commembers

Cbis. Responsabladad

D. Dissoluziun I. Modas 1. Conclus da l'uniun

2. Tenor

la lescha

3. Tras sentenzia

II. Extincziun

da l'inscripziun

en il register

Cudesch civil svizzer 25

210

Terz chapitel: Las fundaziuns

Art. 80

Per constituir ina fundaziun sto ina facultad vegnir deditgada ad in intent spezial.

Art. 81

1 La fundaziun vegn constituida tras in document public u tras ina disposiziun per causa da mort.83 2

L'inscripziun en il register da commerzi ha lieu sin basa dal document da fundaziun ed - en cas da basegn - sin ordinaziun da l'autoritad da surveglianza, inditgond ils commembers da l'administraziun.

3

L'autoritad che avra la disposiziun per causa da mort, communitgescha a l'administratur dal register da commerzi la constituziun da la fundaziun.84

Art. 82

Ina fundaziun po vegnir contestada dals ertavels u dals crediturs dal fundatur da medema maniera sco ina donaziun.

Art. 83

85 Ils organs da la fundaziun e la moda da l'administraziun vegnan determinads tras il document da fundaziun.

a86 L'organ suprem da la fundaziun maina ils cudeschs da fatschenta da la fundaziun. Las prescripziuns dal Dretg d'obligaziuns87 davart la contabilitad commerziala e davart il rendaquint valan tenor il senn.

83 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

84 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

85 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

86 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns; AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191). Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 23 da dec. 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).

87 SR

220

A. Constituziun I. En general II. Furma

III. Contestaziun

B. Organisaziun I. En general II. Contabilitad

Cudesch civil svizzer 26

210

b88 1 L'organ suprem da la fundaziun designescha in post da revisiun.

2

L'autoritad da surveglianza po deliberar ina fundaziun da l'obligaziun da designar in post da revisiun. Il Cussegl federal fixescha las premissas per la deliberaziun.

3

Sch'i n'existan naginas prescripziuns spezialas per las fundaziuns, èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal Dretg d'obligaziuns89 davart il post da revisiun da societads anonimas.

4

Sche la fundaziun è obligada da far ina revisiun limitada, po ella pretender da l'autoritad da surveglianza ina revisiun ordinaria, sche quai è necessari per giuditgar en moda fidada la situaziun da facultad e da rendita da la fundaziun.

c90 Il post da revisiun transmetta a l'autoritad da surveglianza ina copia dal rapport da revisiun sco er da tut las communicaziuns relevantas ch'èn vegnidas adressadas a la fundaziun.

d91 1 Sche l'organisaziun previsa n'è betg suffizienta, sche la fundaziun n'ha betg tut ils organs prescrits u sche la cumposiziun d'in da quests organs na correspunda betg a las prescripziuns, sto l'autoritad da surveglianza prender las mesiras necessarias. En spezial po ella: 1. fixar a la fundaziun in termin per restabilir il stadi legal; u 2. nominar l'organ mancant u in curatur.

2

Sche la fundaziun na po betg vegnir organisada tenor ses intent, sto l'autoritad da surveglianza attribuir la facultad ad in'autra fundaziun che ha in intent uschè sumegliant sco pussaivel.

88 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns; AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191). Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

89 SR

220

90 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

91 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791;

BBl 2002 3148, 2004 3969).

III. Post

da revisiun 1. Obligaziun da revisiun e

dretg applitgabel

2. Relaziun tar

l'autoritad da

surveglianza

IV. Mancanzas

en l'organisaziun

Cudesch civil svizzer 27

210

3

La fundaziun surpiglia ils custs da questas mesiras. L'autoritad da surveglianza po obligar la fundaziun da pajar ina provisiun a las persunas nominadas.

4

En cas da motivs relevants po la fundaziun pretender da l'autoritad da surveglianza ch'ella revocheschia persunas ch'ella ha nominà.

Art. 84

1 Las fundaziuns èn suttamessas a la surveglianza da quella communitad (Confederaziun, chantun, vischnanca), a la quala ellas appartegnan tenor lur intent.

1bis

Ils chantuns pon suttametter las fundaziuns, per las qualas lur vischnancas èn cumpetentas, a l'autoritad da surveglianza chantunala.92 2 L'autoritad da surveglianza ha da procurar che la facultad da la fundaziun vegnia duvrada tenor ses intents.

a93 1 Sch'igl exista ina tema fundada che la fundaziun saja surdebitada u na possia betg pli ademplir sias obligaziuns a lunga vista, fa l'organ suprem da la fundaziun ina bilantscha intermediara sin basa da las valurs d'alienaziun e la suttametta a la controlla dal post da revisiun.

Sche la fundaziun n'ha betg in post da revisiun, suttametta l'organ suprem da la fundaziun la bilantscha intermediara a l'autoritad da surveglianza.

2

Sch'il post da revisiun constatescha che la fundaziun è surdebitada u na po betg ademplir sias obligaziuns a lunga vista, suttametta el la bilantscha intermediara a l'autoritad da surveglianza.

3

L'autoritad da surveglianza cumonda a l'organ suprem da la fundaziun da prender las mesiras necessarias. Sche quel na fa nagut, prenda l'autoritad da surveglianza las mesiras necessarias.

4

En cas da basegn dumonda l'autoritad da surveglianza mesiras d'execuziun sfurzada; las disposiziuns dal dretg d'aczias davart la decleraziuns u davart la suspensiun dal concurs èn applitgablas tenor il senn.

92 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

93 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

C. Surveglianza

Cbis. Mesiras

en cas da surdebitaziun e

d'insolvenza

Cudesch civil svizzer 28

210

b94

Art. 85

95 Sin dumonda da l'autoritad da surveglianza e suenter avair tadlà l'organ suprem da la fundaziun po l'autoritad federala u chantunala cumpetenta midar l'organisaziun da la fundaziun, sche quai è urgentamain necessari per conservar la facultad u per mantegnair l'intent da la fundaziun.

Art. 86

1 Sin dumonda da l'autoritad da surveglianza u da l'organ suprem da la fundaziun po l'autoritad federala u chantunala cumpetenta midar l'intent da la fundaziun, sche ses intent oriund ha survegnì in caracter u in effect tut different, uschia che la fundaziun na correspunda apparentamain betg pli a la voluntad dal fundatur.97 2 Sut las medemas premissas pon vegnir abolidas u midadas grevezzas u cundiziuns, sche quellas restrenschan l'intent da la fundaziun.

a98 1 L'autoritad federala u chantunala cumpetenta mida l'intent d'ina fundaziun sin dumonda dal fundatur u sin basa da sia disposiziun per causa da mort, sch'ina midada d'intent è resalvada en il document da fundaziun e sch'i èn passads almain 10 onns dapi che la fundaziun è vegnida constituida u dapi ch'il fundatur ha dumandà l'ultima midada.

2

Sche la fundaziun ha in intent public u d'utilitad publica tenor l'artitgel 56 litera g da la Lescha federala dals 14 da december 199099 davart la taglia federala directa, sto il nov intent medemamain esser public u d'utilitad publica.

3

Il dretg da midar l'intent da la fundaziun na po betg vegnir ertà u transferì. Sch'il fundatur è ina persuna giuridica, extingua quest dretg il pli tard 20 onns suenter che la fundaziun è vegnida constituida.

94 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns; AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191). Abolì tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d'aczias, en il dretg d'associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).

95 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

96

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

97 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

98 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

99 SR

642.11

D. Transfurmaziun I. Midada da

l'organisaziun

II. Midada

da l'intent 1. Sin dumonda da l'autoritad

da surveglianza

u da l'organ

suprem da la

fundaziun96

2. Sin dumonda

dal fundatur u

sin basa da sia

disposiziun per

causa da mort

Cudesch civil svizzer 29

210

4

Sche pliras persunas han constituì la fundaziun, pon ellas dumandar mo cuminaivlamain da midar l'intent da la fundaziun.

5

L'autoritad che avra la disposiziun per causa da mort, communitgescha a l'autoritad da surveglianza cumpetenta l'ordinaziun da midar l'intent da la fundaziun.

b100 Suenter avair tadlà l'organ suprem da la fundaziun po l'autoritad da surveglianza far midadas minimalas vi dal document da fundaziun, sche quai para dad esser inditgà per motivs objectivamain giustifitgads e sch'i na vegnan violads nagins dretgs da terzas persunas.

Art. 87

1 Cun resalva dal dretg public n'èn las fundaziuns da famiglia e las fundaziuns ecclesiasticas betg suttamessas a l'autoritad da surveglianza.

1bis

Ellas èn deliberadas da l'obligaziun da designar in post da revisiun.101 2

Davart dispitas da dretg privat decida il derschader.

Art. 88

102 1 L'autoritad federala u chantunala cumpetenta dissolva la fundaziun sin dumonda u d'uffizi, sche: 1. l'intent da la fundaziun è daventà nuncuntanschibel e la fundaziun na po betg vegnir mantegnida tras ina midada dal document da fundaziun; u

2. l'intent da la fundaziun è daventà illegal u immoral.

2

Fundaziuns da famiglia e fundaziuns ecclesiasticas vegnan dissolvidas dal derschader.

100 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

101 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

102 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

III. Midadas

minimalas

dal document

da fundaziun

E. Fundaziuns

da famiglia

e fundaziuns

ecclesiasticas

F. Dissoluziun

ed extincziun

en il register I. Dissoluziun tras l'autoritad

cumpetenta

Cudesch civil svizzer 30

210

Art. 89

103 1 Il dretg da proponer u da purtar plant sin dissoluziun da la fundaziun ha mintga persuna che ha in interess.

2

La dissoluziun sto vegnir annunziada al manader dal register, per che quel extinguia l'inscripziun.

a104 1 Per instituziuns da prevenziun per il persunal, ch'èn vegnidas constituidas en furma da fundaziuns tenor l'artitgel 331 dal Dretg d'obligaziuns106, valan ultra da quai las suandantas disposiziuns.107 2

Ils organs da la fundaziun han da dar als benefiziaris las infurmaziuns necessarias davart l'organisaziun, davart l'activitad e davart la situaziun finanziala da la fundaziun.

3

Sch'ils lavurants pajan contribuziuns a la fundaziun, ston els pudair sa participar a l'administraziun almain en la dimensiun da questas contribuziuns; sche pussaivel han ils lavurants d'eleger lur represchentanza or dal ravugl dal persunal dal patrun.108 4 …109

5

Ils benefiziaris pon pretender davant il derschader da survegnir las prestaziuns da la fundaziun, sch'els han pajà contribuziuns a la fundaziun u sch'els han il dretg da survegnir prestaziuns tenor las disposiziuns da la fundaziun.

6

Per fundaziuns per il provediment dal persunal, ch'èn activas sin il champ da la prevenziun per vegls, survivents ed invaliditad e ch'èn suttamessas a la Lescha dals 17 da december 1993110 davart la libra circulaziun (LFLP), valan ultra da quai las suandantas disposiziuns da 103 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d'oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).

104 Integrà tras la cifra II da la LF dals 21 da mars 1958, en vigur dapi il 1. da fan. 1958 (AS 1958 379; BBl 1956 II 825). Fin a l'entrada en vigur da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants) il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725): art. 89bis. 105 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

106 SR 220

107 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

108 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

109 Abolì tras la cifra III da la LF dals 21 da zer. 1996, cun effect dapi il 1. da schan. 1997 (AS 1996 3067; BBl 1996 I 564 580).

110 SR

831.42

II. Dretg da far

propostas da

purtar plant,

extincziun en

il register

G. Fundaziuns

per il provediment dal

persunal105

Cudesch civil svizzer 31

210

la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982111 davart la prevenziun professiunala per vegls, survivents ed invaliditad (LPP) davart:112 1.113 la definiziun ed ils princips da la prevenziun professiunala sco er dal salari assicurabel u da las entradas assicurablas (art. 1.

33a e 33b), 2.114 l'attribuziun da las persunas a la AVS (art. 5 al. 1); 3. ils benefiziaris da prestaziuns per survivents (art. 20a), 3a.115 l'adattaziun da la renta d'invaliditad suenter la cumpensaziun da la prevenziun professiunala (art. 24 al. 5),

3b.116 la cuntinuaziun provisorica da l'assicuranza ed il mantegniment dal dretg da prestaziuns en cas che la renta da l'assicuranza d'invaliditad vegn reducida u abolida (art. 26a),

4a.117 il consentiment en cas d'ina cumpensaziun en chapital (art. 37a),

4.118 l'adattaziun da las prestaziuns reglamentaras al svilup dals pretschs (art. 36 al. 2-4), 5. la surannaziun da dretgs e la conservaziun da documents da prevenziun (art. 41), 5a.119 l'utilisaziun, l'elavuraziun e la communicaziun dal numer da l'assicuranza per vegls e survivents (art. 48 al. 4, art. 85a lit. f ed art. 86a al. 2 lit. bbis), 6. la responsabladad (art. 52), 111 SR

831.40

112 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d'avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).

113 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (mesiras per facilitar a lavurants pli vegls la participaziun al martgà da lavur), en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 4427; BBl 2007 5669).

114 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d'avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).

115 Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 18 da mars 2011 (6. revisiun da la AI, emprim pachet da mesiras) (AS 2011 5659; BBl 2010 1817). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

116 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

117 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

118 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 4635; BBl 2003 6399).

119 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 23 da zer. 2006 (Nov numer da l'AVS), en vigur dapi il 1. da dec. 2007 (AS 2007 5259; BBl 2006 501).

Cudesch civil svizzer 32

210

7.120 l'admissiun e las incumbensas dals organs da controlla (art.

52a-52e),

8.121 l'integritad e la loialitad da las persunas responsablas, ils acts giuridics cun persunas da confidenza ed ils conflicts d'interess (art. 51b, 51c e 53a), 9. la liquidaziun parziala u totala (art. 53b-53d), 10.122 l'annullaziun da contracts (art. 53e e 53f), 11. il fond da garanzia (art. 56 al. 1 lit. c ed al. 2-5, art. 56a, 57 e 59),

12.123 la surveglianza e la surveglianza suprema (art. 61-62a e 6464c),

13.124 … 14.125 la segirezza finanziala (art. 65 al. 1, 3 e 4, art. 66 al. 4, art. 67 ed art. 72a-72g), 15. la transparenza (art. 65a), 16. las reservas (art. 65b), 17. ils contracts d'assicuranza tranter las instituziuns da prevenziun e las instituziuns d'assicuranza (art. 68 al. 3 e 4),

18. l'administraziun da la facultad (art. 71), 19. la giurisdicziun (art 73 e 74), 20. las disposiziuns penalas (art. 75-79), 21. il sa cumprar en (art. 79b), 22. il salari assicurabel e las entradas assicurablas (art. 79c), 23. l'infurmaziun da las persunas assicuradas (art. 86b).126 120 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).

121 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).

122 Versiun tenor la cifra II da la LF dals 20 da dec. 2006 (Midada da l'instituziun da prevenziun), en vigur dapi il 1. da matg 2007 (AS 2007 1803; BBl 2005 5941 5953).

123 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).

124 Abolì tras la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), cun effect dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).

125 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 17 da dec. 2010 (finanziaziun da las instituziuns da prevenziun da corporaziuns da dretg public), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3385; BBl 2008 8411).

126 Integrà tras la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 25 da zer. 1982 davart la prevenziun professiunala per vegls, survivents ed invaliditad (AS 1983 797; BBl 1976 I 149). Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta da la LF dals 3 d'oct. 2003 (1. revisiun da la LPP), cifras 6, 7, 10-12, 14 (cun excepziun da l'art. 66 al. 4), 15, 17-20 e 23 en vigur dapi il 1. d'avr. 2004, cifras 3-5, 8, 9, 13, 14 (art. 66 al. 4) e 16 en vigur dapi il 1. da schan. 2005, cifras 1, 21 e 22 en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2004 1677; BBl 2000 2637).

Cudesch civil svizzer 33

210

7

Per fundaziuns per il provediment dal persunal, ch'èn activas sin il champ da la prevenziun per vegls, survivents ed invaliditad, ma che n'èn betg suttamessas a la LFLP, sco ils uschenumnads fonds da provediment da patruns cun prestaziuns a discreziun u las fundaziuns da finanziaziun, valan mo las suandantas disposiziuns da la LPP: 1. l'attribuziun da las persunas a la AVS (art. 5 al. 1); 2. l'utilisaziun, l'elavuraziun e la communicaziun dal numer da la AVS (art. 48 al. 4, art. 85a lit. f ed art. 86a al. 2 lit. bbis); 3. la responsabladad (art. 52); 4. l'admissiun e las incumbensas dal post da revisiun (art. 52a, 52b e 52c al. 1 lit. a-d e g, 2 e 3); 5. l'integritad e la loialitad da las persunas responsablas, ils acts giuridics cun persunas da confidenza ed ils conflicts d'interess (art. 51b, 51c e 53a); 6. la liquidaziun totala (art. 53c); 7. la surveglianza e la surveglianza suprema (art. 61-62a e 6464b);

8. la giurisdicziun (art 73 e 74); 9. las disposiziuns penalas (art. 75-79); 10. il tractament fiscal (art. 80, 81 al. 1 ed 83).127 8

Per las fundaziuns per il provediment dal persunal tenor l'alinea 7 valan plinavant las suandantas disposiziuns: 1. ellas administreschan lur facultad en ina moda che garantescha per segirezza, per in retgav suffizient sin las investiziuns e per ils meds liquids necessaris per ademplir lur incumbensas; 2. davart la liquidaziun parziala da fonds da provediment da patruns cun prestaziuns a discreziun dispona l'autoritad da surveglianza sin dumonda dal cussegl da fundaziun; 3. ellas tegnan quint, tenor il senn, dals princips dal tractament egual e da l'adequatezza.128 127 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d'avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).

128 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d'avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).

Cudesch civil svizzer 34

210

Segund titelbis:129 130 Las facultads collectadas
b 1 Sch'i n'è betg vegnì procurà per l'administraziun u per utilisaziun da la facultad collectada tar ina collecta publica per intents d'utilitad publica, ordinescha l'autoritad cumpetenta las mesiras necessarias.

2

Ella po nominar in curatur per la facultad collectada u attribuir la facultad ad in'uniun u ad ina fundaziun che ha in intent uschè sumegliant sco pussaivel.

3

Per il curatur èn applitgablas tenor il senn las prescripziuns davart las curatellas en la protecziun da creschids.

c 1 Cumpetent è il chantun, en il qual la gronda part da la facultad collectada è vegnida administrada.

2

Sch'il chantun na dispona betg autramain, è cumpetenta l'autoritad che surveglia las fundaziuns.

Segunda part: Il dretg da famiglia Emprima partiziun: Il dretg matrimonial Terz titel:131 La maridaglia Emprim chapitel: Il spusalizi

Art. 90

1 Il spusalizi vegn fundà cun l'empermischun da lètg.

2

Persunas minorennas na pon betg s'obligar cun l'empermischun da lètg senza che lur represchentanza legala dettia il consentiment.132 3 Il spusalizi na dat betg il dretg da purtar plant vers in spus che na vul betg maridar.

129 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l'Assamblea federala (art. 58 al. 1 LParl; SR 171.10)

130 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

131 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

132 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

A. Administraziun mancanta

B. Cumpetenza

A. Empermischun da lètg

Cudesch civil svizzer 35

210

Art. 91

1 En cas ch'il spusalizi vegn schlià pon ils spus pretender ch'ils regals, ch'els han fatg in a l'auter, vegnian restituids cun excepziun dals regals occasiunals normals, nun ch'il spusalizi vegnia schlià tras la mort.

2

Sch'ils regals n'èn betg pli avant maun, sa drizza la restituziun tenor las disposiziuns davart l'enritgiment nungiustifitgà.

Art. 92

Sch'in dals spus ha fatg spesas en buna fai en vista a la maridaglia, po el - en cas ch'il spusalizi vegn schlià - pretender da l'auter spus ina indemnisaziun adequata, sche quai na para betg dad esser malgist en vista a tut las circumstanzas.

Art. 93

Las pretensiuns che resultan dal spusalizi suranneschan 1 onn suenter la schliaziun.

Segund chapitel: Las premissas per la lètg

Art. 94

1 Per pudair maridar ston ils spus avair cumplenì il 18avel onn da vegliadetgna ed esser abels da giuditgar.

2

…133

Art. 95

1 La maridaglia tranter parents en lingia directa sco er tranter fragliuns u mezs fragliuns è scumandada, e quai independentamain dal fatg sch'els èn parents in cun l'auter tras derivanza u tras adopziun.135 2 L'adopziun n'annullescha betg l'impediment per la lètg da la parentella tranter l'uffant adoptà e sia descendenza d'ina vart e tranter sia famiglia natirala da l'autra vart.

133 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), cun effect dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

134 Versiun tenor la cifra 8 da l'agiunta da la Lescha da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

135 Versiun tenor la cifra 8 da l'agiunta da la Lescha da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

B. Schliaziun

dal spusalizi I. Regals II. Contribuziuns

III. Surannaziun

A. Abilitad

da maridar

B. Impediments

per la lètg I. Parentella134

Cudesch civil svizzer 36

210

Art. 96

Tgi che vul maridar danovamain sto cumprovar che sia lètg precedenta saja vegnida declerada sco nunvalaivla u saja vegnida schliada.

Terz chapitel: Publicaziun e celebraziun da la maridaglia

Art. 97

1 La lètg vegn concludida davant il funcziunari da stadi civil suenter la procedura da preparaziun.

2

Ils spus pon maridar en il circul da stadi civil da lur tscherna.

3

Ina maridaglia religiusa na dastga betg vegnir fatga avant la maridaglia civila.

a136 1 Il funcziunari da stadi civil n'entra betg en la dumonda, sch'ils spus na vulan evidentamain betg fundar ina communitad da vita, mabain vulan guntgir las disposiziuns davart l'admissiun e davart la dimora da persunas estras.

2

Il funcziunari da stadi civil taidla ils spus e po procurar per infurmaziuns tar autras autoritads u tar terzas persunas.

Art. 98

1 Ils spus fan la dumonda per manar tras la procedura da preparaziun tar l'uffizi da stadi civil dal lieu da domicil da la spusa u dal spus.

2

Els ston cumparair persunalmain. Sch'els cumprovan che quai na po evidentamain betg vegnir pretendì dad els, vegni permess da realisar la procedura da preparaziun en scrit.

3

Els ston cumprovar lur persunalias cun documents e ston declerar persunalmain tar l'uffizi da stadi civil ch'els adempleschian las premissas per la lètg; els preschentan ils consentiments necessaris.

4

Spus che n'èn betg burgais svizzers ston cumprovar durant la procedura da preparaziun che lur dimora en Svizra saja legala.137

136 Integrà tras la cifra II 4 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5437; BBl 2002 3709).

137 Integrà tras la cifra I da la LF dals 12 da zer. 2009 (Impedir lètgs en cas da dimora illegala), en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3057; BBl 2008 2467 2481).

II. Lètg

precedenta

A. Princips

Abis. Guntgida

dal dretg da

persunas estras

B. Procedura

da preparaziun I. Dumonda

Cudesch civil svizzer 37

210

Art. 99

1 L'uffizi da stadi civil examinescha, sche: 1. la dumonda è vegnida inoltrada tenor l'urden; 2. l'identitad dals spus constat; 3.138 las premissas per la lètg èn ademplidas, en spezial sch'i n'existan naginas circumstanzas, tenor las qualas la dumonda na correspunda evidentamain betg a la libra voluntad dals spus.

2

Sche questas pretensiuns èn ademplidas, communitgescha el als spus la terminaziun da la procedura da preparaziun sco er ils termins legals per la maridaglia.

3

En enclegientscha cun ils spus fixescha el il termin da la maridaglia en il rom da las prescripziuns chantunalas u emetta sin dumonda in'autorisaziun per maridar en in auter circul da stadi civil.

4

L'uffizi da stadi civil communitgescha a l'autoritad cumpetenta l'identitad da spus che n'han betg cumprovà che lur dimora en Svizra saja legala.139

Art. 100

1 La maridaglia po avair lieu il pli baud 10 dis ed il pli tard 3 mais suenter che la terminaziun da la procedura da preparaziun è vegnida communitgada.

2

Sch'in dals spus è en privel da mort e sch'ins sto temair che la maridaglia na possia betg pli vegnir celebrada observond il termin da 10 dis, po il funcziunari da stadi civil scursanir il termin sin conferma dal medi u celebrar immediatamain la maridaglia.

Art. 101

1 La maridaglia vegn celebrada en il local da maridaglia dal circul da stadi civil ch'ils spus han tschernì.

2

Sche la procedura da preparaziun è vegnida fatga en in auter circul da stadi civil, ston ils spus preschentar in'autorisaziun da maridaglia.

3

Sch'ils spus cumprovan ch'i na po evidentamain betg vegnir pretendì dad els da sa render en il local da maridaglia, po la maridaglia vegnir celebrada en in auter lieu.

138 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 15 da zer. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).

139 Integrà tras la cifra I da la LF dals 12 da zer. 2009 (Impedir lètgs en cas da dimora illegala), en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3057; BBl 2008 2467 2481).

II. Realisaziun

e terminaziun

da la procedura

da preparaziun

III. Termins

C. Maridaglia I. Lieu

Cudesch civil svizzer 38

210

Art. 102

1 La maridaglia vegn celebrada publicamain ed en preschientscha da duas perditgas maiorennas ed ablas da giuditgar.140 2 Il funcziunari da stadi civil dumonda separadamain la spusa ed il spus, sch'els veglian s'unir tras il liom da la lètg.

3

Sch'ils spus dattan ina resposta affirmativa, declera il funcziunari da stadi civil che la lètg saja concludida en virtid dal consentiment vicendaivel.

Art. 103

Il Cussegl federal ed - en il rom da lur cumpetenzas - ils chantuns decreteschan las disposiziuns executivas necessarias.

Quart chapitel: La nunvalaivladad da la lètg

Art. 104

La lètg ch'è vegnida concludida davant il funcziunari da stadi civil po mo vegnir declerada sco nunvalaivla per in dals motivs ch'èn numnads en quest chapitel.

Art. 105

In motiv da nunvalaivladad è avant maun, sche: 1. in dals consorts141 è gia maridà il mument da la celebraziun da la maridaglia e la lètg da pli baud n'è betg vegnida schliada tras divorzi u tras la mort dal partenari; 2. in dals consorts n'è betg abel da giuditgar il mument da la celebraziun da la maridaglia ed el n'ha dapi lura betg pli recuperà l'abilitad da giuditgar; 3.142 la maridaglia è scumandada pervia da parentella tranter consorts;

4.143 in dals consorts na vul betg fundar ina communitad da vita, mabain vul guntgir las disposiziuns davart l'admissiun e davart la dimora da persunas estras.

140 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

141 I sa tracta d'ina noziun giuridica fixa che cumpiglia persunas da tuttas duas schlattainas (cuntrari a noziuns sco «um» e «dunna»).

142 Versiun tenor la cifra 8 da l'agiunta da la Lescha da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

143 Integrà tras la cifra II 4 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5437; BBl 2002 3709).

II. Furma

D. Disposiziuns

executivas

A. Princip

B. Nunvalaivladad illimitada I. Motivs

Cudesch civil svizzer 39

210

5.144 in dals consorts n'ha betg concludì la lètg da libra voluntad; 6.145 in dals consorts è minoren, nun che la cuntinuaziun da la lètg correspundia als interess predominants da quest consort.

