01.02.2021 - * / In Kraft
01.01.2017 - 31.01.2021
  DEFRITRMEN • (html)
  DEFRITRMEN • (pdf)

01.01.2016 - 31.12.2016
01.01.2010 - 31.12.2015
Fedlex DEFRITRMEN
Versionen Vergleichen

441.1

Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confe­deraziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha. La translaziun d'in decret federal serva a l'infurmaziun, n'ha dentant nagina vali­ditad legala.

Lescha federala
davart las linguas naziunalas e la chapientscha tranter las cuminanzas linguisticas

(Lescha da linguas, LLing)

dals 5 d'october 2007 (stadi dal 1. da schaner 2017)

L'Assamblea federala da la Confederaziun svizra,

sa basond sin ils artitgels 4, 18 e 70 da la Constituziun federala1,
suenter avair gì invista dal rapport da la Cumissiun per scienza, educaziun e cultura dal Cussegl naziunal dals 15 da settember 20062 e da la posiziun dal Cussegl federal dals 18 d'october 20063,

concluda:

1. part Disposiziuns generalas

Art. 1 Object

Questa lescha regla:

a.
il diever da las linguas uffizialas tras las autoritads federalas ed en il contact cun ellas;
b.
la promoziun da la chapientscha e dal barat tranter las cuminanzas linguisticas;
c.
il sustegn dals chantuns plurilings tar l'adempliment da lur incumbensas spezialas;
d.
il sustegn da mesiras dals chantuns Grischun e Tessin en favur dal rumantsch e dal talian.
Art. 2 Intent

Cun questa lescha vul la Confederaziun:

a.
rinforzar la quadrilinguitad sco element essenzial da la Svizra;
b.
consolidar la coesiun interna dal pajais;
c.
promover la plurilinguitad individuala e la plurilinguitad instituziunala en las linguas naziunalas;
d.
mantegnair e promover il rumantsch ed il talian sco linguas naziunalas.
Art. 3 Princips

1 Ademplind sias incumbensas resguarda la Confederaziun spezialmain ils suandants princips:

a.
ella observa in tractament egual da las quatter linguas naziunalas;
b.
ella garantescha e realisescha la libertad da lingua en tut ils secturs da sia activitad;
c.
ella tegna quint da la repartiziun territoriala tradiziunala da las linguas;
d.
ella promova la chapientscha tranter las cuminanzas linguisticas.

2 Per ademplir sias incumbensas da politica da linguas e da chapientscha collavura la Confederaziun stretgamain cun ils chantuns.

2. part Linguas uffizialas da la Confederaziun

Art. 4 Champ d'applicaziun

1 Questa part vala per las suandantas autoritads federalas:

a.
l'Assamblea federala e ses organs;
b.
il Cussegl federal;
c.
l'administraziun federala tenor l'artitgel 2 alineas 1 fin 3 da la Lescha dals 21 da mars 19974 davart l'organisaziun da la regenza e da l'administraziun (LORA);
d.
ils Tribunals federals;
e.
las cumissiuns extraparlamentaras da la Confederaziun.

2 Sche las finamiras ch'èn fixadas en questa lescha pretendan quai, po il Cussegl federal prevair che:

a.
tschertas disposiziuns da questa part èn applitgablas per organisaziuns u per persunas tenor l'artitgel 2 alinea 4 LORA, a las qualas vegnan assegnadas, sin fundament dal dretg federal, incumbensas administrativas;
b.
l'attribuziun da concessiuns u da mandats sco er la contribuziun d'agids finanzials vegnan liadas a l'obligaziun da respectar tschertas disposiziuns da questa part.
Art. 5 Linguas uffizialas

1 Las linguas uffizialas da la Confederaziun èn il tudestg, il franzos ed il talian. Il rumantsch è lingua uffiziala en il contact cun persunas da questa lingua.

2 Las autoritads federalas dovran las linguas uffizialas en lur furmas da standard.

Art. 6 Tscherna da la lingua

1 Tgi che sa drizza ad in'autoritad federala, po far quai en la lingua uffiziala da sia tscherna.

2 Las autoritads federalas respundan en la lingua uffiziala duvrada da lur interlocutura u da lur interlocutur. Ellas pon sa cunvegnir cun ella u cun el da duvrar in'autra lingua uffiziala.

3 Las persunas da lingua rumantscha pon sa drizzar a las autoritads federalas en lur idioms u en rumantsch grischun. Quellas respundan en rumantsch grischun.

4 Il Cussegl federal po restrenscher la libra tscherna da las linguas uffizialas per il contact cun autoritads, da las qualas l'activitad è limitada sin ina part dal territori svizzer.

5 En il contact cun persunas che na san nagina lingua uffiziala dovran las autoritads federalas sche pussaivel ina lingua che questas persunas chapeschan.

