Version in Kraft, Stand am 01.06.2017

01.06.2017 - * / In Kraft
  DEFRITRMEN • (html)
  DEFRITRMEN • (pdf)

01.03.2015 - 31.05.2017
01.05.2014 - 28.02.2015
01.01.2014 - 30.04.2014
01.03.2011 - 31.12.2013
01.07.2008 - 28.02.2011
01.01.2008 - 30.06.2008
01.05.2001 - 31.12.2007
01.08.2000 - 30.04.2001
01.03.2000 - 31.07.2000
Fedlex DEFRITRMEN
Versionen Vergleichen

451.1

Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confederaziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha. La translaziun d'in decret federal serva a l'infurmaziun, n'ha dentant nagina validitad legala.

Ordinaziun
davart la protecziun da la natira e da la patria

(OPNP)

dals 16 da schaner 1991 (versiun dal 1. da zercladur 2017)

Il Cussegl federal svizzer,

sa basond sin l'artitgel 26 da la Lescha federala dal 1. da fanadur 19661 davart la protecziun da la natira e da la patria (LPNP)
sco er sin l'artitgel 44 alinea 1 da la Lescha federala dals 7 d'october 19832 davart la protecziun da l'ambient (LPAmb),
exequind la Convenziun dals 19 da settember 19793 davart la conservaziun da la vita selvadia e da ses spazis da viver natirals en l'Europa,4

decretescha:

1 SR 451

2 SR 814.01

3 SR 0.455

4 Versiun tenor la cifra I da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869).

1. secziun
Protecziun da la natira, protecziun da la patria e tgira da monuments tar l'adempliment d'incumbensas federalas
5

5 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 16 Princip

Per ademplir las incumbensas federalas tenor l'artitgel 2 LPNP e per relaschar e midar decrets giuridics sco er concepts e plans secturials per questas incumbensas (art. 13 da la Lescha federala dals 22 da zercladur 19797 davart la planisaziun dal territori) resguardan las autoritads federalas e chantunalas cumpetentas las pretensiuns da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria e da la tgira da monuments.

6 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

7 SR 700

Art. 2 Cooperaziun dals organs spezialisads per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments8

1 L'Uffizi federal d'ambient (UFAM)9, l'Uffizi federal da cultura (UFC) e l'Uffizi federal da vias (UVIAS)10 stattan a disposiziun sco posts consultativs a las autoritads ch'èn responsablas per ademplir las incumbensas federalas.

2 Per ademplir ina incumbensa federala tenor l'artitgel 2 LPNP dumondan las autoritads federalas cumpetentas ina posiziun spezialisada dals chantuns. Per la cooperaziun dal UFAM, dal UFC e dal UVIAS vala l'artitgel 3 alinea 4 LPNP.11

3 Ils chantuns procuran che lur posts spezialisads per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments coopereschian a l'adempliment da las incumbensas prescrittas tenor l'artitgel 1.12

4 En il rom da lur cooperaziun giuditgeschan il UFAM, il UFC ed il UVIAS (al. 2) sco er ils posts chantunals spezialisads per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments (al. 3), sch'i dovra in'expertisa da la cumissiun federala spezialisada (art. 23 al. 2) tenor l'artitgel 7 LPNP.13

8 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

9 La designaziun da l'unitad administrativa è vegnida adattada, applitgond l'art. 16 al. 3 da la O dals 17 da nov. 2004 davart las publicaziuns uffizialas (AS 2004 4937). Questa adattaziun è vegnida fatga en tut il text.

10 Il circul da l'unitad administrativa pertutgada è vegnì adattà, applitgond l'art. 16 al. 3 da la O dals 17 da nov. 2004 davart las publicaziuns uffizialas (AS 2004 4937). Questa adattaziun è vegnida fatga en tut il text.

11 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

12 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

13 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

Art. 314

14 Abolì tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, cun effect dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

2. secziun
Sustegn da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria e da la tgira da monuments tras la Confederaziun
15

15 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 416 Agids finanzials globals

1 Ils agids finanzials a favur da mesiras per mantegnair objects degns da vegnir protegids tenor l'artitgel 13 LPNP vegnan per regla concedids en moda globala sin basa d'ina cunvegna da program.

2 La cunvegna da program ha en spezial ils suandants objects:

a.
las finamiras strategicas che duain vegnir cuntanschidas cuminaivlamain cun il program en ils secturs da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria u da la tgira da monuments;
b.
las prestaziuns dal chantun;
c.
las contribuziuns finanzialas da la Confederaziun;
d.
il controlling.

3 La cunvegna da program dura maximalmain 4 onns.

4 Il UFAM, il UFC ed il UVIAS decreteschan directivas davart il proceder en connex cun cunvegnas da program sco er davart las indicaziuns e las actas concernent ils objects da la cunvegna da program.

16 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 4a17 Agids finanzials en il cas singul

1 Excepziunalmain pon agids finanzials vegnir concedids en il cas singul, sche las mesiras:

a.
èn urgentas;
b.
pretendan in giudicament cumplex u specific d'ina dimensiun particulara; u
c.
èn fitg charas.

2 Per quest intent fa il UFAM, il UFC u il UVIAS in contract cun il chantun u decretescha ina disposiziun.

3 Il UFAM, il UFC ed il UVIAS decreteschan directivas davart il proceder en connex cun la concessiun d'agids finanzials en il cas singul sco er davart las indicaziuns e las actas concernent la dumonda.

17 Integrà tras la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 4b18 Dumonda

1 Il chantun inoltrescha la dumonda per agids finanzials al UFAM, al UFC u al UVIAS.

2 La dumonda per in agid finanzial global sto cuntegnair indicaziuns davart:

a.
las finamiras che duain vegnir cuntanschidas cun il program;
b.
las mesiras ch'èn previsiblamain necessarias per cuntanscher las finamiras e la realisaziun da questas mesiras;
c.
l'efficacitad da las mesiras.

18 Integrà tras la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 519 Calculaziun da las contribuziuns

1 L'autezza dals agids finanzials sa drizza tenor:

a.
l'impurtanza naziunala, regiunala u locala dals objects che duain vegnir protegids;
b.
la dimensiun, la qualitad e la cumplexitad da las mesiras;
c.
il grad da la periclitaziun dals objects che duain vegnir protegids;
d.
la qualitad da la furniziun da las prestaziuns.

2 L'autezza dals agids finanzials globals vegn negoziada tranter il UFAM, il UFC u il UVIAS ed il chantun pertutgà.

3 En ils secturs da la tgira da monuments, da l'archeologia, da la protecziun dal maletg dals lieus e da la protecziun da las vias da communicaziun istoricas pon ils agids finanzials er vegnir fixads en pertschients dals custs subvenziunabels sin basa da las suandantas contribuziuns maximalas:

a.
25 pertschient per objects d'impurtanza naziunala;
b.
20 pertschient per objects d'impurtanza regiunala;
c.
15 pertschient per objects d'impurtanza locala.

4 Excepziunalmain po la procentuala tenor l'alinea 3 vegnir auzada a maximalmain 45 pertschient, sch'i vegn cumprovà che las mesiras indispensablas na pon betg vegnir finanziadas autramain.

19 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 620 Custs subvenziunabels

Subvenziunabels èn mo ils custs ch'èn effectivamain resultads e ch'èn necessaris per ademplir las mesiras en moda adequata.