Art. 106

1 Il plant sto vegnir purtà d'uffizi da l'autoritad chantunala cumpetenta al lieu da domicil dals consorts; ultra da quai po mintgin purtar plant che ha in interess londervi. Uschenavant che quai è cumpatibel cun lur incumbensas, annunzian las autoritads federalas e chantunalas a l'autoritad ch'è cumpetenta per il plant, sch'ellas han motivs da supponer ch'igl existia in motiv da nunvalaivladad.146 2 Suenter la schliaziun da la lètg na vegn sia nunvalaivladad betg pli persequitada d'uffizi; dentant po mintgin che ha in interess londervi pretender la decleraziun da nunvalaivladad.

3

Quest plant po vegnir inoltrà da tut temp.

Art. 107

In consort po pretender che la lètg vegnia declerada sco nunvalaivla, sch'el: 1. n'è betg stà abel da giuditgar il mument da la celebraziun da la maridaglia per in motiv temporar; 2. ha consentì per sbagl a la maridaglia, saja quai ch'el n'ha insumma betg vulì la lètg sco tala u ch'el n'ha betg vulì la maridaglia cun la persuna respectiva;

3. ha concludì la lètg, perquai ch'el è vegnì engianà intenziunadamain davart qualitads persunalas essenzialas da l'autra persuna;

4.147 ...

Art. 108

1 Il plant da nunvalaivladad sto vegnir inoltrà entaifer 6 mais dapi ch'il motiv da nunvalaivladad è vegnì enconuschent u dapi che l'influenza da la smanatscha è crudada davent, en mintga cas dentant avant la scadenza da 5 onns dapi la celebraziun da la maridaglia.

144 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zer. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).

145 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zer. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).

146 Integrà l'ultima frasa tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zer. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).

147 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zer. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, cun effect dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).

II. Plant

C. Nunvalaivladad limitada I. Motivs

II. Plant

Cudesch civil svizzer 40

210

2

Il dretg da purtar plant na vegn betg transferì als ertavels; in ertavel po dentant cuntinuar cun il plant ch'è gia vegnì inoltrà.

Art. 109

1 Ina lètg daventa nunvalaivla pir suenter ch'il derschader ha pronunzià la decleraziun da nunvalaivladad; fin che questa sentenzia n'è betg pronunziada, ha la lètg - cun excepziun da las pretensiuns dal dretg d'ierta ch'il consort survivent perda en mintga cas - tut ils effects d'ina lètg valaivla.

2

Per las consequenzas da la decleraziun da nunvalaivladad giudiziala per ils consorts e per ils uffants valan tenor il senn las disposiziuns davart il divorzi.

3

La presumziun da paternitad dal consort scada, sche la lètg è vegnida declerada sco nunvalaivla, perquai ch'ella era vegnida serrada per guntgir las disposiziuns davart l'admissiun e davart la dimora da persunas estras.148

Art. 110


149

Sch'il derschader è sa persvadì ch'els hajan inoltrà la dumonda da divorzi e fatg ina cunvegna da libra voluntad e suenter madira reflexiun e che la cunvegna cun lur propostas concernent ils uffants possia vegnir approvada, pronunzia il derschader il divorzi.

148 Integrà tras la cifra II 4 da l'agiunta da la LF dals 16 da dec. 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5437; BBl 2002 3709).

149 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

150 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

151 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da sett. 2009 (temp da reflexiun en la procedura da divorzi sin dumonda cuminaivla), en vigur dapi il 1. da favr. 2010 (AS 2010 281; BBl 2008 1959 1975).

D. Consequenzas

da la sentenzia

A. Divorzi

sin dumonda

cuminaivla I. Cunvegna cumpletta

Cudesch civil svizzer 41

210

Art. 112

1 Ils consorts pon dumandar cuminaivlamain il divorzi e declerar ch'els laschian giuditgar il derschader las consequenzas dal divorzi, tar las qualas els n'èn betg perina.

2

Il derschader als taidla - sco tar la cunvegna cumpletta - davart la dumonda da divorzi, davart las consequenzas dal divorzi, tar las qualas els èn perina, sco er davart la decleraziun da laschar giuditgar il derschader las ulteriuras consequenzas.

3

…152

Art. 113


153

Art. 115

155 Avant la scadenza dal termin da 2 onns po in consort dumandar il divorzi, sche la cuntinuaziun da la lètg è insupportabla per el per motivs gravants che na pon betg vegnir attribuids ad el.

Art. 116


156

152 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

153 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

154 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 2003 (Termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zer. 2004 (AS 2004 2161; BBl 2003 3927 5825).

155 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 2003 (Termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zer. 2004 (AS 2004 2161; BBl 2003 3927 5825).

156 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

II. Cunvegna

parziala

B. Divorzi sin

basa d'in plant

d'in consort I. Suenter avair vivì separadamain

II. Insupportabladad

A. Premissas

e procedura

Cudesch civil svizzer 42

210

2

…157

3

Il dretg da dumandar il divorzi na vegn betg tangà tras la sentenzia da separaziun.

Art. 118

1 Tras la separaziun cumenza tenor la lescha la separaziun dals bains.

2

Dal rest vegnan applitgadas tenor il senn las disposiziuns davart la protecziun da la cuminanza conjugala.

Terz chapitel: Las consequenzas dal divorzi

Art. 119

158 Il consort che ha midà ses num a chaschun da la maridaglia salva quest num suenter il divorzi; el po dentant declerar da tut temp al funcziunari da stadi civil ch'el veglia puspè purtar ses num da nubil.

Art. 120

1 Per la liquidaziun dals bains matrimonials valan las disposiziuns davart il dretg dals bains matrimonials.

2

Ils consorts divorziads n'han nagin dretg d'ierta legal in visavi l'auter e na pon far valair nagins dretgs tras disposiziuns per causa da mort ch'els han constituì avant la litispendenza da la procedura da divorzi.

Art. 121

1 Sch'in consort è dependent da l'abitaziun da la famiglia pervia dals uffants u per auters motivs relevants, po il derschader attribuir ad el sulet ils dretgs e las obligaziuns che resultan tras il contract da locaziun, sche quai po vegnir pretendì raschunaivlamain da l'auter consort.

2

Il consort che n'è betg pli locatari stat bun solidaricamain per il tschains da locaziun, fin il mument che la relaziun da locaziun finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha, maximalmain dentant durant 2 onns; sch'el vegn cità davant il derschader per pajar il tschains da locaziun, po el scuntrar l'import pajà cun las contribuziuns da mantegniment ch'el debitescha a l'auter consort, e quai en ratas en l'autezza dal tschains da locaziun mensil.

157 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

158 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

B. Consequenzas

da la separaziun

A. Num

B. Dretg dals

bains matrimonials e dretg

d'ierta

C. Abitaziun

da la famiglia

Cudesch civil svizzer 43

210

3

Sche l'abitaziun da la famiglia appartegna ad in consort, po il derschader conceder a l'auter consort - sut las medemas cundiziuns - in dretg d'abitar per ina durada limitada e cunter ina indemnisaziun adequata u tegnend quint da las contribuziuns da mantegniment. Sche novs fatgs relevants pretendan quai, sto il dretg d'abitar vegnir restrenschì u abolì.

Art. 122

159 Las pretensiuns da la prevenziun professiunala ch'èn vegnidas acquistadas durant la lètg fin al mument da l'introducziun da la procedura da divorzi, vegnan cumpensadas tar il divorzi.

Art. 123

160 1 Las prestaziuns d'extrada acquistadas, inclusiv ils dabuns da libra circulaziun e las retratgas anticipadas per proprietad d'abitar, vegnan partidas mez a mez.

2

L'alinea 1 n'è betg applitgabel per pajaments unics da bains propris tenor lescha.

3

Las prestaziuns d'extrada ch'èn da parter vegnan calculadas tenor ils artitgels 15-17 e 22a u 22b da la Lescha dals 17 da december 1993161 davart la libra circulaziun.

Art. 124

162 1 Sch'in consort retira il mument da l'introducziun da la procedura da divorzi ina renta d'invaliditad avant la vegliadetgna reglamentarica da renta, vala la summa ch'el survegniss tenor l'artitgel 2 alinea 1ter da la Lescha dals 17 da december 1993163 davart la libra circulaziun suenter l'aboliziun da la renta d'invaliditad, sco prestaziun d'extrada.

2

Las disposiziuns davart la cumpensaziun en cas da prestaziuns d'extrada valan tenor il senn.

3

Il Cussegl federal regla en tge cas che la summa tenor l'alinea 1 na po betg vegnir utilisada per la cumpensaziun pervia d'ina reducziun da la renta d'invaliditad causa surindemnisaziun.

159 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

160 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

161 SR

831.42

162 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

163 SR

831.42

D. Prevenziun

professiunala I. Princip II. Cumpensaziun en cas da

prestaziuns

d'extrada

III. Cumpensaziun en cas da

rentas d'invaliditad avant la

vegliadetgna

reglamentarica

da renta

Cudesch civil svizzer 44

210

a164 1 Sch'in consort retira il mument da l'introducziun da la procedura da divorzi ina renta d'invaliditad suenter la vegliadetgna reglamentarica da renta u ina renta da vegliadetgna, decida il derschader tenor appreziar davart la partiziun da la renta. En quest connex resguarda el en spezial la durada da la lètg ed ils basegns da prevenziun da tuts dus consorts.

2

La part da la renta che vegn attribuida al consort creditur vegn convertida en ina renta per vita duranta. Quella al vegn pajada da l'instituziun da prevenziun dal consort debitur u transferida en sia prevenziun.

3

Il Cussegl federal regla: 1. la conversiun tecnica d'assicuranza da la part da la renta en ina renta per vita duranta; 2. il proceder en cas nua che la prestaziun da vegliadetgna è suspendida u nua che la renta d'invaliditad è reducida causa surindemnisaziun.

b165 1 En ina cunvegna davart las consequenzas dal divorzi pon ils consorts divergiar da la partiziun mez a mez u desister da la cumpensaziun da la prevenziun professiunala, sch'ina prevenziun adequata da vegliadetgna e d'invaliditad resta garantida.

2

Il derschader conceda al consort creditur main che la mesadad da la prestaziun d'extrada u refusa dal tuttafatg la partiziun, sch'i èn avant maun motivs relevants. In motiv relevant è en spezial avant maun, sche la partiziun mez a mez fiss malgista: 1. pervia da la liquidaziun dals bains matrimonials u pervia da las relaziuns economicas suenter il divorzi; 2. pervia dals basegns da prevenziun, en spezial resguardond la differenza da vegliadetgna tranter ils consorts.

3

Il derschader po conceder al consort creditur dapli che la mesadad da la prestaziun d'extrada, sche quel ha quità dals uffants cuminaivels suenter il divorzi e sch'il consort debitur dispona er vinavant d'ina prevenziun adequata da vegliadetgna e d'invaliditad.

164 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

165 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

IV. Cumpensaziun en cas da

rentas d'invaliditad suenter la

vegliadetgna

reglamentarica

da renta ed en

cas da rentas da

vegliadetgna

V. Excepziuns

Cudesch civil svizzer 45

210

c166 1 Pretensiuns reciprocas dals consorts sin prestaziuns d'extrada u sin parts da rentas vegnan scuntradas. Las pretensiuns sin rentas vegnan scuntradas avant che la part da la renta concedida al consort creditur vegn convertida en ina renta per vita duranta. 2 Las prestaziuns d'extrada pon vegnir scuntradas cun parts da rentas mo, sch'ils consorts e las instituziuns da prevenziun professiunala dattan lur consentiment.

d167 Sch'ina consideraziun dals basegns da prevenziun da tuts dus consorts mussa ch'ina cumpensaziun or dals meds da la prevenziun professiunala n'è betg supportabla, debitescha il consort debitur al consort creditur ina cumpensaziun en chapital.

e168 1 Sch'ina cumpensaziun or dals meds da la prevenziun professiunala n'è betg pussaivla, debitescha il consort debitur al consort creditur ina indemnisaziun adequata en furma d'ina cumpensaziun en chapital u d'ina renta.

2

Ina sentenzia svizra po vegnir midada sin dumonda dal consort debitur, sche pretensiuns da prevenziun existentas a l'exteriur vegnan cumpensadas tras ina indemnisaziun adequata tenor l'alinea 1 e sche questas pretensiuns da prevenziun vegnan lura partidas tras ina decisiun estra lianta per il debitur ester da la prevenziun.

Art. 125

1 Sch'i na po betg vegnir pretendì d'in consort ch'el surpiglia sez l'agen mantegniment duì, inclusiv ina prevenziun adequata per la vegliadetgna, al sto l'auter consort pajar ina contribuziun adequata.

2

Per decider, sch'ina contribuziun sto vegnir pajada, e - sche quai è il cas - per fixar l'import e la durada, ston vegnir resguardads en spezial ils suandants puncts: 1. la repartiziun da las incumbensas durant la lètg; 166 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

167 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

168 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zer. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).

VI. Scuntrada

da pretensiuns

reciprocas

VII. Insupportabladad

VIII. Nunpussaivladad

E. Mantegniment

suenter il divorzi I. Premissas

Cudesch civil svizzer 46

210

2. la durada da la lètg; 3. il nivel da vita dals consorts durant la lètg; 4. la vegliadetgna e la sanadad dals consorts; 5. las entradas e la facultad dals consorts; 6. la dimensiun e la durada da la tgira che sto anc vegnir purschida als uffants;

7. la scolaziun professiunala e las perspectivas da gudogn dals consorts sco er ils custs probabels per l'integraziun professiunala da la persuna sustegnida; 8. las aspectativas da l'assicuranza federala per vegls e survivents e da la prevenziun professiunala u d'ina autra prevenziun privata u statala, inclusiv ils resultats previsibels da la partiziun da las prestaziuns d'extrada.

3

Excepziunalmain po ina contribuziun vegnir refusada u reducida, sch'ella fiss evidentamain malgista, en spezial perquai che la persuna sustegnida: 1. ha violà grevamain sia obligaziun da contribuir al mantegniment da la famiglia;

2. ha chaschunà da levsenn sia basegnusadad; 3. ha commess in act chastiabel grev cunter il debitur u cunter ina persuna che stat datiers a quel;

Art. 126

1 Il derschader determinescha la contribuziun da mantegniment en furma d'ina renta e fixescha il termin, a partir dal qual la contribuziun sto vegnir pajada.

2

Sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po vegnir fixada er ina indemnisaziun empè d'ina renta.

3

Il derschader po colliar tschertas cundiziuns cun la contribuziun da mantegniment.

Art. 127

En la cunvegna pon ils consorts disponer che la renta fixada là na possia betg vegnir midada u possia vegnir midada mo per part.

Art. 128

Il derschader po ordinar che la contribuziun da mantegniment s'augmentia u sa reduceschia automaticamain en cas da tschertas midadas dals custs da viver.

II. Modalitads da

la contribuziun

da mantegniment

III. Renta 1. Disposiziuns spezialas

2. Adattaziun

a la chareschia

Cudesch civil svizzer 47

210

Art. 129

1 Sche las relaziuns sa midan considerablamain u permanentamain, po la renta vegnir reducida, abolida u suspendida per in tschert temp; ina meglieraziun da las relaziuns da la persuna sustegnida sto vegnir resguardada mo, sch'ina renta che cuvra il mantegniment duì ha pudì vegnir fixada en la sentenzia da divorzi.

2

La persuna sustegnida po pretender per l'avegnir che la renta vegnia adattada a la chareschia, sche las entradas dal debitur èn creschidas en moda imprevisa suenter il divorzi.

3

Entaifer 5 onns dapi il divorzi po la persuna sustegnida pretender ch'i vegnia fixada ina renta u che quella vegnia auzada, sch'igl è vegnì menziunà en la sentenzia ch'i na saja betg stà pussaivel da fixar ina renta che basta per cuvrir il mantegniment duì, ma sche la situaziun economica dal debitur è sa meglierada en il fratemp.

Art. 130

1 L'obligaziun da mantegniment extingua tras la mort da la persuna sustegnida u dal debitur.

2

Cun resalva d'ina autra cunvegna extingua ella er, sche la persuna sustegnida marida puspè.

Art. 131

169 1 Sch'il debitur n'ademplescha betg l'obligaziun da mantegniment, gida in post spezialisà designà dal dretg chantunal adequatamain e per regla gratuitamain il debitur, che dumonda quai, tar l'execuziun da la contribuziun da mantegniment.

2

Il Cussegl federal fixescha las prestaziuns da l'agid d'incasso.

a170 1 Al dretg public resti resalvà da reglar il pajament d'anticipaziuns, sch'il debitur n'ademplescha betg sia obligaziun da mantegniment.

2

Sche la cuminanza publica procura per il mantegniment da la persuna sustegnida, van las contribuziuns da mantegniment cun tut ils dretgs a la cuminanza publica.

169 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

170 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

3. Midada

tras sentenzia

4. Extincziun

tras lescha

IV. Execuziun 1. Agid d'incasso

2. Pajaments

anticipads

Cudesch civil svizzer 48

210

Art. 132

1 Sch'il debitur tralascha d'ademplir l'obligaziun da mantegniment, po il derschader avisar ses debiturs da prestar ils pajaments dal tuttafatg u per part a la persuna sustegnida.

2

Sch'il debitur tralascha persistentamain d'ademplir sia obligaziun da mantegniment u sch'i po vegnir supponì ch'el prendia mesiras per fugir u ch'el sfarlattia u laschia svanir sia facultad, al po il derschader obligar da prestar ina garanzia adequata per las contribuziuns da mantegniment futuras.

Art. 133

172 1 Il derschader regla ils dretgs e las obligaziuns dals geniturs tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza. En spezial regla el: 1. la

tgira

genituriala;

2. la surveglianza da l'uffant; 3. las relaziuns persunalas (art. 273) u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant; e 4. la contribuziun da mantegniment.

2

Il derschader tegna quint da tut las circumstanzas ch'èn relevantas per il bainstar da l'uffant. El resguarda ina proposta cuminaivla dals geniturs ed uschenavant sco pussaivel l'opiniun da l'uffant.

3

El po fixar la contribuziun da mantegniment uschia, ch'ella sto vegnir pajada er suenter che l'uffant ha cuntanschì la maiorennitad.

Art. 134

1 Sin giavisch d'in genitur, da l'uffant u da l'autoritad per la protecziun d'uffants sto la repartiziun da la tgira genituriala vegnir reglada da nov, sche midadas essenzialas da las relaziuns pretendan quai per il bainstar da l'uffant.

2

Las premissas per midar ils ulteriurs dretgs e las ulteriuras obligaziuns dals geniturs sa drizzan tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.173 3

Sch'ils geniturs èn d'accord, è l'autoritad per la protecziun d'uffants cumpetenta per reglar da nov la tgira genituriala e la surveglianza da l'uffant sco er per approvar in contract da mantegniment. En ils ulte171 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants),

en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

172 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

173 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

3. Avis als

debiturs e

garanzia171

F. Uffants I. Dretgs ed obligaziuns

dals geniturs

II. Midada da

las relaziuns

Cudesch civil svizzer 49

210

riurs cas decida il derschader ch'è cumpetent per midar la sentenzia da divorzi.174 4 Sch'il derschader ha da decider davart la midada da la tgira genituriala, da la surveglianza da l'uffant u da la contribuziun da mantegniment per l'uffant minoren, regla el sche necessari er da nov las relaziuns persunalas u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant; en ils auters cas decida l'autoritad per la protecziun d'uffants davart la midada da las relaziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant.175

Art. 135


-149176 Art. 150-158 Abolì Tschintgavel titel:177 Ils effects generals da la lètg

Art. 159

1 La celebraziun da la maridaglia fundescha la cuminanza conjugala.

2

Ils consorts s'obligheschan da cooperar en armonia al bainstar da la cuminanza e d'avair quità cuminaivlamain dals uffants.

3

Els duain esser fidaivels ed assister in a l'auter.

Art. 160

178 1 Mintga consort salva ses num.

2

Ils spus pon dentant declerar al funcziunari da stadi civil ch'els veglian purtar il num da nubil da la spusa u dal spus sco num da famiglia cuminaivel.

3

Sch'ils spus salvan lur num, fixeschan els, tgenin da lur nums da nubil ch'ils uffants duain purtar. En cas motivads po il funcziunari da stadi civil liberar ils spus da questa obligaziun.

174 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

175 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

176 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

177 Versiun dal tschintgavel titel tenor la cifra I 1 da la LF dals 5 d'oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191). Vesair er ils art. 8-8b dal titel final qua sutvart.

178 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

A. Cuminanza

conjugala;

dretgs ed obligaziuns dals

consorts

B. Num

Cudesch civil svizzer 50

210

Art. 161

179 Mintga consort salva ses dretg da burgais chantunal e communal.

Art. 162

Ils consorts fixeschan cuminaivlamain l'abitaziun conjugala.

Art. 163

1 Ils consorts procuran cuminaivlamain, mintgin tenor sias forzas, per il mantegniment adequat da la famiglia.

2

Els sa cunvegnan davart la contribuziun che mintgin duai prestar, numnadamain tras pajaments en daners, cun far il tegnairchasa, cun tgirar ils uffants u tras l'agid en la professiun u en l'interpresa da l'auter.

3

Faschond quai resguardan els ils basegns da la cuminanza conjugala e lur circumstanzas persunalas.

Art. 164

1 Il consort che fa il tegnairchasa, che tgira ils uffants ubain che gida l'auter en la professiun u en l'interpresa ha il dretg da survegnir da l'auter in import regular ed adequat a libra disposiziun.

2

Tar la fixaziun da quest import ston vegnir resguardadas las atgnas entradas dal consort che ha il dretg da survegnir quest import ed ina prevenziun plain responsabladad per la famiglia, per la professiun u per l'interpresa.

Art. 165

1 Sch'in consort ha collavurà en la professiun u en l'interpresa da l'auter considerablamain dapli che quai che sia contribuziun al mantegniment da la famiglia pretenda, ha el persuenter il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata.

2

Quai vala er, sch'in consort ha prestà or da sias entradas u or da sia facultad vi dal mantegniment da la famiglia considerablamain dapli che quai ch'el era obligà da far.

3

In consort na po dentant betg pretender ina indemnisaziun, sch'el ha prestà sia contribuziun extraordinaria sin basa d'in contract da lavur, d'in contract d'emprest u d'in contract da societad ubain d'ina autra relaziun giuridica.

179 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

C. Dretg

da burgais

D. Abitaziun

conjugala

E. Mantegniment

da la famiglia I. En general II. Import a libra

disposiziun

III. Contribuziuns extra-

ordinarias

d'in consort

Cudesch civil svizzer 51

210

Art. 166

1 Durant la vita cuminaivla represchenta mintga consort la cuminanza conjugala per ils basegns currents da la famiglia.

2

Per ils auters basegns da la famiglia po in consort represchentar la cuminanza conjugala mo: 1. sch'el è vegnì autorisà latiers da l'auter consort u dal derschader;

2. sche l'interess da la cuminanza conjugala na tolerescha nagina suspensiun da l'affar e l'auter consort na po betg dar ses consentiment pervia da malsogna, pervia d'absenza u per motivs sumegliants.

3

Mintga consort s'oblighescha persunalmain tras ses acts ed el oblighescha solidaricamain er l'auter consort, uschenavant che ses acts na surpassan betg l'autorisaziun da represchentanza en moda vesaivla per terzas persunas.

Art. 167

Tar la tscherna e tar l'execuziun da sia professiun u da sia interpresa prenda mintga consort resguard da l'auter e dal bainstar da la cuminanza conjugala.

Art. 168

Mintga consort po concluder acts giuridics cun l'auter u cun terzas persunas, sche la lescha na dispona betg autramain.

Art. 169

1 Senza il consentiment expressiv da l'auter consort na po in consort ni desdir in contract da locaziun ni vender la chasa u l'abitaziun da la famiglia ni restrenscher ils dretgs vi da quella tras auters acts giuridics.

2

Sch'il consort na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derschader.

Art. 170

1 Mintga consort po pretender da l'auter infurmaziuns davart sias entradas, davart sia facultad e davart ses debits.

2

Sin dumonda po il derschader obligar l'auter consort u terzas persunas da dar las infurmaziuns necessarias e da preschentar ils documents necessaris.

3

Resalvà resta il secret professiunal dals advocats, dals notars, dals medis, dals spirituals e da lur persunas auxiliaras.

F. Represchentanza da la

cuminanza

conjugala

G. Professiun

ed interpresa

dals consorts

H. Acts giuridics

dals consorts I. En general II. Abitaziun

da la famiglia

J. Obligaziun da

dar infurmaziuns

Cudesch civil svizzer 52

210

Art. 171

Ils chantuns procuran ch'ils consorts possian sa drizzar cuminaivlamain u individualmain ad in post da cussegliaziun per dumondas da lètg e da famiglia en cas da difficultads en la lètg.

Art. 172

1 Sch'in consort n'ademplescha betg sias obligaziuns vers la famiglia u sch'ils consorts n'èn betg perina en ina chaussa ch'è relevanta per la cuminanza conjugala, pon els appellar cuminaivlamain u individualmain al derschader per ina intermediaziun.

2

Il derschader admonescha ils consorts d'ademplir lur obligaziuns ed emprova d'als reconciliar; cun lur consentiment po el consultar experts u recumandar als consorts da sa drizzar ad in post da cussegliaziun per dumondas da lètg e da famiglia.

3

Sin giavisch d'in consort prenda il derschader las mesiras ch'èn previsas da la lescha, sche quai è necessari. La disposiziun davart la protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns è applitgabla tenor il senn.180

Art. 173

1 Sin dumonda d'in consort fixescha il derschader las prestaziuns en daners per il mantegniment da la famiglia.

2

Medemamain sin dumonda d'in consort fixescha el l'import per quel consort che fa il tegnairchasa, che tgira ils uffants ubain che gida l'auter en la professiun u en l'interpresa.

3

Questas contribuziuns pon vegnir pretendidas per il futur e per l'onn avant l'inoltraziun da la dumonda.

Art. 174

1 Sch'in consort surpassa sia autorisaziun per la represchentanza da la cuminanza conjugala u sch'el sa mussa dad esser inabel da l'exequir, po il derschader - sin dumonda da l'auter consort - retrair ad el dal tuttafatg u per part l'autorisaziun da represchentanza.

2

Il consort che fa la dumonda dastga communitgar la retratga a terzas persunas mo cun in avis persunal.

3

Vers terzas persunas da buna fai vala la retratga mo, sche quella è vegnida publitgada sin ordinaziun dal derschader.

180 Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 23 da zer. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).

K. Protecziun

da la cuminanza

conjugala I. Posts da cussegliaziun

II. Mesiras

giudizialas 1. En general 2. Durant la vita

cuminaivla a. Prestaziuns en daners

b. Retratga da

l'autorisaziun da

represchentanza

Cudesch civil svizzer 53

210

Art. 175

In consort ha il dretg da schliar la chasada cuminaivla per uschè ditg che sia persunalitad, sia segirezza economica u il bainstar da la famiglia è periclità seriusamain tras la convivenza.

Art. 176

1 Sche la schliaziun da la chasada cuminaivla è giustifitgada, sto il derschader sin dumonda d'in consort: 1.181 fixar las contribuziuns da mantegniment als uffants e la contribuziun da mantegniment al consort;

2. reglar l'utilisaziun da l'abitaziun e da la rauba da chasa; 3. ordinar la separaziun dals bains, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.

2

Questa dumonda po in consort er far, sche la convivenza è nunpussaivla, en spezial perquai che l'auter la refusa senza motivs.

3

Sch'ils consorts han uffants minorens, prenda il derschader las mesiras necessarias tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.182

Art. 176a183
Las disposiziuns davart l'agid d'incasso e davart ils pajaments anticipads en cas da divorzi ed en cas dals effects da la relaziun da figlialanza èn applitgablas.