6 Las disposiziuns spezialas da l'organisaziun giudiziala restan resalvadas.

Art. 7 Chapaivladad

1 Las autoritads federalas sa stentan da duvrar ina lingua adequata, clera e chapaivla sco er formulaziuns na sexistas.

2 Il Cussegl federal prenda las mesiras necessarias; el procura spezialmain per la scolaziun e per la furmaziun supplementara dal persunal e per ils meds auxiliars necessaris.5

5 Questa midada tenor la LF dals 20 da zer. 2014 davart il perfecziunament, en vigur dapi il 1. da schan. 2017, concerna mo il text franzos e talian (AS 2016 689; BBl 2013 3729).

Art. 8 Assamblea federala

1 En la consultaziun da las Chombras federalas e da lur cumissiuns s'exprima mintga deputada e mintga deputà en ina lingua naziunala da sia tscherna.

2 Per la consultaziun en las Chombras federalas ed en lur cumissiuns duain las missivas, ils rapports, ils sbozs da decrets e las propostas per regla star a disposiziun en tudestg, en franzos ed en talian.

Art. 9 Cussegl federal ed administraziun federala

1 Las commembras ed ils commembers dal Cussegl federal, la chanceliera federala u il chancelier federal e las emploiadas ed ils emploiads da l'administraziun federala lavuran tenor libra tscherna en lingua tudestga, franzosa u taliana.

2 Las patrunas federalas ed ils patruns federals en il senn da la legislaziun davart il persunal da la Confederaziun mettan a disposiziun ils meds auxiliars necessaris.

Art. 10 Publicaziuns en tudestg, franzos e talian

1 Ils decrets da la Confederaziun ed auters texts che ston vegnir publitgads en la Collecziun uffiziala ed en la Collecziun sistematica dal dretg federal u en il Fegl uffizial federal tenor la Lescha dals 18 da zercladur 20046 davart las publicaziuns uffizialas u sin fundament d'autras disposiziuns dal dretg federal, vegnan publitgads en tudestg, en franzos ed en talian, sche la lescha na dispona betg autramain.7

2 La publicaziun vegn fatga a medem temp en tudestg, en franzos ed en talian.

6 SR 170.512

7 Versiun tenor la cifra 5 da l'agiunta da la LF dals 26 da sett. 2014, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 3977; BBl 2013 7057).

Art. 11 Publicaziuns en rumantsch

Texts d'impurtanza speziala sco er il material per las elecziuns e per las votaziuns federalas vegnan publitgads er en rumantsch. La Chanzlia federala definescha quests texts suenter avair consultà la Chanzlia chantunala dal Grischun ed ils posts federals interessads.

Art. 12 Avis a la populaziun, inscripziuns uffizialas e documents da legitimaziun

1 Per avis a la populaziun tschernan las autoritads federalas la lingua uffiziala locala.

2 Las autoritads federalas sa preschentan vers anora en las quatter linguas uffizialas, spezialmain per concepir:

a.
lur stampats;
b.
las paginas d'access a l'internet;
c.
las inscripziuns sin lur edifizis.

3 Documents da legitimaziun persunals vegnan realisads en las quatter linguas uffi­zialas.

4 Ils formulars da la Confederaziun ch'èn destinads per il public ston star a disposi­ziun en tut las linguas uffizialas. Las autoritads federalas pon prevair excepziuns per formulars ch'èn destinads per in circul da persunas limità.

Art. 13 Contracts internaziunals

1 Per ils contracts bilaterals ch'èn suttamess a l'obligaziun da vegnir publitgads sto exister ina versiun originala en almain ina lingua uffiziala da la Confederaziun.

2 Per ils contracts multilaterals ch'èn suttamess a l'obligaziun da vegnir publitgads ston ins tschertgar da realisar ina versiun originala en almain ina lingua uffiziala da la Confederaziun.

3 Resalvadas restan excepziuns tenor l'artitgel 14 alinea 2 da la Lescha dals 18 da zercladur 20048 davart las publicaziuns uffizialas e sin fundament da disposiziuns spezialas da la legislaziun federala.

3. part Promoziun da la chapientscha e dal barat tranter las cuminanzas linguisticas


Art. 14 Barat scolastic

1 La Confederaziun ed ils chantuns promovan il barat da scolaras e da scolars sco er da persunas d'instrucziun da tut ils stgalims da scola.

2 La Confederaziun po conceder agids finanzials als chantuns sco er ad organisa­ziuns da barat.

Art. 15 Instrucziun

1 La Confederaziun ed ils chantuns procuran en il rom da lur cumpetenza che la lingua d'instrucziun, numnadamain en sia furma da standard, vegnia suttamessa ad ina tgira speziala sin tut ils stgalims da l'instrucziun.

2 Els promovan en il rom da lur cumpetenza la plurilinguitad da las persunas che emprendan e da las persunas che instrueschan.

3 En il rom da lur cumpetenza s'engaschan els per ina instrucziun da linguas estras che garantescha che las scolaras ed ils scolars disponan a la fin dal temp da scola obligatoric da cumpetenzas en almain ina segunda lingua naziunala ed en in'ulte­riura lingua estra. L'instrucziun en las linguas naziunalas tegna quint dals aspects culturals d'in pajais pluriling.