20 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 7 Disposiziuns accessoricas

1 In agid finanzial per in object po vegnir garantì en spezial sut las suandantas cundiziuns e pretensiuns:

a.
l'object sto vegnir mess per adina u durant in tschert temp sut protecziun;
b.
l'object sto vegnir mantegnì en in stadi che correspunda a l'intent da la contribuziun, e per midar il stadi dovri il consentiment dal UFAM, dal UFC u dal UVIAS;
c.
la persuna che ha survegnì la contribuziun sto suttametter periodicamain in rapport davart il stadi da l'object;
d.21
ina persuna designada dal UFAM, dal UFC u dal UVIAS dastga far tut las inspecziuns necessarias vi da l'object durant las lavurs;
e.22
f.23
tut ils rapports, tut ils dissegns e tut las fotografias giavischadas ston vegnir surlaschadas gratuitamain al UFAM, al UFC u al UVIAS;
g.24
vi da l'object sto vegnir montada ina inscripziun stabla davart l'agid e la protecziun da la Confederaziun;
h.
i ston vegnir fatgas las lavurs da mantegniment necessarias;
i.
midadas da maun u autras midadas giuridicas ston vegnir annunziadas immediatamain al UFAM, al UFC u al UVIAS;
k.
il stadi da l'object dastga vegnir surveglià;
l.
l'object sto vegnir rendì accessibel a la publicitad en ina dimensiun ch'è cumpatibla cun ses intent.

2 Il UFAM, il UFC ed il UVIAS pon desister da pretender ina documentaziun tenor l'alinea 1 litera f, sch'ina archivaziun adequata e l'accessibladad tar il chantun èn garantidas.25

21 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

22 Abolì tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, cun effect dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

23 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

24 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

25 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 826 Excepziuns da l'obligaziun da far menziun en il register funsil

En la garanzia deliberescha il UFAM, il UFC u il UVIAS il proprietari dal bain immobigliar da l'obligaziun da laschar menziunar las mesiras da protecziun e da mantegniment en il register funsil, sche quellas vegnan garantidas autramain en moda equivalenta. En quest connex vegn resguardada l'impurtanza da l'object, sia periclitaziun potenziala sco er las pussaivladads da protecziun existentas tenor il dretg chantunal.

26 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 927 Cumpetenza da conceder contribuziuns28

1 Per conceder agids finanzials è cumpetent il UFAM, il UFC u il UVIAS.29

2 Questa disposiziun vala er per l'artitgel 14, per l'artitgel 14a ed, uschenavant ch'i na sa tracta betg da l'introducziun d'ina procedura d'expropriaziun, per l'artitgel 15 LPNP.

27 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

28 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

29 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 1030 Pajament

1 Ils agids finanzials globals vegnan pajads en transchas.

2 Ils agids finanzials en il cas singul vegnan pajads sin basa dals rendaquints ch'èn vegnids controllads ed approvads dal post chantunal spezialisà.

30 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 10a31 Rapport e controlla

1 Il chantun suttametta annualmain al UFAM, al UFC u al UVIAS in rapport davart l'utilisaziun dals agids finanzials globals.

2 En furma d'emprovas da controlla controllescha il UFAM, il UFC u il UVIAS:

a.
la realisaziun da singulas mesiras tenor la cunvegna da program, tenor la disposiziun u tenor il contract;
b.
l'utilisaziun da las contribuziuns pajadas.

31 Integrà tras la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 1132 Adempliment manglus

1 En cas d'agids finanzials globals retegna il UFAM, il UFC u il UVIAS dal tuttafatg u per part ils pajaments en transchas durant la durada dal program, sch'il chantun:

a.
n'ademplescha betg sia obligaziun da rapportar (art. 10a al. 1);
b.
chaschuna per atgna culpa in disturbi considerabel da sia prestaziun.

2 Sch'i sa mussa suenter la durada dal program che la prestaziun en cas d'agids finanzials globals è manglusa, pretenda il UFAM, il UFC u il UVIAS ch'il chantun curregia la prestaziun; quai cun fixar in termin adequat per quest intent.

3 Las consequenzas giuridicas da disturbis da la prestaziun en cas d'agids finanzials garantids en il cas singul e la restituziun d'agids finanzials gia pajads sa drizzan tenor l'artitgel 28 da la Lescha da subvenziuns dals 5 d'october 199033.

32 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

33 SR 616.1

Art. 12 Contribuziuns ad organisaziuns34

1 Las organisaziuns da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria e da la tgira da monuments d'impurtanza naziunala, che fan valair il dretg d'in agid finanzial tenor l'artitgel 14 LPNP, ston inoltrar ina dumonda motivada al UFAM, al UFC u al UVIAS.35 A la dumonda ston vegnir agiuntadas actas detagliadas davart l'activitad da l'associaziun (quints e rapports) che mussan, en tge dimensiun che prestaziuns subvenziunablas vegnan furnidas en l'interess public.

2 Agids finanzials per activitads d'in interess naziunal pon er vegnir pajads:

a.
ad organisaziuns internaziunalas per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments;
b.
a secretariats da convenziuns internaziunalas per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments.36

34 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

35 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

36 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 12a37 Perscrutaziun, scolaziun, lavur da publicitad

1 Las dumondas per agids finanzials tenor l'artitgel 14a alinea 1 LPNP ston vegnir inoltradas al UFAM, al UFC u al UVIAS.

2 Ils agids finanzials als chantuns vegnan concedids en moda globala sin basa da cunvegnas da program. Valair valan ils artitgels 4-11.

3 Ils agids finanzials ad auters retschaviders vegnan concedids da cas a cas. Valair valan ils artitgels 6, 9, 10a ed 11 alinea 3.

37 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995 (AS 1996 225). Versiun tenor la cifra I 1 da la O dals 2 da favr. 2011 (ulteriur svilup da las cunvegnas da program en il sectur da l'ambient), en vigur dapi il 1. da mars 2011 (AS 2011 649).

3. secziun Protecziun da la flora e da la fauna indigena

Art. 1338 Princip

La protecziun da la flora e da la fauna indigena duai sche pussaivel vegnir cuntanschida tras in'utilisaziun agricula e forestala adequata da lur spazis da viver (biotops). Questa incumbensa premetta ina collavuraziun tranter ils organs spezialisads da l'agricultura e da la selvicultura, da la protecziun da la natira e da la patria, da la protecziun da l'ambient sco er da la planisaziun dal territori.

38 Versiun tenor la cifra I 2 da la O dals 28 da schan. 2015 davart adattaziuns d'ordinaziuns en il sectur da l'ambient, en spezial concernent las cunvegnas da program per la perioda 2016-2019, en vigur dapi il 1. da mars 2015 (AS 2015 427).

Art. 1439 Protecziun dals biotops

1 La protecziun dals biotops duai segirar la survivenza da la flora e da la fauna selvadia indigena, e quai en spezial ensemen cun la cumpensaziun ecologica (art. 15) e cun las disposiziuns davart la protecziun da las spezias (art. 20).

2 Ils biotops vegnan protegids en spezial tras:

a.
mesiras per mantegnair u sche necessari per restabilir lur particularitads e lur diversitad biologica;
b.
il mantegniment, la tgira e la surveglianza per segirar a lunga vista la finamira da protecziun;
c.
mesiras da concepziun che permettan da cuntanscher la finamira da protecziun, d'eliminar donns existents e d'evitar donns futurs;
d.
la determinaziun da zonas da plimatsch suffizientas ord vista ecologica;
e.
l'elavuraziun d'infurmaziuns da basa scientificas.