Art. 177

Sch'in consort n'ademplescha betg sia obligaziun da mantegniment vers la famiglia, po il derschader ordinar a ses debiturs da prestar dal tuttafatg u per part lur pajaments a l'auter consort.

Art. 178

1 Uschenavant ch'igl è necessari per segirar la basa economica da la famiglia u per ademplir in'obligaziun da facultad or da la cuminanza conjugala, po il derschader - sin dumonda d'in consort - far depender 181 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

182 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

183 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

184 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

3. Schliaziun

da la chasada

cuminaivla a. Motivs b. Regulaziun da

la vita separada

4. Execuziun a. Agid d'incasso e pajaments

anticipads

b. Avis als

debiturs184

5. Restricziuns

da l'autorisaziun

da disponer

Cudesch civil svizzer 54

210

dal consentiment da quest consort l'autorisaziun da disponer da tschertas valurs da facultad.

2

Il derschader prenda las mesiras segirantas adattadas.

3

Sch'el scumonda ad in consort da disponer d'in bain immobigliar, lascha el inscriver quai d'uffizi en il register funsil.

Art. 179

185 1 Sin dumonda d'in consort adatta il derschader las mesiras, sche las relaziuns sa midan, u abolescha las mesiras, sche lur motivs èn crudads davent. Las disposiziuns davart la midada da las relaziuns en cas da divorzi valan tenor il senn.187 2 Sch'ils consorts cumenzan danovamain a viver ensemen, crodan davent las mesiras ch'èn vegnidas ordinadas per la vita separada, cun excepziun da la separaziun dals bains e da las mesiras per la protecziun dals uffants.

Art. 180


188

Art. 182

1 In contract matrimonial po vegnir fatg avant u suenter la maridaglia.

2

Ils spus u ils consorts pon tscherner, annullar u midar lur urden dals bains mo entaifer ils limits da la lescha.

185 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

186 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

187 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

188 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

189 Versiun dal sisavel titel tenor la cifra I 1 da la LF dals 5 d'oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191). Vesair er ils art. 9-11a dal titel final qua sutvart.

6. Midada da

las relaziuns186

A. Urden ordinari dals bains

B. Contract

matrimonial I. Cuntegn dal contract

Cudesch civil svizzer 55

210

Art. 183

1 Tgi che vul far in contract matrimonial, sto esser abel da giuditgar.

2

Persunas minorennas sco er persunas maiorennas sut ina curatella che cumpiglia la conclusiun d'in contract matrimonial, dovran il consentiment da lur represchentant legal.190

Art. 184

Il contract matrimonial sto vegnir documentà publicamain e vegnir suttascrit da las persunas contrahentas sco er eventualmain da la represchentanza legala.

Art. 185

1 La separaziun dals bains vegn ordinada dal derschader sin dumonda d'in consort, sch'in motiv relevant è avant maun.

2

In motiv relevant è avant maun en spezial: 1. sche l'auter consort è surdebità u sche sia part dals bains cuminaivels vegn impegnada;

2. sche l'auter consort periclitescha ils interess dal petent u da la cuminanza;

3. sche l'auter consort refusa en moda nungiustifitgada l'approvaziun necessaria per ina disposiziun davart ils bains cuminaivels;

4. sche l'auter consort refusa da dar al petent infurmaziuns davart sias entradas, davart sia facultad e davart ses debits u davart ils bains cuminaivels.

5. sche l'auter consort n'è permanentamain betg abel da giuditgar.

3

Sch'in consort n'è permanentamain betg abel da giuditgar, po ses represchentant legal pretender er per quest motiv d'ordinar la separaziun dals bains.

Art. 186


191

191 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

II. Abilitad da

far in contract

III. Furma

dal contract

C. Urden

extraordinari

dals bains I. Sin dumonda d'in consort 1. Ordinaziun 2. …

Cudesch civil svizzer 56

210

Art. 187

1 Cun in contract matrimonial pon ils consorts decider da tut temp da reprender l'anteriur urden dals bains u da fixar in auter.

2

Sch'il motiv per la separaziun dals bains è crudà davent, po il derschader ordinar - sin dumonda d'in consort - che l'anteriur urden dals bains vegnia restabilì.

Art. 188

Consorts che han ina cuminanza dals bains vegnan suttamess tenor la lescha a la separaziun dals bains, sch'i vegn declerà il concurs dad in dad els.

Art. 189

Sch'in consort che viva en cuminanza dals bains è vegnì stumà pervia d'ina agen debit e sche sia part dals bains cuminaivels è vegnida impegnada, po l'autoritad da surveglianza en fatgs da scussiun pretender dal derschader d'ordinar la separaziun dals bains.

Art. 190

1 La dumonda sa drizza cunter tuts dus consorts.

2

…193

Art. 191

1 Sch'ils crediturs èn cuntentads, po il derschader ordinar - sin dumonda d'in consort - che l'anteriur stadi dals bains vegnia restabilì.

2

Cun in contract matrimonial pon ils consorts fixar la participaziun als acquists.

Art. 192

En cas d'ina separaziun dals bains valan per la liquidaziun dals bains matrimonials las disposiziuns da l'urden vertent dals bains, sche la lescha na dispona betg autramain.

192 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

193 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

3. Aboliziun

II. En cas da

concurs e da

sequestraziun 1. Concurs 2. Sequestraziun a. Ordinaziun b. Dumonda192

3. Aboliziun

III. Liquidaziun

dals bains matrimonials

Cudesch civil svizzer 57

210

Art. 193

1 Cun stabilir e cun midar l'urden dals bains u cun liquidar ils bains matrimonials tranter ils consorts na dastgan ils crediturs d'in consort u da la cuminanza conjugala betg vegnir restrenschids en lur dretg da vegnir indemnisads or da la facultad dal consort u da la cuminanza conjugala.

2

Sch'ina tala facultad è passada en proprietad d'in consort, ha quel da pajar ils debits. El po però sa deliberar da questa obligaziun, sch'el cumprova che la facultad obtegnida na basta betg per pajar quests debits.

Art. 194


194

Las disposiziuns davart il pajament dals debits tranter consorts restan resalvadas.

a 1 Mintga consort po pretender da tut temp da l'auter ch'el coopereschia ad inventarisar tras in document public lur valurs da facultad.

2

In tal inventari vegn considerà sco correct, sch'el è vegnì fatg entaifer 1 onn suenter che las valurs da facultad èn vegnidas appurtadas en la lètg.

Segund chapitel: L'urden ordinari dals bains da la participaziun als acquists

Art. 196

L'urden dals bains da la participaziun als acquists cumpiglia l'acquist ed ils bains propris da mintga consort.

Art. 197

1 Acquists èn valurs da facultad ch'in consort acquista cunter pajament durant la durada da l'urden dals bains.

194 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

D. Protecziun

dals crediturs

E. …

F. Administraziun da la facul-

tad d'in consort

tras l'auter

G. Inventari

A. Relaziuns

da proprietad I. Cumposiziun II. Acquists

Cudesch civil svizzer 58

210

2

L'acquist d'in consort cumpiglia en spezial: 1. il gudogn tras sia lavur; 2. las prestaziuns d'instituziuns da prevenziun per il persunal, d'assicuranzas socialas e d'instituziuns dal provediment social; 3. las indemnisaziuns pervia da l'incapacitad da lavurar; 4. ils retgavs da ses bains propris; 5. ils bains acquistads en substituziun dals acquists.

Art. 198

Bains propris èn tenor la lescha: 1. ils objects che servan ad in consort exclusivamain per il diever persunal;

2. las valurs da facultad che appartegnan ad in consort al cumenzament da l'urden dals bains u ch'el survegn pli tard tras ierta u en in'autra moda gratuita;

3. pretensiuns da satisfacziun morala; 4. ils bains acquistads en substituziun da bains propris.

Art. 199

1 Tras contract matrimonial pon ils consorts declerar sco bains propris valurs da facultad acquistadas ch'èn destinadas per exequir ina professiun u per manar ina interpresa.

2

Tras contract matrimonial pon ils consorts ultra da quai fixar ch'ils retgavs dals bains propris na furman betg ina part da l'acquist.

Art. 200

1 Tgi che pretenda ch'ina tscherta valur da facultad saja la proprietad d'in u da l'auter consort, sto cumprovar quai.

2

Sche quai na po betg vegnir cumprovà, vegn presumà che la valur da facultad saja en cumproprietad da tuts dus consorts.

3

Tut la facultad d'in consort vala sco acquist fin ch'igl è cumprovà il cuntrari.

Art. 201

1 Mintga consort administrescha e giauda ses acquist e ses bains propris e dispona da quels entaifer ils limits da la lescha.

III. Bains propris 1. Tenor lescha 2. Tenor contract

matrimonial

IV. Cumprova

B. Administraziun, giudida

e disposiziun

Cudesch civil svizzer 59

210

2

Sch'ina valur da facultad è proprietad da tuts dus consorts, na po in consort betg disponer da sia part senza il consentiment da l'auter, nun ch'els sajan sa cunvegnids autramain.

Art. 202

Mintga consort stat bun per ses debits cun sia entira facultad.

Art. 203

1 L'urden dals bains n'ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts.

2

Sch'il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pericliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch'i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.

Art. 204

1 L'urden dals bains vegn schlià cun la mort d'in dals consorts u cun la cunvegna d'in auter urden dals bains.

2

En cas da divorzi, da separaziun, d'ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d'ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains cumenza la schliaziun dals bains retroactivamain il di che la dumonda è vegnida inoltrada.

Art. 205

1 Mintga consort prenda enavos sias valurs da facultad che sa chattan en possess da l'auter consort.

2

Sch'ina valur da facultad sa chatta en cumproprietad e sch'in consort cumprova in interess predominant, po el pretender ultra da las autras mesiras legalas, che questa valur da facultad vegnia attribuida cumplainamain ad el cunter indemnisaziun da l'auter consort.

3

Ils consorts reglan lur debits vicendaivels.

Art. 206

1 Sch'in consort ha gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair objects da facultad da l'auter senza cuntraprestaziun correspundenta e sch'igl exista ina plivalur il mument da la liquidaziun, correspunda sia pretensiun a la part da sia contribuziun ed ella vegn calculada tenor la valur actuala dals objects da facultad; sch'i resulta percunter ina valur reducida, correspunda la pretensiun a la contribuziun prestada.

C. Responsabladad vers terzas

persunas

D. Debits tranter

consorts

E. Schliaziun

da l'urden

dals bains e

liquidaziun I. Mument da la schliaziun

II. Prender

enavos valurs da

facultad e regulaziun dals debits 1. En general

2. Part da

la plivalur

dal consort

Cudesch civil svizzer 60

210

2

Sch'in da quests objects da facultad è vegnì vendì avant, vegn la pretensiun calculada tenor il retgav ch'è vegnì cuntanschì tar la vendita ed ella sto vegnir pajada immediatamain.

3

Cun ina cunvegna en scrit pon ils consorts excluder u midar la part da la plivalur.

Art. 207

1 L'acquist ed ils bains propris da mintga consort vegnan liquidads tenor lur stadi il mument che l'urden dals bains vegn schlià.

2

La prestaziun da chapital ch'in consort ha survegnì d'ina instituziun da prevenziun u pervia d'incapacitad da lavurar, vegn attribuida als bains propris e quai per l'import da la valur chapitalisada da la renta che tutgass al consort tar la schliaziun da l'urden dals bains.

Art. 208

1 Als acquists vegnan attribuidas: 1. las donaziuns gratuitas ch'in consort ha fatg durant ils ultims 5 onns avant la schliaziun da l'urden dals bains senza il consentiment da l'auter consort, cun excepziun dals regals occasiunals usitads; 2. alienaziuns da facultad ch'in consort ha fatg durant la durada da l'urden dals bains per sminuir la part da l'auter consort.

2

…195

Art. 209

1 Sch'i èn vegnids pajads debits da l'acquist or dals bains propris u debits dals bains propris or da l'acquist d'in consort, exista ina pretensiun d'indemnisaziun en cas d'ina liquidaziun dals bains matrimonials.

2

In debit engrevgescha la massa da facultad, cun la quala el stat en in connex real, en cas da dubi engrevgescha el però l'acquist.

3

Sche meds finanzials dad ina massa da facultad han gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair objects da facultad da l'autra e sch'i resulta da quai ina plivalur u ina valur reducida, correspunda la pretensiun d'indemnisaziun a la part da la contribuziun ed ella vegn calculada tenor la valur dals objects da facultad il mument da la liquidaziun u da l'alienaziun.

195 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

III. Calculaziun

da l'avanzament

da mintga

consort 1. Liquidaziun da l'acquist

e dals bains

propris

2. Attribuziun

als acquists

3. Cumpensaziuns tranter

acquist e bains

propris

Cudesch civil svizzer 61

210

Art. 210

1 L'avanzament è quai che resta da la valur totala da l'acquist, inclusiv las valurs da facultad e las cumpensaziuns quintadas latiers, suenter la deducziun dals debits che engrevgeschan l'acquist.

2

In deficit na vegn betg resguardà.

Art. 211

En cas d'ina liquidaziun dals bains matrimonials ston ils objects da facultad vegnir taxads per lur valur commerziala.

Art. 212

1 In manaschi agricul ch'in consort administrescha persunalmain vinavant sco proprietari u per il qual il consort survivent u in descendent pretenda motivadamain ch'el vegnia attribuì dal tuttafatg ad el, sto vegnir taxà per la valur da rendita tar la calculaziun da la part da la plivalur e da la pretensiun da participaziun.

2

Il proprietari dal manaschi agricul u ses ertavels pon far valair envers l'auter consort sco part da la plivalur u sco pretensiun da participaziun mo l'import ch'els han survegnì, cur ch'il manaschi agricul è vegnì mess a quint per la valur commerziala.

3

Las disposiziuns dal dretg d'ierta davart la valitaziun e davart la part dals cunertavels vi dal gudogn valan tenor il senn.

Art. 213

1 La valur imputabla po vegnir augmentada adequatamain, sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai.

2

Sco circumstanzas spezialas valan en spezial ils basegns da mantegniment dal consort survivent, il pretsch da cumpra dal manaschi agricul inclusiv las investiziuns u las relaziuns da facultad dal consort che posseda il manaschi agricul.

Art. 214

1 Il mument da la liquidaziun è il mument decisiv per la valur da l'acquist avant maun tar la schliaziun da l'urden dals bains.

2

Per valurs da facultad che vegnan attribuidas a l'acquist è decisiv il mument ch'ellas èn vegnidas alienadas.

4. Avanzament

IV. Taxaziun 1. Valur commerziala

2. Valur

da rendita a. En general b. Circumstanzas

spezialas

3. Mument

decisiv

Cudesch civil svizzer 62

210

Art. 215

1 Mintga consort u ses ertavels han il dretg da survegnir la mesadad da l'avanzament da l'auter.

2

Las pretensiuns vegnan scuntradas.

Art. 216

1 Tras contract matrimonial po vegnir fixada in'autra participaziun a l'avanzament.

2

Talas cunvegnas na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obligatorica dals uffants na cuminaivels e da lur descendents.

Art. 217

En cas da divorzi, da separaziun, d'ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d'ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains valan cunvegnas davart la midada da la participaziun legala a l'avanzament mo, sch'il contract matrimonial prevesa quai expressivamain.

Art. 218

1 Sch'il consort debitur vegn en grondas difficultads da stuair pajar immediatamain la pretensiun da participaziun e da la part da la plivalur, po el pretender ch'i al vegnian concedids termins da pajament.

2

Las pretensiuns da participaziun e la part da la plivalur ston vegnir tschainsidas a partir da la finiziun da la liquidaziun, nun che las partidas fixeschan insatge auter, ed ellas ston esser garantidas, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.

Art. 219

1 Per ch'il consort survivent possia mantegnair sia moda da viver da fin ussa, al vegn concedì sin sia dumonda in dretg da giudida u in dretg d'abitar vi da la chasa u vi da l'abitaziun, nua ch'ils consorts han vivì e che appartegneva al consort mort, e quai cun l'imputaziun sin sia pretensiun da participaziun; resalvada resta in'autra cunvegna en il contract matrimonial.

2

Sut las medemas premissas po el pretender che la rauba da chasa al vegnia attribuida sco proprietad.

3

Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida - sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct - la proprietad da la chasa u da l'abitaziun empè da la giudida u dal dretg d'abitar.

V. Participaziun

a l'avanzament 1. Tenor lescha 2. Tenor contract a. En general b. En cas da divorzi, da separa-

ziun, d'ina

decleraziun da

nunvalaivladad

da la lètg u d'ina

separaziun giudiziala dals bains

VI. Pajament

da la pretensiun

da participaziun

e da la part da la

plivalur 1. Suspensiun dal pajament

2. Abitaziun e

rauba da chasa

Cudesch civil svizzer 63

210

4

Il consort survivent na po betg far valair ses dretgs vi da localitads, nua ch'il defunct ha exequì ina professiun u nua ch'el ha manà ina interpresa e ch'in da ses descendents dovra per cuntinuar cun la professiun u cun l'interpresa dal defunct; las prescripziuns dal dretg d'ierta puril restan resalvadas.

Art. 220

1 Sche la facultad dal consort debitur u sche sia ierta na cuvra betg la pretensiun da participaziun en cas d'ina liquidaziun dals bains matrimonials, pon il consort creditur u ses ertavels pretender da terzas persunas favurisadas da restituir las donaziuns imputablas a l'acquist, e quai fin a l'autezza da l'import mancant.

2

Il dretg da purtar plant scada 1 onn suenter ch'il consort u ses ertavels han survegnì enconuschientscha da la violaziun da lur dretgs, en mintga cas dentant 10 onns suenter la schliaziun da l'urden dals bains.

3

Dal rest valan las disposiziuns davart il plant da reducziun dal dretg d'ierta tenor il senn.196 Terz chapitel: La cuminanza dals bains

Art. 221

L'urden dals bains da la cuminanza dals bains cumpiglia ils bains cuminaivels ed ils bains propris da mintga consort.

Art. 222

1 La cuminanza dals bains generala reunescha la facultad e las entradas dals consorts ad ina suletta facultad, cun excepziun dals objects che appartegnan tenor la lescha als bains propris.

2

Ils bains cuminaivels appartegnan nundivididamain a tuts dus consorts.

3

Nagin dals consorts na po disponer da sia part dals bains cuminaivels.

Art. 223

1 Tras contract matrimonial pon ils consorts limitar la cuminanza sin l'acquist.

2

Ils retgavs dals bains propris vegnan assegnads als bains cuminaivels.

196 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

3. Plant cunter

terzas persunas

A. Relaziuns

da proprietad I. Cumposiziun II. Bains

cuminaivels 1. Cuminanza generala

2. Cuminanza

limitada dals

bains a. Cuminanza

d'acquist

Cudesch civil svizzer 64

210

Art. 224

1 Tras contract matrimonial pon ils consorts excluder da la cuminanza tschertas valurs da facultad u tscherts geners da valurs da facultad, sco bains immobigliars, l'acquist tras la lavur d'in consort u valurs da facultad, cun las qualas quel pratitgescha ina professiun u maina ina interpresa.

2

Ils retgavs da questas valurs da facultad na vegnan betg assegnads als bains cuminaivels, sch'i n'è betg fixà insatge auter.

Art. 225

1 Bains propris sa constitueschan tras contract matrimonial, tras donaziuns da terzas persunas u tenor la lescha.

2

Tenor la lescha cumpiglian ils bains propris da mintga consort ils objects che servan ad in consort exclusivamain per il diever persunal, sco er las pretensiuns da satisfacziun morala.

3

Quai ch'in consort po pretender sco part obligatorica d'ierta na pon ses parents betg al consegnar sco bains propris, sch'il contract matrimonial prevesa che questas valurs da facultad sajan bains cuminaivels.

Art. 226

Tut las valurs da facultad valan sco bains cuminaivels, uschè ditg ch'i n'è betg cumprovà ch'els èn bains propris d'in consort.

Art. 227

1 Ils consorts administreschan ils bains cuminaivels en l'interess da la cuminanza conjugala.

2

En ils limits da l'administraziun ordinaria po mintga consort obligar la cuminanza e disponer dals bains cuminaivels.

Art. 228

1 Cun excepziun da l'administraziun ordinaria pon ils consorts obligar la cuminanza e disponer dals bains cuminaivels mo cuminaivlamain u l'in mo cun il consentiment da l'auter.

2

Terzas persunas dastgan premetter quest consentiment, uschenavant ch'ellas na san betg u na duain betg savair ch'el manca.

3

Las disposiziuns davart la represchentanza da la cuminanza conjugala restan resalvadas.

b. Autras

cuminanzas

dals bains

III. Bains propris

IV. Cumprova

B. Administraziun e disposi-

ziun I. Bains

cuminaivels 1. Administraziun ordinaria

2. Administraziun extra-

ordinaria

Cudesch civil svizzer 65

210

Art. 229

Sch'in dals consorts pratitgescha sulet ina professiun u maina sulet ina interpresa cun il consentiment da l'auter e cun meds finanzials dals bains cuminaivels, po el ademplir tut ils acts giuridics ch'èn colliads cun questas activitads.

Art. 230

1 Senza il consentiment da l'auter na po in consort ni refusar ina ierta che vegniss assegnada als bains cuminaivels ni acceptar ina ierta surchargiada cun debits.

2

Sch'il consort na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derschader.197

Art. 231

1 Per acziuns che pertutgan ils bains cuminaivels è mintga consort responsabel tar la schliaziun da l'urden dals bains a medema moda sco in mandatari.

2

Ils custs da l'administraziun van a quint dals bains cuminaivels.

Art. 232

1 Mintga consort administrescha ses bains propris e dispona da quels entaifer ils limits da la lescha.

2

Sch'ils retgavs vegnan assegnads als bains propris, han quels da surpigliar ils custs da l'administraziun.

Art. 233

Mintga consort stat bun cun ses bains propris e cun ils bains cuminaivels: 1. per debits ch'el ha fatg exequind sia cumpetenza da represchentar la cuminanza conjugala u d'administrar ils bains cuminaivels;

2. per debits ch'el ha fatg exequind ina professiun u ina interpresa, uschenavant che meds finanzials dals bains cuminaivels vegnan duvrads per quai u sch'ils retgavs da quest engaschi vegnan assegnads als bains cuminaivels;

3. per debits, per ils quals er l'auter consort ha da star bun persunalmain;

197 Versiun tenor la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

3. Professiun

u interpresa da

la cuminanza

4. Refusa

ed acceptaziun

dad iertas

5. Responsabladad e custs

administrativs

II. Bains propris

C. Responsabladad vers terzas

persunas I. Debits

integrals

Cudesch civil svizzer 66

210

4. per debits, tar ils quals ils consorts han concludì cun la terza persuna ch'il debitur stettia bun ultra cun ses bains propris er cun ils bains cuminaivels.

Art. 234

1 Per tut ils auters debits stat in consort mo bun cun ses bains propris e cun la mesadad da la valur dals bains cuminaivels.

2

Resalvadas restan las pretensiuns pervia d'enritgiment da la cuminanza.

Art. 235

1 L'urden dals bains n'ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts.

2

Sch'il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pericliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch'i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.

Art. 236

1 L'urden dals bains vegn schlià cun la mort d'in dals consorts, cun la cunvegna d'in auter urden dals bains u cun la decleraziun dal concurs d'in dals consorts.

2

En cas da divorzi, da separaziun, d'ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d'ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains cumenza la schliaziun dals bains retroactivamain il di che la dumonda è vegnida inoltrada.

3

Per la cumposiziun dals bains cuminaivels e dals bains propris è decisiv il mument da la schliaziun da l'urden dals bains.

Art. 237

La prestaziun da chapital ch'in consort ha survegnì d'ina instituziun da prevenziun u pervia d'incapacitad da lavurar e ch'è daventada bain cuminaivel, vegn attribuida als bains propris e quai per l'import da la valur chapitalisada da la renta che tutgass al consort tar la schliaziun da l'urden dals bains.

Art. 238

1 En cas d'ina liquidaziun dals bains matrimonials existan tranter ils bains cuminaivels ed ils bains propris da mintga consort pretensiuns da cumpensaziun, sche debits ch'engrevgeschan la massa da facultad èn vegnids pajads cun meds finanzials da l'autra facultad.

II. Agens debits

D. Debits tranter

consorts

E. Schliaziun

da l'urden

dals bains e

liquidaziun I. Mument da la schliaziun

II. Attribuziun

als bains propris

III. Cumpensaziuns tranter

bains cuminaivels e bains

propris

Cudesch civil svizzer 67

210

2

In debit engrevgescha la massa da facultad, cun la quala el stat en connex, en cas da dubi engrevgescha el però ils bains cuminaivels.

Art. 239

Sch'ils bains propris d'in consort u sch'ils bains cuminaivels han gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair in object da facultad d'ina autra massa da facultad, valan tenor il senn las disposiziuns davart la part da la plivalur tar la participaziun als acquists.

Art. 240

Il mument da la liquidaziun è il mument decisiv per la valur dals bains cuminaivels avant maun tar la schliaziun da l'urden dals bains.

Art. 241

1 Sche la cuminanza dals bains vegn schliada tras la mort d'in dals consorts u tras la cunvegna d'in auter urden dals bains, han mintga consort u ses ertavels il dretg da survegnir la mesadad dals bains cuminaivels.

2

Tras contract matrimonial po vegnir fixada in'autra partiziun.

3

Talas cunvegnas na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obligatorica dals descendents.

Art. 242

1 En cas da divorzi, da separaziun, d'ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u per cas che la separaziun legala u giudiziala dals bains va en vigur, prenda mintga consort enavos dals bains cuminaivels quai che fiss stà ses bains propris en l'urden dals bains da la participaziun als acquists.

2

Il rest dal bains cuminaivels survegnan ils consorts mintgamai per la mesadad.

3

Cunvegnas concernent la midada da la partiziun legala valan mo, sch'il contract matrimonial prevesa quai expressivamain.

Art. 243

Sche la cuminanza dals bains vegn schliada tras la mort d'in consort, po il consort survivent pretender ch'ils bains, che fissan stads ses bains propris en l'urden dals bains da la participaziun als acquists, al vegnian attribuids cun als quintar tar sia part.

IV. Part da

la plivalur

V. Determinaziun da la valur

VI. Partiziun 1. En cas da mort u en cas da cunvegna d'in auter

urden dals bains

2. En ils

auters cas

VII. Realisaziun

da la partiziun 1. Bains propris

Cudesch civil svizzer 68

210

Art. 244

1 Sche la chasa u sche l'abitaziun, nua ch'ils consorts han vivì, u sche objects da la rauba da chasa appartegnan als bains cuminaivels, po il consort survivent pretender che quests bains al vegnian attribuids cun als quintar tar sia part.

2

Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida - sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct - la giudida u il dretg d'abitar empè da la proprietad.

3

Sche la cuminanza dals bains na vegn betg schliada tras la mort, po mintga consort far questas dumondas, sch'el cumprova d'avair in interess predominant.

Art. 245

Sch'in consort cumprova d'avair in interess predominant, po el pretender che er autras valurs da facultad al vegnian attribuidas cun las quintar tar sia part.

Art. 246

Dal rest valan las disposiziuns davart la partiziun da cumproprietad e la realisaziun da la partiziun d'ierta tenor il senn.

Quart chapitel: La separaziun dals bains

Art. 247

Mintga consort administrescha e giauda sia facultad e dispona da quella entaifer ils limits da la lescha.