Art. 16 Ulteriuras mesiras da promoziun linguistica

La Confederaziun po conceder als chantuns agids finanzials per:

a.
concepir las premissas da basa per l'instrucziun d'ina segunda e d'ina terza lingua naziunala;
b.
promover las enconuschientschas da la lingua naziunala locala da las persu­nas d'ina autra lingua;
c.
promover las enconuschientschas da l'emprima lingua da las persunas d'ina autra lingua.
Art. 18 Sustegn d'organisaziuns

La Confederaziun po conceder agids finanzials a:

a.
agenturas da novitads d'impurtanza naziunala che rapportan davart las quatter regiuns linguisticas dal pajais;
b.
organisaziuns ed instituziuns senza finamira da rendita d'impurtanza na­ziunala che - tras lur activitad en almain ina regiun linguistica - promovan la chapientscha u prestan lavur da basa per promover la plurilinguitad ed intermedieschan ils resultats da questa lavur;
c.
communitads che sustegnan projects a favur da la chapientscha tranter las cuminanzas linguisticas.
Art. 19 Agids finanzials per translaziuns

La Confederaziun po conceder agids finanzials ad organisaziuns ed ad instituziuns senza finamira da rendita, ch'èn activas en l'entira Svizra, per translaziuns en scrit tranter las linguas naziunalas.

Art. 20 Plurilinguitad en il servetsch public

1 La Confederaziun promova las enconuschientschas da ses persunal en las linguas naziunalas.

2 La Confederaziun procura per ina represchentanza adequata da las cuminanzas linguisticas en las autoritads federalas sco er en las cumissiuns extraparlamentaras ed ella promova la plurilinguitad en l'armada.

3 La Confederaziun ed ils chantuns sa mettan a disposiziun vicendaivlamain e gratuitamain las bancas da datas terminologicas.

4. part Sustegn dals chantuns plurilings

Art. 21

1 En il rom dals credits approvads conceda la Confederaziun agids finanzials als chantuns plurilings per ademplir lur incumbensas spezialas.

2 Chantuns plurilings èn ils chantuns Berna, Friburg, Grischun e Vallais.

3 Incumbensas spezialas èn cunzunt:

a.
la creaziun da las premissas e dals meds auxiliars adequats per la lavur plurilingua en las autoritads politicas, en la giustia ed en l'administraziun;
b.
la promoziun da la plurilinguitad da las persunas che emprendan e da las persunas che instrueschan en las linguas uffizialas dal chantun, e quai sin tut ils stgalims da l'instrucziun.

5. part Mantegniment e promoziun da la lingua e cultura rumantscha e taliana


Art. 22

1 En il rom dals credits approvads conceda la Confederaziun agids finanzials als chantuns Grischun e Tessin per sustegnair:

a.
mesiras per mantegnair e per promover la lingua e la cultura rumantscha e taliana;
b.
organisaziuns ed instituziuns che adempleschan incumbensas surregiunalas per mantegnair e per promover la lingua e la cultura rumantscha e taliana;
c.
l'activitad editoriala en la Svizra rumantscha e taliana.

2 Cun l'intent da mantegnair e da promover la lingua rumantscha po la Confedera­ziun sustegnair mesiras en favur da la pressa rumantscha.

3 L'agid finanzial da la Confederaziun importa maximalmain 75 pertschient dals custs totals.

6. part Execuziun ed evaluaziun

Art. 23 Concessiun d'agids finanzials

1 La Confederaziun conceda ils agids finanzials sin dumonda. Las dumondas ston dar infurmaziuns davart las mesiras previsas e cuntegnair in plan da finanziaziun.

2 La Confederaziun conceda agids finanzials en furma d'ina cunvegna da prestaziun u d'ina disposiziun. Las cunvegnas da prestaziun vegnan, sche pussaivel, fatgas per plirs onns.

Art. 25 Rapport ed evaluaziun

1 Ils chantuns, las organisaziuns e las instituziuns rapportan periodicamain a la Con­federaziun davart il diever dals agids finanzials.

2 La Confederaziun examinescha regularmain l'opportunitad e l'efficacitad da las mesiras.

7. part Disposiziuns finalas

Art. 27 Referendum ed entrada en vigur

1 Questa lescha è suttamessa al referendum facultativ.

2 Il Cussegl federal fixescha l'entrada en vigur.

Data da l'entrada en vigur:9 1. da schaner 2010

La cifra I da l'agiunta vegn messa en vigur il medem mument sco l'Ordinaziun da linguas.

9 COCF dals 4 da dec. 2009.

Agiunta

(art. 26)

Aboliziun e midada dal dretg vertent

I

La Lescha federala dals 6 d'october 199510 davart agids finanzials per mantegnair e promover la lingua e cultura rumantscha e taliana vegn abolida.

II

Las leschas federalas qua sutvart vegnan midadas sco suonda:

11

10 [AS 1996 2280 2514]

11 Las midadas pon vegnir consultadas en la AS 2009 6605.