3 Ils biotops vegnan designads sco degns da vegnir protegids sin basa dals suandants criteris:

a.
ils tips da spazis da viver tenor l'agiunta 1 ch'èn caracterisads en spezial tras indicaturs;
b.
las spezias da plantas e d'animals protegidas tenor l'artitgel 20;
c.
ils peschs ed ils giombers periclitads tenor la legislaziun da pestga;
d.
las spezias da plantas e d'animals periclitadas e raras che figureschan sin las Glistas cotschnas publitgadas u renconuschidas dal UFAM;
e.
ulteriurs criteris sco ils basegns da migraziun da las spezias u la colliaziun tranter ils biotops.

4 Ils chantuns pon adattar las glistas tenor l'alinea 3 literas a-d a las relaziuns regiunalas.

5 Ils chantuns prevesan ina procedura da constataziun adequata che permetta da prevegnir ad eventuals donns vi da biotops degns da vegnir protegids sco er a violaziuns da las disposiziuns da l'artitgel 20 davart la protecziun da las spezias.

6 Ina intervenziun tecnica che po donnegiar biotops degns da vegnir protegids dastga vegnir permessa mo, sch'ella è indispensabla en quest lieu e sch'ella correspunda ad in basegn predominant. Per valitar ils biotops en la consideraziun dals interess n'è betg mo decisiva la dignitad da protecziun tenor l'alinea 3, mabain en spezial er ils suandants criteris:

a.
lur impurtanza per las spezias da plantas e d'animals protegidas, periclitadas e raras;
b.
lur funcziun da cumpensaziun ecologica;
c.
lur impurtanza per la colliaziun tranter biotops degns da vegnir protegids;
d.
lur particularitad biologica u lur caracter tipic.

7 Tgi che fa u chaschuna ina intervenziun, sto vegnir obligà da prender las meglras mesiras pussaivlas per proteger u per restabilir ils biotops ubain da prender autras mesiras da cumpensaziun adequatas.

39 Versiun tenor la cifra I da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869).

Art. 15 Cumpensaziun ecologica

1 La cumpensaziun ecologica (art. 18b al. 2 LPNP) ha en spezial l'intent da colliar in cun l'auter biotops isolads, sche necessari cun stgaffir novs biotops, da promover la diversitad da las spezias, da cuntanscher in'utilisaziun dal terren uschè natirala e moderada sco pussaivel, d'integrar elements natirals en las zonas d'abitadi e da vivifitgar il maletg da la cuntrada.

2 Per contribuziuns a prestaziuns ecologicas particularas en l'agricultura vala la noziun da las contribuziuns per la promoziun da la biodiversitad tenor l'Ordinaziun dals 23 d'october 201340 davart ils pajaments directs.41

40 SR 910.13

41 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995 (AS 1996 225). Versiun tenor la cifra 3 da l'agiunta 9 tar l'O dals 23 d'oct. 2013 davart ils pajaments directs, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4145).

Art. 16 Designaziun dals biotops d'impurtanza naziunala

1 La designaziun dals biotops d'impurtanza naziunala sco er la denominaziun da las finamiras da protecziun e la fixaziun dals termins per ordinar las mesiras da protecziun tenor l'artitgel 18a LPNP vegnan regladas en ordinaziuns spezialas (inventaris).

2 Ils inventaris n'èn betg definitivs; els ston vegnir examinads ed actualisads regularmain.

Art. 17 Protecziun e mantegniment dals biotops d'impurtanza naziunala

1 Ils chantuns reglan las mesiras da protecziun e da mantegniment dals biotops d'impurtanza naziunala sco er la finanziaziun da questas mesiras suenter avair consultà il UFAM.

2 e 3 ...42

42 Abolì tras la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, cun effect dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 1843 Indemnisaziuns per ils biotops e per la cumpensaziun ecologica

1 L'autezza da las indemnisaziuns globalas per la protecziun e per il mantegniment dals biotops sco er per la cumpensaziun ecologica sa drizza tenor ils suandants criteris:

a.
l'impurtanza naziunala, regiunala u locala dals objects che duain vegnir protegids;
b.
la dimensiun, la qualitad e la cumplexitad da las mesiras sco er la planisaziun da questas mesiras;
c.
l'impurtanza da las mesiras per las spezias d'animals e da plantas ch'èn prioritaras per mantegnair e per meglierar la diversitad biologica;
d.
il grad da la periclitaziun dals objects che duain vegnir protegids;
e.
l'impurtanza da las mesiras per la colliaziun dals biotops degns da vegnir protegids sco er dals effectivs da spezias degnas da vegnir protegidas;
f.
la qualitad da la furniziun da las prestaziuns;
g.
la grevezza dal chantun tras la protecziun da las cuntradas da palì e dals biotops.44

2 L'autezza vegn negoziada tranter il UFAM ed il chantun pertutgà.

3 Dal rest valan ils artitgel 4-4b e 6-11.

43 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

44 Versiun tenor la cifra I 1 da la O dals 2 da favr. 2011 (ulteriur svilup da las cunvegnas da program en il sectur da l'ambient), en vigur dapi il 1. da mars 2011 (AS 2011 649).

Art. 1945 Relaziun tar las prestaziuns ecologicas en l'agricultura

Da las indemnisaziuns tenor l'artitgel 18 vegnan deducidas las contribuziuns che vegnan concedidas per la medema prestaziun ecologica sin la surfatscha utilisada da l'agricultura u sin la surfatscha da manaschi tenor ils artitgels 55-62 da l'Ordinaziun dals 23 d'october 201346 davart ils pajaments directs.

45 Versiun tenor la cifra 3 da l'agiunta 9 tar l'O dals 23 d'oct. 2013 davart ils pajaments directs, en vigur dapi il 1. da schan. 2014 (AS 2013 4145).

46 SR 910.13

Art. 20 Protecziun da las spezias

1 Senza autorisaziun èsi scumandà da cleger, da chavar ora, da strair ora, da manar davent, d'offrir, da vender, da cumprar u da destruir, en spezial tras intervenziuns tecnicas, las plantas selvadias che figureschan en l'agiunta 2.

2 Ultra dals animals selvadis protegids tenor la Lescha federala dals 20 da zercladur 198647 davart la chatscha e la protecziun dals mamifers e dals utschels selvadis valan las spezias che figureschan en l'agiunta 3 sco protegidas. Igl è scumandà:

a.
da mazzar, da blessar u da pigliar animals da questas spezias sco er da destruir u d'allontanar lur ovs, lur larvas, lur poppas u lur gnieus;
b.
da prender cun sai, da trametter, da far amogna, d'exportar, da surlaschar ad autras persunas, da cumprar e da prender en fermanza animals da questas spezias - vivs u morts - inclusiv lur ovs, lur larvas, lur poppas u lur gnieus, u da sa participar a talas acziuns.

3 Ultra da las permissiuns excepziunalas tenor l'artitgel 22 alinea 1 LPNP po l'autoritad cumpetenta dar ulteriuras permissiuns excepziunalas:

a.
sche quai serva a mantegnair la diversitad biologica;
b.
per intervenziuns tecnicas ch'èn indispensablas en in lieu e che correspundan ad in basegn predominant. Ils chaschunaders da las intervenziuns ston vegnir obligads da prender las meglras mesiras pussaivlas per proteger ils biotops ubain da prender autras mesiras da cumpensaziun adequatas.