Art. 248

1 Tgi che pretenda ch'ina tscherta valur da facultad saja la proprietad d'in u da l'auter consort, sto cumprovar quai.

2

Sche quai na po betg vegnir cumprovà, vegn presumà che la valur da facultad saja en cumproprietad da tuts dus consorts.

Art. 249

Mintga consort stat bun per ses debits cun sia entira facultad.

Art. 250

1 L'urden dals bains n'ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts.

2. Abitaziun e

rauba da chasa

3. Autras valurs

da facultad

4. Autras

prescripziuns

da partiziun

A. Administraziun, giudida

e disposiziun I. En general II. Cumprova

B. Responsabladad vers terzas

persunas

C. Debits tranter

consorts

Cudesch civil svizzer 69

210

2

Sch'il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pericliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch'i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.

Art. 251

Sch'ina valur da facultad sa chatta en cumproprietad e sch'in consort cumprova in interess predominant, po el pretender - en cas da la schliaziun da l'urden dals bains - ultra da las autras mesiras legalas, che questa valur da facultad al vegnia attribuida cumplainamain cunter indemnisaziun da l'auter consort.

Segunda partiziun: La parentella Settavel titel: Davart il stabilir la relaziun da figlialanza198 Emprim chapitel: Disposiziuns generalas199

Art. 252

200 1 La relaziun da figlialanza tranter la mamma e l'uffant vegn stabilida cun la naschientscha.

2

Tranter l'uffant ed il bab vegn ella fundada sin fundament da la lètg da la mamma u tras renconuschientscha ubain constatada tras il derschader.

3

Ultra da quai vegn la relaziun da figlialanza stabilida tras l'adopziun.

Art. 253


201

199 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

200 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

201 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

202 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

D. Attribuziun

en cas da cumproprietad

A. Cumenzament da la

relaziun da

figlialanza

en general

B. …

Cudesch civil svizzer 70

210

Segund chapitel: La paternitad dal consort203

Art. 255

204 1 Sch'in uffant è naschì durant la lètg, vala il consort sco bab da l'uffant.

2

Sch'il consort mora, vala el sco bab da l'uffant, sche l'uffant nascha entaifer 300 dis suenter sia mort u - en cas ch'el nascha pli tard - sch'el è vegnì schendrà cumprovadamain avant la mort dal consort.

3

Sch'il consort vegn declerà sco sparì, vala el sco bab, sche l'uffant è naschì entaifer 300 dis suenter il termin dal privel da mort u da l'ultima novitad.

Art. 256

205 1 La presumziun da paternitad po vegnir contestada davant il derschader:

1. dal

consort;

2.206 da l'uffant, sche la chasada cuminaivla dals consorts ha chalà d'exister durant il temp da sia minorennitad.

2

Il plant dal consort sa drizza cunter l'uffant e cunter la mamma, il plant da l'uffant cunter il consort e cunter la mamma.

3

Il consort na po betg purtar plant, sch'el ha consentì a la schendrada tras in terz. Per il dretg da contestar da l'uffant resta resalvada la Lescha dals 18 da december 1998207 davart la medischina da reproducziun.208
a209 1 Sch'in uffant è vegnì schendrà durant la lètg, ha l'accusader da cumprovar ch'il consort n'è betg il bab.

203 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

204 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

205 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

206 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

207 SR

810.11

208 Versiun tenor la cifra 39 da la LF dals 18 da dec. 1998 davart la medischina da reproducziun, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 3055; BBl 1996 III 205).

209 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

A. Presumziun

B. Contestaziun I. Dretg da purtar plant

II. Motiv

dal plant 1. Schendrada durant la lètg

Cudesch civil svizzer 71

210

2

Sche l'uffant è naschì il pli baud 180 dis suenter la maridaglia ed il pli tard 300 dis suenter la schliaziun da la lètg tras mort, vegnì presumà ch'el saja vegnì schendrà durant la lètg.210
b211 1 Sch'in uffant è vegnì schendrà avant la maridaglia u sch'el è vegnì schendrà durant in temp che la chasada cuminaivla era schliada, na sto la contestaziun betg vegnir motivada pli lunsch.

2

La paternitad dal consort vegn dentant er presumada en quest cas, sch'i vegn fatg valair vardaivlamain ch'el haja gì relaziuns sexualas cun la mamma da l'uffant il temp da la concepziun.

c212 1 Il consort sto inoltrar il plant entaifer 1 onn dapi ch'el ha survegnì enconuschientscha da la naschientscha e dal fatg, ch'el n'è betg il bab u ch'in terz ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l'uffant il temp da la concepziun, en mintga cas dentant avant la scadenza da 5 onns dapi la naschientscha.

2

Il plant da l'uffant sto vegnir inoltrà il pli tard 1 onn suenter ch'el ha cuntanschì la maiorennitad.213 3 Sche quest termin è scadì, vegn admessa ina contestaziun, sch'i pon vegnir fatgs valair motivs relevants per il retard.

Art. 257

214 1 Sch'in uffant è naschì avant ch'i èn passads 300 dis dapi la schliaziun da la lètg tras mort e sche la mamma ha entant maridà da nov, vala il segund consort sco bab da l'uffant.215 2

Sche questa presumziun vegn eliminada, vala l'emprim consort sco bab da l'uffant.

210 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

211 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

212 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

213 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

214 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

215 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

2. Schendrada

avant la lètg u

durant la schliaziun da la chasa-

da cuminaivla

III. Termin per

purtar plant

C. Coincidenza

da duas presumziuns

Cudesch civil svizzer 72

210

Art. 258

216 1 Sch'il consort è mort u sch'el è daventà inabel da giuditgar avant la scadenza dal termin per purtar plant, po il plant da contestaziun vegnir inoltrà da ses bab u da sia mamma.

2

Las disposiziuns davart la contestaziun tras il consort vegnan applitgadas correspundentamain.

3

Il termin per purtar plant dad 1 onn cumenza il pli baud cun l'enconuschientscha da la mort u da l'inabilitad da giuditgar dal consort.

Art. 259

217 1 Sch'ils geniturs maridan in l'auter, vegnan las disposiziuns davart l'uffant ch'è naschì durant la lètg applitgadas correspundentamain per l'uffant ch'è naschì avant la lètg, uschespert che la paternitad dal consort è constatada tras ina renconuschientscha u tras ina sentenzia.

2

La renconuschientscha po vegnir contestada: 1. da la mamma; 2.218 da l'uffant, u suenter sia mort dals descendents, sche la chasada cuminaivla dals consorts ha chalà d'exister durant il temp da sia minorennitad u sche la renconuschientscha è vegnida pronunziada pir suenter ch'el ha cumplenì ses 12avel onn da vegliadetgna;

3. da la vischnanca d'origin u da domicil dal consort; 4. dal consort.

3

Las prescripziuns davart la contestaziun da la renconuschientscha vegnan applitgadas correspundentamain.

216 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

217 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

218 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

D. Plant

dals geniturs

E. Maridaglia

dals geniturs

Cudesch civil svizzer 73

210

Terz chapitel: Renconuschientscha e sentenzia da paternitad219

Art. 260

220 1 Sche la relaziun da figlialanza exista mo cun la mamma, po il bab renconuscher l'uffant.

2

Sch'il renconuschider è minoren, sch'el stat sut curatella cumplessiva u sche l'autoritad per la protecziun da creschids ha pronunzià in'ordinaziun correspundenta, sto ses represchentant legal dar il consentiment.221 3

La renconuschientscha vegn fatga tras ina decleraziun davant il funcziunari da stadi civil u tras testament u, sch'igl è pendent in plant per constatar la paternitad, davant il derschader.

a222 1 Mintgin che ha in interess po contestar la renconuschientscha tar il derschader, en spezial la mamma, l'uffant e suenter sia mort ses descendents sco er la vischnanca d'origin u da domicil dal renconuschider.

2

Il renconuschider po purtar quest plant mo, sch'el ha renconuschì l'uffant sut influenza d'ina smanatscha d'in privel grond ed imminent per la vita, per la sanadad, per l'onur u per la facultad da sasez u d'ina persuna che stat datiers ad el u sch'el era en errur concernent sia paternitad.

3

Il plant sa drizza cunter il renconuschider e cunter l'uffant, uschenavant che quels na portan betg sezs il plant.

b223 1 L'accusader ha da cumprovar ch'il renconuschider n'è betg il bab da l'uffant.

2

La mamma e l'uffant han da prestar questa cumprova mo, sch'il renconuschider fa valair vardaivlamain ch'el haja gì relaziuns sexualas cun la mamma da l'uffant il temp da la concepziun.

219 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

220 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

221 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

222 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

223 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

A. Renconuschientscha I. Cundiziuns

e furma

II. Contestaziun 1. Dretg da purtar plant

2. Motiv

dal plant

Cudesch civil svizzer 74

210

c224 1 Il plant sto vegnir inoltrà entaifer 1 onn dapi che l'accusader ha survegnì enconuschientscha da la renconuschientscha e dal fatg ch'il renconuschider n'è betg il bab u ch'in terz ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l'uffant il temp da la concepziun u dapi ch'el ha scuvrì l'errur u dapi che la smanatscha è crudada davent, en mintga cas dentant avant la scadenza da 5 onns dapi la renconuschientscha.

2

Il plant da l'uffant po vegnir inoltrà en mintga cas fin ch'igl è passà 1 onn suenter che l'uffant ha cuntanschì la maiorennitad.225 3 Sche quest termin è scadì, vegn admessa ina contestaziun, sch'i pon vegnir fatgs valair motivs relevants per il retard.

Art. 261

226 1 Tant la mamma sco er l'uffant pon purtar plant per laschar constatar la relaziun da figlialanza tranter l'uffant ed il bab.

2

Il plant sa drizza cunter il bab u, sche quel è mort - en questa successiun - cunter ses descendents, cunter ses geniturs u cunter ses fragliuns u, sche tals mancan, cunter l'autoritad cumpetenta da ses ultim domicil.

3

Sch'il bab è mort, communitgescha il derschader a sia consorta ch'il plant saja vegnì inoltrà, per ch'ella possia defender ses interess.

Art. 262

227 1 Sche l'accusà ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l'uffant tranter il 300avel ed il 180avel di avant la naschientscha da l'uffant, vegn presumada sia paternitad.

2

Questa presumziun vala er, sche l'uffant è vegnì schendrà avant il 300avel u suenter il 180avel di avant la naschientscha e sche l'accusà ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l'uffant il temp da la concepziun.

3

La presumziun croda davent, sche l'accusà cumprova che sia paternitad saja exclusa u main probabla che quella d'in terz.

224 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

225 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

226 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

227 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

3. Termin per

purtar plant

B. Plant da

paternitad I. Dretg da purtar plant

II. Presumziun

Cudesch civil svizzer 75

210

Art. 263

228 1 Il plant po vegnir purtà avant u suenter la naschientscha da l'uffant, dentant il pli tard:

1. da la mamma entaifer 1 onn dapi la naschientscha; 2.229 da l'uffant entaifer 1 onn suenter ch'el ha cuntanschì la maiorennitad.

2

Sch'igl exista gia ina relaziun da figlialanza cun in auter um, po il plant vegnir purtà en mintga cas entaifer 1 onn dapi il di che questa relaziun è vegnida schliada.

3

Cur che quest termin è scadì, vegn admess in plant, sch'i pon vegnir fatgs valair motivs relevants per il retard.

Quart chapitel230: L'adopziun

Art. 264

231 1 In uffant minoren dastga vegnir adoptà, sche las persunas che vulan adoptar l'uffant han procurà durant almain 1 onn per la tgira e per l'educaziun da quest uffant e sch'igl è da spetgar tenor tuttas circumstanzas che la stabilisaziun d'ina relaziun da figlialanza servia al bainstar da l'uffant, senza pregiuditgar en moda nunraschunaivla ils interess d'auters uffants da questas persunas.

2

In'adopziun è mo pussaivla, sche las persunas che vulan adoptar l'uffant pon - sin fundament da lur vegliadetgna e da lur relaziuns persunalas - previsiblamain procurar per l'uffant fin a sia maiorennitad.

a232 1 Consorts dastgan adoptar cuminaivlamain in uffant, sch'els mainan dapi almain 3 onns ina chasada cuminaivla e sch'els han tuts dus almain 28 onns.

228 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

229 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

230 Oriundamain terz chapitel.

231 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

232 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

III. Termin per

purtar plant

A. Adopziun da

persunas minorenna

s I. Premissas

generalas

II. Adopziun

cuminaivla

Cudesch civil svizzer 76

210

2

Divergenzas da la vegliadetgna minimala èn pussaivlas, sche quai è necessari per mantegnair il bainstar da l'uffant. Ils consorts ston motivar la divergenza.

b233 1 Ina persuna che n'è betg maridada e che na viva betg en in partenadi registrà dastga adoptar suletta in uffant, sch'ella ha almain 28 onns.

2

Ina persuna maridada che ha almain 28 onns dastga adoptar suletta in uffant, sch'il consort è permanentamain inabel da giuditgar u sch'el è absent dapi passa 2 onns cun dimora nunenconuschenta u sche la lètg è separada giudizialmain dapi passa 3 onns.

3

Ina persuna che viva en in partenadi registrà e che ha almain 28 onns dastga adoptar suletta in uffant, sche ses partenari registrà è permanentamain inabel da giuditgar u sch'el è absent dapi passa 2 onns cun dimora nunenconuschenta.

4

Divergenzas da la vegliadetgna minimala èn pussaivlas, sche quai è necessari per mantegnair il bainstar da l'uffant. La persuna che vul adoptar in uffant sto motivar la divergenza.

c234 1 Ina persuna dastga adoptar l'uffant: 1. dal

consort;

2. dal partenari registrà; 3. da la persuna, cun la quala ella maina facticamain ina communitad da vita.

2

Il pèr sto manar dapi almain 3 onns ina chasada cuminaivla.

3

Persunas che mainan facticamain ina communitad da vita ina cun l'autra na dastgan betg esser maridadas e betg esser liadas tras in partenadi registrà.

d235 1 La differenza da vegliadetgna tranter l'uffant e las persunas che vulan adoptar l'uffant na dastga betg esser pli pitschna che 16 onns e betg pli gronda che 45 onns.

233 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

234 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

235 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

III. Adopziun

tras ina persuna

suletta

IV. Adopziun

dal figliaster

V. Differenza

da vegliadetgna

Cudesch civil svizzer 77

210

2

Divergenzas da questas vegliadetgnas èn pussaivlas, sche quai è necessari per mantegnair il bainstar da l'uffant. Las persunas che vulan adoptar l'uffant ston motivar la divergenza.

Art. 265

236 1 Sche l'uffant è abel da giuditgar, dovra l'adopziun ses consentiment.

2

Sch'el è sut avugà u sut curatella, è l'adopziun mo pussaivla cun il consentiment da l'autoritad per la protecziun d'uffants, e quai er, sche l'uffant è abel da giuditgar.

a237 1 L'adopziun dovra il consentiment dal bab e da la mamma da l'uffant.

2

Il consentiment sto vegnir dà a bucca u en scrit a l'autoritad per la protecziun d'uffants al lieu da domicil u da dimora dals geniturs u da l'uffant e sto vegnir remartgà en il protocol.

3

Il consentiment è valaivel, er sche las persunas che vulan adoptar l'uffant n'èn betg numnadas u betg anc fixadas.239
b240 1 Il consentiment na dastga betg vegnir dà avant ch'i èn passadas 6 emnas dapi la naschientscha da l'uffant.

2

El po vegnir revocà entaifer 6 emnas dapi ch'el è vegnì pronunzià.

3

Sch'il consentiment vegn renovà suenter ina revocaziun, è el definitiv.

c241 Dal consentiment d'in genitur poi vegnir desistì, sch'el è nunenconuschent, sch'el è absent pli ditg cun dimora nunenconuschenta u sch'el è permanentamain inabel da giuditgar.

236 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

237 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

238 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

239 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

240 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

241 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

VI. Consentiment da l'uffant

e da l'autoritad

per la protecziun

d'uffants

VII. Consentiment dals

geniturs238 1. Furma 2. Termin

3. Desister dal

consentiment a. Premissas

Cudesch civil svizzer 78

210

d242 1 Sche l'uffant vegn confidà - en vista ad in'adopziun posteriura - a persunas che vulan adoptar l'uffant e sch'il consentiment d'in genitur manca, decida l'autoritad per la protecziun d'uffants al lieu da domicil da l'uffant, sin dumonda da la persuna incaricada cun l'avugadia u cun la curatella, d'in post d'intermediaziun u da las persunas che vulan adoptar l'uffant, e per regla avant che l'uffant vegn confidà, sch'i po vegnir desistì da quest consentiment.243 2 En ils auters cas stoi vegnir decidì en chaussa a chaschun da l'adopziun.

3

…244

Art. 266

245 1 Ina persuna maiorenna dastga vegnir adoptada: 1. sch'ella ha permanentamain basegn d'agid per motivs corporals, spiertals u psichics e las persunas che la vulan adoptar l'han tgirada durant almain 1 onn;

2. sche las persunas che la vulan adoptar l'han tgirada ed educada durant sia minorennitad durant almain 1 onn; u 3. sch'i existan auters motivs relevants e sch'ella ha vivì durant almain 1 onn en ina chasada ensemen cun las persunas che la vulan adoptar.

2

Dal rest èn applitgablas las disposiziuns davart l'adopziun da persunas minorennas tenor il senn, cun excepziun da la disposiziun davart il consentiment dals geniturs.

Art. 267

246 1 L'uffant adoptiv survegn la posiziun giuridica d'in uffant da las persunas adoptantas.

2

La relaziun da figlialanza vertenta s'extingua.

3

La relaziun da figlialanza na s'extingua betg tar il genitur che: 242 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

243 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

244 Abolì tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), cun effect dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

245 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

246 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

b. Decisiun

B. Adopziun

da persunas

maiorennas

C. Effect I. En general

Cudesch civil svizzer 79

210

1. è maridà cun la persuna adoptanta; 2. viva en in partenadi registrà cun la persuna adoptanta; 3. che maina facticamain ina communitad da vita cun la persuna adoptanta.

a247 1 Tar l'adopziun cuminaivla e tar l'adopziun tras ina persuna suletta poi vegnir dà in nov prenum a l'uffant minoren, sch'i existan motivs respectabels. Avant vegn l'uffant tadlà persunalmain en moda adattada da l'autoritad cumpetenta u d'ina terza persuna incumbensada, premess che sia vegliadetgna u auters motivs impurtants na s'opponian betg a quai. Sche l'uffant ha almain 12 onns, dovra la midada ses consentiment.

2

Il num da l'uffant sa drizza tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza. Quels valan tenor il senn, sche l'uffant vegn adoptà da la partenaria registrada da sia mamma u dal partenari registrà da ses bab.

3

Sch'ina persuna maiorenna vegn adoptada, po l'autoritad cumpetenta la permetter da salvar vinavant ses num vertent, sch'i existan motivs respectabels.

4

La midada dal num d'ina persuna maiorenna che vegn adoptada n'ha nagins effects sin il num da persunas, il qual deriva dal num vertent da la persuna che vegn adoptada, nun ch'ellas dettian lur consentiment explicit ad ina midada dal num.

b248 Il dretg da burgais da l'uffant minoren sa drizza tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.

Art. 268

249 1 L'adopziun vegn pronunziada da l'autoritad chantunala cumpetenta al lieu da domicil dals geniturs adoptivs.

2

Las premissas da l'adopziun ston esser ademplidas gia il mument che la dumonda vegn inoltrada.250 247 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

248 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

249 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

250 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

II. Num

III. Dretg

da burgais

D. Procedura I. En general

Cudesch civil svizzer 80

210

3

Cur che la dumonda d'adopziun è inoltrada, na vegn l'adopziun betg impedida tras la mort u tras l'inabilitad da giuditgar da la persunas adoptantas, uschenavant che las autras premissas èn vinavant ademplidas.251 4 Sche l'uffant vegn maioren suenter che la dumonda è vegnida inoltrada, restan applitgablas las disposiziuns davart l'adopziun da persunas minorennas, sche las premissas correspundentas eran ademplidas avant.252 5

La decisiun d'adopziun cuntegna tut las indicaziuns necessarias per inscriver il prenum, il num ed il dretg da burgais da la persuna adoptada en il register da stadi civil.253
a254 1 L'adopziun dastga vegnir pronunziada pir suenter che tuttas circumstanzas essenzialas èn vegnidas examinadas cumplettamain, sche necessari suenter la consultaziun d'experts.

2

L'examinaziun sto sclerir en spezial la persunalitad e la sanadad da las persunas che vulan adoptar l'uffant e da l'uffant, lur relaziun vicendaivla, la qualificaziun per l'educaziun, la situaziun economica, ils motivs e las relaziuns famigliaras da las persunas che vulan adoptar l'uffant sco er il svilup da la relaziun da tgira.255 3 …256

abis 257 1 L'uffant vegn tadlà persunalmain en moda adattada da l'autoritad chantunala cumpetenta per la procedura d'adopziun u d'ina terza persuna incumbensada, premess che sia vegliadetgna u auters motivs impurtants na s'opponian betg a quai.

2

L'audiziun sto vegnir protocollada.

3

L'uffant ch'è abel da giuditgar po far recurs cunter la refusa da l'audiziun.

251 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

252 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

253 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

254 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

255 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

256 Abolì tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), cun effect dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

257 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

II. Examinaziun

III. Audiziun

da l'uffant

Cudesch civil svizzer 81

210

ater 258 1 L'autoritad chantunala cumpetenta per la procedura d'adopziun ordinescha sche necessari la represchentanza da l'uffant e designescha sco represchentanza ina persuna che ha experientscha en dumondas da provediment e da dretg.

2

Sche l'uffant ch'è abel da giuditgar fa la dumonda d'ina represchentanza, sto quella vegnir ordinada.

3

L'uffant ch'è abel da giuditgar po far recurs cunter la nunordinaziun da la represchentanza.

aquater 259 1 Sche las persunas che vulan adoptar in uffant han descendents, sto vegnir considerada lur opiniun davart l'adopziun.

2

Avant l'adopziun d'ina persuna maiorenna sto vegnir considerada supplementarmain l'opiniun: 1. dal consort u dal partenari registrà da la persuna che vegn adoptada;

2. dals geniturs biologics da la persuna che vegn adoptada; e 3. dals descendents da la persuna che vegn adoptada, premess che sia vegliadetgna u auters motivs impurtants na s'opponian betg a quai.

3

La decisiun d'adopziun sto sche pussaivel vegnir communitgada a questas persunas.

b260 1 L'uffant adoptiv ed ils geniturs adoptivs han il dretg sin l'observaziun dal secret d'adopziun.

2

Infurmaziuns che permettan d'identifitgar l'uffant minoren u ses geniturs adoptivs dastgan vegnir communitgadas als geniturs biologics mo, sche l'uffant è abel da giuditgar e sch'ils geniturs adoptivs sco er l'uffant han dà lur consentiment a questa communicaziun.

3

Infurmaziuns che permettan d'identifitgar l'uffant maioren dastgan vegnir communitgadas als geniturs biologics sco er a lur descendents directs, sche l'uffant ha dà ses consentiment a questa communicaziun.

258 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

259 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

260 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

IV. Represchentanza da l'uffant

V. Consideraziun da l'opiniun

da confamigliars

Dbis. Secret

d'adopziun

Cudesch civil svizzer 82

210

c261 1 Ils geniturs adoptivs ston infurmar l'uffant davart il fatg ch'el è vegnì adoptà, tegnend quint da sia vegliadetgna e da sia madirezza.

2

L'uffant minoren ha il dretg da vegnir infurmà davart ses geniturs biologics, uschenavant che las infurmaziuns na permettan betg da trair conclusiuns a lur identitad. Infurmaziuns che permettan d'identifitgar ils geniturs survegn el mo, sch'el po cumprovar in interess degn da vegnir protegì.

3

L'uffant maioren po pretender da tut temp che las persunalias da ses geniturs biologics ed ulteriuras infurmaziuns davart tals al vegnian communitgadas. Ultra da quai po el pretender infurmaziuns davart descendents directs da ses geniturs biologics, sch'ils descendents èn maiorens ed han dà lur consentiment a questa communicaziun.

d262 1 Las infurmaziuns davart ils geniturs biologics, davart lur descendents directs sco er davart l'uffant vegnan communitgadas da l'autoritad chantunala cumpetenta per la procedura d'adopziun.

2

L'autoritad infurmescha la persuna pertutgada ch'ella haja survegnì ina dumonda d'infurmaziun e dumonda - en cas da basegn - sch'ella è d'accord d'avair contact cun la persuna petenta. Ella po delegar questas incumbensas ad in servetsch da retschertga spezialisà.

3

Sche la persuna che ha survegnì la dumonda d'infurmaziun refusa il contact persunal, infurmescha l'autoritad u il servetsch da retschertga incaricà la persuna petenta en chaussa e la renda attent als dretgs persunals da la persuna che ha survegnì la dumonda d'infurmaziun.

4

Ils chantuns designeschan in post che cusseglia sin giavisch ils geniturs biologics, lur descendents directs sco er l'uffant.

e263 1 Ils geniturs adoptivs ed ils geniturs biologics pon concluder ch'i vegnia concedì als geniturs biologics in dretg da mantegnair relaziuns persunalas adequatas cun l'uffant minoren. Questa cunvegna sco er sia midada ston vegnir suttamessas a l'approvaziun da l'autoritad per la protecziun d'uffants al domicil da l'uffant. Avant la decisiun vegn 261 Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 22 da zer. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l'uffant en adopziuns internaziunalas (AS 2002 3988; BBl 1999 5795). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

262 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

263 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

Dter. Infurmaziun davart

l'adopziun,

davart ils geniturs biologics

e davart lur

descendents

Dquater. Post

d'infurmaziun

chantunal e

servetschs da

retschertga

Dquinquies. Relaziuns persunalas

cun ils geniturs

biologics

Cudesch civil svizzer 83

210

l'uffant tadlà persunalmain en moda adattada da l'autoritad per la protecziun d'uffants u d'ina terza persuna incumbensada, premess che sia vegliadetgna u auters motivs impurtants na s'opponian betg a quai.

Sche l'uffant è abel da giuditgar, dovra la cunvegna ses consentiment.

2

Sch'il bainstar da l'uffant è periclità u sch'i dat differenzas areguard la realisaziun da la cunvegna, decida l'autoritad per la protecziun d'uffants.

3

L'uffant po refusar da tut temp il contact cun ils geniturs biologics.

Cunter sia voluntad na dastgan ils geniturs adoptivs er furnir naginas infurmaziuns als geniturs biologics.

Art. 269

264 1 Sch'il consentiment n'è betg vegnì dumandà senza motivs legals, pon las persunas ch'èn autorisadas da dar il consentiment contestar l'adopziun tar il derschader, uschenavant ch'il bainstar da l'uffant na vegn betg pregiuditgà seriusamain tras quai.

2

Ils geniturs n'han dentant betg il dretg da purtar quest plant, sch'els pon recurrer cunter la decisiun tar il Tribunal federal.

a265 1 Sch'i sa mussan autras mancanzas gravantas concernent l'adopziun, po mintgin che ha in interess contestar l'adopziun, en spezial er la vischnanca d'origin u da domicil.

2

La contestaziun è dentant exclusa, sche la mancanza è vegnida eliminada en il fratemp u sch'ella pertutga exclusivamain prescripziuns da procedura.

b266 Il plant sto vegnir purtà entaifer 6 mais dapi ch'il motiv da contestaziun è vegnì scuvrì ed en mintga cas entaifer 2 onns dapi l'adopziun.