4 Ils chantuns reglan la protecziun adequata da las spezias da plantas e d'animals che figureschan en l'agiunta 4 suenter avair consultà il UFAM.48

5 Tgi che cuntrafa a las disposiziuns dals alineas 1 e 2, è chastiabel tenor l'artitgel 24a LPNP.49

47 SR 922.0

48 Versiun tenor la cifra I da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869)

49 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 21 Reintroducziun da plantas e d'animals

En enclegientscha cun ils chantuns pertutgads po il Departament federal per ambient, traffic, energia e communicaziun (DATEC) permetter da reintroducir spezias, sutspezias e razzas selvadias ch'èn svanidas en Svizra:50

a.
sch'igl exista in spazi da viver grond avunda per la spezia respectiva;
b.
sch'i èn vegnidas prendidas mesiras giuridicas correspundentas per proteger la spezia;
c.
sch'i na resultan nagins dischavantatgs per il mantegniment da la diversitad da la spezia e per la conservaziun da sia particularitad genetica.

50 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

3a. secziun
Palids e cuntradas da palì da bellezza particulara e d'impurtanza naziunala
51

51 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 21a52 Protecziun da las palids

La designaziun da las palids da bellezza particulara e d'impurtanza naziunala sco er lur protecziun e lur mantegniment sa drizzan tenor ils artitgels 16-19.

52 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995 (AS 1996 225). Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

Art. 2253 Protecziun da las cuntradas da palì

1 La designaziun da las cuntradas da palì da bellezza particulara e d'impurtanza naziunala sco er la determinaziun da las finamiras da protecziun vegnan regladas en in'ordinaziun speziala (inventari).

2 Ils chantuns reglan las mesiras da protecziun e da mantegniment sco er la finanziaziun da questas mesiras suenter avair consultà il UFAM.

3 L'autezza da las indemnisaziuns globalas per la protecziun e per il mantegniment da las cuntradas da palì sa drizza tenor ils suandants criteris:

a.
la dimensiun, la qualitad e la cumplexitad da las mesiras;
b.
il grad da la periclitaziun dals objects che duain vegnir protegids;
c.
la qualitad da la furniziun da las prestaziuns;
d.
la grevezza dal chantun tras la protecziun da las cuntradas da palì e dals biotops.54

3bis L'autezza vegn negoziada tranter il UFAM ed il chantun pertutgà. Per conceder las indemnisaziuns valan dal rest ils artitgels 4-4b, 6-11, 18 e 19.55

4 Las indemnisaziuns globalas per ils biotops d'impurtanza naziunala che sa chattan entaifer cuntradas da palì da bellezza particulara e d'impurtanza naziunala sa drizzan tenor ils artitgels 18 e 19.56

53 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

54 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

55 Integrà tras la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

56 Versiun tenor la cifra I 4 da la O dals 7 da nov. 2007 davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas tranter la Confederaziun ed ils chantuns, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5823).

4. secziun Execuziun

Art. 2357 Organs federals

1 Ils posts federals spezialisads per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments èn:

a.
il UFAM per ils secturs da la protecziun da la natira e da la cuntrada;
b.
il UFC per ils secturs da la tgira da monuments, da l'archeologia e da la protecziun dal maletg dals lieus;
c.
il UVIAS per il sectur da la protecziun da las vias da communicaziun istoricas.

2 Els exequeschan la LPNP, nun che autras autoritads federalas sajan cumpetentas. Tar l'adempliment d'incumbensas federalas tenor ils artitgels 2-6 LPNP procuran els che las autoritads e la publicitad vegnian infurmadas e cussegliadas en moda coordinada.58

3 Sche autras autoritads federalas èn cumpetentas per l'execuziun, coopereschan il UFAM, il UFC ed il UVIAS tenor l'artitgel 3 alinea 4.

4 La Cumissiun federala per la protecziun da la natira e da la patria (CFNP) e la Cumissiun federala dals monuments istorics (CFMI) èn las cumissiuns spezialisadas consultativas da la Confederaziun en dumondas da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria e da la tgira da monuments.

57 Rectifitgà tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995 (AS 1996 225), tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun (AS 2000 703) e tenor l'art. 16 al. 3 da la O dals 17 da nov. 2004 davart las publicaziuns uffizialas, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 4937).

58 Versiun tenor la cifra 1 da l'agiunta 2 da la O dals 29 da mars 2017 davart l'inventari federal da las cuntradas e dals monuments natirals, en vigur dapi il 1. da zer. 2017 (AS 2017 2815).

Art. 2459 Organisaziun da la CFNP e da la CFMI

1 La CFNP e la CFMI sa cumponan mintgamai da maximalmain 15 commembers. Per lur cumposiziun vegnan resguardadas las enconuschientschas spezialisadas sco er ils singuls champs d'incumbensas ed ils differents territoris linguistics. Il Cussegl federal elegia ils commembers e designescha il president. Dal rest s'organiseschan las cumissiuns sezzas.

2 Sin dumonda da la CFNP e da la CFMI pon il UFAM, il UFC ed il UVIAS nominar persunas cun enconuschientschas spezialas sco consulents permanents. Entaifer lur secturs spezials cusseglian quests consulents las cumissiuns sco er il UFAM, il UFC ed il UVIAS.

3 Il DATEC approvescha il reglament da gestiun da la CFNP, il Departament federal da l'intern (DFI) approvescha quel da la CFMI.60

4 Il UFAM ed il UFC mainan ils secretariats. Il UFAM, il UFC ed il UVIAS indemniseschan quels proporziunalmain a quint dals credits correspundents.

5 La CFNP e la CFMI suttamettan annualmain al DATEC respectivamain al DFI in rapport davart lur activitad.61

59 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

60 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

61 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

Art. 25 Incumbensas da la CFNP e da la CFMI62

1 La CFNP e la CFMI han en spezial las suandantas incumbensas:

a.63
ellas cusseglian ils departaments en dumondas fundamentalas da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria e da la tgira da monuments;
b.
ellas coopereschan sco posts consultativs a l'execuziun da la LPNP;
c.
ellas coopereschan a la preparaziun ed a l'actualisaziun dals inventaris d'objects d'impurtanza naziunala;
d.64
ellas giuditgeschan dumondas da la protecziun da la natira, da la protecziun da la patria e da la tgira da monuments per mauns da las autoritads federalas e chantunalas che han d'ademplir incumbensas federalas tenor l'artitgel 2 LPNP (art. 7 ed 8 LPNP);
e.65
ellas elavuran expertisas spezialas (art. 17a LPNP), sch'in project, che n'è betg ina incumbensa federala tenor l'artitgel 2 LPNP, pudess donnegiar in object che figurescha en in inventari federal tenor l'artitgel 5 LPNP u che ha in'autra impurtanza particulara.

2 Plinavant ha la CFMI las suandantas incumbensas:

a.
sin dumonda dal UFC prenda ella posiziun davart dumondas d'agids finanzials en il sectur da la tgira da monuments;
b.
ella tgira la collavuraziun ed il barat scientific cun tut ils circuls interessads e promova las lavurs da basa praticas e teoreticas.66

3 Ils commembers da la CFMI, ils consulents sco er autras persunas qualifitgadas pon vegnir incumbensads dal UFC sco experts per cussegliar e per accumpagnar ils chantuns tar l'execuziun da mesiras.67

62 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 ( AS 1996 225).

63 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

64 Versiun tenor la cifra II 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

65 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

66 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

67 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Art. 26 Incumbensas dals chantuns

1 Ils chantuns procuran che las incumbensas constituziunalas e legalas vegnian exequidas en moda adequata ed efficazia. Per quest intent designeschan els uffizis sco posts spezialisads per la protecziun da la natira, per la protecziun da la patria e per la tgira da monuments e communitgeschan questas designaziuns al UFAM, al UFC u al UVIAS.68

2 En connex cun lur activitads che han in effect sin il territori (art. 1 da l'Ordinaziun dals 2 d'october 198969 davart la planisaziun dal territori) resguardan ils chantuns las mesiras, per las qualas la Confederaziun paja agids finanzials u indemnisaziuns tenor questa ordinaziun. En spezial procuran els ch'ils plans e las prescripziuns, che reglan l'utilisaziun admissibla dal terren en il senn da la legislaziun davart la planisaziun dal territori, tegnian quint da las mesiras da protecziun.

68 Versiun da la frasa tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

69 [AS 1989 1985, 1996 1534. AS 2000 2047 Art. 50]. Vesair ussa la O dals 28 da zercl. 2000 davart la planisaziun dal territori (SR 700.1).

Art. 27 Communicaziun da decrets e da disposiziuns

1 Ils chantuns communitgeschan al UFAM, al UFC u al UVIAS lur decrets davart la protecziun da la natira, davart la protecziun da la patria e davart la tgira da monuments.70

2 Las autoritads cumpetentas communitgeschan las suandantas disposiziuns al UFAM:

a.
excepziuns da las disposiziuns davart la protecziun da las spezias (art. 22 al. 1 e 3 LPNP; art. 20 al. 3);
b.
l'allontanament da la vegetaziun da las rivas (art. 22 al. 2 e 3 LPNP);
c.
disposiziuns da constataziun en la protecziun dals biotops e da las spezias (art. 14 al. 4);
d.
disposiziuns da restabiliment (art. 24e LPNP);
e.71
disposiziuns che concernan edifizis, stabiliments e midadas dal terren en biotops d'impurtanza naziunala (art. 18a LPNP) u en cuntradas da palì (art. 23b LPNP);
f.72
approvaziuns da planisaziuns d'utilisaziun (art. 26 da la Lescha dals 22 da zercladur 197973 davart la planisaziun dal territori), sch'i vegnan donnegiadas cuntradas, biotops e cuntradas da palì d'impurtanza naziunala.

3 Sche la CFNP, la CFMI, il UFAM, il UFC u il UVIAS han cooperà ad in project en il senn da l'artitgel 2, als communitgescha l'autoritad cumpetenta la disposiziun correspundenta, sch'els giavischan quai.

70 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

71 Integrà tras la cifra I I 1 da la O dals 2 da favr. 2000 tar la LF davart la coordinaziun e la simplificaziun da las proceduras da decisiun, en vigur dapi il 1. da mars 2000 (AS 2000 703).

72 Integrà tras la cifra II da la O dals 2 d'avrigl 2014, en vigur dapi il 1. da matg 2014 (AS 2014 909).

73 SR 700

Art. 27a74 Surveglianza e controlla dal success

1 Il UFAM procura per la surveglianza da la diversitad biologica e coordinescha questa surveglianza cun autras mesiras da l'observaziun da l'ambient. Ils chantuns pon cumplettar questa surveglianza. Els coordineschan la surveglianza cun il UFAM ed al mettan a disposiziun lur actas.

2 Il UFAM, il UFC ed il UVIAS fan controllas dal success per examinar, co che las mesiras legalas vegnan exequidas e sch'ellas èn adequatas. Els collavuran stretgamain cun ils uffizis federals e cun ils chantuns pertutgads.

74 Integrà tras la cifra I da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869).

Art. 27b75 Geoinfurmaziun

Il UFAM prescriva ils models da geodatas e da represchentaziun minimals, per ils quals el è designà sco post federal spezialisà en l'agiunta 1 da l'Ordinaziun dals 21 da matg 200876 davart la geoinfurmaziun.

75 Integrà tras l'agiunta 2 cifra 2 da la O dals 21 da matg 2008 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fanadur 2008 (AS 2008 2809).

76 SR 510.620

5. secziun Disposiziuns finalas

Art. 28 Aboliziun dal dretg vertent

Ils suandants decrets vegnan abolids:

a.
Ordinaziun executiva dals 27 da december 196677 tar la Lescha federala davart la protecziun da la natira e da la patria;
b.
Conclus dal Cussegl federal dals 6 da zercladur 198878 davart l'applicaziun da l'artitgel 18d LPNP.

77 [AS 1966 1646, 1977 2273 cifra I 41, 1985 670 cifra I 5, 1986 988]

78 Betg publitgà en la AS.

Art. 29 Disposiziun transitorica

1 Fin ch'il Cussegl federal n'ha betg designà ils biotops d'impurtanza naziunala (art. 16) e las cuntradas da palì da bellezza particulara e d'impurtanza naziunala (art. 22) e fin ch'ils singuls inventaris n'èn betg terminads:

a.
procuran ils chantuns cun mesiras immediatas adequatas ch'il stadi dals biotops, che vegnan considerads sco d'impurtanza naziunala sin basa da las enconuschientschas e da las actas existentas, na daventia betg mender;
b.79
fixescha il UFAM - en cas da dumondas da contribuziun - l'impurtanza d'in biotop u d'ina cuntrada da palì en il cas singul sin basa da las enconuschientschas e da las actas existentas;
c.80
procuran ils chantuns cun mesiras immediatas adequatas ch'il stadi da las cuntradas da palì, che vegnan consideradas sco da bellezza particulara e d'impurtanza naziunala sin basa da las enconuschientschas e da las actas existentas, na daventia betg mender.

2 La finanziaziun tenor l'alinea 1 literas a e b sa drizza tenor ils artitgels 17 e 18, la finanziaziun tenor l'alinea 1 litera c sa drizza tenor l'artitgel 22.81

3 Las autoritads ed ils uffizis da la Confederaziun sco er da ses instituts e da ses manaschis prendan là, nua ch'els èn cumpetents tenor la legislaziun federala speziala applitgabla, las mesiras immediatas tenor l'alinea 1 literas a e c.82

79 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

80 Versiun tenor la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

81 Versiun tenor la cifra I 2 da la O dals 28 da schan. 2015 davart adattaziuns d'ordinaziuns en il sectur da l'ambient, en spezial concernent las cunvegnas da program per la perioda 2016-2019, en vigur dapi il 1. da mars 2015 (AS 2015 427).