264 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

265 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

266 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

E. Contestaziun I. Motivs 1. Mancanza dal consentiment

2. Autras

mancanzas

II. Termin per

purtar plant

Cudesch civil svizzer 84

210

c267 1 La Confederaziun surveglia l'intermediaziun d'uffants adoptivs.

2

Tgi che exequescha questa intermediaziun professiunalmain u en connex cun sia professiun, dovra ina permissiun; l'intermediaziun tras l'autoritad per la protecziun d'uffants resta resalvada.268 3 Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns executivas e reglaen connex cun il scleriment concernent las premissas per la permissiun ed en connex cun la surveglianza - la cooperaziun da las autoritads chantunalas ch'èn cumpetentas per plazzar uffants cun l'intent d'ina adopziun posteriura.

4

…269

Otgavel titel: Ils effects da la relaziun da figlialanza270 Emprim chapitel: La cuminanza dals geniturs e dals uffants271

Art. 270

272 1 Sch'ils geniturs èn maridads in cun l'auter e portan differents nums, survegn l'uffant quel da lur nums da nubil, ch'els han fixà a chaschun da la maridaglia sco num da lur uffants cuminaivels.

2

Entaifer 1 onn dapi la naschientscha da l'emprim uffant pon ils geniturs pretender che l'uffant portia il num da nubil da l'auter genitur.

3

Sch'ils geniturs portan in num da famiglia cuminaivel, survegn l'uffant quest num.

267 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zer. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 22 da zer. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l'uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).

268 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

269 Abolì tras la cifra 15 da l'agiunta da la LF dals 17 da zer. 2005 davart il TAF, cun effect dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 2197; BBl 2001 4202).

270 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

271 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

272 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

F. Intermediaziun d'uffants

adoptivs

A. Num I. Uffant

da geniturs

maridads

Cudesch civil svizzer 85

210

a273 1 Sch'in genitur ha la tgira genituriala, survegn l'uffant il num da nubil da quest genitur. Sch'ils geniturs han cuminaivlamain la tgira genituriala, decidan els, tgenin da lur nums da nubil che lur uffants duain purtar.

2

Sche la tgira genituriala cuminaivla vegn instituida suenter la naschientscha da l'emprim uffant, pon ils geniturs declerar envers il funcziunari da stadi civil entaifer 1 onn dapi questa instituziun, che l'uffant portia il num da nubil da l'auter genitur. Questa decleraziun vala per tut ils uffants cuminaivels, independentamain da l'attribuziun da la tgira genituriala.

3

Sche ni in ni l'auter genitur n'ha la tgira genituriala, survegn l'uffant il num da nubil da la mamma.

4

Midadas tar l'attribuziun da la tgira genituriala n'han naginas consequenzas sin il num. Resalvadas restan las disposiziuns davart la midada dal num.

b274 Sche l'uffant ha cumplenì 12 onns, po ses num vegnir midà mo cun ses consentiment.

Art. 271

275 1 L'uffant survegn il dretg da burgais chantunal e communal da quel genitur, dal qual el porta il num.

2

Sche l'uffant acquista durant sia minorennitad il num da l'auter genitur, survegn el il dretg da burgais chantunal e communal da quest genitur e perda ses dretg da burgais vertent.

Art. 272

276 Ils geniturs ed ils uffants debiteschan vicendaivlamain tut agid, tut resguard e tut respect ch'è necessari per il bainstar da la cuminanza.

273 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais; AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

274 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

275 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da sett. 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).

276 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

II. Uffant da

geniturs betg

maridads

III. Consentiment da l'uffant

B. Dretg

da burgais

C. Obligaziuns

vicendaivlas

Cudesch civil svizzer 86

210

Art. 273

277 1 Ils geniturs che n'han betg la pussanza u la tgira genituriala, e l'uffant minoren han vicendaivlamain il dretg da mantegnair ina relaziun persunala adequata.278 2

L'autoritad per la protecziun d'uffants po admonir ils geniturs, ils geniturs da tgira u l'uffant e dar instrucziuns ad els, sch'il pratitgar u il nunpratitgar la relaziun persunala ha consequenzas negativas per l'uffant ubain sch'ina admoniziun u ina instrucziun s'impona per auters motivs.

3

Il bab u la mamma pon pretender ch'il dretg da mantegnair ina relaziun persunala vegnia reglà.

Art. 274

279 1 Il bab e la mamma han da tralaschar tut quai che donnegescha la relaziun da l'uffant cun l'auter genitur u che renda pli difficila l'incumbensa da l'educatur.280 2

Sch'il bainstar da l'uffant vegn donnegià tras la relaziun persunala, sch'ils geniturs pratitgeschan quella relaziun violond lur obligaziuns, sch'els n'èn betg s'occupads seriusamain da l'uffant u sche auters motivs relevants èn avant maun, als po il dretg da mantegnair ina relaziun persunala vegnir refusà u retratg.

3

Sch'ils geniturs han consentì a l'adopziun u sch'i po vegnir desistì da lur consentiment, extingua lur dretg da mantegnair ina relaziun persunala, uschespert che l'uffant è plazzà cun l'intent d'ina adopziun posteriura.

a281 1 Sche circumstanzas extraordinarias èn avant maun, po il dretg da mantegnair ina relaziun persunala er vegnir concedì ad autras persunas, en spezial a parents, uschenavant che quai serva al bainstar da l'uffant.

2

Ils limits dal dretg da visita, fixads per ils geniturs, valan tenor il senn.

277 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

278 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

279 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

280 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

281 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

D. Relaziuns

persunalas I. Geniturs ed uffants 1. Princip 2. Limits

II. Terzas

persunas

Cudesch civil svizzer 87

210

Art. 275

282 1 L'autoritad per la protecziun d'uffants dal lieu da domicil da l'uffant è cumpetenta per ordinar mesiras concernent las relaziuns persunalas; la medema cumpetenza ha l'autoritad per la protecziun d'uffants dal lieu da dimora da l'uffant, sche l'emprima autoritad ha prendì u prenda mesiras per la protecziun da l'uffant.

2

Sch'il derschader regla la tgira genituriala, la surveglianza dals uffants u la contribuziun da mantegniment tenor las disposiziuns davart il divorzi e davart la protecziun da la cuminanza conjugala, regla el er las relaziuns persunalas.283 3

Sch'i n'existan anc naginas ordinaziuns davart il dretg dal bab u da la mamma concernent il mantegniment d'ina relaziun persunala, na po quella betg vegnir pratitgada cunter la voluntad da la persuna che ha il dretg da la pussanza u da la tgira genituriala.

a284 1 Geniturs che n'han betg la tgira genituriala duain vegnir infurmads davart eveniments spezials en la vita da l'uffant e duain vegnir tadlads avant decisiuns ch'èn relevantas per il svilup da l'uffant.

2

Da medema maniera sco il titular da la tgira genituriala pon els dumandar infurmaziuns davart il stadi e davart il svilup da l'uffant tar terzas persunas che contribueschan lur part vi da la tgira da l'uffant sco en spezial persunas d'instrucziun e medis.

3

Las disposiziuns davart ils limits da las relaziuns persunalas e davart la cumpetenza valan tenor il senn.

282 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

283 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

284 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

III. Cumpetenza

E. Infurmaziun

e scleriment

Cudesch civil svizzer 88

210

Segund chapitel: L'obligaziun da mantegniment dals geniturs285

Art. 276

286 1 Il mantegniment consista da tgira, d'educaziun e da pajament en daners.288 2

Ils geniturs procuran cuminaivlamain, mintga genitur tenor sias forzas, per in mantegniment duì da l'uffant e surpiglian en spezial ils custs da la tgira, da l'educaziun, da la scolaziun e da las mesiras da protecziun da l'uffant.289 3 Ils geniturs èn deliberads da l'obligaziun da mantegniment, uschenavant ch'ins po pretender da l'uffant ch'el paja ses mantegniment ord l'acquist tras sia lavur u cun auters meds finanzials.

a290 1 L'obligaziun da mantegniment envers l'uffant minoren ha la precedenza envers las autras obligaziuns da mantegniment dal dretg da famiglia.

2

En cas motivads po il derschader divergiar da questa regla, en spezial per evitar in dischavantatg per l'uffant maioren che ha il dretg da mantegniment.

Art. 277

291 1 L'obligaziun da mantegniment dals geniturs dura fin a la maiorennitad da l'uffant.292

285 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

286 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

287 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

288 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

289 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

290 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

291 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

292 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

A. En general I. Object e dimensiun287

II. Precedenza

da l'obligaziun

da mantegniment

envers in uffant

minoren

B. Durada

Cudesch civil svizzer 89

210

2

Sch'el n'ha alura betg anc ina scolaziun adequata, han ils geniturs, uschenavant che quai po vegnir pretendì dad els tenor tuttas circumstanzas, da procurar er vinavant per ses mantegniment, fin ch'ina tala scolaziun po vegnir concludida en moda regulara.293

Art. 278

294 1 Durant la lètg portan ils geniturs ils custs dal mantegniment tenor las disposiziuns dal dretg matrimonial.

2

Mintga consort è obligà da sustegnair l'auter en moda adequata tar l'adempliment da las obligaziuns da mantegniment vers uffants ch'èn naschids avant la maridaglia.

Art. 279

295 1 L'uffant po purtar plant cunter il bab u cunter la mamma ubain cunter tuts dus per pretender dad els il mantegniment per il futur e per l'onn che preceda l'inoltraziun dal plant.

2-3

…297

Art. 280

-284298

Art. 285

299 1 La contribuziun da mantegniment duai correspunder als basegns da l'uffant sco er a la situaziun sociala ed a la capacitad finanziala dals geniturs; en quest connex ston vegnir resguardadas la facultad e las entradas da l'uffant.

2

La contribuziun da mantegniment serva er a garantir la tgira da l'uffant tras ils geniturs u tras terzas persunas.

3

Ella sto vegnir pajada ordavant. Il derschader fixescha ils termins da pajament.

293 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 7 d'oct. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 1126; BBl 1993 I 1169).

294 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

295 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

296 Versiun tenor la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

297 Abolì tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, cun effect dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).

298 Abolì tras la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, cun effect dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

299 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

C. Geniturs

maridads

D. Plant I. Dretg da purtar plant296

II. e III. …

IV. Fixaziun da

la contribuziun

da mantegniment 1. Contribuziun dals geniturs

Cudesch civil svizzer 90

210

a300 1 Supplements da famiglia che vegnan pajads al genitur che ha l'obligaziun da mantegniment, ston vegnir pajads supplementarmain a la contribuziun da mantegniment.

2

Rentas d'assicuranza sociala e prestaziuns sumegliantas destinadas al mantegniment da l'uffant, che tutgan al genitur che ha l'obligaziun da mantegniment, ston vegnir pajadas supplementarmain a la contribuziun da mantegniment, nun ch'il derschader decidia autramain.

3

Sch'il genitur che ha l'obligaziun da mantegniment survegn pli tard - pervia da vegliadetgna u pervia d'invaliditad - rentas d'assicuranza sociala u prestaziuns sumegliantas destinadas al mantegniment da l'uffant, che remplazzan las entradas da gudogn, ha el da pajar quests imports a l'uffant; la contribuziun da mantegniment vertenta vegn reducida tenor lescha en la dimensiun da questas novas prestaziuns.

Art. 286

301 1 Il derschader po ordinar che la contribuziun da mantegniment vegnia senz'auter augmentada u reducida en cas da tschertas midadas dals basegns da l'uffant u da la capacitad finanziala dals geniturs u dals custs da viver.

2

En cas che las relaziuns sa midan considerablamain fixescha il derschader danovamain ina contribuziun da mantegniment sin proposta d'in genitur u da l'uffant ubain annullescha quella.

3

En cas da basegns spezials imprevis da l'uffant po il derschader obligar ils geniturs da pajar ina contribuziun speziala.303

a304 1 Sch'igl è vegnì constatà en in contract da mantegniment approvà u en ina decisiun ch'i n'è betg stà pussaivel da fixar ina contribuziun da mantegniment che avess permess da cuvrir il mantegniment adequat da l'uffant e sche las relaziuns dal genitur che ha l'obligaziun da mantegniment èn sa meglieradas extraordinariamain dapi lura, ha l'uffant il dretg da far pajar quest genitur ils imports che mancavan per cuvrir il mantegniment duì durant ils ultims 5 onns che la contribuziun da mantegniment vegniva debitada.

300 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

301 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

302 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

303 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

304 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

2. Autras

prestaziuns

destinadas al

mantegniment

da l'uffant

V. Midada da

las relaziuns 1. En general302 2. Cas da

mancanza

Cudesch civil svizzer 91

210

2

La pretensiun sto vegnir fatga valair entaifer 1 onn dapi l'enconuschientscha da la meglieraziun extraordinaria.

3

Questa pretensiun va cun tut ses dretgs sin l'auter genitur u sin la communitad, uschenavant che quest genitur u la communitad ha surpiglià la part mancanta dal mantegniment duì.

Art. 287

305 1 Contracts da mantegniment daventan obligants per l'uffant pir cun l'approvaziun tras l'autoritad per la protecziun d'uffants.

2

Contribuziuns da mantegniment fixadas tras contract pon vegnir midadas, uschenavant che quai n'è betg vegnì exclus cun l'approvaziun tras l'autoritad per la protecziun d'uffants.

3

Sch'il contract vegn fatg en ina procedura giudiziala, è il derschader cumpetent per l'approvaziun.

a306 Sch'i vegnan fixadas contribuziuns da mantegniment en il contract da
mantegniment, stoi vegnir inditgà: a. tge entradas e tge facultad da mintga genitur che vegnan resguardadas per la calculaziun; b. tge import ch'è destinà a mintga uffant; c. tge import che manca per cuvrir il mantegniment duì da mintga uffant;

d. sche ed en tge dimensiun che las contribuziuns da mantegniment vegnan adattadas a las midadas dals custs da viver.

Art. 288

307 1 Sche l'interess da l'uffant giustifitgescha quai, po vegnir fixada ina indemnisaziun en daners per il mantegniment da l'uffant.

2

La cunvegna daventa pir obliganta per l'uffant: 1. sch'ella è vegnida approvada da l'autoritad per la protecziun d'uffants u - en cas ch'ella è vegnida concludida en ina procedura giudiziala - dal derschader, e 305 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

306 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

307 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

308 Oriundamain

cifra

II.

E. Contracts

davart l'obligaziun da mante-

gniment I. Prestaziuns periodicas

II. Cuntegn

dal contract da

mantegniment

III. Indemnisaziun en

daners308

Cudesch civil svizzer 92

210

2. sche l'indemnisaziun en daners è vegnida pajada a l'uffizi designà.

Art. 289

309 1 Il dretg sin contribuziuns da mantegniment tutga a l'uffant e vegn ademplì - uscheditg che l'uffant è minoren - cun il pajament al represchentant legal da l'uffant u al titular da la tgira genituriala, nun ch'il derschader decidia autramain.310 2 Sche la cuminanza publica procura però per il mantegniment da l'uffant, van las contribuziuns da mantegniment cun tuts dretgs a la cuminanza publica.

Art. 290

311 1 Sch'il bab u la mamma n'ademplescha betg l'obligaziun da mantegniment, gida in post spezialisà designà dal dretg chantunal adequatamain e gratuitamain l'uffant, che dumonda quai, tar l'execuziun da la pretensiun da mantegniment.

2

Il Cussegl federal fixescha las prestaziuns da l'agid d'incasso.

Art. 291

312 Sch'ils geniturs tralaschan il quità per l'uffant, po il derschader avisar lur debiturs da prestar ils pajaments dal tuttafatg u per part al represchentant legal da l'uffant.

Art. 292

313 Sch'ils geniturs tralaschan persistentamain d'ademplir lur obligaziun da mantegniment u sch'i po vegnir supponì ch'els prendian mesiras per fugir u ch'els sfarlattian u laschian svanir lur facultad, als po il derschader obligar da prestar ina garanzia adequata per las contribuziuns da mantegniment futuras.

309 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

310 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

311 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

312 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

313 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

F. Adempliment I. Creditur II. Execuziun 1. Agid d'incasso

2. Avis als

debiturs

III. Garanzia

Cudesch civil svizzer 93

210

Art. 293

314 1 Il dretg public fixescha, cun resalva da l'obligaziun da sustegn dals parents, tgi che ha da purtar ils custs dal mantegniment, sche ni ils geniturs ni l'uffant n'èn en cas da surpigliar quels.

2

Il dretg public regla ultra da quai il pajament anticipà per il mantegniment da l'uffant, sch'ils geniturs n'adempleschan betg lur obligaziun da mantegniment.

Art. 294

315 1 Ils geniturs da tgira han il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata sco daners da tgira, uschenavant ch'i n'è betg vegnì fixà insatge auter u sche quai na resulta betg cleramain tras las circumstanzas.

2

Ina tgira gratuita po vegnir supponida, sch'i sa tracta d'uffants da proxims parents u d'uffants ch'èn vegnids plazzads cun l'intent d'ina adopziun posteriura.

Art. 295

316 1 La mamma po purtar plant cunter il bab u cunter ses ertavels fin il pli tard 1 onn suenter la naschientscha sin indemnisaziun:317 1. dals custs da la pagliola; 2. dals custs da mantegniment per almain 4 emnas avant ed almain 8 emnas suenter la naschientscha;

3. d'autras expensas ch'èn daventadas necessarias pervia da la gravidanza u pervia da la pagliola, inclus l'emprima dotaziun da l'uffant.

2

Er sche la gravidanza va a fin prematuramain, po il derschader - per motivs da giustia - decider che questas indemnisaziuns vegnian restituidas per part u dal tuttafatg.

3

Prestaziuns da terzas persunas, sin las qualas la mamma ha il dretg tenor lescha u tenor contract, ston vegnir messas a quint, uschenavant che las circumstanzas giustifitgeschan quai.

314 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

315 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

316 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

317 Versiun tenor la cifra II 3 da l'agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).

G. Dretg public

H. Geniturs

da tgira

J. Dretgs da la

mamma betg

maridada

Cudesch civil svizzer 94

210

Terz chapitel: La tgira genituriala318

Art. 296

319 1 La tgira genituriala serva al bainstar da l'uffant.

2

Uschè ditg ch'ils uffants èn minorens, èn els suttamess a la tgira genituriala cuminaivla dal bab e da la mamma.

3

Geniturs minorens sco er geniturs sut curatella cumplessiva n'han nagina tgira genituriala. Cur ch'ils geniturs daventan maiorens, survegnan els la tgira genituriala. Sche la curatella cumplessiva vegn abolida, decida l'autoritad per la protecziun d'uffants davart l'attribuziun da la tgira genituriala resguardond il bainstar da l'uffant.

Art. 297

320 1 Sch'ils geniturs han cuminaivlamain la tgira genituriala e sch'in genitur mora, ha il genitur survivent la tgira genituriala.

2

Sch'il genitur che aveva la tgira genituriala exclusiva mora, attribuescha l'autoritad per la protecziun d'uffants la tgira genituriala al genitur survivent u nominescha in avugà per l'uffant, tut tenor quai ch'è adattà meglier per mantegnair il bainstar da l'uffant.

Art. 298

321 1 En ina procedura da divorzi u en ina procedura per la protecziun da la lètg attribuescha il derschader la tgira genituriala exclusiva ad in genitur, sche quai è necessari per mantegnair il bainstar da l'uffant.

2

El po er sa restrenscher a reglar la surveglianza da l'uffant, las relaziuns persunalas u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant, sch'i na dat naginas schanzas ch'ils geniturs chattian ina cunvegna en quest reguard.

2bis

Per la decisiun davart la surveglianza da l'uffant, davart las relaziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira resguarda el il dretg da l'uffant d'avair relaziuns persunalas regularas cun tuts dus geniturs.322

318 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

319 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

320 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

321 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

322 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

A. Princips

Abis. Mort

d'in genitur

Ater. Divorzi

ed autras

proceduras

matrimonialas

Cudesch civil svizzer 95

210

2ter

En cas d'ina tgira genituriala cuminaivla examinescha el la pussaivladad d'ina tgira alternanta en il senn dal bainstar da l'uffant, sch'in genitur u l'uffant pretenda quai.323 3

El supplitgescha l'autoritad per la protecziun d'uffants da nominar in avugà per l'uffant, sche ni la mamma ni il bab na vegn en dumonda per surpigliar la tgira genituriala.

a324 1 Sch'ils geniturs n'èn betg maridads in cun l'auter ed il bab renconuscha l'uffant u sche la relaziun da figlialanza vegn constatada tras ina sentenzia e la tgira genituriala cuminaivla na vegn betg gia disponida il mument da la sentenzia, vegn la tgira genituriala cuminaivla instituida sin basa d'ina decleraziun cuminaivla.

2

En la decleraziun conferman ils geniturs: 1. ch'els sajan pronts da surpigliar cuminaivlamain la responsabladad per l'uffant; e

2. ch'els hajan chattà ina cunvegna davart la surveglianza da l'uffant e davart las relaziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant sco er davart la contribuziun da mantegniment per l'uffant.

3

Ensemen cun la decisiun davart la tgira genituriala regla l'autoritad per la protecziun d'uffants ils ulteriurs puncts dispitaivels.

4

Sch'ils geniturs fan la decleraziun ensemen cun la renconuschientscha, surdattan els quella a l'uffizi da stadi civil. Ina decleraziun posteriura ston els inoltrar a l'autoritad per la protecziun d'uffants al domicil da l'uffant.

5

Fin che la decleraziun è avant maun, ha la mamma la tgira genituriala exclusiva.

b325 1 Sch'in genitur refusa da far la decleraziun davart la tgira genituriala cuminaivla, po l'auter genitur appellar a l'autoritad per la protecziun d'uffants al domicil da l'uffant.

2

L'autoritad per la protecziun d'uffants dispona la tgira genituriala cuminaivla, nun ch'il bainstar da l'uffant pretendia che la mamma haja 323 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

324 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

325 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

Aquater. Renconuschientscha

e sentenzia da

paternitad I. Decleraziun cuminaivla

dals geniturs

II. Decisiun da

l'autoritad per

la protecziun

d'uffants

Cudesch civil svizzer 96

210

vinavant la tgira genituriala exclusiva u che la tgira genituriala exclusiva vegnia attribuida al bab.

3

Ensemen cun la decisiun davart la tgira genituriala regla l'autoritad per la protecziun d'uffants ils ulteriurs puncts dispitaivels. Resalvà resta il plant sin prestaziun dal mantegniment davant il derschader cumpetent; en quest cas decida il derschader er davart la tgira genituriala sco er davart las ulteriuras dumondas concernent ils uffants.326 3bis Per la decisiun davart la surveglianza da l'uffant, davart las relaziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira resguarda l'autoritad per la protecziun d'uffants il dretg da l'uffant d'avair relaziuns persunalas regularas cun tuts dus geniturs.327 3ter

En cas d'ina tgira genituriala cuminaivla examinescha ella la pussaivladad d'ina tgira alternanta en il senn dal bainstar da l'uffant, sch'in genitur u l'uffant pretenda quai.328 4 Sche la mamma è minorenna u sch'ella stat sut curatella cumplessiva, attribuescha l'autoritad per la protecziun d'uffants la tgira genituriala al bab u numna in avugà per l'uffant, tut tenor quai ch'è adattà meglier per mantegnair il bainstar da l'uffant.

c329 Sch'il derschader approvescha in plant da paternitad, dispona el la tgira genituriala cuminaivla, nun ch'il bainstar da l'uffant pretendia che la mamma haja vinavant la tgira genituriala exclusiva u che la tgira genituriala exclusiva vegnia attribuida al bab.

d330 1 Sin giavisch d'in genitur u da l'uffant u d'uffizi regla l'autoritad per la protecziun d'uffants da nov l'attribuziun da la tgira genituriala, sche quai è necessari pervia da midadas essenzialas da las relaziuns per mantegnair il bainstar da l'uffant.

2

Ella po sa restrenscher a reglar la surveglianza da l'uffant, las relaziuns persunalas u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant.

326 Versiun da la segunda frasa tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

327 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

328 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

329 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

330 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

III. Plant da

paternitad

IV. Midada da

las relaziuns

Cudesch civil svizzer 97

210

3

Resalvà resta il plant sin midada da la contribuziun da mantegniment davant il derschader cumpetent; en quest cas regla il derschader en cas da basegn da nov la tgira genituriala sco er las ulteriuras dumondas concernent ils uffants.331
e332 Sch'ina persuna ha adoptà l'uffant da la persuna, cun la quala ella
maina facticamain ina communitad da vita, e sch'i resulta ina midada essenziala da las relaziuns, è applitgabla tenor il senn la disposiziun davart la midada da las relaziuns en cas da renconuschientscha e da sentenzia da paternitad.

Art. 299

333 Mintga consort ha da gidar e da represchentar l'auter en moda adequata tar l'execuziun da la tgira genituriala vers ils uffants da l'auter, sche las circumstanzas pretendan quai.

Art. 300

335 1 Sch'in uffant vegn confidà a terzas persunas per la tgira, represchentan ellas, cun resalva d'ordinaziuns divergentas, ils geniturs concernent l'execuziun da la tgira genituriala, uschenavant che quai è inditgà per ademplir correctamain lur incumbensa.

2

Ils geniturs da tgira duain vegnir consultads avant che prender decisiuns relevantas.

Art. 301

337 1 Ils geniturs èn responsabels per la tgira e per l'educaziun en vista al bainstar da l'uffant e prendan las decisiuns necessarias cun resalva da l'abilitad d'agir da l'uffant sez.

331 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

332 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

333 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

334 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da zer. 2016 (Adopziun), en vigur dapi il 1. da schan. 2018 (AS 2017 3699; BBl 2015 877).

335 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

336 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

337 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

Aquinquies.

Midada da las

relaziuns suenter

l'adopziun da

figliasters en

communitads da

vita facticas

Asexies. Madrastra

u padraster334

Asepties. Geniturs

da tgira336

B. Cuntegn I. En general

Cudesch civil svizzer 98

210

1bis

Il genitur che assista l'uffant po decider sulet, sche: 1. i sa tracta d'affars quotidians u urgents; 2. l'auter genitur n'è betg cuntanschibel cun meds raschunaivels.338

2

L'uffant sto obedir als geniturs; ils geniturs concedan a l'uffant tenor sia madirezza la libertad correspundenta per furmar sia vita, ed en fatgs relevants resguardan els sia opiniun tant sco pussaivel.

3

L'uffant na dastga betg bandunar la cuminanza famigliara senza il consentiment dals geniturs; l'uffant na dastga er betg vegnir prendì davent als geniturs senza in motiv legitim.

4

Ils geniturs dattan il prenum a l'uffant.

a339 1 La tgira genituriala includa il dretg da determinar il lieu da dimora da l'uffant.

2

Sch'ils geniturs han cuminaivlamain la tgira genituriala e sch'in genitur vul midar il lieu da dimora da l'uffant, dovra quai il consentiment da l'auter genitur ubain ina decisiun dal derschader u da l'autoritad per la protecziun d'uffants, sche: a. il nov lieu da dimora è a l'exteriur; u b. la midada dal lieu da dimora ha consequenzas considerablas sin l'execuziun da la tgira genituriala tras l'auter genitur e sin las relaziuns persunalas.

3

Sch'in genitur ha la tgira genituriala exclusiva e vul midar il lieu da dimora da l'uffant, sto el infurmar a temp l'auter genitur.

4

La medema obligaziun d'infurmaziun ha il genitur che vul midar ses agen domicil.

5

Sche necessari e mantegnend il bainstar da l'uffant sa cunvegnan ils geniturs davart in'adattaziun da la regulaziun da la tgira genituriala, da la surveglianza da l'uffant, da las relaziuns persunalas e da la participaziun da mintga genitur a la tgira da l'uffant. Sch'els na chattan nagina cunvegna, decida il derschader u l'autoritad per la protecziun d'uffants.

338 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

339 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

II. Determinaziun dal lieu

da dimora

Cudesch civil svizzer 99

210

Art. 302

340 1 Ils geniturs han d'educar l'uffant tenor lur relaziuns sco er da promover e da proteger ses svilup corporal, spiertal e moral.

2

Els han da procurar per l'uffant, particularmain er per l'uffant cun impediments corporals u spiertals' ina scolaziun generala e professiunala adequata, che correspunda uschenavant sco pussaivel a sias abilitads ed a sias preferenzas.

3

Per quest intent duain els collavurar en moda adattada cun la scola e - nua che las circumstanzas pretendan quai - cun las instituziuns publicas e d'utilitad publica da l'agid per la giuventetgna.

Art. 303

342 1 Ils geniturs decidan davart l'educaziun religiusa da l'uffant.

2

In contract che limitescha questa cumpetenza è nunvalaivel.

3

L'uffant che ha cumplenì il 16avel onn da vegliadetgna ha il dretg da decider sez davart sia confessiun.

Art. 304

344 1 Tenor la lescha represchentan ils geniturs l'uffant vers terzas persunas entaifer ils limits da lur tgira genituriala.346 2

Sche tuts dus geniturs èn titulars da la tgira genituriala' dastgan terzas persunas da buna fai premetter che mintga genitur ageschia en enclegientscha cun l'auter.347 3 Represchentond l'uffant na dastgan ils geniturs surpigliar naginas cauziuns, constituir naginas fundaziuns e far naginas donaziuns, cun excepziun dals regals occasiunals usitads.348 340 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

341 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

342 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

343 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

344 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

345 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

346 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

347 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

348 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

III. Educaziun341

IV. Educaziun

religiusa343

V. Represchentanza 1. Vers terzas

persunas a. En general345

Cudesch civil svizzer 100

210

Art. 305

349 1 L'uffant ch'è abel da giuditgar e ch'è suttamess a la tgira genituriala po surpigliar dretgs ed obligaziuns ed exercitar dretgs persunals inalienabels tras agens acts en il rom dal dretg da persunas.351 2 La facultad da l'uffants stat buna per sias obligaziuns, senza resguardar ils dretgs dals geniturs sin questa facultad.

Art. 306

352 1 Sch'els èn abels da giuditgar, pon uffants sut tgira genituriala agircun il consentiment dals geniturs - per la cuminanza famigliara; en quest cas n'obligheschan els betg sasezs, mabain ils geniturs.353 2

Sch'ils geniturs èn impedids d'agir u sch'els han en in affar interess che s'opponan a quels da l'uffant, nominescha l'autoritad per la protecziun d'uffants in procuratur u regla sezza quest affar.354 3 En cas d'ina collisiun d'interess croda la cumpetenza dals geniturs en l'affar correspundent tenor la lescha.355

Art. 307

356 1 Sch'il bainstar da l'uffant è periclità e sch'ils geniturs na procuran betg sezs per remedura u sch'els n'èn betg en cas da far quai, prenda l'autoritad per la protecziun d'uffants las mesiras necessarias per la protecziun da l'uffant.

2

L'autoritad per la protecziun d'uffants è obligada da far quai er per uffants ch'èn confidads a geniturs da tgira u che vivan uschiglio insanua ordaifer la cuminanza famigliara dals geniturs.

349 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

350 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

351 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

352 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

353 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

354 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

355 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

356 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

b. Posiziun

giuridica

da l'uffant350

2. Entaifer

la cuminanza

famigliara

C. Protecziun

dals uffants I. Mesiras adattadas

Cudesch civil svizzer 101

210

3

Ella po admonir en spezial ils geniturs, ils geniturs da tgira u l'uffant ed als dar tschertas instrucziuns per la tgira, per l'educaziun u per la scolaziun e designar ina persuna u in post adattà che ha il dretg da prender invista e da survegnir infurmaziuns.

Art. 308

357 1 Sche las relaziuns pretendan quai, numna l'autoritad per la protecziun d'uffants in procuratur per l'uffant che sustegna ils geniturs cun pled e fatg en lur tgira per l'uffant.

2

Ella po surdar al procuratur cumpetenzas spezialas, cunzunt da represchentar l'uffant per laschar constatar la paternitad, per far valair ses dretgs da mantegniment ed auters dretgs e da survegliar las relaziuns persunalas.359 3

La tgira genituriala po vegnir limitada correspundentamain.

Art. 309


360

Las medemas mesiras prenda l'autoritad per la protecziun d'uffants sin dumonda dals geniturs u da l'uffant, sche la relaziun è disturbada talmain, che la convivenza en la chasada cuminaivla na po betg pli vegnir pretendida da l'uffant e sch'i n'è tenor las circumstanzas betg pussaivel da gidar en autra moda.

3

Sch'in uffant ha vivì in temp pli lung tar geniturs da tgira, po l'autoritad per la protecziun d'uffants scumandar als geniturs da prender enavos l'uffant, sch'igl exista ina smanatscha che pudess periclitar seriusamain il svilup da l'uffant.

357 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

358 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

359 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

360 Abolì tras la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), cun effect dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

361 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

362 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

II. Curatella358

III. Aboliziun dal

dretg da decider

davart il lieu da

dimora362

Cudesch civil svizzer 102

210

Art. 311

363 1 Sche autras mesiras per la protecziun dals uffants n'han gì nagin success u sch'ellas paran dad esser insuffizientas da bel principi, retira l'autoritad per la protecziun d'uffants la tgira genituriala:365 1.366 sch'ils geniturs n'èn betg en cas d'exequir la tgira genituriala pervia da mancanza d'experientscha, pervia da malsogna, pervia da mendas, pervia d'absenza, pervia da violenza u pervia da motivs sumegliants; 2. sch'ils geniturs n'èn betg s'occupads seriusamain da l'uffant u han violà malamain lur obligaziuns vers l'uffant.

2

Sche tuts dus geniturs vegnan privads da la tgira genituriala, survegnan ils uffants in avugà.

3

Cun resalva da disposiziuns expressivamain cuntrarias vala la retratga da la tgira genituriala per tut ils uffants, er per quels ch'èn naschids suenter la retratga.

Art. 312

367 L'autoritad per la protecziun d'uffants retira la tgira genituriala:369 1. sch'ils geniturs dumondan quai per motivs relevants; 2. sch'els han dà lur consentiment per l'adopziun futura da l'uffant tras terzas persunas anonimas.

Art. 313

370 1 Sche las relaziuns sa midan, ston las mesiras per la protecziun dals uffants vegnir adattadas a la nova situaziun.

363 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

364 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

365 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

366 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zer. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).

367 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

368 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

369 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

370 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

IV. Retratga

da la tgira

genituriala 1. D'uffizi364 2. Cun il

consentiment

dals geniturs368

V. Midada da

las relaziuns

Cudesch civil svizzer 103

210

2

La tgira genituriala na dastga en nagin cas vegnir restabilida avant ch'igl è passà 1 onn dapi sia retratga.

Art. 314

371 1 Las disposiziuns davart la procedura davant l'autoritad per la protecziun da creschids èn applitgablas tenor il senn.

2

En cas adattads po il derschader intimar ils geniturs d'empruvar ina mediaziun extragiudiziala.

3

Sche l'autoritad per la protecziun d'uffants installescha ina curatella, fixescha ella en il dispositiv da la decisiun las incumbensas dal procuratur ed eventualas restricziuns da la tgira genituriala.

a372 1 L'uffant vegn tadlà persunalmain en moda adattada da l'autoritad per la protecziun d'uffants u d'ina terza persuna incumbensada, nun che sia vegliadetgna u auters motivs relevants s'opponian a quai.

2

En il protocol da l'audiziun vegnan menziunads mo ils resultats ch'èn essenzials per la decisiun. Ils geniturs vegnan infurmads davart quests resultats.

3

L'uffant ch'è abel da giuditgar po far recurs cunter la refusa da l'audiziun.

abis 373 1 L'autoritad per la protecziun d'uffants ordinescha sche necessari la represchentanza da l'uffant e designescha sco procuratur ina persuna che ha experientscha en dumondas da provediment e da dretg.

2

L'autoritad per la protecziun d'uffants examinescha, sch'ella duai ordinar la represchentanza, en spezial: 1. sch'il plazzament da l'uffant è object da la procedura; 2. sche las persunas participadas fan differentas propostas areguard la regulaziun da la tgira genituriala u areguard dumondas relevantas da la relaziun persunala cun l'uffant.

3

Il procuratur da l'uffant po far propostas ed applitgar meds legals.

371 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

372 Integrà tras la cifra II da la LF dals 6 d'oct. 1978 (AS 1980 31; BBl 1977 III 1).

Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

373 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

VI. Procedura 1. En general 2. Audiziun

da l'uffant

3. Represchentanza da l'uffant

Cudesch civil svizzer 104

210

b374 1 Sche l'uffant sto vegnir plazzà en in institut serrà u en ina clinica psichiatrica, èn applitgablas las disposiziuns da la protecziun da creschids davart il plazzament per motivs da provediment tenor il senn.

2

Sche l'uffant è abel da giuditgar, po el appellar sez al derschader.

Art. 315

375 1 Las mesiras per la protecziun dals uffants vegnan ordinadas da l'autoritad per la protecziun d'uffants al domicil da l'uffant.377 2

Sche l'uffant viva tar geniturs da tgira u uschiglio ordaifer la cuminanza famigliara dals geniturs u sch'i nascha in privel dal retard, èn cumpetentas er las autoritads dal lieu, nua che l'uffant sa trategna.

3

Sche l'autoritad al lieu da dimora da l'uffant prenda ina mesira per la protecziun da l'uffant, infurmescha ella l'autoritad dal lieu da domicil da l'uffant.

a378 1 Sch'il derschader, ch'è cumpetent per il divorzi u per la protecziun da la cuminanza conjugala, sto concepir las relaziuns dals geniturs cun ils uffants, prenda el er las mesiras necessarias per la protecziun dals uffants ed incumbensescha l'autoritad per la protecziun d'uffants cun l'execuziun.379 2 Mesiras existentas per la protecziun dals uffants po er il derschader adattar a las novas relaziuns.

3

L'autoritad per la protecziun d'uffants salva dentant il dretg:380 374 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

375 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

376 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

377 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

378 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

379 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

380 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

4. Plazzament

en in institut

serrà u en ina

clinica psichiatrica

VII. Cumpetenza 1. En general376 2. En proceduras

da dretg

matrimonial a. Cumpetenza dal derschader

Cudesch civil svizzer 105

210

1. da cuntinuar cun ina procedura per la protecziun dals uffants ch'è vegnida iniziada avant la procedura giudiziala; 2. d'ordinar las mesiras ch'èn immediatamain necessarias per la protecziun dals uffants, sch'il derschader n'è eventualmain betg en cas da las prender ad ura.

b381 1 Per midar ordinaziuns giudizialas davart l'attribuziun dals uffants e davart la protecziun dals uffants è cumpetent il derschader: 1. durant la procedura da divorzi; 2. en la procedura per midar la sentenzia da divorzi tenor las prescripziuns davart il divorzi;

3. en la procedura per midar las mesiras per proteger la lètg; las prescripziuns davart il divorzi èn applitgablas tenor il senn.

2

En ils auters cas è cumpetenta l'autoritad per la protecziun d'uffants.382

Art. 316

383 1 Tgi che prenda si uffants confidads, basegna ina permissiun da l'autoritad per la protecziun d'uffants u d'in auter post designà dal dretg chantunal dal lieu da domicil e suttastat a sia surveglianza.

1bis

Sch'in uffant confidà vegn recepì cun l'intent d'ina adopziun posteriura, è cumpetenta in'unica autoritad chantunala.384 2 Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns executivas.

Art. 317

385 Cun prescripziuns adattadas garanteschan ils chantuns la collavuraziun correspundenta da las autoritads e dals posts en il sectur da la protecziun dals uffants tenor il dretg civil, dal dretg penal per giuvenils e da l'ulteriura protecziun da la giuventetgna.

381 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

382 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

383 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

384 Integrà tras la cifra 2 da l'agiunta da la LF dals 22 da zer. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l'uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).

385 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

b. Midadas

d'ordinaziuns

giudizialas

VIII. Surveglianza dals

uffants confidads

IX. Collavuraziun en la pro-

tecziun da la

giuventetgna

Cudesch civil svizzer 106

210

Quart chapitel: La facultad da l'uffant386

Art. 318

387 1 Ils geniturs han il dretg e l'obligaziun d'administrar la facultad da l'uffant uschè ditg ch'els disponan da la tgira genituriala.

2

Sch'in genitur mora, sto il genitur survivent inoltrar a l'autoritad per la protecziun d'uffants in inventari davart la facultad da l'uffant.388 3 Sche l'autoritad per la protecziun d'uffants è da l'avis che quai saja inditgà tenor il gener e tenor la grondezza da la facultad da l'uffant sco er tenor las relaziuns persunalas dals geniturs, ordinescha ella l'inventarisaziun u la preschentaziun periodica d'in rendaquint e d'in rapport.389

Art. 319

390 1 Ils geniturs dastgan duvrar ils retgavs da la facultad da l'uffant per il mantegniment, per l'educaziun e per la scolaziun da l'uffant ed - uschenavant che quai è giustifitgà - er per ils basegns da la chasada.

2

In surpli va a la facultad da l'uffant.

Art. 320

391 1 Indemnisaziuns en daners' indemnisaziuns da donns e prestaziuns sumegliantas dastgan vegnir duvradas en ratas per il mantegniment da l'uffant tenor ils basegns currents.

2

Sche quai è necessari per cuvrir ils custs dal mantegniment, da l'educaziun u da la scolaziun da l'uffant, po l'autoritad per la protecziun d'uffants er permetter als geniturs da duvrar imports determinads da l'ulteriura facultad da l'uffant.

386 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

387 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

388 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

389 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

390 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

391 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

A. Administraziun

B. Utilisaziun

dals retgavs

C. Consumaziun

parziala da la

facultad da

l'uffant

Cudesch civil svizzer 107

210

Art. 321

392 1 Ils geniturs na dastgan betg duvrar retgavs da la facultad da l'uffant, sch'i sa tracta da donaziuns fatgas als uffants cun questa cundiziun expressiva u cun la cundiziun ch'ils daners stoppian vegnir plazzads uschia ch'els portan tschains en lur favur u sco daners da respargn.

2

L'administraziun tras ils geniturs è exclusa mo, sche quai è vegni fixà expressivamain tar la donaziun.

Art. 322

393 1 Tras ina disposiziun per causa da mort po la part obligatorica da l'uffant er vegnir exclusa da l'administraziun tras ils geniturs.

2

Sch'il testader surdat l'administraziun ad ina terza persuna, po l'autoritad per la protecziun d'uffants obligar quella da preschentar periodicamain in rendaquint ed in rapport.

Art. 323

394 1 Ils uffants administreschan e giaudan quai ch'els gudognan cun lur atgna lavur e quai ch'els obtegnan da lur geniturs da lur facultad per exequir ina professiun u in agen mastergn.

2

Sch'ils uffants vivan en cuminanza famigliara cun lur geniturs, pon ils geniturs pretender ch'els prestian ina contribuziun adequata per lur mantegniment.

Art. 324

395 1 Sche l'administraziun conscienziusa n'è betg garantida suffizientamain, prenda l'autoritad per la protecziun d'uffants las mesiras adattadas per proteger la facultad da l'uffant.

2

En spezial po ella dar directivas per l'administraziun e, sche la preschentaziun periodica dal rendaquint e dal rapport na basta betg, ordinar in deposit u la prestaziun da garanzias.

3

Las disposiziuns davart la protecziun dals uffants vegnan applitgadas correspundentamain per la procedura e per la cumpetenza.

392 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

393 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

394 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

395 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

D. Facultad libra

da l'uffant I. Donaziuns II. Part

obligatorica

III. Acquist tras

la lavur, facultad

commerziala

E. Protecziun

da la facultad

da l'uffant I. Mesiras adattadas

Cudesch civil svizzer 108

210

Art. 325

396 1 Sch'i na dat betg in'autra pussaivladad d'impedir che la facultad da l'uffant vegnia messa en privel, surdat l'autoritad per la protecziun d'uffants l'administraziun ad in procuratur.

2

L'autoritad per la protecziun d'uffants prenda la medema mesira, sche la facultad da l'uffant, che na vegn betg administrada dals geniturs, è periclitada.

3

Sch'ins sto temair ch'ils retgavs u ch'ils imports da la facultad da l'uffant ch'èn vegnids dads libers u ch'èn destinads al consum na vegnian betg duvrads tenor l'intent, po l'autoritad per la protecziun d'uffants surdar er l'administraziun da quels ad in procuratur.

Art. 326

397 Cur che la tgira genituriala u l'administraziun dals geniturs va a fin, han els da surdar la facultad da l'uffant sin fundament d'in rendaquint als uffants maiorens ubain a lur represchentant legal.

Art. 327

398 1 Ils geniturs èn responsabels per la restituziun, sco sch'els fissan mandataris.

2

Da quai ch'els han alienà da buna fai han els da restituir il retgav.

3

Els n'han betg d'indemnisar ils imports ch'els han duvrà entaifer ils limits da lur dretg per ils uffants u per la chasada.

Tschintgavel chapitel:399 Persunas minorennas sut avugadia
a Per in uffant che n'è betg sut tgira genituriala nominescha l'autoritad per la protecziun d'uffants in avugà.

396 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

397 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

398 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

399 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

II. Retratga da

l'administraziun

F. Fin da

l'administraziun I. Restituziun II. Responsabladad

A. Princip

Cudesch civil svizzer 109

210

b L'uffant sut avugà ha la medema posiziun giuridica sco l'uffant sut tgira genituriala.

c 1 L'avugà ha ils medems dretg sco ils geniturs.

2

Las disposiziuns da la protecziun da creschids, en spezial quellas davart la nominaziun dal procuratur, davart l'execuziun da la curatella e davart la cooperaziun da l'autoritad per la protecziun da creschids, èn applitgablas tenor il senn.

3

Sche l'uffant sto vegnir plazzà en in institut serrà u en ina clinica psichiatrica, èn applitgablas las disposiziuns da la protecziun da creschids davart il plazzament per motivs da provedimentper motivs da provediment tenor il senn.

Novavel titel: Davart la famiglia Emprim chapitel: L'obligaziun da sustegn

Art. 328

400 1 Tgi che viva en relaziuns finanzialas favuraivlas è obligà da sustegnair parents en lingia ascendenta e descendenta che vegnissan en miseria senza quest sustegn.

2

L'obligaziun da mantegniment dals geniturs, dal consort u dal partenari registrà resta resalvada.401

Art. 329

1 Il dretg da survegnir sustegn sto vegnir fatg valair vers las persunas obligadas tenor lur successiun en il dretg d'ierta; a la persuna basegnusa sto vegnir prestà quai ch'è necessari per ses mantegniment e che correspunda a las relaziuns da las persunas ch'èn obligadas a quest sustegn.

1bis

In dretg da survegnir sustegn na po betg vegnir fatg valair, sche la situaziun d'urgenza è resultada pervia d'ina reducziun da l'activitad da gudogn per tgirar ils agens uffants.403 400 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

401 Versiun tenor la cifra 8 da l'agiunta da la Lescha da partenadi dals 18 da zer. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).

402 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

403 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).

B. Posiziun

giuridica I. Da l'uffant II. Da l'avugà

A. Persunas che

han in'obligaziun da sustegn

B. Dimensiun

e far valair il

sustegn402

Cudesch civil svizzer 110

210

2

Sch'i para - per circumstanzas particularas - dad esser malgist da pretender prestaziuns d'ina persuna ch'è obligada a quest sustegn, po il derschader reducir u abolir l'obligaziun da sustegn.404 3 Las disposiziuns concernent il plant da mantegniment da l'uffant e concernent il transferiment da ses dretg da mantegniment sin la cuminanza publica vegnan applitgadas correspundentamain.405

Art. 330

1 Uffants chattads vegnan mantegnids da la vischnanca, en la quala els han survegnì il dretg da burgais.

2

Sche la derivanza d'in uffant chattà vegn constatada, po questa vischnanca obligar ils parents ch'èn obligads d'al sustegnair ed en ultima lingia la cuminanza publica ch'è obligada d'al sustegnair da cumpensar las expensas ch'il mantegniment da l'uffant ha chaschunà.

Segund chapitel: L'autoritad da chasa

Art. 331

1 Sche persunas che vivan en ina chasada cuminaivla han tenor las prescripziuns da la lescha u tenor cunvegnientscha ubain tenor isanza in chau da la famiglia, ha quel l'autoritad da chasa.

2

L'autoritad da chasa s'extenda sin tuttas persunas che vivan en la chasada cuminaivla sco parents406 e quinads u sin fundament d'in contract sco lavurant u en ina posiziun sumeglianta.407

Art. 332

1 L'urden, al qual ils cussedents èn suttamess' ha da prender adequatamain resguard dals interess da tut ils participads.

2

Als cussedents duai en spezial vegnir concedida la libertad ch'è necessaria per lur scolaziun, per lur lavur professiunala e per ils basegns religius.

3

Il chau da la famiglia ha da tegnair en salv las chaussas appurtadas dals cussedents e las ha da segirar cunter donns cun il medem quità sco sias atgnas.

404 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

405 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zer. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).

406 Versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zer. 1972, en vigur dapi il 1. d'avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).

407 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zer. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).

C. Mantegniment d'uffants

chattads

A. Premissa

B. Effect I. Urden da chasa e provediment

Cudesch civil svizzer 111

210

Art. 333

1 Sch'in cussedent ch'è minoren u che ha in impediment spiertal, che stat sut curatella cumplessiva u che patescha d'in disturbi psichic chaschuna in donn, è il chau da la famiglia responsabel per quai, nun ch'el possia cumprovar d'avair exequì la surveglianza en moda usitada e cun l'attenziun che vegn pretendida tenor las circumstanzas.408 2 Il chau da la famiglia è obligà da procurar ch'in cussedent che ha in impediment spiertal u che patescha d'in disturbi psichic na chaschunia betg in privel u in donn per el sez u per auters.409 3 En cas da basegn duai el sa drizzar a l'autoritad cumpetenta, per che las mesiras necessarias possian vegnir prendidas.

Art. 334

410 1 Uffants u biadis maiorens che vivan en la medema chasada cun lur geniturs u cun lur tattas e cun lur tats e che han sustegnì la cuminanza cun lur lavur u cun lur entradas, pon pretender per quai ina indemnisaziun adequata.411 2 En cas da dispita decida il derschader davart l'autezza da l'indemnisaziun, davart sia garanzia e davart la moda e maniera dal pajament.

bis 412 1 L'indemnisaziun che tutga als uffants u als biadis po vegnir fatga valair cun la mort dal debitur.

2

Ella po vegnir fatga valair gia dal temp da vita dal debitur, sch'ina sequestraziun u sch'in concurs vegn declerà cunter el, sche la chasada cuminaivla vegn schliada u sch'il manaschi va en auters mauns.

3

Ella n'è betg suttamessa ad ina surannaziun; ella sto dentant vegnir fatga valair il pli tard tar la partiziun da l'ierta dal debitur.

408 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

409 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

410 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 6 d'oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 II 737).

411 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

412 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 6 d'oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 I 737).

II. Responsabladad

III. Pretensiun

dals uffants e

dals biadis 1. Premissas 2. Far valair

il dretg

Cudesch civil svizzer 112

210

Terz chapitel: La facultad da famiglia

Art. 335

1 Ina facultad po vegnir deditgada als interess d'ina famiglia tras quai ch'i vegn installada ina fundaziun da famiglia tenor las reglas dal dretg da persunas u dal dretg d'ierta; l'intent da questa fundaziun da famiglia è quel da cuvrir ils custs d'educaziun, da dotaziun u da sustegniment dals confamigliars u d'autras finamiras sumegliantas.

2

L'installaziun da novs fideicommis da famiglia n'è betg pli permessa.

Art. 336

Ina facultad po vegnir deditgada als interess d'ina famiglia tras quai che parents creeschan ina indivisiun cun l'intent da laschar ina ierta nundividida, e quai dal tuttafatg u parzialmain, u tras quai ch'els furman ina indivisiun or d'ina autra facultad.

Art. 337

Per esser valaivel basegna il contract davart la constituziun d'ina indivisiun ina documentaziun publica ch'è suttascritta da tut ils commembers u da tut lur represchentants.

Art. 338

1 L'indivisiun po vegnir concludida per in temp limità u per in temp illimità.

2

Sch'ella è vegnida concludida per in temp illimità, po mintga commember desdir ella, observond in termin da desditga da 6 mais.

3

Sch'i sa tracta d'in manaschi agricul, è ina desditga mo admessa sin ils termins da primavaira u d'atun tenor l'isanza locala.

Art. 339

1 L'indivisiun oblighescha ses commembers ad in'activitad economica cuminaivla.

2

Tut ils commembers han ils medems dretgs vi da l'indivisiun, nun ch'i saja vegnì fixà insatge auter.

3

Uschè ditg che l'indivisiun exista, na pon els ni pretender ina partiziun da la facultad ni disponer da lur atgna part.

A. Fundaziuns

da famiglia

B. Indivisiuns I. Constituziun 1. Cundiziuns 2. Furma

II. Durada

III. Effect 1. Spezia d'indivisiun

Cudesch civil svizzer 113

210

Art. 340

1 Ils affars da l'indivisiun vegnan administrads cuminaivlamain da tut ils commembers.

2

Mintgin dad els po far acts administrativs ordinaris senza la cooperaziun dals auters.

Art. 341

1 Ils commembers pon designar in dad els sco parsura da l'indivisiun.

2

Quel represchenta l'indivisiun en tut ils fatgs che la pertutgan e dirigia sia activitad economica.

3

Vers terzas persunas da buna fai valan dentant ils auters commembers mo sco exclus da la represchentanza, sch'il represchentant è inscrit sco tal en il register da commerzi.

Art. 342

1 Las valurs da facultad cumpigliadas da l'indivisiun èn la proprietad cuminaivla da tut ils commembers.

2

Per ils debits stattan els buns solidaricamain.

3

Sch'i n'è fixà nagut auter, appartegna a la facultad persunala da mintga commember tut quai ch'el posseda ordaifer ils bains cuminaivels u s'acquista gratuitamain per sasez durant l'indivisiun, saja quai tras ierta u en in'autra moda.

Art. 343

L'indivisiun vegn dissolvida: 1. tenor cunvegna u tenor desditga; 2. cur ch'il temp, per il qual ina indivisiun è vegnida constituida, è scadì, uschenavant ch'ella na vegn betg cuntinuada taciturnamain; 3. sche la part impegnada d'in commember è vegnida realisada; 4. sch'in commember ha fatg concurs; 5. sch'in commember pretenda quai per motivs relevants.

Art. 344

1 Sche l'indivisiun vegn desditga d'in commember u sch'in tal ha fatg concurs u sche la part impegnada d'in dad els vegn realisada, pon ils auters commembers cuntinuar ensemen cun l'indivisiun cun indemnisar l'extrant u ses crediturs.