82 Integrà tras la cifra I da la O dals 18 da dec. 1995, en vigur dapi il 1. da favr. 1996 (AS 1996 225).

Agiunta 183

83 Versiun tenor la cifra II da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869).

(art. 14 al. 3)

Glista dals tips da spazis da viver degns da vegnir protegids

num scientific

rumantsch

Prads funtanitschs, auas

adiantion

vegetaziun da tuf chaltschinus en sfessas da grips

cratoneurion (commutati)

prà da funtauna alcalina

cardamino-montion

prà da funtauna acida

ranunculion fluitantis

zona da la brama e dal barbun (epipotamon)

glycerio-sparganion

vegetaziun da las rivas d'auas currentas

charion

tschispet d'algas-chandalier

potamion

vegetaziun da fregarellas

lemnion

vegetaziun da lentiglias d'aua

nymphaeion

vegetaziun da nimfas

Palids autas, palids transiziunalas

sphagnion magellanici

palì auta cun mistgels da turba

caricion lasiocarpae

palì transiziunala

sphagno-utricularion

vegetaziun da puzs d'uderetta

betulion pubescentis

guaud da badugns en palids

piceo-vaccinienion uliginosi (sphagno-pinetum mugi)

guaud da tieus cun mistgels da turba

sphagno-piceetum

guaud da pigns cun mistgels da turba

Rivas, vegetaziun da terrenisaziun e palids planivas

phragmition

channaida da lais e da rivas

phalaridion

channaida da palids

littorellion

vegetaziun temporara da gera

magnocaricion

palì da charetsch grond

cladietum

palì da paludin

caricion fuscae

palì acida da charetsch pitschen

caricion davallianae, rhynchosporion

palì da charetsch pitschen da chaltschina

calthion

prà da flur-paintg da palì

molinion

prà da mulinetta

filipendulion

prà da filipendula

Tschispets sitgs, prads maghers e pastgiras

alysso-sedion

prà cun cuverta da vegetaziun sin gera chaltschinusa

caricion ferrugineae

prà frestg sin terren chaltschinus

elynion

tschispet sin terren chaltschinus exponì al vent

arabidion caeruleae

valletta da naiv chaltschinusa

salicion herbaceae

valletta da naiv acida

stipo-poion

tschispet da steppa alpin

cirsio-brachypodion

tschispet mez sitg continental

xerobromion

tschispet sitg subatlantic

diplachnion

tschispet sitg insubric

mesobromion

tschispet mez sitg subatlantic

Vegetaziun da las zonas umidas

epilobion fleischeri

terren alluvial cun vegetaziun piuniera d'ervas

caricion bicolori-atrofuscae

rivas da torrents alpins cun vegetaziun alluviala

nanocyperion

vegetaziun da plantas bassas d'in onn a la riva

bidention

vegetaziun da plantas nitrofilas d'in onn

salicion elaeagni

chagliom da saleschs sin terren alluvial

salicion cinereae

chagliom da saleschs sin terren palidus

alnion glutinosae

guaud d'ogns sin terren bletsch

salicion albae

guaud da saleschs sin terren alluvial

alnion incanae

guaud d'ogns grischs sin terren alluvial

fraxinion

guaud da fraissens sin terren alluvial

Guauds da chavorgias, guauds sin spundas stippas e guauds sitgs

lunario-acerion

guaud da chavorgia d'ischis da muntogna

tilion platyphylli

guaud da tigls maschadà termofil

cephalanthero-fagenion

guaud da faus sin terren chaltschinus d'orchideas

carpinion betuli

guaudet da ruvers e da charpins

quercion pubescenti-petraeae

guaudet da ruvers pailus

orno-ostryon

guaud da vertinets dal sid da las Alps

molinio-pinion (incl. cephalanthero‑pinion)

guaud da tieus subatlantic sin spundas marnusas da mulinettas

erico-pinion sylvestris, cytiso-pinion

guaud da tieus subcontinental sin terren chaltschinus

ononido-pinion

guaud da tieus continental sin terren da steppa

dicrano-pinion

guaud da tieus mesofil sin terren da silicat

asplenio-abieti-piceetum (abieti‑piceion)

guaud da pigns e d'aviezs sin grava

larici-pinetum cembrae

guaud da schembers e da lareschs

cirsio tuberosi-pinetum montanae (erico-pinion mugo)

guaud da tieus alpins cun charduns tuberus

Vegetaziun dals urs da guauds, chagliom e pastgiras

aegopodion, alliarion

ur d'ervas nitrofil mesofil

geranion sanguinei

ur d'ervas xerotermofil

berberidion

chaglias xerotermofilas sin terren basic

calluno-genistion

pastgira da chaglias bassas subatlantica

juniperion sabinae

pastgira da chaglias bassas continentala

ericion (carneae)

pastgira subalpina sin terren chaltschinus

juniperion nanae

pastgira da chaglias bassas subalpina sitga, pastgira da ginaiver nanin

rhododendro-vaccinion

pastgira da chaglias bassas subalpina mesofila

loiseleurio-vaccinion

pastgira da chaglias bassas alpina arctica

Prads sin grippa, gera, carst e grava

asplenion serpentini

prà sin grippa serpentina

sedo-veronicion

prà termofil sin gera da silicat

thlaspion rotundifolii

prà sin gera chaltschinusa alpina

drabion hoppeanae

prà sin plattamorta chaltschinusa alpina

petasition paradoxi

prà sin grava chaltschinusa umida alpina

androsacion alpinae

prà sin grava da silicat alpina

galeopsion segetum

prà sin grava da silicat termofila

Zerclim dad ers, prads ruderals

chenopodion rubri

zerclim sin terrens arschiglius acids

agropyro-rumicion

prà zappitschà umid

onopordion (acanthii)

vegetaziuns ruderalas termofilas da plirs onns

Agiunta 284

84 Versiun tenor la cifra II da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869, 2001 1662).

(art. 20 al. 1)

Glista da las plantas protegidas

num scientific

rumantsch

Angiospermae

Plantas cun flur

adonis vernalis L.

adonia tempriva

androsace sp.

androsa, tut las spezias

anemone sylvestris L.

anemona da guaud

apium repens (Jacq.) Lag.

sellerin ruschnant

aquilegia alpina L.

aquilegia alpina

armeria sp.

armeria, tut las spezias

artemisia sp. (gruppa a. glacialis)

assens da glatscher pitschen, tut las spezias

asphodelus albus Mill.

asfodela alva

calla palustris L.

ragisch-serp

carex baldensis L.

charetsch baldens

daphne alpina L.

dafna alpina

daphne cneorum L.

dafna cneora

delphinium elatum L.

sparunetta lunga

dianthus glacialis Haenke

negla da glatscher

dianthus gratianopolitanus Vill.

negla da Grenoble

dianthus superbus L.

negla franzlada

dictamnus albus L.

dictam alv

dracocephalum sp.

chau-dragun, tuttas duas spezias

droseraceae

drosera, tut las spezias (incl. aldrovanda)

ephedra helvetica C. A. Mey.

efedra helvetica

eriophorum gracile Roth

minalva gracila

eritrichium nanum (L.) Gaudin

araldin nanin

eryngium alpinum L.

chardun blau

eryngium campestre L.

chardun champester

erythronium dens-canis L.

dent-chaun

fritillaria meleagris L.

fritilera cumina

gentiana pneumonanthe L.

genziana da palì

gladiolus sp.

gladiola, tut las spezias

inula helvetica Weber

alant helvetic

iris pseudacorus L.

iris melna

iris sibirica L.

iris sibirica

leucojum aestivum L.

galantina da stad

lilium bulbiferum L. s.l.

gilgia cotschna, tuttas duas sutspezias

lilium martagon L.

gilgia tirca

lindernia procumbens (Krock.) Philcox

lindernia ruschnanta

melampyrum nemorosum L.

melampir da guaudet

myosotis rehsteineri Wartm.

chalamandrin da Rehsteiner

nuphar sp.

nimfa, tut las spezias

nymphaea alba L.

nimfa alva

orchidaceae

orchideas, tut las spezias

paeonia officinalis L.

peonia

papaver f. alpinum (aurantiacum, sendtneri, occidentale)

papaver alpin, tut las spezias

paradisea liliastrum (L.) Bertol.

gilgia-paradisia

pulsatilla vulgaris Mill.

anemona cumina

saxifraga hirculus L.

fendacrap da palì

sempervivum grandiflorum Haw.

semperviv a flurs grondas, semperviv da Gaudin

sempervivum wulfenii Mert. & W. D. J. Koch

semperviv da Wulfen

silene coronaria (L.) Desr.

silena curunada

sisymbrium supinum L.

rutgetta bassa

sorbus domestica L.

sorber dumesti

trapa natans L.

chastogna d'aua

trifolium saxatile All.

traifegl da grip

tulipa sp.

tulipana, tut las spezias

typha minima Hoppe

channatscha pitschna

typha shuttleworthii W. D. J. Koch & Sond.

channatscha da Shuttleworth

Pteridophyta

Feleschs / fletga

adiantum capillus-veneris L.

felesch da chavels da Venus

botrychium sp. (senza b. lunaria)

glinetta, tut las spezias (senza glinetta cumina)

marsilea quadrifolia L.

felesch-quatterfegl

matteuccia struthiopteris (L.) Tod.

felesch da strut

phyllitis scolopendrium (L.) Newman

lieunga-tschierv

polystichum braunii (Spenn.) Fée

felesch scut da Braun

polystichum setiferum (Forssk.) Woyn.

felesch-scut spinus

Bryophyta

Mistgels

barbula asperifolia Mitt.

breutelia chrysocoma (Hedw.) Lindb.

bryum versicolor B. & S.

drepanocladus vernicosus (Mitt.) Warnst.

frullania parvistipula Steph.

leucobryum glaucum aggr.

mistgel-plimatsch alv

phaeoceros laevis ssp. carolinianus (Michx.) Prosk.

riccia breidleri Steph.

ricciocarpos natans (L.) Corda

sphagnum sp.

mistgels da turba, tut las spezias

tayloria rudolphiana (Garov.) B., S. & G.

Lichenes

Litgens

gyalecta ulmi (Sw.) Zahlbr.

heterodermia sp.

tut las spezias

hypotrachina laevigata (Sm.) Hale

leptogium burnetiae Dodge

leptogium hildenbrandii (Garov.) Nyl.

lobaria sp.

tut las spezias

nephroma expallidum (Nyl.) Nyl.

nephroma laevigatum Ach.

parmotrema reticulatum (Taylor) Choisy

parmotrema stuppeum (Taylor) Hale

peltigera hymenina (Ach.) Delise

ramalina dilacerata (Hoffm.) Hoffm.

ramalina roesleri (Hochst. ex Schaerer) Hue

sphaerophorus globosus (Hudson) Vainio

sphaerophorus melanocarpus (Sw.) DC.

squamarina lentigera (Weber) Poelt

stereocaulon sp.

tut las spezias

sticta sp.

tut las spezias

usnea cornuta (Körber)

usnea glabrata (Ach.) Vainio

usnea longissima Ach.

usnea wasmuthii (Räsänen)

Basidiomycetes

Bulieus gronds

boletus regius Krombholz

tgirun retg

clavaria zollingeri Léveille

claver da Zollinger

hygrocybe calyptraeformis (Berk. & Br.) Fayod

lariciformes officinalis (Vill.: Fr.) Kotl. & Pouz.

lyophyllum favrei Haller & Haller

pluteus aurantiorugosus (Trog.) Sacc.

sarcodon joeides (Pass.) Pat.

barber violet

squamanita schreieri Imbach

suillus plorans (Roll.) Sing.

tgirun da schember

tricholoma caligatum (Viv.) Rick.

chavalier crocodil

tricholoma colossum (Fr.) Quélet

chavalier coloss

verpa conica Swartz ex Pers. (= v. digitaliformis)

verpa conica, verpa-diclar

Agiunta 385

85 Versiun tenor la cifra II da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869).

(art. 20 al. 2)

Glista dals animals protegids

num scientific

rumantsch

Invertebrata

Invertebrads

Mollusca

Molluscs (glimajas / lindornas, conchiglias)

charpentieria thomasiana (Pini)

lindorna-tur da Studer

tandonia nigra (K. Pfeiffer)

lindorna niva naira

trichia biconica (Eder)

lindorna pailusa sutsilvana

unio crassus Philipsson

conchiglia pitschna da flum, conchiglia d'aual cumina

unio mancus Lamarck

conchiglia pictura dal sid

zoogenetes harpa (Say)

lindorna d'erva

Insecta

Insects

Odonata

Libellas

aeshna caerulea Ström.

libella a mosaic alpina

aeshna subarctica Walker

libella a mosaic da palì

boyeria irene Fonsc.

libella paschaivla

calopteryx virgo meridionalis Selys

libella bella meridiunala

ceriagrion tenellum Villers

libella delicata

coenagrion lunulatum Charp.

libella blaua a glinettas

coenagrion mercuriale Charp.

libella blaua a chapellina

epitheca bimaculata Charp.

libella bitaclada

gomphus simillimus Selys

libella a cugn melna

gomphus vulgatissimus L.

libella a cugn cumina

lestes dryas Kirby

libella verda da palì

leucorrhinia albifrons Burm.

libella da palì al frunt alv

leucorrhinia caudalis Charp.

libella da palì da cua lunga

leucorrhinia pectoralis Charp.

libella da palì al torax grond

nehalennia speciosa Charp.

libella nanina

onychogomphus forcipatus L.

libella pitschna a zanga

onychogomphus uncatus Charp.

libella gronda a zanga

ophiogomphus cecilia Fourc.

libella a cugn verda

oxygastra curtisii Dale

libella-smaragd da Curtis

sympecma braueri Bianchi

libella invernala da Brauer

sympetrum depressiusculum Selys

libella da pastgira platta

sympetrum flaveolum L.

libella da pastgira taclada

Mantodea

Mantodeas

mantis religiosa L.

manta religiusa

Orthoptera

Ortopters (salips, grigls)

aiolopus thalassinus (Fabr.)

salip da riva verd

calliptamus italicus (L.)

salip da champagna talian

calliptamus siciliae Ramme

salip da champagna provenzal

chrysochraon keisti Nadig

salip dad aur svizzer

epacromius tergestinus (Charp.)

salip da flum

ephippiger ephippiger vitium Serville

salip da steppa a sella

locusta migratoria cinerascens (Fabr.)

salip migrant

oedaleus decorus (Germar6)

salip da champagna grazius

oedipoda caerulescens (L.)

salip da gonda ad alas blauas

oedipoda germanica (Latr.)

salip da gonda ad alas cotschnas

pachytrachis striolatus (Fieber)

salip strivlà dal sid

pholidoptera littoralis insubrica Nadig

salip da chaglia da Fieber

platycleis tessellata (Charp.)

salip dentà taclà brin

polysarcus denticauda (Charp.)

salip buttatschà cumin

psophus stridulus (L.)

salip scrollant ad alas cotschnas

saga pedo (Pallas)

stria gronda dentigliada

sphingonotus caerulans (L.)

salip da sablun ad alas blauas

stethophyma grossum (L.)

salip da palì

tettigonia caudata (Charp.)

salip da fain oriental

Neuroptera, ascalaphidae

Neuropters

libelloides sp.

ascalafas, tuttas duas spezias

Lepidoptera, papilionidea

Tgirallas dal di

arethusana arethusa Denis & Schiff.

chazara briseis L.

egliet da la grippa

coenonympha hero L.

egliet da pastgira da guaud

coenonympha oedippus Fabr.

egliet da palì

erebia christi Raetzer

brinet da Raetzer

erebia nivalis Lorkovic & de Lesse

brinet da naiv

erebia sudetica Staudinger

brinet da las Sudetas

eurodryas aurinia aurinia Rott.