2. Direcziun e

represchentanza a. En general b. Cumpetenza

dal parsura

3. Bains

cuminaivels

e facultad

persunala

IV. Dissoluziun 1. Motivs 2. Desditga,

insolvenza,

maridaglia

Cudesch civil svizzer 114

210

2

Sch'in commember marida, po el pretender da vegnir indemnisà, e quai senza desditga precedenta.

Art. 345

1 Sch'in commember mora, pon ses ertavels che na fan betg part da l'indivisiun, mo pretender l'indemnisaziun en daners.

2

Sch'el ha descendents cun dretg d'ierta, pon quels - cun il consentiment dals auters commembers - entrar en l'indivisiun empè dal defunct.

Art. 346

1 La partiziun dals bains cuminaivels u l'indemnisaziun en daners d'in commember extrant ha lieu tenor la situaziun finanziala ch'era avant maun il mument ch'il motiv da la dissoluziun da l'indivisiun è sa preschentà.

2

Sia execuziun na dastga betg vegnir pretendida d'in temp nunadattà.

Art. 347

1 Ils commembers pon surdar ad in sulet dad els l'administraziun dals bains cuminaivels e la represchentanza da l'indivisiun, cun la cundiziun che quel haja da sbursar annualmain als auters ina part dal gudogn net.

2

Sch'i n'è fixà nagut auter, vegn questa part fixada en moda adequata, uschia ch'ella tegna quint da las prestaziuns dal surpigliader e correspunda a la rendita ch'il bain cuminaivel ha gì en media durant ina perioda adequata pli lunga.

Art. 348

1 Sch'il surpigliader n'administrescha betg en urden ils bains cuminaivels u sch'el n'ademplescha betg sias obligaziuns vers ils auters commembers, pon quels pretender che l'indivisiun vegnia dissolvida.

2

Per motivs relevants e resguardond las prescripziuns davart la partiziun tenor il dretg d'ierta po il derschader ordinar sin dumonda d'in commember che quel possia sa participar a l'administraziun da l'indivisiun.

3

Dal rest è l'indivisiun cun participaziun al gudogn suttamessa a las reglas che valan per l'indivisiun cun in'administraziun cuminaivla.

Art. 349-358413 413 Abolì tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zer. 1998, cun effect dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).

3. Mort d'in

commember

4. Moda

da parter

V. Indivisiun cun

participaziun

al gudogn 1. Cuntegn 2. Motivs

spezials da

dissoluziun

Cudesch civil svizzer 115

210

Art. 359


414

Il mandant sto definir las incumbensas ch'el vul attribuir al mandatari e po dar directivas per l'adempliment da las incumbensas.

3

En cas ch'il mandatari n'è betg adattà per las incumbensas, n'accepta betg l'incarica u desdi tala, po il mandant prender disposiziuns substitutivas.

Art. 361

1 Il mandat preventiv sto vegnir constituì a maun en scrit u sto vegnir documentà publicamain.

2

Il mandat preventiv constituì a maun sto vegnir scrit dal mandant dal cumenzament fin a la fin a maun, ed il mandant sto datar e suttascriver quest mandat.

3

Sin dumonda dal mandant inscriva l'uffizi da stadi civil la constituziun dal mandat preventiv ed il lieu da deposit en la banca da datas centrala. Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns necessarias, en spezial davart l'access a las datas.

Art. 362

1 Il mandant po revocar da tut temp ses mandat preventiv en ina da las furmas prescrittas per la constituziun.

2

Il mandant po er revocar ses mandat preventiv cun destruir il document.

414 Abolì tras la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l'approvaziun da decrets chantunals tras la Confederaziun, cun effect dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).

415 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).

A. Princip

B. Constituziun

e revocaziun I. Constituziun II. Revocaziun

Cudesch civil svizzer 116

210

3

Sch'il mandant constituescha in nov mandat preventiv senza abolir explicitamain in mandat anteriur, remplazza il nov mandat il mandat anteriur, nun che quel saja senza dubi mo ina cumplettaziun.

Art. 363

1 Sche l'autoritad per la protecziun da creschids vegn a savair ch'ina persuna è daventada inabla da giuditgar e sch'ella na sa betg, sch'igl exista in mandat preventiv, s'infurmescha ella tar l'uffizi da stadi civil.

2

Sch'igl exista in mandat preventiv, controllescha l'autoritad per la protecziun da creschids: 1. sche quel è vegnì constituì valaivlamain; 2. sche las premissas per sia valaivladad èn ademplidas; 3. sch'il mandatari è adattà per sias incumbensas; e 4. sch'i dovra ulteriuras mesiras da la protecziun da creschids.

3

Sch'il mandatari accepta il mandat preventiv, al renda l'autoritad attent a sias obligaziuns tenor las disposiziuns dal Dretg d'obligaziuns416 davart il mandat ed al surdat in document che cuntegna sias cumpetenzas.

Art. 364

Il mandatari po dumandar l'autoritad per la protecziun da creschids d'interpretar il mandat preventiv e da cumplettar quel en puncts secundars.

Art. 365

1 Il mandatari represchenta il mandant en il rom dal mandat preventiv ed ademplescha conscienziusamain sias incumbensas tenor las disposiziuns dal Dretg d'obligaziuns417 davart il mandat.

2

Sch'il mandatari sto liquidar affars che n'èn betg cuntegnids en il mandat preventiv u sch'el ha - en in affar - auters interess che quels dal mandatari, infurmescha el immediatamain l'autoritad per la protecziun da creschids.

3

En cas d'ina collisiun d'interess croda la cumpetenza dal mandatari tenor la lescha.

416 SR

220

417 SR

220

C. Constataziun

da la valaivladad

ed acceptaziun

D. Interpretaziun

e cumplettaziun

E. Adempliment

Cudesch civil svizzer 117

210

Art. 366

1 Sch'il mandat preventiv na cuntegna naginas disposiziuns davart l'indemnisaziun dal mandatari, fixescha l'autoritad per la protecziun da creschids ina indemnisaziun commensurada, sche quai para dad esser giustifitgà areguard la dimensiun da las incumbensas u sche las prestaziuns dal mandatari vegnan per il solit indemnisadas.

2

L'indemnisaziun e las spesas necessarias van a quint dal mandant.

Art. 367

1 Il mandatari po desdir da tut temp il mandat preventiv tras ina communicaziun en scrit a l'autoritad per la protecziun da creschids, observond in termin da desditga da 2 mais.

2

Per motivs relevants po el desdir immediatamain il mandat.

Art. 368

1 Sch'ils interess dal mandant èn periclitads u betg pli garantids, prenda l'autoritad per la protecziun da creschids las mesiras necessarias d'uffizi u sin dumonda d'ina persuna da confidenza.

2

En spezial po ella dar directivas al mandatari, obligar il mandatari d'inoltrar periodicamain inventaris e rapports u retrair per part u dal tuttafatg sias cumpetenzas.

Art. 369

1 Sch'il mandant daventa puspè abel da giuditgar, extingua il mandat preventiv tenor la lescha.

2

Sch'ils interess dal mandant vegnan periclitads tras quest fatg, è il mandatari obligà da cuntinuar uschè ditg cun las incumbensas attribuidas, fin ch'il mandant po defender sez ses interess.

3

Il mandant vegn obligà tras affars ch'il mandatari fa avant ch'el vegn a savair da l'extincziun da ses mandat, sco sch'il mandat fiss anc adina valaivel.

Segund sutchapitel: La disposiziun dal pazient

Art. 370

1 En ina disposiziun dal pazient po ina persuna abla da giuditgar fixar las mesiras medicalas ch'ella accepta u refusa, en cas ch'ella daventa inabla da giuditgar.

F. Indemnisaziun

e spesas

G. Desditga

H. Intervenziun

da l'autoritad

per la protecziun

da creschids

I. Recuperaziun

da l'abilitad da

giuditgar

A. Princip

Cudesch civil svizzer 118

210

2

Ella po er numnar ina persuna natirala che duai discutar cun il medi responsabel las mesiras medicalas e decider en ses num, en cas ch'ella è inabla da giuditgar. Ella po dar directivas a la persuna numnada.

3

En cas che la persuna numnada n'è betg adattada per las incumbensas, n'accepta betg l'incarica u desdi tala, po ella prender disposiziuns substitutivas.

Art. 371

1 La disposiziun dal pazient sto vegnir constituida en scrit, sto vegnir datada e suttascritta.

2

Tgi che constituescha ina disposiziun dal pazient, po laschar inscriver la constituziun ed il lieu da deposit sin la carta d'assicuranza. Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns necessarias, en spezial davart l'access a las datas.

3

La disposiziun davart la revocaziun dal mandat preventiv è applitgabla tenor il senn.

Art. 372

1 Sch'il pazient è inabel da giuditgar e sch'ins na sa betg, sch'igl exista ina disposiziun dal pazient, s'infurmescha il medi responsabel en chaussa cun consultar la carta d'assicuranza. Resalvads restan cas urgents.

2

Il medi ademplescha la disposiziun dal pazient, sche quella na violescha betg prescripziuns legalas u sch'i n'existan betg dubis motivads ch'ella exprimia la libra voluntad u correspundia a la voluntad probabla dal pazient.

3

En il dossier dal pazient menziunescha il medi ils motivs, per ils quals la disposiziun dal pazient na vegn betg ademplida.

Art. 373

1 Mintga persuna da confidenza dal pazient po appellar en scrit a l'autoritad per la protecziun da creschids e far valair: 1. che la disposiziun dal pazient na vegnia betg ademplida; 2. ch'ils interess da la persuna inabla da giuditgar sajan periclitads u betg pli garantids;

3. che la disposiziun dal pazient n'exprimia betg sia libra voluntad.

2

Las disposiziuns davart l'intervenziun da l'autoritad per la protecziun da creschids en cas dal mandat preventiv èn applitgablas tenor il senn.

B. Constituziun

e revocaziun

C. Cumenzament

da l'inabilitad da

giuditgar

D. Intervenziun

da l'autoritad

per la protecziun

da creschids

Cudesch civil svizzer 119

210

Segund chapitel: Mesiras tenor la lescha per persunas inablas da giuditgar Emprim sutchapitel: Represchentanza tras il consort u tras il partenari registrà

Art. 374

1 Il consort u il partenari registrà che maina ina chasada cuminaivla cun ina persuna che daventa inabla da giuditgar, u che assista regularmain e persunalmain questa persuna, ha in dretg da represchentanza tenor la lescha, sch'i n'exista ni in mandat preventiv ni ina curatella correspundenta.

2

Il dretg da represchentanza cumpiglia: 1. tut ils acts giuridics ch'èn usitadamain necessaris per cuvrir il basegn vital;

2. l'administraziun ordinaria da las entradas e da las ulteriuras valurs da facultad; e 3. sche necessari, la cumpetenza d'avrir e da liquidar la posta.

3

Per acts giuridics en il rom da l'administraziun extraordinaria da la facultad dovra il consort u il partenari registrà il consentiment da l'autoritad per la protecziun da creschids.

Art. 375

Per exequir il dretg da represchentanza èn applitgablas las disposiziuns dal Dretg d'obligaziuns418 davart il mandat tenor il senn.

Art. 376

1 Sch'i existan dubis davart l'adempliment da las premissas per ina represchentanza, decida l'autoritad per la protecziun da creschids davart il dretg da represchentanza e consegna eventualmain al consort u al partenari registrà in document che cuntegna las cumpetenzas.

2

Sch'ils interess da la persuna inabla da giuditgar èn periclitads u betg pli garantids, retira l'autoritad per la protecziun da creschids - sin dumonda d'ina persuna da confidenza u d'uffizi - per part u dal tuttafatg al consort u al partenari registrà las cumpetenzas da represchentanza u constituescha ina curatella.

418 SR

220

A. Premissas

e dimensiun

dal dretg da

represchentanza

B. Execuziun

dal dretg da

represchentanza

C. Intervenziun

da l'autoritad

per la protecziun

da creschids

Cudesch civil svizzer 120

210

Segund sutchapitel: Represchentanza en cas da mesiras medicalas

Art. 377

1 Sch'ina persuna inabla da giuditgar n'è betg s'exprimida davart ses tractament en ina disposiziun dal pazient, planisescha il medi responsabel - en cas da mesiras medicalas - il tractament necessari ensemen cun la persuna ch'è autorisada da represchentar la persuna inabla da giuditgar.

2

Il medi infurmescha la persuna cun dretg da represchentanza davart tut las circumstanzas ch'èn relevantas en vista a las mesiras medicalas previsas, en spezial davart ils motivs, l'intent, la moda e maniera, las modalitads, las ristgas, ils effects secundars ed ils custs da talas, davart las consequenzas, sch'il tractament vegn tralaschà, sco er davart eventualas pussaivladads da tractament alternativas.

3

Uschenavant sco pussaivel vegn er la persuna inabla da giuditgar integrada en il process da decisiun.

4

Il plan da tractament vegn adattà al svilup current.

Art. 378

1 Las suandantas persunas èn - en questa successiun - autorisadas da represchentar la persuna inabla da giuditgar e d'acceptar u da refusar las mesiras ambulantas u staziunaras previsas: 1. la persuna numnada en ina disposiziun dal pazient u en in mandat preventiv;

2. il procuratur cun in dretg da represchentanza en cas da mesiras medicalas;

3. il consort u il partenari registrà che maina ina chasada cuminaivla cun la persuna inabla da giuditgar u che assista regularmain e persunalmain questa persuna;

4. la persuna che maina ina chasada cuminaivla cun la persuna inabla da giuditgar e che assista regularmain e persunalmain questa persuna; 5. ils descendents, sch'els assistan regularmain e persunalmain la persuna inabla da giuditgar; 6. ils geniturs, sch'els assistan regularmain e persunalmain la persuna inabla da giuditgar; 7. ils fragliuns, sch'els assistan regularmain e persunalmain la persuna inabla da giuditgar.

A. Plan da

tractament

B. Persuna

cun dretg da

represchentanza

Cudesch civil svizzer 121

210

2

Sche pliras persunas han il dretg da represchentanza, dastga il medi premetter da buna fai che mintgina ageschia cun il consentiment da l'autra.

3

Sche la disposiziun dal pazient na cuntegna naginas directivas, decida la persuna cun dretg da represchentanza tenor la voluntad probabla e tenor ils interess da la persuna inabla da giuditgar.

Art. 379

En cas urgents prenda il medi las mesiras medicalas tenor la voluntad probabla e tenor ils interess da la persuna inabla da giuditgar.

Art. 380

Il tractament d'in disturbi psichic d'ina persuna inabla da giuditgar en ina clinica psichiatrica sa drizza tenor las disposiziuns davart il plazzament per motivs da provediment.

Art. 381

1 L'autoritad per la protecziun da creschids constituescha ina curatella da represchentanza, sch'i n'ha naginas persunas cun dretg da represchentanza u sche quellas na vulan betg exequir il dretg da represchentanza.

2

Ella nominescha la persuna cun dretg da represchentanza u constituescha ina curatella da represchentanza:

1. sch'i n'è betg cler, tgi che ha il dretg da represchentanza; 2. sche las persunas cun dretg da represchentanza èn da different avis; u

3. sch'ils interess da la persuna inabla da giuditgar èn periclitads u betg pli garantids.

3

Ella agescha sin dumonda dal medi u d'ina autra persuna da confidenza u d'uffizi.

Terz sutchapitel: Segiurn en instituts da dimora u da tgira

Art. 382

1 Sch'ina persuna inabla da giuditgar vegn assistida durant in temp pli lung en in institut da dimora u da tgira, stoi vegnir fixà en scrit en in contract d'assistenza tge prestaziuns che l'institut furnescha e quant che quellas custan.

2

Fixond las prestaziuns che l'institut ha da furnir, vegnan ils giavischs da la persuna pertutgada resguardads tant sco pussaivel.

C. Cas urgents

D. Tractament

d'in disturbi

psichic

E. Intervenziun

da l'autoritad

per la protecziun

da creschids

A. Contract

d'assistenza

Cudesch civil svizzer 122

210

3

La cumpetenza da represchentar la persuna inabla da giuditgar a chaschun da la conclusiun, da la midada u da l'aboliziun dal contract d'assistenza sa drizza tenor il senn tenor las disposiziuns davart la represchentanza en cas da mesiras medicalas.

Art. 383

1 L'institut da dimora u da tgira dastga mo restrenscher la libertad da sa mover da la persuna inabla da giuditgar, sche mesiras main rigurusas na bastan betg u paran da bel principi dad esser insuffizientas e sche la mesira serva: 1. ad impedir in privel per la vita u per l'integritad corporala da la persuna pertutgada u da terzas persunas; u 2. ad eliminar in disturbi gravant da la vita cuminaivla en l'institut.

2

Avant che restrenscher la libertad da sa mover vegn declerà a la persuna pertutgada, tge che capita, pertge che la mesira è vegnida ordinada, quant ditg che la mesira dura probablamain e tgi che s'occupa durant quest temp da la persuna pertutgada. Resalvadas restan situaziuns d'urgenza.

3

La restricziun da la libertad da sa mover vegn abolida uschè prest sco pussaivel; en mintga cas vegni controllà regularmain, sche la restricziun è anc giustifitgada.

Art. 384

1 Mintga mesira che restrenscha la libertad da sa mover vegn protocollada. Il protocol cuntegna en spezial il num dal disponent, l'intent, il gener e la durada da la mesira.

2

La persuna ch'è autorisada da represchentar la persuna inabla da giuditgar en cas da mesiras medicalas vegn infurmada davart la mesira che restrenscha la libertad da sa mover; ella po prender invista dal protocol da tut temp.

3

In dretg da prender invista han er las persunas che surveglian l'institut da dimora u da tgira.

Art. 385

1 Cunter ina mesira che restrenscha la libertad da sa mover po la persuna pertutgada u ina da sias persunas da confidenza appellar da tut temp en scrit a l'autoritad per la protecziun da creschids a la sedia da l'institut.

2

Sche l'autoritad per la protecziun da creschids constatescha che la mesira na correspunda betg a las prescripziuns legalas, mida u abolescha ella la mesira u ordinescha ina mesira uffiziala da la protecziun B. Restricziun

da la libertad

da sa mover I. Premissas II. Protocollaziun ed

infurmaziun

III. Intervenziun

da l'autoritad per

la protecziun da

creschids

Cudesch civil svizzer 123

210

da creschids. Sche necessari infurmescha ella l'autoritad da surveglianza da l'institut.

3

Mintga dumonda che pretenda in giudicament tras l'autoritad per la protecziun da creschids vegn tramessa vinavant immediatamain a quella.

Art. 386

1 L'institut da dimora u da tgira protegia la persunalitad da la persuna inabla da giuditgar e promova uschenavant sco pussaivel contacts cun persunas ordaifer l'institut.

2

Sche nagin d'ordaifer l'institut s'occupa da la persuna pertutgada, infurmescha l'institut da dimora u da tgira l'autoritad per la protecziun da creschids.

3

La libra tscherna dal medi è garantida, nun che motivs relevants s'opponian a quai.

Art. 387

Ils instituts da dimora e da tgira che assistan persunas inablas da giuditgar vegnan suttamess dals chantuns ad ina surveglianza, nun ch'ina surveglianza saja gia garantida tras prescripziuns dal dretg federal.

Indeschavel titel: Las mesiras uffizialas Emprim chapitel: Princips generals

Art. 388

1 Las mesiras uffizialas da la protecziun da creschids garanteschan il bainstar e la protecziun da persunas basegnusas.

2

Ellas duain mantegnair e promover uschè bain sco pussaivel l'autodeterminaziun da la persuna pertutgada.

Art. 389

1 L'autoritad per la protecziun da creschids ordinescha ina mesira, sche:

1. il sustegn che la persuna basegnusa survegn tras la famiglia, tras autras persunas da confidenza ubain tras servetschs privats u publics na basta betg u para da bel principi dad esser nunsuffizient; 2. en cas d'ina inabilitad da giuditgar da la persuna basegnusa i n'è vegnida prendida nagina atgna prevenziun u igl è vegnida C. Protecziun da

la persunalitad

D. Surveglianza

dals instituts da

dimora e da tgira

A. Intent

B. Subsidiaritad

e commensurabladad

Cudesch civil svizzer 124

210

prendida in'atgna prevenziun che n'è betg suffizienta e las mesiras tenor la lescha na bastan betg.

2

Mintga mesira uffiziala sto esser necessaria ed adattada.

Segund chapitel: La curatella Emprim sutchapitel: Disposiziuns generalas

Art. 390

1 L'autoritad per la protecziun da creschids installescha ina curatella, sch'ina persuna maiorenna: 1. po reglar mo per part u na po insumma betg reglar ses affars pervia d'in impediment spiertal, pervia d'in disturbi psichic u pervia d'ina deblezza sumeglianta che sa chatta en la persuna; 2. pervia d'incapacitad temporara da giuditgar u pervia d'absenza en affars che ston vegnir liquidads na po ni agir sezza ni ha designà ina persuna ch'è autorisada da surpigliar la substituziun.

2

La grevezza e la protecziun dals confamigliars e da terzas persunas ston vegnir resguardadas.

3

La curatella vegn installada sin dumonda da la persuna pertutgada u d'ina persuna da confidenza ubain d'uffizi.

Art. 391

1 L'autoritad per la protecziun da creschids circumscriva ils champs d'incumbensas da la curatella correspundentamain als basegns da la persuna pertutgada.

2

Ils champs d'incumbensas pertutgan la tgira da persunas, la tgira da la facultad u la correspundenza giuridica.

3

Senza il consentiment da la persuna pertutgada dastga il procuratur avrir la posta da tala u metter pe en l'abitaziun da quella mo, sche l'autoritad per la protecziun da creschids ha autorisà quai explicitamain.

Art. 392

Sche l'installaziun d'ina curatella para dad esser evidentamain sproporziunada pervia da la dimensiun da las incumbensas, po l'autoritad per la protecziun da creschids: 1. preparar da sai anor quai ch'è necessari, oravant tut dar il consentiment per in act giuridic; A. Premissas

B. Champs

d'incumbensa

C. Renunzia ad

ina curatella

Cudesch civil svizzer 125

210

2. dar ina incumbensa ad ina terza persuna da liquidar singulas lavurs; u

3. designar ina persuna u in post, a la quala u al qual ston vegnir dadas l'invista en ed infurmaziuns davart tscherts secturs.

Segund sutchapitel: Ils geners da curatella

Art. 393

1 Ina curatella accumpagnada vegn installada cun il consentiment da la persuna basegnusa, sche quella dovra in sustegn accumpagnà per liquidar tscherts affars.

2

La curatella accumpagnada na restrenscha betg l'abilitad d'agir da la persuna pertutgada.

Art. 394

1 Ina curatella da represchentanza vegn installada, sche la persuna basegnusa na po betg liquidar tscherts affars e sto perquai vegnir represchentada.

2

L'autoritad per la protecziun da creschids po restrenscher correspundentamain l'abilitad d'agir da la persuna pertutgada.

3

Er sche l'abilitad d'agir n'è betg restrenschida, sto la persuna pertutgada acceptar las acziuns dal procuratur.

Art. 395

1 Sche l'autoritad per la protecziun da creschids installescha ina curatella da represchentanza per administrar la facultad, determinescha ella las valurs da facultad che duain vegnir administradas dal procuratur.

Ella po suttametter a l'administraziun parts da las entradas u da la facultad, tut las entradas u tut la facultad ubain tut las entradas e tut la facultad.

2

La cumpetenza d'administrar dal procuratur cumpiglia er ils respargns da las entradas administradas u ils retgavs da la facultad administrada, nun che l'autoritad per la protecziun da creschids prevesia insatge auter.

3

Senza restrenscher l'abilitad d'agir da la persuna pertutgada, la po l'autoritad per la protecziun da creschids privar da l'access a singulas valurs da facultad.

4

Sche l'autoritad per la protecziun da creschids scumonda a la persuna pertutgada da disponer d'in bain immobigliar, lascha ella inscriver quai en il register funsil.

A. Curatella

accumpagnada

B. Curatella da

represchentanza I. En general II. Administraziun da facultad

Cudesch civil svizzer 126

210

Art. 396

1 Ina curatella participativa vegn installada, sche tschertas acziuns da la persuna basegnusa ston vegnir approvadas dal procuratur per la proteger uschia.

2

L'abilitad d'agir da la persuna pertutgada vegn restrenschida correspundentamain tenor la lescha.

Art. 397

La curatella accumpagnada, la curatella da represchentanza e la curatella participativa pon vegnir cumbinadas ina cun l'autra.

Art. 398

1 Ina curatella cumplessiva vegn installada, sch'ina persuna è spezialmain basegnusa, oravant tut per motivs d'ina inabilitad permanenta da giuditgar.

2

Ella vala per tut ils affars da la tgira da persunas, da la tgira da la facultad e da la correspundenza giuridica.

3

L'abilitad d'agir da la persuna pertutgada croda davent tenor la lescha.

Terz sutchapitel: Fin da la curatella

Art. 399

1 Tenor la lescha finescha la curatella cun la mort da la persuna pertutgada.

2

L'autoritad per la protecziun da creschids annullescha ina curatella sin dumonda da la persuna pertutgada u d'ina persuna da confidenza u d'uffizi, sch'i na dat nagin motiv pli per la cuntinuar.

Quart sutchapitel: Il procuratur

Art. 400

1 L'autoritad per la protecziun da creschids nominescha sco procuratur ina persuna natirala ch'è adattada per questa incumbensa per motivs persunals e professiunals, che po investir il temp necessari per quai e che ademplescha sezza questa incumbensa. En cas da circumstanzas spezialas pon vegnir nominadas pliras persunas.

2

La persuna nominada è obligada da surpigliar la curatella, nun che motivs relevants pledian cunter quai.

C. Curatella

participativa

D. Cumbinaziun

da curatellas

E. Curatella

cumplessiva

A. Nominaziun I. Premissas generalas

Cudesch civil svizzer 127

210

3

L'autoritad per la protecziun da creschids procura ch'il procuratur survegn l'instrucziun, la cussegliaziun ed il sustegn necessari.

Art. 401

1 Sche la persuna pertutgada propona ina persuna da confidenza sco procuratur, ademplescha l'autoritad per la protecziun da creschids quest giavisch, sche la persuna proponida è adattada per la curatella ed è pronta da la surpigliar.

2

Ella resguarda, sche pussaivel, ils giavischs dals confamigliars u d'autras persunas da confidenza.

3

Sche la persuna pertutgada refusa ina tscherta persuna sco procuratur, respecta l'autoritad per la protecziun da creschids quest giavisch, sche pussaivel.

Art. 402

1 Sche l'autoritad per la protecziun da creschids surdat ina curatella a pliras persunas, fixescha ella, sche l'uffizi duai vegnir exequì cuminaivlamain u tgi ch'è responsabel per tge incumbensa.

2

Ina curatella cuminaivla vegn surdada a pliras persunas mo cun lur consentiment.

Art. 403

1 Sch'il procuratur è impedì d'agir u sch'ils interess dal procuratur collideschan tar in affar cun quels da la persuna pertutgada, nominescha l'autoritad per la protecziun da creschids in procuratur substitut u regla sezza quest affar.

2

En cas d'ina collisiun d'interess croda tenor la lescha la cumpetenza dal procuratur en l'affar correspundent.

Art. 404

1 Il procuratur ha il dretg d'ina indemnisaziun adequata e d'ina cumpensaziun da las spesas necessarias, pajadas or da la facultad da la persuna pertutgada. Sch'il procuratur è in procuratur professiunal, van l'indemnisaziun e la cumpensaziun da las spesas al patrun.

2

L'autoritad per la protecziun da creschids fixescha l'autezza da l'indemnisaziun. En quest connex resguarda ella spezialmain la dimensiun e la cumplexitad da las incumbensas surdadas al procuratur.

3

Ils chantuns decreteschan disposiziuns executivas e reglan l'indemnisaziun e la cumpensaziun da las spesas, sche quellas na pon betg vegnir pajadas da la facultad da la persuna pertutgada.

II. Giavischs

da la persuna

pertutgada u da

persunas da sia

confidenza

III. Surdada da

l'uffizi a pliras

persunas

B. Impediment

e collisiun

d'interess

C. Indemnisaziun e spesas

Cudesch civil svizzer 128

210

Tschintgavel sutchapitel: L'administraziun da la curatella

Art. 405

1 Il procuratur s'acquista las enconuschientschas ch'èn necessarias per ademplir las incumbensas e contactescha persunalmain la persuna pertutgada.

2

Sche la curatella cumpiglia l'administraziun da la facultad, fa il procuratur en collavuraziun cun l'autoritad per la protecziun da creschids immediatamain in inventari da las valurs da facultad che ston vegnir administradas.

3

Sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, po l'autoritad per la protecziun da creschids decretar ina inventarisaziun publica. Per ils crediturs ha quella il medem effect sco l'inventari public dal dretg d'ierta.

4

Terzas persunas èn obligadas da dar tut las infurmaziuns necessarias per l'inventarisaziun.

Art. 406

1 Il procuratur ademplescha las incumbensas en l'interess da la persuna pertutgada, prenda, sche pussaivel, resguard da l'opiniun da tala e resguarda sia voluntad da concepir sia vita tenor agens giavischs ed ideas en correspundenza cun sias abilitads.

2

Il procuratur sa stenta da stabilir ina relaziun da confidenza cun la persuna pertutgada e da levgiar sia flaivlezza u d'impedir in pegiurament.

Art. 407

La persuna pertutgada abla da giuditgar po, er sch'ella è vegnida privada da l'abilitad d'agir, fundar - en il rom dal dretg da persunas - dretgs ed obligaziuns tras l'agen agir ed exequir dretgs persunals inalienabels.

Art. 408

1 Il procuratur administrescha las valurs da facultad cun quità e fa tut ils acts giuridics che han in connex cun l'administraziun.

2

Particularmain po il procuratur: 1. prender encunter cun effect liberant per terzas persunas la prestaziun che quellas debiteschan a la persuna pertutgada;

2. pajar ils debits, uschenavant che quai è inditgà; 3. represchentar, sche necessari, la persuna pertutgada per ils basegns currents.

A. Surpigliada

da l'uffizi

B. Relaziun

cun la persuna

pertutgada

C. Agen agir

da la persuna

pertutgada

D. Administraziun da

la facultad I. Incumbensas

Cudesch civil svizzer 129

210

3

Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns davart l'investiziun e davart il deposit da la facultad.

Art. 409

Il procuratur dat a la persuna pertutgada imports adequats a libra disposiziun che derivan da la facultad da tala.

Art. 410

1 Il procuratur maina il quint ed al suttametta a l'autoritad per la protecziun da creschids per l'approvaziun a las periodas fixadas d'ella, almain però mintga 2 onns.

2

Il procuratur declera a la persuna pertutgada il quint e dat ad ella ina copia sin giavisch.

Art. 411

1 Il procuratur rapporta a l'autoritad per la protecziun da creschids uschè savens sco necessari, almain però mintga 2 onns, davart la situaziun da la persuna pertutgada e davart l'execuziun da la curatella.

2

Cun formular il rapport consultescha il procuratur sche pussaivel la persuna pertutgada e dat ad ella ina copia sin giavisch.

Art. 412

1 Represchentond la persuna pertutgada na dastga il procuratur surpigliar naginas garanzias, fundar naginas fundaziuns e far naginas donaziuns, cun excepziun dals regals occasiunals usitads.

2

Valurs da facultad che han ina valur speziala per la persuna pertutgada u per sia famiglia na vegnan, sche pussaivel, betg alienadas.

Art. 413

1 Ademplind sias incumbensas ha il procuratur il medem duair da diligenza sco ina persuna mandataria tenor las disposiziuns dal Dretg d'obligaziuns419.

2

Il procuratur è obligà da mantegnair discreziun, nun che quai cuntrafetschia ad interess predominants.

3

Terzas persunas ston vegnir orientadas davart la curatella, uschenavant che quai è necessari per il procuratur per ademplir duidamain las incumbensas.

419 SR

220

II. Imports a

libra disposiziun

III. Quint

E. Rapport

F. Affars

particulars

G. Duair da

diligenza ed

obligaziun da

discreziun

Cudesch civil svizzer 130

210

Art. 414

Il procuratur infurmescha immediatamain l'autoritad per la protecziun da creschids davart circumstanzas che pretendan ina midada da las mesiras u che pussibiliteschan in'aboliziun da la curatella.

Sisavel sutchapitel: La cooperaziun da l'autoritad per la protecziun da creschids

Art. 415

1 L'autoritad per la protecziun da creschids reveda il quint e conceda u refusa l'approvaziun; sche necessari, pretenda ella ina rectificaziun.

2

Ella examinescha il rapport e pretenda, sche necessari, che quel vegnia cumplettà.

3

En cas da basegn prenda ella las mesiras ch'èn inditgadas per proteger ils interess da la persuna pertutgada.

Art. 416

1 Per ils suandants affars, ch'il procuratur liquidescha sco represchentant da la persuna pertutgada, è necessari il consentiment da l'autoritad per la protecziun da creschids:

1. per liquidar la chasada, per desdir il contract da localitads, en las qualas la persuna pertutgada viva; 2. per far contracts permanents davart il plazzament da la persuna pertutgada;

3. per acceptar u per refusar ina ierta, sche quai basegna ina decleraziun explicita, sco er per far contracts d'ierta e contracts da partiziun d'ierta; 4. per acquistar, per vender, per impegnar e per stabilir autras grevezzas realas da bains immobigliars sco er per construir edifizis che surpassa l'administraziun ordinaria da la facultad; 5. per acquistar, per vender e per impegnar autras valurs da facultad sco er per installar ina giudida da talas, sche quests affars n'appartegnan betg a la responsabladad da l'administraziun ordinaria e da la gestiun; 6. per far e per conceder emprests considerabels, per surpigliar cambialas;

7. per far contracts da renta vitalizia e contracts da vitalizi sco er assicuranzas da vita, uschenavant che quels n'èn betg colliads - en il rom da la prevenziun professiunala - cun in contract da lavur; H. Midada da

las relaziuns

A. Revisiun

dal quint ed

examinaziun

dal rapport

B. Affars

che dovran in

consentiment I. Tenor la lescha

Cudesch civil svizzer 131

210

8. per surpigliar u per liquidar in affar, per sa participar ad ina societad che pretenda ina responsabladad persunala da la persuna pertutgada u ina participaziun cun in chapital considerabel; 9. per declerar l'insolvenza, per manar in process, per stabilir in accord, in contract da cumpromiss u in concordat, cun resalva da mesiras provisoricas dal procuratur en cas urgents.

2

Il consentiment da l'autoritad per la protecziun da creschids n'è betg necessari, sche la persuna pertutgada abla da giuditgar è perencletga e sche sia abilitad d'agir n'è betg restrenschida tras la curatella.

3

Contracts tranter il procuratur e la persuna pertutgada dovran adina il consentiment da l'autoritad per la protecziun da creschids, nun che la persuna pertutgada concedia in mandat gratuit.

Art. 417

L'autoritad per la protecziun da creschids po decretar per motivs relevants che ulteriurs affars vegnian suttamess ad ella per l'approvaziun.

Art. 418

Sch'in affar è vegnì concludì senza il consentiment necessari da l'autoritad per la protecziun da creschids, ha el per la persuna pertutgada mo l'effect ch'è previs tenor las disposiziuns dal dretg da persunas davart la mancanza da l'approvaziun dal represchentant legal.

Setavel sutchapitel: Intervenziun da l'autoritad per la protecziun da creschids

Art. 419

Cunter acziuns u omissiuns dal procuratur sco er d'ina terza persuna u d'in post, al qual l'autoritad per la protecziun da creschids ha dà in mandat po la persuna pertutgada u ina persuna da sia confidenza e mintga persuna che ha in interess legitim appellar a l'autoritad per la protecziun da creschids.

Otgavel sutchapitel: Disposiziuns spezialas per confamigliars

Art. 420

Sch'il consort, il partenari registrà, ils geniturs, in descendent, in fragliun, il partenari da vita factic da la persuna pertutgada vegnan installads sco procuratur, po l'autoritad per la protecziun da creschids II. Sin

prescripziun

III. Mancanza

dal consentiment

Cudesch civil svizzer 132

210

dispensar els per part u dal tuttafatg da l'obligaziun da far in inventari, da l'obligaziun da rapportar periodicamain e da far in rendaquint e da l'obligaziun da dumandar il consentiment per tscherts affars, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.

Novavel sutchapitel: La fin da l'uffizi da procuratur

Art. 421

L'uffizi da procuratur finescha tenor la lescha: 1. cun la scadenza d'ina perioda d'uffizi fixada da l'autoritad per la protecziun da creschids, nun che l'uffizi vegnia puspè confermà; 2. cun la fin da la curatella; 3. cun la fin da la relaziun da lavur sco procuratur professiunal; 4. il mument ch'il procuratur vegn mess sut curatella, daventa inabel da giuditgar u mora.

Art. 422

1 Il pli baud suenter ina perioda d'uffizi da 4 onns ha il procuratur il dretg da vegnir relaschà.

2

Avant po il procuratur dumandar sia relaschada per motivs relevants.

Art. 423

1 L'autoritad per la protecziun da creschids relascha il procuratur: 1. sch'el n'è betg pli en cas d'ademplir las incumbensas surdadas ad el;

2. sch'igl è avant maun in auter motiv relevant per al relaschar.

2

La relaschada po vegnir dumandada da la persuna pertutgada u d'ina persuna da sia confidenza.

Art. 424

Il procuratur è obligà da manar vinavant affars betg suspensibels fin ch'il successur surpiglia l'uffizi, nun che l'autoritad per la protecziun da creschids decreteschia insatge auter. Questa disposiziun na vala betg per il procuratur professiunal.

A. Tenor

la lescha

B. Relaschada I. Sin dumonda dal procuratur

II. Ulteriurs cas

C. Cuntinuaziun

dals affars

Cudesch civil svizzer 133

210

Art. 425

1 Sche l'uffizi va a fin, surdat il procuratur il rapport final a l'autoritad per la protecziun da creschids ed inoltrescha eventualmain il quint final. L'autoritad per la protecziun da creschids po liberar il procuratur professiunal da questa obligaziun, cur che la relaziun da lavur va a fin.

2

L'autoritad per la protecziun da creschids controllescha ed approvescha il rapport final ed il quint final da medema maniera sco ils rapports ed ils quints periodics.

3

Ella surdat il rapport final ed il quint final a la persuna pertutgada u a ses ertavels ed eventualmain al nov procuratur e renda il medem mument attentas questas persunas a las disposiziuns davart la responsabladad.

4

Ultra da quai communitgescha ella a questas persunas, sch'ella ha distgargià il procuratur u sch'ella ha refusà d'approvar il rapport final u il quint final.

Terz chapitel: Il plazzament per motivs da provediment

Art. 426

1 Ina persuna che patescha d'in disturbi psichic u d'in impediment spiertal u ch'è grevamain negligida dastga vegnir plazzada en in institut adattà, sch'il tractament necessari u l'assistenza na po betg vegnir realisà en autra moda.

2

La grevezza e la protecziun dals confamigliars e da terzas persunas ston vegnir resguardadas.

3

La persuna pertutgada vegn relaschada, uschespert che las premissas per ses plazzament n'èn betg pli ademplidas.

4

La persuna pertutgada u ina persuna da sia confidenza po dumandar da tut temp la relaschada. Davart questa dumonda stoi vegnir decidì senza retardar.

Art. 427

1 Sch'ina persuna che patescha d'in disturbi psichic e ch'è entrada voluntarmain en in institut vul puspè bandunar quest institut, po ella vegnir retegnida da la direcziun medicala da l'institut per maximalmain 3 dis, sch'ella: 1. sa metta sezza en privel da vita; u 2. periclitescha seriusamain la vita e l'integritad corporala da terzas persunas.

2

Sche quest termin è scadì, po la persuna pertutgada bandunar l'institut, nun ch'i saja avant maun ina decisiun da plazzament uffiziala.

D. Rapport final

e quint final

A. Las mesiras I. Plazzament per il tractament u

per l'assistenza

II. Retenziun

da persunas

entradas

voluntarmain

Cudesch civil svizzer 134

210

3

La persuna pertutgada vegn rendida attenta en scrit ch'ella possia appellar a la dretgira.

Art. 428

1 Per ordinar il plazzament e la relaschada è cumpetenta l'autoritad per la protecziun da creschids.

2

En il cas singul po ella surdar la cumpetenza per la relaschada a l'institut.

Art. 429

1 Ils chantuns pon designar medis che dastgan - ultra da l'autoritad per la protecziun da creschids - decretar in plazzament per ina tscherta durada fixada en il dretg chantunal. Il plazzament dastga durar maximalmain 6 emnas.

2

Il plazzament tras il medi scroda il pli tard, cur che la durada fixada è scadida, nun ch'i saja avant maun ina decisiun da plazzament uffiziala da l'autoritad per la protecziun da creschids.

3

Davart la relaschada decida l'institut.

Art. 430

1 Il medi visitescha persunalmain la persuna pertutgada e taidla tge ch'ella di.

2

La decisiun da plazzament cuntegna almain las suandantas indicaziuns:

1. il lieu e la data da la visita medicala; 2. il num dal medi; 3. la diagnosa, ils motivs e l'intent dal plazzament; 4. l'indicaziun dals meds legals.

3

Il med legal n'ha betg in effect suspensiv, premess ch'il medi u il derschader responsabel na disponia betg insatge auter.

4

In exemplar da la decisiun da plazzament vegn surdà a la persuna pertutgada; in ulteriur exemplar vegn preschentà a l'institut tar la recepziun da la persuna pertutgada.

5

Il medi infurmescha sche pussaivel ina persuna da confidenza da la persuna pertutgada en scrit davart il plazzament e davart l'autorisaziun d'appellar a la dretgira.

B. Cumpetenza

per il plazzament e per la

relaschada I. Autoritad per la protecziun da

creschids

II. Medis 1. Cumpetenza 2. Procedura

Cudesch civil svizzer 135

210

Art. 431

1 Il pli tard 6 mais suenter il cumenzament dal plazzament examinescha l'autoritad per la protecziun da creschids, sche las premissas èn anc ademplidas e sche l'institut è anc adina adattà.

2

Entaifer ulteriurs 6 mais fa ella ina segunda examinaziun. Alura fa ella questa examinaziun uschè savens sco necessari, almain però ina giada per onn.

Art. 432

Mintga persuna che vegn plazzada en in institut po consultar ina persuna da sia confidenza che la sustegna durant la dimora e fin che tut las proceduras, ch'èn colliadas cun il plazzament, èn terminadas.

Art. 433

1 Sch'ina persuna vegn plazzada en in institut per tractar in disturbi psichic, fa il medi responsabel - ensemen cun la persuna pertutgada ed eventualmain cun la persuna da confidenza da tala - in plan da tractament en scrit.

2

Il medi infurmescha la persuna pertutgada e sia persuna da confidenza davart tut las circumstanzas ch'èn relevantas en vista a las mesiras medicalas prendidas en mira, en spezial davart ils motivs, l'intent, la moda e maniera, las modalitads, las ristgas ed ils effects secundars da talas, davart las consequenzas, sch'il tractament vegn tralaschà, sco er davart eventualas pussaivladads da tractament alternativas.

3

Il plan da tractament vegn suttamess a la persuna pertutgada per l'approvaziun. Sche la persuna pertutgada è incapabla da giuditgar, sto vegnir resguardada in'eventuala disposiziun dal pazient.

4

Il plan da tractament vegn adattà al svilup current.

Art. 434

1 Sch'i manca il consentiment da la persuna pertutgada, po il schefmedi da la partiziun decretar en scrit las mesiras medicalas previsas en il plan da tractament:

1. sch'i smanatscha in donn serius per la sanadad da la persuna pertutgada ubain la vita u l'integritad corporala da terzas persunas è periclitada seriusamain, sche la persuna pertutgada na vegn betg tractada; 2. sche la persuna pertutgada è inabla da giuditgar en quai che reguarda ses basegn da tractament; 3. sch'i na stat a disposiziun nagina mesira adequata ch'è main rigurusa.

C. Examinaziun

periodica

D. Persuna da

confidenza

E. Mesiras

medicalas en

cas d'in disturbi

psichic I. Plan da

tractament

II. Tractament

senza consentiment

Cudesch civil svizzer 136

210

2

Il decret vegn communitgà en scrit a la persuna pertutgada ed a sia persuna da confidenza ensemen cun ina indicaziun dals meds legals.

Art. 435

1 En ina situaziun d'urgenza pon las mesiras medicalas indispensablas per la protecziun da la persuna pertutgada u da terzas persunas vegnir prendidas immediatamain.

2

Sche l'institut sa, co che la persuna pertutgada vul vegnir tractada, resguarda ella sia voluntad.

Art. 436

1 Sch'igl exista in privel da recidiva, emprova il medi responsabel da fixar avant la relaschada princips da tractament cun la persuna pertutgada per il cas ch'ella sto puspè vegnir plazzada en l'institut.

2

Il discurs d'extrada sto vegnir documentà.

Art. 437

1 Ils chantuns reglan l'assistenza posteriura.

2

Els pon prevair mesiras ambulantas.

Art. 438

Per mesiras che restrenschan la libertad da la persuna pertutgada da sa mover en l'institut èn applitgablas las disposiziuns davart la restricziun da la libertad da sa mover en instituts da dimora u da tgira tenor il senn. Resalvada resta l'appellaziun a la dretgira.

Art. 439

1 La persuna pertutgada u ina persuna da sia confidenza po appellar en scrit a la dretgira responsabla en ils suandants cas: 1. en cas d'in plazzament decretà dal medi; 2. en cas d'ina retenziun tras l'institut; 3. en cas che la dumonda da relaschada vegn refusada da l'institut;

4. en cas d'in tractament d'in disturbi psichic senza consentiment;

5. en cas da mesiras per restrenscher la libertad da sa mover.

2

Il termin per appellar a la dretgira importa 10 dis a partir da la communicaziun da la decisiun. En cas da mesiras per restrenscher la libertad da sa mover po la dretgira vegnir appellada da tut temp.

III. Cas

d'urgenza

IV. Discurs

d'extrada

V. Dretg

chantunal

F. Mesiras per

restrenscher la

libertad da sa

mover

G. Appellaziun

a la dretgira

Cudesch civil svizzer 137

210

3

La procedura sa drizza analogamain tenor las disposiziuns davart la procedura davant l'instanza giudiziala da recurs.

4

Mintga dumonda per in giudicat giudizial sto vegnir tramessa immediatamain a la dretgira responsabla.

Dudeschavel titel: Organisaziun Emprim chapitel: Autoritads e cumpetenza locala

Art. 440

1 L'autoritad per la protecziun da creschids è in'autoritad spezialisada.

Ella vegn designada dals chantuns.

2

Ella prenda sias decisiuns cun almain trais commembers. Ils chantuns pon prevair excepziuns per tscherts affars.

3

Ella ademplescha er las incumbensas da l'autoritad per la protecziun d'uffants.

Art. 441

1 Ils chantuns designeschan las autoritads da surveglianza.

2

Il Cussegl federal po decretar disposiziuns davart la surveglianza.

Art. 442

1 Cumpetenta è l'autoritad per la protecziun da creschids al domicil da la persuna pertutgada. Sch'ina procedura è pendenta, resta la cumpetenza mantegnida en mintga cas fin che la procedura è terminada.

2

Sch'in privel nascha dal retard, è cumpetenta er l'autoritad al lieu, nua che la persuna pertutgada sa trategna. Sche questa autoritad prenda ina mesira, infurmescha ella l'autoritad dal domicil.

3

Areguard ina curatella installada pervia d'absenza da la persuna pertutgada è er cumpetenta l'autoritad dal lieu, nua che la part principala da la facultad è vegnida administrada u è pervegnida a la persuna pertutgada.

4

Ils chantuns èn autorisads da declerar per lur burgais, che han lur domicil en il chantun, l'autoritad dal lieu d'origin sco cumpetenta empè da l'autoritad dal lieu da domicil, sche er il sustegn da persunas basegnusas è dal tuttafatg u per part chaussa da la vischnanca burgaisa.

5

Sch'ina persuna, per la quala è vegnida decretada ina mesira, mida ses domicil, surpiglia l'autoritad dal nov domicil senza retardar la mesira, nun che motivs relevants s'opponian a quai.

A. Autoritad per

la protecziun da

creschids

B. Autoritad da

surveglianza

C. Cumpetenza

locala

Cudesch civil svizzer 138

210

Segund chapitel: Procedura Emprim sutchapitel: Davant l'autoritad per la protecziun da creschids

Art. 443

1 Mintga persuna po annunziar a l'autoritad per la protecziun da creschids, sch'ina persuna para dad esser basegnusa. Resalvadas restan las disposiziuns davart il secret professiunal.

2

Tgi che vegn a savair d'ina tala persuna en il rom da sia activitad uffiziala, è obligà da far in'annunzia. Ils chantuns pon prevair ulteriuras obligaziuns d'annunzia.

Art. 444

1 L'autoritad per la protecziun da creschids examinescha d'uffizi sia cumpetenza.

2

Sch'ella chatta ch'ella na saja betg cumpetenta, transferescha ella la chaussa immediatamain a l'autoritad ch'ella resguarda sco cumpetenta.

3

Sch'ella ha dubis davart sia cumpetenza, tschertga ella in barat d'opiniuns cun l'autoritad, che vegn en dumonda dad esser cumpetenta.

4

Sch'i na po betg vegnir cuntanschì in consentiment malgrà il barat d'opiniuns, suttametta l'autoritad ch'è sa fatschentada l'emprim cun la chaussa la dumonda davart sia cumpetenza a l'instanza giudiziala da recurs.

Art. 445

1 L'autoritad per la protecziun da creschids prenda sin dumonda d'ina persuna participada a la procedura u d'uffizi tut las mesiras preventivas ch'èn necessarias per la durada da la procedura. En spezial po ella ordinar preventivamain ina mesira da la protecziun da creschids.

2

Sche quai è spezialmain urgent, po ella prender subit mesiras preventivas senza consultar las persunas participadas a la procedura. Il medem mument dat ella a quellas la pussaivladad da prender posiziun; alura decida ella da nov.

3

Cunter decisiuns davart mesiras preventivas po vegnir recurrì entaifer 10 dis suenter lur communicaziun.

A. Dretgs ed

obligaziuns

d'annunzia

B. Examinaziun

da la cumpetenza

C. Mesiras

preventivas

Cudesch civil svizzer 139

210

Art. 446

1 L'autoritad per la protecziun da creschids eruescha d'uffizi ils fatgs.

2

Ella fa las retschertgas indispensablas e registrescha las cumprovas necessarias. Ella po incumbensar ina persuna adattada u in post adattà da far scleriments. Sche necessari ordinescha ella l'expertisa d'in expert.

3

Ella n'è betg liada vi da las pretensiuns da las persunas participadas a la procedura.

4

Ella applitgescha d'uffizi il dretg.

Art. 447

1 La persuna pertutgada vegn tadlada persunalmain, nun che quai paria dad esser sproporziunà.

2

En cas d'in plazzament per motivs da provediment taidla l'autoritad per la protecziun da creschids, per regla reunida sco collegi, la persuna pertutgada.

Art. 448

1 Las persunas participadas a la procedura e terzas persunas èn obligadas da cooperar tar l'examinaziun dals fatgs. L'autoritad per la protecziun da creschids prenda las mesiras ch'èn necessarias per proteger ils interess degns da vegnir protegids. Sche necessari ordinescha ella da sfurzar da realisar l'obligaziun da cooperar.

2

Medis, dentists, apotechers e spendreras sco er lur persunas auxiliaras èn obligads da cooperar mo, sche la persuna cun dretg a secretezza als ha autorisà da far quai u sch'il post superiur als ha liberà dal secret professiunal sin dumonda da l'autoritad per la protecziun da creschids.

3

Spirituals, advocats, defensurs, mediaturs sco er anteriurs procuraturs ch'èn vegnids nominads per la procedura, n'èn betg obligads da cooperar.

4

Autoritads administrativas e dretgiras concedan las actas necessarias, fan in rapport e dattan infurmaziuns, nun che interess degns da vegnir protegids s'opponian a quai.

Art. 449

1 Sch'ina expertisa psiciatrica è indispensabla e sche quella na po betg vegnir fatga en moda ambulanta, trametta l'autoritad per la protecziun da creschids la persuna pertutgada per l'expertisa en in institut adattà.

2

Las disposiziuns davart la procedura en cas d'in plazzament per motivs da provediment èn applitgablas tenor il senn.

D. Princips da

procedura

E. Audiziun

F. Obligaziun

da cooperar ed

agid uffizial

G. Expertisa

en in institut

Cudesch civil svizzer 140

210

a L'autoritad per la protecziun da creschids ordinescha sche necessari la represchentanza da la persuna pertutgada e designescha sco procuratur ina persuna che ha experientscha en dumondas dal provediment e dal dretg.

Art. 449b 1 Las persunas ch'èn participadas a la procedura han il dretg da survegnir invista da las actas, nun che interess predominants s'opponian a quai.

2

Sche l'invista d'ina da las actas vegn refusada ad ina persuna participada a la procedura, vegni sa basà sin questa acta mo, sche l'autoritad ha orientà la persuna pertutgada a bucca u en scrit dal cuntegn ch'è essenzial per la chaussa en dumonda.

c L'autoritad per la protecziun da creschids annunzia a l'uffizi da stadi civil: 1. sch'ella metta ina persuna sut curatella cumplessiva pervia da sia inabilitad permanenta da giuditgar; 2. sch'in mandat preventiv entra en vigur per ina persuna ch'è permanentamain inabla da giuditgar.

Segund sutchapitel: Davant l'instanza giudiziala da recurs

Art. 450

1 Cunter decisiuns da l'autoritad per la protecziun da creschids poi vegnir recurrì tar la dretgira cumpetenta.

2

Il dretg da recurrer han: 1. las persunas participadas a la procedura; 2. las persunas da confidenza da la persuna pertutgada; 3. las persunas che han in interess legitim d'annullar u da midar la decisiun contestada.

3

Il recurs sto vegnir inoltrà a la dretgira en scrit e cun ina motivaziun.

a 1 Cun il recurs pon vegnir contestads: 1. la violaziun dal dretg; H. Ordinaziun

d'ina represchentanza

I. Invista da

las actas

J. Obligaziun

d'annunzia

A. Object

dal recurs e

cumpetenza

da far recurs

B. Motivs

da recurs

Cudesch civil svizzer 141

210

2. la constataziun faussa u incumpletta dals fatgs giuridicamain relevants

3. l'inadequatezza.

2

Plinavant poi vegnir recurrì pervia da la snegaziun da dretg e pervia da la retardada da dretg.

Art. 450b 1 Il termin da recurs importa 30 dis dapi la communicaziun. Quest termin vala er per persunas cun dretg da far recurs, a las qualas la decisiun na sto betg vegnir communitgada.

2

En cas d'ina decisiun sin il champ dal plazzament per motivs da provediment importa il termin da recurs 10 dis dapi la communicaziun da la decisiun.

3