giagliet aurà

iolana iolas (Ochs.)

blauet da senna

limenitis populi L.

nobelet da paplas

lopinga achine Scop.

baccantin

lycaeides argyrognomon Bergstr.

blauet da curunella u blauet cumin

lycaena dispar Haworth

tgiralla da fieu da Haworth

maculinea alcon (Denis & Schiff.)

blauet da giansauna da palì

maculinea arion L.

blauet da timian

maculinea nausithous Bergstr.

blauet da palì stgir

maculinea teleius Bergstr.

blauet da palì

mellicta britomartis Assmann

giagliet d'Assmann

mellicta deione Dup.

giagliet provenzal

parnassius apollo L.

apollo

parnassius mnemosyne L.

apollo nair

Lepidoptera, hesperioidea

Chaugross

carcharodus baeticus Rambur

chaugross da marubina

pyrgus cirsii Rambur

chaugross da punschun

Lepidoptera, sphingidae

Tgirallas da la notg (sfingids)

hyles hippophaes Esper

tgiralla da spina da grava, tgiralla da ramner

proserpinus proserpina Pallas

proserpina

Lepidoptera, lasiocampidae

Tgirallas da la notg (lasiocampids)

eriogaster catax L.

Coleoptera, carabidae

Baus curridurs

abax oblongus Dej.

calosoma inquisitor (L.)

bau-magliapoppas pitschen

calosoma sycophanta (L.)

bau-magliapoppas grond

carabus creutzeri Fabr.

cychrus cordicollis Chaud.

cymindis variolosa (Fabr.)

licinus cassideus (Fabr.)

nebria crenatostriata Bassi

platynus cyaneus (Dej.)

poecilus kugelanni (Panz.)

trechus laevipes Jeann.

Coleoptera, dysticidae

Baus nudaders

graphoderus bilineatus (Geer)

Coleoptera, buprestidae

Baus traglischants

anthaxia candens (Panz.)

anthaxia hungarica (Scop.)

anthaxia manca (L.)

chalcophora mariana (L.)

coroebus florentinus (Herbst)

coroebus undatus (Fabr.)

dicerca aenea (L.)

dicerca alni (Fischer)

dicerca berolinensis (Herbst)

dicerca furcata (Thunberg)

dicerca moesta (Fabr.)

eurythyrea austriaca (L.)

eurythyrea micans (Fabr.)

eurythyrea quercus (Hbst.)

poecilonota variolosa (Paykull)

scintillatrix dives (Guillebeau)

scintillatrix mirifica (Mulsant)

scintillatrix rutilans (Fabr.)

Coleoptera, scarabaeidae

Baus da barschuns

oryctes nasicornis (L.)

bau-corn

osmoderma eremita (Scop.)

bau eremit

polyphylla fullo (L.)

bau fullader

Coleoptera, lucanidae

Baus-diavel

lucanus cervus (L.)

bau-diavel

Coleoptera, cerambycidae

Baus-buc

akimerus schaefferi (Laich.)

cerambyx cerdo L.

cerambyx miles Bonelli

corymbia cordigera (Fuesslins)

dorcadion aethiops (Scop.)

dorcadion fuliginator (L.)

dorcatypus tristis (L.)

ergates faber (L.)

lamia textor (L.)

lepturobosca virens (L.)

mesosa curculionoides (L.)

morimus asper Sulzer

necydalis major L.

necydalis ulmi Chevrolat

pachyta lamed (L.)

pedostrangalia revestita (L.)

plagionotus detritus (L.)

purpuricenus kaehleri (L.)

rhamnusium bicolor (Schrank)

rosalia alpina (L.)

saperda octopunctata (Scop.)

saperda perforata (Pallas)

saperda punctata (L.)

saperda similis Laich.

tragosoma depsarium (L.)

Hymenoptera, formicidae

Insects cun alas transparentas

formica s.str. (rufa, aquilonia, lugubris, paralugubris, polyctena, pratensis, truncorum)

furmiclas da guaud cotschnas (da la gruppa formica rufa)

polyergus rufescens (Latr.)

furmicla amazona

Vertebrata

Vertebrads

Amphibia

tut ils amfibis (raunas, rustgets, rustgs, salamanders, piutschas)

Reptilia

tut ils reptils (tartarugas da palì, serps, luschards, orvettas)

Mammalia

Mammals

Insectivora

Insectivors

crocidura leucodon (Hermann)

misarogn da prada

crocidura suaveolens (Pallas)

misarogn d'iert

neomys anomalus Cabrera

misarogn da palì

neomys fodiens Pennant

misarogn da l'aua

Rodentia

Ruiders

dryomys nitedula (Pallas)

durmigliet tirolais

micromys minutus (Pallas)

mieur nanina

muscardinus avellanarius L.

mieur calancra, muscardin

Chiroptera

tut ils utschels-mezmieur

Agiunta 486

86 Versiun tenor la cifra II da la O dals 19 da zercl. 2000, en vigur dapi il 1. d'avust 2000 (AS 2000 1869, 2001 1662).

(art. 20 al. 4)

Glista da las spezias ch'èn da proteger sin plaun chantunal

Spezias da plantas

num scientific

rumantsch

Angiospermae

Plantas cun flur

bromus grossus DC.

tschintschigniva grossa

caldesia parnassifolia (L.) Parl.

caldesia

najas flexilis (Willd.) Rostk. & W. L. E. Schmidt

erva-nimfa flexibla

Bryophyta

Mistgels (mistgels feglius, mistgels plats e.u.v.)

andreaea blyttii Schimp. ssp. angustata (Limpr.) Schultze-Mot. (= a. heinemannii)

mistgel spalancà da Blytt

andreaea rothii Web. & Mohr

mistgel spalancà da Roth

atractylocarpus alpinus (Milde) Lindb.

barbula rigidula ssp. verbana (Nich. & Dix.) Podp.

bryum argenteum ssp. veronense (De Not.) Amann

mistgel argientà

buxbaumia viridis (Lam. & DC.) Moug. & Nestl.

mistgel palantin verd

dicranum viride (Sull. & Lesq.) Lindb.

mistgel-furtga verd

distichophyllum carinatum Dix. & Nich.

frullania cesatiana De Not.

hypnum sauteri Schimp.

jamesoniella undulifolia (Nees) K. Müll.

mannia triandra (Scop.) Grolle

meesia longiseta Hedw.

orthotrichum rogeri Brid.

orthotrichum scanicum Grönv.

pseudoleskea artariae Thér.

pyramidula tetragona (Brid.) Brid.

scapania helvetica Gott.

scapania massalongi (K. Müll.) K. Müll.

scapania scapanioides (Mass.) Grolle

seligeria austriaca Schauer

seligeria carniolica (Breidl. & Beck) Nyh.

tetrodontium ovatum (Funck) Schwaegr.

ulota rehmannii Jur. ssp. macrospora (Bauer & Warnst.) Podp. (= u. macrospora)

Spezias d'animals

Annelida

Annelids

hirudo officinalis L.

sanguetta

Mollusca

Molluscs (glimajas / lindornas, conchiglias)

helix pomatia L.

lindorna bella

Mammalia

Mammals

Insectivora

Insectivors

erinaceus europaeus L.

erizun

soricidae, sp.

misarogns, tut las spezias

Rodentia

Ruiders

gliridae, sp.

durmigliets, tut las spezias